PHÒNG GD & ĐT ĐÔNG HÀ
TRƯỜNG THCS NGUYỄN DU

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

BẢN THAM LUẬN
V/V KHAI THÁC, SỬ DỤNG PHẦN MỀM TỰ DO NGUỒN MỞ ỨNG
DỤNG TRONG DẠY HỌC

I.

ĐẶT VẤN ĐỀ:

Thế giới hôm nay đang chứng kiến biết bao điều kì diệu do con người tạo ra.
Một trong những điều kì diệu ấy là sự góp mặt của công nghệ thông tin. Có thể nói
CNTT là một lĩnh vực đột phá có vai trò lớn trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế
- xã hội, thúc đẩy mạnh mẽ quá trình công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước.
Để đáp ứng được sự phát triển của kinh tế, khoa học, sản xuất đòi hỏi người
lao động ngoài kiến thức về chuyên môn còn phải biết khai thác các nguồn tư liệu, sử
dụng hợp lý các công cụ để đạt hiệu quả lao động tối ưu, một trong những công cụ ở
thời đại kĩ thuật số, bùng nổ mạng Internet toàn cầu chính là các phần mềm. Đối
với giáo dục, việc ứng dụng và phát triển các phần mềm sẽ tạo một bước chuyển
mạnh mẽ trong quá trình đổi mới phương pháp , phương thức giảng dạy, học tập.
Tuy nhiên các cơ sở giáo dục thường phải trả một số tiền khá lớn để mua các
phầm mềm thương mại, hoặc sử dụng các phần mềm không có bản quyền - điều
này là vi phạm quyền tác giả. Vậy việc khai thác, sử dụng các phần mềm mã
nguồn mở sẽ tạo điều kiện cho giáo viên và học sinh nắm bắt và tiếp cận những
công nghệ mới của thế giới CNTT, phục vụ cho công tác dạy học và nghiên cứu.
II.

THỰC TRẠNG:

1. Thuận lợi:
- Sở GD, Phòng GD hàng năm đã quan tâm triển khai các lớp tập huấn về kĩ năng
khai thác và sử dụng phần mềm trong dạy học;


- Được sự quan tâm chỉ đạo, tạo điều kiện của Ban giám hiệu nhà trường về về cơ sở
vật chất, trang thiết bị, phòng học, cũng như các nhiệm vụ trọng tâm trong mục tiêu
giáo dục;
- Các em học sinh bản chất thật thà, thân thiện, ý thức học tập, rèn luyện cao, luôn
hào hứng trong các hoạt động học tập và hoạt động tập thể;
- Các phần mềm mã nguồn mở là miễn phí, có thể chia sẽ, sử dụng, có thể chỉnh sữa
phù hợp với mục đích và nhu cầu giảng dạy;
2. Khó khăn:
- Đa số học sinh ở trường là con em nông thôn, điều kiện kinh tế còn khó khăn,
nhiều em chỉ được tiếp xúc với máy tính trong giờ học tin học ở lớp, ít có cơ hội
tiếp cận với các phần mềm ứng dụng, các phương tiện CNTT hiện đại;
- Kĩ năng ứng dụng phần mềm của giáo viên và học sinh còn hạn chế;
- Một số giáo viên chưa mạnh dạn, ngại khó tìm hiểu về các phầm mềm ứng dụng
dạy học và phần mềm đặc trưng bộ môn;
- Đa số phân mềm mã nguồn mở chỉ tập trung xây dựng nền tảng ban đầu; tài liệu
hướng dẫn ít, chưa mang tính hệ thống.
III. GIẢI PHÁP:
Trong phạm vi tham luận của mình tôi chỉ xin đề cập đến các giải pháp khai thác,
sử dụng phần mềm mã nguồn mở ứng dụng trong dạy học bộ môn Toán
1. Lên kế hoạch giảng dạy:
Nhiệm vụ quan trọng hàng đầu để có một tiết dạy học thành công là lên kế hoạch
giảng dạy, từ đó xác định công cụ hỗ trợ và tìm kiếm các phần mềm mã nguồn mở

hợp lý để đem lại hiệu quả cao.
2. Khai thác những phần mềm mã nguồn mở, sử dụng trong quá trình dạy
học bộ môn:
Những phần mềm mã nguồn mở tôi đã ưu tiên lựa chọn cho công việc giảng dạy
bộ môn Toán là:
2.1. OpenOffice :bộ công cụ phần mềm văn phòng mã nguồn mở;
2.2. UniKey: Công cụ hỗ trợ gõ tiếng Việt trên môi trường Windows;


2.3. Phần mềm iMindMap 5: sản phẩm dùng để tạo các sơ đồ tư duy;
2.4. Geometer’s Sketchpad, Cabri Geometry, GeoGebra:
Các PM mã nguồn mở tạo ra các hình hình học và các hiệu ứng chuyển động... hỗ
trợ hiệu quả dạy học môn Toán.
2.5 Phần mền thiết kế bài giảng điện tử Elearning.
3. Khai thác, sử dụng thông tin Internet:
- Nghiên cứu, phân tích chương trình môn Toán của lớp mình đang dạy để lên kế
hoạch tìm kiếm thông tin trên một số trang web góp phần hỗ trợ dạy học một số
bài học, một số chủ đề (ngoài SGK và các sách tham khảo thông thường khác).
Chẳng hạn: thu thập thêm thông tin về biểu đồ thống kê dân số hay diện tích rừng,
… để bổ sung cho phần thống kê (toán 7); thu thập về các hình đồng dạng để giới
thiệu cho HS khi dạy học phần tam giác đồng dạng (toán 8), thu thập các hình ảnh
thực tế có dạng hình trụ, hình nón, hình cầu (toán 9), …
- Giới thiệu cho HS một số trang web hỗ trợ dạy học môn Toán hiệu quả và hướng
dẫn HS cách thức tra cứu, tìm kiếm, lựa chọn thông tin. Hướng dẫn HS sử dụng
một số trang web hỗ trợ tự học trên lớp và chuẩn bị bài ở nhà.
Trang (thi toán trên mạng);
/> (đề kiểm tra toán phổ thông);
(trò chơi toán học dưới hình thức làm bài trắc
nghiệm toán và trò chơi thể thao); ...
4. Khai thác ứng dụng của phần mềm mã nguồn mở trong các chủ đề, ngoại

khóa Toán
Từ kế hoạch dạy học năm học, GV cần đưa ra một số chủ đề toán cho HS tìm kiếm
thông tin dưới dạng các bài tập ngoại khóa toán hoặc cuộc thi nhỏ trong khối lớp
mình giảng dạy qua đó làm cho HS yêu thích học môn Toán hơn.
Chẳng hạn: Tìm hiểu về nhà toán học Py-ta-go và định lí Py-ta-go cho HS lớp 7;
Tìm hiểu về nhà toán học Talet và định lí Talet cho HS lớp 8;


5. Những tình huống dạy học nên ứng dụng phầm mềm mã nguồn mở để hỗ
trợ:
- Dạy học các khái niệm, hiện tượng khoa học trừu tượng, trong đó HS khó hình
dung khái niệm khoa học;
- Cần mô phỏng các chuyển động, cần tạo ra tình huống có vấn đề để kích thích
hứng thú học tập ở HS;
- Cần phải thay đổi các điều kiện, các tham số;
- Nội dung mà HS thường mắc sai lầm, cần có bài làm mẫu, giải mẫu để tham
khảo, rút kinh nghiệm;
- Nội dung cần tổng kết trong bài, tổng kết cuối chương;
- Các bài tập trắc nghiệm, bài tập ô chữ dưới dạng trò chơi giúp củng cố, kiểm tra
nhanh kiến thức bài học;
- Cần tiết kiệm thời gian trên lớp (vẽ hình phức tạp…).
IV. HIỆU QUẢ:
- Sử dụng các phần mềm giáo dục mã nguồn mở đã giúp tôi đạt được những kết
qủa nhất định cho học sinh của tôi ở các khối lớp trường THCS Nguyễn Du, giúp
các em học sinh tăng thêm hứng thú học tập và niềm yêu thích môn Toán.
- Nhu cầu cần thiết sử dụng các phần mềm mã nguồn mở trong dạy học thôi thúc
việc tự học, tự nghiên cứu của bản thân mỗi giáo viên trong quá trình nâng cao
trình độ tin học.
- Phần mềm dạy học được sử dụng ở nhà là cánh tay nối dài của giáo viên đến
từng gia đình học sinh thông qua hệ thống mạng, giúp học sinh không chỉ được

tiếp cận các phương thức học tập tiên tiến ở lớp mà còn được thỏa sức khám phá
các tiện ích của các phần mềm, là cơ hội để các em yêu thích hơn CNTT, phục vụ
tốt hơn cho việc học.
- Tạo môi tường tương tác cao giữa GV và HS, học sinh được khuyến khích và tạo
điều kiện để chủ động tìm kiếm tri thức, sắp xếp hợp lý quá trình tự học tập, tự rèn
luyện của bản thân.
V. ĐỀ XUẤT:


1. Đối với giáo viên:
- Giáo viên cần học, dự các lớp tập huấn soạn, giảng bài giảng điện tử để nâng cao
trình độ ;
- GV cần mạnh dạn, không ngại khó, tự tin khi thiết kế và sử dụng bài giảng điện
tử của mình, giúp cho giáo viên rèn luyện được nhiều kỹ năng và phối hợp tốt các
phương pháp dạy học tích cực khác;
- Biết khai thác các tài liệu phù hợp trên internet để tham khảo, tuy nhiên không
lạm dụng CNTT quá mức,
- Tạo cho mình một kho tài liệu các nội dung, kiến thức, hình ảnh liên quan đến bộ
môn giảng dạy.
2. Tổ chuyên môn:
- Xây dựng kế hoạch thực hiện nội dung chương trình đưa ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học- trong sinh hoạt chuyên môn;
- Tổ chức các tiết thao giảng, các chuyên đề có ứng dụng CNTT, đặc biệt có sử
dụng các phần mềm mã nguồn mở, họp rút kinh nghiệm cho tiết dạy trong các
buổi sinh hoạt tổ chuyên môn;
- Động viên GV có kiến thức tin học tốt hướng dẫn cho các GV còn han chế về tin
học trong tổ.
3. Ban giám hiệu – Nhà trường:
- Đối với nhà trường coi đây là nhiệm vụ quan trọng có ý nghĩa quyết định đến
việc đổi mới phương pháp giảng dạy, học tập và ứng dụng CNTT một cách hiệu

quả trong công tác dạy học cũng như quản lý của nhà trường;
- BGH cùng các tổ trưởng chuyên môn thường xuyên tăng cường công tác kiểm
tra việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học thông qua việc dự giờ thăm
lớp, sau đó rút kinh nghiệm tiếp tục đề ra biện pháp khắc phục;
- Phân mảng chuyên sâu để giáo viên có thời gian nghiên cứu, có trách nhiệm tìm
hiểu kỹ đặc trưng việc ưng dụng CNTT vào môn học;


- Cử một hoặc hai GV có kiến thức tốt về tin học làm GV cốt cán để tham gia các
lớp bồi dưỡng về máy tính hay sử dụng phần mềm... , sau đó tập huấn cho các
đồng chí GV tại trường trong các buổi SHCM của trường;
- Có sự đầu tư về điều kiện trang thiết bị kỹ thuật để giáo viên có những điều kiện
thuận lợi khi giảng dạy có ƯD CNTT, nên bổ sung thêm máy tính cấu hình cao
phục vụ học sinh và giáo viên học tập và làm việc hiệu quả.
4. Phòng, Sở Giáo dục:
- Cần tăng cường các lớp tập huấn, tập huấn sâu cách khai thác sử dụng phần mềm
mã nguồn mở giúp giáo viên tiếp cận nhiều hơn với các phương thức dạy học tiên
tiến.
- Có tham mưu với cấp trên, nghiêm cứu, điều chỉnh giảm ghánh nặng hồ sơ sổ
sách để giáo viên có thời gian đầu tư nghiên cứu bài dạy và các phần mềm phục vụ
công tác dạy học.
Trên đây là một vài ý kiến của tôi về việc khai thác, sử dụng phần mềm mã nguồn
mở ứng dụng trong dạy học. Mong các đồng chí góp ý, bổ sung để giúp tôi hoàn
chỉnh bản tham luận của mình.
Người thực hiện

Lương Thị Thu Hiền