ĐẠI HỌC THÁI NGUN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGƠ HUY HỒNG

QUẢN LÝ CƠNG TÁC GIÁO DỤC QUỐC
PHỊNG - AN NINH CHO SINH VIÊN ĐẠI
HỌC THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGƠ HUY HỒNG

QUẢN LÝ CƠNG TÁC GIÁO DỤC QUỐC
PHỊNG - AN NINH CHO SINH VIÊN ĐẠI
HỌC THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: Quản lý Giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: GS.TSKH. NGUYỄN VĂN HỘ

THÁI NGUYÊN - 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

/>

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết
quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa được ai cơng bố trong bất
cứ cơng trình nào khác. Nếu sai tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm.
Tác giả

Ngơ Huy Hồng

i


LỜI CẢM ƠN
Trước tên tơi xin được bày tỏ lịng biết ơn đến GS.TSKH. Nguyễn Văn Hộ Đại học Sư Phạm Thái Nguyên, người thầy đã tận tnh hướng dẫn tơi trong suốt
q rình học tập, nghiên cứu và hồn thiện luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy, cơ trong khoa Tâm lý - Giáo dục;
Phịng Sau Đại học - Trường Đại học Sư Phạm - Đại học Thái Ngun đã nhiệt
tình giảng dạy và giúp đỡ tơi trong q trình học tập, nghiên cứu khoa học.
Tơi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc, lãnh đạo phòng khoa và tập thể
đội ngũ giảng viên trong Trung tâm Giáo dục Quốc phịng Thái Ngun đã
giúp đỡ tơi trong q trình triển khai nghiên cứu đề tài.
Qua đây, tơi cũng xin gửi lời cám ơn chân thành tới Đảng ủy, Ban Giám
đốc Trung tâm Giáo dục quốc phòng Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện thuận
lợi và giúp đỡ tôi trong thời gian học Cao học.
Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lịng biết ơn tới tồn thể gia đình, bạn bè và
đồng nghiệp đã luôn cổ vũ, động viên tơi trong suốt thời gian qua.

Trong q trình thực hiện luận văn do còn hạn chế về thời gian cũng như
trình độ chun mơn, nên khơng tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận
được những ý kiến quý báu của các thầy cô giáo, các nhà khoa học, bạn bè và
đồng nghiệp.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày 19 tháng 5 năm 2013
Tác giả

Ngơ Huy Hồng

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC .......................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..................................... iv DANH
MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v MỞ ĐẦU
............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................
2
3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu .................................................................... 2
4. Giả thuyết nghiên cứu......................................................................................
2
5. Phạm vi nghiên cứu .........................................................................................
2
6. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................
3

7. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 3
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CÔNG TÁC GDQP VÀ AN CHO SINH
VIÊN TẠI CÁC CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC ....................... 4
1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu............................................................................ 4
1.1.1. Trên thế giới .......................................................................................... 4
1.1.2. Ở Việt Nam............................................................................................ 5
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài ...................................................................
7
1.2.1. Quốc phòng............................................................................................ 7
1.2.2. An ninh .................................................................................................. 8
1.2.3. Quốc phòng và An ninh......................................................................... 8
1.2.4. Giáo dục quốc phòng và An ninh .......................................................... 9
1.2.5. Giáo dục quốc phòng và An ninh cho sinh viên ................................. 10


1.2.6. Quản lý................................................................................................. 11
1.2.7. Quản lý giáo dục .................................................................................. 13
iii


1.3. Công tác GDQP VÀ AN cho sinh viên ở các cơ sở giáo dục đại học ....... 14
1.3.1. Vị trí, vai trị của cơng tác GDQP và AN cho sinh viên ở các cơ sở
giáo dục đại học ............................................................................................. 14
1.3.2. Tính đặc thù của mơn học GDQP và AN ............................................ 14
1.3.3. GDQP và AN cho sinh viên ở các cơ sở giáo dục đại học.................. 15
1.4. Nội dung quản lý giáo dục quốc phòng và An ninh cho sinh viên các
trường đại học .................................................................................................... 16
1.4.1. Quản lý mạng lưới cơ sở giáo dục quốc phòng và An ninh cho sinh
viên các trường đại học.................................................................................. 16
1.4.2. Quản lý mục têu, nội dung chương trình và phương pháp dạy học giáo

dục quốc phịng và An ninh ...........................................................................
16
1.4.3. Quản lý hình thức tổ chức dạy học GDQP và AN cho sinh viên các
trường đại học ................................................................................................ 17
1.4.4. Quản lý đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên giáo dục quốc phòng và An
ninh
....................................................................................................................... 18
1.4.5. Quản lý sinh viên trong học tập giáo dục quốc phòng và an ninh ...... 18
1.4.6. Quản lý cơ sở vật chất, phương tiện dạy học và ứng dụng công nghệ
thông tin trong dạy học giáo dục quốc phòng và an ninh .............................
20
1.5. Định hướng giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên Đại học
Thái Nguyên ..................................................................................................... 21
1.5.1. Quan điểm cơ bản ................................................................................
21
1.5.2. Mục tiêu giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên .................... 26
1.5.3. Dự báo xu hướng vận động của giáo dục quốc phòng và an ninh đến
năm 2020 .......................................................................................................
27
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CÔNG TÁC GDQP VÀ AN CHO SINH VIÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN ................................... 31
2.1. Giới thiệu về Đại học Thái Nguyên............................................................ 31
2.2. Giới thiệu về Trung tâm Giáo dục Quốc phòng Thái Nguyên ................... 32
2.3. Thực trạng quản lý giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên Đại học
Thái Nguyên ...................................................................................................... 36


2.3.1. Thực trạng quản lý mục tiêu, nội dung chương trình và phương pháp
dạy học giáo dục quốc phịng và an ninh ...................................................... 36
2.3.2. Thực trạng hình thức tổ chức giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh

viên Đại học Thái Nguyên ............................................................................. 43
iv


2.3.3. Thực trạng quản lý đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên giáo dục quốc
phòng và an ninh............................................................................................ 45
2.3.4. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất, phương tiện dạy học và ứng dụng
công nghệ thông tin trong giảng dạy giáo dục quốc phòng và an ninh.........
48
2.3.5. Thực trạng kết quả giáo dục quốc phòng và an ninh của sinh viên tại
TT GDQP Thái Nguyên - ĐHTN .................................................................. 50
2.4. Nguyên nhân của thực trạng trên................................................................
53
2.4.1. Nguyên nhân của những thành tựu, ưu điểm ......................................
53
2.4.2. Nguyên nhân của hạn chế, khuyết điểm.............................................. 55
Chương 3. GIẢI PHÁP QUẢN LÝ GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN
NINH CHO SINH VIÊN ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN................................. 59
3.1. Nguyên tắc đề xuất giải pháp ..................................................................... 59
3.1.1. Nguyên tắc tính kế thừa....................................................................... 59
3.1.2. Nguyên tắc tính thực tiễn..................................................................... 59
3.1.3. Nguyên tắc tính hệ thống..................................................................... 59
3.2.4. Nguyên tắc tính hiệu quả ..................................................................... 59
3.2. Đề xuất giải pháp quản lý giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên
đại học Thái Nguyên.......................................................................................... 60
3.2.1. Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng cơng tác giáo dục quốc phịng
và an ninh đối với cán bộ và sinh viên, đặc biệt là cán bộ quản lý ...............
60
3.2.2. Quản lý phát triển đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên giáo dục quốc
phòng và an ninh............................................................................................ 64

3.2.3. Đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học giáo dục quốc
phịng và an ninh ........................................................................................... 67
3.2.4. Tăng cường quản lý cơ sở vật chất, phương tiện dạy học và ứng dụng
công nghệ thơng tin trong dạy học giáo dục quốc phịng và an ninh ............
71
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 78


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 81
PHỤ LỤC .......................................................................................................... 1

v


DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
AN

An ninh

ĐH

Đại học

ĐHTN

Đại học Thái Nguyên GD

- ĐT

Giáo dục, đào tạo GD&ĐT


Giáo dục và Đào tạo GDQP
Giáo dục quốc phòng
GDQP và AN

Giáo dục quốc phòng và An ninh

GV

Giáo viên

HS, SV

Học sinh, sinh viên

QNCN

Quân nhân chuyên nghiệp

QP

Quốc phòng

QP-AN

Quốc phòng - An ninh

SQBP

Sĩ quan biệt phái


SV

Sinh viên

TBDH

Thiết bị dạy học

THPT

Trung học phổ thông

TT GDQP Thái Nguyên
GDQP-AN

Trung tâm Giáo dục quốc phòng Thái Nguyên TT
Trung tâm Giáo dục quốc phòng - An ninh XHCN

Xã hội chủ nghĩa

4


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Mức độ phù hợp của mục tiêu GDQP và AN cho SV .................... 37
Bảng 2.2. Mức độ phù hợp của nội dung GDQP và AN cho SV .................... 39
Bảng 2.3. Mức độ phù hợp của phương pháp dạy học GDQP và AN
cho SV ....................................................................................42
Bảng 2.4. Quy định lưu lượng SV và biên chế giảng viên TT GDQP

và AN .....................................................................................46
Bảng 2.5. Thống kê số lượng giảng viên TT GDQP Thái Nguyên ................. 46
Bảng 2.6. Kết quả học tập môn GDQP và AN cho SV Đại học Thái Nguyên......
50
Bảng 3.1. Tổng hợp ý kiến về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện
pháp quản lý cơng tác giáo dục quốc phịng cho sinh viên
trong Đại học Thái Nguyên ............................................................. 76

5


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
QP và AN là nhiệm vụ chiến lược của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân
ta. GDQP và AN cho sinh viên là một trong những nhiệm vụ quan trọng góp
phần thực hiện mục têu giáo dục tồn diện. Qua đó tạo điều kiện cho thế hệ
trẻ tư dưỡng phẩm chất đạo đức và rèn luyện năng lực thực tế để sẵn sàng
thực hiện 2 nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội
chủ nghĩa. Trường Đại học Thái Nguyên là đơn vị đi đầu trong thực hiện
chuyển đổi phương thức đào tạo nhất là đào tạo theo tín chỉ, cơng tác
GDQP và AN cho sinh viên khơng chỉ bị chi phối bởi tính đặc thù của mơn học
mà cịn bị chi phối khơng nhỏ bởi phương thức đào tạo mới này. Hiện nay,
trước thực trạng quản lý công tác GDQP và AN tại Đại học Thái Nguyên
nhất là Trung tâm Giáo dục quốc phòng còn gặp nhiều khó khăn, chất lượng
GDQP và AN cho sinh viên cịn hạn chế, việc rèn luyện sinh viên chưa liên tục,
chưa sát với điều kiện thực tế, khó tạo dựng được một nền nếp kỉ luật cao. Bên
cạnh đó, Đại học Thái Nguyên có nhiều trường thành viên mà việc GDQP và
AN cho sinh viên lại tập trung tại Trung tâm Giáo dục quốc phịng. Cơng tác
quản lý, giáo dục và rèn luyện sinh viên, được tiến hành tại Trung tâm. Từ
vấn đề cơ bản trên địi hỏi phải tìm ra được những biện pháp quản lý công tác

GDQP và AN cho sinh viên đáp ứng được với yêu cầu nhiệm vụ mới hiện nay.
Những năm gần đây, công tác GDQP và AN đã được đề cập nhiều trong các
Văn kiện, Nghị quyết của Đảng; Quy định, Chỉ thị của Nhà nước. Nhất là công
tác GDQP và AN đối với Đại học Thái Ngun vẫn chưa có cơng trình nào đi
nghiên cứu sâu về quản lý công tác GDQP-AN cho sinh viên Đại học Thái
Nguyên. Từ những lý do trên, tôi đã chọn đề tài nghiên cứu “Quản lý công tác
giáo dục Quốc phòng và An ninh cho sinh viên Đại học Thái Nguyên”. Với
mong muốn tìm ra biện pháp quản lý công tác GDQP và AN cho sinh viên, thiết
1


thực nâng cao chất lượng môn học và chất lượng đào tạo chung của Đại học
Thái Nguyên, nhất là Trung tâm Giáo dục quốc phòng Thái Nguyên.

2


2. Mục đích nghiên cứu
2.1. Mục tiêu nghiên cứu
Đề xuất các giải pháp quản lý công tác GDQP và AN cho sinh viên Đại
học Thái Nguyên nhằm góp phần nâng cao chất lượng môn học và chất lượng
đào tạo chung của các trường thành viên trong Đại học Thái Nguyên.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xây dựng luận cứ khoa học về quản lý, quản lý giáo dục, GDQP và AN
cho sinh viên, quản lý công tác GDQP và AN cho sinh viên.
- Đánh giá đúng thực trạng quản lý công tác GDQP và AN cho sinh viên
Đại học Thái Nguyên.
- Đề xuất các giải pháp quản lý công tác GDQP và AN cho sinh viên Đại học
Thái Nguyên.
3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu
Công tác GDQP và AN cho sinh viên Đại học Thái Nguyên.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý công tác GDQP và AN cho sinh Đại học Thái Nguyên.
4. Giả thuyết nghiên cứu
Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý công tác GDQP và AN cho sinh
viên thì sẽ nâng cao được hiệu quả quản lý công tác GDQP và AN cho sinh
viên, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo.
5. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Nghiên cứu thực trạng và đề xuất giải pháp quản lý công
tác GDQP và AN cho sinh viên Đại học Thái Nguyên
- Về không gian: Trung tâm GDQP, Đại học Thái Nguyên.
- Về thời gian: Các số liệu nghiên cứu được giới hạn từ năm 2012 đến nay.
3


6. Phương pháp nghiên cứu
- Nhóm phương pháp lý thuyết
+ Tổng hợp tài liệu: Tài liệu quản lý, quản lý giáo dục, quản lý cơng tác
GDQP và AN.
+ Phân tích dữ liệu: Thu thập và phân tích các số liệu từ Bộ GD&ĐT và
các số liệu từ Trung tâm GDQP và AN, ĐHTN.
- Nhóm phương pháp thực tễn: Điều tra, khảo sát, phỏng vấn: Điều tra,
phỏng vấn sâu cán bộ quản lý tại Vụ GDQP -AN, cán bộ, giảng viên tại Trung
tâm GDQP và AN và sinh viên tại Trung tâm GDQP và AN, ĐHTN.
- Các phương pháp hỗ trợ: Phương pháp thống kê, xử lý số liệu.
7. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị và tài liệu tham khảo, luận văn
được chia làm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý công tác GDQP - AN cho sinh viên tại

các cơ sở giáo dục Đại học
Chương 2: Thực trạng quản lý công tác GDQP và AN cho sinh viên Đại
học Thái Nguyên
Chương 3: Một số biện pháp quản lý công tác GDQP và AN cho sinh viên
Đại học Thái Nguyên

4


Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CÔNG TÁC GDQP VÀ AN
CHO SINH VIÊN TẠI CÁC CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC
1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Trên thế giới
Giáo dục quốc phòng và An ninh là vấn đề có ý nghĩa trọng yếu cho sự
tồn vong của các quốc gia. Trên thế giới, nhiều nước tổ chức giáo dục quốc
phòng cho HS, SV như: Liên Bang Nga, Trung Quốc, Malaixia, Singapo, Hàn
Quốc, Mỹ... Ở Liên Bang Nga, việc nghiên cứu, quản lý công tác giáo dục ý
thức quốc phòng cho cán bộ, viên chức, HS,SV được Nhà nước Nga đặc biệt
quan tâm, đã phần nào phản ảnh được yêu cầu bức thiết quản lý giáo dục
quốc phòng cho thế hệ trẻ ở Nga trước sự vận động, phát triển mau lẹ của
tình hình quốc tế và đất nước Nga hiện nay. Ở Trung Quốc, nước này
thường xuyên quan tâm, chú trọng quản lý công tác giáo dục ý thức quốc
phòng, bảo vệ đất nước cho các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ HS, SV những trí thức tương lai, chủ thể xây dựng chế độ. Giáo dục quốc phòng do Bộ
Quốc phòng đảm nhiệm. Theo kế hoạch hàng năm của Chính phủ, từng
trường ĐH đưa SV tới các đơn vị quân đội để học GDQP với thời gian 2
tháng. Ở Malaixia, nghiên cứu về QP và tổ chức GDQP cho người học được
tiến hành thường xuyên và rộng khắp, đạt chất lượng tốt. Theo kế hoạch
năm của nhà nước, thanh niên từ 18 đến 25 tuổi được tập trung tại các TT

GDQP để học GDQP với thời gian 3 tháng. Các học phần lý thuyết do giảng
viên các trường ĐH giảng dạy, các học phần thực hành do sĩ quan quân đội
giảng dạy. Ở Singapo, Nhà nước đầu tư xây dựng và giao cho Bộ Quốc

5


phòng quản lý các TT GDQP. Theo kế hoạch năm, thanh niên từ 18 đến 25
tuổi được tập trung tại các TT GDQP để học GDQP với thời gian 3 tháng.

6


Ở Hàn Quốc, môn học quân sự là môn học tự chọn, các trường CĐ,
ĐH giảng dạy học phần lý thuyết. Nam giới trong độ tuổi từ 18 đến 25 tuổi
bắt buộc phải thực hiện nghĩa vụ quân sự tại các đơn vị quân đội. Tại
đây, SV sẽ được trang bị kiến thức phần thực hành về quân sự, thời gian
huấn luyện là 3 tháng.
Ở nước Mỹ, từ năm 1958, Quốc hội Mỹ đã thơng qua "Luật Giáo dục
quốc phịng”. Giáo dục chủ nghĩa yêu nước là nội dung cốt lõi của GDQP.
Trọng điểm GDQP Mỹ là: Yêu đất nước, biết phục tùng, trọng đoàn thể, chịu
cống hiến. Trong GDQP, nhiệm vụ của người sĩ quan Mỹ là phải nói cho HS biết,
một người không biết phục tùng không phải là một người hoàn chỉnh. Phục
tùng cấp trên, phục tùng đoàn thể, phục tùng quốc gia là tố chất cơ bản cần
có của một con người hồn chỉnh. Giáo dục quốc phòng ở Mỹ được tổ từ các
trường tiểu học. Việc bồi dưỡng huấn luyện ngoài quân đội chia làm 2 lớp: Lớp
thứ nhất, có đặc điểm khơng tiến hành theo đại cương dạy học của trường, mà
tổ chức theo thiếu sinh quân truyền thống; Lớp thứ hai là SV các học viện,
trường ĐH. Lớp này được tiến hành theo hình thức bồi dưỡng sĩ quan ngạch dự
bị, được gọi là Trung đoàn huấn luyện sĩ quan ngạch dự bị.

1.1.2. Ở Việt Nam
Việt Nam trải qua nghìn năn dựng nước và giữ nước, quy luật dựng nước
phải đi đôi với giữ nước là đã được dân tộc ta đúc kết nên trong lịch sử. Nhận
thức được quy luật dựng nước phải đi đôi với giữ nước, đồng thời tếp tục phát
huy giá trị truyền thống của dân tộc trong các cuộc kháng chiến chống ngoại
xâm, Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam đã sớm có những chủ trương,
giải pháp mang tính chiến lược về vấn đề QP, AN và GDQP và AN.
Từ năm 1961, thực hiện Nghị định số 219/CP của Hội đồng Chính phủ,
“Huấn luyện quân sự” được đặt thành một mơn học chính trong nhà trường
phổ thông. Năm 1966, Bộ Đại học Trung học chuyên nghiệp (nay là Bộ GDĐT)
7


ban hành chương trình huấn luyện quân sự thống nhất trong các trường ĐH,
CĐ và

8


THCN. Điều 17 Luật Nghĩa vụ quân sự trước đây và Luật sửa đổi và bổ sung
Luật Nghĩa vụ quân sự quy định “Việc huấn luyện quân sự phổ thông cho HS
các trường phổ thông trung học, trường dạy nghề, trường THCN, trường CĐ và
ĐH thuộc chương trình chính khóa. Môn học “Huấn luyện quân sự phổ thông”
được Luật định là mơn học chính khóa trong các nhà trường”.
Đến năm 1991, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (nay là Thủ tướng Chính
phủ) ban hành Chỉ thị 420/CT về GDQP và đào tạo sĩ quan dự bị trong HS,SV;
tếp tục khẳng định: ”GDQP là yêu cầu không thể thiếu được trong chương
trình ở các trường PTTH, DN, TCCN, CĐ, ĐH, kể cả quốc lập dân lập và các
loại hình đào tạo khác; là nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược đào tạo con
người mới nhằm giáo dục cho thế hệ trẻ nói chung và cho HS,SV lịng u

nước, u CNXH, ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần tập thể, tư duy và kiến thức
quân sự, chuẩn bị nhân lực và đào tạo nhân tài cho nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc”.
Như vậy, kể từ năm 1991 Chương trình Huấn luyện QS phổ thơng cho HS,SV
được đổi tên thành Chương trình GDQP.
Ngày 10/7/2007, Chính phủ ban hành Nghị định số 116/2007/NĐ-CP về
GDQP và AN, theo đó Chương trình GDQP cho HS,SV được sửa đổi bổ sung kiến
thức về AN và cập nhật kiến thức QP, QS. Chương trình GDQP và AN trình
độ ĐH, CĐ được ban hành theo Quyết định 81/2004/QĐ -BGDĐT ngày
24/12/2007 (thay thế Chương trình mơn GDQP ban hành theo Quyết
định
12/2000/QĐ-BGD&ĐT). Từ đây, mơn học GDQP chính thức đổi thành GDQPAN. Giáo dục quốc phòng và An ninh là mơn học duy nhất được Luật định (Luật
Quốc phịng, Luật Nghĩa vụ quân sự), được Đảng và Nhà nước quan tâm, được
quy định trong nhiều văn bản quy phạm pháp luật, được xác định cụ thể về
mục têu, thời gian và kiến thức tối thiểu. Gần đây nhất là Chỉ thị 12 -CT/TW
ngày
9


03/5/2007 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng với cơng tác
GDQP, AN trong tình hình mới; nhằm góp phần thực hiện mục têu giáo dục
tồn diện đối với thế hệ trẻ HS,SV trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

10


Những chủ trương, giải pháp, văn bản quy phạm pháp luật về quản lý
GDQP và AN đã tạo thành cơ sở pháp lý cho công tác GDQP và AN ở trong
mỗi nhà trường cũng như trong hệ thống giáo dục quốc dân. Hơn thế
nữa,
những chủ trương, giải pháp và những văn bản đó là kết quả của sự nghiên

cứu từ thực tiễn chỉ đạo, quản lý GDQP-AN ở Việt Nam và sự vận dụng lý luận
về quản lý giáo dục trong tình hình mới.
Hiện nay, vấn đề QP và AN quốc gia đang được đặt ra như một vấn đề
thời sự nóng hổi của nhiều quốc gia trên thế giới, khu vực và trong nước. Quản
lý, nâng cao chất lượng GDQP và AN cho cán bộ, công chức, viên chức, HS,
SV là vấn đề luôn thu hút sự quan tâm của lãnh đạo, các chuyên gia hoạch
định chính sách, nhà nghiên cứu và những người làm công tác quản lý, giáo
dục ở nhiều nước trên thế giới.
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Quốc phịng
Quốc phịng là cơng việc giữ nước của một quốc gia, gồm tổng thể hoạt
động đối nội và đối ngoại về quân sự, chính trị, kinh tế, văn hoá, khoa
học... của nhà nước và nhân dân để phòng thủ đất nước, tạo nên sức mạnh
tồn diện; trong đó, sức mạnh qn sự là đặc trưng, nhằm giữ gìn hồ bình,
đẩy lùi, ngăn chặn các hoạt động gây chiến của kẻ thù và sẵn sàng đánh th ắng
chiến tranh xâm lược dưới mọi hình thức và quy mơ.
Quốc phịng của Việt Nam là hoạt động của cả nước, với sức mạnh tổng
hợp, trong đó sức mạnh quân sự là đặc trưng, sức mạnh của lực lượng vũ trang
làm nịng cốt. Quốc phịng khơng chỉ kết hợp chặt chẽ với An ninh để bảo vệ
Tổ quốc, bảo vệ chế độ, mà còn phải kết hợp chặt chẽ với kinh tế để bả o vệ và
xây dựng đất nước.

11


Quốc phịng tồn dân của Việt Nam được xây dựng trên cơ sở phương
pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin về cách mạng là sự nghiệp của quần
chúng. Quốc phịng tồn dân đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý,
điều


12


hành của Nhà nước. Tổ chức quốc phòng của nước ta thể hiện bản chất XHCN,
kế thừa, phát huy truyền thống của dân tộc và phù hợp với điều kiện, hoàn
cảnh của đất nước Việt Nam, phụ thuộc trực tiếp vào sự lãnh đạo của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước Việt Nam XHCN. Quốc phịng tồn dân là
quan điểm cơ bản của Đảng, Nhà nước ta trong chỉ đạo xây dựng nền quốc
phòng của đất nước. Nền quốc phịng của nước ta mang tính chất vì dân, do
dân, của nhân dân được xây dựng và phát triển theo phương hướng: toàn dân,
toàn diện, độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường và ngày càng hiện đại.
Xây dựng nền quốc phịng tồn dân là quan điểm cơ bản, nhất quán của
Đảng ta trong chỉ đạo công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam
XHCN, là trách nhiệm của tồn dân, của cả hệ thống chính trị, trong đó lực
lượng vũ trang là nịng cốt. Xây dựng QP toàn dân ở nước ta trong giai đoạn
mới là: toàn diện, từng bước hiện đại, dựa vào lực lượng của tồn dân, bảo
đảm cho đất nước hịa bình, ổn định để phát triển về mọi mặt, đồng thời
phòng, chống và răn đe có hiệu quả trước mắt mọi âm mưu, thủ đoạn xâm lược
của kẻ thù.
1.2.2. An ninh
An ninh quốc gia là sự ổn định, phát triển bền vững của chế độ XHCN và
Nhà nước Cộng hoà XHCN Việt Nam, sự bất khả xâm phạm độc lập, chủ
quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.
Bảo vệ AN quốc gia là phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, đấu tranh làm
thất bại các hoạt động xâm phạm AN quốc gia. Hoạt động xâm phạm AN quốc
gia là những hành vi xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hoá,
AN, QP, đối ngoại, độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của nước
Cộng hồ XHCN Việt Nam.
1.2.3. Quốc phịng và An ninh


13