Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng
Bình – Thực trạng và Giải pháp

ĐẠI HỌC QUẢNG BÌNH
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

Họ và tên tác giả: ANH LUNG

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
TÊN ĐỀ TÀI

CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HỘ TỊCH
Ở XÃ HOÀN TRẠCH, HUYỆN BÔ TRẠCH, TỈNH
QUẢNG BÌNH - THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP.

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

2

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng
Bình – Thực trạng và Giải pháp

TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢNG BÌNH
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
TÊN ĐỀ TÀI

CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HỘ TỊCH
Ở XÃ HOÀN TRẠCH, HUYỆN BỐ TRẠCH, TỈNH
QUẢNG BÌNH - THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP

Ngành:

Luật học

Chuyên ngành:
Niên khóa:
SINH VIÊN THỰC HIỆN: ANH LUNG
NGƯỜI HƯỚNG DẪN:

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

3

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng
Bình – Thực trạng và Giải pháp

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của tôi và được sự
hướng dẫn của Thạc sĩ: Phan Phương Nguyên. Các nội dung nghiên cứu, kết quả
trong đề tài khóa luận là trung thực và chưa được công bố dưới bất kỳ hình thức
nào. Các số liệu sử dụng trong khóa luận có nguồn gốc rõ ràng phục vụ cho quá
trình phân tích, đánh giá, nhận xét của đề tài khóa luận.


Sinh viên thực hiện

Anh Lung

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

4

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng
Bình – Thực trạng và Giải pháp

LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình tìm hiểu và làm khóa luận, tôi xin chân thành cảm ơn
sự lãnh đạo của Đảng ủy - Ủy ban nhân dân, cán bộ Tư pháp - Hộ tịch xã Hoàn
Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Xin chân thành cảm ơn các Thầy Cô
giáo khoa Lý luận chính trị đã trực tiếp giảng dạy truyền đạt những kiến thức
khoa học chuyên ngành cho bản thân tác giả trong những năm tháng qua cũng
xin cảm ơn toàn thể các bạn trong lớp, đã giúp đỡ trong quá trình trao đổi, thảo
luận, tìm hiểu, thu thập thông tin, tài liệu và đặc biệt là có sự hướng dẫn tận tình,
trực tiếp của Thạc sĩ Phan Phương Nguyên giúp tôi hoàn thành tốt nội dung đề
tài khóa luận của mình.
Với điều kiện thời gian cũng như kinh nghiệm còn hạn chế của bản thân, đề
tài khóa luận không thể tránh được những thiếu sót. Vì vậy rất mong nhận được
sự chỉ bảo, đóng góp ý kiến của các thầy cô để em có điều kiện bổ sung, nâng
cao ý thức của mình, phục vụ tốt hơn công tác thực tế sau này.

Tôi xin chân thành cảm ơn !


KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

5

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng
Bình – Thực trạng và Giải pháp

BẢNG THỐNG KÊ TRÍCH DẪN.
STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9

Tác giả tài liệu trích dẫn
Tác giả Nguyễn Văn Khôn
(1960)
Tác giả Hoàng Thúc Trâm
(1974)
Tác giả Nguyễn Lân (1989)
Tác giả Hoàng Phê (1998)

Tác giả Nguyễn Như Ý
(1998)
Tác giả Nguyễn Văn Đạm
(1999)
Lịch sử Đảng bộ xã Hoàn
Trạch (2013)
Tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ
tư pháp xã, phường, thị trấn
(2010)
Giáo trình Luật Dân sự Việt
Nam( 2016)

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

6

Trang
Khóa luận
11

Tần suất
trích dẫn
01

11

01

11


01

12
12

01
01

12

01

31, 32

01

55

01

46

01

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng
Bình – Thực trạng và Giải pháp


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT
1
2
3
4
5

Ký hiệu/ Viết tắt
UBND
HĐND
THCS
THPT
TTPBGDPL

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Mô tả/ Diễn giải
Ủy ban nhân dân
Hội đồng nhân dân
Trung học cơ sở
Trung học phổ thông
Tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật

7

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng

Bình – Thực trạng và Giải pháp

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1: Tổng số đăng ký khai sinh từ năm 2015 – 2017
Bảng 2.2: Tổng số đăng ký lại việc sinh từ năm 2015 - 2017
Bảng 2.3: Tổng số đăng ký kết hôn từ năm 2015 - 2017
Bảng 2.4: Tổng số giấy chứng nhận tình trạng hôn nhân từ 2015 – 2017
Bảng 2.5: Tổng số đăng ký khai tử từ năm 2015 - 2017
Bảng 2.6: Đăng ký nuôi con nuôi, việc nhận cha, mẹ, con, thay đổi cải chính,
bổ sung hộ tịch, xác định lại dân tộc từ năm 2015 – 2017

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

8

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng
Bình – Thực trạng và Giải pháp

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hộ tịch là những sự kiện được xác định tình trạng nhân thân của cá nhân từ
khi sinh ra đến khi chết như một số quyền: quyền khai sinh, quyền khai tử, quyền
kết hôn, quyền ly hôn, quyền nhận cha, mẹ, con… được quy định trong Hiến pháp
2013 và Bộ Luật Dân sự năm 2015. Việc thực hiện pháp luật về hộ tịch không
những liên quan đến nhân thân của con người mà còn liên quan đến rất nhiều mặt
trong đời sống xã hội: chế độ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh - quốc
phòng, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, cơ cấu, nguyên tắc tổ chức và hoạt

động của cơ quan Nhà nước, thể chế hóa mối quan hệ giữa Đảng lãnh đạo, nhân
dân làm chủ, Nhà nước quản lý. Trong bối cảnh tình hình phát triển, hội nhập kinh
tế xã hội thì vấn đề này càng khẳng định tầm quan trọng của mình trên tất cả mọi
khía cạnh đặc biệt là việc thi hành Hiến pháp 2013 về các quyền và lợi ích của con
người.
Do vậy, xét từ phương diện khoa học quản lý nhà nước quản lý hộ tịch có một
vị trí vai trò trung tâm trong hoạt động quản lý dân cư. Đây là một lĩnh vực quan
trọng của nền hành chính của mọi quốc gia đương đại, không phân biệt chế độ
chính trị, trình độ phát triển, đều phải quan tâm. Sự vững mạnh của một quốc gia
liên quan mật thiết với hiệu quả của hoạt động quản lý dân cư nói chung và quản lý
hộ tịch nói riêng. Có thể khẳng định rằng, các vấn đề pháp lý về quản lý hộ tịch có
tầm quan trọng tương tự như các vấn đề pháp lý về quốc tịch, về biên giới quốc
gia, về tổ chức bộ máy nhà nước… Vì vậy, quản lý hộ tịch phải được điều chỉnh
bằng các văn bản, nghị định, thông tư… do Quốc hội, Chính phủ ban hành.
Ở nước ta hiện nay, quản lý hộ tịch được thực hiện theo Luật hộ tịch năm
2014 của Chính phủ về đăng ký và quản lý hộ tịch và Nghị định 123/2015 NĐ - CP
ngày 15/11/2015 của Chính phủ về việc quy định chi tiết một số điều và biện pháp
thi hành Luật hộ tịch. Trong thời gian qua, các cấp chính quyền đã có nhiều cố
gắng, tổ chức nhằm thực hiện tốt công tác quản lý hộ tịch. Vì vậy, công tác quản lý
hộ tịch đã dần dần đi vào nề nếp, nghiêm túc, đạt được những kết quả nhất định: số
trẻ em được đăng ký khai sinh đạt tỷ lệ và đúng hạn cao, đăng ký kết hôn đúng quy
9
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng
Bình – Thực trạng và Giải pháp

định, công tác tuyên truyền, phổ biến kế hoạch đến tận cơ sở đảm bảo đúng thời

gian và khoa học, sự phối hợp ăn ý, nhịp nhàng giữa các cán bộ trong việc giải
quyết những thủ tục…
Là xã thuộc huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình trong những năm qua xã Hoàn
Trạch đã có nhiều cố gắng, nỗ lực trong công tác quản lý nhà nước về hộ tịch trên
địa bàn xã. Với sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp uỷ, các cấp chính quyền (huyện,
xã) quản lý về hộ tịch ở Hoàn Trạch từng bước được thực hiện nghiêm túc đầy đủ,
chính xác.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được về công tác quản lý hộ tịch
còn có nhiều hạn chế như: Thủ tục quản lý hộ tịch chưa khoa học, chưa phù hợp
thực tế, việc tuyên truyền, giáo dục pháp luật về hộ tịch chưa được quan tâm
thường xuyên, năng lực cán bộ còn một số hạn chế… Những hạn chế này đã làm
giảm đi hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về hộ tịch.
Do đó, để giải quyết những khó khăn trong công tác quản lý hộ tịch thì vấn đề
quan trọng hàng đầu là phải xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật tạo cơ sở
pháp lý vững chắc cho công tác quản lý hộ tịch trong giai đoạn trước mắt và lâu
dài.
Việc nghiên cứu về quản lý hộ tịch nói chung cũng như ở thực tế của xã Hoàn
Trạch nói riêng nhằm làm rõ hơn nữa những cơ sở lý luận, thực tiễn của quản lý hộ
tịch, chỉ ra những nguyên nhân của các hạn chế, trên cơ sở đó đưa ra những kiến
nghị nhằm góp phần nâng cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về hộ
tịch trên địa bàn xã Hoàn Trạch là một điều cấp thiết hiện nay. Đây là lý do mà tác
giả lựa chọn đề tài khóa luận “Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn
Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình - Thực trạng và giải pháp” để nghiên
cứu.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu, các luận án, luận văn bài báo tạp chí
đề cập đến hộ tịch và các chính sách thực hiện hộ tịch trong thời gian qua.

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP


10

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng
Bình – Thực trạng và Giải pháp

- Bài “ Nâng cao năng lực đội ngũ công chức tư pháp - hộ tịch trong giai đọan
hiện nay của tác giả Trần Văn Quảng, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật tháng 9
năm 2006.
- Số chuyên đề về “ Công chứng, hộ tịch và quốc tịch”, phần 2 hộ tịch và quốc
tịch, Bộ Tư pháp, Hà Nội năm 2007.
- Giáo trình “ Quản lý hành chính - tư pháp” của Học viện hành chính nhà
xuất bản khoa học kỹ thuật năm 2008.
Các công trình khoa học nói trên đã đề cập đến từng khía cạnh về vấn đề
công tác quản lý hộ tịch. Tuy nhiên thì chưa có công trình khoa học nào nghiên
cứu trực tiếp về quản lý hộ tịch ở cấp xã. Chính vì vậy mà tác giả lựa chọn đề
tài: Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch để nghiên cứu tại UBND xã Hoàn
Trạch.
3. Mục đích nghiên cứu đề tài
Đề tài hướng tới việc nghiên cứu và đề xuất các kiến nghị giải pháp để
nâng cao chất lượng công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở địa phương nhằm
theo dõi thực trạng và những biến động của hộ tịch, để bảo vệ các quyền và
lợi ích của cá nhân, tổ chức, tạo cơ sở xây dựng tiền đề để phát triển kinh tế
xã hội, an ninh, quốc phòng và chính sách dân số kế hoạch hóa gia đình đưa
công tác quản lý đi vào thực tế một cách có chiều sâu và quy củ. Để đạt được
mục đích đó đề tài hướng tới thực hiện 3 nhiệm vụ nghiên cứu cơ bản :
Thứ nhất: Hệ thống hoá các kiến thức lý luận về hộ tịch và quản lý nhà
nước về hộ tịch.

Thứ hai: Đánh giá thực trạng công tác quản lý nhà nước về hộ tịch của
chính quyền xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.
Thứ ba: Xây dựng các kiến nghị, giải pháp nâng cao chất lượng quản lý
hộ tịch ở địa phương.
4. Đối tượng nghiên cứu
Thực tế cho thấy công tác quản lý hộ tịch là một lĩnh vực vô cùng quan
trọng và không thể thiếu của cơ quan Nhà nước. Đối với đề tài khóa luận này
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

11

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng
Bình – Thực trạng và Giải pháp

tác giả xác định rõ đối tượng: Các vấn đề lý luận thực tiễn trong công tác
quản lý nhà nước về hộ tịch.
5. Phạm vi nghiên cứu
- Về mặt không gian: tiến hành nghiên cứu tại Ủy ban nhân dân xã
Hoàn Trạch.
- Về mặt thời gian: được giới hạn trong khoảng thời gian từ năm 2015
đến năm 2017.
- Về mặt nội dung: Nghiên cứu công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở
xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.
6. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Cơ sở lý luận của việc nghiên cứu: là những luận điểm trong học thuyết
Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về quản lý hành chính nhà nước; các
quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam về quản lý hộ tịch.

Các phương pháp được tác giả sử dụng trong luận văn gồm : phương
pháp phân tích, tổng hợp, thống kê, diễn dịch, quy nạp, phương pháp lịch sử,
phương pháp hệ thống, phương pháp so sánh...
7. Bố cục của khóa luận
Phần mở đầu
Phần nội dung
Chương 1. Những vấn đề lý luận của quản lý nhà nước về hộ tịch.
Chương 2. Thực trạng công tác của quản lý nhà nước về ở xã Hoàn
Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.
Chương 3. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở
xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình trong giai đoạn hiện nay.
Phần kết luận

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

12

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh
Quảng Bình – Thực trạng và Giải pháp

Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HỘ TỊCH
1.1. Khái niệm về hộ tịch và phân biệt giữa quản lý hộ tịch với quản lý hộ
khẩu.
1.1.1. Khái niệm về hộ tịch
- Quản lý dân cư là một trong những lĩnh vực trọng yếu của mọi quốc gia,
dù ở bất kỳ chế độ chính trị với trình độ phát triển nào cũng đều phải quan tâm.

Một nhà nước muốn hoạt động có hiệu quả không thể không nắm chắc và cập
nhật thường xuyên các thông tin, dữ liệu về dân cư. Một trong những phương
thức để thực hiện nhiệm vụ đó là thông qua công tác đăng ký và quản lý hộ
tịch.
- Xét từ góc độ ngôn ngữ học, “hộ tịch” là một từ ghép gốc Hán chính
phụ, được ghép bởi hai thành tố có nghĩa độc lập, trong đó “tịch” là thành tố
chính ở mức độ chung nhất, “hộ” được hiểu là: đơn vị để quản lý dân số, gồm
những người cùng ăn, cùng ở với nhau; còn “tịch” là “sổ sách” và “Hộ tịch”
thường được hiểu là “việc ghi chép các sổ sách của nhà nước về dân cư theo
các đơn vị hộ gia đình”.
Đã có rất nhiều tác giả đưa ra những khái niệm, những hiểu biết của mình
về hộ tịch điển hình như sau:
+ “Hộ tịch: sổ biên dân số có ghi rõ tên họ, quê quán và chức nghiệp của
từng người”.
+ “Hộ tịch: Sổ biên nhận số một địa phương hoặc cả toàn quốc, trong có
ghi rõ tên họ, quê quán và chức nghiệp của từng người”.
+ “Hộ tịch: Quyển sổ ghi chép tên tuổi, quê quán, nghề nghiệp của mọi
người trong một địa phương”.
+ “Hộ tịch” được hiểu là “Sổ sách ghi chép tên, họ, nghề nghiệp dân cư
ngụ trong xã phường”.

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

13

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh
Quảng Bình – Thực trạng và Giải pháp


+ “Hộ tịch: sổ của cơ quan dân chính đăng kí cư dân trong địa phương
mình theo từng hộ”.
+ “Hộ tịch: các sự kiện trong đời sống của một người thuộc sự quản lý
của pháp luật”.
+ “Hộ tịch: quyền cư trú, được chính quyền công nhận của một người tại
nơi mình ở thường xuyên, của những người thường trú thuộc cùng một hộ, do
chính quyền cấp cho từng hộ để xuất trình khi cần”.
Như vậy, nghĩa của từ “hộ tịch” xét về khía cạnh xã hội còn tồn tại nhiều cách
hiểu khác nhau.
Dưới góc độ pháp lý, theo Điều 2 Luật hộ tịch năm 2014 quy định: Hộ
tịch là những sự kiện: Khai sinh; Kết hôn; Giám hộ; Nhận cha, mẹ, con; Thay
đổi, cải chính hộ tịch, xác định lại dân tộc, bổ sung thông tin hộ tịch; Khai tử
nhằm xác định tình trạng nhân thân của cá nhân từ khi sinh ra đến khi chết.
Đây có thể xem là một khái niệm mở về hộ tịch bởi vì trong cuộc đời một con
người từ khi sinh ra cho đến khi chết có rất nhiều sự kiện liên quan đến tình
trạng thân nhân và trong tất cả các sự kiện đó không phải sự kiện nào cũng
thuộc lĩnh vực hộ tịch.
Việc ghi vào Sổ hộ tịch thay đổi hộ tịch của cá nhân theo bản án, quyết
định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc: Thay đổi quốc tịch; Xác
định cha, mẹ, con; Xác định lại giới tính; Nuôi con nuôi, chấm dứt việc nuôi
con nuôi; Ly hôn, hủy việc kết hôn trái pháp luật, công nhận việc kết hôn;
Công nhận giám hộ; Tuyên bố hoặc huỷ tuyên bố một người mất tích, đã chết,
bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự.
Ghi vào Sổ hộ tịch sự kiện khai sinh; kết hôn; ly hôn; hủy việc kết hôn;
giám hộ; nhận cha, mẹ, con; xác định cha, mẹ, con; nuôi con nuôi; thay đổi hộ
tịch; khai tử của công dân Việt Nam đã được giải quyết tại cơ quan có thẩm

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP


14

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh
Quảng Bình – Thực trạng và Giải pháp

quyền của nước ngoài. Và xác nhận hoặc ghi vào Sổ hộ tịch các việc hộ tịch
khác theo quy định của pháp luật.
Như vậy, có thể thấy theo quy định của pháp luật hiện hành thì hộ tịch
không phải là toàn bộ những sự kiện liên quan đến thân nhân của một con
người từ khi sinh ra cho đến khi chết mà là những sự kiện “cơ bản nhất” và
những sự kiện đó là những sự kiện mà theo quy định của pháp luật phải tiến
hành đăng ký và ghi vào sổ hộ tịch của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Mặt khác cho thấy việc đăng ký và quản lý hộ tịch đó là một lĩnh vực
quản lý quan trọng của Nhà nước. Trong đó chủ thể quản lý là các cơ quan nhà
nước có thẩm quyền, đối tượng quản lý là mọi người dân, khách thể quản lý là
những sự kiện cơ bản xác định tình trạng nhân thân của mỗi con người thuộc
phạm vị đối tượng quản lý nhà nước. Do vậy, quản lý nhà nước về hộ tịch là
lĩnh vực thể hiện sâu sắc chức năng xã hội của Nhà nước xét trên 3 phương
diện:
Thứ nhất: Quản lý hộ tịch là cơ sở để nhà nước hoạch định các chính sách
phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh, quốc phòng... và tổ chức thực hiện
hiệu quả các chính sách đó.
Thứ hai: Hoạt động quản lý và đăng ký hộ tịch thể hiện tập trung, sinh
động nhất sự tôn trọng của nhà nước đối với việc thực hiện các quyền nhân
thân cơ bản của công dân đã được ghi nhận trong Hiến pháp và Pháp luật.
Thứ ba: Quản lý hộ tịch có vai trò to lớn đối với việc bảo đảm trật tự xã
hội. Hệ thống sổ sách hộ tịch là cơ sở quan trọng để quản lý từng con người

trong xã hội.
Với vị trí, và vai trò đó nên trong sự phát triển của mỗi quốc gia, vấn đề
xây dựng hệ thống quản lý hộ tịch và khai thác hiệu quả của nó phục vụ cho
công tác quản lý nhà nước luôn là vấn đề được quan tâm.

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

15

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh
Quảng Bình – Thực trạng và Giải pháp

1.1.2. Phân biệt giữa “quản lý hộ tịch” và “quản lý hộ khẩu”
Việc làm rõ các dấu hiệu phân biệt giữa quản lý hộ tịch và quản lý hộ
khẩu là một yêu cầu cần thiết và có ý nghĩa thiết thực. Thực tế cho thấy, hiện
nay sự nhầm lẫn giữa khái niệm “hộ tịch” và “hộ khẩu”, cũng như sự nhầm lẫn
về hoạt động quản lý hộ tịch và hoạt động quản lý hộ khẩu trong nhận thức xã
hội còn khá phổ biến.
Ví dụ: Trong đời sống hàng ngày, khi phải giải quyết các việc về hộ tịch,
người dân ở các thành phố, thị xã thường gọi cán bộ tư pháp có nhiệm vụ giải
quyết là “Công an hộ tịch”.
Điều này cho thấy căn nguyên từ chính mô hình quản lý hộ tịch, hộ khẩu
của nước ta trong suốt một thời gian dài trước năm 1987, khi cả hoạt động
quản lý hộ tịch và hộ khẩu đều do ngành Nội vụ (nay là ngành Công an) thực
hiện.
Theo quy định tại Điều 1, Nghị định số 51/NĐ-CP ngày 10/5/1997 của
Chính phủ về quản lý hộ khẩu thì “Đăng ký và quản lý hộ khẩu là biện pháp

hành chính của Nhà nước nhằm xác định việc cư trú của công dân”. Như vậy
hoạt động quản lý hộ tịch và quản lý hộ khẩu đều nằm trong phạm trù quản lý
dân cư. Tuy nhiên hai khái niệm này được phân biệt ở những điểm cơ bản sau:
- Xét về chủ thể quản lý, theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, thì quản
lý hộ tịch là hoạt động chuyên môn của ngành Tư pháp, còn quản lý hộ khẩu là
hoạt động chuyên môn của ngành Công an. Điểm phân biệt này chỉ đúng với
pháp luật thực định của Việt Nam hiện nay, còn trước năm 1987, ngành Nội vụ
(Công an hiện nay) thống nhất quản lý cả hai nhiệm vụ.
- Về đối tượng quản lý, đối tượng của quản lý hộ khẩu chỉ là đặc điểm về
nơi cư trú của cá nhân, trong khi đó đối tượng quản lý của quản lý hộ tịch bao
gồm tổng thể rất nhiều đặc điểm nhân thân của cá nhân: ngày, tháng, năm sinh,
dân tộc, quốc tịch, nới sinh, quê quán, quan hệ hôn nhân, quan hệ gia đình.

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

16

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh
Quảng Bình – Thực trạng và Giải pháp

- Xét về tính chất, có thể thấy quản lý hộ tịch quan tâm đến các đặc điểm
nhân thân có tính bền vững của cá nhân, những đặc điểm này chỉ có thể được
thay đổi trong những trường hợp đặc biệt, theo một thủ tục pháp lý chặt chẽ.
Trong khi đó, đặc điểm về nơi cư trú của cá nhân - đối tượng quản lý của hộ
khẩu - là đặc điểm nhân thân có tính “động”, dễ thay đổi.
- Xét về phương diện bảo vệ quyền nhân thân, thì quản lý hộ khẩu chỉ là biện
pháp bảo vệ quyền tự do cư trú hợp pháp của cá nhân, còn quản lý hộ tịch là

phương tiện để bảo vệ rất nhiều quyền nhân thân cơ bản của công dân.
Đơn vị “hộ” được dùng làm đơn vị quản lý dân cư của cả quản lý hộ tịch
và quản lý hộ khẩu, nhưng trong quản lý hộ tịch mối quan hệ giữa các thành
viên trong hộ chỉ có thể là mối quan hệ gia đình hình thành trên cơ sở hôn
nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng; còn trong quản lý hộ khẩu, các thành viên
trong một đơn vị “hộ” không nhất thiết phải có quan hệ đó mà chỉ cần ở chung
một nhà cũng có thể đăng ký theo một đơn vị hộ khẩu.
Ví dụ: Điều 5 Nghị định số 51/NĐ-CP ngày 10/5/1997 của Chính phủ về
quản lý hộ khẩu quy định: “Những người đang làm việc trong các cơ quan nhà
nước, các tổ chức kinh tế xã hội sống độc thân tại nhà ở tập thể của cơ quan
thì đăng ký nhân khẩu tập thể”.
Hoặc một đơn vị hộ khẩu tập thể quân nhân hoặc hộ khẩu tập thể công an
nhân dân bao gồm những người cùng công tác trong một đơn vị.
Mặc dù có sự phân biệt khá rõ ràng như trên, nhưng trong thực tế cuộc
sống của mỗi cá nhân, các vấn đề về hộ tịch và hộ khẩu có mối quan hệ hết sức
mật thiết. Trong đó hoạt động đăng ký hộ tịch luôn là cơ sở, căn cứ làm phát
sinh hoạt động đăng ký hộ khẩu. Có thể xem xét một số vấn đề cụ thể sau đây:
Ví dụ 1: Trẻ em khi sinh ra chỉ có thể được đăng ký tên vào sổ hộ khẩu
gia đình sau khi đã được cha mẹ thực hiện việc đăng ký khai sinh;

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

17

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh
Quảng Bình – Thực trạng và Giải pháp


Ví dụ 2: Sau khi đã kết hôn, người vợ muốn chuyển hộ khẩu về nơi cư trú
của chồng thì một trong những giấy tờ cần có làm căn cứ thực hiện việc
chuyển hộ khẩu là giấy chứng nhận kết hôn;
Ví dụ 3: Để xóa tên một người đã chết trong sổ hộ khẩu gia đình, chủ thể
quản lý hộ khẩu phải căn cứ vào Giấy chứng tử của chính quyền cấp xã;
Ngược lại, trong thủ tục đăng ký hộ tịch (khai sinh, khai tử, kết hôn, nuôi
con nuôi…) các giấy tờ về hộ khẩu (Sổ hộ khẩu hoặc Giấy chứng nhận tạm trú
có thời hạn) luôn là loại giấy tờ cần có trong hồ sơ đăng ký hộ tịch.
1.2. Chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền quản lý hộ tịch của chính quyền
cấp xã
1.2.1 Chức năng, nhiệm vụ quản lý hộ tịch của chính quyền cấp xã
Quản lý và đăng ký hộ tịch có vai trò quan trọng trong công tác quản lý,
thống kê dân số và quản lý xã hội của chính quyền cấp xã. Thông qua quản lý
và đăng ký hộ tịch, UBND cấp xã có thể theo dõi thực trạng biến động về hộ
tịch nhằm kịp thời bảo đảm các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân; thống
kê, phân tích dân số, thu thập các thông tin quan trọng về gia đình và xã hội
làm cơ sở cho việc hoạch định và xây dựng các chính sách phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng, chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình.
UBND cấp xã thực hiện quản lý nhà nước về hộ tịch tại địa phương và có
nhiệm vụ, quyền hạn sau đây:
- Thực hiện đăng ký hộ tịch theo quy định của Luật hộ tịch;
- Căn cứ quy định của UBND cấp trên, bố trí công chức tư pháp - hộ tịch
thực hiện việc đăng ký hộ tịch;
- Tuyên truyền, phổ biến pháp luật về hộ tịch;
- Quản lý, sử dụng Sổ hộ tịch, biểu mẫu hộ tịch theo quy định;
- Quản lý, cập nhật, khai thác cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử và cấp bản sao
trích lục hộ tịch theo quy định;

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

18


SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh
Quảng Bình – Thực trạng và Giải pháp

- Tổng hợp tình hình và thống kê hộ tịch báo cáo UBND cấp huyện theo
quy định của Chính phủ;
- Lưu trữ Sổ hộ tịch, hồ sơ đăng ký hộ tịch;
- Giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm về hộ tịch theo thẩm
quyền.
Chủ tịch UBND cấp xã thường xuyên chỉ đạo, đôn đốc việc khai sinh,
khai tử; chịu trách nhiệm về công tác đăng ký, quản lý hộ tịch và những vi
phạm trong công tác đăng ký, quản lý hộ tịch do buông lỏng quản lý.
Công chức tư pháp - hộ tịch giúp UBND cấp xã thực hiện nhiệm vụ,
quyền hạn.
1.2.2. Thẩm quyền UBND cấp xã trong quản lý nhà nước về hộ tịch
Chủ tịch UBND cấp xã chịu trách nhiệm về tình hình đăng ký và quản lý
hộ tịch của địa phương. Trong trường hợp do buông lỏng quản lý mà dẫn đến
những sai phạm, tiêu cực của cán bộ, công chức trong công tác đăng ký và
quản lý hộ tịch ở địa phương mình, thì Chủ tịch UBND cấp xã phải chịu trách
nhiệm.
1.3. Cán bộ tư pháp - hộ tịch
Cán bộ tư pháp - hộ tịch là công chức cấp xã, giúp UBND cấp xã thực
hiện các nhiệm vụ, quyền hạn trong đăng lý và quản lý hộ tịch. Công chức tư
pháp - hộ tịch cấp xã phải có các tiêu chuẩn sau đây:
- Có trình độ từ trung cấp luật trở lên và đã được bồi dưỡng nghiệp vụ hộ
tịch;
- Có chữ viết rõ ràng và trình độ tin học phù hợp theo yêu cầu công việc.

Căn cứ điều kiện thực tế về diện tích, dân số, khối lượng công việc tư
pháp, hộ tịch của địa phương, Chính phủ quy định việc bố trí công chức tư
pháp - hộ tịch đảm nhiệm công tác hộ tịch chuyên trách.
1.3.1. Nhiệm vụ, quyền hạn của công chức làm công tác hộ tịch

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

19

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh
Quảng Bình – Thực trạng và Giải pháp

- Tuân thủ quy định của Luật hộ tịch và các quy định khác của pháp luật
có liên quan về hộ tịch;
- Chịu trách nhiệm trước UBND cấp xã và pháp luật về việc đăng ký hộ
tịch;
- Tuyên truyền, phổ biến, vận động nhân dân chấp hành các quy định của
pháp luật về hộ tịch;
- Giúp UBND cấp xã đăng ký hộ tịch kịp thời, chính xác, khách quan,
trung thực; cập nhật đầy đủ các sự kiện hộ tịch đã được đăng ký vào cơ sở dữ
liệu hộ tịch điện tử;
- Chủ động kiểm tra, rà soát để đăng ký kịp thời việc sinh, tử phát sinh
trên địa bàn.
- Đối với địa bàn dân cư không tập trung, điều kiện đi lại khó khăn, cách
xa trụ sở UBND cấp xã, công chức tư pháp - hộ tịch báo cáo UBND cấp xã cho
tổ chức đăng ký lưu động đối với việc khai sinh, kết hôn, khai tử;
- Thường xuyên trau dồi kiến thức pháp luật để nâng cao năng lực và

nghiệp vụ đăng ký hộ tịch; tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ
do UBND hoặc cơ quan tư pháp cấp trên tổ chức;
- Chủ động báo cáo, đề xuất UBND cùng cấp phối hợp với cơ quan, tổ
chức kiểm tra, xác minh về thông tin hộ tịch; yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân
cung cấp thông tin để xác minh khi đăng ký hộ tịch; phối hợp với cơ quan
Công an cùng cấp cung cấp thông tin hộ tịch cơ bản của cá nhân cho cơ sở dữ
liệu quốc gia về dân cư.
1.3.2. Những việc công chức làm công tác hộ tịch không được làm
- Cửa quyền, hách dịch, sách nhiễu, trì hoãn, gây khó khăn, phiền hà, nhận
hối lộ khi đăng ký, quản lý hộ tịch.
- Thu lệ phí hộ tịch cao hơn mức quy định hoặc đặt ra các khoản thu khi
đăng ký hộ tịch.

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

20

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh
Quảng Bình – Thực trạng và Giải pháp

- Đặt ra thủ tục, giấy tờ, cố ý kéo dài thời hạn giải quyết đăng ký hộ tịch
trái quy định của Luật hộ tịch.
- Tẩy xóa, sửa chữa, làm sai lệch nội dung thông tin trong cơ sở dữ liệu hộ
tịch.
- Đăng ký, cấp giấy tờ về hộ tịch trái quy định của Luật hộ tịch.
- Tiết lộ thông tin liên quan đến bí mật cá nhân mà biết được qua đăng ký
hộ tịch.

- Công chức làm công tác hộ tịch vi phạm các quy định này thì tùy theo
tính chất, mức độ vi phạm có thể bị xử lý kỷ luật hoặc truy cứu trách nhiệm
hình sự theo quy định của pháp luật.
1.4. Nguyên tắc đăng ký và quản lý hộ tịch
- Tôn trọng và bảo đảm quyền nhân thân của cá nhân.
- Mọi sự kiện hộ tịch của cá nhân phải được đăng ký đầy đủ, kịp thời,
trung thực, khách quan và chính xác; trường hợp không đủ điều kiện đăng ký
hộ tịch theo quy định của pháp luật thì người đứng đầu cơ quan đăng ký hộ tịch
từ chối bằng văn bản và nêu rõ lý do.
- Đối với những việc hộ tịch mà Luật hộ tịch không quy định thời hạn giải
quyết thì được giải quyết ngay trong ngày; trường hợp nhận hồ sơ sau 15 giờ
mà không giải quyết được ngay thì trả kết quả trong ngày làm việc tiếp theo.
- Mỗi sự kiện hộ tịch chỉ được đăng ký tại một cơ quan đăng ký hộ tịch có
thẩm quyền theo quy định của Luật hộ tịch.
Cá nhân có thể được đăng ký hộ tịch tại cơ quan đăng ký hộ tịch nơi
thường trú, tạm trú hoặc nơi đang sinh sống. Trường hợp cá nhân không đăng
ký tại nơi thường trú thì UBND cấp huyện UBND cấp xã, cơ quan đại diện nơi
đã đăng ký hộ tịch cho cá nhân có trách nhiệm thông báo việc đăng ký hộ tịch
đến UBND cấp xã nơi cá nhân đó thường trú.

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

21

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh
Quảng Bình – Thực trạng và Giải pháp


- Mọi sự kiện hộ tịch sau khi đăng ký vào Sổ hộ tịch phải được cập nhật
kịp thời, đầy đủ vào cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử.
- Nội dung khai sinh, kết hôn, ly hôn, khai tử, thay đổi, cải chính, bổ sung
hộ tịch, xác định lại giới tính, xác định lại dân tộc của cá nhân trong cơ sở dữ
liệu hộ tịch là thông tin đầu vào của cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
- Bảo đảm công khai, minh bạch thủ tục đăng ký hộ tịch.
Những nguyên tắc trên đảm bảo cho việc đăng ký, quản lý hộ tịch được
chính xác, kịp thời, đầy đủ, góp phần bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền
công dân. Bởi vì, thực tế cho thấy, các giấy tờ về hộ tịch nếu trong quá trình
thực hiện có sai sót mà không được phát hiện kịp thời sẽ gây khó khăn cho
công tác quản lý cũng như khắc phục, sửa chữa sai sót, và đặc biệt sẽ gây ra
không ít những phiền hà cho công dân trong việc thống nhất giấy tờ quan trọng
khác sau này: Hồ sơ đi học, xin việc làm, xuất cảnh, thậm chí, còn liên quan
đến việc xác định độ tuổi để đánh giá năng lực hành vi, năng lực chịu trách
nhiệm pháp lý của từng cá nhân con người.
1.5. Nội dung quản lý nhà nước về hộ tịch
1.5.1. Đăng ký khai sinh
Theo Điều 30 Bộ Luật Dân sự năm 2015 quy định: Cá nhân khi sinh ra
có quyền được khai sinh.
Theo Điều 13 Luật trẻ em năm 2016 quy định: Trẻ em có quyền được
khai sinh, khai tử, có họ, tên, có quốc tịch; được xác định cha, mẹ, dân tộc, giới
tính theo quy định của pháp luật.
Theo Điều 7 Công ước Liên hợp quốc về quyền trẻ em quy định: Trẻ em
phải được đăng ký ngay lập tức sau khi được sinh ra và có quyền có họ tên, có
quốc tịch ngay từ khi chào đời, và trong chừng mực có thể, quyền được biết
cha mẹ mình và được cha mẹ mình chăm sóc.

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

22


SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh
Quảng Bình – Thực trạng và Giải pháp

Từ những vấn đề trên cho thấy vấn đề khai sinh trong công tác quản lý hộ
tịch là một vấn đề quan trọng và không thể không thực hiện.
Đăng ký khai sinh là biện pháp đầu tiên của quản lý hành chính nhà nước
trong lĩnh vực đăng ký hộ tịch. Thông qua quản lý hành chính trong lĩnh vực
đăng ký khai sinh đã giúp cho Nhà nước theo dõi được sự biến động tự nhiên
của dân số, từ đó đề ra các chính sách phát triển kinh tế - xã hội trên phạm vi cả
nước cũng như trong từng địa phương; mặt khác đăng ký khai sinh một cách
đầy đủ, chính xác là bảo vệ quyền của trẻ em được đăng ký khai sinh ngay từ
khi sinh ra theo quy định của pháp luật và phù hợp với thông lệ quốc tế.
* Thẩm quyền đăng ký khai sinh:
Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người cha hoặc người mẹ thực hiện
đăng ký khai sinh.
* Thời hạn đăng ký khai sinh:
Trong thời hạn 60 ngày, kể từ ngày sinh con, cha, mẹ có trách nhiệm đi
khai sinh cho con; nếu cha, mẹ không thể đi khai sinh, thì ông, bà hoặc những
người thân thích khác đi khai sinh cho trẻ em.
* Thủ tục đăng ký khai sinh:
- Người đi đăng ký khai sinh nộp tờ khai theo mẫu quy định và giấy
chứng sinh cho cơ quan đăng ký hộ tịch. Trường hợp không có giấy chứng sinh
thì nộp văn bản của người làm chứng xác nhận về việc sinh; nếu không có
người làm chứng thì phải có giấy cam đoan về việc sinh; trường hợp khai sinh
cho trẻ em bị bỏ rơi phải có biên bản xác nhận việc trẻ bị bỏ rơi do cơ quan có
thẩm quyền lập; trường hợp khai sinh cho trẻ em sinh ra do mang thai hộ phải

có văn bản chứng minh việc mang thai hộ theo quy định pháp luật.
- Ngay sau khi nhận đủ giấy tờ theo quy định, nếu thấy thông tin khai sinh
đầy đủ và phù hợp, công chức tư pháp - hộ tịch ghi nội dung khai sinh theo quy

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

23

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh
Quảng Bình – Thực trạng và Giải pháp

định Luật hộ tịch và vào Sổ hộ tịch; cập nhật vào cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử,
cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để lấy số định danh cá nhân.
Công chức tư pháp - hộ tịch và người đi đăng ký khai sinh cùng ký tên
vào Sổ hộ tịch. Chủ tịch UBND cấp xã cấp Giấy khai sinh cho người được
đăng ký khai sinh.
- Chính phủ quy định chi tiết việc đăng ký khai sinh cho trẻ em bị bỏ rơi,
trẻ em chưa xác định được cha, mẹ, trẻ em sinh ra do mang thai hộ; việc xác
định quê quán của trẻ em bị bỏ rơi, trẻ em chưa xác định được cha, mẹ.
Người phát hiện trẻ sơ sinh bị bỏ rơi có trách nhiệm bảo vệ trẻ và báo
ngay cho UBND cấp xã hoặc Công an xã, phường, thị trấn, nơi trẻ bị bỏ rơi để
lập biên bản và tìm người hoặc tổ chức tạm thời nuôi dưỡng trẻ em đó.
1.5.2. Đăng ký kết hôn
Theo khoản 5 Điều 3 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định: Kết
hôn là việc nam, nữ xác lập quan hệ vợ chồng theo quy định của pháp luật về
điều kiện kết hôn và đăng ký kết hôn.
* Điều kiện kết hôn:

Nam, nữ kết hôn với nhau phải tuân theo các điều kiện sau đây:
+ Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;
+ Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định;
+ Không bị mất năng lực hành vi dân sự;
Việc kết hôn không thuộc một trong các trường hợp cấm kết hôn được
quy định cụ thể như sau:
+ Kết hôn giả tạo, ly hôn giả tạo;
+ Tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn;

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

24

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh
Quảng Bình – Thực trạng và Giải pháp

+ Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ
chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung
sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ;
+ Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng
máu về trực hệ; giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; giữa cha, mẹ
nuôi với con nuôi; giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng
với con dâu, mẹ vợ với con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con
riêng của chồng;
* Thẩm quyền đăng ký kết hôn:
UBND cấp xã nơi cư trú của một trong hai bên nam, nữ thực hiện đăng
ký kết hôn.

* Thời hạn:
Trong thời hạn 05 ngày, kể từ ngày nhận đủ giấy tờ hợp lệ, nếu xét thấy
hai bên nam, nữ có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật Hôn nhân và
gia đình, thì UBND cấp xã đăng ký kết hôn cho hai bên nam, nữ.
* Thủ tục đăng ký kết hôn:
- Hai bên nam, nữ nộp tờ khai đăng ký kết hôn theo mẫu quy định cho cơ
quan đăng ký hộ tịch và cùng có mặt khi đăng ký kết hôn.
- Ngay sau khi nhận đủ giấy tờ theo quy định, nếu thấy đủ điều kiện kết
hôn theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình, công chức tư pháp - hộ tịch
ghi việc kết hôn vào Sổ hộ tịch, cùng hai bên nam, nữ ký tên vào Sổ hộ tịch.
Hai bên nam, nữ cùng ký vào Giấy chứng nhận kết hôn; công chức tư pháp - hộ
tịch báo cáo Chủ tịch UBND cấp xã tổ chức trao Giấy chứng nhận kết hôn cho
hai bên nam, nữ.
1.5.3. Đăng ký khai tử
Theo Điều 30 Bộ Luật Dân sự năm 2015 quy định quyền được khai tử:

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

25

SVTH: Anh Lung


Công tác quản lý nhà nước về hộ tịch ở xã Hoàn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh
Quảng Bình – Thực trạng và Giải pháp

- Cá nhân chết phải được khai tử.
- Trẻ em sinh ra mà sống được từ hai mươi bốn giờ trở lên mới chết thì
phải được khai sinh và khai tử; nếu sinh ra mà sống dưới hai mươi bốn giờ thì
không phải khai sinh và khai tử, trừ trường hợp cha đẻ, mẹ đẻ có yêu cầu.

- Việc khai tử do pháp luật về hộ tịch quy định
Đăng ký khai tử là một trong những lĩnh vực quản lý của nhà nước ta về
đăng ký hộ tịch nhằm theo dõi sự biến động tự nhiên dân số. Đăng ký khai tử là
việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận sự kiện chết của một người và ghi
vào sổ đăng ký khai tử. Trên cơ sở đó, chấm dứt quan hệ của người đó đối với gia
đình, xã hội đồng thời phát sinh quyền và nghĩa vụ của thân nhân người chết.
* Thẩm quyền đăng ký khai tử:
UBND cấp xã nơi cư trú cuối cùng của người chết thực hiện việc đăng ký
khai tử. Trường hợp không xác định được nơi cư trú cuối cùng của người chết
thì UBND cấp xã nơi người đó chết hoặc nơi phát hiện thi thể người chết thực
hiện việc đăng ký khai tử.
* Thời hạn đi khai tử và trách nhiệm khai tử:
- Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày có người chết thì vợ, chồng hoặc
con, cha, mẹ hoặc người thân thích khác của người chết có trách nhiệm đi đăng
ký khai tử; trường hợp người chết không có người thân thích thì đại diện của
cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan có trách nhiệm đi khai tử.
- Công chức tư pháp - hộ tịch thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc khai tử
cho người chết; trường hợp không xác định được người có trách nhiệm đi khai
tử thì công chức tư pháp - hộ tịch thực hiện đăng ký khai tử.
* Thủ tục đăng ký khai tử
- Người có trách nhiệm đi đăng ký khai tử nộp tờ khai theo mẫu quy định
và Giấy báo tử hoặc giấy tờ khác thay giấy báo tử cho cơ quan đăng ký hộ tịch.

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

26

SVTH: Anh Lung