QUY ĐỊNH VỀ VIỆC ĐI BỘ CỦA
NGƯỜI KHUYẾT TẬT
1. Quy định của pháp luật vê việc đi bộ của người khuyết tật và nhận xét
Đối với người khuyết tật, việc tham gia giao thông là điều khá khó khăn, đặc biệt với những người khuyết tật vận
động và người khiếm thị. Để hỗ trợ cho người khuyết tật có thể tham gia giao thông một cách thuận tiện nhất, cụ thể ở đây
là vấn đề về đi bộ, Luật Giao thông đường bộ Việt Nam năm 2008 đã có những quy định riêng cho người khuyết tật. Cụ
thể nhất tại Điều 33 như sau:
“Điều 33.Người khuyết tật, người già yếu tham gia giao thông
1. Người khuyết tật sử dụng xe lăn không có động cơ được đi trên hè phố và nơi có vạch kẻ đường dành cho người
đi bộ.
2. Người khiếm thị khi đi trên đường bộ phải có người dắt hoặc có công cụ để báo hiệu cho người khác nhận biết
đó là người khiếm thị.
3. Mọi người có trách nhiệm giúp đỡ người khuyết tật, người già yếu khi đi qua đường.”
Quy định tại Khoản 1 Điều này cho thấy, người khuyết tật sử dụng xe lăn không có động cơ được phép đi trên vỉa
hè của đường phố và nơi có vạch kẻ đường dành cho người đi bộ. Họ tham gia giao thông với tư cách là người đi bộ. Quy
định này về mặt pháp luật là khá hợp lý.
Khoản 2 quy định về việc đi bộ của người khiếm thị. Theo đó nếu muốn đi lại trên đường bộ thì người khiếm thị
hoặc phải có người đi cùng. Trường hợp không có ai đi cùng thì người khiếm thị phải trang bị công cụ hỗ trợ để báo hiệu
cho người tham gia giao thông và người đi bộ khác nhận biết đó là người khiếm thị. Đây là quy định để giúp người khiếm
thị đi đường bộ một cách an toàn hơn. Tuy nhiên về quy định sử dụng công cụ hỗ trợ như thế nào lại không quy định rõ
ràng. Đôi khi họ sử dụng công cụ quá nổi trội, khiến người tham gia giao thông phải chú ý. Đối với những người chưa vứt
bỏ được sự mặc cảm thì quy định đó chỉ khiến họ “không muốn bước chân ra đường”.
Khoản 3 Điều này quy định về trách nhiệm chung cho mọi người khi thấy người khuyết tật đi qua đường phải giúp
đỡ. Quy định này mang tính nhân văn cao, thể hiện sự quan tâm và giúp đỡ của Nhà nước cũng như cộng đồng đối với
người khuyết tật.
Khoản 4 Điều 11 quy định: “Tại nơi có vạch kẻ đường dành cho người đi bộ, người điều khiển
phương tiện phải quan sát, giảm tốc độ và nhường đường cho người đi bộ, xe lăn của người
khuyết tật qua đường.
Những nơi không có vạch kẻ đường cho người đi bộ, người điều khiển phương tiện phải quan sát, nếu thấy người
đi bộ, xe lăn của người khuyết tật đang qua đường thì phải giảm tốc độ, nhường đường cho người đi bộ, xe lăn của người
khuyết tật qua đường bảo đảm an toàn.”

Khoản 4 Điều 11 quy định về việc nhường đường cho người khuyết tật, cả trong trường hợp người khuyết tật sang
đường tại nơi không có vạch kẻ đường. Tuy nhiên quy định này chỉ nói đến xe lăn của người khuyết tật, tức chỉ đối tượng
khuyết tật sử dụng xe lăn mới được nhường đường khi sang đường? Người khiếm thị thì không được nhường đường? Quy
định này cần bổ sung thêm, tránh trường hợp liệt kê đối tượng nhưng lại liệt kê thiếu đối tượng.
Khoản 1 Điều 44 quy định về bảo đảm yêu cầu kỹ thuật và an toàn giao thông của công trình đường bộ: “Công
trình đường bộ xây dựng mới, nâng cấp và cải tạo phải bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật và điều kiện


an toàn giao thông cho người, phương tiện tham gia giao thông đường bộ, trong đó có người đi bộ
và người khuyết tật. Đường đô thị xây dựng phải có hè phố, phần đường, cầu vượt, hầm và tổ
chức giao thông cho người đi bộ, người khuyết tật đi lại an toàn, thuận tiện.”
Quy định ở khoản 1 Điều 44 này yêu cầu các công trình đường bộ xây mới phải đảm bảo tiêu chí đảm bảo người
khuyết tật có thể sử dụng, đi lại an toàn và thuận tiện. Quy định này rất tiến bộ bởi lẽ nếu đường đi bộ mà quá gồ ghề, quá
dốc hoặc có quá nhiều vật cản thì sẽ gây nhiều khó khăn cho người khuyết tật trong việc đi bộ.Ví dụ như giữa vỉa hè là lòng
đường cần có đoạn đường dốc để người khuyết tật sử dụng xe lăn có thể dễ dàng lên xuống hơn. Chỉ cần thay đổi phần
nhỏ công trình đường bộ là người khuyết tật có thể thích nghi dễ hơn với việc đi lại. Tuy nhiên, thực tế, những công trình
này chưa thực sự chú trọng đến việc thiết kế theo hướng cả người bình thường và người khuyết tật đều có thể sử dụng.
Hoặc nếu có thì làm chưa thực sự tốt.
Nhìn chung, pháp luật Việt Nam luôn chú trọng đến quyền lợi của người nguyết tật. Những quy định về đi bộ của người
khuyết tật tuy không nhiều nhưng cũng cho thấy rằng người khuyết tật nhận được sự quan tâm từ Nhà nước và Chính phủ. Tuy
nhiên những quy định về đi bộ cho người khuyết tật còn hạn chế, cần bổ sung thêm để đảm bảo cho người khuyết tật tham
gia giao thông – đi bộ một cách an toàn và thuận tiện nhất.
2.

Thực tiễn thực hiện pháp luật về đi bộ của người khuyết tật và kiến nghị phương hướng hoàn thiện
Thực tiễn hiện nay, nước ta rất ít công trình giao thông mà người khuyết tật có thể tự đi được. Một trong số ít đó có
thể kể đến phố đi bộ Nguyễn Huệ - Thành phố Hồ Chí Minh.
Ở nhiều nước trên thế giới, vỉa hè được thiết kế không chỉ thuận tiện cho người bình thường mà còn hỗ trợ cả cho
người khuyết tật đi lại dễ dàng. Tuy nhiên, hiện nay ở Hà Nội vẫn còn một số tuyến phố được thiết kế chưa thực sự thuận
tiện cho người khuyết tật. Ví dụ phố Liễu Giai, đây là một trong những phố ở Hà Nội được công nhận là đẹp nhất thủ đô.

Hầu như các đường phố tiếp giáp với phố này đều có thiết kế hiện đại. Lòng đường được phân làn cho ôtô, xe máy, xe đạp
tham gia giao thông một cách khá thuận tiện. Nhưng hạ tầng cơ sở của các phố này đều chưa phù hợp với người cao tuổi,
cáccháu nhỏ và nhất là người khuyết tật sử dụng xe lăn.
Đến tuyến phố này, rất dễ nhận thấy hai bên vỉa hè phố Liễu Giai đều tương đối cao so với mặt đường. Các lối lên
xuống lại có bó vỉa hè hạ chìm vẫn cao hơn 2cm so với mặt đường và đường lên dốc chưa đủ độ thoai thoải giúp người
khuyết tật sử dụng xe lăn lên xuống dễ dàng. Các điểm dừng xe buýt, các lối đi qua đường dành cho người đi bộ cũng hầu
như chưa có lối lên vỉa hè đủ bề rộng 1,2m theo tiêu chuẩn.
Nhiều công trình cũng không thiết kế các lối đi riêng cho người khuyết tật. Điều này dẫn đến việc đi lại của người
khuyết tật rất khó khăn, đặc biệt là người khiếm thính.
Ngoài ra, ý thức nhường đường cho người khuyết tật của một số người bình thường tham gia giao thông không
cao, đặc biệt là hiện tượng làm lơ khi thấy người khuyết tật sang đường. Tình tương thân tương ái liệu có còn trong xã hội
này? Đây là điều thực sự đáng buồn.
Để giúp người khuyết tật có thể tham gia giao thông đường bộ một cách an toàn và dễ dàng hơn, cần có sự phối
hợp của các ban ngành với nhau, của nhân dân với nhau. Sau đây em xin kiến nghị một số phương hướng sau:
Thứ nhất, cần quy định rõ hơn về những ưu tiên cho người khuyết tật khi tham gia giao thông, đặc biệt là việc đi bộ
trên phần đường của mình.
Thứ hai, kèm theo mỗi công trình đường bộnói riêng và công trình công cộng nói chung, cần có những đường đi để
người khuyết tật có thể đi được. Hiện nay trên thế giới, có những thiết kế riêng cho người khuyết tật đi bộ mà chi phí
không quá đắt đỏ. Ví dụ ở Nhật Bản, tại mỗi giao lộ có đèn xanh đèn đỏ, Chính phủ Nhật Bản cho lắp đặt các thiết bị tiếng
kêu để báo hiệu đèn xanh đèn đỏ cho người khiếm thị. Điều này không quá tốn kém nhưng hiệu quả nó mang lại vô cùng


lớn. Hoặc các công trình đường đi bộ có độ gồ ghề để người khiếm thị có thể xác định “đó là phần đường đi bộ”. Hay từ
vỉa hè xuống đến lòng đường, cần có đoạn đường dốc đủ rộng để người khuyết tật dùng xe lăn có thể tự mình đi xuống…
Có rất nhiều công trình thiết kế để hỗ trợ người khuyết tật. Chỉ là những thay đổi nhỏ thôi nhưng mang lại ý nghĩ vô cùng
lớn với người khuyết tật.
Thứ ba, phổ biến pháp luật giao thông đường bộ cho người khuyết tật để họ nắm rõ luật lệ khi tham gia giao thông:
phần đường, tín hiệu đèn giao thông…
Thứ tư, nâng cao ý thức tham gia giao thông cho người dân, nâng cao ý thức cộng đồng, xóa bỏ sự kì thị đối với
người khuyết tật.


Tiểu kết: Để giúp người khuyết tật dễ dàng và an toàn khi đi bộ trên các tuyến phố, Nhà nước cần bắt tay thực hiện
chứ không phải quy định xong để đó. Đã có nhiều công trình chú trọng đến việc tạo những lối đi để người khuyết tật có
thể tự đi được, tuy nhiên, không phải công trình nào người khuyết tật cũng có thể sử dụng được. Có nhiều lý do lý giải cho
điều này như chất lượng công trình chưa tốt, có sai sót khi thiết kế (đường dốc quá dốc và trơn, đường gồ ghề quá gồ ghề
dẫn đến người khuyết tật vấp ngã…)… Do vậy, cần xây dựng đường đi dành cho người khuyết tật bằng chính cái tâm của
mình chứ không phải xây dựng để có, để thể hiện cho nước bạn và các tổ chức hỗ trợ thấy rằng, Việt Nam cũngcó những
công trình dành cho người khuyết tật.