HÙNG BIỆN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Mọi vật đều sợ thời gian bởi lớp bụi thời gian sẽ phủ mờ đi tất cả. Nhưng bản
thân thời gian lại sợ các vĩ nhân,bởi sự tồn tại của vĩ nhân là trường cửu. Lớp
thời gian càng dày lên bao nhiêu thì càng tôn lên cao hơn, rực rỡ hơn, rõ nét hơn
những hình ảnh, những phẩm chất của con người bất tử.
Bảy mươi chín tuổi xuân trong sáng
Vào cuộc trường sinh…
Vâng! Tôi đang muốn nhắc đến Hồ Chí Minh, “người Việt Nam đẹp nhất trong
những người Việt Nam đẹp nhất”, Người mà cả dân tộc Việt Nam luôn nhắc đến
một cách thân thương bằng hai tiếng: Bác Hồ. Sinh thời, Người luôn coi trọng
đạo đức, đặc biệt là đạo đức của người cách mạng. Đối với Người, đạo đức của
người cách mạng là “giàu sang không thể quyến rũ, nghèo khó không thể
chuyển lay, uy vũ không thể khuất phục”. Vậy chúng ta cần hiểu về đạo đức
cách mạng mà chủ tịch Hồ Chí Minh muốn nói ở đây là gì?
Nếu khi xưa, Mạnh Tử nói: “phú quý bất năng dâm, bần tiện bất năng di,
uy vũ bất năng khuất” để nhấn mạnh về nhân cách của người quân tử thì Bác sử
dụng lại những chữ ấy của ông để nói về đạo đức của người cách mạng: “giàu
sang không thể quyến rũ, nghèo khó không thể chuyển lay, uy vũ không thể
khuất phục”.
Trước hết, Người đề cập đến sự hấp dẫn của tiền bạc, một sự “quyến rũ”
khó lòng cưỡng lại, nhưng đối với người cách mạng thì sự lôi cuốn ấy vẫn là vô
hiệu: “giàu sang không thể quyến rũ”. Sự thật, cả cuộc đời Hồ Chí Minh luôn
coi khinh sự xa hoa, Người luôn sống một cuộc sống giản dị, trong sáng, thanh
bạch, thực hành cần kiệm, liêm, chính một cách cần mẫn. Khi được bầu làm chủ
tịch nước, Người đã tâm sự từ đáy lòng mình: “Tôi tuyệt nhiên không ham
muốn công danh phú quý chút nào. Bây giờ phải gánh chức chủ tịch là vì đồng
bào ủy thác thì tôi phải gắng sức làm, cũng như người lính vâng mệnh lệnh của
quốc dân ra trước mặt trận. Bao giờ đồng bào cho tôi lui, thì tôi rất vui lòng lui.
Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được

hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo
mặc, ai cũng được học hành. Riêng phần tôi thì làm một cái nhà nho nhỏ, nơi có
non xanh, nước biếc để câu cá, trồng hoa, sớm chiều làm bạn với các cụ già hái
củi, em trẻ chăn trâu, không dính líu tới vòng danh lợi”. Tuy là chủ tịch nước,
nhưng trong những bữa ăn của Người, Người không bao giờ dùng quá ba món
và thường là các món ăn dân tộc như: tương cà, dưa, cá kho… khi đi công tác
các địa phương, Bác thường bảo các đồng chí phục vụ mang cơm nắm, thức ăn
từ nhà đi để tiết kiệm cho “chủ nhà”. Ngay cả trong trang phục hàng ngày của vị
chủ tịch nước ấy chúng ta cũng thấy một sự giản dị đến không ngờ, đôi dép cao
su Bác đi đến hơn 20 năm, đến khi mòn gót Bác vẫn không bỏ đi mà lấy đinh vá
vào, bộ quần áo ka-ki Bác mặc đến bạc màu, sờn cổ áo, Bác nói rằng: “Bác mặc
như thế phù hợp với hoàn cảnh của dân, của nước, không cần phải thay”… Với
bao nhiêu đó thôi cũng đủ để cho chúng ta thấy được sự giản dị, thanh bạch của
Người, giàu sang không thể làm cho Người thèm muốn và đó mới là một người
cách mạng.
Ngược lại với giàu sang, sự nghèo khó cũng là một trong những thử thách
đối với người cách mạng, nhưng trước thử thách đó cũng không thể nào làm cho
người cách mạng lay chuyển, nao núng: “nghèo khó không thể chuyển lay”.
Vâng! Cả cuộc đời Người đã sống bằng sự giản dị vĩ đại, bằng sự thanh bạch
lớn lao… Tuy là chủ tịch nước nhưng chỗ ở của người khi thì là một hang đá,
nếu ở nhà riêng thì nhà đó cũng được làm rất nhỏ, bốn bề với tay được vì tiết
kiệm nguyên vật liệu. Năm 1954, chính phủ chuyển về thủ đô, nhiều người đề
nghị Bác ở phủ toàn quyền Đông Dương tráng lệ, nhưng Người từ chối và chỉ
chọn căn phòng nhỏ của người thợ điện đơn sơ bên ao cá để ở. Mãi đến ngày
17/5/1958, Bác mới chuyển về ở căn nhà sàn chỉ vẻn vẹn có 23,14 m2 cho đến
lúc qua đời. Nói về nếp sống giản dị của Bác, một tờ báo Pháp đã viết: “Sự ăn ở
giản dị đến cực độ, như một nhà ẩn sĩ, đó là một đức tính rõ rệt nhất của chủ
tịch Hồ Chí Minh…”. Mặc dù vậy, Người vẫn luôn lạc quan, yêu đời và dành tất
cả cho sự nghiệp cách mạng:



Sáng ra bờ suối, tối vào hang
Cháo bẹ, rau măng đã sẵn sàng
Bàn ghế chông chênh dịch sử đảng
Cuộc đời cách mạng thật là sang
Như vậy, đối với người cách mạng, phú quý hay bần tiện đều không thể làm
thay đổi, nhưng còn uy vũ, quyền lực thì sao? “uy vũ không thể khuất phục”,
theo Bác, uy quyền, võ lực hay dù là cái chết cũng không thể làm cho người
cách mạng chân chính khuất phục, đầu hàng được. Trong cuộc đời hoạt động
cách mạng của Người, đã không ít lần Người đứng trước sức mạnh của uy
quyền, võ lực, nhưng những thứ đó không làm cho Người sờn lòng, hai lần ngồi
tù, một lần lãnh án tử hình, có giai đoạn bị hiểu lầm ngộ nhận, lâm vào cảnh
“như là sống ở bên lề, ở bên ngoài của Đảng”. Vượt qua được thử thách khổ ải,
tù đày đã rất khó, nhưng vượt qua được thử thách do bị hiểu lầm, nghi kị còn
day dứt hơn nhiều. Để kiên trì chân lý, giữ vững quan điểm độc lập, tự chủ,
Người đã bình tĩnh, chủ động vượt qua những năm tháng khó khăn đó. Lê-nin
từng nói: không sợ đói, không sợ chết, chỉ sợ không chiến thắng được phút yếu
đuối của bản thân. Trong khó khăn, Người vẫn luôn “tự khuyên mình”: “Muốn
nên sự nghiệp lớn; Tinh thần càng phải cao”. Dù có lúc phải “hóa lệ thành thơ”
thì điều đó cũng chỉ vì nhân dân, vì Tổ quốc chứ không phải vì cảnh ngộ cá
nhân.
Vậy, điều gì đã làm nên một con người như thế? Đó chính là vì lý tưởng,
vì lẽ sống và cũng là học thuyết chính trị - đạo đức của Hồ Chí Minh, của dân
tộc Việt Nam: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”, chính ham muốn mãnh liệt
ấy đã tạo nên một ý chí, một nghị lực phi thường để “giàu sang không thể quyến
rũ, nghèo khó không thể chuyển lay, uy vũ không thể khuất phục”. Cho đến khi
phải từ biệt thế giới này, điều luyến tiếc duy nhất của Người vẫn chỉ là “không
được phục vụ nhân dân lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa”.
Với bấy nhiêu thôi cũng đã đủ thấy một tấm gương sáng ngời về đạo đức
cách mạng, “khó ai có thể vượt hơn”, đó là tấm gương đạo đức của một vĩ



nhân, một lãnh tụ cách mạng vĩ đại, một người cộng sản vĩ đại, nhưng đó đồng
thời cũng là tấm gương đạo đức của một người bình thường, ai cũng có thể học
theo để làm một người cách mạng, một người công dân tốt hơn. Tôi và các bạn,
bất kỳ ai ngồi đây đều có thể. Vâng! Chúng ta sẽ phải làm gì đây để học tập và
làm theo người, để “giàu sang không thể quyến rũ, nghèo khó không thể chuyển
lay, uy vũ không thể khuất phục”? Chúng ta biết rằng học trên sách vở thì rất dễ,
nhưng việc lĩnh hội, rèn luyện và thực hành là cực kỳ khó. Cho nên, muốn thực
sự trở thành những người công dân tốt, tôi và các bạn cần phải thực hiện với
tinh thần vừa “xây” vừa “chống”.
Trước hết, học sinh, sinh viên phải luôn nâng cao chí khí cách mạng, yêu
tổ quốc, yêu nhân dân gắn liền với yêu chủ nghĩa xã hội. Xây dựng tinh thần
đoàn kết, tình nguyện, tương thân, tương ái vì cộng đồng. Chúng ta phải thực
hiện bằng hành động cụ thể của mình, “làm cho dân giàu, nước mạnh, làm cho
non sông Việt Nam trở nên tươi đẹp, dân tộc Việt Nam bước tới đài vinh quang
để sánh vai với các cường quốc năm châu” như lời người dặn. Yêu nước phải
gắn với yêu chủ nghĩa xã hội, vì có tiến lên chủ nghĩa xã hội thì nhân dân ta mới
ngày một ấm no, tổ quốc mới ngày càng giàu đẹp, đó chính là lý tưởng, lẽ sống
của sinh viên ta ngày nay. Bên cạnh đó, chúng ta phải chống lối sống bàng
quang, vị kỷ cá nhân, thiếu trách nhiệm đối với tổ quốc, nhân dân, cộng đồng.
Đối với học sinh, sinh viên, học tập là nhiệm vụ hàng đầu, do đó chúng ta
phải xây dựng thái độ học tập đúng đắn, nâng cao trình độ chính trị, khoa học
kỹ thuật và quân sự, nghiên cứu khoa học thực chất, làm việc gì cũng phải học,
học mọi lúc, mọi nơi, học suốt đời. Có ý thức thi đua và thực hành dân chủ
trong học tập. Bồi đắp bản lĩnh, ý chí tự lực, tự cường, tự tin trong hội nhập
kinh tế quốc tế. Nhưng, phải luôn ý thức chống tiêu cực, bệnh thành tích trong
học tập, bệnh thi đua hình thức, hư danh, giả dối, sao chép, học thuộc lòng, sự
tụt hậu về trình độ, kiến thức khoa học xã hội… Chống kiêu căng, tự mãn trong
học tập.



Mỗi học sinh, sinh viên phải xây dựng ý thức cần, kiệm, liêm, chính,
khiêm tốn, giản dị, trong sạch, tiêu dùng đúng khả năng, thực hiện khẩu hiệu
“cần kiệm là nếp sống đẹp của tuổi trẻ”. Chống xa hoa, lãng phí, tính phô
trương trong sinh hoạt, lao động. Chống chủ nghĩa cá nhân.
Chúng ta cần phải xây dựng tinh thần hăng hái, kiên quyết, không sợ khó,
không sợ khổ, siêng học, siêng làm, quyết hoàn thành bằng được kế hoạch đã
đặt ra theo tinh thần “chủ trương 1, biện pháp 10, quyết tâm 20”. Chống chây
lười, thụ động, ỷ lại, thiếu sáng tạo, vô kỷ luật trong học tập và lao động, không
sợ khó, sợ khổ, thiếu ý chí tiến lên.
Ngoài ra, chúng ta cũng cần phải xác định học đi đôi với lao động, lý luận
đi đôi với thực hành, cần cù đi đôi với tiết kiệm, nói đi đôi với làm, nêu gương
đạo đức. Như Người đã chỉ ra rằng: “các dân tộc phương Đông đều giàu tình
cảm, và đối với họ một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn
văn tuyên truyền”.
Thực hiện được những điều trên cũng có nghĩa rằng tôi và các bạn, những
người Việt Nam trẻ đang và sẽ tiếp tục tiếp bước cha anh, tiếp bước sự nghiệp
của Bác Hồ muôn vàn kính yêu của chúng ta, và chỉ khi đó, tuổi trẻ mới thực sự
trở thành “mùa xuân của xã hội” để “giàu sang không thể quyến rũ, nghèo khó
không thể chuyển lay, uy vũ không thể khuất phục”.