CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ
HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG NĂNG
LỰC QUẢN LÝ CHO HIỆU
TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC
CƠ SỞ THEO HƯỚNG CHUẨN HOÁ


- Tổng quan nghiên cứu vấn đề
- Ở nước ngoài
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là một trong những
chính sách ưu tiên mang tầm nhìn chiến lược của đa số các
nước trên thế giới trong bối cảnh hội nhập và phát triển hiện
nay. Đánh giá đúng vai trò, vị trí, tầm quan trọng của sự
nghiệp GD&ĐT và coi chất lượng nguồn nhân lực là lợi thế
cạnh tranh trong nền kinh tế tri thức. Nhiều nước trên thế giới
đã coi “giáo dục là quốc sách hàng đầu” và xác định “đầu tư
cho giáo dục là đầu tư cho phát triển”. Do đó, bồi dưỡng
NLQL cho đội ngũ CBQL giáo dục nói chung, hiệu trưởng
trường THCS nói riêng đang được nhiều tác giả trên thế giới
và trong nước quan tâm nghiên cứu.
Theo bộ tài liệu dự án SREM, một dự án hỗ trợ đổi mới
QLGD (Support to the Renovation of Education Management
- viết tắt là SREM) do Cộng đồng Châu Âu tài trợ. Dự án có
nhiệm vụ hỗ trợ Bộ GD&ĐT thực hiện đổi mới quản lý giáo
dục thông qua việc tăng cường khung pháp lý cho phân cấp
quản lý và thực hiện Luật Giáo dục 2005. Đồng thời xây dựng
Hệ thống thông tin quản lý giáo dục, thực hiện đổi mới


phương thức quản lý trên phạm vi toàn ngành.
Tài liệu dự án SREM nhấn mạnh: “Với ba chương trình

đào tạo quốc gia là chứng chỉ nghề quốc gia cho người lãnh
đạo (NPQH), được đưa vào bắt buộc từ năm 2004, chương
trình nhập môn cho hiệu trưởng (the Headteacher induction
Programme-HIP) và chương trình lãnh đạo cho các hiệu
trưởng đương chức (Leadeship Programme for serving
Headteacher) chương trình đầu tiên dành cho những người có
nguyện vọng làm hiệu trưởng, chương trình hai cho những
hiệu trưởng mới được bổ nhiệm và chương trình ba dành cho
những hiệu trưởng có kinh nghiệm. Các chương trình này
được dự một phần vào các chương trình học dành cho các nhà
quản lý cấp cao trong các ngành thương mại, công nghiệp và
dịch vụ công cộng nhằm nâng cao kết quả làm việc đầu ra của
người học. Chương trình này sau đó được chỉnh sửa dựa trên
việc nghiên cứu 50 hiệu trưởng có kết quả làm việc xuất sắc”.
[15 Tr.167]
Theo tác giả Colin hales trong bài viết “Năng lực, thẩm
quyền và ảnh hưởng” trích trong cuốn “Phương pháp lãnh đạo
và quản lý nhà trường hiệu quả”, ông cho rằng: “Quá trình
khái niệm hóa được các nhà lý thuyết đưa ra khác nhau và


thường mâu thuẫn nhau. Đáng chú ý nhất là thiếu sự nhất trí
về cách phân biệt giữa “năng lực”, “ảnh hưởng” và “thẩm
quyền”, đối với một số người năng lực chủ yếu là tài nguyên
hay khả năng, trong khi một số người khác cho rằng, đây là
vấn đề gì đó được sử dụng, vì thế không thể phân biệt với ảnh
hưởng” [5 tr. 30].
Trong bối cảnh ngày nay, cùng với sự phát triển nhanh
chóng của các yếu tố Khoa học công nghệ, sự bùng nổ của
CNTT và đặc biệt là cuộc cách mạng 4.0 đang diễn ra với tốc

độ nhanh. Nhiều nhà khoa học nghiên cứu về quản lý đã đưa
ra các công trình về quản lý trong môi trường luôn biến đổi;
quản lý theo quan điểm hệ thống; quản lý tình huống và đặc
biệt là vấn đề liên quan đến chất lượng đội ngũ,… Đồng thời
đã đề cập tới những yêu cầu và cách thức nâng cao chất lượng
đội ngũ.
Tác phẩm “Quản trị hiệu quả trường học”(2009) của ba
tác giả K.B.Everad, Geofrey Morris và Ian Wilson rất cần
thiết cho hiệu trưởng trường THCS nói riêng và đội ngũ
CBQLGD nói chung trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục và đào tạo, hội nhập khu vực và quốc tế hiện
nay. Bởi nội dung tác phẩm được viết trên cơ sở thực tiễn, lý


luận về quản trị hiệu quả nhà trường hiện đại và từ trải
nghiệm thực tế của ba tác giả. [15]
- Ở trong nước
Tác giả Nguyễn Xuân Tế trong bài viết “Phát triển đội
ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý đáp ứng yêu cầu đổi mới căn
bản, toàn diện giáo dục và đào tạo”, đăng trên “Tạp chí Khoa
học quản lý giáo dục” số tháng 2/2014, ông cho rằng: “Để
thật sự đạt đến một nền giáo dục chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã
hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế cần đẩy nhanh áp
dụng quản lý theo Chuẩn nghề nghiệp nhằm Chuẩn hóa năng
lực của đội ngũ nhà giáo và CBQLGD, đồng thời đảm bảo
thực hiện được những yêu cầu về chuẩn kiến thức, kỹ năng,
thái độ của người học”. [33]
Tác giả Bùi Ngọc Hiền, giảng viên Trường CBQLGD
Thành phố Hồ Chí Minh trong bài viết: “Nâng cao chất lượng
đội ngũ Cán bộ quản lý vùng đồng bằng Sông Cửu Long”

đăng trên tạp chí Tổ chức Nhà nước số 2/2014, tác giả cho
rằng: “Để đáp ứng yêu cầu công tác, cán bộ quản lý giáo dục
các cấp cần phải được quan tâm đào tạo, bồi dưỡng. Ngoài
việc nâng cao trình độ chuyên môn, cán bộ quản lý giáo dục


cần được quan tâm đào tạo, bồi dưỡng về nghiệp vụ quản lý
giáo dục, nhằm nâng cao năng lực quản lý”. [18]
Hội thảo khoa học và công nghệ Nguồn nhân lực QLGD
thế kỷ 21 được tổ chức tháng 11 năm 2008 tại Hà Nội, với
mục tiêu hướng đến những giải pháp phát triển đội ngũ những
người làm QLGD ở nước ta. Trên cơ sở các vấn đề về lý luận,
thực tiễn đặt ra đối với sự phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
giáo dục và đào tạo trong thế kỷ XXI trước những cơ hội,
thách thức phát triển giáo dục của kỷ nguyên mới.
Tại Hội thảo, các nhà khoa học, các nhà giáo và chuyên
gia đầu ngành trong lĩnh vực GD&ĐT đã giới thiệu trên 50
bài viết chuyên về phát triển nguồn nhân lực, phát triển đội
ngũ cán bộ QLGD ở các cấp học, các loại hình GD&ĐT trong
hệ thống giáo dục quốc dân. Trong đó tập trung vào 3 nội
dung cơ bản: Lý luận về phát triển nguồn nhân lực thế kỷ
XXI ; Thực tiễn về phát triển nguồn nhân lực QLGD hiện nay
và giải pháp phát triển nguồn nhân lực, cán bộ quản lý giáo
dục.
Trong chương trình đào tạo trình độ Thạc sỹ Khoa học
chuyên ngành QLGD của Trường Đại học Sư Phạm Hà Nội


và của Học Viện QLGD đã có nhiều Đề tài khoa học là các
Luận văn tốt nghiệp đã đề cập nghiên cứu vấn đề nâng cao

năng lực quản lý; bồi dưỡng đội ngũ CBQL trường học, trong
đó có các đề tài tiêu biểu như:
Luận văn: “Giải pháp phát triển đội ngũ Cán bộ quản lý
trường tiểu học Thành Phố Đà Lạt” (2009) của Ôn Hải Điệp
tác giả cho rằng: “Đội ngũ CBQL trường học, năng lực của
họ được đề cập chủ yếu là năng lực lãnh đạo, quản lý, điều
hành. Đó là khả năng dự báo, có tầm nhìn chiến lược, quyết
đoán, khả năng tập hợp lực lượng trong và ngoài nhà trường;
là khả năng quản lý tất cả các hoạt động giáo dục trong nhà
trường, từ hoạt động dạy học, công tác phối hợp, quản lý cơ
sở vật chất, tài chính, xây dựng đội ngũ, XHHGD, tổ chức,
triển khai có hiệu quả, chất lượng các phong trào thi đua, các
cuộc vận động của ngành, của đất nước, địa phương,... thực
hiện tốt nhiệm vụ chuyên môn và nhiệm vụ chính trị của nhà
trường”. [14]
Luận văn Thạc sĩ khoa học QLGD: “Bồi dưỡng đội ngũ
CBQL các trường THCS huyện Ninh Giang tỉnh Hải Dương
theo chuẩn hiệu trưởng” (năm 2014) của Nguyễn Thị Thắm,
tác giả Luận văn cho rằng: “Bồi dưỡng đội ngũ CBQL trường


THCS là một quá trình biến đổi làm cho đội ngũ CBQL đảm
bảo trình độ đào tạo, có phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên
môn nghiệp vụ, năng lực lãnh đạo theo chuẩn hiệu trưởng”.
[32]
Luận văn: “Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên
trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Lâm Đồng” (năm 2009)
của học viên Lê Trầm, tác giả Luận văn khẳng định: “Người
lãnh đạo - hiệu trưởng là người cần phải có tầm nhìn, có khả
năng hình dung về một trạng thái tốt hơn của nhà trường. Để

làm được điều này thì người lãnh đạo phải biết được chiều
hướng, những tác động lên tổ chức của mình, có kỹ năng lập
kế hoạch, xây dựng chiến lược phát triển nhà trường. Nhờ có
kế hoạch giáo dục mà hướng vận động và phát triển của nhà
trường được xác định rõ tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực
hiện các mục tiêu đã đề ra, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ
giữa các cá nhân và các bộ phận trong nhà trường thực hiện
có hiệu quả hơn. Muốn vậy, người hiệu trưởng phải xác định
được được tầm nhìn, sứ mạng, giá trị, mục tiêu giải pháp
chiến lược mà nhà trường cần đạt trong tương lai. Đề xướng
sự thay đổi, chỉ ra được những bộ phận, lĩnh vực cần thay đổi
của nhà trường, người hiệu trưởng trong bối cảnh đổi mới


hiện nay cần tập hợp, thu hút, huy động, phát triển các nguồn
lực, tạo ra sự thay đổi nhằm phát triển nhà trường. Xây dựng
mối quan hệ giữa giáo dục nhà trường với giáo dục gia đình
và xã hội nhằm đảm bảo mọi hoạt động của nhà trường được
phát triển, đảm bảo chất lượng giáo dục”.[34]
Luận văn: “Biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
các trường THCS Quận Thanh Xuân, Thành phố Hà Nội”
(2013) của học viên Nguyễn Thị Thu Huyền đánh giá về vai
trò, của phát triển đội ngũ CBQL trường THCS. Tác giả luận
văn cho rằng: “Đội ngũ CBQLGD chịu trách nhiệm quản lý
nhà trường và quản lý các cơ quan trong hệ thống giáo dục
quốc dân nên có vai trò rất quan trọng cho sự thành công của
sự nghiệp giáo dục”.[22 Tr. 16]
Luận văn: “Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường
THCS thuộc huyện Yên Thế tỉnh Bắc Giang theo tiếp cận
quản lý nguồn nhân lực” của tác giả Vũ Mạnh Thủy. Tác giả

luận văn cho rằng: “Phát triển đội ngũ CBQL trường THCS là
quá trình xây dựng đội ngũ CBQL trường THCS đáp ứng
chuẩn nghề nghiệp, đảm bảo thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ
và mục tiêu quản lý trường học”.[31 Tr.26]


Sách: “Những vấn đề cơ bản của khoa học quản lý giáo
dục” của tác giả Trần Kiểm (2015) đã trích dẫn quan điểm của
các chuyên gia chuyên nghiên cứu về quản lý giáo dục như:
Pam Robbins và Harvey B. Alvy cho rằng người hiệu trưởng
nhà trường với tư cách: Trước hết, người hiệu trưởng trong tư
cách học viên. Người hiệu trưởng phải không ngừng học tập
để phát triển, học để lãnh đạo tập thể giáo viên, học sinh. Học
trong nhiều môi trường: trong dự giờ giáo viên, trong thư
viện, trong giao tiếp, trong tập huấn cùng giáo viên, trong
nghiên cứu khoa học. Người hiệu trưởng còn trong tư cách
nhà quản lý, phải thực hiện đầy đủ các vai trò của mình với tư
cách người đứng đầu nhà trường. Người hiệu trưởng còn
trong tư cách định hướng văn hoá trường học, hướng tới mục
tiêu hình thành và phát triển tri thức, kỹ năng, thái độ có văn
hoá cho học sinh. Xây dựng các hệ chuẩn mực, giá trị giúp
cho giáo viên, học sinh có cách thức suy nghĩ, tình cảm, hành
động tốt đẹp,…Tác giả cho rằng, để có thể đảm nhận có hiệu
quả trọng trách lãnh đạo và QLNT, người hiệu trưởng phải có
năng lực nhất định. Theo ông, năng lực là những đặc điểm
bên trong cho phép người hiệu trưởng làm việc hiệu quả hơn
trong nhiều tình huống hơn và thường xuyên hơn với kết quả


cao hơn. Nói cách khác, năng lực có thể hiểu là những tố chất,

những kỹ năng và kinh nghiệm công tác của hiệu trưởng được
vận dụng vào thực tiễn quản lý nhà trường nhằm đem lại hiệu
quả cao hơn. Tác giả phác hoạ sơ lược về năng lực của hiệu
trưởng đó là: “Những tri thức về chuyên môn, về khoa học
giáo dục, về khoa học QLGD và các khoa học có liên quan;
những hiểu biết về bản thân”.[26]
Các tác giả Bùi Minh Hiền, Nguyễn Vũ Bích Hiền cũng
khái quát các kỹ năng cần có của người hiệu trưởng gắn với
chuẩn hiệu trưởng Trường THCS bao gồm: “Phân tích dự báo;
tầm nhìn chiến lược; thiết kế và triển khai; quyết đoán, có bản
lĩnh đổi mới; tập hợp lực lượng; lập kế hoạch hoạt động; tổ
chức bộ máy và phát triển đội ngũ; quản lý hoạt động dạy học;
quản lý công tác tuyển sinh và các hoạt động giáo dục; quản lý
tài chính và tài sản nhà trường; quản lý môi trường giáo dục;
quản lý hành chính; quản lý công tác thi đua khen thưởng;
quản lý hệ thống thông tin; quản lý kiểm tra, đánh giá; năng
lực xây dựng mối quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã
hội”. Các tác giả cho rằng: “Linh hồn của một nhà trường
chính là hiệu trưởng. Sự thành công hay thất bại của nhà
trường trong việc đáp ứng nhu cầu của xã hội phụ thuộc rất


lớn vào khả năng lãnh đạo và quản lý của người đứng đầu tổ
chức”. Cũng theo các tác giả, vai trò của người hiệu trưởng
nhà trường được cấu thành bởi 3 yếu tố: trong vai trò giáo
viên; vai trò của người quản lý và vai trò của người lãnh đạo.
Các tác giả đã đề cập đến vai trò lãnh đạo của hiệu trưởng nhà
trường theo một tiếp cận mới: tiếp cận lãnh đạo dạy học. Với
cách tiếp cận này, đòi hỏi người hiệu trưởng phải có năng lực
lãnh đạo hoạt động dạy học hiệu quả, đó là những năng lực:

Lãnh đạo phát triển chương trình; tìm kiếm, phát triển năng
lực lãnh đạo cho giáo viên; lãnh đạo gắn kết các nguồn lực
trong nhà trường. [17]
Theo Huỳnh Công Minh trong bài viết “Vai trò của hiệu
trưởng trong việc đổi mới nhà trường” đăng trên Báo Giáo
dục Thành phố Hồ Chí Minh online (2013), ông cho rằng:
“đổi mới nhà trường ngày nay không chỉ là đổi mới nội dung
chương trình, phương pháp dạy học mà còn đổi mới căn bản
và toàn diện nhà trường. Ở đó, đổi mới quản lý giáo dục là
khâu then chốt”. Nói về vai trò của hiệu trưởng, tác giả cho
rằng: “Hiệu trưởng có ảnh hưởng lớn nhất trong hệ thống
quản lý ngành, đến kết quả học tập của học sinh”…; “và đặc
biệt, công cuộc đổi mới thường không có mô hình tiền lệ, điều


kiện thường không hoàn chỉnh từ đầu tư, cơ sở vật chất đến
nhân sự và cả hệ thống pháp lý nên hiệu trưởng là con chim
đầu đàn, là thuyền trưởng, là nhà thiết kế và người tổ chức
thực hiện, xây dựng kế hoạch, bồi dưỡng lực lượng, giám sát
và đánh giá, khen thưởng động viên… Hiệu trưởng cần có
năng lực tiếp nhận và trình bày: Khối lượng thông tin đến với
nhà trường ngày nay thường rất to lớn. Vấn đề được đặt ra là
chúng ta chọn lấy những thông tin nào cho công việc điều
hành nhiệm vụ được giao một cách tốt nhất. Và khi trình bày
triển khai công việc với cộng sự, người hiệu trưởng phải có lộ
trình phù hợp thể hiện sự am hiểu công việc, cảm thông thực
tế để tạo niềm tin, lòng quyết tâm cho cộng sự. Hiệu trưởng
cần có năng lực thiết kế chương trình, xây dựng kế
hoạch: Hiệu trưởng là người định hướng phát triển nhà trường
và đề ra kế hoạch thực hiện nhiệm vụ. Với mục tiêu sát hợp

khả thi, phân công khoa học, hợp lý đồng thời xác định các
điều kiện thực hiện thích hợp”.[30]
Trong cuốn: “Quản lý và lãnh đạo nhà trường hiệu quả”
của tác giả Trần Kiểm, (2016) theo tác giả: “Năng lực của
hiệu trưởng là tổng hợp của ba năng lực thành phần: Năng lực
chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm; năng lực quản lý và năng


lực lãnh đạo. Riêng đối với năng lực quản lý tác giả đã phân
ra những năng lực chủ yếu, cơ bản đó là: Tiếp nhận, cụ thể
hoá, chỉ đạo giáo viên thực hiện tốt kế hoạch chung của các
cấp chỉ đạo giáo dục; phân công giáo viên giảng dạy phù hợp
với năng lực từng người; chỉ đạo giáo viên lập kế hoạch giảng
dạy môn học và theo dõi thực hiện; lập kế hoạch dự giờ; đôn
đốc thực hiện nền nếp chuyên môn; chỉ đạo lập hồ sơ giảng
dạy; theo dõi quản lý chất lượng dạy và học; phát hiện kinh
nghiệm tốt, phổ biến giáo viên thực hiện; quan tâm bồi dưỡng
giáo viên giỏi và giáo viên yếu kém; chỉ đạo, điều khiển sinh
hoạt các tổ chuyên môn”.[27]
- Một số khái niệm cơ bản
- Quản lý
Quản lý (mannage; management) có nhiều cách hiểu
khác nhau: Có người cho quản lý là hoạt động nhằm đảm bảo
phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt được mục đích của
nhóm.
Theo tác giả Bùi Minh Hiền và Nguyễn Vũ Bích Hiền
trong cuốn “Quản lý và lãnh đạo nhà trường” các tác giả đã
chỉ ra nhiều khái niệm hết sức cụ thể: “Quản lý là biết được



một cách chính xác điều bạn muốn người khác làm; Quản lý
là một nghệ thuật hoàn thành công việc thông qua con người”.
[17]
Trong khi tác giả Trần Kiểm cho rằng: “Quản lý là
những tác động chủ thể quản lý trong việc huy động, phát
huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực
bao gồm (nguồn nhân lực, vật lực, tài lực, thông tin) trong và
ngoài tổ chức (chủ yếu là nội lực) một cách tối ưu nhằm đạt
mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất” và “quản lý một
hệ thống xã hội là tác động có mục đích đến tập thể người thành viên của hệ - nhằm làm cho hệ vận hành thuận lợi và
đạt tới mục đích dự kiến”.
Theo nhóm tác giả Nguyễn Thị Tuyết Hạnh, Đặng Thị
Thanh Huyền và Lê Thị Mai Phương đề cập trong Chuyên đề:
“Tổng quan về khoa học quản lý và quản lý giáo dục” trong
cuốn tài liệu Quản lý trường phổ thông do Trần Ngọc Giao
chủ biên đề cập: “Quản lý là quá trình thực hiện các công việc
xây dựng kế hoạch hành động (bao gồm cả xác định mục tiêu
cụ thể, chế định kế hoạch, qui định tiêu chuẩn đánh giá và thể
chế hóa), sắp xếp tổ chức (bố trí tổ chức, phối hợp nhân sự,
phân công công việc, điều phối nguồn lực tài chính và kỹ


thuật,…), chỉ đạo, điều hành, kiểm soát và đánh giá kết quả,
sửa chữa sai sót (nếu có) để bảo đảm hoàn thành mục tiêu của
tổ chức đã đề ra”.[19]
Tóm lại, trên cơ sở những khái niệm quản lý cơ bản, có
tính chất đặc trưng nêu trên, khái niệm quản lý là quá trình tác
động có định hướng, có mục đích, có kế hoạch của chủ thể
quản lý đến đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu quản
lý đặt ra.

- Bồi dưỡng
Bồi dưỡng là quá trình liên tục được cập nhật thêm một
số kiến thức, năng lực mới, nâng cao năng lực, trình độ, trang
bị kiến thức mới, có tính thực tiễn.
Bồi dưỡng có thể coi là quá trình cập nhật kiến thức và
kỹ năng còn thiếu hoặc đã lạc hậu trong mỗi cấp học, bậc học
và thường được xác nhận bằng một chứng chỉ.
Như vậy, bồi dưỡng chính là làm giàu vốn kiến thức từ
việc bồi đắp những thiếu hụt về tri thức, cập nhật cái mới trên
cơ sở nuôi dưỡng, giữ gìn, phát triển cái cũ còn phù hợp để
mở rộng hệ thống những kiến thức, kỹ năng nhằm nâng cao


hiệu quả công tác.
- Hoạt động bồi dưỡng năng lực quản lý
Hoạt động bồi dưỡng NLQL cho hiệu trưởng nhằm
hướng tới nâng cao kiến thức cơ bản về nghiệp vụ quản lý nhà
trường, nâng cao NLQL của CBQL nói chung, cho hiệu
trưởng trường THCS nói riêng về lãnh đạo và quản lý nhà
trường đáp ứng yêu cầu “đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục
và đào tạo trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”.[8]
Cụ thể hơn, hoạt động bồi dưỡng NLQL là một việc làm
rất cần thiết để trang bị cho đội ngũ CBQL những vấn đề cốt
lõi về:
Thứ nhất, các quan điểm, đường lối, chủ trương, chính
sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; chính sách phát triển
kinh tế xã hội; quan điểm, định hướng của ngành GD&ĐT
trong bối cảnh “đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào
tạo”.[8]

Thứ hai, nâng cao NLQL giúp cho đội ngũ CBQL
trường học nói chung, hiệu trưởng trường THCS nói riêng


nhận thức được sứ mạng, xây dựng được tầm nhìn. Giúp
CBQL biết hình thành, lựa chọn, tạo lập phong cách lãnh đạo
quản lý phù hợp với tổ chức, với chức trách, nhiệm vụ, thẩm
quyền được giao, tạo ra sự thay đổi và định hướng phát triển
của nhà trường đạt được mục tiêu đề ra.
Thứ ba, góp phần tăng cường kiến thức, kỹ năng quản
lý, phương pháp tự nghiên cứu để CBQL tự học, phát triển
năng lực bản thân sau này.
Thông qua hoạt động bồi dưỡng NLQL giúp cho hiệu
trưởng các trường THCS nắm chắc các chủ trương, chính
sách, Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng về chăm lo phát triển sự
nghiệp GD&ĐT. Đặc biệt là các Chỉ thị, Nghị quyết thể hiện
rõ quan điểm coi “Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát
triển”; “cùng với khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo
là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân
lực, bồi dưỡng nhân tài”[10]; “xây dựng, nâng cao chất lượng
đội ngũ nhà giáo và CBQLGD” [1]; về “đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa,
hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”.[8]


Trong bối cảnh đất nước có nhiều đổi mới, việc phát
triển đội ngũ nhà giáo và CBQLGD dục theo hướng chuẩn
hoá, đảm bảo cơ cấu, số lượng, chất lượng. Đặc biệt chú trọng
nâng cao năng lực quản lý nhà trường đáp ứng yêu cầu CNH HĐH đất nước và hội nhập quốc tế.

Nâng cao NLQL cho hiệu trưởng trường THCS chính là
biện pháp tổng thể, có tính đột phá để thực hiện thành công
đổi mới sự nghiệp GD&ĐT.
- Cán bộ quản lý trường trung học cơ sở
CBQL trường THCS gồm Hiệu trưởng, PHT là người
được Chủ tịch UBND huyện bổ nhiệm theo nhiệm kỳ là 5
năm theo sự đề nghị của Phòng Nội vụ và Phòng GD&ĐT
huyện. Hiệu trưởng có nhiệm vụ quản lý, điều hành toàn bộ
hoạt động của nhà trường. Trách nhiệm, thẩm quyền của
CBQL trường THCS được Quy định cụ thể trong Điều 18
“Điều lệ Trường THCS, trường THPT và trường phổ thông có
nhiều cấp học”.[3]
- Chuẩn, chuẩn hóa
- Chuẩn: Standard, theo Oxford American Dictionary có


nghĩa là chuẩn, tiêu chuẩn dùng để đo, trắc nghiệm đồ vật,
xác định chất lượng công việc, mức độ thành thạo trong
chuyên môn.
Theo từ điển tiếng Việt: Chuẩn là mực thước, thước đo
để đối chiếu, làm chuẩn để làm cho đúng; chuẩn còn là cái
được chọn làm mẫu để thực hiện một đơn vị đo lường.
- Chuẩn hóa: Theo tài liệu nghiên cứu Văn kiện Đại hội
của Đảng lần thứ IX (NXB Chính trị Quốc gia năm 2001) [11]
khi đề cập đến nội dung chuẩn hóa giáo dục: “Có thể hiểu
bước đầu nội dung của chuẩn hóa trước hết là chuẩn hóa
chương trình, nội dung giáo dục, sách giáo khoa, giáo trình và
quy trình giáo dục.
Chuẩn hóa là quá trình xác định mục tiêu dùng để đo
lường và đánh giá, tổ chức hoạt động nhằm thực hiện các tiêu

chuẩn xác định.
Chuẩn hóa hiệu trưởng là một quá trình tổ chức hoạt
động nhằm thực hiện những tiêu chuẩn của người lãnh đạo,
nhà quản lý đã được xác định.
- Chuẩn hiệu trưởng trường trung học cơ sở


Chuẩn là một khái niệm mang hàm ý như một quy định
“mực thước”, căn cứ vào đó để làm theo. Chuẩn là căn cứ để
đối chiếu; chuẩn “là vật được chọn làm mẫu để thể hiện một
đơn vị đo lường”.
Qua những khái niệm trên, có thể hiểu: “chuẩn là mẫu lý
thuyết, có tính chất nguyên tắc, tính công khai, và tính XHH
được đặt ra bằng quyền lực hành chính hoặc chuyên môn, bao
gồm những yêu cầu, tiêu chí quy định kết hợp logic với nhau
để làm thước đo trong đánh giá hoặc so sánh hoặc điều chỉnh
những sự vật, hiện tượng theo nhu cầu, mục tiêu mong muốn
của chủ thể quản lý hoặc được chủ thể sử dụng vào công việc,
sản phẩm hay dịch vụ nhằm đáp ứng nhu cầu của người sử
dụng”.
“Chuẩn hiệu trưởng là hệ thống các yêu cầu cơ bản đối
với hiệu trưởng về phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp;
năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm; năng lực lãnh đạo,
quản lý nhà trường”.[2 Tr.1] Chuẩn hiệu trưởng chính là mẫu
quy định về phẩm chất, năng lực của hiệu trưởng. Chuẩn bao
gồm những tiêu chuẩn trong tiêu chuẩn có những tiêu chí cụ
thể để hiệu trưởng so sánh, đối chiếu với năng lực hiện có để
phấn đấu đạt được chuẩn theo quy định.



Trong bối cảnh hiện nay chuẩn hiệu trưởng cũng cần
được bổ sung thêm những yêu cầu mới, năng lực mới như
năng khả năng về ngoại ngữ, CNTT; năng lực phát triển quan
hệ xã hội.
Chuẩn hiệu trưởng là một vấn đề quan trọng không chỉ
liên quan đến hiệu trưởng mà còn liên quan đến chất lượng
đào tạo của một nhà trường và của cả nền GD&ĐT nói chung.
Ở nước ta hiện nay, Chuẩn hiệu trưởng trường THCS do
Bộ GD&ĐT ban hành, gồm 3 tiêu chuẩn với 23 tiêu chí (Quy
định tại thông tư 29/2009/TT-BGDĐT ngày 22 tháng 10 năm
2009).[2]
- Quản lý bồi dưỡng năng lực quản lý cho hiệu trưởng
trường trung học cơ sở theo hướng chuẩn hóa
Quản lý bồi dưỡng NLQL cho hiệu trưởng theo hướng
chuẩn hóa là sự tác động có mục đích, có ý thức của chủ thể
quản lý lên đội ngũ hiệu trưởng trường THCS thông qua lập
kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra để nâng cao NLQL của
hiệu trưởng theo chuẩn hiệu trưởng trường THCS trong bối
cảnh hiện nay.


Công tác bồi dưỡng NLQL cho hiệu trưởng trường
THCS luôn được các cấp ủy, chính quyền địa phương quan
tâm, được ngành giáo dục đặc biệt chú trọng. Nội dung bồi
dưỡng tập trung vào nâng cao trình độ lý luận chính trị,
chuyên môn, nâng cao nghiệp vụ QLGD. Trong đó tập trung
vào các năng lực cơ bản như: Năng lực phân tích dự báo; xác
định tầm nhìn chiến lược, mục tiêu, sứ mệnh của nhà trường;
năng lực giám sát và đánh giá tiến độ thực hiện mục tiêu thiết
kế; chỉ đạo xây dựng hệ thống các tiêu chí đánh giá tiến độ và

kết quả thực hiện mục tiêu. Công tác đổi mới QLGD được
đẩy mạnh theo hướng tăng cường quyền tự chủ, thực hiện bổ
nhiệm, điều động và luân chuyển nhằm tạo điều kiện thuận lợi
cho công tác lãnh đạo và quản lý nhà trường.
- Bồi dưỡng năng lực quản lý cho hiệu trưởng trường
trung học cơ sở theo hướng chuẩn hóa
- Vai trò và ý nghĩa bồi dưỡng năng lực quản lý
Bồi dưỡng NLQL là yếu tố quyết định năng lực thực
hiện của người quản lý nhằm đáp ứng những đổi mới của
GD&ĐT. Thông qua hoạt động bồi dưỡng, tự bồi dưỡng
NLQL cho hiệu trưởng trường THCS nhằm nâng cao năng


lực, khả năng cống hiến. Ngoài ra giúp người hiệu trưởng tự
hoàn thiện mình về phẩm chất; NLQL, năng lực phối hợp
nhằm phát huy tâm lực, trí lực, tiềm lực, vật lực, tài lực, các
công cụ nhằm quản lý nhà trường “đáp ứng yêu cầu đổi mới
căn bản, toàn diện GD&ĐT trong điều kiện kinh tế thị trường,
định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”.[2]
Bồi dưỡng NLQL cho hiệu trưởng trường THCS theo
chuẩn, giúp trang bị cho hiệu trưởng những kiến thức quản lý,
kỹ năng tác nghiệp mang tính đặc thù, chuyên ngành. Qua đó
sẽ giúp người hiệu trưởng có nhiều ý tưởng đổi mới công tác
quản lý, quản lý tốt sự thay đổi trong nhà trường. Đồng thời
xây dựng nhà trường phát triển theo chuẩn; giúp hiệu trưởng
thực hiện nghiệm vụ quản lý nhà trường một cách có kế
hoạch, quy trình thực hiện chuyên nghiệp và hiệu quả.
- Mục tiêu và nội dung bồi dưỡng năng lực quản lý
cho hiệu trưởng trường trung học cơ sở theo hướng chuẩn
hóa

- Mục tiêu bồi dưỡng năng lực quả lý nhà trường
Bồi dưỡng NLQL cho hiệu trường trường THCS theo
chuẩn nhằm nâng cao kỹ năng nghề nghiệp, giúp hiệu trưởng


điều hành đơn vị một cách bài bản, hiệu quả, khoa học. Thông
qua bồi dưỡng sẽ trang bị, cập nhật cho hiệu trưởng trường
THCS những kiến thức mới, nhận thức mới “đáp ứng được
yêu cầu đổi mới sự nghiệp GD&ĐT trong xu thế hội nhập và
phát triển”.
Thông qua bồi dưỡng giúp hiệu trưởng tự đánh giá được
NLQL của bản thân, biết mình đang ở đâu, nhận thức được
mặt mạnh, điểm yếu. Từ đó hiệu trưởng xác định động cơ học
tập, bồi dưỡng và hướng tới có các biện pháp thường xuyên
nâng cao năng lực quản lý đáp ứng yêu cầu nâng cao hiệu quả
hoạt động nhà trường THCS.
-. Nội dung bồi dưỡng năng lực quản lý cho hiệu trưởng
trường THCS
Bồi dưỡng NLQL cho hiệu trưởng trường THCS tập
trung vào 13 tiêu chí trong tiêu chuẩn 3 của “Thông tư
29/2009/TT-BGDĐT ngày 22/10/2009 của BGD&ĐT về: Ban
hành quy định huẩn hiệu trưởng trường THCS, trường THPT
và trường phổ thông có nhiều cấp học”[2] bao gồm từ tiêu chí
số 11 đến tiêu chí số 23. Ngoài ra, căn cứ vào tình hình thực
tế, để đáp ứng yêu cầu sự phát triển của sự nghiệp GD&ĐT