KỸ THUẬT THI CÔNG CỐNG KIỂM SOÁT TRIỀU
KIỂU ĐẬP TRỤ ĐỠ VÀ ĐẬP XÀ LAN

Người thực hiện: ThS. NSC. Cù Ngọc Thắng
Thành phố Hồ Chí Minh, 2018


Một số đặc điểm của cống truyền thống:
‒ Ổn định: Chống trượt bằng ma sát đất; Chống lật: với nền đất tốt dùng
trọng lượng công trình. Còn nền đất yếu thì ổn định bằng móng cọc.

‒ Chống thấm: Bằng đường viền ngang giữa bản đáy công trình và nền đất.
‒ Chống xói: Bằng kết cấu kiên cố như bể tiêu năng và sân sau.

Mặt cắt dọc cống truyền thống


Thi công trên bãi:
‒ Đào hố móng trên bãi sông.

‒ Thi công công trình.
‒ Đào kênh dẫn thượng hạ lưu công trình.
‒ Đắp đất chặn dòng sông cũ, dẫn nước qua cống.

Thi công trên bãi


Thi công trên bãi đào kênh dẫn dòng:
‒ Đắp đê quai hai đầu đoạn sông, thi công công trình.

‒ Bơm khô hố móng – Thi công công trình.

‒ Phá dỡ đê quai, dẫn nước qua cống.
‒ Lấp kênh dẫn dòng.

Thi công trên bãi đào kênh dẫn dòng


Thi công trên một phần lòng sông:
‒ Đắp đê quai một phần sông, dẫn dòng qua phần còn lại.

‒ Bơm khô hố móng - Xây dựng công trình.
‒ Phá dỡ đê quai, đắp đê quai phần lòng sông còn lại, dẫn dòng qua phần
cống đã thi công.
‒ Bơm nước hố móng - Xây dựng công trình.
‒ Phá dỡ đê quai - Dẫn nước qua cống.

Thi công trên một phần lòng sông


Những tồn tại của công nghệ truyền thống:
‒ Thu hẹp lòng sông từ 30-50% nên kết cấu gia cố tiêu năng lớn;
‒ Do phải chặn dòng nên ảnh hưởng nhiều đến giao thông thuỷ, môi
trường sinh thái;

‒ Diện tích mất đất lớn, khối lượng đền bù giài phóng mặt bằng lớn;
‒ Giá thành xây dựng cao;
‒ Phụ thuộc nhiều và điều kiện thời tiết, khối lượng xây đúc lớn nên
thời gian thi công kéo dài.


Giới thiệu công nghệ đập trụ đỡ:


1. Nguyên lý
‒ Ổn định (trượt, lún): sử dụng cọc cắm sâu vào đất nền tào thành chùm trụ
đỡ đảm bảo ổn định công trình.
‒ Chống thấm: Bằng đường viền đứng là các tấm cừ chống thấm.

‒ Chống xói: Mở rộng khẩu độ cống để V < [Vkx]. Nên chỉ cần gia cố bằng
thảm đá, thảm bê tông, tấm bê tông.
Ba vấn đề mấu chốt của công nghệ đập trụ đỡ vừa nêu đều nhằm giải quyết
một mục tiêu cơ bản là phục vụ cho việc thi công công trình dưới nước
không phải làm khô hố móng hoặc làm khô hố móng trong phạm vi hẹp.


Cấu tạo: Đập trụ đỡ là công trình ngăn sông gồm
Các trụ bằng bê tông cốt thép có móng cọc cắm sâu vào nền;
Dầm đỡ van liên kết với trụ;
Hàng cừ chống thấm cắm vào nền, các thanh cừ liên kết kín nước với
nhau, đỉnh cừ liên kết với dầm van;
‒ Cửa van nằm trên dầm van và liên kết kín nước với dầm van và trụ pin.
2.
‒
‒
‒


Mặt cắt dọc cống trụ đỡ


3.
‒

‒
‒
‒
‒
‒

Trình tự thi công
Đóng cừ chống thấm suốt cả tuyến;
Thi công trụ;
Hoàn thiện tuyến cừ chống thấm;
Thi công dầm van, lắp đặt cửa van;
Lắp đặt dầm cầu, thi công mặt cầu;
Thi công nối tiếp bờ, gia cố lòng dẫn và hoàn thiện.


4. Phạm vi ứng dụng
‒ Đập Trụ đỡ áp dụng có hiệu quả cao nhất ở vùng có tầng đất yếu sâu,
vùng cửa sông hay vùng đông dân cư khi hạn chế về nguồn vật liệu tại
chỗ và khó giải phóng mặt bằng;
‒ Áp dụng tại những vị trí dễ gây diễn biến dòng chảy;
‒ Áp dụng cho những công trình ngăn sông rộng trên 100m thì giá thành

thấp hơn khoảng 30 -50% so với công trình truyền thống cùng điều kiện,
sông càng rộng gía thành càng thấp;
‒ Nên kết hợp cả công trình thủy lợi và giao thông với qui mô lớn;
‒ Những công trình ngăn sông đòi hỏi tiến độ gấp.


Phân loại (có hai loại)
Đập trụ đỡ bệ cao: Đập trụ đỡ có đáy bệ trụ pin, trụ biên

không tiếp xúc trực tiếp với nền công trình.


Đập trụ đỡ bệ thấp: Đập trụ đỡ có đáy bệ trụ tiếp xúc
trực tiếp với nền công trình.


Ưu điểm của Công nghệ Đập trụ đỡ
- Công nghệ Đập trụ đỡ được áp dụng là một sự đột phá về công nghệ
xây dựng các công trình vùng đồng bằng ven biển. Công nghệ đó đã giải
quyết tốt các vấn đề khó khăn mà các Chủ đầu tư vẫn thường gặp:

+ Giảm đến mức tối thiểu chi phí và sự phức tạp về giải phóng
mặt bằng. Do áp dụng công nghệ mới, nên việc thi công không phải đắp
đê quai và đào kênh dẫn dòng thi công nên gần như không phải di dân,
đền bù giải phóng mặt bằng;
+ Thời gian thi công nhanh: Việc thi công công trình theo công
nghệ Đập Trụ đỡ ít bị ảnh hưởng nhiều bởi thời tiết (thi công tốt cả
trong mùa mưa) nên rất chủ động, khối lượng công trình giảm, nên rút
ngắn thời gian xây dựng;


+ Ít ảnh hưởng đến vấn đề giao thông thuỷ: Trong quá trình thi
công, giao thông thuỷ trên sông vẫn đảm bảo bình thường;
+ Ít gây ảnh hưởng đến môi trường sinh thái và đời sống nhân dân
trong vùng dự án: do áp dụng công nghệ mới thì khối lượng vật liệu, vật

tư và thiết bị giảm, khối lượng đất đào đắp ít, không phải đắp đê quai chặn
dòng sẽ làm cho cảnh quan môi trường xung quanh ít bị ảnh hưởng;
+ Giảm kinh phí đầu tư: Các công trình được xây dựng bằng công

nghệ Đập Trụ đỡ đều giảm được kinh phí đầu tư khoảng 35 đến 45%.


5. Đánh giá hiệu quả giải pháp
a) Hiệu quả kinh tế
+ Gía thành đập trụ đỡ khi ứng dụng vào các công trình ngăn
sông có cửa van nhỏ hơn 5,5m là 183 triệu/1m2 cửa van; các công trình

ngăn sông lớn có chiều cao cửa van lớn hơn 5,5m là 963 triệu/1m2. So
sánh Đập trụ đỡ giá thành bằng 52-60% so với công trình truyền thống.
So với công nghệ nước ngoài khi áp dụng vào các sông lớn giá thành
đập trụ đỡ chỉ vào khoảng 25%.
+ Ví dụ: Đối với các công trình trong dự án chống ngập
TPHCM và dự án cống Cái Lớn giá trị áp dụng theo công nghệ đập trụ
đỡ là 6.961 tỷ đồng, với tỷ lệ tiết kiệm 40% đã tiết kiệm cho ngân sách
là 2.784 tỷ đồng.


b) Hiệu quả xã hội

+ Các công trình này mang lại hiệu quả kinh tế xã hội rõ nét như
tiết kiệm vật tư, tiết kiệm kinh phí, bảo vệ môi trường và sử dụng có hiệu
quả các nguồn tài nguyên của đất nước.
+ Các công nghệ này giảm đến mức thấp nhất diện tích đền bù,
di dân tái định cư nên không làm xáo trộn đến đời sồng của nhân dân
vùng xây dựng công trình.

Ví dụ, khi xây dựng cống Đò Điệm trên sông Nghèn tỉnh Hà
Tĩnh, theo phương án truyền thống phải giải phóng 27 ha đất làm muối,
chuyển đổi nghề cho 72 hộ diêm dân và 12 hộ để đắp đập ngăn sông.

Nhưng khi làm phương án đập dưới lòng sông thì không hộ dân nào phải
di dời cũng như không phải chuyển đổi nghề cho hộ diêm dân nào cả.


Công trình cống Nhiêu Lộc – Thị Nghè trong dự án chống ngập TP
Hồ Chí Minh, nếu thi công theo phương án truyền thống phải giải phóng
mặt bằng gần 2 ha, chi phí đền bù lên đến gần 17 tỷ đồng. Nếu làm theo
công nghệ đập trụ đỡ thì diện tích và chi phí giải phóng mặt bằng không
đáng kể (chỉ hơn 700m2).
Việc xây dựng công trình trên sông không làm thay đổi thủy thế của
dòng sông sẵn có nên cơ bản giữ được cảnh quan môi trường tự nhiên trong
và sau khi xây dựng. Đây là ưu điểm được các địa phương hoan nghênh.


MỘT SỐ CÔNG TRÌNH ÁP DỤNG CÔNG
NGHỆ ĐẬP TRỤ ĐỠ