KẾ HOẠCH MARKETING XUẤT KHẨU LAO ĐỘNG TRONG
LĨNH VỰC CƠ KHÍ, XÂY DỰNG XÂM NHẬP VÀO THỊ TRƯỜNG
CỦA NỀN VĂN HÓA TRUNG CẬN ĐÔNG (Ả RẬP XÊ ÚT, IRAN,
IRẮC)

Sản phẩm: Xuất khẩu lao động trong lĩnh vực Cơ khí, Xây dựng

Thị trường: Thị trường Ả Rập Xê Út

1


MỤC LỤC

Lời nói đầu
I.

PHÂN TÍCH MÔI TRƯỜNG BÊN NGOÀI
I.1 Phân tích môi trường vĩ mô
1.

Địa lý và dân cư

2.

Chính trị

3.

Môi trường Kinh tế

I.2 Phân tích môi trường ngành
1. Đánh giá nhu cầu
2. Phân tích cạnh tranh
II.

PHÂN TÍCH VĂN HÓA ẢNH HƯỞNG TỚI THỊ TRƯỜNG

1. Văn hóa Arab Saudi
2. Sự khác biệt giữa Văn hóa Việt Nam và Arab Saudi ảnh hưởng tới kinh doanh
như thế nào?
3. Định vị
4. Chọn phân khúc thị trường
III.

CHIẾN LƯỢC MARKETING
1. Chiến lược về giá
2. Chiến lược phân phối
3. Chiến lược truyền thông
4. Chiến lược con người

IV.

KẾT LUẬN

2


3



Lời nói đầu
Lý do vì sao chọn thị trường này?
Khi thị trường tiếp nhận lao động tiềm năng Hàn Quốc, Đài Loan có nguy cơ
đóng cửa đối với lao động Việt Nam do chuyện “lao động bỏ trốn”, vực xuất khẩu lao
động trong nước nói chung và Công ty ta nói riêng khó tuyển được đủ số lao động theo
hợp đồng đã ký với đối tác Malaysia do mặt bằng lương tại Malaysia thấp không hấp
dẫn người lao động.
Vì vậy Công ty cần khai phá các thị trường mới như Trung Đông, Nhật Bản, Mỹ,
…để đảm bảo bắt kịp thị trường và để đạt kết quả kinh doanh tốt. Nhóm 06 chúng tôi
xin đề xuất Công ty về giải pháp xuất khẩu lao động sang thị trường Arab Saudi và
đây là thị trường an toàn và có thu nhập khá (Chính trị ổn định). Trung Đông được
coi là thị trường mở, có khả năng tiếp nhận số lượng lớn lao động nước ngoài, không
quy định hạn ngạch như các quốc gia khác. Ngành nghề tiếp nhận lao động lại rất đa
dạng, tới gần 100. Ngành hút lao động nhất hiện nay là xây dựng và cơ khí chế tạo. Số
lượng tiếp nhận lao động Việt Nam tại thị trường này còn với số lượng rất nhỏ. Chính
vì vậy Bộ Lao động – Thương Binh và Xã hội có Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp và
người lao động để vào thị trường này. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đặt mục
tiêu từ năm 2010 trở đi, mỗi năm sẽ xuất khẩu 50.000 lao động sang Arab Saudi.

4


PHÂN TÍCH MÔI TRƯỜNG BÊN NGOÀI
I.1 Phân tích môi trường vĩ mô
1. Địa lý và dân cư
Vương quốc Ả Rập Saudi, còn gọi là Ả Rập Xê Út, là quốc gia lớn nhất trên bán đảo Ả
Rập. Quốc gia này có biên giới với Jordan về phía bắc, với Iraq về phía bắc và tây bắc,
với Cô-oét, Qatar, Bahrain và Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất về phía đông,
với Oman về phía nam và đông nam, với Yemen về phía nam, còn Vịnh Ba Tư nằm về
phía đông bắc và Biển Đỏ nằm về phía tây. Ả Rập Saudi thường được gọi là "xứ của

hai nhà thờ Hồi giáo thiêng liêng" vì hai thành phố thiêng liêng nhất của Hồi giáo,
Mecca và Medina, nằm trong quốc gia này. Ả-rập Xê-út có diện tích khoảng 2.149.690
km2 (830,000 sq mi), dân số ước tính 27 triệu, trong đó có 8,8 triệu người nước ngoài
đã đăng ký (số liệu điều tra 2010) và ước tính 1,5 triệu người nhập cư bất hợp pháp.
Người quốc tịch Saudi khoảng 16 triệu người.
2. Chính trị
Thể chế trung ương của Chính phủ Ả Rập Saudi là chế độ quân chủ chuyên chế,
không có hiến pháp và quốc hội. Vua nắm toàn bộ quyền lực cùng với Hội đồng Bộ
trưởng. Luật cơ bản được thông qua năm 1992 tuyên bố rằng Ả Rập Saudi là một nhà
nước quân chủ được cai trị bởi các con trai và cháu trai của vị vua đầu tiên, Abd Al
Aziz Al Saud, và rằng Kinh Cô-ran là hiến pháp của đất nước, và đất nước được điều
hành dựa trên căn bản luật Hồi giáo (Shari'a).

5


Vua Abdullah của Ả Rập Saudi
Chưa từng có ghi nhận về các đảng chính trị hoặc các cuộc bầu cử quốc gia tại Ả
Rập Saudi. Quyền lực của nhà vua trên lý thuyết bị giới hạn bởi luật Shari'a và các
truyền thống khác của đất nước. Nhà vua cũng phải giữ vững một sự nhất trí bên trong
gia đình hoàng gia, các giáo chủ (ulema), và các nhân tố quan trọng khác trong xã hội
Ả Rập Saudi. Hệ tư tưởng của quốc gia là Xa-la-phi. Ảnh hưởng của Hồi giáo ở nước
này càng được tăng cường với những nhà thờ và các trường tôn giáo được xây dựng
nên khắp nơi bằng tiền nhà nước. Các thành viên lãnh đạo của gia đình hoàng gia sẽ
lựa chọn ra nhà vua từ một người trong số họ và được sự đồng thuận của ulema. Theo
đánh giá của các chuyên gia kinh tế về chỉ số Dân chủ của kinh tế 2010, chính phủ
Saudi là chế độ độc tài thứ bảy trong số 167 nước được đánh giá.
Ngày 25 Tháng 09 năm 2011, vua Abdullah của Saudi Arabia đã công bố rằng phụ nữ
sẽ có quyền ứng cử và bỏ phiếu trong cuộc bầu cử trong tương lai địa phương và tham
gia các tư vấn Shura Hội đồng thành viên đầy đủ và có thể vận động tranh cử như là

ứng cử viên trong các cuộc bầu cử, thành phố trực thuộc Trung ương, nhưng nhà vua
chưa bao giờ đề cập về việc cho phép phụ nữ lái xe ô tô và sống một cuộc sống mà
không có người giám hộ nam.
3.Môi trường kinh tế

6


Ả-rập Xê-út là nước xuất khẩu lớn thứ 19 và thị trường nhập khẩu lớn thứ 20 trên thế
giới. Xuất khẩu hiện chiếm tất cả các thành phần kinh tế. Đứng đầu danh sách xuất
khẩu sang khoảng 90 quốc gia là hóa dầu, nhựa, hàng hoá kim loại, vật liệu xây dựng,
và các thiết bị điện.
Ả Rập Saudi có nền kinh tế dựa trên dầu lửa với sự kiểm soát chặt chẽ của chính
phủ trên mọi hoạt động kinh tế chính. Năm 2003, Ả Rập Saudi tuyên bố sở hữu 260,1
tỷ thùng dầu dự trữ, chiếm khoảng 24% tổng lượng dự trữ dầu mỏ đã được chứng
minh của thế giới. Họ là nước xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới và đóng vai trò quyết
định trong OPEC. Hơn nữa, nguồn dự trữ dầu được chứng minh ngày một tăng thêm
khi các giếng dầu không ngừng được phát hiện, trái ngược với hầu hết các nước sản
xuất dầu khác. Lĩnh vực dầu khí chiếm gần 75% thu nhập, 40% GDP, và 90% nguồn
thu từ xuất khẩu. Khoảng 35% tới từ lĩnh vực tư nhân. Ả Rập Saudi là một nước đóng
vai trò quan trọng trong những nỗ lực của OPEC và các nước sản xuất dầu khác nhằm
tăng giá dầu năm 1999 tới mức cao nhất kể từ Chiến tranh vùng vịnh bằng cách cắt
giảm sản lượng. Ả Rập Saudi thông báo các kế hoạch tư nhân hóa các công ty điện lực
năm 1999, tiếp theo sự tư nhân hóa các công ty viễn thông. Chính phủ đang được
trông đợi tiếp tục kêu gọi tăng trưởng lĩnh vực tư nhân để giảm bớt sự phụ thuộc của
7


đất nước vào dầu mỏ và tăng các cơ hội việc làm cho dân số đang tăng thêm của họ.
Sự thiếu hụt nguồn nước và mức tăng dân số cao có thể cản trở những nỗ lực của

chính phủ nhằm tăng khả năng tự cung cấp các sản phẩm nông nghiệp.
Năm 2008 - 2009 giá dầu tăng tới mức cao kỷ lục, mở đầu thời kỳ bùng nổ dầu khí thứ
hai. Nhờ vậy, nguồn thu từ dầu khí của Ả Rập Saudi đã tăng ngoạn mục. Thặng dư của
họ đã vượt 28 tỷ đô-la Mỹ (110 tỷ Ri-an) năm 2005. Tadawul (Chỉ số thị trường chứng
khoán Ả Rập Saudi) kết thúc năm 2004 tăng kỷ lục 76.23 % tới gần 4437.58 điểm.
Nguồn vốn tăng tới 110.14 % so với năm trước đó ở mức $157.3 tỷ (589.93SR tỷ),
khiến nó trở thành thị trường chứng khoán lớn nhất Trung Đông.
OPEC (Tổ chức các nước xuất khẩu dầu khí) giới hạn sản lượng khai thác dầu của các
nước thành viên dựa trên các "lượng dầu dự trữ đã được chứng minh" dự trữ càng cao
thì OPEC cho phép khai thác sản lượng càng lớn. Lượng dầu dự trữ của Saudi Arabia
được công bố cho thấy đã có sự thay đổi nhỏ từ những năm 1980, lượng dự trữ tăng
khoảng 100 tỷ thùng (1,6 × 1010 m3) giữa 1987 và 1988. Matthew Simmons đã cho
rằng Ả-rập Xê-út phóng đại dự trữ của họ và có thể sớm cho thấy sự suy giảm sản
xuất (xem biểu đồ). Ả-rập Xê-út là một trong số ít những quốc gia có chỉ số tăng
trưởng nhanh trên thế giới với thu nhập bình quân đầu người cao tương ứng là khoảng
24.200 USD (2010). Ả-rập Xê-út sẽ thành lập 6 "thành phố kinh tế" (ví dụ như thành
phố kinh tế Abdullahkinh) theo kế hoạch là sẽ hoàn thành vào năm 2020. Sáu thành
phố công nghiệp mới nhằm đa dạng hóa nền kinh tế của Ả-rập Xê-út, và dự kiến sẽ
tăng thu nhập bình quân đầu người. Vua Ả-rập Xê-út đã tuyên bố rằng thu nhập đầu
người/ năm dự báo tăng từ $15.000 năm 2006 lên $33.500 vào năm 2020. Các thành
phố sẽ được xây dựng đều trên toàn bộ lãnh thổ Saudi Arabia để thúc đẩy đa dạng
hóa cho mỗi khu vực và nền kinh tế của các khu vực, các thành

phố dự đóng góp

$150 tỷ USD vào GDP. Tuy nhiên, các khu vực đô thị của Riyadh và Jeddah được
dự kiến sẽ đóng góp $287 tỷ đô la vào năm 2020.
Ả Rập Saudi đã chính thức trở thành một thành viên của WTO từ tháng 12, 2005.
GDP 2010 xấp xỉ 676 tỷ USD; Bình quân đầu người khoảng 25,345 USD/ năm
I.2 Phân tích môi trường ngành

1. Đánh giá nhu cầu
8


Lao động nước ngoài: Ả Rập Saudi là một điểm đến cho những người lao động
đang tìm kiếm việc làm từ Nam, Đông Á, Đông Phi và Trung Đông. Hàng trăm nghìn
lao động giản đơn từ các nước đang phát triển đã di cư tới Ả Rập Saudi.
Bên cạnh các Tiểu Vương quốc Arập Thống nhất (UAE) và Qatar, Arab Saudi được
đánh giá là thị trường có nhu cầu tiếp nhận lao động Việt Nam rất lớn. Bộ Lao động Thương binh & Xã hội cho biết thị trường Arab Saudi có thể tiếp nhận hàng trăm
nghìn lao động nước ngoài/ năm.
Arab Saudi là thị trường dễ tính, có thể tiếp nhận lao động phổ thông và lao động
có trình độ tay nghề. Các lĩnh vực có nhu cầu đa dạng: Dầu khí, Y tá, giúp việc, cơ khí,
xây dựng,..
Tiêu chuẩn tuyển chọn lao động đi Arab Saudi cũng phù hợp với người Việt Nam:
nam từ 21 đến 50 tuổi, cao 160cm,nặng 60kg trở lên; trình độ văn hóa tốt nghiệp
THCS trở lên; không có tiền án, tiền sự; đủ sức khỏe đi làm việc tại nước ngoài theo
quy định của Bộ Y tế. Riêng lao động có nghề phải có kinh nghiệm làm việc từ hai
năm trở lên.
2. Phân tích cạnh tranh
Như đã nói tại phần trên thì thị trường Arab Saudi có thể tiếp nhận hàng trăm nghìn
lao động nước ngoài/ năm. Nhìn chung thị trường này không hạn chế hạn ngạch. Vì
vậy đây là thị trường lớn cho công ty khai thác.
Theo số liệu của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội thì năm 2009 Việt Nam xuất
sang Trung Đông khoảng 10.000 lao động; Trong đố con số xuất sang Arab Saudi rất
khiêm tốn là khoảng 1.000 lao động.
Vài nét về đối thủ cạnh tranh:
 Đối thủ cạnh tranh nước ngoài:
Indonasia, Philipine có nền văn hóa tương đồng so với Arab Saudi, số dân và lao
động rất lớn; Ấn Độ là nước cũng có nền văn hóa gần với Arab Saudi hơn Việt Nam.
Mức lương tại thị trường này là chấp nhận được đối với phần đông người lao động

của các nước trên và cả Trung Quốc nên họ rất thuận lợi trong việc xuất khẩu lao
động vào thị trường này. Riêng Indonasia mỗi tuần đưa sang Trung Đông trên 25.000
9


lao động, Philipine là trên 10.000 lao động/ tuần. Việt Nam còn phải cạnh tranh với
các nước xuất khẩu lao động khác rất mạnh như Trung Quốc, Ấn Độ.
Tuy nhiên, Gần đây, Indonesia yêu cầu Saudi phải ký bản ghi nhớ về bảo vệ
người lao động và khẳng định sẽ ngưng đưa lao động đến Saudi Arabia cho đến khi
nào ghi nhớ này được ký kết. Indonesia đã thảo luận nhiều tháng liền đòi Saudi Arabia
phải tăng lương tối thiểu cho người giúp việc nhà và đảm bảo điều kiện làm việc có
tính nhân đạo cho lao động Indonesia. Philippines cũng vừa áp đặt nhiều điều kiện hơn
trong việc tuyển mộ và sử dụng lao động là công dân nước này. Báo arabnews.com
dẫn lời người phát ngôn của Bộ Lao động Saudi Arabia Hattab Bin Saleh Al-Anzi cho
rằng Saudi sẽ tìm những nguồn cung cấp lao động và người giúp việc nhà từ các nước
khác “bởi có nhiều nước rất quan tâm đến khả năng đưa người lao động đến Saudi”.
Tuyên bố trên là cơ hội cho các nước khác khai thác thị trường này (trong đó có
Việt Nam).
Bộ Lao động – Thương Binh và xã hội đã và đang xúc tiến Chương trình mỗi năm đưa
50.000 lao động sang Arab Saudi. Điều này thực sự là tăng sức cạnh tranh cho Công ty
ta nói riêng và các doanh nghiệp Việt Nam khác nói chung.


Đối thủ cạnh tranh trong nước

Công ty ta là một trong số các doanh nghiệp được bộ Lao động – Thương binh và Xã
hội cấp phép xuất khẩu lao động sang Arab Saudi (trên 50 doanh nghiệp) nên đối thủ
cạnh tranh trong nước hiện tại là các doanh nghiệp được cấp phép này. Khi thị trường
thuận lợi sẽ kích thích các doanh nghiệp khác gia nhập thị trường.
Do nhu cầu thị trường là không hạn chế nên trong nước sự cạnh tranh giữa các doanh

nghiệp tuyển dụng chủ yếu là trình độ tay nghề lao động và chi phí đưa người lao động
đi cao hay thấp.
Công ty cần:
-

Bám sát chính sách hỗ trợ đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng
cho 9 tỉnh: Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Phú Yên, Khánh Hòa,
Ninh Thuận, Bình Định và Hậu Giang để tuyển được lao động xuất khẩu đi với
chi phí người lao động cần bỏ ra là thấp vì vậy cung lao động tại đây sẽ lớn (do

10


lao động tại các vùng nông thôn đa số là người nghèo nếu chi phí bỏ ra cao quá
họ sẽ không đáp ứng về mặt tài chính).
-

Tuyển lao động có tay nghề từ các cơ sở đào tạo trong nước.

-

Tuyển lao động đã đi lao động tại một nước khác trở về vì nhứng người này đã
có kinh nghiệm làm việc nước ngoài.

-

Làm tốt công tác đào tạo và đào tạo lại tay nghề, trình độ ngoại ngữ cho lao
động. Giáo dục tốt kiến thức về văn hóa Arab cho lao động. Đồng thời cũng cần
giáo dục họ về văn hóa của một số nền văn hóa tiêu biểu: Trung Quốc, Nhật,
Mỹ, Châu Âu cho họ vì có rất nhiều lao động nước ngoài đến từ nhiều quốc tịch

khác nhau đang làm việc và sinh sống tại Arab Saudi.

III.

PHÂN TÍCH VĂN HÓA ẢNH HƯỞNG TỚI CHIẾN LƯỢC THỊ
TRƯỜNG

1. Văn hóa Arab Saudi

Người hành hương đang cầu khấn tại Masjid Al Haram. Mecca

Công viên nước tại Ri-át
Văn hóa Ả Rập Saudi hầu như xoay quanh Hồi giáo. Hai thành phố linh thiêng nhất
của Đạo Hồi, Méc-ca và Mê-đi-na, đều nằm ở nước này. Năm lần trong ngày, tất cả
11


các ngày trong năm, tất cả những người theo Đạo Hồi được yêu cầu tới cầu nguyện tại
các nhà thờ Hồi giáo trên khắp đất nước. Ngày cuối tuần gồm thứ Năm và thứ Sáu.
Việc thực hiện nghi thức của bất cứ tôn giáo nào khác ngoài Đạo Hồi, gồm Thiên chúa
giáo vào Do thái giáo, sự hiện diện của các nhà thờ, sự sở hữu những đồ vật Thiên
chúa giáo đều bị đặt ngoài vòng pháp luật ở nước này. Cuốn sách linh thiêng của Hồi
giáo là Kinh Côran là hiến pháp của Ả Rập Saudi, và luật Hồi giáo (Shari'ah) là nền
tảng luật pháp của họ. Xem Tình trạng tự do tôn giáo tại Ả Rập Saudi.
Một trong những nghi lễ dân tộc tôn nghiêm nhất của Ả Rập Saudi là Ardha, điệu múa
dân tộc của đất nước. Điệu múa kiếm này dựa trên các truyền thống Bedouin cổ xưa:
những người đánh trống đánh trống thành nhịp điệu và những thi sĩ đọc những câu thơ
thánh ca trong khi những người đàn ông mang kiếm nhảy múa vai kề vai. Âm nhạc
dân gian Al-sihba, từ Hijaz, có nguồn gốc ở Ả Rập Andalusia, một vùng Tây Ban Nha
trung cổ. Tại Méc-ca, Mê-đi-na và Giê-đa, nhảy múa và ca hát kết hợp chặt chẽ với âm

thanh của al-mizmar, một nhạc cụ gỗ kiểu oboe. Trống cũng là một nhạc cụ quan trọng
theo truyền thống và phong tục địa phương.
Trang phục Ả Rập Saudi có tính biểu tượng cao, thể hiện mối liên kết chặt chẽ của con
người với đất đai, quá khứ và Đạo Hồi. Trang phục với đặc điểm nội trội ở tính chất
rộng rãi và lỏng lẻo nhưng trùm kín phản ánh tính thiết thực của cuộc sống trong một
đất nước sa mạc cũng như sự nhấn mạnh của Hồi giáo trên chất liệu len hay cô-tông
(được gọi là thawb), với một shimagh (một mảnh vải cô-tông vuông kẻ carô lớn được
giữ chặt bởi một sợi dây) hay một ghutra (một mảnh vải vuông đơn giản màu trắng
được làm bằng vải cô-tông mịn hơn, cũng được giữ bằng một sợi dây) phủ trên đầu.
Trong những ngày giá lạnh hiếm hoi, đàn ông Ả Rập Saudi mặc một áo khoác không
tay bằng lông lạc đà (bisht) trùm kín người. Trang phục phụ nữ được trang trí bằng
những motif bản địa, những đồng xu, đồng tiền vàng, những mảnh kim loại, và những
vật treo. Tuy nhiên, phụ nữ Ả Rập Saudi phải mặc một cái áo khoác không tay dài
(abaya) và khăn che mặt (niqab) khi họ ra khỏi nhà để bảo vệ tính e lệ của họ. Luật
pháp không áp dụng cho người nước ngoài nhưng cả đàn ông và phụ nữ đều được
khuyến cáo nên ăn mặc có mức độ.
Đạo Hồi cấm ăn thịt lợn và uống rượu, và luật này được tuân thủ nghiêm túc trên toàn
bộ lãnh thổ Ả Rập Saudi. Món bánh mì Ả Rập, hay khobz, thường được ăn trong hầu
12


hết các bữa. Các sản phẩm khác gồm thịt cừu nấu chín, gà nướng, felafel (hạt đậu xanh
nấu nhừ), shwarma (thịt cừu xiên nướng), và fuul (một miếng đậu fava, tỏi và chanh).
Những quán cà phê truyền thống có ở khắp nơi, nhưng hiện bị những quán cà phê kiểu
kiêm cả đồ ăn lấn lướt. Trà Ả Rập cũng là một đồ uống quen thuộc của họ, nó được
dùng trong cả những dịp lễ nghi và thông thường như khi gặp gỡ giữa bạn bè, gia đình
và thậm chí cả người lạ. Trà màu đen (không đường) và có hương vị thảo mộc ở nhiều
mức độ khác nhau.
Các rạp hát công cộng và rạp chiếu phim bị cấm hoạt động, theo truyền thống Wahabbi
những thứ đó không thích hợp với Đạo Hồi. Tuy nhiên, trong những khu vực tư nhân

như Dhahran và Ras Tanura các nhà hát công cộng có thể hoạt động, nhưng thường là
nơi để trình diễn nhạc dân tộc, nghệ thuật và các sản phẩm sân khấu hơn là để trưng
bày những hình ảnh động. Những kế hoạch gần đây về việc mở cửa một số rạp chiếu
phim cho phép chiếu các bộ phim hoạt hình Ả Rập cho phụ nữ và trẻ em đã được công
bố.
Di sản văn hóa được kỷ niệm tại festival văn hóa Jenadriyah hàng năm.
Mutaween, hay cảnh sát tôn giáo, cũng được gọi là Cơ quan tăng cường đức hạnh và
ngăn chặn sự đồi bại gồm 3.500 sĩ quan và được hỗ trợ bởi hàng ngàn người tình
nguyện, nhiệm vụ của họ là buộc mọi người tôn trọng học thuyết tôn giáo (luật Shari'a
của Đạo Hồi như chính phủ Ả Rập Saudi quy định) và loại bỏ các hành động “không
phải Hồi giáo”. Họ có quyền bắt giữ tất cả đàn ông và phụ nữ không có họ hàng với
nhau nhưng có hành động trao đổi xã hội bình thường với nhau, và cấm mua bán các
sản phẩm và các sản phẩm truyền thông đại chúng như trò chơi và đồ chơi, các đĩa
nhạc phương Tây, và các show truyền hình..
1. Sự khác biệt văn hóa giữa Việt Nam và Arab Saudi ảnh hưởng tới kinh
doanh như thế nào?
1.1 Tính Bình đẳng/ cấp bậc
Các nước xếp hạng theo tính Bình đẳng/ Cấp bậc
Bình đẳng

Cấp bậc

13


Việt Nam: 20 điểm; Arab Saudi: 25 điểm
- Người Arab Saudi rất coi trọng cấp bậc đó là kết quả của chế độ quân chủ chuyên
chế, không có hiến pháp và quốc hội. Vua nắm toàn bộ quyền lực cùng với Hội đồng
Bộ trưởng, xã hội đã phân tầng cực kỳ rõ rệt.
- Trong các xã hội có cấp bậc, các cơ cấu xã hội và tổ chức đều có phân tầng, với

những cách thức được xác định rõ để con người tương tác với nhau. Những người ở
địa vị quyền lực đều được đối xử theo nghi thức, với sự kính cẩn, và lòng tôn trọng.
Các danh xưng thường quan trọng, và người ta căn cứ vào đấy để xây dựng chuỗi chỉ
huy. Trong những nền văn hóa cấp bậc, vai trò của nhà lãnh đạo có thể là quyền thế, có
khi là gia trưởng, và người ta hướng về các lãnh đạo của mình để nhận sự chỉ đạo.
- Do vậy cấp dưới, nhân viên sẽ có những ứng xử như sau:
+ Nhân viên cần chỉ đạo của cấp trên, cần có giám sát thường xuyên, hướng dẫn rõ
ràng và chi tiết về vai trò của mình, luôn kiểm tra xem họ có hiểu mình không, nhân
viên ít câu hỏi.
+ Trong xã hội cấp bậc, các cuộc họp được triệu tập để thảo luận về những quyết định
đã có sẵn hay sẽ do lãnh đạo đưa ra. Ở Việt Nam có phần khác là thường các ý kiến
14


được mọi người đóng góp và quyết định theo số đông, khi số đông đã quyết định thì có
sự tuân thủ.
+ Họ sẽ không nhiều ý kiến cá nhân, việc nhận xét cấp dưới, nhận xét cấp trên và tự
nhận xét bản thân rất né tránh.
Tuy Việt Nam có thuận lợi là thuộc nhóm nước có xếp hạng theo tính Bình đẳng/ Cấp
bậc là gần với Arab Saudi hơn các nhóm nước còn lại, nhưng vận có sự khác biệt lớn.
Như vậy cần đào tạo người lao động tính thuân thủ chỉ thị của cấp trên, tuân thủ
các chuẩn mực có sẵn của xã hội Arab Saudi trước khi đưa họ qua lao động tại
đây.
 2.2 Đặt trọng tâm vào nhóm
Các nước xếp hạng về khía cạnh trọng tâm nhóm
Cá nhân

Nhóm

Việt Nam: 25 điểm; Arab Saudi: 21 điểm

-

Duy trì môi trường hòa hợp vừa quan trọng vừa có lợi cho tất cả các thành viên

-

Lòng trung thành quan trọng hàng đầu. Cá nhân được chăm sóc bảo vệ bởi gia
đình và tập thể. Tin rằng tập thể luôn luôn lớn hơn tổng số các cá nhân tạo
thành tập thể ấy.

15


-

Khi Tuyển mộ chú trọng những ứng cử viên không nói nhiều đến thành tích cá
nhân, đánh giá ứng cử viên có tính trọng tâm nhóm cao, họ sẽ không nói họ làm
gì. Cần tìm hiểu cách làm việc và thành công của nhóm mà họ đã công tác trước
đây.

.Nhà quản lí có quan điểm toàn cầu phải nhanh tróng nhận ra xu hướng trên để xác
định được nhân viên có sẵn sàng nhận công tác đưa ra không.
-

Họ đặt trọng tâm vào các chính sách của tổ chức, sự hòa hợp và các nhu cầu
của nhóm. Tính trung thành và thâm niên đều quan trong. Cho nên trong tổ
chức thường có việc thăng cấp, nguồn gốc từ các tài năng sáng tạo của cả nhóm
chư không phải cả cá nhân.

Như vậy cũng có thuận lợi cho các lao động Việt Nam khi sang lao động tại đây vì

xếp hạng của Việt Nam và Arab Saudi về khía cạnh trọng tâm nhóm cũng thuộc
hai nhóm gần nhau. Tuy nhiên cần đào tạo lao động trước khi đưa sang về sự
khác biệt này.*2.3 Quan hệ
Xếp hạng các nước: quan hệ
Giao dịch

Giữa người

Việt Nam: 17 điểm; Arab Saudi: 25 điểm
16


Ở nền văn hóa giao dịch bạn mong rằng những người bạn tương tác sẽ thành thật và
cảm thấy phải làm việc tốt nhất bởi vì trong họ có một động cơ thúc đẩy để làm tốt
công việc. Không có một trách nhiệm nào khác ngoài việc giao dịch. Nói một cách
khác, bạn không bắt buộc phải hòa nhập với họ ngoài xã hội, có thời gian ngoài công
việc dành cho họ để lấy lòng, hay quan tâm đặc biệt đến những người cùng làm việc
với bạn. Ngoài ra, bạn cũng rất đắn đo trước khi nhận con một người bạn vào làm việc
trong công ty.
Ngược lại trong những nền văn hóa coi trọng quan hệ, bạn bè với nhau phải đặt tình
bạn lên trên giao dịch kinh doanh và trong vài trường hợp lên trên cả pháp luật.
Việt Nam ở một nền văn hóa trung bình giữa nền văn hóa ‘giao dịch’ và nền văn
hóa ‘giữa người’ còn Arab Saudi thuộc nền văn hóa ‘giữa người’. Như vậy có sự
khác biệt tương đối lớn. Cần hướng dẫn lao động việc xây dựng mối quan hệ tốt
giữa các đồng nghiệp và nếu được cấp trên và đặc biệt là ông chủ quý mến sẽ có
lợi.
 2.4 Các kiểu thông tin liên lạc
Bảng xếp hạng các quốc gia: các kiểu cách thông tin liên lạc
Trực tiếp


Gián tiếp

Việt Nam: 17 điểm; Arab Saudi: 21 điểm
Người Arab Saudi coi trọng thông tin gián tiếp hơn người Việt.

17


-

Những người liên lạc gián tiếp coi trọng cách mà thông điệp được chuyển tải,
tính tao nhã của ngôn ngữ dựa vào thông điệp rõ ràng bằng lời nói để truyền
đạt có ý nghĩa, tài hùng biện.

-

Ngôn ngữ cơ thể là một phần quan trọng của thông điệp. Bối cảnh của cuộc nói
chuyện quan trọng.

-

Tránh xung đột bằng cách luôn giữ thể diện cho người giao tiếp với bạn. Tránh
xung đột là cách tôt nhất để gửi đến người khác niềm vinh dự & lòng tôn kính.
Cách nói chuyện phải được nâng lên thành nghệ thuật. Sử sự làm sao cho người
Arab Saudi không bị mất mặt hoặc giúp người khác không bị mất mặt trong
tình huống khó xử.

-

Người ta truyền đạt những thông tin không lời qua ngôn ngữ của cơ thể, các cử

chỉ, sắp xếp chỗ ngồi. Trong nhiều xã hội, vẻ mặt của người nói cũng như cách
họ nhìn người khác còn quan trọng hơn cả những lời họ thốt ra.

-

Ngôn ngữ cơ thể, bộ điệu nụ cười, hai tay chắp phía trước chân chụm, người
hơi khom về phía trước là thể hiện lòng tôn kính.

-

Tiếp xúc bằng mắt, tránh nhìn trực diện khi tiếp xúc với nguời Arab, thường
vừa nói chuyện vừa ý tứ quan sát vẻ mặt của đối tác một cách tự nhiên thân
thiện, không nhìn trừng trừng hay thẳng vào mắt đối tác. Cũng không nhìn kiểu
nhìn trộm.

-

Sử dụng sự ‘im lặng’ và ‘vâng’ để tránh mâu thuẫn, nếu khả năng xảy ra xung
đột.

Cần chú ý thêm việc dạy người lao động động tác chào nước sở tại, cách bắt
tay, cách nói chuyện sao cho giữ thể diện người nghe,…
 2.5 Định hướng thời gian
Định hướng thời gian
Thấp

Cao

18



Việt Nam: 10 điểm; Arab Saudi: 5 điểm
Chúng ta thấy người Việt Nam và Arab Saudi có văn hóa thời gian thấp và cũng
thuộc hai nhóm xếp hạng gần nhau. Tuy nhiên Arab Saudi thuộc nhóm có xếp
hạng thấp hơn so người Việt Nam. Như vậy là rất thuận lợi cho lao động Việt
Nam làm việc tại đây.
Các đặc điểm của các nền văn hóa thuộc nhóm xếp hạng thấp:
- Thời gian không thể kiểm soát được. Nếu bạn bị trễ, thì chỉ là bất đắc dĩ.
- Những người ít coi trọng các ràng buộc của thời gian thường làm nhiều việc cùng
một lúc và quan tâm nhiều hơn đến cảm xúc của người khác hơn là bám sát kế hoạch
(đa tuyến).
- Duy trì một môi trường làm việc hòa hợp còn quan trọng hơn là bám sát các kế
hoạch được đưa ra tùy tiện.
- Người ta thay đổi kế hoạch dễ dàng và thường xuyên.
- Người ta thường không muốn dành một khoảng thời gian nào đấy cho các buổi họp
vì họ cho là không thể lên kế hoạch về thời gian để thảo luận về những vấn đề có liên
quan đến công việc.
- Người ta không lên kế hoạch trước thời gian các cuộc họp làm việc, đặc biệt vì có
nhiều người không lập kế hoạch thời gian của mình cho đến phút cuối.
* 2.6 Tính chấp nhận thay đổi
19


Ghét thay đổi

Chấp nhận thay đổi

Việt Nam: 10 điểm; Arab Saudi: 10 điểm
Như vậy có sự tương đồng giữa hai nền văn hóa và thuộc nhóm “Ghé thay đổi”
dẫn đến việc có lợi cho lao động người Việt Nam tại thị trường này.

Nền văn hóa ít chấp nhận thay đổi xem đấy là những đe dọa đối với các giá trị cơ bản
của họ. Những nền văn hóa tin mình bị các sự kiện bên ngoài kiểm soát cố gắng giữ
nguyên trạng và xem các cơ hội mới là gây ra nhiều vấn đề.
 2.7 Tính Hăng say trong Công việc/ Cân bằng giữa Công việc và đời sống
Xếp hạng từng nước: Hăng say/ Cân bằng Công việc – Đời sống
Cân bằng

Địa vị

20


Việt Nam: 14 điểm; Arab Saudi: 5 điểm
Người Việt Nam và Arab Saudi có sự khác biệt tương đối lớn về Hăng say/ Cân bằng
Công việc – Đời sống. Như vậy, khi người Việt làm việc tại đây sẽ được họ cho là cần
cù. Do người lao động của Việt Nam muốn làm thêm nhiều giờ để kiếm được nhiều
tiền mang về nên cần lưu ý trước cho lao động Việt biết về điều này. Nếu chủ sử dụng
lao động không đồng ý cho họ làm thêm giờ là chuyện bình thường.
Kết luận
Tổng số điểm đánh giá theo CW
Việt Nam: 113 điểm;

Arab Saudi: 112 điểm

2. Định vị
Với hệ thống giáo dục tốt, dân số trẻ, Việt Nam đang được đánh giá là thị trường
cung cấp nguồn lực lao động dồi dào. Đó là cơ hội cho các doanh nghiệp Arab Saudi
có thể khai thác nguồn lực lao động dồi dào của Việt Nam.
Ngoài việc đưa được nhiều lao động sang Arab Saudi cần tập trung đào tạo, giáo dục,
nâng cao tay nghề để đảm bảo uy tín của lao động Việt Nam - cái đó mới là mấu chốt

để đưa được nhiều lao động hơn nữa sang Arab Saudi làm việc.
3. Chọn phân khúc thị trường
21


Lao động Việt Nam ở đây hiện không đáng kể so với các nước. Arab Saudi có
nhu cầu nhận lao động trong rất nhiều lĩnh vực, vấn đề là chúng ta có đáp ứng được
nhu cầu đó hay không. Ví dụ, với lĩnh vực dịch vụ khách sạn, bán hàng... họ cần lao
động có trình độ ngoại ngữ thì đa số lao động Việt Nam không biết ngoại ngữ nên
không thể đáp ứng. Đây là lĩnh vực công việc lương rất cao (từ 1.000 đến 5.000
USD/tháng). Ngay cả xây dựng họ vẫn có nhu cầu rất lớn và đây là lĩnh vực sở trường
của lao động Việt Nam.
Phân khúc thị trường giúp việc gia đình bên Arab Saudi có nhu cầu rất lớn nhưng nghề
này có nhiều phức tạp và chính phủ không khuyến khích vào phân khúc này.
Việt Nam có thế mạnh ở ngành cơ khí và xây dựng nên Công ty sẽ tập trung vào
phân khúc thị trường này.
IV.

CHIẾN LƯỢC MARKETING
1. Chiến lược về giá

Chi phí đưa lao động đi thấp để thu hút được lao động: Hiện nay Chính phủ
đang khuyến khích và hỗ trợ để phát triển thị trường này nên rất thuận lợi. Chi phí
người lao động cần bỏ ra để được đi thấp hơn nhiều so với đi lao động tại thị trường
Hàn Quốc, Đài Loan, Mỹ,…Cụ thể: lao động còn được chủ sử dụng lao động cấp vé
máy bay lượt về khi hoàn thành hợp đồng, chỗ ở, bảo hiểm, dịch vụ y tế. Ngoài ra, lao
động còn được chủ sử dụng cung cấp ba bữa/ngày hoặc được hỗ trợ tiền ăn 55
USD/tháng.Để sang Arab Saudi làm việc, lao động chỉ phải đóng 1.750 USD đối với
các loại thợ, lái xe; 1.550 USD đối với lao động phổ thông. Khoản phí này được dùng
vào phí môi giới, phí dịch vụ quản lý thu trước hai năm, vé máy bay lượt đi, chi phí hồ

sơ xin visa và một số chi phí khác.
Vì các Công ty môi giới tại Arab Saudi hoạt động
trong khuôn khổ pháp luật và quy định của Hội đồng
Tuyển dụng Quốc gia Arab Saudi (Sanarcom) nên các
đối tác khi tiếp nhận lao động rất có trách nhiệm trong
khâu quản lý lao động.
Dù phải sang Thái Lan xin visa cho người lao động, việc
xin thị thực (visa) và làm các thủ tục cần thiết để lao
22

Một công trường ở Dubai có
lao động Việt Nam làm việc.
Ảnh: Hồng Vân


động sang Arab Saudi làm việc khá thuận lợi so với các thị trường xuất khẩu lao động
khác.
Hiện các lao động Việt Nam đang làm việc tại Arab Saudi cho thu nhập cao và điều
kiện làm việc tốt. Tới đây, Arab Saudi sẽ mở đại sứ quán tại Việt Nam nên việc làm
các thủ tục để người lao động được xuất cảnh sẽ nhanh hơn.
-

Về mức lương lao động tại đây có hấp dẫn người lao động hay không?

Theo đánh giá của ông Nguyễn Ngọc Quỳnh - Cục trưởng Quản lý Lao động Ngoài
nước (Bộ Lao động - Thương binh & Xã hội), làm việc tại Arab Saudi không những
cho thu nhập cao mà còn là thị trường ổn định, ít rủi ro.
Arab Saudi đang có nhu cầu tuyển dụng lao động làm việc trong nhiều lĩnh vực ngành
nghề kể cả lao động phổ thông. Theo các đơn hàng được các Cty xuất khẩu lao động
đăng ký với Cục Quản lý Lao động Ngoài nước, lao động khi tham gia thị trường này

sẽ được hỗ trợ các thủ tục vay vốn tại các ngân hàng.
Chi phí sinh hoạt của công nhân thấp, khoảng 100 USD/ tháng.
Lao động phổ thông làm việc tại Arab Saudi có thu nhập tương đương năm triệu
đồng/tháng. Thợ điện có mức lương bảy triệu đồng/tháng; thợ ốp, lát, xây, trát 6,8 triệu
đồng/tháng.
Các ngành nghề khác như: lái xe công trường (7 triệu đồng/tháng); lái xe container (10
triệu đồng/tháng); lái máy xúc-ủi (7 triệu đồng/tháng).
Ngoài ra, lương làm thêm giờ của lao động còn được nhân với hệ số theo quy định của
luật lao động Arab Saudi. Riêng đối với lái xe container, ngoài tiền lương cơ bản, lao
động còn được thưởng theo hiệu suất công việc (mỗi ngày làm việc được thưởng 240
nghìn đồng).
Phải khẳng định rằng, so với nhiều thị trường khác, thu nhập của thị trường này
không cao nhưng ổn định và phù hợp với nhu cầu xoá đói, giảm nghèo của phần
đông lao động Việt Nam.
Thời hạn hợp đồng khi làm việc tại Arab Saudi là hai năm và có thể gia hạn thêm hai
năm; thời gian làm việc tám giờ/ngày, sáu ngày/tuần.
Về giá đưa lao động đi Công ty sẽ thực hiện chính sách:
23


-

Chi phí người lao động bỏ ra thấp

-

Mức lương cao hơn mức trung bình thị trường

Để thực hiện chiến lược này Công ty phải chấp nhận chia sẻ lợi nhuận, khó khăn với
người lao động để làm tốt việc tuyển dụng lao động tốt và giữ uy tín bạn hàng vì nếu

người lao động có thu nhập tốt họ sẽ có nhiều cố gắng hơn. Công ty cũng phải chấp
nhận thời gian đầu sẽ ký được ít hợp đồng. Sau đó do có uy tín sẽ kỹ được nhiều hợp
đồng và tổng lợi nhuận thu được tăng theo số lượng tăng.
2. Chiến lược phân phối
Do các chủ sử dụng lao động ở Arab Saudi không ký hợp đồng trực tiếp với các đối tác
xuất khẩu lao động trong nước nên cần xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, tin tưởng, đối
tác tốt với các công ty môi giới đầu mối tại Arab Saudi. Ví dụ như Công ty Cung ứng
nhân lực Fozan Al Musharraf (Arab Saudi), “đầu mối” của hầu hết các doanh nghiệp
xuất khẩu lao động Việt Nam khai thác thị trường này. Việc xây dựng mối quan hệ bạn
hàng tin tưởng với các đầu mối này quyết định sự thành công của doanh nghiệp.
Một tín hiệu vui là theo khẳng định của ông Fozan Al Musharraf (trả lời phỏng vấn
Thời báo kinh tế), Tổng giám đốc Công ty Cung ứng nhân lực Fozan Al Musharraf
(Arab Saudi), “đầu mối” của hầu hết các doanh nghiệp xuất khẩu lao động Việt Nam
khai thác thị trường này“Arab Saudi chuộng lao động Việt Nam”.
3. Chiến lược truyền thông
Hiện nay Chính phủ, Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội, Bộ Ngoại giao, Phòng
Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đang xúc tiến hoạt động này.
Về phía Công ty xuất khẩu lao động chúng tôi cần tuyên truyền cho người lao động
biết đi làm tại Arab Saudi là an toàn để có thể làm tốt khâu tuyển dụng.
Do nhu cầu của người lao động khu vực nông thôn Việt Nam là rất lớn nên chúng tôi
cho rằng việc tuyển dụng chủ yếu khó trong khâu tuyển chọn ứng viên đáp ứng sức
khỏe, trình độ tay nghề, ý thức người lao động.
3. Chiến lược con người
Tuyển mộ: Việc tuyển mộ với chức danh giám đốc sản phẩm xuất khẩu lao động sang
Arab Saudi phải đảm bảo các tiêu chí, Các đặc tính của một nhà lãnh đạo toàn cầu:
24


thông thạo tiếng Anh, có trình độ chuyên môn cao, có kinh nghiệm trong kinh doanh
lĩnh vực xuất khẩu lao động 05 năm, hiểu biết văn hóa Arab, văn hóa Việt Nam

+ Có tư duy toàn cầu
+ Tính kiên trì theo đuổi mục đích
+ Tính đa dạng trong quản lí
+ Tính nhậy cảm về văn hóa
+ Tính bền bỉ trong cảm xúc
+ Khả năng thiết lập mối quan hệ
Tuyển dụng và đào tạo lao động:
-

Thứ nhất cần tuyển lao động đáp ứng các yêu cầu thị trường như: nam từ 21
đến 50 tuổi, cao 160cm,nặng 60kg trở lên; trình độ văn hóa tốt nghiệp THCS
trở lên; không có tiền án, tiền sự; đủ sức khỏe đi làm việc tại nước ngoài theo
quy định của Bộ Y tế. Riêng lao động có tay nghề cần có kinh nghiệm làm việc
tối thiểu 02 năm.

-

Ưu tiên tuyển lao động tại các đại phương được nhà nước hỗ trợ.

-

Tuyển lao động từ các tỉnh nghèo, đông dân.

-

Tuyển lao động có tay nghề từ các Trường dạy nghề ở Việt Nam.

-

Tuyển lao động đã làm việc ở một nước khác hết hạn hợp đồng về nước nay có

nhu cầu đi lao động.

-

Chọn ứng viên đáp ứng sức khỏe, trình độ tay nghề, ý thức tốt. Cần đào tạo và
kiểm tra kỹ tay nghề người lao động, làm tốt công tác giáo dục văn hóa Việt
Nam và văn hóa Arab, có giáo dục văn hóa đặc trưng cho người lao động.

-

Đào tạo và đào tạo lại tay nghề cho lao động kết hợp đào tạo Tiếng Anh cho
người lao động (vì Arab Saudi ngoài Tiếng Arab còn sử dụng Tiếng Anh, Tiếng
Anh dễ học hơn Tiếng Arab).

IV.KẾT LUẬN

25