Báo cáo thực tập tốt nghiệp
MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... vi
NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ CỦA TRUNG TÂM........................................................vii
NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ CỦA GVHD...................................................................viii
NHẬT KÍ THỰC TẬP……………………………………………….……………... ix
CHƯƠNG 1.GIỚI THIỆU VỀ “TRUNG TÂM TƯ VẤN CÔNG NGHỆ MÔI
TRƯỜNG VÀ AN TOÀN VỆ SINH LAO ĐỘNG”...................................................1
1.1. Giới thiệu chung...............................................................................................1
1.2. Lĩnh vực hoạt động...........................................................................................1
1.2.1.

Dịch vụ khoa học công nghệ......................................................................1

1.2.2.

Tư vấn, thiết lập hồ sơ môi trường.........................................................2

1.2.3.

Thiết kế thi công, bảo trì bảo dưỡng các hệ thống xử lý nước thải, khí thải......2

1.2.4.

Đo kiểm tra môi trường lao động................................................................2

1.2.5.

Huấn luyện và lập hồ sơ an toàn vệ sinh lao động.........................................2

1.3. Sơ đồ tổ chức và nhiệm vụ các phòng ban.......................................................2
1.3.1

Sơ đồ tổ chức............................................................................................2

1.3.2

Các phòng chức năng................................................................................3

1.4. Thiết bị, dụng cụ tại trung tâm.........................................................................4
CHƯƠNG 2. PHÂN TÍCH CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC.....................8
2.1. Xác định tổng chất rắn lơ lửng.........................................................................8
2.1.1.

Khái niệm và phương pháp xác định......................................................8

2.1.2.

Ý nghĩa môi trường................................................................................8

2.1.3.

Nguyên tắc.............................................................................................8

2.1.4.

Các yếu tố ảnh hưởng.............................................................................8

2.1.5.


Dụng cụ thiết bị......................................................................................9

2.1.6.

Các bước tiến hành.................................................................................9
1


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
2.1.7.

Biểu diễn kết quả....................................................................................9

2.1.8.

Kết quả.................................................................................................10

2.2. Xác định hàm lượng oxy hòa tan trong nước..................................................10
2.2.1.

Khái niệm và nguồn gốc oxy hòa tan...................................................10

2.2.2.

Ý nghĩa môi trường..............................................................................10

2.2.3.

Nguyên tắc............................................................................................11


2.2.4.

Phạm vi ứng dụng.................................................................................11

2.2.5.

Các yếu tố ảnh hưởng...........................................................................12

2.2.6.

Phương pháp xác định..........................................................................12

2.3. Xác định độ cứng trong nước............................................................................15
2.3.1. Khái niệm..................................................................................................15
2.3.2. Nguồn gốc, phân loại độ cứng...................................................................15
2.3.3. Ý nghĩa môi trường....................................................................................15
2.3.4. Nguyên tắc.................................................................................................16
2.3.5.Các yếu tố ảnh hưởng..................................................................................16
2.3.6.Dụng cụ, thiết bị và hóa chất.......................................................................16
2.3.7.Các bước tiến hành......................................................................................18
2.3.8.Kết quả........................................................................................................19
2.4 Xác định hàm lượng clo trong nước...................................................................21
2.4.1. Khái niệm và nguồn gốc clorua..................................................................21
2.4.2. Ý nghĩa môi trường....................................................................................21
2.4.3. Các yếu tố ảnh hưởng.................................................................................21
2.4.4. Nguyên tắc.................................................................................................22
2.4.5.Hóa chất......................................................................................................22
2.4.6.Tiến hành....................................................................................................23
2.4.7.Kết quả........................................................................................................24
2



Báo cáo thực tập tốt nghiệp
2.5 Phân tích nhu cầu oxy hóa học...........................................................................25
2.5.1.Định nghĩa...................................................................................................25
2.5.2.Ý nghĩa môi trường.....................................................................................25
2.5.3.Nguyên tắc xác định COD trong nước........................................................25
2.5.4.Các yếu tố ảnh hưởng..................................................................................25
2.5.5.Phương pháp xác định.................................................................................26
2.6 Xác định hàm lượng nitrit trong nước................................................................29
2.6.1.Nguyên tắc xác định....................................................................................29
2.6.2.Các yếu tố ảnh hưởng.................................................................................30
2.6.3.Lưu trữ mẫu................................................................................................30
2.6.4.Hóa chất......................................................................................................30
2.6.5.Các bước tiến hành......................................................................................31
2.6.6.Kết quả........................................................................................................32
2.7 Xác định hàm lượng nitrat trong nước...............................................................34
2.7.1.Ý nghĩa môi trường.....................................................................................34
2.7.2.Nguyên tắc..................................................................................................34
2.7.3.Các yếu tố ảnh hưởng..................................................................................34
2.7.4.Dụng cụ và thiết bị......................................................................................34
2.7.5.Hóa chất......................................................................................................35
2.7.6.Tiến hành....................................................................................................35
2.7.7.Tính toán.....................................................................................................37
2.7.8.Kết quả........................................................................................................38
2.8 Xác định phosphat trong nước...........................................................................39
2.8.1.Khái niệm....................................................................................................39
2.8.2.Ý nghĩa môi trường.....................................................................................40
2.8.3.Nguyên tắc..................................................................................................40
3



Báo cáo thực tập tốt nghiệp
2.8.4.Hóa chất......................................................................................................40
2.8.5.Cách tiến hành............................................................................................41
2.8.6.Công thức tính.............................................................................................41
2.8.7.Kết quả........................................................................................................42
2.9 Phân tích nhu cầu oxy sinh hóa..........................................................................44
2.9.1.Khái niệm và bản chất BOD trong nước.....................................................44
2.9.2.Ý nghĩa môi trường.....................................................................................44
2.9.3.Nguyên tắc..................................................................................................44
2.9.4.Các yếu tố ảnh hưởng..................................................................................45
2.9.5.Dụng cụ, thiết bị..........................................................................................45
2.9.6.Hóa chất......................................................................................................45
2.9.7.Các bước tiến hành......................................................................................48
2.9.8.Kết quả phân tích........................................................................................52
CHƯƠNG 3.KẾT QUẢ PHÂN TÍCH MỘT SỐ CHỈ TIÊU TẠI TRUNG TÂM. 55
3.1. Tổng chất rắn lơ lửng.....................................................................................55
3.1.1.

Kết quả.................................................................................................55

3.1.2.

Đồ thị....................................................................................................55

3.1.3.

Nhận xét...............................................................................................56


3.2. Hàm lượng oxy hòa tan trong nước................................................................56
3.2.1.

Kết quả.................................................................................................56

3.2.2.

Đồ thị....................................................................................................56

3.2.3.

Nhận xét...............................................................................................57

3.3. Độ cứng trong nước........................................................................................57
3.3.1.

Kết quả.................................................................................................57

3.3.2.

Đồ thị....................................................................................................58

3.3.3.

Nhận xét...............................................................................................58
4


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
3.4. Hàm lượng clo trong nước..............................................................................58

3.4.1.

Kết quả.................................................................................................58

3.4.2.

Đồ thị....................................................................................................58

3.4.3.

Nhận xét...............................................................................................59

3.5. COD nước thải...............................................................................................59
3.5.1.

Kết quả.................................................................................................59

3.5.2.

Đồ thị....................................................................................................60

3.5.3.

Nhận xét...............................................................................................60

3.6. Hàm lượng nitrit trong nước.............................................................................60
3.6.1. Kết quả.......................................................................................................60
3.6.2. Đồ thị.........................................................................................................61
3.6.3. Nhận xét.....................................................................................................61
3.7. Hàm lượng nitrat trong nước.............................................................................62

3.7.1. Kết quả.......................................................................................................62
3.7.2. Đồ thị.........................................................................................................62
3.7.3. Nhận xét.....................................................................................................62
CHƯƠNG 4.

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.........................................................64

5


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian từ khi bắt đầu học tập từ giảng đường đại học đến nay, nhờ
sự giúp đỡ tận tình của quý thầy cô, gia đình, bạn bè, chúng em đã được học rất nhiều
kiến thức bổ ích. Em xin gửi đến quý thầy cô ở Viên Khoa Học Ứng Dụng - Trường
Đại Học Công Nghệ TP.HCM đã cùng với tri thức và tâm huyết của mình để truyền
đạt vốn kiến thức quý báu cho chúng em trong suốt thời gian học tập tại trường. Cùng
với 5 tuần thực tập tại “Trung tâm tư vấn công nghệ môi trường và an toàn vệ sinh lao
động” nhờ sự hướng dẫn nhiệt tình của các anh chị làm việc tại đây đã giúp cho chúng
em có nhiều cơ hội tiếp cận và học hỏi được nhiều kinh nghiệm thực tế.
Đặc biệt, em xin gửi đến thầy Thái Văn Nam, người đã tận tình hướng dẫn, giúp
đỡ em hoàn thành chuyên đề báo cáo thực tập này lời cảm ơn sâu sắc nhất.
Em xin chân thành cảm ơn Thầy Thái Sanh Nguyên Bình - PGĐKH Trung tâm
COSHET đã chỉ bảo, động viên chúng em. Bên cạnh đó Thầy còn hướng dẫn mở ra
những hướng đi mới, khuyến khích để chúng em có thể hoàn thành tốt đợt thực tập
này.
Và chúng em cũng xin gửi lời cảm ơn đến anh Trần Quốc Dũng đã giúp đỡ, tận
tình chỉ dạy, truyền đạt cho chúng em những kiến thức quý báu trong quá trình thực
tập.
Trong quá trình thực tập tại Phòng thí nghiệm Trung tâm tư vấn công nghệ môi

trường và an toàn vệ sinh lao động (COSHET), chúng em không tránh khỏi những
thiếu sót. Chúng em rất mong Ban lãnh đạo cùng các anh chị trong Phòng thí nghiệm
thông cảm, chỉ dẫn và đóng góp ý kiến cho chúng em.
Cuối cùng, em xin kính chúc quý thầy cô Viện Khoa Học Ứng Dụng và các cô, chú,
anh, chị trong Trung Tâm dồi dào sức khỏe và thành công trong sự nghiệp cao quý.

6


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

7


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

NHẬT KÝ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
Họ tên SVTT:
Lớp:

Khóa

Ngành: Kỹ thuật môi trường
Cơ quan thực tập: TRUNG TÂM TƯ VẤN CÔNG NGHỆ MÔI TRƯỜNG VÀ AN
TOÀN VỆ SINH LAO ĐỘNG (COSHET)
8


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
Địa chỉ cơ quan: 286/8A Tô Hiến Thành, Phường 15, Quận 10, TP.HCM

Thời gian thực tập: Từ ngày 5/3/2018 đến ngày 6/4/2018
TUẦ

NGÀY

N

NỘI DUNG CÔNG VIỆC

5/3/2018
1

Làm quen với các quy định
của trung tâm, các anh chị nhân
viên và các phòng ban khác.
Đọc bài “Các thiết bị dụng
cụ, hóa chất, cách tiến hành,
cách tính toán kết quả”.
Làm quen với phòng thí
nghiệm và các quy định khi làm
thí nghiệm.

6/3/2018

Viết đề cương thực tập.
Nộp đề cương thực tập.
Đọc tài liệu phân tích bài
“Phân tích chất rắn lơ lửng có
trong nước thải”.
Thực hành bài “Phân tích

chất rắn lơ lửng có trong nước
thải” ở phòng thí nghiệm của
trung tâm.

8/3/2018

Tính toán kết quả.
Đọc tài liệu bài “Phân tích
nhu cầu oxy sinh hóa”.
Thực hành bài đã được đọc
ở phòng thí nghiệm. Vì kết quả
của bài thực hành không được
chính xác nên tuần sau lên làm
lại.

2

13/3/201

Lấy lại mẫu nước thải.

8

Thực hành lại bài “Phân tích
nhu cầu oxy sinh hóa”.
9

NHẬN XÉT CỦA CBHD
TẠI ĐƠN VỊ



Báo cáo thực tập tốt nghiệp
Tính toán kết quả.
Đọc tài liệu bài “Xác định
hàm lượng oxy hòa tan có trong
nước”
15/3/201
8

Thực hành bài “Xác định
hàm lượng oxy hòa tan có trong
nước thải”.
Tính toán kết quả.
Đọc tài liệu bài “Xác định

16/3/201

độ cứng trong nước”
Thực hành bài “ Xác định độ

8

cứng trong nước”.
Tính toán kết quả.
Đọc tài liệu bài “Xác định
hàm lượng Clo trong nước
thải”.
Bắt đầu viết báo cáo thực
tập.


20/3/201
8
21/3/201
3

8

Thực hành bài “Xác định
hàm lượng Clo trong nước ”.
Tính toán kết quả.
Đọc tài liệu “Xác định hàm
lượng Nitrit trong nước”.
Thực hành bài “Xác định
hàm lượng Nitrit trong nước”.
Tính toán kết quả.
Đọc tài liệu “Xác định hàm
lượng Nitrat trong nước”.

27/3/201
8
4
29/3/201
8

Thực hành bài “Xác định
hàm lượng Nitrat trong nước”.
Tính toán kết quả.
Đọc lại tất cả tài liệu của các
bài.
10



Báo cáo thực tập tốt nghiệp
Tính toán lại kết quả cho
hoàn chỉnh.
Tiếp tục viết báo cáo thực
tập.
4/4/2018

Phụ các anh chị làm thí
nghiệm.

5

Đọc thêm tài liệu của trung
tâm.
6/4/2018

Hoàn thành báo cáo thực tập.
Nộp báo cáo thực tập.

XÁC NHẬN CỦA CBHD TẠI ĐƠN VỊ

Tp HCM, ngày……tháng……năm 2018

(ký và ghi rõ họ tên)

SINH VIÊN THỰC TẬP
(ký và ghi rõ họ tên)


11


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ TRUNG TÂM TƯ VẤN CÔNG NGHỆ MÔI
TRƯỜNG VÀ AN TOÀN VỆ SINH LAO ĐỘNG COSHET
1.1

GIỚI THIỆU CHUNG
Được thành lập vào tháng 2 năm 2010, hoạt động dưới sự hỗ trợ kỹ thuật của

các GS, TS, ThS của trường ĐH Tự Nhiên TP.HCM, ĐH Tài nguyên Môi trường
Tp.HCM…và các trường ĐH- CĐ ở TP.HCM, các Kỹ sư, Cử nhân lâu năm có kinh
nghiệm và tâm huyết. Mục tiêu lâu dài của Trung Tâm là phát triển thành một đơn vị
hàng đầu trong lĩnh vực môi trường về tính chuyên nghiệp và chất lượng.
Đội ngũ cán bộ của Trung tâm xuất thân là các sinh viên ưu tú của các trường
Đại Học Cao Đẳng uy tín trong địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Trung tâm thường
xuyên nâng cao tay nghề cho cán bộ bằng cách khuyến khích nhân viên học nâng cao,
tham gia so sánh liên phòng do các đơn uy tín tổ chức như Bộ Khoa Học Công Nghệ,
Bộ Tài Nguyên Môi Trường….
Trung tâm luôn duy trì phòng thí nghiệm môi trường theo hệ thống chất lượng
tiêu chuẩn ISO 17025:2009. Nhằm đáp ứng các nhu cầu của khách hàng cách tốt nhất
và chuyên nghiệp nhất, Trung tâm luôn có những bước cải tiến về chất lượng dịch vụ,
về chất lượng sản phẩm với tiêu chí “kết quả nhanh – chính xác – đáng tin cậy”
Trung tâm cũng đã tham gia các dự án trọng điểm của địa phương và quốc gia
như Dự án Phân tích đánh giá chất lượng nước sạch của huyện Hóc Môn, Đánh giá
chất lượng môi trường đất của tỉnh Bình Phước, Dự án Đánh giá chất lượng môi
trường tỉnh Gia Lai…
Bên cạnh lĩnh vực phân tích và quan trắc các chỉ tiêu môi trường, Trung Tâm

còn đảm nhận hàng loạt các hợp đồng tư vấn và lập các hồ sơ về môi trường, tư vấn và
lập hồ sơ môi trường làm việc cho các công ty lớn như Công ty P&G Việt Nam, Công
ty TNHH ON Semiductor….
1.2

LĨNH VỰC HOẠT ĐỘNG

1.2.1 Dịch vụ khoa học công nghệ
Thu mẫu, quan trắc môi trường, cấp giấy kết quả đo đạc môi trường
1.2.2 Tư vấn, thiết lập hồ sơ môi trường
-

Đánh giá tác động môi trường, Cam kết, Đề án bảo vệ môi trường
1


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
1.2.3

Giấy phép xả thải, khai thác nước ngầm
Báo cáo giám sát môi trường định kỳ
Lập sổ chủ chất thải nguy hại
Thiết kế thi công, bảo trì – bảo dưỡng các hệ thống xử lý nước thải, khí

thải
1.2.4 Đo kiểm tra môi trường lao động
1.2.5 Huấn luyện và lập hồ sơ an toàn vệ sinh lao động
1.3

SƠ ĐỒ TỔ CHỨC VÀ NHIỆM VỤ CÁC PHÒNG BAN


1.3.1 Sơ đồ tổ chức
Hình 1.1: Sơ đồ tổ chức trung tâm COSHET

1.3.2 Các phòng chức năng
1.3.2.1 Phòng kế hoạch thi công


Tham mưu cho ban giám đốc và tổ chức thực hiện các kế hoạch dự án của
Trung Tâm.
2


Báo cáo thực tập tốt nghiệp


Cùng với bộ phận Văn Phòng Trung Tâm tiến hành công tác chăm sóc khách
hàng.

1.3.2.2 Phòng thí nghiệm trung tâm


Phân tích các chỉ tiêu môi trường của các mẫu nước thải, khí thải, đất, chất thải
rắn.



Phân tích các chỉ tiêu môi trường liên quan đến công tác an toàn vệ sinh lao
động.




Cùng phòng phát triển và ứng dụng KHMT nghiên cứu cập nhật các phương
pháp phân tích mới.

1.3.2.3 Phòng phát triển và ứng dụng khoa học môi trường


Nghiên cứu phát triển các phương pháp phân tích mới. Chủ trì triển khai ứng
dụng vào phân tích các thông số môi trường.



Hướng dẫn các bộ phận khác thực hiện các bộ dữ liệu cho các công tác đăng kí
ISO.



Chủ trì công tác đăng kí năng lực Phòng Thí Nghiệm với Bộ KHCN(VILAS),
Bộ Tài Nguyên Môi Trường(VIMCERTS), Bộ Y Tế (Đo Kiểm Tra Môi Trường
Lao Động).

1.3.2.4 Phòng quản lí dự án và ISO


Phối hợp với phòng KHTC tham mưu cho Ban Giám Đốc ký và thực hiện các
dự án về môi trường.




Phối hợp phòng PT & UDKHMT đăng kí và quản lí ISO và năng lực phòng thí
nghiệm Trung Tâm.

1.3.2.5 Văn phòng trung tâm


Thực hiện, chuyển và nhận các văn bản, công văn.



Phối hợp Phòng KHTC thực hiện công tác chăm sóc khách hàng.



Quản lý kế toán và vật tư thiết bị.



Quản lý tài chính trung tâm.

1.3.2.6 Phòng hợp tác quốc tế và đào tạo


Tham mưu và thực hiện cho ban giám đốc các dự án liên kết và hợp tác với các
công ty nước ngoài.
3


Báo cáo thực tập tốt nghiệp



Thực hiện công tác đào tạo liên quan đến lĩnh vực hoạt động của trung tâm
(Môi trường và an toàn vệ sinh lao động ).

1.4

THIẾT BỊ, DỤNG CỤ TẠI TRUNG TÂM
Bảng 1.1: Một số thiết bị tại trung tâm

ST
T
1

Quan trắc hiện trường

2

Thiết bị thu mẫu
Testo 350

3

Thiết bị đo điện trở
đất, độ cách điện,
điện từ từ trường tần
số cao và tần số thấp
Thiết bị thu bụi xung
quanh SIBATA và
HAZ-DUAST, CO và
CO2

Các thiết bị đo vi khí
hậu tại hiện trường

4

5

Thiết bị thu mẫu khí
thải tại nguồn C5000
theo thông tư 40

Thiết bị
Phòng thí nghiệm
COSHET – hóa lý
Sắc kí khí: phân tích các
dung môi hữu cơ
Quang phổ kế nguyên tử
A.A.S : phân tích kim loại
nặng
Quang phổ kế UV –VIS :
phân tích các ion, khí xung
quanh,.. theo phương pháp
so màu

Phòng thí nghiệm
COSHET – vi sinh
Thu mẫu hiện trường:
phiêu sinh. Thu mẫu nước
phương ngang, phương
thẳng đứng, sinh vật đáy

Thiết bị phòng vi sinh:
nồi hấp tiệt trùng, tủ cấy,
tủ ấm, tủ sấy…

Hình 1.2: Một số dụng cụ và thiết bị tại trung tâm

4


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
a. Máy khuấy từ

c. Tủ sấy

b. Bếp điện

d. Bếp đun cách thủy

5


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
e. Bếp đun COD

f. Máy đo quang

g. Cân 4 số

h. Máy đo pH


6


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

i. Buret

j. Máy đo nhanh các chỉ tiêu cơ bản
(pH, EC, TDS)

CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC
2.1

XÁC ĐỊNH TỔNG CHẤT RẮN LƠ LỬNG

2.1.1 Khái niệm và phương pháp xác định
-

TSS (Total Suspended Solids): Là tổng lượng vật chất hữu cơ và vô cơ lơ lửng
(phù sa, mùn bã hữu cơ, tảo) lơ lửng trong nước (có kích thước 10-5 – 10 -6).
Hàm lượng chất rắn lơ lửng tổng hoặc hàm lượng chất rắn có khả năng lắng tụ

-

là chỉ tiêu đánh giá mức độ ô nhiễm của nước.
Phương pháp xác định TSS: Được xác định theo phương pháp khối lượng.

2.1.2 Ý nghĩa môi trường
-


Chất rắn trong nước bao gồm các chất tồn tại ở dạng lơ lửng và dạng hòa tan
gây ảnh hưởng xấu đến chất lượng nước, các nguồn nước có hàm lượng chất
rắn cao thường cọ vị và có thể tạo nên các phản ứng lý học không thuận lợi cho
người sử dụng.
7


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
-

Nước cấp có hàm lượng cặn lơ lửng cao gây cảm quan không tốt.
Ngoài ra, nó còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng trong việc kiểm soát quá trình xử
lí nước thải bằng phương pháp sinh học, cản trở hoặc tiêu tốn thêm nhiều hóa
chất khi xử lí.

2.1.3 Nguyên tắc
Nguyên tắc xác định các thông số chất rắn trong nước:
-

Xác định TS: khối lượng chất rắn còn lại sau khi làm bay hơi 1L mẫu ở 103 –

-

1050C đến khối lượng không đổi là chất rắn tổng cộng.
Xác định TSS: khối lượng chất còn lại sau khi làm bay hơi phần trên giấy lọc
1L mẫu nước ở 103 – 1050C đến khối lượng không đổi là chất rắn lơ lửng.

2.1.4 Các yếu tố ảnh hưởng
-


Kích thước lỗ, độ dày của giấy lọc và các tính chất vật lý của cặn (kích thước
hạt, khối lượng các chất giữ trên giấy lọc,…) là yếu tố gây ảnh hưởng đến việc

-

phân tích chất rắn hòa tan.
Nhiệt độ và thời gian sấy: gây ảnh hưởng đến kết quả sau cùng vì bị chênh lệch

-

khối lượng do sự bay hơi nếu nhiệt độ và thời gian sấy quá lâu.
Mẫu có hàm lượng dầu mỡ cao: ảnh hưởng đến kết quả phân tích, do khó làm

-

khô đến trọng lượng không đổi trong thời gian thích hợp.
Nếu hàm lượng chất rắn lơ lửng trong mẫu quá nhiều sẽ làm tắc nghẽn giâý lọc
dẫn đến thời gian lọc mẫu lâu và kết quả sẽ không được khả thi.

2.1.5 Dụng cụ, thiết bị
-

Đĩa đựng giấy lọc (đĩa petri)
Tủ sấy 103 – 1050C
Bình hút ẩm
Cân phân tích có khả năng cân đến 0.1mg
Cốc 100 mL, 250 mL
Bình định mức 50 mL, 100 mL
Pipet 2, 5,10 mL
Giấy lọc


2.1.6 Các bước tiến hành
Các bước thực hiện:
-

Bước 1: Sấy giấy lọc ở nhiệt độ 103 -1050C trong 1h
Bước 2: Làm nguội giấy lọc trong bình hút ẩm trong 30 phút
Bước 3: Cân khối lượng giấy lọc (m1)
Bước 4: Dùng pipet hút một thể tích mẫu xác định (V 1 mL) vào giấy lọc đã cân
ở trên để tiến hành lọc mẫu.
8


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
-

Bước 5: Gắp giấy lọc ra đĩa petri và sấy khô ở nhiệt độ 103 – 105 0C đến khối

-

lượng không đổi trong 1h.
Bước 6: Làm nguội giấy lọc trong bình hút ẩm trong 30 phút.
Bước 7: Dùng kẹp gắp giấy lọc lên cân và cân khối lượng (m2).

2.1.7 Biểu diễn kết quả
Hàm lượng tổng chất rắn lơ lửng có trong mẫu được tính như sau:
Trong đó:
m2

: Là khối lượng giấy lọc sau khi lọc mẫu, sấy, hút ẩm ( g).


m1

: Là khối lượng giấy lọc trước khi lọc mẫu, sấy, hút ẩm, ( g).

V1

: Là thể tích mẫu nước đem lọc ( mL).

Lưu ý: Kết quả mẫu thực hiện lặp lại không được sai lệch quá 5% so với giá trị
trung bình.
2.1.7 Kết quả
Bảng 2.1: Kết quả phân tích chất rắn lơ lửng
Mẫu
Khối lượng giấy lọc ban đầu m1
(mg)
Khối lượng giấy lọc sau lọc m2
(mg)

Mẫu 2

0,7024

0,7026

0,7131

0,7162

V1 (mL)


30

Công thức

TSS (mg/L) =

Kết quả TSS (mg/L)
2.2

Mẫu 1

356,67

453,33

XÁC ĐỊNH HÀM LƯỢNG OXY HÒA TAN TRONG NƯỚC

2.2.1 Khái niệm và nguồn gốc oxy hòa tan (DO)
-

Oxy là chất khí hoạt động hóa học mạnh, tham gia mạnh mẽ vào các quá trình
hóa sinh học trong nước. Oxy chủ yếu hiện diện trong nước nhờ quá trình hòa
tan từ khí quyển vào nước.
9


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
-


Nồng độ oxy hòa tan trong nước (Dissolved Oxygen – DO) tuân theo định luật
Henry. Đối với nước mặt, nồng độ oxy hòa tan trong nước phụ thuộc chặt chẽ
vào nhiệt độ và thường nằm trong khoảng 14.6 mg/l ở 00C đến 7mg/l ở 350C
dưới áp suất 1atm. Nếu nước có độ khoáng hóa càng cao( nồng độ muối cao) thì
khả năng hòa tan oxy càng thấp.

2.2.2 Ý nghĩa môi trường
-

Nồng độ DO quyết định điều kiện các quá trình biến đổi sinh hóa trong nước:

-

quá trình kỵ khí hay hiếu khí chiếm ưu thế.
Nồng độ DO trong nước tác động mạnh mẽ đến đời sống thủy sinh vật:
 DO = 5 – 6 mg/l: Đáp ứng đủ cho sinh trưởng.
 DO < 3mg/l: Gây căng thẳng, ăn mồi giảm và dễ bị nhiễm bệnh.
 DO < 2mg/l: Gây chết cá.
Quy chuẩn chất lượng nước mặt bảo vệ đời sống thủy sinh (QCVN

-

38:2011/BTNMT) quy định nồng độ DO trung bình phải đạt tối thiểu là 4mg/l.
Oxy hòa tan là thông số quan trọng bậc nhất trong kiểm soát ( thiết kế, vận

-

hành) các quá trình xử lí nước thải bằng phương pháp sinh học trong điều kiện
-


hiếu khí.
Oxy hòa tan cũng có ảnh hưởng đến tốc độ ăn mòn các hệ thống phân phối
nước cấu tạo bởi các kim loại.

2.2.3 Nguyên tắc xác định
Xác định oxy hòa tan trong nước theo phương pháp Winkler:
-

Bước 1: Cố định Oxy
Khi thêm dung dịch kiềm chứa iodua và dung dịch Mn(II) vào mẫu nước, kết
tủa trắng mangan hydroxit xuất hiện. Kết tủa này lập tức bị O2 trong nước oxy
hóa thành kết tủa Mn(IV):
Mn2+ + 2OHMn(OH)2 + 1/2O2

Mn(OH)2 (

trắng )

MnO2 (

nâu ) + H2O

Bước này nên được thực hiện ngay tại hiện trường lấy mẫu.
-

Bước 2: Xác định lượng oxy đã được cố định.
Trong môi trường acid, hợp chất Mn(VI) oxy hóa iodua để tạo ra iod. Dùng
dung dịch natri thiosunfat để chuẩn độ lượng iod sinh ra, từ đó sẽ tính được
hàm lượng oxy hòa tan trong mẫu nước:
MnO2 + 2I- + 4H+

Mn2+ + I2 + 2H2O
2I2 + 2S2O3
2I- + S4O6 2-

2.2.4 Phạm vi ứng dụng
10


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
Phương pháp Winkler nguyên thủy chỉ có thể áp dụng với loại nước tương đối
sạch. Tuy nhiên, để mở rộng khả năng áp dụng của phương pháp, với đặc trưng riêng
của một số loại nước, có thể chọn các phương pháp đã được cải tiến cho phù hợp với
các loại nước đó:
-

Nếu mẫu nước ban đầu chứa > 50 μg NO2 - / L ( nước sau xử lí sinh học, nước

-

sông suối, mẫu ủ BOD ): Chọn phương pháp cải tiến với Azide .
Nếu mẫu nước ban đầu chứa nhiều Fe 2+ : Chọn phương pháp cải tiến với

-

Permanganat.
Nếu mẫu nước ban đầu chứa nhiều chất rắn lơ lửng: Chọn phương pháp cải

-

tiến với keo tụ Al.

Nếu mẫu nước ban đầu là hỗn hợp bông bùn hoạt tính: Chọn phương pháp cải
tiến với CuSO4 – Sulphamic acid.

2.2.5 Các yếu tố ảnh hưởng
-

Sự hiện diện của các chất oxy hóa ( NO2 -, Fe 3+ ) khiến phép xác định bị sai số
dương do các chất này cũng tham gia vào phản ứng oxy hóa I- thành I2 . Để

-

khắc phục ảnh hưởng này, áp dụng phương pháp cải tiến Azide.
Ngược lại, sự hiện diện của các chất khử ( Fe2+, SO32-, S2- ) lại khiến phép phân
tích mắc sai số âm do chúng sẽ khử I2 sinh ra thành I-. Để khắc phục ảnh hưởng

-

này, áp dụng phương pháp cải tiến với Permanganat.
Mẫu chứa hàm lượng cao các chất lơ lửng có thể dẫn đến sai số âm. Để khắc

-

phục ảnh hưởng này, áp dụng phương pháp cải tiến với keo tụ Al.
Mẫu ban đầu là hỗn hợp bông bùn sinh học có tốc độ tiêu thụ oxy rất nhanh có
thể dẫn đến sai số trong quá trình thực hiện. Để khắc phục ảnh hưởng này, áp
dụng phương pháp cải tiến với CuSO4 – Sulphamic acid.

2.2.6 Phương pháp xác định
2.2.6.1 Thiết bị và dụng cụ
-


Pipet 5, 10, 25 mL
Buret 25mL
Cốc 100, 250 mL
Bình nón 125mL
Chai DO có thể tích 300mL
Ống đong 100mL

2.2.6.2 Hóa chất
-

Dung dịch MnSO4
Dung dịch Iodide – Azide kiềm
Dung dịch H2SO4 đậm đặc
11


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
-

Dung dịch chuẩn Na2S2O3
Dung dịch chỉ thị hồ tinh bột

2.2.6.3 Cách tiến hành
Lấy mẫu vào đầy chai BOD, tránh để bọt khí. Đậy nút gạt bỏ phần nước thừa.
Bảng 2.2: Quy trình xác định nồng độ oxy hòa tan
Mẫu bình
thường

Mẫu có chất oxy hóa


Mẫu có chất khử

2 bình BOD
Bình BOD1
Bình BOD2
1mL NaOCl
1mL NaOCl
1mL MnSO4
1mL MnSO4 1,5mL H2SO4
2mL
2mL
2mL KI/NaOH 2mL KI/NaOH 2mL KI/NaOH
KI/NaOH
KI/NaOH
1,5mL H2SO4 1,5mL H2SO4
1mL MnSO4
1,5mL H2SO4 1mL MnSO4
Lắc đều để yên 5 phút
Lấy chính xác 50mL (V1) cho vào bình tam giác
Tiến hành chuẩn độ bằng Na2S2O3 (~10mN) với chỉ thị hồ tinh bột
1 bình BOD

2 bình BOD
Bình BOD1
Bình BOD2
1mL MnSO4
1,5mL H2SO4

Tiến hành xác định lại mẫu để xem trong mẫu đã có chất oxy hóa hay chất khử

hay không . Nếu mẫu thử có màu xanh thì mẫu đó đã có chất oxy hóa, chúng ta sẽ tiến
hành làm với 2 bình gồm 1 bình xuôi và 1 bình ngược. chúng ta làm theo thứ tự như
dưới đây:

STT

Mẫu có chất oxy hóa
2 bình BOD
1 bình BOD xuôi
1 bình BOD ngược
1 ml MnSO4
1,5 ml H2SO4
2 ml KI/NaOH
2 ml KI/NaOH
1,5 ml H2SO4
1 ml MnSO4
Lắc đều để yên 5 phút
Lấy chính xác 50mL (V1) cho vào bình tam giác
12


Báo cáo thực tập tốt nghiệp

Kết quả

Tiến hành chuẩn độ bằng Na2S2O3 (~10mN) với chỉ thị hồ tinh bột
4,34
4,30

Lưu ý:

Thêm thuốc thử ở dưới bề mặt nước của mẫu bằng cách dùng pipet có mũi
nhọn. Cần mở nắp cẩn thận để tránh bọt khí lọt vào.
Đảo đều chai BOD chứa mẫu, ít nhất 20 giây sau khi thêm MnSO 4 và
KI/NaOH. Để yên cho kết tửa lắng xuống đáy chai hoàn toàn (khoảng 1/3 chai).
Thêm từ từ 1,5mL dung dịch acid H2SO4 9M, đậy nắp, rửa dưới vòi nước rồi lắc
cho kết tủa tan hết.
Chuẩn độ Iod giải phóng trong dung dịch bằng Natri Thiosunphat tới khi dung
dịch có màu vàng rơm. Thêm 3 giọt chỉ thị hồ tinh bột. Tiếp tục chuẩn độ cho tới khi
dung dịch mất màu hoàn toàn thì dừng lại. Ghi thể tích Natri Thiosunfat tiêu hao (V2).
Công thức tính:
a.

Đối với mẫu không chứa chất oxy hóa, không chứa chất khử (mẫu bình thường)

b.

Đối với mẫu chứa chất oxy hóa

c.

Đối với mẫu chứa chất khử
Trong đó:
: Khối lượng phân tử của oxy (
: Thể tích Natri Thiosunfat 10mN tiêu tốn để chuẩn độ mẫu, mL
: Nồng độ chính xác của Natri Thiosunfat chuẩn độ mẫu sau khi chuẩn hóa,
mN

V

: Thể tích bình mẫu đem đi xác định DO mẫu bình thường, mL (300mL)


V1

: Thể tích bình BOD thứ nhất đem đi xác định DO của mẫu bình oxy hóa,
(300mL)

V2

: Thể tích bình BOD thứ hai đem đi xác định DO của mẫu bình oxy hóa,
(300mL)

V3

: Thể tích bình BOD thứ nhất đem đi xác định DO của mẫu khử, (300mL)

V4

: Thể tích bình BOD thứ hai đem đi xác định DO của mẫu khử, (300mL)
13


Báo cáo thực tập tốt nghiệp
VNaOCl

: thể tích dung dịch NaOCl cho vào 2 bình BOD của mẫu khử, mL
Kết quả:
Nồng độ Na2S2O3 chuẩn hóa lại:
Trong đó: V là thể tích dung dịch Natri Thiosunphat đã dùng để chuẩn độ
Thể tích Na2S2O3 dùng để chuẩn độ DO:
Nồng độ oxy hòa tan trong nước:


2.3

XÁC ĐỊNH ĐỘ CỨNG TRONG NƯỚC

2.3.1 Khái niệm
Độ cứng thường được hiểu là khả năng gây kết tủa của nước với xà phòng, do đó tất cả
các cation hóa trị cao đều có thể gây nên độ cứng do làm kết tủa xà phòng. Tuy nhiên
trong giới hạn gần đúng, độ cứng của nước được coi là tổng nồng độ các ion Canxi
(Ca2+) và Magie (Mg2+).
2.3.2 Nguồn gốc – Phân loại độ cứng
-

Nguồn gốc: Độ cứng của nước xuất hiện khi nồng độ CO 2 trong nước lớn và
hòa tan Ca2+ và Mg2+ từ các hợp chất Cacbonat mà nước ngầm/ nước mặt chảy

-

qua.
Phân loại: Độ cứng tổng cộng là tổng của độ cứng Canxi và độ cứng Magie.
Theo cách phân loại khác, độ cứng tổng là tổng của độ cứng Carbonat và độ
cứng phi Carbonat.

2.3.3 Ý nghĩa môi trường
Nước cứng hầu như không gây hại cho sức khỏe con người, tuy nhiên ở hàm
lượng cao, nước cứng ảnh hưởng đến nhu cầu sinh hoạt (tiêu hao nhiều xà phòng, rau
luộc lâu chín), gây nguy hiểm khi cấp nước cho lò hơi và một số ngành công nghiệp
khác như dệt, phim ảnh…tạo nhiều cặn bám trên thành thiết bị, làm giảm khả năng
truyền nhiệt.
Nước cứng chứa hàm lượng Magie cao thường có vị đắng. Thông thường nước

mềm có độ cứng nhỏ hơn 50mgCaCO 3/L còn nước cứng có độ cứng lớn hơn 300mg
CaCO3/L.
14