SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HĨA

PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LANG CHÁNH

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ GIẢI PHÁP RÈN LUYỆN KĨ NĂNG ĐỌC- HIỂU
HỌC TẬP ĐỌC NHẠC CHO HỌC SINH LỚP 4A TRƯỜNG
TIẾU HỌC QUANG HIẾN

Người thực hiện: Hà Mạnh Quỳnh
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường TH Quang Hiến
SKKN mơn: Âm nhạc

THANH HĨA NĂM 2018


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài.
Âm nhạc là q tặng có ý nghĩa vơ cùng to lớn cho tất cả những ai đang
sống trên trái đất này không phân biệt già trẻ gái trai, không phân biệt màu da
sắc tộc, khơng phân biệt giữa người có năng khiếu Âm nhạc với người khơng có
năng kiếu Âm nhac. Âm nhạc để lại trong lòng người những khoảng lắng cần
thiết để có thể làm vui hơn niềm vui, làm vơi đi những nỗi buồn, làm dịu đi
những căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày. Âm nhạc cịn là món ăn tinh thần
của mỗi con ngườ Việt Nam.
Trẻ em tham gia ca hát là được tự hoạt động để nhận thức thế giới xung
quanh và bản thân mình. Bằng ngơn ngữ đặc thù của mình như: giai điệu, nhịp
điệu, tính chất chặt chẽ về tiết tấu, sự hài hoà về âm thanh giúp học sinh mở
rộng tầm hiểu biết, làm phong phú thêm về kinh nghiệm sống, mang lại cảm

giác xúc động về thẩm mỹ mới mẻ, mạnh mẽ, giúp cho việc phát triển trí tuệ, óc
tưởng tượng và có tác dụng giáo dục tình cảm, đạo đức cho trẻ.
Việc dạy học môn âm nhạc ở trường Tiểu học là dành cho trẻ quyền được
Phát triển tối đa nhân cách, tài năng, thể chất, tâm hồn, tinh thần.
Qua các bài học các em được nghe hát, nghe nhạc, được tập hát, được biết
một số kiến thức phổ thông về âm nhạc, tất cả những cái đó sẽ tạo thành một
trình độ văn hoá Âm nhạc tối thiểu cho học sinh để góp phần cùng với mơn học
khác giáo dục nhân cách, làm cho các nội dung học tập ở nhà trường có tính
tồn diện.
Trong chương trình Âm nhạc Tiểu học ngồi học hát, phát triển khả năng
nghe nhạc, kể chuyện Âm nhạc thì phân mơn Tập đọc nhạc là phân mơn bắt đầu
dành riêng cho học sinh khối 4. Học tập đọc nhạc tốt nó sẽ giúp các em học sinh
dễ dàng cảm nhận giai điệu và ghép lời ca một cách chính xác hơn. Tập đọc
nhạc giúp các em ghi nhớ các nốt nhạc, ký hiệu Âm nhạc. Học sinh biết thêm
nhiều bản nhạc hay ngoài ra tập đọc nhạc còn phát triển khả năng nghe, sự cảm
thụ Âm nhạc và năng khiếu Âm nhạc cho học sinh, giúp các em có một kiến
thức cơ bản vững chắc về lí thuyết Âm nhạc.
Để đạt được những yêu cầu trên, người giáo viên phải có phương pháp,
biện pháp phù hợp có như vậy mới nâng cao được chất lượng dạy học của mơn
Âm nhạc. Căn cứ vào tình hình thực tiễn, tôi nhận thấy tầm quan trọng của phân
môn Tập đọc nhạc trong chương trình giáo dục Âm nhạc Tiểu học. Tôi mạnh
dạn đưa ra: "Một số giải pháp rèn luyện kĩ năng đọc - hiểu học tập đọc nhạc
cho học sinh lớp 4A trường Tiểu học Quang Hiến".
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Sau khi tìm hiểu những khó khăn chung và hạn chế riêng của các em khi
bắt đầu bước sang học phân môn tập đọc nhạc
Âm nhạc ở khối lớp 1, 2, 3 phương pháp dạy học chỉ 2 phân môn là học
hát và phát triển khả năng nghe nhạc. Sang đến lớp 4 các em bắt đầu chuyển
sang một giai đoạn mới, ngồi học hát các em cịn có thêm phân môn là tập đọc
nhạc, học những ký hiệu ghi chép nhạc, tên nốt, hình nốt, và đọc được bài tập

đọc nhạc kết hợp ghép lời.
2


Bản thân là giáo viên được phân công trực tiếp giảng dạy bộ môn Âm
nhạc qua thời gian giảng dạy bộ mơn với lịng u nghề và sự nỗ lực học hỏi của
mình tơi nhận thấy các em rất u thích mơn học này, trong chương trình lớp 4
có phân môn Tập đọc nhạc là một phân môn mới mà các em mới được làm
quen. Cho nên tôi đã mạnh dạn đưa ra một số kinh nghiệm hướng dẫn các em về
phương pháp kĩ năng để học tốt phân môn tập đọc nhạc lớp 4.
Phần học phân môn tập đọc nhạc là một phần còn nhiều vướng mắc. Đây là
một phần được coi là khó đối với học sinh tiểu học vì các em cịn nhỏ, trí nhớ
chưa bền nên khi bắt đầu học phân môn này nhiều học sinh thấy khó dẫn đến
ngán và ngại học nên kết quả hầu như chưa cao.
Học sinh thiếu sự quan tâm của gia đình dẫn đến chất lượng học tập của học
sinh là kém hơn, khơng chịu khó tìm tịi học hỏi và xây dựng bài, khơng có tinh
thần tập thể, bên cạnh đó lại nhút nhát khơng dám thể hiện trước đám đông...
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Một số giải pháp rèn luyện kĩ năng đọc - hiểu tập đọc nhạc cho học sinh
lớp 4A trường Tiểu học Quang Hiến.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
+ Phương pháp vấn đáp.
+ Phương pháp quan sát.
+ Phương pháp luyện tập thực hành.
+ Phương pháp làm mẫu.
+ Phương pháp truyền miệng.
+ Phương pháp thống kê.
+ Phương pháp đối chiếu so sánh.

3



2. NỘI DUNG.
2.1. Cơ sở lý luận.
Âm nhạc là môn học mang tính nghệ thuật cao là món ăn tinh thần cho tất
cả mọi người, nó khơng địi hỏi sự chính xác một cách tuyệt đối nhưng địi hỏi
người học phải có sự u thích, đam mê. Xuất phát từ thực trạng giảng dạy môn
Âm nhạc cho học sinh ở lứa tuổi tiểu học để các em có thể học tốt và đạt kết quả
tốt không phải chỉ phụ thuộc vào năng khiếu có sẵn của từng em, mà cịn phụ
thuộc vào phương pháp truyền đạt của người giáo viên. Hơn nữa còn phụ thuộc
vào ý thức học tập các em cùng với sự quan tâm và chăm sóc tạo điều kiện của
gia đình .
Cho nên việc dạy Âm nhạc cho học sinh tiểu học nói chung và lớp 4 nói
riêng mặc dù khơng nhằm đào tạo các em thành những ca sĩ hay nghệ sĩ âm nhạc
chuyên nghiệp mà chủ yếu là giáo dục văn hóa âm nhạc, làm cho các em yêu
thích nghệ thuật âm nhạc, để hướng vào tình yêu con người, thiên nhiên, quê
hương, đất nước...
Việc học âm nhạc giúp học sinh hứng thú, niềm vui khi học nhạc giáo dục
năng lực cảm thụ âm nhạc, kích thích tiềm năng nghệ thuật làm cho đời sống
tinh thần của trẻ thêm phong phú. Hướng tới cái tốt đẹp, góp phần làm thư giản
đầu óc trẻ em .
2.2.Thực trạng của vấn đề nghiên cứu.
a. Thuận lợi:
Đa số các em có cùng một độ tuổi nên có sự đồng đều về nhận thức và đặc
biệt các em rất thích học mơn Âm nhạc nên các em ln có sự say mê, hứng thú
đối với môn Âm nhạc.
Giáo viên được đào tạo đúng chuyên môn Đại học sư phạm Nhạc.
Bên cạnh đó tuần nào tơi cũng được lên lớp giảng dạy các em cũng phần
nào được làm quen với một số thói quen và phương pháp dạy của thầy truyền
đạt tới trò, được thầy uốn nắn ngay từ đầu đến nay các phương pháp dạy của tôi

được các em tiếp thu nhanh và rất dễ hiểu.
Giáo viên luôn tham khảo chương trình Âm nhạc trước khi lên lớp, điều
chỉnh chương trình cho phù hợp từng đối tượng học sinh các lớp áp dụng
phương pháp dạy học tích cực gây được hứng thú cho học sinh.
Khi lên lớp có đầy đủ nhạc cụ như đàn, thanh phách, bộ nhạc cụ gõ dân tộc
để phục vụ cho công tác dạy và học.
Nhà trường luôn tạo điều kiện thuận lợi cho thầy và trị, ln động viên
giáo viên có nhiều sáng kiến kinh nghiệm và làm đồ dùng dạy học phục vụ tốt
cho bộ mơn giảng dạy.
b. Khó khăn:
Các em lần đầu tiên làm quen với cao độ tiết tấu, vì ở lớp 3 các em mới chỉ
làm quen với tên nốt, hình nốt mà chưa giải quyết đến phần đọc cao độ. Chính vì
thế việc đọc nhạc của các em chưa tốt.
Thời gian tiết học quá ít, các tiết học lại phân bố quá thưa, khả năng âm
nhạc của các em lại không đồng đều.
4


Có những em chưa thực sự quan tâm tới mơn Âm nhạc coi đó là mơn học
phụ, nên việc học cịn lơ lại và đầu tư cho mơn học là chưa cao.
Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh lớp 4 rất năng động, khi đọc nhạc
chưa biết kiềm chế được âm thanh gây ồn ào cho cả lớp.
Có những bài học sinh đã được nghe trước và hát thuộc trước khi được học
nên các em hát chưa chính xác cao độ, trường độ và tiết tấu. Giáo viên khi gặp
những trường hợp như vậy rất khó sửa sai cho các em.
*Ví dụ: Tập đọc nhạc số 6 - Múa vui
(Trích trong bài hát: Múa vui - Lớp 2)
Câu 1: "Nắm tay nhau bắt tay nhau vui cùng vui múa ca ".
Đọc nhạc: "Son mi mi son mi mi
rê đồ

rê mi rê."
GV đàn giai điệu hai lần nhưng học sinh vẫn hát thành:
Câu 1: "Nắm tay nhau bắt tay nhau vui cùng vui múa ca ".
Đọc nhạc: "La pha pha la pha pha rê đồ
rê mi rê."
Mức độ cảm nhận âm nhạc của trẻ không đều, tức là học sinh chưa định
hình được thế nào là cao độ, trường độ chưa định hình được vị trí của từng "âm
vực" đặt trong đầu. Bên cạnh đó đây lại là câu nhạc có trong bài hát các em đã
được học ở lớp 2, do vậy việc sửa sai cho các em là rất khó và mất nhiều thời
gian.
Một số học sinh chưa nắm chắc vị trí nốt nhạc, hình nốt tên nốt nhạc trên
khuông, nên chưa biết đọc tên nốt, chưa thể hiện được cao độ trường độ bài tập
đọc nhạc theo yêu cầu và ghép lời ca chưa đồng đều.
2.2.1. Kết quả của thực trạng nghiên cứu:
Qua khảo sát chất lượng đầu năm học của học sinh qua giờ dạy cho thấy số
học sinh chưa đạt kĩ năng còn chiếm tỷ lệ cao cụ thể như sau:
- Thời gian khảo sát ngày 7 tháng 11 năm 2017.
- Tổng số học sinh của lớp 4A là 23 em.
Số lượng
23

Xếp loại học lực
Hoàn thành tốt (T)
SL
TL %
3
13.0

Hoàn thành (H)
SL

TL%
8
34.8

Chưa hoàn thành (C)
SL
TL%
12
52.2

Để khắc phục những nguyên nhân chủ yếu nêu trên bản thân tơi tự học hỏi
tìm tịi nghiên cứu tìm những giải pháp để nâng cao chất lượng giờ dạy, tìm ra
phương pháp giảng dạy phù hợp với thời lượng với điều kiện giảng dạy và khả
năng học tập của từng đối tượng học sinh để các bạn đồng nghiệp cùng tham
khảo và áp dụng.
2.3. Các giải pháp giúp học sinh rèn luyện kĩ năng đọc – hiểu học TĐN.
Từ những giải pháp trên để giúp học sinh nâng cao hiệu quả trong học tập
tôi đã tiến hành các biện pháp như sau:

5


a. Giải pháp 1: Phân loại đối tượng học sinh.
Trong một lớp học để hướng dạy học theo đối tượng học sinh là rất quan
trọng trong thực hiện phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học
sinh tích cực”. Trong giảng dạy Âm nhạc việc phân loại học sinh cũng không nằm
ngoại lệ ấy. Ngay từ đầu năm học tơi đã phải tìm hiểu thực lực của từng học sinh,
phân loại từng nhóm đối tượng và có kế hoạch giảng dạy, bồi dưỡng cho phù hợp
bằng cách quan sát qua giờ dạy trên lớp, tăng cường kiểm tra cá nhân nhằm mục
đích nắm được học sinh năng khiếu và học sinh hạn chế năng khiếu.

Đối với học sinh có năng khiếu là những học sinh có khả năng nhạy cảm
tốt với âm nhạc có sự say mê ham học. Giáo viên cần tạo điều kiện tốt nhất cho
trẻ học tập và rèn luyện để trẻ phát triển năng khiếu ngày một tốt hơn.
Đối với học sinh hạn chế năng khiếu là những học sinh có khả năng nhạy
cảm với âm nhạc ở mức độ không cao. Ngay từ ban đầu khơng có hứng thú học
mơn tập đọc nhạc vì thấy khó. Cho nên giáo viên cần lơi cuốn để hình thành cho
học sinh một số kĩ năng học cơ bản nhằm đáp ứng yêu cầu chung của môn học.
Sau khi nắm bắt được khả năng của từng em, tôi đã sắp xếp cho các em
ngồi xen kẽ hợp lý để các em có thể giúp đỡ nhau học tập tốt hơn. Những học
sinh học tốt hơn tôi sắp xếp cho các em ngồi kèm những học sinh học tiếp thu
chậm hơn. Sự bố trí đó giúp cho những em có khả năng hạn chế, sẽ học tập
những bạn ngồi cạnh như vậy sẽ tiếp thu tốt hơn giúp các em thể hiện giai điệu
chính xác hơn khi nghe hướng dẫn.
Giáo viên phải biết xác định tầm cữ giọng cho phù hợp lứa tuổi học sinh,
giúp các em có một chút kiến thức về nhạc lý để các em hiểu và phân biệt được
những âm thanh cao, thấp, dài, ngắn hình nốt như nốt móc đơn, nốt đen, nốt
trắng,…có tốc độ thể hiện khác nhau để phát triển năng lực nghe nhạc và cảm
thụ âm nhạc.
*Ví dụ:
- Giáo viên đàn bài tập đọc nhạc số 1: Son la son
- Nốt đầu tiên trong bài là nốt: Son
Tuy nhiên giáo viên phải cho học sinh đọc trọng âm từ nốt : Đồ
Đồ - Rê - Mi - Son.
Như vậy học sinh sẽ biết được tầm cữ giọng của mình, từ đó tạo cho các
em thói quen ban đầu khi bắt đầu luyện cao độ.
b. Giải pháp 2: Giáo viên phải hướng dẫn cho học sinh nắm vững lý
thuyết nhạc lý.
Trong chương trình lớp 3 các em đã được học cơ bản về nhạc lý như
khng nhạc, khóa son, dịng kẻ, khe nhạc, các hình nốt nhạc,…Những lí thuyết
cơ bản đó là nền tảng cho các em chuẩn bị học tốt tập đọc nhạc có như vậy khi

nhìn vào bất kỳ bài tập đọc nhạc nào các em cũng đọc tốt được.

6


*Ví dụ: Em hiểu như thế nào về khng nhạc ? khóa son ?

- HS trả lời được:
+ Khng nhạc: 5 dịng kẻ, 4 khe hở.
+ Khóa son đặt ở đầu khuông nhạc và điểm đặt bắt đầu từ mép dưới dịng
kẻ thứ 2 tính từ dưới lên.
Hướng dẫn ơn tập lại kiến thức cũ cho học sinh. Cho học sinh nhận biết lại
các hình nốt nhạc như nốt đen, nốt trắng, nốt móc đơn..

*Ví dụ: Bài TĐN số 5: Hoa bé ngoan.
- GV treo bảng phụ bài TĐN số 5.
TĐN số 5: Hoa bé ngoan (Trích)
Nhạc-và-Lời: Hồng-Văn-Yến
- Giới thiệu:
+ Bài TĐN số 5: Hoa bé ngoan, được trích trong bài hát Hoa bé ngoan.
Nhạc và Lời: Hoàng Văn Yến.
- Giáo viên treo bảng phuï bài TĐN.
- Giáo viên giới thiệu và đặt câu hỏi ?
+ Bài TĐN viết ở nhịp mấy? HS lúc này chưa định hình được nhịp của bài
nằm ở đâu?
+ Trong bài có hình nốt gì? HS chưa phân biệt được hình nốt và tên nốt
+ Có những ký hiệu âm nhạc nào? HS cũng khơng nhớ gồm những kí hiệu gì?
+ Nốt có cao độ thấp nhất? (son)
+ Nốt có cao độ cao nhất? (đồ)
Tóm lại : HS khơng nhớ gì về lí thuyết âm nhạc

Sau đấy tôi dành lại thời gian cho các em ơn lại lí thuyết khi đã nhớ được lí
thuyết thì học sinh tự tìm hiểu bài nhạc sau đó trả lời câu hỏi:
+ Bài TĐN viết nhịp mấy? (Nhịp 2/4).
+ Trong bài có hình nốt gì? (Đen, trắng, móc đơn).
+ Có những ký hiệu âm nhạc nào? (Dấu luyến).
7


+ Nốt có cao độ thấp nhất? (Đồ).
+ Nốt có cao độ cao nhất? (La).
Như vậy khi học sinh đã xác định được vị trí các nốt, tên nốt, hình nốt...thì
các em dễ dàng đọc trơn bài tập đọc nhạc.
*Luyện đọc về cao độ:
Với học sinh Tiểu học chưa quen với độ cao các nốt nhạc nên luyện tập về
cao độ là rất khó đối với các em. Cho nên giáo viên dùng đàn Organ đánh giai
điệu một lần cho học sinh nghe sau đó đàn từng câu học sinh nghe nhìn từng nốt
nhạc

- Chỉ vị trí từng nốt, học sinh đọc tên nốt:
Đô - Rê - Mi - Son
- Giáo viên đàn, đọc mẫu từ thấp lên cao và ngược lại. Sau đó đàn cho học
sinh luyện tập cao độ.
Đô - Rê - Mi - Son
Son - Mi - Rê - Đồ
*Luyện tập về trường độ:
Cũng như luyện tập về cao độ thì học sinh tiểu học chưa quen với trường
độ các nốt nhạc nên luyện tập về trương độ là rất khó đối với các em.
Giáo viên hướng dẫn cho học sinh biết về trường độ (độ dài) của từng nốt nhạc
*Ví dụ:
Tập đọc nhạc số 2: TĐN SỐ 2 - NẮNG VÀNG.


Trời
vang
Đàn

sáng

lên

bầy

chim

hót

vang

bướm

bay

lượn

trong

nắng

vàng

- GV giải thích như sau:

Trong ví dụ trên giá trị trường độ:
+ Nốt đen là một phách kí hiệu: x
+ Nốt trắng là hai phách kí hiệu: xx
- Khi đọc đến tiếng " vang ", "vàng", hình nốt trắng. Vậy giá trị trường độ
của nốt trắng ngân bằng hai nốt đen.
8


Có những bài đọc nhạc ở cuối câu có chỗ ngân dài 2 hoặc 3 phách thì giáo
viên nên đếm phách để học sinh ngân cho đủ và kết hợp vỗ tay theo phách học
sinh sẽ hát đúng trường độ.
*Luyện đọc về tiết tấu.
Trong từng tiết dạy Giáo viên ghi tiết tấu của bài tập đọc nhạc vào bảng
cho học sinh luyện tập tiết tấu. Có thể cho học sinh vỗ tay hoặc dùng thanh
phách nhạc cụ để gõ. Để học sinh thích thú tạo khơng khí sinh động giáo viên có
thể cho các em gõ tiết tấu và đọc bằng các tiếng tượng thanh ví dụ như: Rinh,
tùng, cắc,…Hoặc đọc bằng hình nốt như: nốt đen đọc là “đen”, nốt móc đơn đọc
là “đơn’’, dấu lặng đọc là “lặng”, nốt trắng đọc là “trắng”.
Luyện tập tiết tấu giúp các em biết độ dài các nốt nhạc. Bên cạnh đó luyện
đọc tiết tấu bằng âm tượng thanh kết hợp vỗ tay hoặc gõ đệm bằng nhạc cụ làm
cho lớp học sinh động học sinh hiểu bài.
Khi giảng dạy thực hành luyện tiết tấu giáo viên phải vận dụng những
phương pháp linh hoạt theo đối tượng học sinh như chia nhóm, tổ, cá nhân...
*Ví dụ:
Bài tập tiết tấu:Son la son

2
4
- Gõ:
x

x
x
x
x
x
- Đọc:
Đen
đen
trắng
đen
đen
trắng
- Hoặc:
Tùng tùng
tùng
tùng
tùng
tùng
Giáo viên hướng dẫn cho học sinh đọc nốt nào gõ vào nốt đấy, đọc nhanh
thì gõ nhanh đọc chậm thì gõ chậm.

*Ví dụ: - Bài tập đọc nhạc số 7: Đồng lúa bên sơng
+ Hình tiết tấu là :

Gõ: x
x
x
x
x
x

x
x
Đọc: Đen đơn
đơn
trắng
đen
đơn
đơn
trắng
Rinh rinh
rinh
tùng
rinh
rinh
rinh
tùng.
Giáo viên gõ tiết tấu trong bài tập đọc nhạc học sinh nghe và thực hiện lại,
miệng đọc tay gõ theo tiết tấu…
Nói tên nốt theo tiết tấu và kết hợp gõ đệm theo tiết tấu.
*Hướng dẫn học sinh đọc nhạc và ghép lời ca

9


Đây là một bước hết sức quan trọng trong bài tập đọc nhạc, khi học sinh
đọc chuẩn xác cao độ, trường độ và tiết tấu lúc này các em phải ghép lời ca vào
bài đọc nhạc một cách chuẩn xác.
Để học sinh đọc đúng nhạc, lời ca giáo viên phải chú ý bắt giọng tạo được
sự chú ý của học sinh.
Tóm lại học sinh đọc chính xác về cao độ và trường độ, thì việc kết hợp

đọc nhạc và hát lời ca kết hợp gõ đệm theo phách, tiết tấu lời ca đều chính xác
sẽ giúp học sinh hát lời chính xác và đúng nhịp.
Để quan sát rõ hơn giáo viên chia nhóm, tổ, cá nhân cùng thực hiện .
+ Tổ 1: Đọc nhạc
+ Tổ 2: Ghép lời
Sau đó đổi ngược lại, như vậy giáo viên sẽ phát hiện ra điểm mạnh, điểm
yếu của từng tổ và để khắc phục.
Ngoài thực hiện nhóm GV mời từng đơi cùng thực hiện.

c. Giải pháp 3: Vận dụng và khai thác triệt để tính năng của đàn phím
điện tử.
Với các thiết bị dạy học được cấp, tơi khai thác triệt để tính năng của đàn
phím điện tử trong giảng dạy bởi cao độ của đàn rất chính xác, hệ thống âm sắc
và tiết tấu của đàn tương đối hoàn chỉnh. Qua cách đổi mới phương pháp giảng
dạy, trước đây từ phương pháp hát mẫu, đọc mẫu cho học sinh nghe sau đó dạy
truyền khẩu cho học sinh từng câu một. Phương pháp này khơng mang lại hiệu
quả cao và người giáo viên đóng vai trị chủ đạo ph¶i làm việc nhiều nên rất
mệt khi dạy một tiết học đọc nhạc.
Hiện nay phương pháp dạy từng câu theo lối móc xích (kết hợp với đàn) đã
được thay đổi cho phù hợp, vừa phát huy khả năng nghe nhạc, tính tích cực, chủ
động sáng tạo của học sinh vừa đỡ vất vả cho giáo viên. Với phương pháp đổi
minh
họaviên là người gợi mở” qua
mới hiện nay “Lấy học sinh làm Hình
trungảnh
tâm,
giáo
nhiều tiết dạy tơi đã nghiên cứu và mạnh dạn phối kết hợp tốt các phương pháp
giảng dạy vào từng bước. Đàn phím điện tử là phương tiện chính tơi sử dụng
trong giờ học.

Giáo viên cần lưu ý khi dạy bài tập đọc nhạc học sinh tự lắng nghe tiếng
đàn mẫu của giáo viên là chuẩn nhất để cảm nhận âm từ đó vận dụng để tập đọc
nhạc, giáo viên đừng bao giờ dạy một cách truyền khẩu hát nốt nhạc ngoại trừ
những học sinh chậm và năng khiếu hạn chế.
Học sinh nghe giai điệu 1-2 lần xong để phát huy khả năng nghe nhạc của
các em tơi đã gọi những học sinh có khả năng đọc tốt đọc lại câu vừa nghe trước
khi mời cả lớp đọc. Như vậy vừa đỡ vất vả cho giáo viên va t hiu qu cao
phỏt huy c tớnh tích cực mạnh dạn của học sinh tạo cho học sinh hứng thú
học tập.
*Ví dụ:
10


Tập đọc nhạc số 2: TĐN SỐ 2 - NẮNG VÀNG.

Trời
vang
Đàn

sáng

lên

bầy

chim

hót

vang


bướm

bay

lượn

trong

nắng

vàng

- Gáo viên giải thích như sau:
Trong ví dụ trên giá trị trường độ :
+ Nốt đen là một phách.
+ Nốt trắng là hai phách.
- Khi đọc đến tiếng "vang", "vàng" của nốt trắng ngân bằng hai nốt đen.
Có những bài đọc nhạc ở cuối câu có chỗ ngân dài 2 hoặc 3 phách thì giáo
viên nên đếm phách để học sinh ngân cho đủ.
Giáo viên đàn bài tập đọc nhạc bằng các hình nốt "Đen, Trắng" học sinh
nghe lại và chép lại bằng các hình nốt: "Đen, đen, đen, đen, đen, đen, trắng.
Đen, đen, đen, đen, đen, đen, trắng".
*Ví dụ: Bài tập đọc nhạc số 6
Khi giới thiệu bài xong tôi cho học sinh khởi động giọng với các âm :
Đô - Rê - Mi - Son
Kết hợp với âm thanh trên đàn để kiểm tra chính xác cao độ của học sinh
khi đọc bài. Như vậy học sinh sẽ xác định được trọng âm của các nốt nằm ở vị
trí nào trong đầu.
Chẳng hạn: Khi giáo viên đàn nốt son là tiếng "nắm" lúc này các em phải

định hình trong đầu vị trí của nốt “son” và đọc tiếp các nốt tiếp theo.
Tiếp theo giáo viên đàn cho các em nghe cao độ, trường độ, giai điệu toàn
bài ...Và bước cuối cùng kết hợp với lời ca và tiết tấu của đàn.
Cùng với việc phát huy nhạc cụ giáo viên có thể gọi học sinh lên bằng cách
nghe đàn để "kí âm", đó là biện pháp dùng để phát triển tai nghe của học sinh.
d. Giải pháp 4: Phát huy tính sáng tạo của học sinh trong giờ học.
Với bất kì mơn học nào, việc phát huy được tính sáng tạo của học sinh là
một việc hết sức cần thiết. Với phân môn đọc nhạc, việc phát huy tính sáng tạo
của học sinh cũng khơng ngoại lệ.
Trong tiết học hướng dẫn học sinh đọc nhạc giáo viên cần cho học sinh thấy
được rằng một bài tập đọc nhạc củng có những sắc thái riêng cũng cần đảm bảo
11


tính chất của bài sao cho phù hợp giai điệu của bài tập đọc nhạc. Từ đó bên cạnh
việc yêu cầu học sinh tập thuộc lời, biết ghép lời thì giáo viên cần khuyến khích
học sinh sáng tạo thêm lời mới cho bài tập đọc nhạc đặc biệt với học sinh có
năng khiếu

Giáo viên cũng có thể phân nhóm học sinh, cử học sinh có năng khiếu làm nhóm
trưởng của mỗi nhóm, trong nhóm các em có thể cùng nhau đưa ra ý tưởng riêng
cho nhóm của mình rồi tập lời mới cho bài tập đọc nhạc. Như vậy bên cạnh việc
phát huy được tính sáng tạo của học
sinh
cịnhọa
tạo cho học sinh tinh thần đồn
Hình
ảnhthì
minh
kết, giúp đỡ nhau trong học tập bạn có năng khiếu giúp đỡ những bạn khơng có

năng khiếu tập luyện – tạo khơng khí hứng thú hơn trong giờ học.
e. Giải pháp 5: Thường xuyên uốn nắn những sai sót.
Trong q trình học tập đọc nhạc, học sinh tập đọc sai là điều thường thấy,
thấy bài khó cũng làm các em bối rối. Bởi vậy thầy giáo khơng nên nơn nóng,
hoang mang, sửa chữa có nhiều thủ pháp những quy tụ ở chỗ không làm cho các
em luống cuống và mặc cảm, cầnHình
nâng
đỡminh
các họa
em vui vẻ để vượt qua khó khăn,
ảnh
nhất là đối với những học sinh yếu hay mặc cảm...
Sửa sai là việc càng cá biệt hoá càng tốt, giáo viên cần tập trung phát hiện,
sau đó có thể kết hợp việc đọc mẫu cho rõ ràng hơn với sự hỗ trợ của các hình
dấu trên bảng gợi ra cảm giác âm thanh cho các em.
VD: Khi luyện cao độ cho học sinh
+ Khi đọc các âm đi xuống: Hình mũi tên xuống 
+ Khi đọc các âm đi lên: Hình mũi tên lên 
Cũng có thể dùng bàn tay để ra dấu chú ý “cao lên”, “trầm một chút”,
“ngân dài”, “luyến”, “ngắt”.
Bên cạnh đó ta còn sửa cho học sinh tập lấy hơi và dùng hơi hợp lý, lấy hơi
trong khi đọc học sinh thường thở hổn hển, mệt mỏi, lấy hơi là hít hơi qua mũi
nhưng thực tế nhiều khi phải lấy hơi qua cả miệng mới đủ thời gian cho phép.
Vì vậy, việc uốn nắn những sai sót trong khi đọc nhạc là một điều rất cần
thiết để rèn cho các em về dùng hơi, lấy hơi, tư thế ngồi, đứng hát phát âm chuẩn.
*Ví dụ: Tập đọc nhạc: TĐN Số 5- Hoa bé ngoan
Nhạc và Lời: Hồng Văn Yến
Ở ví dụ trên giáo viên cho chép nhạc bằng cách quan sát sửa sai, có những
em viết nơt nhạc chưa đủ li, viết nốt thì chưa đẹp, đặt vị trí nốt chưa chính xác...
Bên cạnh đó cịn có những học sinh chưa nhớ để phân biệt trường độ ví dụ:

Từ "nhất "là nốt "la trắng" nhưng có những em đọc là nốt "la đen". Do vậy giáo
12


viên phải giải thích và hướng dẫn nốt trắng sửa sai cho các em triệt để. Có như
vậy những học sinh đó mới biết được mình sai ở vị trí nào trong bài để khắc
phục. Đồng thời cũng tạo nên sự gần gũi giữa giáo viên và học sinh làm cho các
em co cảm giác khơng sợ khi đọc sai.
Tóm lại giáo viên chúng ta cần phải thường xuyên liên tục quan tâm sửa sai
từng kĩ thuật nhỏ trong khi học thì mới phát triển được khả năng cảm thụ âm
nhạc của học sinh. Song cuối cùng có thể vẫn phải chấp nhận một số sai sót nhỏ,
khơng vì câu nệ mà làm học sinh mệt mỏi và chán nản trong khi học.
2.4. Hiệu quả sau khi áp dụng các giải pháp trên.
Qua q trình áp dụng giảng dạy mơn Âm nhạc với các biện pháp trên tơi
thấy rằng có kết quả chuyển biến rất rõ rệt. Cụ thể các em học sinh lớp 4A khi
tập đọc nhạc đã tiến bộ rõ rệt, tiếp thu rất mau và thực hiện rất tốt khi học tập
đọc nhạc, các em thể hiện đúng cao độ, trường độ đọc nhạc và ghép lời ca đều
giọng, diễn cảm rõ lời thể hiện rõ nội dung bài học.
Như vậy để có được những thành cơng của các em qua các biện pháp mà
tôi đã nêu trên. Sau khi kiên trì thực hiện các biện pháp nêu trên kết quả môn âm
nhạc của lớp 4A đạt được như sau:
Số lượng
23

Xếp loại học lực
Hoàn thành tốt (T)
SL
TL %
12
52.2


Hoàn thành (H)
SL
TL%
11
47.8

Chưa hoàn thành (C)
SL
TL%
0
0

13


3. KẾT LUẬN KIẾN NGHỊ.
3.1. Kết luận:
Trên đây là một số giải pháp mà bản thân tôi thấy nên làm để nâng cao chất
lượng dạy và học cho học sinh trường tiểu học Quang Hiến năm học 2017 2018 và sẽ tiếp tục được thực hiện, nghiên cứu trong những năm tiếp theo.
- Phải chuẩn bị bài chu đáo trước khi lên lớp
- Thường xuyên đọc và nghiên cứu tài liệu có liên quan đến mơn học.
- Giáo viên phải tìm hiểu kỹ năng tiếp thu Âm nhạc của học sinh để có
phương pháp dạy học phù hợp.
- Giáo viên chú ý sửa sai cho học sinh để học sinh hát đúng và tốt hơn.
Là giáo viên trẻ, tâm huyết với nghề, tơi ln tự học hỏi, tìm tịi sáng tạo
trong từng bước lên lớp, đáp ứng được nhu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy
của Bộ Giáo dục & Đào tạo hiện nay. Tôi luôn mong muốn mang lại cho các em
- thế hệ tương lai của đất nước một tâm hồn trong sáng, tươi đẹp bằng những
giai điệu đẹp, giúp các em phát triển toàn diện, đặc biệt là khả năng cảm thụ âm

nhạc và kĩ năng ca hát, hình thành trong các em thẩm mỹ nghệ thuật đúng đắn.
Trên đây là “Một số giải pháp rèn luyện kĩ năng đọc- hiểu học tập đọc
nhạc cho học sinh lớp 4A trường Tiểu học Quang Hiến." mà bản thân tơi đã
có được trong q trình giảng dạy âm nhạc ở tiểu học trong những năm qua. Rất
mong được sự sẻ chia góp ý của các đồng chí, những bạn bè đồng nghiệp để tôi
vững vàng hơn trên con đường mà chúng ta lựa chọn.
3.2. Kiến nghị.
a. Đối với phụ huynh:

14


Quan tâm nhiều hơn nữa đến việc học tập của con em, thường xuyên kiểm
tra sách vở, đốc thúc, quản lí việc học ở nhà. Thường xuyên trao đổi với giáo
viên để nắm bắt được tình hình học tập của con em mình.
b. Đối với nhà trường:
Mua sắm, bổ sung tài liệu đồ dùng nghiên cứu, sách tham khảo cho giáo
viên về bộ môn Âm nhạc.
Bổ sung đồ dùng dạy học đủ cho các lớp sử dụng phục vụ cho việc dạy và
học được đảm bảo.
c. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo:
Tổ chức sinh hoạt chuyên đề, tổ chức thao giảng, hội giảng bồi dưỡng
thường xuyên cho giáo viên bộ môn Âm nhạc để trao đổi học hỏi và rút kinh
nghiệm, để cá nhân tôi và các giáo viên Âm nhạc các trường khác học hỏi và
trau dồi kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ.

Tôi xin chân thành cảm ơn!
Xác nhận của thủ trưởng đơn vị

Thanh Hóa, ngày 16 tháng 2 năm 2018

Tôi xin cam đoan sáng kiến này là do
tôi viết không sao chép của người khác.
Người viết

Hà Mạnh Quỳnh

15


DANH MỤC CÁC ĐỀ TÀI SKKN MÀ TÁC GIẢ ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
CẤP PHÒNG GD&ĐT ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI
Họ và tên tác giả:
Hà Mạnh Quỳnh
Chức vụ: Giáo viên Trường Tiểu học Quang Hiến

TT
1

Tên đề tài
Một số biện pháp nhằm
nâng cao chất lượng dạy
học môn Âm nhạc ở
trương tiểu học

Cấp đánh giá
xếp loại
( nghành GD
cấp huyện)
Huyện


Kết quảđánh
Năm học
giá xếp loại đánh giá xếp
(A,B hoặc C)
loại
C

2014 - 2015

16


MỤC LỤC
STT
1

Tiêu đề

Trang

Mở đầu

2

1.1

Lý do chọn đề tài

2


1.2

Mục đích nghiên cứu

2

1.3

Đối tượng nghiên cứu

3

1.4

Phương pháp nghiên cứu

3

Nội dung

4

2.1

Cơ sở lý luận.

4

2.2


Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng nghiên cứu.

4

2.3

Các giải pháp giúp học sinh rèn luyện kỹ năng đọc – hiểu

6

2

học tập đọc nhạc.
2.4

Hiệu quả sau khi áp dụng các giải pháp trên.

15

Kết luận kiến nghị.

16

3.1

Kết luận

16

3.2


Kiến nghị.

16

3

17


4

Tài liệu tham khảo

18

5

Danh mục các sáng kiến đã đạt

18

18