TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
KHOA LUẬT

TIỂU LUẬN
LUẬT SO SÁNH

HỆ THỐNG TÒA ÁN HÀNH CHÍNH PHÁP VÀ ĐỨC DƯỚI GÓC ĐỘ SO SÁNH
VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO VIỆT NAM

Tên nhóm: Nhóm 2
Lớp: PLU202.1
Thành viên:
1. Nguyễn Thị Huyền Trang (TN)– Msv: 1616610105
2. Nguyễn Thùy Dương – Msv: 1616610030
3. Nguyễn Ngọc Minh Tâm – Msv: 1616610094
4. Phan Thị Ngọc Anh – Msv: 1616610019
Giảng viên hướng dẫn: Ths. Đặng Thị Minh Ngọc

Hà Nội, ngày 15 tháng 10 năm 2017


MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU …………………………………………………………………………..1
I.

LỊCH SỬ HÌNH THÀNH CỦA TÒA ÁN HÀNH CHÍNH PHÁP VÀ ĐỨC..........................5
1.

Lịch sử hình thành tại Pháp:.................................................................................................5

2.

Lịch sử hình thành tại Đức:..................................................................................................5

II. CƠ CẤU TỔ CHỨC................................................................................................................6
III.

THẨM QUYỀN CỦA TÒA ÁN HÀNH CHÍNH TẠI PHÁP VÀ ĐỨC:............................8

IV.
MỘT VÀI ĐIỂM KHÁI QUÁT TRONG QUÁ TRÌNH TỐ TỤNG TÒA ÁN HÀNH
CHÍNH...........................................................................................................................................11
V. NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN SỰ GIỐNG VÀ KHÁC NHAU. MỘT VÀI QUAN ĐIỂM
CỦA NHÓM VỀ HỆ THỐNG TÒA ÁN HÀNH CHÍNH CỦA 2 NƯỚC....................................13
1.

Nguyên nhân.......................................................................................................................13

2.

Một vài quan điểm của nhóm.............................................................................................13

VI.

BÀI HỌC VIỆT NAM........................................................................................................15

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………………………………………


PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Dòng họ pháp luật Civil law là dòng họ pháp luật phổ biến trên thế giới, được áp
dụng rộng rãi ở nhiều quốc gia như Pháp, Đức, Ý, … Đây là dòng họ pháp luật coi
trọng luật thành văn hơn là các phán quyết của tòa án, với nguồn luật chủ yếu là hệ
thống các văn bản pháp luật. Điển hình là 2 hệ thống pháp luật Đức và Pháp, do
sức ảnh hưởng mạnh mẽ của chúng đến hệ thống pháp luật của các quốc gia khác,
mà luôn là một đề tài nghiên cứu được quan tâm rộng rãi. Một trong những yếu tố
quan trọng trong hệ thống pháp luật là hệ thống tòa án, gồm 3 bộ phận: Tòa án Tư
pháp, Tòa án Hành chính và Tòa án Hiến pháp. Tìm hiểu về hệ thống pháp luật của
2 quốc gia này nói chung và hệ thống tòa án nói riêng, chúng tôi nhận thấy có
nhiều điểm tương đồng và khác biệt đáng chú ý. Tuy nhiên, do thời gian và kiến
thức còn hạn chế nên nhóm chúng tôi sẽ tập trung vào nghiên cứu và trình bày về “
hệ thống Tòa án Hành chính của Pháp và Đức dưới góc độ so sánh và bài học
kinh nghiệm cho Việt Nam.”
2. Mục tiêu nghiên cứu và ý nghĩa của đề tài
2.1. Mục tiêu nghiên cứu
Đề tài được thực hiện với mục tiêu giúp mọi người hiểu rõ hơn về Tòa án Hành
chính của 2 nước, nhận thấy các điểm tương đồng và khác biệt giữa chúng, sau đó
giải thích được nguyên nhân cũng như trình bày các ý kiến cá nhân về ưu điểm,
nhược điểm của Tòa Hành chính ở từng quốc gia.
2.2. Ý nghĩa của đề tài
Ý nghĩa lý luận: Đề tài sẽ góp phần hoàn thiện những công trình nghiên cứu về
Tòa án Hành chính của Đức và Pháp, tìm hiểu các yếu tố là nguyên nhân dẫn đến
những sự giống và khác nhau giữa chúng, cũng như làm cơ sở tham khảo cho
những công trình nghiên cứu khoa học có liên quan trong tương lai.


Ý nghĩa thực tiễn: Dực trên những phân tích, đánh giá, đề tài sẽ góp phần rút ra
những bài học kinh nghiệm cho Việt Nam, làm cơ sở cho việc nhận biết, khắc phục
những điểm yếu và phát huy những điểm mạnh của nước nhà.

3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu: Tòa án Hành chính của Pháp và Đức
3.2. Phạm vi không gian nghiên cứu: là Pháp và Đức
4. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng các phương pháp như phân tích và tổng hợp, đánh giá, giải thích và
so sánh để nghiên cứu.


I.

LỊCH SỬ HÌNH THÀNH CỦA TÒA ÁN HÀNH CHÍNH PHÁP VÀ ĐỨC

1. Lịch sử hình thành tại Pháp:
Tòa án hành chính của Pháp gồm 3 cấp, trong đó Tham chính viện có nguồn gốc
từ năm 1302, dù sau đó nó đã được tổ chức lại toàn diện dưới thời Napoleon và
được trao nhiều quyền lực hơn vào năm 1872. Các tòa hành chính sơ thẩm được
thành lập từ năm 1953 thay thế cho các “hội đồng tình trưởng” vốn là dạng tòa án
được thành lập vào năm 1800 với năng lực rất hạn chế. Ngoài ra, tòa án hành chính
Pháp còn có những tòa án với thẩm quyền chuyên biệt: Tòa kiểm toán thành lập
năm 1807; Tòa kỉ luật, ngân sách và tài chính thành lập năm 1948; Ủy ban quốc
gia về giải quyết tranh chấp về dịch vụ y tế và xã hội thành lập năm 1990; Ủy ban
trung ương về giải quyết khiếu kiện của người tị nạn thành lập năm 1988.
2. Lịch sử hình thành tại Đức:
Thẩm quyền hành chính của Đức với mô hình hiện đại xuất hiện từ nửa sau thế
ký thứ 19. Tòa án Hành chính độc lập đầu tiên được hình thành ở Baden vào năm
1864. Đến 1924 những tòa án hành chính được hình thành trong tất cả các bang
của Đức. Tuy nhiên, sự xét xử tối cao để sánh với Tòa án hành chính Liên bang
như hiện nay chưa từng tồn tại.
Dưới chế độ của Adolf Hitler và Đảng Công nhân Đức Quốc gia Xã Hội Chủ
Nghĩa, hệ thống Liên bang chấm dứt và bang đơn nhất hình thành. Thẩm quyền

của một số Tòa án Hành chính cấp cao được hợp nhất với cái tên "Tòa án Hành
chính của Đế chế Đức"- trên thực tế cũng không phải là tòa án độc lập. Do đó, cả
ban hội thẩm và tòa án đều dừng hoạt động sau khi quân Đức đầu hàng vào tháng 5
năm 1945. Sau chiến tranh thế giới thứ hai, hệ thống Liên bang được khôi phục, ít
nhất là ở Tây Đức, và cùng với đó là hệ thống tòa án hành chính độc lập. Tòa án
hành chính (Bundesverwaltungsgericht) được hình thành vào 8/6/1953 và đặt trụ
sở pháp lý tại Tây Berlin.
Do sự khác biệt giữa hoàn cảnh xã hội của hai nước, lịch sử ra đời và hình thành
Tòa án hành chính giữa hai quốc gia Pháp và Đức cũng có sự khác nhau. Tuy vậy,


tòa án hành chính được hình thành ở cả hai nước đều vì nhu cầu tập trung quyền
lực, thẩm quyền tại một hệ thống tòa án tối cao. Các mô hình tòa án hành chính
đầu tiên đều được hình thành vào thế kỷ XIX và đến thế kỷ XX có sự thay đổi cơ
cấu, tên gọi được duy trì cho đến hiện nay.
II.

CƠ CẤU TỔ CHỨC

Nói đến hệ thống tòa án hành chính trên thế giới, chúng ta không thể không nhắc
đến hai cái tên – Pháp và Đức- đây là hai quốc gia tiêu biểu cho nền tài phán hành
chính phát triển và có tầm ảnh hưởng không nhỏ đến các hệ thống tòa án của nhân
loại.
Với phần này, chúng ta sẽ đi sâu tìm hiểu cơ cấu tổ chức tòa án hành chính của hai
quốc gia trên để tìm ra những nét tương đồng và khác biệt.
Đầu tiên, có thể khẳng định rằng, hệ thông tòa án hành chính ở Đức và Pháp đều
được xây dựng trên mô hình lưỡng hệ tài phán (tức là mô hình bao gồm 2 tổ chức
là tài phán tư pháp và tài phán hành chính, hoạt động riêng biệt và độc lập với
nhau). Cùng với đó, tòa án hành chính Pháp và Đức cũng đều được chia ra thành 3
cấp xét xử chính với thẩm quyền phân bố hợp lý từ địa phương cho đến trung

ương. Điều này sẽ được thể hiện qua sơ đồ sau đây:
Tham chính viện

Tòa án hành chính tối
cao liên bang

Tòa án hành chính
phúc thẩm

Tòa án hành chính
phúc thẩm của bang

Tòa án hành chính sơ
thẩm

Tòa án hành chính sơ
thẩm

Sơ đồ tòa án hành chính Pháp

Sơ đồ tòa án hành chính Đức

Từ sơ đồ, ta thấy được, hệ thống tòa án hành chính ở Đức, Pháp về cơ bản đều có 2
hệ thống tòa án sơ thẩm và phúc thẩm. Với tòa án sơ thẩm, trên lãnh thổ của nước
Pháp có khoảng 37 tòa hành chính sơ thẩm, trong khi ở Đức, con số này lên tới 52.


Với tòa án phúc thẩm, Pháp có 8 tòa hành chính phúc thẩm và Đức có đến 15 tòa
phúc thẩm trên cả nước.
Đối với phần còn lại trong hệ thống tài phán hành chính, cả Đức và Pháp có điểm

giống nhau là đều chỉ có 1 tòa án hành chính tối cao- là cơ quan xét xử cuối cùng
và có thẩm quyền cao nhất. Tuy nhiên bên cạnh nét tương đồng này, giữa Thẩm
chính viện của Pháp và Tòa án hành chính tối cao Liên Bang của Đức lại có những
nét khác biệt rõ nét. Điều này được thể hiện ở phương diện cơ cấu tổ chức và thẩm
quyền của hai tòa án. Vấn đề về thẩm quyền sẽ được nghiên cứu ở phần sau của
bài luận. Với phần này chúng ta cùng đề cập đến những khác biệt về cơ cấu tổ
chức giữa Thẩm chính viện và Tòa án hành chính tối cao Liên Bang.
Tham chính viên có trụ sở chính ở Paris, Pháp. Hiện nay có khoảng 300 thành viên
nhưng chỉ 2/3 trong số đó là hoạt động thường xuyên, số còn lại giữ còn lại thường
giữ những chức vụ quan trọng trong bộ máy hành chính nhà nước ở trung ương.
Thành viên tham chính viện được chia là 3 loại: thẩm phán tập sự, thẩm phán tham
vấn và thẩm phán cao cấp. Tham chính viện được chia thành 6 ban, trong đó 5 ban
có chức năng hành chính ( nội vụ, tài chính, công chính, xã hội, nghiên cứu) và 1
ban có chức năng tài phán. Ban tài phán lại được chia ra làm 10 tiểu ban.
Tòa án hành chính tối cao Liên Bang Đức có trụ sở ở Leizig. Tòa án bao gồm các
ban (là các Thượng nghị sĩ) cùng với 5 vị thẩm phán chuyên nghiệp ( một thẩm
phán chủ tọa chính và bốn thẩm phán hỗ trợ). Số lượng các thượng nghị sĩ sẽ
không cố định hay bị giới hạn trong luật mà phụ thuộc vào khối lượng công việc
của Toà án. Hiện nay, Tòa án có khoảng 12 thượng nghĩ sĩ, trong đó 10 thượng
nghĩ sĩ sẽ phụ trách mảng thảo luận, xem xét, sửa đổi hệ thống luật và các văn kiện
liên quan, và 2 thượng nghị sĩ thì chuyên trách những vấn đề liên quan đến kỉ luật
của lực lượng vũ trang (hai thượng nghị sĩ này thường là thành viên trong quân
đội).
Về mặt nhân sự, để trở thành thẩm phán ở Đức, bạn phải tốt nghiệp kỳ thi quốc gia
chuyên ngành luật Đại học Tổng Hợp. Sau đó là thời gian thực tập kéo dài 2 năm.
Kết thúc thực tập phải qua một kỳ thi quốc gia thứ hai để được bổ nhiệm làm thẩm


phán tập sự. Sau 3 đến 5 năm làm thẩm phán tập sự thì có thể được bổ nhiệm thẩm
phán suốt đời. Trong khi đó, Thẩm phán Toà án hành chính ở Pháp chủ yếu được

tuyển chọn trong số các học sinh trường Hành chính quốc gia (ENA) là trường
chuyên đào tạo công chức cao cấp cho bộ máy hành chính. Ngoài ra một số được
tuyển chọn từ công chức các cơ quan hành chính Nhà nước đã qua một số năm
công tác và có bằng đại học.
Một điểm khác biệt dễ nhận thấy nữa đó là việc phân chia thẩm quyền giữa các tòa
án hành chính của Đức chủ yếu đều dựa trên mức độ quyền lực của toàn án đó và
mức độ nghiêm trọng của vụ việc (vụ việc đó thuộc thẩm quyền bang hay liên
bang, thuộc lĩnh vực luật công hay tư). Trong khi, Pháp khi phân chia xét xử vụ án
bên cạnh các tiêu chí vừa nêu còn dựa vào tính chất đặc thù của từng vụ việc. Vậy
nên, ngoài hệ thống tòa án chung, ở Pháp còn có các tòa án hành chính thẩm quyền
chuyên biệt- cơ quan tài phán hành chính chuyên trách chịu sự kiểm tra , giám sát
của Tham chính viện thông qua cơ chế kháng cáo, kháng nghị phúc thẩm hoặc
giám đốc thẩm :
-

Tòa kiểm toán (thành lập năm 1807)

-

Tòa kỉ luật, ngân sách và tài chính ( thành lập năm 1948)
Ủy ban quốc gia về giải quyết tranh chấp về dịch vụ y tế và xã hội ( thành lập

-

năm 1990)
Ủy ban trung ương về giải quyết khiếu kiện của người tị nạn ( thành lập năm
1988).

Trong khi đó, Đức không có một hệ thống tòa án chuyên biệt nào, quyền lực tập
trung vào 3 cấp tòa án: sơ thẩm, phúc thẩm và tối cao liên bang. Tuy nhiên, ngoài

ra, Đức còn có hệ thống Tòa giám đốc thẩm ở mỗi bang, có quyền lực cao chỉ sau
Tòa án tối cao liên bang, sẽ phụ trách việc kiểm tra tính hợp thức của các bản án
phúc thẩm và một cố bản án của Toà sơ thẩm ở từng bang.
III.

THẨM QUYỀN CỦA TÒA ÁN HÀNH CHÍNH TẠI PHÁP VÀ ĐỨC:

Ở phần này, chúng tôi xin được xem xét rõ về thẩm quyền của Tòa án hành
chính của Pháp và Đức, đưa ra những nét tương đồng và sự khác biệt giữa chúng.


Trước hết, khi nhắc đến vấn đề thẩm quyền ở hai nước này, chúng ta đều nhận
thấy Tòa án hành chính ở hai nước này đều có chung thẩm quyền xét xử các vụ
kiện liên quan đến hành chính. Các ví dụ điển hình về các hành động đưa ra trước
tòa án hành chính là tranh chấp phát sinh từ các luật liên quan đến trật tự công
cộng, an ninh, hội đồng, người nước ngoài và tị nạn, xây dựng, …. Tuy nhiên, cơ
cấu tổ chức của hệ thống tòa án của hai nước là có những điểm khác nhau, nên vấn
đề thẩm quyền cũng có những sự khác biệt.
Đầu tiên, đối với Pháp, với cơ cấu tổ chức đã nêu ở phần trên, mỗi một tòa án
hành chính khác nhau sẽ có những thẩm quyền khác nhau dựa trên tiêu chí tính
chất của vụ việc đó là như thế nào. Một là, đối với Tòa án hành chính thẩm quyền
chung:
Tòa án hành chính sơ thẩm: là tòa án có thẩm quyền chung trong lĩnh vực hành
chính, xét xử sơ thẩm mọi vụ việc hành chính, trừ một số trường hợp ngoại lệ vụ
việc được giao cho tòa án khác theo quy định của pháp luật.
Thẩm quyền của tòa án hành chính được xác định theo nguyên tắc lãnh thổ, điều
này có nghĩa là tòa hành chính có thẩm quyền xét xử là tòa án nơi có trụ sở của cơ
quan hành chính đã ban hành quyết định hành chính đã bị khiếu kiện hoặc hợp
đồng hành chính có tranh chấp. Dựa vào nguyên tắc này, tại Pháp có 8 tòa án hành
chính phúc thẩm trên toàn lãnh thổ nước.

Và không thể không nhắc đến tòa án hành chính tối cao của Pháp là Tham chính
viện. Tham chính viện được chia thành 6 ban, 5 ban có chức năng hành chính (nội
vụ, tài chính, công chính, xã hội, nghiên cứu) và một ban có chức năng tài phán.
Ban tài phán chia làm 10 tiểu ban nhỏ, tùy theo tầm quan trọng và tính chất của vụ
việc cần giải quyết, hội đồng xét xử của Tham chính viện sẽ khác nhau. Và nó thể
hiện ở 4 dạng sau đây:
- Thứ nhất, đối với vụ việc đơn giản, Hội đồng xét xử chỉ có 3 thẩm phán;
- Thứ hai, đối với những vụ việc tương đối phức tạp và khó giải quyết, Hội
đồng xét xử được thành lập từ nhiều tiểu ban, gồm 9 thành viên.
- Đối với những vụ việc phức tạp và khó giải quyết về mặt pháp luật hoặc có ý
nghĩa quan trọng Hội đồng xét xử sẽ có 17 thành viên bao gồm: Chủ tịch Ban


tài phán 3 Phó chủ tịch Ban tài phán, 10 Chủ tịch tiểu ban, báo cáo viên và 2
thẩm phán cấp cao;
- Đối với vụ việc đặc biệt phức tạp và nhạy cảm về chính trị thì phải do Hội
đồng thẩm phán Tham chính viện xét xử.
Bên cạnh đấy, Tham chính viện của Pháp, nó còn là cơ quan duy nhất có quyền
giải quyết kháng nghị giám đốc thẩm đối với các quyết định xét xử chung thẩm của
mọi tòa án hành chính, và có thẩm quyền đưa ra ý kiến giải quyết vụ việc theo yêu
cầu của các tòa án hành chính sơ thẩm hoặc tòa án hành chính phúc thẩm.
Nếu Tòa án hành chính tối cao của Pháp gọi là Tham chính viện, thì của Đức gọi
là Tòa án Hành chính Liên bang Đức, và chúng ta thấy rõ điểm khác biệt lớn nhất
về vấn đề thẩm quyền của hai tòa án này của hai nước. ở Đức, hệ thống cơ quan tài
phán hành chính chỉ làm nhiệm vụ xét xử hành chính, còn ở Pháp ngoài nhiệm vụ
xét xử hành chính, cơ quan này còn thêm chức năng tư vấn pháp lý, nhất là ở trung
ương. Sở dĩ có sự khác nhau này, là do ở Đức: đã xây dựng mô hình tòa án hành
chính độc lập tồn tại song song với hệ thống tòa án thường. Tòa án hành chính tối
cao chỉ có nhiệm vụ xét xử các vụ kiện hành chính mà không có chức năng tư vấn
và hoàn toàn độc lập với bất kỳ chi nhánh điều hành nào của chính phủ; còn ở

Pháp,, xuất phát từ quan điểm tài phán hành chính gắn liền với hoạt động quản lý
hành chính, mà ở cấp trung ương thành lập Hội đồng Nhà nước có thêm chức năng
tư vấn pháp lý cho Chính phủ. Hội đồng nhà nước là đỉnh chóp của hệ thống tòa án
hành chính, được coi là Tòa án hành chính tối cao tồn tại song song với Tòa án tư
pháp tối cao - đỉnh chóp của hệ thống tòa án thường.
Hai là, ở Pháp còn có các Tòa án hành chính thẩm quyền chuyên biệt. Có tên
gọi như vậy bởi mỗi tòa án thuộc loại này chỉ có phạm vi thẩm quyền nhất định,
mang tính chất đặc thù của công việc. Chẳng hạn như, Tòa kiểm toán trung ương
có quyền xử phúc thẩm quyết định của các Tòa kiểm toán vùng……
Còn đối với Đức, với cơ cấu hệ thông là ba cấp, thì hệ thống thẩm quyền hành
chính hiện tại ở Đức cũng chia thành ba cấp (Tòa án hành chính liên bang, tòa án
hành chính cấp cao và tòa án hành chính sơ thẩm). Tòa án Hành chính giải quyết
các khiếu nại thuộc thẩm quyền của cơ quan tài phán hành chính, bao gồm những
tranh chấp về luật công mà không có đặc điểm liên quan đến Hiến pháp và không
được đạo luật Liên bang giao cho Tòa án khác. Một vụ kiện ở Đức, thường được


bắt đầu tại tòa án hành chính sơ thẩm, trừ khi vụ việc đó được pháp luật giao cho
Tòa án hành chính cấp cao hoặc Tòa án hành chính liên bang.
Có thể nói, vấn đề thẩm quyền ở hai quốc gia này có những sự tương đồng, và
ngoài những điểm khác biệt đã nêu ở trên, thẩm quyền của Tòa án hành chính ở hai
quốc gia còn có một số điểm khác biệt như sau:
Thứ nhất, khác với tòa án hành chính Pháp có thể xem xét các vụ việc bồi
thường thiệt hại, tòa án Đức chỉ xem xét tính hợp pháp của các quyết định, hành vi,
còn việc yêu cầu bồi thường sẽ do tòa án dân sự giải quyết.
Thứ hai, trong khi Tòa án hành chính Pháp có thể giải quyết các vụ kiện đòi bồi
thường thiệt hại do hành chính gây ra, Đức lại giao vụ việc này cho tòa án thường
giải quyết.
Sự khác nhau này một phần lí do nó xuất phát từ quan điểm khác nhau của học
giả, những nhà làm luật của hai nước. Chẳng hạn như, các học giả Đức cho rằng,

một chiếc oto chở cán bộ, công nhân viên chức gây ra tai nạn, nó không khác gì
một chiếc oto chở khách bình thường gây ra tai nạn, điều này chứng tỏ đây hoàn
toàn là vụ kiện dân sự, và do Tòa án thường giải quyết mặc dù đối tượng bị kiện là
cán bộ, công nhân viên chức đang thi hành công vụ.
IV.

MỘT VÀI ĐIỂM KHÁI QUÁT TRONG QUÁ TRÌNH TỐ TỤNG TÒA ÁN
HÀNH CHÍNH

Về việc nộp đơn kiện:
Đầu tiên, khi bắt đầu một quá trình tố tụng, ở Tòa án Hành chính của cả hai quốc
gia thì bên nguyên đơn đều phải thực hiện việc hoàn thành đơn kiện với đầy đủ
thông tin cần thiết và nộp cho Tòa án. Tuy nhiên, ở toà án Hành chính Đức, đối với
những vụ việc quan trọng cần phải đưa lên Tòa án Hành chính Liên bang, bên
nguyên đơn cần phải có đại diện là luật sư chuyên nghiệp hoặc các giáo sư ngành
luật. Trong khi đó, ở Tòa Hành chính Pháp, với cơ cấu tổ chức đã nêu ở phần trên,
mỗi một Tòa án hành chính khác nhau sẽ có những thẩm quyền khác nhau, do đó,
tùy vào tính chất và đặc điểm của sự việc mà bên nguyên đơn sẽ phải nộp đơn kiện
cho đúng với chức năng và thẩm quyền của mỗi loại Tòa án khác nhau.
Đối với Tòa án ở cả hai nước, trong suốt quá trình xét xử, mọi hoạt động mà bên
nguyên đơn tố cáo rằng đã xâm phạm vào lợi ích của mình, sẽ đều bị đình chỉ, trừ
một số trường hợp đặc biệt được pháp luật quy định.


Trong quá trình xét xử, Tòa án Hành chính của cả 2 nước đều sẽ điều tra và tìm
ra sự thật một cách độc lập. hoàn toàn không bị ràng buộc hay ảnh hưởng bởi
những chứng cứ mà các đương sự cung cấp. Như thế, sự thật sẽ luôn được tìm ra
một cách khách quan nhất, công bằng nhất, Tòa án sẽ không thiên vị bất cứ bên
nào, cũng như không gây hại đến lợi ích của bất kì bên nào khi tham gia xét xử.
Về vấn đề bên thứ 3 trong quá trình giải quyết vụ việc, theo những gì chúng tôi

tìm hiểu được thì có một vài đặc điểm như sau:
- Ở Pháp, Tòa án sẽ yêu cầu bên thứ 3 nộp lên các tài liệu, văn bản có liên quan
đến vụ việc cần giải quyết, bên thứ 3 sẽ phải tuân thủ theo quy định của Tòa án, trừ
khi họ có các lí do chính đáng để không làm việc này. Chính Thẩm phán sẽ là
người giám định và đánh giá tính chính đáng của lí do để quyết định.
- Ở Đức, các hành vi tham gia tố tụng của bên thứ 3 vì lợi ích chung của cộng đồng
(actio popularis) là không được cho phép trước Tòa án Hành chính.
Về mặt thủ tục xử án, cả Tòa án Hành chính của Pháp và Đức thì thi hành thủ tục
vấn đáp, trực tiếp và công khai. Như thường lệ, Tòa án luôn có nghĩa vụ tiến hành
các buổi điều trần mở với công chúng. Trong phiên điều trần, các bên có đủ cơ hội
để trình bày và thảo luận các quan điểm của mình với Ban hội thẩm. Tất cả các
bằng chứng được tạo ra, hoặc ít nhất là sao chép – sẽ được ghi lại và thảo luận
trong quá trình giải quyết bằng hình thức hỏi đáp.
Về bản án, phán quyết cuối cùng của Tòa án Hành chính luôn là bản án cuối cùng
cho các bên vì không có biện pháp khắc phục hợp pháp nào có quyền lực cao hơn
so với chúng. Tòa án sẽ dựa vào các chứng cứ thu thập được, vào sự mong muốn,
thỏa thuận của các bên liên quan để đưa ra phán quyết cuối cùng. Bản án sẽ có hiệu
lực với tất cả các bên liên quan, kể các nhánh của cơ quan tư pháp, sẽ được thi
hành và giám sát thi hành đúng theo quy định của pháp luật.
Từ những kiến thức trên đây, có thể nói rằng, những đặc điểm cơ bản trong quá
trình xét xử vụ việc ở Tòa án Hành chính Đức và Pháp có nhiều điểm tương đồng,
tuy nhiên, giữa chúng chắc chắn vẫn sẽ có một vài điểm khác nhau, đòi hỏi cần có
kiến thức và thời gian nghiên cứu chuyên sâu hơn.


V.

NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN SỰ GIỐNG VÀ KHÁC NHAU. MỘT VÀI QUAN
ĐIỂM CỦA NHÓM VỀ HỆ THỐNG TÒA ÁN HÀNH CHÍNH CỦA 2 NƯỚC.


1. Nguyên nhân
Nhìn chung, hệ thống Tòa án Hành chính ở Đức và Pháp đều có những nét tương
đồng và khác biệt nhất định, xuất phát từ một số nguyên nhân sau:
- Hệ thống pháp luật của Đức và Pháp đều thuộc dòng họ Pháp luật Civil Law, có
nền tảng từ pháp luật La Mã cổ đại. Đặc biệt, đây là hai trong số quốc gia có nền
tài phán hành chính lâu đời và phát triển nhất trong dòng Civil law nói riêng và
toàn thế giới nói chung.
- Hệ thống tài phán hành chính đều theo mô hình tài phán lưỡng hệ.
- Trong khi đó, do điều kiện về kinh tế, chính trị, xã hội,… cùng những định
hướng, chính sách pháp luật của giới cầm quyền khác nhau lại là nguyên nhân dẫn
đến những khác biệt trong hệ thống tài phán hành chính của cả hai quốc gia.
- Một nguyên nhân rất cơ bản nữa đó là nước Đức là một nhà nước liên bang, còn
Pháp lại là một nhà nước đơn nhất, chính điều này đã đưa đến những khác biệt lớn
trong cơ cấu, tổ chức bộ máy hành chính của hai nước.
2. Một vài quan điểm của nhóm
- Nền tài phán hành chính của cả hai quốc gia đều có ưu điểm là có sự phân chia
quyền lực giữa hành pháp và tư pháp, giữa các cấp tòa với nhau. Từ đó tạo điều
kiện để phát huy có hiệu quả vai trò cơ quan tài phán hành chính.
Các ưu điểm khác của Pháp:
- Mô hình Tòa án ở Pháp có sự phân chia thành tòa án chung và chuyên biệt, giúp
tạo tính chuyên môn hóa cao ở các tòa án, nâng cao chất lượng xử án. Nền hành
chính Cộng hòa Pháp mang tính quốc gia, tập trung và có tính pháp lý cao.
- Nền hành chính Pháp có chất lượng cao, duy trì được tính liên tục và ổn định,
đóng vai trò quyết đinh trong việc xây dựng sự gắn kết xã hội.
- Hành chính Pháp mang tính thứ bậc cao, được kiểm soát chặt chẽ.


- Hành chính Pháp mang tính mở, công khai và thu hút được sự tham gia của người
dân.
Hạn chế: Những đảm bảo về việc làm của công chức tạo nên sự bất bình đẳng, nó

được xem như những đặc quyền trong một xã hội có tỷ lệ thất nghiệp cao.
Sự ổn định của nền công vụ, bộ máy hành chính có biên chế lớn lại là những cản
trở cho tính năng động của nền kinh tế hiện đại, cho quá trình toàn cầu hóa.
Thêm vào đó, có ý kiến cho rằng, Pháp đã không tách bạch rõ ràng quyền hành
pháp và quyền tư pháp, trong hành pháp lại có hoạt động xét xử các tranh chấp
hành chính.
Ưu điểm của Tòa án Hành chính ở Đức:
- Nền hành chính CHLB Đức là một trong những nền hành chính có truyền thống
lâu đời với đặc trưng cơ bản là có sự phân biệt rất rõ ràng giữa hành chính nhà
nước và hành chính tự quản.
- Nền hành chính CHLB Đức có bộ máy các cơ quan hành chính được tổ chức theo
nguyên tắc Nhà nước liên bang hoạt động nhịp nhàng và hiệu quả.
Hạn chế: Không có sự phân biệt rạch ròi giữa nhánh hành pháp và nhánh lập
pháp, dẫn đến tình trạng thiếu sự giám sát và cân bằng quyền lực.
Phạm vi của nền công vụ và biên chế của nó lớn, khiến cho bộ máy hành chính
cồng kềnh, phình ra nhanh chóng, ảnh hưởng nặng nề đền ngân sách và hoạt động
của Chính phủ.
VI.

BÀI HỌC VIỆT NAM

Từ những phân tích đã nêu trên về hệ thống Tòa án hành chính ở hai quốc gia Pháp
và Đức, tuy giữa hai quốc gia có những điểm khác biệt, tuy nhiên cả hai hệ thống
tòa án đều mang lại cho Tòa án hành chính Việt Nam những bài học kinh nghiệm
đáng quý.
Trong phạm vi bài tiểu luận nhỏ này, chúng tôi xin phép được đưa ra một số kinh
nghiệm cho Tòa án hành chính Việt Nam như sau:


Thứ nhất, đó là tòa án hành chính tách biệt khỏi tư pháp: Việc tổ chức Tòa án hành

chính ở Pháp và Đức tách biệt với tòa án tư pháp là một sự phù hợp. Bởi vì nếu
không tách biệt, thì sẽ không hợp lý nếu xét xử vụ việc hành chính cùng một nơi
với xét xử tội phạm và giải quyết tranh chấp dân sự. Điều này dẫn đến sự giảm uy
tín của cơ quan công quyền, đây là một kinh nghiệm mà nước ta nên xem xét, học
hỏi.
Thứ hai, Tổ chức Tòa án hành chính không phụ thuộc vào các đơn vị hành chính
lãnh thổ. Chúng ta đều biết, các vụ án hành chính ít hơn vụ án dân sự và hình sự,
điều này cho thấy không nhất thiết tỉnh, thành phố nào cũng cần Tòa án hành
chính.. ở nước ta, các tòa án hành chính sơ thẩm được thành lập ở tất cả tòa án
nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, chính vì thế mà nhiều tòa án hành
chính ở các tỉnh có ít vụ việc cần xử lí.
Và một vấn đề nữa đó là thẩm quyền và thẩm phán của Tòa án hành chính. Như ở
Pháp, chúng ta có thể thấy thẩm quyền của Tòa án hành chính rất rộng, nên thẩm
phán có rất nhiều việc cần giải quyết trong một năm, còn đối với Việt nam rất ít vụ
án, và thực trạng cho thấy nhiều thẩm phán của tòa án hành chính ở Việt Nam rơi
vào tình trạng “thất nghiệp”.
Trên đây là một số kinh nghiệm, bài học mà chúng tôi xin được rút ra, hệ thống
Tòa án hành chính Việt Nam nên học hỏi, và kết hợp dựa vào hoàn cảnh đất nước,
để Tòa án hành chính Việt Nam hoàn thiện hơn nữa.


PHẦN KẾT LUẬN

Hệ thống Tòa án hành chính ở hai quốc gia Pháp và Đức với nhiều điểm tương
đồng do cả hai nước đều cùng thuộc dòng họ pháp luật Civil Law nhưng cũng có
những điểm khác biệt. Qua bài tiểu luận này, chúng tôi đã phân tích phần nào sự
giống và khác nhau dựa trên một vài cơ sở căn bản như lịch sử hình thành, cơ cấu
tổ chức, thẩm quyền xét xử và quá trình tố tụng. Thêm vào đó, chúng tôi đã rút ra
một số nhận xét về hai Hệ thống Tòa án này, đồng thời đưa ra bài học kinh nghiệm
cho Việt Nam trong cách thức tổ chức Tòa án sao cho phù hợp với hoàn cảnh xã

hội ở nước ta.
Vì thời gian hoàn thành có hạn, hạn chế về mặt kiến thức cũng như ngôn ngữ nên
bài tiểu luận không tránh khỏi những sai sót nhất định. Chúng tôi rất mong sẽ nhận
được những ý kiến đóng góp để hoàn thiện hơn đề tài nghiên cứu này. Nhóm
chúng tôi xin chân thành cảm ơn Ths. Đặng Thị Minh Ngọc đã hướng dẫn, giúp đỡ
chúng tôi hoàn thiện bài tiểu luận này.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO


1. Sách tham khảo: - Giáo trình Luật so sánh – Đại học Luật Hà Nội;
2. Trang web:
- ;
- />p;
- />p;
/>phan-hanh-chinh-van-de-bao-dam-cong-ly-hanh-chinh.aspx ;
- />p;
- />

BẢN PHÂN CÔNG CÔNG VIỆC VÀ ĐÁNH GIÁ
1.

Phân công công việc:
1.

Nguyễn

Thị - tổng hợp, chỉnh sửa bài tiểu
- Phần III: Thẩm quyền của TAHC;
Huyền Trang

- Phần VI: Bài học kinh nghiệm cho VN;

luận.

- Phần V: Nguyên nhân.
2.

Nguyễn Thùy -chỉnh sửa bài tiểu luận.
Dương

-Phần II: Cơ cấu tổ chức;
-Phần IV: Một vài điểm khái quát… . phần V:
nguyên nhân

3.

Phan Thị Ngọc -Lời mở đầu, chỉnh sửa bài tiểu luận
Anh

4.

- Phần IV: một vài điểm khái quát, phần V: nguyên
nhân

Nguyễn Ngọc

- Kết luận, chỉnh sửa bài tiểu luận

Minh Tâm


- Phần I: Lịch sử hình thành…., phần V: nguyên
nhân

2. Đánh giá:
Nguyễn Thị Huyền Trang: Nhìn chung cả nhóm có đóng góp ý kiến và hoàn thành
công việc của mình theo đúng thời hạn.
- Thùy Dương: đóng góp ý kiến, tìm tài liệu, trách nhiệm trong phần công việc
của mình, và hỗ trợ các bạn còn lại để hoàn thành tốt bài tiểu luận (9.5/10).
- Ngọc Anh: đóng góp ý kiến, tài liệu, có trách nhiệm với công việc của mình.
Một số lúc chưa dồn hết tâm huyết với phần việc của mình, chưa nghiên
cứu nhiều tài liệu. (9.5/10);
- Minh Tâm: đóng góp ý kiến, tìm kiếm tài liệu, trách nhiệm với phần công
việc đã được giao và hoàn thành đúng tiến độ. Một số lúc chưa nhiệt tình
cùng bàn luận với mọi người trong nhóm. (9.5/10)


Phan Ngọc Anh:
Họ và tên

Đánh giá

Nguyễn Ngọc Minh Tâm

Hoàn thiện bài đúng deadline, có tham gia
đóng góp ý kiến hoàn thiện, tích cực đóng
góp tài liệu, có ý thức tiếp thu ý kiến của
mọi người, đôi lúc hơi chậm phát biểu
trong việc họp nhóm (9.5/10)

Nguyễn Thùy Dương


Hoàn thiện bài đúng deadline, có tham gia
đóng góp ý kiến hoàn thiện, tích cực tìm
kiếm tài liệu, biết lắng nghe ý kiến đóng
góp của mọi người dù đôi lúc hơi cố chấp
(9.5/10)

Nguyễn Thị Huyền Trang

Hoàn thiện bài đúng deadline, có tham gia
đóng góp ý kiến hoàn thiện, trách nhiệm
tốt khi phân công công việc dù lúc đầu
phân công chưa hợp lý, biết lắng nghe ý
kiến đóng góp của người khác dù đôi lúc
hơi cố chấp (9.5/10)

Nguyễn Thùy Dương:
Họ và tên

Đánh giá

Nguyễn Ngọc Minh Tâm

Hoàn thiện bài đúng
9,5/10
deadline, chưa chủ động
trong lập dàn bài, tích cực
tìm kiếm tài liệu, đóng góp ý
kiến


Phan Thị Ngọc Anh

Hoàn thiện bài đúng
9,5/10
deadline, đôi lúc chưa linh
hoạt khi làm bài, tích cực
tìm tài liệu, đóng góp ý kiến,

Nguyễn Thị Huyền Trang

Hoàn thiện bài đúng
9,5/10
deadline, trách nhiệm, phân
công công việc ban đầu chưa
thật sự hợp lý, tích cực tìm
kiến tài liệu, đóng góp ý kiến

Điểm

Trong cuộc sống, không ai là hoàn hảo cả nhưng nhìn chung, cả nhóm đều biết lắng nghe
ý kiến từ người khác để phát huy ưu điểm và hạn chế nhược điểm để cùng làm nên thành
quả ngày hôm nay.