Tiết 8 - Bài 7
ĐOÀN KẾT TƯƠNG TRỢ
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

Học xong bài này, học sinh có khả năng:
1. Về kiến thức:
- Hiểu được thế nào là đoàn kết, tương trợ.
2. Về kỹ năng:
Biết đoàn kết tương trợ với bạn bè, mọi người trong học tập, sinh hoạt tập thể và trong cuộc
sống.
3. Về thái độ:
- Quý trọng sự đoàn kết, tương trợ của mọi người, sẳn sàng giúp đỡ người khác.
- Phản đối những hành vi gây mất đoàn kết.
II. KĨ NĂNG SỐNG, PHƯƠNG PHÁP, PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC TRONG BÀI
1. Các kĩ năng sống được giáo dục trong bài
- Kĩ năng giải quyết vấn đề
- Kĩ năng thể hiện sự cẩm thông, chia sẻ.
- Kĩ năng hợp tác.
- Kĩ năng đặt mục tiêu.
2. Các phương pháp / Kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng trong bài
- Thuyết trình.
- Đàm thoại.
- Trực quan.
- Giải quyết tình huống điển hình.
3. Phương tiện dạy học
- SGK và SGV Giáo dục công dân 8
- Sách Giáo dục kĩ năng sống trong môn Giáo dục công dân ở trường THCS
- Tài liệu chuẩn kiến thức kĩ năng môn Giáo dục công dân ở trường THCS
- Máy tính và máy chiếu.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi: Thế nào là tôn sư trọng đạo, tìm một vài câu tục ngữ, ca dao, danh ngôn thể hiện
truyền thống tôn sư trọng đạo của dân tộc
Gợi ý trả lời:
- Tôn sư là tôn trọng, kính yêu và biết ơn những người làm thầy giáo cô giáo, ở mọi lúc mọi
nơi.
- Trọng đạo là coi trọng những lời thầy dạy, trọng đạo lý làm người.

1


- Không thầy đố mày làm nên.
- Muốn sang thì bắc cầu kiều,
Muốn con hay chữ thì yêu kính thầy.
- Một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy (Nhất tự vi sư, bán tự vi sư).
- Trọng thầy mới được làm thầy.
- Một chữ nên thầy, một ngày nên nghĩa.
- Cơm cha, áo mẹ, chữ thầy
Nghĩ sao cho bõ những ngày ước ao.
3. Giúp HS lĩnh hội kiến thức bài mới.
3.1 Giới thiệu bài

GV kể câu chuyện ngụ ngôn “Bồ câu và kiến” của La-phôn-ten: Ngày xưa, trong buổi trưa
hè trời nắng gắt, một con kiến nhỏ bò ra sông uống nước. Chẳng may bị trượt ngã, kiến bị dòng
nước cuôn đi. Chim bồ câu đang bay trên bầu trời và nhìn thấy bạn kiến đang gặp nạn. Nó liền
bay đi gắp một cành cây khô thả xuống dòng nước, kiến nhỏ bò lên cành cây và thoát chết. Cứu
bạn kiến xong, bồ câu đậu trên cành cây để rỉa lông, rỉa cánh. Nó không thấy người thợ săn đang
nấp sau lùm cây và chuẩn bị giương cung bắn. Kiến nhỏ thấy bồ câu đang gặp hiểm nguy, nó liền
bò thật nhanh và cắn một phát thật mạnh và gót chân người thợ săn. Bị cắn đau, người thờ săn liền

hét lên. Thất động, bồ câu liền vỗ cánh bay đi. Thế là chim thoát nạn.
GV dẫn dắt để kết nối với bài học mới: Câu chuyện kể trên chứa đựng một bài học lớn về
tinh thần đoàn kết, tương trợ lẫn nhau trong cuộc sống. Ai trong chúng ta trong cuộc đời đều có
lúc cần đến sự giúp đỡ của người khác khi gặp khó khăn hoạn nạn. Đối với dân tộc ta, đoàn kết,
tương trợ đã trở thành một trong những truyền thống hết sức quý báu có ý nghĩa đặc biệt quan
trọng trong lịch sử dựng nước và giữ nước. Bài học hôm nay của chúng ta sẽ tìm hiểu về truyền
thống quý báu này.
3.2. Bài mới
Hoạt động của GV
Hoạt động 1: TÌM HIỂU PHẦN TRUYỆN ĐỌC
* Mục tiêu:
- HS thấy được tinh thần đoàn kết của lớp 7B
trong một buổi lao động ở trường.
- Phương pháp: đàm thoại
- Kĩ năng giải quyết vấn đề và thể hiện sự cẩm
thông, chia sẻ.
* Cách tiến hành:
Gv tổ chức cho HS đọc truyện “Một buổi lao
động” và hướng dẫn cho HS trả lời những câu hỏi
để rút ra ý nghĩa của truyện đọc
- Lớp 7A đã gặp phải những khó khăn nào trong
quá trình lao động?

Hoạt động của HS

HS trả lời và bổ sung:

2

Nội dung bài học

1. Truyện đọc


- Khu đất mà lớp 7A được
phân công rất khó làm, nhiều mô
đất cao, nhiều rễ cây chằng chịt.
- Lớp 7A có nhiều bạn nữ, ít
bạn nam.
- Trước những khó khăn của lớp 7A, lớp 7B đã có
hành động gì để giúp đỡ lớp 7A?

- Sự giúp đỡ tận tình của lớp 7B đã đem lại
những kết quả gì?

- Lớp trưởng 7B chạy sang
gọi lớp 7A dừng tay và mời
sang ăn mía, ăn cam để giải
lao.
- Hai lớp trưởng cùng bàn
kế hoạch san lấp phần đất còn
lại.
- Giải lao xong, cả lớp 7B
cùng giúp lớp 7A hòa thành
nhiệm vụ.
- Sau 1 giờ, lớp 7A đã hòan
thành nhiệm vụ.
- Cả 2 lớp đề rất vui sướng
khi công việc đã hòan thành
và tình cảm 2 lớp cũng gắn
bó, thân thiết hơn.


- Từ nội dung câu chuyện, em thử phát biểu cảm
nghĩ của mình về các bạn HS lớp 7B?
HS trả lời và bổ sung
GV kết luận và ghi bảng (chiếu nội dung kết
luận lên màn hình)

Các bạn HS lớp 7B đã
nêu cao tinh thần đoàn
kết, tương trợ, giúp đỡ
bạn bè lúc khó khăn.
2. Nội dung bài học
a. Khái niệm

Hoạt động 2: TÌM HIỂU KHÁI NIỆM ĐOÀN
KẾT TƯƠNG TRỢ
* Mục tiêu:
- HS nắm được nội dung và biểu hiện của tinh
thần đoàn kết tương trợ.
- Phương pháp: trực quan và đàm thoại
- Kĩ năng giải quyết vấn đề và hợp tác.
* Cách tiến hành:
Gv chiếu một chùm các bức tranh có nội dung

3


phản ánh sự giúp đỡ nhau trong cuộc sống và đặt
câu hỏi để dẫn dắt
Hãy quan sát và cho cô biết, bức tranh trên miêu tả

các hoạt động nào của con người ?

Ở bức tranh trên các chú bộ đội, cô bé, 1 bạn
học sinh... đã thể hiện thái độ gì khi giúp đỡ người
khó khăn?

1. Các chú bộ đội cứu trợ
hàng hóa cho bà con ở vùng
lũ lụt.
2. Mọi người đang giúp đỡ
nhau chuyển đồ đạt khi bão
lũ đến.
3. Một em bé dắt một bà cụ
già qua đường.
4. Một em học sinh cõng
bạn đi học.

- cảm thông
- chia sẻ
- có việc làm cụ thể

GV tổng kết và dẫn dắt và ghi bảng:

GV dẫn dắt để giúp HS thấy được biểu hiện của
ĐKTT: Ngoài những hành động các em đã chỉ ra
trong bức tranh vừa rồi thì còn có những hành
động nào biểu hiện ĐKTT nữa trong học tâp và
cuộc sống.

GV tổng kết


ĐKTT là sự thông
cảm, chia sẻ và có
việc làm cụ thể giúp
đỡ nhau khi gặp khó
khăn.

- Hoc tổ học nhóm
- Giúp nhau lao động trực
nhật
- Chăm sóc bạn ốm đau
- Chép bài cho bạn
- Đọc bài cho bạn khiếm thị
- Cho bà cụ ăn xin tiền
- Tham gia và cổ vũ các
phong trào văn nghệ
- Hiến máu nhân đạo
- Mua tăm cho người mù
- ... ...
Biểu hiện:

4


- Nhân dân đoàn kết chống
thực dân Pháp và đế quốc Mỹ
- HS học khá giúp đỡ HS
yếu hơn.
- Tập thể lớp thân ái, đoàn
kết, giúp đỡ nhau cùng tiến

bộ.
Hoạt động 3: QUAN SÁT ĐỂ RÚT RA Ý
NGHĨA CỦA ĐKTT (Tích hợp Tư tưởng Hồ chí
Minh)
* Mục tiêu: HS hiểu được vai trò, ý nghĩa quan
trọng của ĐK,TT đối với cá nhân cũng như cộng
đồng xã hội.
* Phương pháp: trực quan và thảo luận nhóm.
* Hình thức tổ chức dạy học: nhóm và lớp.
* Môn học tích hợp: GDCD, Văn học, Lịch sử,
Hội họa, Tư tưởng Hồ Chí Minh.
* Kĩ năng sống được tích hợp: hợp tác và xử lí
thông tin.
* Cách tiến hành:
Chia lớp thành nhiều nhóm, mỗi nhóm 4 HS,
phân công vị trí chỗ ngồi, cử nhóm trưởng, thư
kí.
Phát cho các nhóm phiếu học tập (xem phụ lục
2) và tổ chức, điều hành các nhóm thảo luận
Câu 1: Hãy cho biết tên của sự kiện lịch sử
được minh họa bởi bức tranh sau. Hãy kể lại sự
kiện lịch sử đó và cho biết ý nghĩa của nó.

- Bức tranh trên đã minh
họa cho sự kiện lịch sử “Hội
nghị Diên Hồng” diễn ra vào
năm 1285.
- Ý nghĩa của sự kiện: Hội
nghị Diên Hồng đã cho thấy
sự đoàn kết toàn dân tộc và

chính tinh thần đoàn kết,
tương trợ đó đã giúp nước ta
giành thắng lợi trong cuộc
chiến chống quân Mông
Nguyên.

5


Câu 2: Hãy xem bộ phim “Chim sẻ và kiến”,
tóm tắt nội dung câu chuyện và cho biết thông
điệp mà bộ phim muốn nhắn gửi đến tất cả
chúng ta là gì ?

Bộ phim đã nêu lên thông
điệp: người nào biết sống
đoàn kết, yêu thương và hợp
tác với người xung quanh sẽ
gặt hái thành công; ngược lại,
ai sống cá nhân, ích kỉ, chỉ
biết đến mình thì sẽ gặp khó
khăn trong cuộc sống.

Câu 3: Từ nội dung và ý nghĩa của các câu
chuyện và bộ phim, em thử tìm kiếm những câu
tục ngữ, ca dao, danh ngôn thể hiện tầm quan
trọng của đoàn kết, hợp tác, tương trợ trong cuộc
sống:
+ Đoàn kết là sống, chia rẽ là
chết.

+ Lá lành đùm lá rách.
+ Một con ngựa đau, cả tàu
bỏ cỏ.
+ Nhiều áo thì ấm, nhiều
người thì vui.
+ Đông tay vỗ nên kêu.
+ Buôn có bạn, bán có
phường.
+ Một cây làm chẳng nên
non/ Ba cây chụm lại nên hòn
núi cao.
- Bầu ơi thương lấy bí cùng/
Tuy rằng khác giống như
chung một dàn.
+ Nhiễu điều phủ lấy giá
gương/ Người trong một
nước phải thương nhau cùng.
+ Dân ta nhớ một chữ đồng/
Đồng tình, đồng sức, đồng
lòng, đồng minh (Hồ Chí
Minh)
+ Đoàn kết, đoàn kết, đại

6


đoàn kết - Thành công, thành
công, đại thành công” (Hồ
Chí Minh)
GV nhấn mạnh những câu nói nổi tiếng của Hồ

Chí Minh để nhấn mạnh về vai trò, ý nghĩa của
sự đoàn kết dân tộc trong lịch sử, hiện tại và
tương lai của dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí
Minh.
Từ kết quả trả lời bài tập, GV gợi ý cho HS phát
biểu về ý nghĩa của đoàn kết, tương trợ:
b. Ý nghĩa
- Giúp chúng ta dễ
dàng hòa nhập và
được mọi người yêu
mến.
- Giúp tạo nên sức
mạnh để vượt qua khó
khăn.
- Là truyền thống quý
báu của dân tộc ta

3.3. Củng cố
* Mục tiêu:
- Khắc sâu những biểu hiện của đoàn kết, tương trợ.
- Bồi dưỡng tinh thần, thái độ đúng đắn trong quá trình vận dụng nội dung bài học.
- Vận dụng được nội dung của chủ đề bài học vào tình huống thực tiễn của cuộc sống.
* Phương pháp: đàm thoại.
* Hình thức tổ chức dạy học: cá nhân và lớp.
* Môn học tích hợp: GDCD, Kĩ năng sống, Mỹ thuật.
* Kĩ năng sống được tích hợp: xử lí thông tin và giải quyết vấn đề.
* Cách tiến hành:
GV lần lượt tổ chức cho HS giải quyết bài tập sau:
Bài tập: Để có thể thực hiện sự đoàn kết, tương trợ với những người xung quanh, chúng ta cần
có những nhụy hoa đẹp. Em sẽ chọn những nhụy hoa đẹp nào trong quá trình đoàn kết, tương trợ (Vẽ

cánh hoa xung quanh những nhụy hoa đã được GV vẽ trên bảng).

7


ích
kỉ

tôn
trọng

vị
tha

lợi
dụng

ganh
ghét

quan
chia
giúp
chế
tin
tâm
sẻ
đỡ
giễu
cậy

6.5. Hướng dẫn hoạt động nối tiếp
GV yêu cầu HS sưu tầm những bức tranh, ảnh, bài hát, câu chuyện, bài thơ, tục ngữ, ca dao,
danh ngôn chứa đựng thông điệp, lời khuyên về việc bồi dưỡng tinh thần, phẩm chất đoàn kết
tương trợ trong cuộc sống của con người.
3.4. Dặn dò
GV yêu cầu HS:
- Hoàn thành các bài tập còn lại ở SGK.
- Đọc trước phần truyện đọc của bài học tiếp theo và tự trả lời các câu hỏi trong phần gợi ý
PHỤ LỤC:
CÂU CHUYỆN BÓ ĐŨA

Ngày xưa, ở 1 gia đình nọ có 4 người con, ai nấy đều khỏe mạnh, giỏi giang nhưng
họ không đoàn kết nhau, không hòa thuận và thường xa lánh nhau.
Thấy các con không yêu thương nhau, người cha rất lấy làm phiền muộn. Một hôm
ông đặt 1 bó đũa và 1 túi tiền trên bàn rồi gọi các con đến và bảo: “Ai trong số các con bẻ
gãy được bó đũa này thì cha thưởng cho túi tiền”. Bốn người con lần lượt bẻ bó đũa, ai
cũng cố hết sức mà không sao bẻ được. Đến lúc này người cha mới cởi bó đũa ra và thong
thả bẻ gãy từng chiếc đũa một cách dễ dàng. Thấy vậy 4 người con đều đồng thanh nói:
“Thưa cha, nếu bẻ từng chiếc đũa một thì có khó gì”
Người cha liền bảo: “Các con nói đúng, như thế là các con đều thấy rằng nếu chia rẽ
thì sẽ yếu, hợp lại thì sẽ mạnh, vậy các con phải biết yêu thương nhau đùm bọc nhau, đoàn
kết nhau và tương trợ nhau. Có đoàn kết thì mới có sức mạnh”.

8


PHỤ LỤC 2: PHIẾU HỌC TẬP
Chủ đề: ĐOÀN KẾT TƯƠNG TRỢ
Câu 1. Hãy cho biết tên của sự kiện lịch sử được minh họa bởi bức tranh sau. Hãy kể lại sự
kiện lịch sử đó và cho biết ý nghĩa của nó.

- Tên sự kiện: ......................................................................
- Nội dung sự kiện:
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
- Ý nghĩa :
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
Câu 2. Hãy xem bộ phim “Chim sẻ và kiến”, tóm tắt nội dung câu chuyện và cho biết thông
điệp mà bộ phim muốn nhắn gửi đến tất cả chúng ta là gì ?
Tóm tắt nội dung câu chuyện:
........................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
Thông điệp từ bộ phim:
........................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................

9



Câu 3. Từ nội dung và ý nghĩa của các câu chuyện và bộ phim, em thử tìm kiếm những câu
tục ngữ, ca dao, danh ngôn thể hiện tầm quan trọng của đoàn kết, hợp tác, tương trợ trong cuộc
sống.
.....................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.....................................................................................................

10