PP Tự điều trị cho người nói lắp (Self Therapy for stutterers)
FRASER
www.echovietnam.org

MALCOLM
www.stutteringhelps.org

ẤN BẢN LẦN 10

Phương pháp tự điều trị
cho người nói lắp
MALCOLM FRASER

Trang 1


PP Tự điều trị cho người nói lắp (Self Therapy for stutterers)
FRASER
www.echovietnam.org

MALCOLM
www.stutteringhelps.org

CƠ SỞ ĐIỀU TRỊ
DÀNH CHO NGƯỜI NÓI LẮP®
SỐ XUẤT BẢN. 0012

Cuốn sách này được
cung cấp thông qua sự cho phép
của công ty Genuine Parts Company

Trang 2


PP Tự điều trị cho người nói lắp (Self Therapy for stutterers)
FRASER
www.echovietnam.org

MALCOLM
www.stutteringhelps.org

ẤN BẢN LẦN 10

Phương pháp tự điều trị
cho người nói lắp
tác giả
Malcolm Fraser, L.H.D.
Thành viên thường trực
Hiệp Hội Ngôn Ngữ Hoa Kỳ
Nhà sáng lập
Cơ sở điều trị nói lắp Hoa Kỳ

Trang 3


PP Tự điều trị cho người nói lắp (Self Therapy for stutterers)
FRASER
www.echovietnam.org

MALCOLM
www.stutteringhelps.org


Liệu pháp điều trị nói lắp
Số xuất bản. 0012
Ấn bản lần 1—1978
Ấn bản lần 10—2002
Ấn bản lần 10 đã được chỉnh sửa—2007
Được xuất bản bởi
Cơ sở điều trị dành cho những người nói lắp Hoa Kỳ
3100 Đường Walnut Grove, Toà nhà 603
P.O. Box 11749
Memphis, Tennessee 38111-0749
Số thẻ thư viện quốc gia: 00-133443
ISBN 0-933388-45-4
Bản quyền tác giả © 2007, 2004, 2002, 2000, 1993, 1978 của
Cơ sở điều trị dành cho những người nói lắp Hoa Kỳ
Cơ sở điều trị dành cho những người nói lắp Hoa Kỳ là một tổ chức phi
lợi nhuận nhằm ngăn chặn và điều trị tật nói lắp Được khấu trừ thuế
Được in tại Hoa Kỳ.

Trang 4


PP Tự điều trị cho người nói lắp (Self Therapy for stutterers)
FRASER
www.echovietnam.org

Dành riêng cho tất cả những
ai muốn tìm kiếm sự điều trị tật nói lắp.
.


Trang 5

MALCOLM
www.stutteringhelps.org


PP Tự điều trị cho người nói lắp (Self Therapy for stutterers)
MALCOLM FRASER
www.echovietnam.org
www.stutteringhelps.org

Dành cho đọc giả
Luôn có một số người nói lắp không thể nhận được sự trợ giúp
chuyên nghiệp và những người khác dường như không kiếm được lợi nhuận từ
điều đó. Có một số người thích được điều trị theo cách riêng của họ. Trong
cuốn sách này, Malcolm Frase, người sáng lập của Cơ sở điều trị nói lắp của
Mỹ, đã cung cấp một số hướng dẫn cho những người để giúp họ có thể tự điều
trị. Để có thể hiểu rõ những kinh nghiệm riêng từ ông cũng là một người nói
lắp và gặp phải một số khó khăn trong việc tự điều trị, ông vạch ra một loạt
các mục tiêu và thách thức mà có thể được xem như là một bản đồ dành cho
những người bị mắc trong một đầm lầy ảm đạm của tật nói lắp và muốn tìm
thấy lối thoát cho riêng mình.
Charles Van Riper
Giáo sư danh dự và là Cựu Trưởng Khoa Nghiên Cứu Bệnh Lý Học
về Ngôn Ngữ & Thính Giác, Trường Đại Học Western Michigan

Trang 6


PP Tự điều trị cho người nói lắp (Self Therapy for stutterers)

MALCOLM FRASER
www.echovietnam.org
www.stutteringhelps.org

Phản hồi của Echo Việt Nam
Phương pháp tự điều trị cho người nói lắp được Echo Việt nam
www.echovietnam.org dịch từ quyển sách Self Therapy for
stutterers của tác giả MALCOLM FRASER và phát hành dưới sự
cho phép của tổ chức www.stutteringhelps.org. Đây là một trong
nhiều tài liệu miễn phí hỗ trợ cho người nói lắp Việt Nam. Mọi việc
trích dẫn từ sách này phải ghi rõ xuất xứ của quyển sách. Mọi yêu
cầu phát hành lại, in lại… phải được sự chấp thuận của Echo Việt
Nam, đại diện là người sáng lập Trương Minh Sử Nhiên.
Tài liệu này tuyệt đối không được sử dụng với mục đích thương
mại dưới mọi hình thức.
Đại diện, nhóm Echo Việt Nam, tôi xin chúc các bạn sớm thành
công trong việc giao tiếp công chúng và đời thường. Thành công sẽ
không là xa với nếu ai kiên trì tìm kiếm nó.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến tổ chức Stuttering Helps, đã cho
phép, tôi, tổ chức Echo Việt nam được phép dịch và phát hành để
phục vụ rộng rãi cho cộng đồng nói lắp Việt nam.
Sài Gòn, 22 tháng 10 năm 2010
Người sáng lập Echo Việt nam

Trương Minh Sử Nhiên


Trang 7



PP Tự điều trị cho người nói lắp (Self Therapy for stutterers)
MALCOLM FRASER
www.echovietnam.org
www.stutteringhelps.org

"Người nói lắp phải tự khắc phục vấn đề của riêng mình

Không ai có thể giúp mình ngoài bạn thân mình”
—Van Riper

Trang 8


PP Tự điều trị cho người nói lắp (Self Therapy for stutterers)
MALCOLM FRASER
www.echovietnam.org
www.stutteringhelps.org

Nội dung
Sử dụng các danh mục (trang 189) cho các vị trí thông tin hướng dẫn
liên quan đến tất cả các giai đoạn nói lắp
Khen thưởng...........................................................................74
Thiết bị yêu cầu......................................................................74
Né tránh hành vi chủ yếu kéo dài tật nói lắp của bạn. Nói lắp sẽ không được cải
thiện nếu bạn cứ né tránh. (Sheehan)...................................................................104
Quy luật 4 (trang 45) ............................................................................................104

1 Trong quá trình né tránh phát âm những từ khó, người nói lắp
thường tận dụng những từ đồng nghĩa, nói loanh quanh, hay thoái
thác. Đối với những người nói lắp lớn tuổi, họ sự dụng từ đồng

nghĩa như là một cách cơ bản để đối phó với trở ngại trong quá
trình giao tiếp. Một người nói lắp đã mạnh dạn nói rằng tôi đã
học toàn bộ từ ngữ trong từ điển để có thể tận dụng từ đồng
nghĩa có sẵn. (Bluemel).............................................................124
2 Tôi đã hoàn toàn vượt qua hoàn toàn thói quen né tránh của
mình. (Sheehan)........................................................................124
3 Hãy quyết tâm khắc phục sự né tránh của bạn. (Moses).........124

Quy luật 6 (trang 48).............................................................................................136
Quy luật 7 (trang 49)............................................................................................142

1 Người nói lắp nên học cách phân tích và xác định những hành vi
cụ thể liên quan đến tật nói lắp của anh ta. Ví dụ, anh ta đã làm gì
với lưỡi, quai hàm và môi của anh ta khi nói lắp. Kế tiếp anh ta có
thể so sánh sự khác nhau giữa những gì mà anh ta cần phải làm
trong khi giao tiếp và anh ta đang làm gì để đối mặt với quá trình
điều trị này. (D.Williams)..........................................................146
2 Mục tiêu quan trọng khác trong quá trình điều trị cuối cùng là
bạn phải thích nghi với hành vị nói lắp của mình. (Barbara).......146
3 Thật khó để thay thay đổi tình hình nếu những người nói lắp
không thể nhận định nhanh chóng và chính xác khi họ nói lắp. Trừ
phị họ làm được điều này.(Conture)...........................................146

Trang 9


PP Tự điều trị cho người nói lắp (Self Therapy for stutterers)
MALCOLM FRASER
www.echovietnam.org
www.stutteringhelps.org


Tầm quan trọng của động lực không thể bị cường điệu, và sự
thành công hay thất bại của quá trình điều trị sẽ phụ thuộc vào cam
kết của bạn để vượt qua.”

Trong trường hợp bạn không quen thuộc với các ý nghĩa của
một vài từ được sử dụng trong cuốn sách này, bạn sẽ tìm thấy danh
sách giải thích các thuật ngữ bắt đầu từ trang 171, định nghĩa được
đưa ra từ ngữ và cách biểu đạt được sử dụng trong cách điều trị tật
nói lắp có thể không được đề cập trong cuốn sách này. Hãy đọc và
Trang 10


PP Tự điều trị cho người nói lắp (Self Therapy for stutterers)
MALCOLM FRASER
www.echovietnam.org
www.stutteringhelps.org

hiểu chúng theo cách riêng của bạn về bệnh lý liên quan đến ngôn
ngữ này

Trang 11


PP Tự điều trị cho người nói lắp (Self Therapy for stutterers)
FRASER
www.echovietnam.org

MALCOLM
www.stutteringhelps.org


Liệu Pháp Tự Điều Trị
Nếu bạn giống như ba triệu người nói lắp trong quốc gia này, cách điều trị
lâm sàng sẽ không có sẵn tức thời cho bạn. Cho dù bạn làm gì bạn sẽ phải nhờ
vào chính bản thân mình với nguồn ý tưởng mà bạn sử dụng. (Sheehan)
Điều đầu tiên bạn phải làm là phải thừa nhận với chính bản thân mình rằng
bạn cần thay đổi, mà bạn thực sự muốn làm một điều gì đó về cách mà ban giao
tiếp hiện nay. Điều này thật sự khó khăn, nhưng cam kết của bạn phải được tổng
hợp; dù một phần nhỏ mà bạn phải giữ lại. Không dừng lại ở khao khát về một
niềm tin kỳ diệu rằng vào một ngày nào đó những trở ngại trong cách biểu đạt của
bạn sẽ biến mất. Không có một thứ thuốc kỳ diệu nào, không có viên thuốc màu
nhiệm nào sẽ chữa tật nói lắp.
Đừng ngồi xung quanh mà chờ đợi thời khắc nhiệm màu sẽ đến với bạn - bạn
phải tự đi đến đó. Bạn phải thấy rằng các giải pháp cũ, những điều bạn đã làm để
giúp bản thân mình trong những năm qua đơn giản là không có hiệu quả. Hãy đi
theo lối mòn, và bạn sẽ thấy rằng khó khăn đã thay đổi. Mặc dù theo cách bạn nói
chuyện hiện nay đặc biệt không làm bạn hài lòng,
Bạn phải sẵn sàng để chịu đựng sự khó chịu trong thời gian tạm thời, thậm
chí là sự đau đớn, để cải thiện những mong muốn của bạn. Không ai hứa hẹn với
bạn rằng sẽ cho bạn một vườn hoa hồng. Tại sao không dành thời gian và nỗ lực
để giải thoát cho chiếc lưỡi của bạn được tự do? Làm thế nào bạn có thể làm được
điều này? Phá vỡ toàn bộ các vấn đề nói lắp vào chung một phần và sau đó giải
quyết chúng một lần. Không ai nói với bạn rằng điều đó là dễ dàng. Chúng ta sẽ
bắt
đầu
chứ
?
(Emerick)
Một điều kiện tiên quyết có giá trị cho một liệu pháp điều trị thành công là
tác động đến nội tâm sâu sắc tiềm ẩn bên trong của người nói lắp bằng cách kiểm

soát những rối loạn của chính bản thân người đó, kết hợp với một tinh thần chiến
đấu sự sằn sàng để vượt qua những khó khăn, gian khổ nếu đang trong tình trạng
tuyệt vọng, bi quan và thụ động chính là kẻ thù giết chết đi sự nỗ lực của bản
thân. (Freund)


PP Tự điều trị cho người nói lắp (Self Therapy for stutterers)
FRASER
www.echovietnam.org

MALCOLM
www.stutteringhelps.org

"Không có cách nào nhanh chóng và dễ dàng để giải quyết vấn đề nói lắp,
nhưng với cách tiếp cận đúng đắn, liệu pháp tự điều trị thực sự có hiệu quả."


PP Tự điều trị cho người nói lắp (Self Therapy for stutterers)
FRASER
www.echovietnam.org

MALCOLM
www.stutteringhelps.org

Tiếp Cận Liệu Pháp Tự Điều Trị
Cuốn sách này được viết dành cho nhiều người lớn và thanh thiếu niên bị tật nói
lắp1,3 - và nhằm mô tả những gì mà bạn có thể và nên làm gì để kiểm soát tật nói
lắp của bạn. Chúng tôi tự tin nhận định rằng là một người nói lắp, bạn không
cần phải thất vọng trong cách biểu đạt của mình bởi vì bạn có thể thay đổi cách
thức mà bạn giao tiếp. Bạn có thể học cách giao tiếp một cách dễ dàng hơn là

bằng sự nỗ lực của mình. Không có cách nào nhanh chóng và dễ dàng để giải
quyết vấn đề nói lắp, nhưng với cách tiếp cận đúng đắn, liệu pháp tự điều trị sẽ
có hiệu quả.
Kinh nghiệm có thể đã gây ra cho bạn sự hoài nghi về bất cứ kế hoạch nào nhằm
giải quyết vấn đề. Bạn có thể có những những ý tưởng về cách điều trị khác
nhau và bị thất vọng và vỡ mộng trong quá khứ. Cuốn sách này hứa hẹn với bạn
rằng không phép nhiệm màu nào có thể chữa bệnh nhanh chóng và không mắc
phải sai lầm.2 Bạn có thể và nên làm những gì để có được sự tự tin và vượt qua
khó khăn của bạn.
Nó cung cấp một chương trình hợp lý và thực tế của liệu pháp điều trị dựa trên
phương pháp và thủ tục đã được sử dụng thành công tại nhiều trường đại học và
phòng khám điều trị các bệnh liên quan đến ngôn ngữ. Cách tiếp cận phương
pháp trị liệu này đã được chứng minh là có kết quả khả quan.3 Nếu có một cách
dễ dàng hơn hoặc tốt hơn liên quan đến việc học cách kiểm soát tật nói lắp,
chúng tôi rất muốn giới thiệu nó.
1

Hầu như một phần trăm dân số của quốc gia này biểu hiện một vài triệu chứng của tật
nói lắp, đây là điều gây ra cho họ sự bất lợi trong đời sống kinh tế và xã hội. Điều này có
thể được điều chỉnh nếu có cách đào tạo hợp lý.(Martin)
2
Không có câu trả lời nào nhanh chóng và kỳ diệu cho tật nói lắp của bạn. (Barbara)
3
Cuốn sách này được dịch sang 12 ngôn ngữ khác nhau: Đức, Pháp, Tây Ban Nha, Nhật,
Lithuanian, Phần lan, Slovakia, Đan Mạch, Nga, Cộng Hoà Sec, Zulu, và Trung Quốc.

Chúng tôi bắt đầu với hai giả thuyết. Một là bạn không có những khuyết tật về
thể chất hoặc khả năng suy giảm trong cơ chế biểu đạt lời nói của mình, điều
này sẽ giúp bạn có được cách giao tiếp lưu loát hơn. Sau đó, bạn có thể nói
chuyện mà không bị nói lắp khi bạn ở một mình hoặc không bị người khác giám

sát.1,2 Trên thực tế tất cả những người nói lắp đã có những giai đoạn giao tiếp
trôi chảy


PP Tự điều trị cho người nói lắp (Self Therapy for stutterers)
FRASER
www.echovietnam.org

MALCOLM
www.stutteringhelps.org

"Chỉ có bạn duy nhất trên trái đất này mới có thể tự điều chỉnh tật nói lắp
của bạn”
—Starbuck


Và chúng tôi giả định rằng bạn không có thể ở một vị trí để tận dụng các
dịch vụ từ các nhà trị liệu ngôn ngữ nhằm giúp bạn giải quyết những vấn đề
theo phương pháp đã được mô tả trong cuốn sách này, và kết quả là, bạn cần
phải có được liệu pháp điều trị cho riêng mình. Ngay cả với nhà nghiên cứu
ngôn ngữ cũng đồng ý rằng dù sao thì liệu pháp điều trị tật nói lắp là dự án cho
chính bạn thực hiện.3,4,5,6
Nếu bạn thực sự quan tâm đến khả năng biểu đạt ngôn ngữ của bản thân
mình, bạn cần phải có một động lực mạnh mẽ để vượt quan những khó khăn và
quyết định làm theo những quy trình và các bài tập theo yêu cầu.

1

Không có điều gì ẩn sâu trong cơ thể bạn có thể ngăn cản sự giao tiếp của bạn. Bạn có
khả năng nói chuyện một cách bình thường. (D.Williams)

2
Bạn cói lắp không có nghĩa là bạn yếu kém về mặt thể chất so với những người khác.
(Sheehan)
3
Không ai ngoài chính bản thân bạn có thể tự cải thiện khả năng biểu đạt ngôn ngữ của
mình. Những người khác có thể giúp tôi bằng cách cung cấp thông tin, hỗ trợ về mặt tình
cảm, xác định thành kiến, vv, nhưng đây không phải là một phương pháp liệu trị khả quan.
(Boehmler)
4
Đừng bao giờ quên rằng nếu bạn đã đi tư vấn các chuyên gia có danh tiếng trong quốc
gia này, cách điều chỉnh tật nói lắp là một phương pháp tự điều trị của chính bạn. Tật nói lắp
là một vấn đề của bạn. Các chuyên gia có thể nói với bạn rằng bạn nên làm gì và làm như thế
nào, chỉ duy nhất có bạn mới làm được điều này. Chỉ có bạn duy nhất trên trái đất này mới có
thể tự điều chỉnh tật nói lắp của bạn. (Starbuck)
5 Người nói lắp phải tự khắc phục các vần đề cá nhân của anh ta – không ai có thể giúp
anh ta. (van Riper)
6 Không cần thiết phải nói rằng, mỗi người nói lắp phải bắt đầu liệu pháp điều trị và
chịu trách nhiệm cho vấn đề của anh ta. Điều này ám chỉ rằng liệu pháp tự điều trị là rất cần
thiết.



Tầm quan trọng của động lực thúc đẩy không thể bị cường điệu, và sự
thành công hay thất bại của liệu pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào sự cam kết của
bạn trong quá trình thực hiện.1 Điều này thật không dễ dàng, nhưng có thể thực
hiện được.
Mặt khác, không có cách nào để đảm bảo sự thành công trong chương trình
này hoặc bất kỳ các chương trình khác vì không chắc chắn có thể “điều trị” đối
với bệnh nói lắp vẫn chưa được phát hiện trong những gì bạn đã đọc.
Tuy nhiên, điều này là hợp lý để tin rằng nếu bạn làm theo các đề xuất và

thực hiện các quy luật được nêu trong cuốn sách này, bạn sẽ có thể kiểm soát
được tật nói lắp của bạn và nói chuyện một cách dễ dàng mà không gặp bất kỳ
vấn đề gì. Những người khác đã khắc phục tật nói lắp của họ và bạn cũng có thể
làm được như vậy.
Nhưng cách tốt nhất cho bạn để đánh giá được hiệu quả của bất kỳ liệu
pháp nào là tầm quan trọng để khám phá động cơ thúc đẩy và cho biết rằng đây
thể là những kết quả cường điệu khi giao tiếp ngôn ngữ.2,3
“Tầm quan trọng của động lực thúc đẩy không thể bị cường điệu”
Nên lưu ý rằng có nhiều sự khác biệt giữa các những người nói lắp. Một số
trường hợp là nhẹ và những người khác thì nghiêm trọng hơn, và trong hầu hết
trường hợp, tần số, mức độ nói lắp có xu hướng thay đổi theo thời gian và từ
một tình huống này đến tình huống khác.

1

Tầm quan trọng của động lực thúc đẩy không thể bị cường điệu. (Hulit)
2 Một vấn đề nghiệm trọng trong cách điều trị tật nói lắp là làm thế nào để khuyến
khích những người nói lắp ở lại và tiếp tục khoá điều trị. (Barbara)
3
Dựa trên sự hiểu biết của bạn để chọn những liệu pháp thích hợp nhất mà bạn có
thể, và cộng tác với chương trình bằng sự tận tăm và hết mình đối với những trở ngại mà
bạn phải vượt qua. Khi nắm bắt được thành công, hãy duy trì nó bằng sự hăng hái và tâm
huyết như vậy.





Đôi khi bạn có thể nói chuyện theo một cách thức khá trôi chảy hoặc
không gặp khó khăn gì; tại những thời điểm khác nhau bạn có thể gặp phải một

số vấn đề đáng kể, đặc biệt là khi thông điệp được truyền tải rất quan trọng.
Điều này có xu hướng tạo ra những rối loạn đáng ngại nhất trong một hoàn
cảnh nhất định. Hầu hết những người nói lắp gặp nhiều khó khăn họ bối rối và
dự đoán được những chướng ngại. Khi một người nói rằng, “ nếu bạn không có
khả năng nói lắp, bạn sẽ."



Phải chú ý rằng khi bạn được yêu cầu nêu tên của mình, khi bạn đang nói
chuyện với một người nào đó có quyền chẳng hạn như người sử dụng lao động,
giáo viên, trong quá trình giới thiệu, khi bạn đang giao tiếp với những nhóm
người hay nói chuyện trên điện thoại, vv. Mặc khác, bạn có thể gặp chút ít khó
khăn khi nói chuyện với chính mình hoặc với một đứa trẻ hay một con thú
cưng.2
Cũng cần phải công nhận rằng người nói lắp thường hay thay đổi phản ứng
và tính cách của họ trong những điều có biểu hiện nói lắp. Không có người nói
lắp nào trong cùng một hoàn cảnh do mỗi người nói lắp đều phát triển theo cách
nói lắp riêng biệt của anh ta.3,4,5 Tất cả những người nói lắp đó có một sự khác
biệt về tính cách, Vì thế phản ứng của họ cũng sẽ khác với những người khác; vì
thế chúng tôi yêu cầu bạn phải làm theo những chỉ dẫn của chúng tôi khi bạn đã
đọc một số vấn đề mà bạn có thể không phải đối mặt nhưng vấn đề đó có thể
phát sinh ở những người khác.

1

Tật nói lắp là một phản ứng có thể dự đoán trước,(Bloostein)
Một vài người nói lắp gặp một số trở ngại khi đọc lớn; những người khác thì không
như vậy. Một vài người có thể giao tiếp tốt khi họ có khả năng; một vài người chứng minh
được trở ngại lớn của họ ở đây. Một vài người khác có thể sử dụng điện thoại mà không phát
sinh vấn đề gì; những người khác hoàn toàn bối rối trong hoàn cảnh này. Việc giao tiếp với

những thành viên khác giới gây ra một số khó khăn lớn đối với những người nói lắp, nhưng
kết quả lại khả quan hơn đối với một vài người khác. Một số người giao tiếp tốt tại nhà,
nhưng trong một vài tình huống thì kết quả hoàn toàn trái ngược. (Ansberry)
3
Có một câu thành ngữ cho rằng không có ai nói lắp thì hoàn toàn đúng cả. (Luper)
4
Cách ứng xử trong giao tiếp thường được gắn kết hoặc được xác định khi tật nói lắp thì
có những biểu hiện khác nhau ở từng người, và từng địa điểm cụ thể. (D. William)
5
Tất cả chúng ta có những tính cách khác nhau và các biểu hiện nói lắp của chúng ta
thì dễ nhận biết và đan xen trong những tính cách cụ thể, (Garland)
2