ĐỀ TÀI
MỘT SỐ BIỆN PHÁP SỬ DỤNG ĐỒ DÙNG
DẠY HỌC MÔN ÂM NHẠC Ở TRƯỜNG THCS VĨNH YÊN

1. MỞ ĐẦU:
1.1. Lý do chọn đề tài:
Âm nhạc là lĩnh vực nghệ thuật của cái hay, cái đẹp qua âm thanh của giọng
hát và tiếng đàn trên những bài ca, bản nhạc cụ thể. Chính nhờ cái hay, cái đẹp của
nghệ thuật âm thanh mà âm nhạc đã đem đến cho con người những cảm xúc thẩm
mĩ – thẩm mĩ âm nhạc, làm cho người ta thoải mái, thích thú, tâm hồn và tình cảm
được nâng cao, trí tuệ được mở rộng, con người trở nên tốt đẹp, cao thượng và
hướng thiện.
Mỗi môn học đều mang một tính đặc thù riêng biệt. Khác với những môn
học trong chương trình THCS, bộ môn Âm nhạc là một bộ môn mang tính nghệ
thuật đặc thù, là bộ phận không thể thiếu được của thẩm mĩ, môn học là sự kết hợp
giao thoa một cách hoàn hảo giữa nghệ thuật âm thanh và ngôn ngữ văn học.
Thông qua giọng hát để biểu lộ tình cảm, tư tưởng mang lại niềm vui, niềm
say mê, hứng thú và rung động mạnh mẽ. Từ đó xoa dịu sự mệt nhọc và sự căng
thẳng kích thích sự phát triển tư duy trìu tượng cho các môn học khác.
Giáo dục âm nhạc ở nhà trường phổ thông giúp các em hát thuộc bài hát, hát
đúng giai điệu và thuộc lời ca. Hướng dẫn các em hiểu và phân tích được những
âm thanh cao thấp, ngắn dài của âm nhạc, các nốt nhạc trên khuông… Phát triển
năng lực tai nghe, năng lực cảm thụ âm nhạc thông qua hát tập thể, tập đọc và ghi
chép nhạc, cung cấp một số kiến thức về âm nhạc phổ thông, không nhằm đào tạo
cho các em thành ca sĩ, nhạc sĩ mà đào tạo về một số tri thức cơ bản ban đầu về
Văn hoá âm nhạc nhằm góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện của nhà
1


trường. Bởi thế việc giảng dạy và chuyển tải nội dung môn học đạt hiệu quả thiết
thực đòi hỏi người giáo viên phải kết hợp linh hoạt các phương pháp và phương

tiện giảng dạy. Đây cũng là một yêu cầu đáp ứng nhiệm vụ chung của giáo dục
hiện nay.
Vì thế việc sử dụng đồ dùng dạy học là rất cần thiết đối với bộ môn âm
nhạc, qua đó nội dung kiến thức được truyền tải một cách cụ thể, trực quan làm
học sinh dễ hiểu, dễ nhớ, đồng thời gây cho các em sự hứng thú với các bài hát,
tạo cho các tiết dạy thêm phong phú, gây chú ý giúp các em yêu quý môn học.
Học âm nhạc ở trường phổ thông nói chung và trường THCS nói riêng đang
ngày một được đánh giá đúng vị trí, bởi qua môn học này các em không chỉ đơn
giản là có thể cùng nhau hát đúng một bài hát, đọc đúng bài tập đọc nhạc hay
thưởng thức một bản nhạc không lời, mà hơn thế các em được phát triển một thị
hiếu thẩm mĩ lành mạnh, các bài hát hay, thông qua việc dạy học âm nhạc có thể
tích hợp kiến thức liên môn cùng các môn học khác như: Giáo dục công dân, Ngữ
văn, Lịch sử… đồng thời tạo môi trường âm nhạc để các em có khả năng về lĩnh
vực này phát huy những năng lực sẵn có, góp phần vào việc xây dựng phong trào
văn hóa - văn nghệ của nhà trường. Những hoạt động đó làm phong phú đời sống
văn hóa của các em, đồng thời có ảnh hưởng tốt đến tinh thần của thầy và trò toàn
trường.
Qua âm nhạc, giáo dục cho các em lòng yêu quê hương đất nước, yêu cuộc
sống, yêu mái trường, yêu gia đình, yêu bao điều quanh em và vượt xa hơn nữa là
tình yêu nhân loại qua một số tác phẩm âm nhạc và nhạc sĩ trong nước cũng như
nước ngoài. Âm nhạc được đánh giá có vị trí, vai trò quan trọng. Vậy nên từ vị trí
“môn phụ” âm nhạc đã trở thành môn học chính thức ở nhà trường THCS.
1.2. Mục đích nghiên cứu

2


Trong quá trình giảng dạy thực tế tại trường THCS Vĩnh Yên và tìm hiểu
chương trình bộ môn Âm nhạc ở trường THCS cùng các đồng nghiệp qua một
năm thực hiện thao giảng, dự giờ tôi nhận thấy việc sử dụng các đồ dùng dạy học

một cách linh hoạt hoạt hợp lý khoa học sẽ đem lại hứng thú và hiệu quả trong dạy
học Âm nhạc rất lớn, giúp học sinh tập trung chú ý hưng phấn học tập người giáo
viên luôn được rèn luyện kỹ năng sử dụng thành thạo các đồ dùng hỗ trợ cho
giảng dạy, tránh được những giờ học khô khan không gây được hứng thú cho học
sinh trong tiết học. Vì vậy, vấn đề về việc sử dụng đồ dùng dạy học để nâng cao
chất lượng giờ học là rất cần thiết, vừa rèn được kỹ năng sử dụng nhạc cụ, ý tưởng
sáng tạo cho người thầy và tăng hứng thú để giúp các em hiểu nhanh, nhớ lâu các
nội dung bài học. Từ lí do trên nên bản thân tôi rút ra được một số biện pháp trong
đề tài sáng kiến : “Một số biện pháp sử dụng đồ dùng dạy học môn Âm nhạc ở
trường THCS”.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Môn học Âm nhạc đóng một vai trò quan trọng như những môn học khác ở
trường THCS nói chung và trường THCS Vĩnh Yên nói riêng . Vì vậy đối tượng
để tôi nghiên cứu và áp dụng đề tài này nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy bộ
môn Âm nhạc là học sinh khối 6,7,8 học kỳ I năm học 2015-2016 tôi đang trực
tiếp giảng dạy ở trường THCS Vĩnh Yên.
1.4.Phương pháp nghiên cứu: Để thực hiện tốt đề tài này tôi sử dụng phương
pháp đối chứng và thực nghiệm đối với đối tượng học sinh khối lớp 6,7,8 học kỳ I
năm học 2015-2016 ở trường THCS Vĩnh Yên nơi tôi đang trực tiếp giảng dạy và
kinh nghiệm giảng dạy, công tác qua nhiều năm.
2.NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Để giảng dạy tốt bộ môn Âm nhạc ở bậc THCS theo tôi điều đầu tiên là
người giáo viên phải say mê nghệ thuật, có sự tìm hiểu sâu rộng về âm nhạc trên
3


địa bàn, có phương pháp nghệ thuật trên lớp một cách hấp dẫn để lôi cuốn học
sinh đi vào tiết học say mê, thích thú và hiệu quả.
Làm cho các em tiếp cận bằng lời gợi mở dẫn dắt sinh động, tài liệu của

giáo viên không chỉ bó hẹp trong sách giáo khoa, mà người giáo viên phải biết sử
dụng đồ dùng trực quan cụ thể như: Băng đài, các loại đầu đọc USB, nhạc cụ,
máy chiếu, bảng phụ, tranh ảnh, … một cách hợp lý, khoa học điều đó tạo nên sự
chăm chú, hấp dẫn với các em học sinh.
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm

Thực trạng về chất lượng: Qua kết quả học tập nhiều năm học trước và
cụ thể là vào đầu năm học 2015- 2016 tôi đã thể nghiệm 1 tiết không sử dụng dồ
dùng dạy học cho khối lớp 6A.7A, 7B,. Giáo viên lên lớp hát mẫu không có đàn,
không có đài, đầu đọc USB và bảng phụ để các em tự hát theo lối
truyền khẩu, không có sự kết hợp đồ dùng dạy học, thấy các em
chưa thật hăng say học tập, cụ thể là:
Khối
6A
7A
8A

Tổng số
34
35
28

Hứng thú
18
19
15

Bình thường
10
11

10

Không thích
6
5
3

Qua bảng thống kê trên đã thể hiện rõ ràng kết quả học tập, tỉ lệ các em học
sinh lớp 6A học tập đạt hứng thú 18, học sinh học bình thường 10, học sinh không
thích học còn 6 em. Lớp 7A học tập đạt hứng thú 19, học sinh học bình thường 11,
học sinh không thích học còn 5. Học sinh lớp 8A học tập đạt hứng thú 15 , học
sinh học bình thường 10, học sinh không thích học còn 3. Qua số liệu nói trên cho
thấy việc giảng dạy chưa đáp ứng được mục tiêu giáo dục đặt ra ảnh hưởng đến
chất lượng chung của nhà trường, sự nghiệp giáo dục và sự phát triển xã hội.

4


Trước thực trạng đó, tôi luôn nghiên cứu tài liệu, học hỏi điều chỉnh trong từng
tiết học giúp học sinh chủ động tiếp thu kiến thức, phát huy tính tư duy sáng tạo,
gây hứng thú học tập bộ môn.
Qua tìm hiểu thực tế những nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng trên là:
- Các em chưa thấy được tầm quan trọng của bộ môn Âm nhạc còn hời hợt chưa
thực sự yêu thích học tập.
- Các giờ học Âm nhạc không có đồ dùng giảng dạy và học tập nên chưa gây
được sự hứng thú cho học sinh.
- Các em thấy khó nhớ được bài hát, bài tập đọc nhạc, các tên tác giả, tác phẩm,
chưa cảm thụ được cái hay cái đẹp của âm nhạc.
- Học sinh còn xem nhẹ môn học, còn học chay,học lệnh dẫn đến thiếu hiểu
biết toàn diện sau này khi lớn lên được va chạm với thực tế cuộc sống. khi làm

việc sẽ gặp rất nhiều khó khăn vướng mắc trong công việc.
- Giáo viên và học sinh chưa bắt kịp với sự đổi mới phương pháp dạy và học,
còn thiếu linh hoạt, sáng tạo trong phương pháp sử dụng đồ dùng dạy học. Áp
dụng máy móc, sử dụng các đồ dùng và các phương tiện vào bài giảng còn nhiều
hạn chế, thậm chí ngại chuẩn bị đồ dùng nên không sử dụng.
2.3. Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc các giải pháp đã sử dụng để giải quyết
vấn đề
2.3.1- Sử dụng đàn Ooc gan
Trong phân môn học hát trước đây khi không có đàn, người giáo viên dạy
nhạc luôn phải hát mẫu nhiều lần, hát mẫu toàn bài để giới thiệu bài hát, hát mẫu
từng câu để dạy hát, hát để sửa sai…nên rất mệt mà hiệu quả hạn chế. Khó có thể
tránh khỏi một đôi chỗ cao độ của bài hát chưa thật chính xác.
Nên việc dùng nhạc cụ thay một phần giọng hát sẽ nâng cao hiệu quả của
việc dạy, giáo viên không phải hát mẫu quá nhiều, học sinh không nhàm chán,
tăng sự chú ý cho các em, tạo ra sự say mê, hứng thú trong giờ học.
5


Hiện nay trong mỗi giờ học bài hát mới, giáo viên sử dụng đàn để đệm khi
giáo viên hát giới thiệu bài, sau đó khi dạy từng câu giáo viên có thể dùng đàn để
đánh từng nốt của giai điệu hoặc sửa cao độ của từng lời ca mà các em hát chưa
chính xác. Học sinh sẽ thuộc bài nhanh hơn là khi học không có đàn.
Tuy nhiên trong khi dạy bài mới cũng không thể lạm dụng đàn nếu giáo
viên cứ đánh giai điệu theo từng câu thì học sinh dễ bị tâm lý dựa dẫm không thể
tự hát đúng giai điệu khi không có đàn. Còn khi học sinh luyện hát mà giáo viên
cứ đánh đàn liên tục thì vừa khó bao quát lớp, không nắm rõ khu vực nào hoặc học
sinh nào không hát được, lại khó nghe các em hát giai điệu có chính xác không vì
tai nghe đàn rõ hơn là nghe tiếng hát của các em.
Không những thế nghe đàn mãi nhất là nếu giáo viên đệm đàn không hay,
không sáng tạo thì học sinh cũng chỉ hứng thú lúc đầu còn về sau các em sẽ mất

tập trung, giảm hiệu quả.
Việc học bài hát với đàn giúp các em dần dần hình thành một thói quen hát
biết nghe nhịp, biết hoà giọng cùng các bạn nên không chỉ nâng cao hiệu quả học
hát, giúp các em thuộc nhanh, hát đúng bài hát trong chương trình và những bài
hát sinh hoạt ở sân trường.
Bản thân một giờ dạy học âm nhạc ở trường THCS đã là một hoạt động
mang tính giáo dục thẩm mĩ cao vì trong mỗi giờ học, các em học sinh được nghe
hát, nghe nhạc, được tập hát, tập đọc nhạc, tiếp xúc với những tác phẩm âm nhạc
chọn lọc hoặc làn điệu dân ca giàu sức truyền cảm. Vì vậy, dạy nhạc mà không có
phương tiện hỗ trợ thì rất vất vả. Giống như thước kẻ trong môn toán, hình học,
đàn Ooc gan là “thước đo” chuẩn mực về cao độ của âm thanh.
Giáo viên không có cao độ chuẩn khi hát mẫu không chính xác sẽ làm cho
học sinh lúng túng không biết đọc, hát ra sao. Khi các em đọc, hát chưa đúng giáo

6


viên muốn sửa lại bắt buộc phải cho học sinh nghe nhiều lần trên đàn. Sử dụng
đàn giúp thầy và trò tiếp cận môn học một cách nhẹ nhàng và hứng thú nhiều hơn.
-Đối với sự phát triển của khoa học công nghệ hiện đại thì hiện nay cũng đã có
một số loại đàn đọc được các bản nhạc có lời hát và nhạc Beat chuẩn sử dụng
trong bài dạy rất hiệu quả. Muốn sử dụng thành thạo người giáo viên phải thường
xuyên cập nhật làm quen và thực hành nhiều trên chiếc đàn Ooc gan mà mình sử
dụng để tránh gây sự cố làm trống thời gian gây mất tập trung chú ý của học sinh.
Đồng thời giáo viên nên dành nhiều thời gian cho việc tập trước các bài nhạc ở
nhà thật thuần thục, tập các đoạn dạo đầu và kết, các đoạn chạy phước điệu trong
bản nhạc thật hay để lôi cuốn học sinh và gây hứng thú. Muốn làm được điều này
người giáo viên cần phải biết cách soạn đệm các bài hát, phối hợp âm chuẩn,
chính xác và hay để kích thích tai nghe, sự cảm nhận âm nhạc và lôi cuốn học
sinh học tập bộ môn đạt hiệu quả.

2.3.2- Sử dụng băng tiếng hoặc đầu đọc USB
Đài cát sét với bộ băng tiếng từ lớp 6 đến lớp 9 là phương tiện đồ dùng dạy
học do nhà xuất bản Giáo dục phát hành, tôi đã đưa phương tiện này sử dụng trong
nhiều năm qua rất hiệu quả.
Băng tiếng âm nhạc được biên soạn khá công phu. Mỗi bài học có đủ nội
dung hát và nhạc như chương trình sách giáo khoa. Các em nghe giới thiệu bài hát
cùng với giọng hát của giáo viên và tiếng đàn rất phong phú, nhưng khi được nghe
tiếng hát của những người bạn nhỏ gần gũi của mình trong tiếng nhạc rộn ràng thì
các em lại càng hứng thú hơn, cảm thấy giai điệu bài hát hay hơn, giúp các em có
được hứng thú để bắt đầu học bài hát.
Luyện sao cho mình có thể hát hay như bạn, sau khi các em đã học thuộc
giai điệu, tiết tấu của bài hát, giáo viên nên cho các em nghe lại băng mẫu một lần
nữa. Các em có thể gõ phách vào lòng bàn tay và hát nhẩm theo.
7


Sau đó đến phần luyện hát, các em có thể hát theo phần nhạc không có lời
(cũng đã được thu sẵn ở trong băng), chỉ cần được giáo viên hướng dẫn cách bắt
vào bài và nhìn theo sự chỉ huy của giáo viên, các em có thể trở thành những “ca
sĩ” thả mình trong tiếng nhạc thật hay.
-Với sự phát triển chóng mặt của các công nghệ thông tin và các phương
tiện hiện đại, những thiết bị đọc âm thanh ra đời như các loại loa có đầu đọc USB,
thẻ nhớ…Giáo viên có thể sử dụng những thiết bị này để phục vụ cho bài giảng
của mình rất tiện lợi, đặc biệt là phân môn Âm nhạc thường thức để các em được
nghe những bài hát bản nhạc của các nhạc sĩ ca sĩ nổi tiếng trong nước và trên thế
giới thực hiện. Việc quan trọng là người giáo viên phải biết cách nghe, và lựa chọn
những bài hát bản nhạc chuẩn có sẵn ở trên mạng Internet để tải về USB, thẻ nhớ
và mở cho học sinh nghe, tránh đưa những bản nhạc thiếu chuẩn xác sẽ làm cho
học sinh cảm nhận âm nhạc bị lệch lạc. Việc sử dụng thành thạo các đầu đọc USB
sẽ giải quyết được những khó khăn cho giáo viên giảng dạy bộ môn khi mà mơ

ước để mỗi trường mỗi giáo viên âm nhạc có một cây đàn nhiều chức năng như
Yamaha, S750, S950… với giá tiền lên đến mấy chục triệu đồng thì với một
trường học ở vùng nông thôn như chúng tôi nhiều năm sau nữa khó có thể thực
hiện được, vì vậy việc vận dụng những đồ dùng dạy học phù hợp với điều kiện
nhà trường và khả năng cập nhật, sử dụng thành thạo các phương tiện âm nhạc đối
với mỗi giáo viên giảng dạy bộ môn âm nhạc là việc làm cần thiết, hàng ngày để
nâng cao hiệu quả giờ dạy.
2.3.3– Sử dụng bảng phụ
Cuốn sách âm nhạc nằm trong bộ sách giáo khoa mà mọi học sinh hiện nay
đang sử dụng có in đủ nội dung cần thiết cho mỗi tiết học, việc sử dụng cuốn sách
đó là không thể thiếu. Tuy nhiên cũng có nhiều lúc các nội dung đó phải được thể
hiện trên mặt bảng để cả lớp có thể theo dõi được dễ dàng và thống nhất dưới sự
hướng dẫn của giáo viên, nên giáo viên phải có một bảng phụ rất hữu ích để phục
8


vụ mục đích này. Bảng phụ dùng để khi dạy bài mới hoặc ôn các bài hát , tập đọc
nhạc đã học. Khi dạy bài mới giáo viên cho học sinh nghe giới thiệu bài hát, hoặc
bài tập đọc nhạc, giáo viên cho học sinh theo dõi lời ca đã chép sẵn cũng như việc
sử dụng cho các em học tập chép nhạc. Giáo viên có thể chuẩn bị sẵn các âm hình
tiết tấu cơ bản ra bảng phụ hướng dẫn các em, làm như vậy sẽ không mất nhiều
thời gian mà hiệu quả giờ học lại rất tốt. Tuy nhiên, hiện nay bảng phụ in sẵn các
bài hát, bài TĐN chỉ mới được cấp cho khối 6, 8 và 9 nhưng cũng chưa đầy đủ,
khối 7 chưa có. Vì vậy, khi dạy giáo viên phải tự chuẩn bị rất vất vả. Tuy vậy để
nâng cao hiệu quả của giờ dạy giáo viên nhất thiết phải chuẩn bị kĩ lưỡng phần
này. Vì khi có bảng phụ chuẩn bị sẵn học sinh sẽ tập trung hơn, phát huy được tính
chủ động, sáng tạo của các em nhiều hơn, các em sẽ có sự thi đua phát biểu trong
giờ học, làm cho hiệu quả giờ học tốt hơn rất nhiều.
2.3.4- Sử dụng tranh minh họa
Mỗi bài hát trong sách giáo khoa đều được minh hoạ bằng 1 đến 2 bức tranh

in sẵn. Những bức tranh này đều đẹp và gần gũi với tư duy học sinh. Dựa vào đó
giáo viên có thể giới thiệu bài hát mới và giải thích lời ca. Tuy nhiên để phù hợp
với khuôn khổ có hạn của sách, các bức tranh thường nhỏ và không được in nhiều
màu vì thế việc chuyển tải nội dung có nhiều mặt hạn chế.
Kết hợp với giáo viên mỹ thuật của trường, giáo viên tìm tòi nội dung và
hình thức thể hiện để có một số tranh vẽ minh hoạ phù hợp với yêu cầu giảng dạy.
Hoặc giáo viên có thể tìm các bức tranh đẹp phù hợp có sẵn trên mạng để in trên
vải bạt bằng máy in phun màu cỡ lớn có ở các nhà làm biển quảng cáo để in tranh
phục vụ bài dạy.
Nội dung tranh có thể theo sách giáo khoa hoặc có sửa đổi cho phù hợp với
mằu sắc của tranh như tươi sáng, sinh động, các hình vẽ rõ ràng, dễ nhìn, ví dụ ở
bài: "Ngày đầu tiên đi học" ở lớp 6 hình vẽ các bạn học sinh đang tung tăng cắp
9


sách tới trường trên những con đường làng quen thuộc gợi lên một khung cảnh
sinh động, gợi mở lên những hình ảnh ngày đầu đến trường, đến lớp với bao bâng
khuâng xao xuyến của các em. Tạo nên sự sinh động vui tươi và cả niềm hưng
phấn khi học bài hát này.
2.3.5. Sử dụng thanh phách
Thanh phách được làm bằng thân cây tre già đây là dụng cụ rất dễ làm và dễ
kiếm ở vùng nông thôn nhưng nó đem lại hiệu quả trong giờ học âm nhạc rất cao
các em học sinh rất sôi nổi hào hứng khi giáo viên hướng dẫn cho các em sử dụng
thanh phách để gõ nhịp, phách, tiết tấu trong các bài hát, bài tập đọc nhạc, thông
qua việc sử dụng thanh phách sẽ giúp các em học sinh học nhạc nắm vững về nhịp
phách, các chỗ ngân nghỉ, đúng với tốc độ mà không bị lỡ nhịp, phách, các em chủ
động được nhịp, phách trong khi hát và tập đọc nhạc
2.3.6. Sử dụng máy chiếu, máy tính và bài giảng PowerPoint.
Với sự phát triển của khoa học hiện đại thì chiếc máy chiếu, máy tính và
bài giảng PowerPoint có thể thay thế các loại bảng phụ, tranh ảnh. Khi sử dụng

máy chiếu và máy tính thì không cần sử dụng các loại bảng phụ và tranh ảnh nữa,
vì chỉ cần giáo viên chuẩn bị sẵn các dữ liệu tranh ảnh, bản nhạc bài hát, bản nhạc
tiếng có lời, không lời thiết kế vào bài giảng PowerPoint thì bài giảng sẽ được
chiếu trên màn hình và thực hiện tiết dạy rất rất hiệu quả và thành công. Tuy nhiên
với phương tiện công nghệ thông tin hiện đại này chưa đủ để đáp ứng cho mỗi
phòng học, hay mỗi bộ môn có một bộ máy chiếu kèm loa để dạy học hàng ngày,
thì việc sử dụng các thiết bị đồ dùng như Đàn ooc gan, bảng phụ, tranh bài hát,
bản nhạc, đài đĩa, đầu đọc USB, thanh phách… để làm tăng hiệu quả giờ học Âm
nhạc vẫn là phương tiện sử dụng thông dụng và tiện lợi nhất hiện nay. Điều này tôi
muốn nói để tránh việc một số giáo viên chỉ thích sử dụng công nghệ thông tin cho
những bài giảng trong các đợt thao giảng, dự giờ thăm lớp của tổ, nhà trường, thi
10


giáo viên giỏi các cấp… còn lại các giờ học khác vì không có đủ máy chiếu, máy
tính để phục vụ hàng ngày cho việc giảng dạy giáo viên thường ngại chuẩn bị đồ
dùng như bảng phụ,đàn Ooc gan, tranh bài hát…. Vì thế lên lớp thường dạy chay
nên dẫn đến hiệu quả giờ học và khả năng tiếp thu bài của các em rất thấp.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản
thân, đồng nghiệp và nhà trường
Sau khi ứng dụng sử dụng các đồ dùng dạy học môn Âm nhạc ở trường
THCS tôi đã dạy thực nghiệm đối với học sinh các lớp 6, 7, 8. Giáo viên lên lớp
hát mẫu có đàn, có bảng phụ, có đài và băng tiếng, đầu đọc USB, thanh phách vận
dụng phương thức dạy và học dựa trên nguyên tắc phối hợp sử dụng đồ dùng dạy
học một cách hợp lý như đã nêu ở trên.
Ví dụ:

Tiết 22 : Học hát: Bài “ Ngày đầu tiên đi học”
Nhạc: Nguyễn Ngọc Thiện
Lời thơ: Viễn Phương


I. Mục tiêu
1. Kiến thức:
Hát đúng cao độ, trường độ, tiết tấu và lời ca bài hát. Hát lấy hơi sau các từ :
học, trường, khóc, thương, học, nhoà, ủi, tha, đó, hiền, ngỡ, tiên, lớn, xưa, học.
Ngân đủ phách và ngắt câu ở dấu lặng : tha, về. Hát luyến 2 âm các từ : thiết, thế,
ngỡ, học.
2. Kỹ năng:
Luyện tập kĩ năng hát đồng đều hoà giọng, hát đơn ca.
3. Thái độ:
Qua bài hát, gợi cho hs những tình cảm bâng khuâng, xao xuyến về kỷ niệm
không thể nào quên của thời thơ ấu. Từ đó các em cố gắng chăm học để đền đáp
công ơn, tấm lòng của cô và mẹ.
4. Năng lực HS cần đạt :
11


Học xong bài Ngày đầu tiên đi học HS có khả năng hát và biểu diễn trước lớp
trước trường.
II. Phần chuẩn bị :
1. Chuẩn bị của GV : - Đàn Ooc gan, thanh phách.
- Bảng phụ bài hát. Đầu đọc USB
2. Chuẩn bị của HS : - Học thuộc bài cũ, xem trước bài mới.
- Thực hiện theo hướng dẫn của gv.
III. Tiến trình bài dạy :
Hoạt động của Giáo viên và nội dung
1. Ổn định tổ chức :

Hoạt động của học sinh
- Lớp trưởng báo cáo sĩ số.


- Gv kiểm tra sĩ số lớp.

- Lớp thực hiện.

- Quản ca bắt nhịp bài hát Niềm vui của em.
2. Kiểm tra bài cũ :
- Gv gọi 1 – 2 hs lên bảng, yêu cầu :

- Cá nhân hs thực hiện.

? Em hãy trình bày hoàn chỉnh bài hát : Niềm vui
của em.

Gv nhận xét – ghi điểm.

3. Giới thiệu bài :
Ai cũng có kỷ niệm về ngày đầu tiên được cắp
sách đến trường, kỷ niệm đó sẽ đi suốt cuộc đời của
chúng ta. Với những tình cảm bâng khuâng, xao - Hs chú ý.
xuyến đó, nhà thơ Viễn Phương đã làm bài thơ
“Ngày đầu tiên đi học” và nhạc sĩ Nguyễn Ngọc
Thiện đã phổ nhạc thành bài hát với giai điệu mượt
mà, dễ thương.
Gv ghi bảng.

- Hs ghi vở.

4. Bài mới :
a. Nội dung 1 : Học hát bài : Ngày đầu tiên đi học

12


- Gv treo bảng phụ và cho hs nghe bài hát mẫu có - Hs nghe bài hát mẫu.
trong đàn Casio Ckt 7200. Nếu không có đàn loại
này thì dùng USB tải bài hát để đọc bằng loa có khe
cắm USB hoặc thẻ nhớ.
- Gv hướng dẫn hs luyện thanh theo mẫu :

- Hs luyện thanh theo mẫu.

- Hs chú ý.
Nô ............................. na.
- Gv chia bài hát thành 2 đoạn, mỗi đoạn có 2 câu.

- Hs nghe và nhẩm theo.

- Gv tiến hành dạy từng câu theo lối móc xích.
- Gv đàn giai điệu câu 1: 1 – 2 lần. Gv hướng dẫn hs - Cá nhân hs thực hiện.
các chỗ lấy hơi sau : học, trường, khóc.
- Cả lớp thực hiện.
- Gv gọi 1 hs hát.- Gọi 1 hs khác nhận xét - Gv
nhận xét
- Gv bắt nhịp cho cả lớp hát 1 – 2 lần.
- Tiến hành tương tự với các câu còn lại. Gv hướng - Hs chú ý.
dẫn hs hát lấy hơi sau các từ : học, trường, khóc,
thương, học, nhoà, ủi, tha, đó, hiền, ngỡ, tiên, lớn,
xưa, học. Ngân đủ phách và ngắt câu ở dấu lặng : - Hs hát theo câu.
tha, về. Hát luyến 2 âm các từ : thiết, thế, ngỡ, học. - Hs hát theo đoạn.
- Hs hát câu 1

câu 3

câu 4

câu 2

câu 1 + 2.

- Hs hát cả bài.

câu 3 + 4.

- Hs hát đoạn 1.
- Hs hát đoạn 2.

- Hs chú ý và quan sát.

- Hs hát ttoàn bài.

- Hs hát và gõ phách, nhịp

b. Nội dung 2 : Tập hát kết hợp gõ phách.

bằng thanh phách..
13


- Gv thực hiện mẫu vỗ tay theo phách, nhịp. Hướng - Nhóm hs thực hiện.
dẫn hs vào ô nhịp lấy đà.


- Hs chú ý.

- GV hướng dẫn cả lớp hát kết hợp gõ phách, nhịp - HS thực hiện
bằng thanh phách.
+ Gv hướng dẫn và chỉ huy cho hs hát theo nền nhạc - Hs nghe và hát theo nhạc
đệm có trong đàn hoặc nhạc Beat trong USB đọc nền bài hát.
bằng loa có khe cắm thẻ nhớ và USB.

- Cả lớp thực hiện.

- Gọi 1 nhóm hs lên hát.

- Hs ghi nhớ.

- Gv hướng dẫn hs hát thể hiện được cảm xúc nhẹ - Hs chú ý và thực hiện.
nhàng, tha thiết.
? Nêu nội dung của bài hát ?

- HS trả lời

? Qua bài hát, tác giả nhắn nhủ các em điều gì?
5. Củng cố - Dặn dò - Nhận xét :
- Gv cho hs nghe lại bài hát mẫu.

- HS nghe

- Gv bắt nhịp cho cả lớp hát lại bài hát trên nền nhạc

- HS thực hiện


đệm lần nữa.
- Gv dặn dò hs về nhà tập hát thuộc bài hát

- HS thực hiện

- Gv nhận xét ưu, khuyết điểm của tiết học.
IV. Rút kinh nghiệm sau giờ dạy.

- HS lắng nghe

Với tiết học có sử dụng máy chiếu và máy tính thì giáo viên chỉ cần thiết kế bài
giảng Powerpoint có các hình ảnh mình họa, chèn các hình ảnh bản nhạc, bài hát,
các bản nhạc có lời, hoăc không lời, chuẩn bị máy chiếu và sử dụng thành thạo
máy tính kết hợp sử dụng đàn Ooc gan linh hoạt thì sẽ thực hiện thành công tiết
dạy với hiệu quả cao. Khi sử dụng máy chiếu và máy tính giáo viên không cần sử
dụng bảng phụ và tranh bài hát để tránh lạm dụng sử dụng một lúc quá nhiều đồ

14


dùng dạy học giáo viên sẽ không còn thời gian để hướng dẫn các em học sinh học
tập.
Tương tự ở các khối lớp khác tôi cũng đã thể nghiệm phối hợp sử dụng đồ
dùng dạy học và sau khi học xong các tiết học, số học sinh thích học tăng lên rõ
rệt. Qua khảo sát thực tế ở các khối lớp 6, 7, 8 cuối học kỳ I năm học 2015-2016
kết quả như sau:
Lớp
6A
7A
8A


Tổng số
34
35
28

Hứng thú
30
32
22

Bình thường
4
3
6

Không thích
0
0
0

Như vậy là qua mỗi tiết dạy có sử dụng phối hợp các đồ dùng của bộ môn
Âm nhạc thì hiệu quả đem lại cao hơn, giờ học trở nên sinh động và vui nhộn hơn
đáp ứng được mục tiêu, yêu cầu của môn học. Mỗi bài học đều hứa hẹn những bất
ngờ, thú vị giúp các em yêu trường, mến lớp hơn. Các hoạt động bề nổi của nhà
trường các em tham gia ngày càng tích cực và có chất lượng cao hơn.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1, Kết luận
Việc sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Âm nhạc là việc làm rất cần thiết
để nâng cao chất lượng học tập và giảng dạy bộ môn góp phần giáo dục đào tạo

thế hệ trẻ và phát triển nhân cách toàn diện làm nền móng vững chắc cho bước
phát triển cao hơn.
Tuy nhiên việc sử dụng đồ dùng dạy học môn Âm nhạc giáo viên cần lưu ý
tránh lạm dụng quá mức, không kham cùng một lúc nhiều đồ dùng, sử dụng loại
đồ dùng nào khi giảng dạy phải thuần thục tránh để tình trạng giáo viên tập trung

15


vào việc sử dụng các đồ dùng không bao quát lớp học, sử dụng đồ dùng không
thành thạo làm cho học sinh mất tập trung hiệu quả giờ học sẽ không cao.
Qua thời gian thể nghiệm trực tiếp giờ học ở lớp và tham khảo đồng nghiệp
trên địa bàn và tôi không có ý muốn chối bỏ sự cần thiết của các phương tiện dạy
học truyền thống đó là những cuốn sách giáo khoa, tâm huyết của bao nhiêu nhà
nghiên cứu, bao nhạc sĩ và bao nhà giáo đầy kinh nghiệm, là chiếc bảng đen thân
thiết mà trên đó mỗi bài học hàng ngày hiện lên ngay ngắn, là cuốn vở học trong
có những lời nhận xét thắm màu mực đỏ bên những nét bút, lời giảng dịu dàng
truyền cảm của thầy giọng hát thân quen đối với những thế hệ học trò thì việc phối
hợp sử dụng một cách khoa học các đồ dùng âm nhạc như đàn Ooc gan, đài, băng,
đĩa, dầu đọc USB bảng phụ, tranh ảnh, thanh phách, máy chiếu, máy tính… là
điều rất cần thiết cho môn Âm nhạc. Từ đó giúp các em ngày càng yêu thích giờ
học Âm nhạc.
Tạo giờ học có chất lượng và hiệu quả cao và chắc chắn không thể thiếu
được một bầu nhiệt huyết thôi thúc giáo viên không ngừng tìm tòi để có nhiều đồ
dùng hữu ích, hăng say hơn trong việc học tập và trau dồi nâng cao trình độ
chuyên môn, đặc biệt là “năng khiếu đàn hát”, mang đến cho các em nhiều giờ học
hấp dẫn và lý thú, xây dựng cho các em một thị hiếu lành mạnh, một tình yêu quê
hương, đất nước, yêu gia đình, yêu cuộc sống và thiên nhiên tươi đẹp, một hành
trang tinh thần không thể thiếu để các em bước vào đời làm chủ tương lai.
3.2- Kiến nghị

Qua thực tế giảng dạy và tìm hiểu việc sử dụng linh hoạt có khoa học các đồ
dùng dạy học trong môn Âm nhạc ở trường THCS là rất cần thiết, nó gây sự hứng
thú và chú ý trong học tập sinh hoạt tập thể của học sinh, chất lượng môn học nhờ
đó ngày càng được nâng cao. Với cảm nhận của mình xin được đưa ra một vài
kiến nghị như sau:
16


+ Nhà trường nên đầu tư cơ sở vật chất để các em học tập tốt bộ môn âm
nhạc như : băng, đài, đĩa nhạc, đầu đọc USB cho học sinh nghe mẫu và thưởng
thức âm nhạc, tranh ảnh về các nhạc sĩ để giới thiệu trong các bài hát.
+ Cần phải có phòng học riêng đúng tiêu chuẩn phòng học âm nhạc.
+ Cần phải đầu tư các loại nhạc cụ có chức năng hiện đại để sử dụng trong
việc dạy học.
+ Quan tâm bồi dưỡng đầu tư học sinh năng khiếu , tổ chức nhiều hoạt động
văn nghệ dưới nhiều hình thức, tên gọi khác nhau ở cấp Trường, cấp Huyện để học
sinh năng khiếu có cơ hội tham gia và phát triển toàn diện.
Trên đây là một số biện pháp sử dụng đồ dùng dạy học môn Âm nhạc ở
trường THCS Vĩnh Yên bản thân tôi đã tích lũy và sáng tạo trong quá trình giảng
dạy Âm nhạc trong nhiều năm qua trong quá trình nghiên cứu không tránh khỏi
những hạn chế, thiếu sót. Rất mong được sự đóng góp của quý đồng nghiệp./.

XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

VĩnhYên, ngày 05 tháng 03 năm2016
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác.
(Ký và ghi rõ họ tên)


Nguyễn Thị Thúy

17


===g

Tài liệu tham khảo
- Sách giáo khoa âm nhạc 6,7,8,9. Nhà xuất bản Giáo dục
-

Hướng dẫn dạy và học đàn Ooc gan quyển 1, quyển 2. Nhà xuất bản âm
nhạc. Tác giả Xuân Tứ

- Học đệm PIANO cơ bản phần I . Nhà xuất bản âm nhạc Tác giả Song Minh
-

Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kỹ năng môn Âm nhạc THCS. Nhà
xuất bản Giáo dục.
MỤC LỤC
Tên các tiêu đề

1. Mở đầu

Trang
Trang 1

1.1.Lí do chọn đề tài .

Trang 1


1.2.Mục đích nghiên cứu .

Trang 2

1.3.Đối tượng nghiên cứu.

Trang 3

- Phương pháp nghiên cứu.

Trang 3

2.Nội dung sáng kiến kinh nghiệm.

Trang 3

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm .

Trang 3

2.2.Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh
nghiệm.

Trang 4

2.3. Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc các giải pháp đã sử
dụng để giải quyết vấn đề.

Trang 5


2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động
giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.

Trang 11

3. Kết luận, kiến nghị .
3.1. Kết luận.

Trang 15

3.2.Kiến nghị.

Trang 16
Trang 1
18


19