GIÁO ÁN HÓA HỌC 10

BÀI 7: BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ
HỌC (tiết 1)
Kiến thức cũ có liên quan

Kiến thức mới trong bài cần hình thành

- Nguyên tử: Kí hiệu, số - Sự phát minh ra bảng tuần hoàn
hiệu...
- Nguyên tắc sắp xếp của các nguyên tố trong bảng
- Cấu hình electron nguyên tuần hoàn
tử
- Ô nguyên tố, chu kì

I. MỤC TIÊU:
1.Kiến thức:Biết được:
- Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn.
- Cấu tạo của bảng tuần hoàn: ô, chu kì, nhóm nguyên tố (nhóm A, nhóm B).
2.Kĩ năng:
Từ vị trí trong bảng tuần hoàn của nguyên tố (ô, chu kì) suy ra cấu hình
electron và ngược lại.
3.Thái độ: Tích cực trong học tập, chủ động nắm bắt kiến thức
II. TRỌNG TÂM:
Ô nguyên tố
- Chu kì
- Mối liên hệ giữa cấu hình và vị trí nguyên tố
II.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Diễn giảng – phát vấn- trực quan.
-

III. CHUẨN BỊ GIÁO CỤ:

*Giáo viên: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học (to) hoặc trên powerpoint
*Học sinh: Chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp.


GIÁO ÁN HÓA HỌC 10

IV. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
1.Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, đồng phục...
2.Kiểm tra bài cũ: (0 phút)
3.Bài mới:
a) Đặt vấn đề: Đã có rất nhiều các nguyên tố hoá học được tìm ra, để sắp xếp
các nguyên tố đó một cách khoa học người ta đa phải nghiên cứu rất nhiều
và cuối cùng đã đưa ra bảng hệ thống tuần hoàn mà chúng ta đang sử dụng
hôm nay của Mendeleep. Các nguyên tố được sắp xếp như thế nào trong
bảng tuần hoàn, chúng ta hãy cùng tìm hiểu.
b) Triển khai bài
HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Sơ lược về sự phát minh ra bảng tuần hoàn
Mục tiêu: Học sinh biết về sự phát minh ra bảng tuần hoàn
Gv yêu cầu học sinh đọc, gv thông Sơ lược về sự phát minh ra bảng tuần hoàn
tin thêm
Hoạt động 2: Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn
Mục tiêu: Biết nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn
- Giá trị nào đặc trưng cho hạt nhân I/ NGUYÊN TẮC SẮP XẾP CÁC
và nguyên tử ?
NGUYÊN TỐ TRONG BẢNG TUẦN
HÒAN:
- Hs: Điện tích hạt nhân và số khối
− Các nguyên tố được xếp theo chiều

- Gv trình chiếu bảng tuần hoàn, chỉ
tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử.
cho hs số thứ tự của nguyên tố, yêu
cầu học sinh quan sát và cho biết
− Các nguyên tố mà nguyên tử có cùng
các nguyên tố được sắp xếp theo số lớp electron trong nguyên tử được xếp
thứ tự dựa trên điều gì?
thành một hàng.
- Yêu cầu hs viết cấu hình e của 3
− Các nguyên tố mà nguyên tử có cùng
nguyên tố trên 1 hàng, nhận xét số electron hóa trị trong nguyên tử được sắp
diểm giống nhau, rút ra kết luận gì? xếp thành một cột.


GIÁO ÁN HÓA HỌC 10

- Yêu cầu hs viết cấu hình của 3
* Electron hóa trị là những electron có
nguyên tố trên 1 cột, nhận xét, kết khả năng tham gia hình thành liên kết hóa
luận
học (e lớp ngoài cùng hoặc phân lớp kế
ngoài cùng chưa bão hoà)
- Gv thông tin về e hoá trị
Hoạt động 3: Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn
Mục tiêu: Biết cấu tạo bảng tuần hoàn ( ô nguyên tố, chu kì), hiểu mối liên hệ
giữa cấu hình và thứ tự chu kì nguyên tố trong bảng tuần hoàn
- Gv thông tin về ô nguyên tố, số II/ CẤU TẠO BẢNG TUẦN HOÀN
hiệu nguyên tử
1. Ô nguyên tố:
- Gv trình chiếu ô nguyên tố, yêu

- Mỗi nguyên tố hóa học được xếp vào một
cầu hs cho biết ô nguyên tố cho
ô của bảng gọi là ô nguyên tố.
biết những thông tin gì?
- Số thứ tự của ô nguyên tố đúng bằng số
- Vd: Ô nguyên tố nhôm, yêu
hiệu nguyên tử của nguyên tố đó.
cầu hs xác định các thông tin
- Yêu cầu một số hs khác xác
định thông tin của một số
nguyên tố trong bảng tuần hoàn

Số hiệu nguyên tử
Kí hiệu hóa học

Tên nguyên tố

13

Al

26,98
1,61

Nhôm
+3
[Ne] 3s23p1

Nguyên tử khối
Trung bình

Độ âm điện

Cấu hình electron
Số oxi hóa

- Các nguyên tố có chung đặc
điểm gì dược xếp vào một hàng?

2. Chu kì:
a. Định nghĩa


GIÁO ÁN HÓA HỌC 10

- Hs: Cùng số lớp electron
- Vậy chu kì là gì?
- Hs trả lời

Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử
của chúng có cùng số lớp electron, được sắp
xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần.
b.Giới thiệu các chu kì:

- Gv trình chiếu bảng tuần hoàn,
− Chu kì 1: gồm 2 nguyên tố H(Z=1) đến
yêu cầu hs quan sát, cho biết số
He(Z=2)
nguyên tố trong mỗi chu kì
− Chu kì 2: gồm 8 nguyên tố Li(Z=3) đến
- Gv: Các em có nhận xét gì về

Ne(Z=18)
số lớp e với số thứ tự chu kì?
- Hs trả lời

− Chu kì 3: gồm 8 nguyên tố Na(Z=11) đến
Ar(Z=18)
− Chu kì 4: gồm 18 nguyên tố K(Z=19) đến
Kr(Z=36)

−Chu kì 5: gồm 18 nguyên tố Rb(Z=37) đến
- Gv thông tin về phân loại chu Xe(Z=54)
kì
− Chu kì 6: gồm 32 nguyên tố Cs(Z=55) đến
- Ta có nhận xét gì về chu kì, về Rn(Z=86)
nguyên tố đầu và cuối chu kì?
− Chu kì 7: Bắt đầu từ nguyên tố Fr(Z=87),
- Gv thông tin về họ Lantan và đây là một chu kì chưa đầy đủ.
Actini
c.Phân loại chu kì :
−Chu kì 1, ,2, 3 là các chu kì nhỏ.
−Chu kì 4, 5, 6, 7 là các chu kì lớn.
Nhận xét :
− Các nguyên tố trong cùng chu kì có số lớp
electron bằng nhau và bằng STT của chu kì.
− Mở đầu chu kì là kim lọai kiềm, gần cuối
chu kì là halogen (trừ CK 1); cuối chu kì là khí


GIÁO ÁN HÓA HỌC 10


hiếm.
− Dưới bảng có 2 họ nguyên tố: Lantan và
Actini.
4. Củng cố:
- Viết cấu hình e của nguyên tử của nguyên tố có số thứ tự 15, 17, 20, cho biết
nguyên tố đó thuộc chu kì nào?
- Câu hỏi trắc nghiệm:
1) Các nguyên tố xếp ở chu kì 6 có số lớp electron trong nguyên tử là:
A. 3

B. 5

C. 6

D. 7

2) Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố, số chu kì nhỏ và chu kì lớn là:
A. 3 và 3

B. 3 và 4

C. 4 và 4

D. 4 và 3

3) Số nguyên tố trong chu kì 3 và 5 là:
A. 8 và 18

B. 18 và84 C. 8 và 8


D. 18 và 18

4) Trong bảng tuần hoàn, các nguyên tố được sắp xếp theo nguyên tắc nào?
a) Theo chiều tăng của điện tích hạt nhân
b) Các nguyên tố có cùng số lớp e trong nguyên tử được xếp thành một hàng
c) Các nguyên tố có cùng số e hoá trị trong nguyên tử được xếp thành một cột
d) Cả a, b, c
5. Dặn dò:
- Học bài
- Chuẩn bị phần nhóm nguyên tố
Rút kinh nghiệm:

BÀI 7: BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC (tiết 2)


GIÁO ÁN HÓA HỌC 10

Kiến thức cũ có liên quan

Kiến thức mới trong bài cần hình
thành

- Nguyên tử: Kí hiệu, số hiệu...

- Nhóm nguyên tố

- Cấu hình electron nguyên tử

- Mối liên hệ giữa cấu hình e và nhóm
nguyên tố, vị trí của nguyên tố trong

BTH

- Ô nguyên tố, chu kì

I. MỤC TIÊU:
1.Kiến thức:
Biết được: Cấu tạo của bảng tuần hoàn: Nhóm nguyên tố (nhóm A, nhóm B).
2.Kĩ năng:
Từ vị trí trong bảng tuần hoàn của nguyên tố (ô, nhóm, chu kì) suy ra cấu hình
electron và ngược lại.
3.Thái độ:Tích cực trong học tập, chủ động nắm bắt kiến thức
II.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Diễn giảng - phát vấn- trực quan
III. CHUẨN BỊ GIÁO CỤ:
*Giáo viên: Bảng tuần hoàn (Khổ lớn) hoặc trên powerpoint
*Học sinh: Học bài cũ, chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp.
IV. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
1.Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, đồng phục...
2.Kiểm tra bài cũ: (7 phút)
- Nguyên tắc sắp xếp bảng tuần hoàn? Xác định thông tin ô nguyên tố
- Viết cấu hình electron nguyên tử; xác định số e hoá trị, vị trí của nguyên tố có
STT là 3, 11, 19/9, 17, 35?


GIÁO ÁN HÓA HỌC 10

3.Bài mới:
a) Đặt vấn đề: Dựa vào bài cũ, yêu cầu học sinh nhận xét về vị trí các nguyên
tố trong bảng tuàn hoàn Vào bài
b) Triển khai bài
HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC
Hoạt động1: Nhóm nguyên tố:
Mục tiêu: Biết cấu tạo bảng tuần hoàn ngoài ô nguyên tố, chu kì còn có nhóm
nguyên tố, hiểu mối liên hệ giữa cấu hình electron và nhóm
- Gv yêu cầu học sinh nhắc lại e hoá trị là
những e như thế nào? Dựa vào bài cũ
nhận xét điểm giống nhau và khác nhau
về cấu hình của 3 nguyên tố  Cấu hình
tương tự nhau được xếp vào cùng một
nhóm, vậy nhóm là gì?

3. Nhóm nguyên tố:
a. Định Nghĩa : Nhóm là tập hợp
các nguyên tố mà nguyên tử có cấu
hình electron tương tự nhau, do đó có
tính chất hóa học gần giống nhau,
sắp xếp thành một cột.

- Hs trả lời

b. Phân loại: Gồm 8 nhóm A và 8
- Gv trình chiếu BTH, yêu cầu hs cho biết nhóm B
trong bảng tuần hoàn:
- Nhóm A: gồm 8 nhóm từ IA →
VIIIA (Mỗi nhóm 1 cột)
+ Có tất cả bao nhiêu nhóm
+ Có tất cả bao nhiêu cột
+ Có bao nhiêu loại nhóm

+ Nguyên tố s: Nhóm IA (nhóm kim

loại kiềm, trừ H) và nhóm IIA (kim
loại kiềm thổ)

+ Có bao nhiêu nhóm A, bao nhiêu nhóm
+ Nguyên tố p: Nhóm IIIA đến VIIIA
B
(trừ He)
- Gv: Trình chiếu bảng cấu hình e của chu
+ STT nhóm = Số e lớp ngoài cùng =
kì I, II, VII, VIII yêu cầu hs quan sát cho
Số e hoá trị
biết:
+ Nhóm A gồm những nguyên tố thuộc họ
nào?
+ Nguyên tố s thuộc nhóm nào, nguyên tố


GIÁO ÁN HÓA HỌC 10

p thuộc nhóm nào?
+ Mối liên hệ giữa cấu hình e và số TT
nhóm?
- Hs xác định nhóm của các nguyên tố
- Nhóm B: gồm 8 nhóm từ IB →
trong bài cũ
VIIIB (Mỗi nhóm là một cột, riêng
Tương tự với nhóm B
nhóm VIIIB có 3 cột).
 Để xác định nhóm của nguyên tố phải + Nguyên tố d:
dựa vào số e hoá trị và họ của nguyên tố

+ Nguyên tố f: Thuộc 2 hàng cuối
- Gv yêu cầu hs viết cấu hình e nguyên tử bảng
của các nguyên tố có STT 27, 28 và xác
+ Số TT nhóm = Số e hoá trị
định nhóm
Ngoại lệ: Số e hoá trị = 9,10 thuộc
 Dựa vào cấu hình e nguyên tử, có thể
nhóm VIIIB
xác định được vị trí nguyên tố trong bảng
tuần hoàn (Gồm: Thứ tự ô nguyên tố, chu
kì, nhóm)
- VD: Viết cấu hình e nguyên tử Br
(Z=35), xác định vị trí trong BTH?

4. Củng cố:
- Khối các nguyên tố s gồm các nhóm nào, được gọi là các nhóm gì?
- Khối các nguyên tố p gồm các nhóm nào?
- Khối các nguyên tố d gồm các nhóm nào?
- Khối các nguyên tố f gồm các nhóm nào?
- Nguyên tử của một nguyên tố có cấu hình e là: 1s 2 2s 2 2 p 6 3s 2 3 p 6 3d 1 4s 2 nằm ở
vị trí nào trong bảng tuần hoàn?
- Câu hỏi trắc nghiệm (5 câu)


GIÁO ÁN HÓA HỌC 10

5. Dặn dò: Học bài, chuẩn bị bài “Sự biến đổi tuần hoàn cấu hình e nguyên
tử ...”

Rút kinh nghiệm:

................................................................................................................................
...........................
................................................................................................................................
...........................
................................................................................................................................
..........................