TIỂU LUẬN
MÔN HỌC: CƠ SỞ LÝ LUẬN BÁO CHÍ
Đề Tài :

Bàn về tính khách quan và chân thật của báo chí
trong đời sống xã hội
GVHD: PGS.TS : NGUYỄN VĂN DỮNG
LỚP : CHUYỂN ĐỔI KIẾN THỨC THẠC SĨ ĐỢT 2 NĂM 2018

Page 1


PHẦN MỞ ĐẦU`
1, Tính cấp thiết của đề tài tiểu luận:
Theo dòng chảy của thời gian, xã hội từng bước ,từng bước đi lên và phát
triển. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế xã hội, đời sống của nhân dân cũng
được cải thiện . Trong đó nhu cầu về văn hóa- giải trí luôn nhận được sự quan tâm
của đông đảo quần chúng nhân dân. Cùng với xu hướng đó chính là sự phát triển
đi lên của báo chí. Dần dần báo chí đóng vai trò thiết yếu trong cuộc sống hàng
ngày của nhân dân.
Báo chí không chỉ là một phần giải trí của đời sống hàng ngày của nhân
dân mà quan trọng hơn báo chí còn là cơ quan ngôn luận của Đảng và Nhà nước ..
Báo chí góp phần hình thành tâm lý và dư luận xã hội. Báo chí cũng góp phần
quan trọng trong việc hình thành thói quen, thị hiếu xã hội. Báo chí là một hoạt
động trong lĩnh vực văn hoá tư tưởng cho nên việc đúng hay sai của một bài báo,
bài báo đó có đảm bảo được tính khách quan, chân thật hay không có ảnh hưởng,
tác động lớn đến xã hội, khi tác phẩm báo chí đó đã được công chúng hoá. Do đó
báo chí luôn cần sự khách quan và chân thật để có thể đem đến những thông tin
đúng và hữu ích cho nhân dân.
Tính khách quan và chân thật là một trong những nguyên tắc cơ bản hàng
đầu của báo chí. Trong học phần “Cơ sở lý luận của báo chí” dưới sự dìu dắt và

dạy dỗ của thầy Nguyễn Văn Dững, em đã nhận thức được tầm quan trọng và sự
ảnh hưởng của tính khách quan và chân thực của báo chí trong tình hình hiện nay.
Trên cơ sở học tập và nghiên cứu em nhận thấy đây là vấn đề đáng để bản thân
lưu ý , học hỏi. Bởi nhẽ báo chí có quan hệ tới đông đảo mọi tầng lớp, giai cấp
Page 2


trong xã hội. Báo chí góp phần hình thành tâm lý và dư luận xã hội.. Báo chí là
một hoạt động trong lĩnh vực văn hoá tư tưởng cho nên việc đúng hay sai của một
bài báo, bài báo đó có đảm bảo được tính khách quan, chân thật hay không có ảnh
hưởng, tác động lớn đến xã hội, khi tác phẩm báo chí đó đã được công chúng hoá.
Chính vì những điều trên , báo chí luôn cần sự khách quan và chân thật để đem
đến cho công chúng những thông tin hữu ích , chính xác. Do đó tính khách quan,
chân thật có vai trò đặc biệt quan trọng, quyết định đến hoạt động báo chí.
2. Mục đích, đối tượng, phạm vi nghiên cứu:
2a. Mục đích
Từ việc nghiên cứu đề tài sẽ cho chúng ta cái nhìn đầy đủ và chính xác hơn
về đề tài này. Giúp chúng ta hiểu hơn về các khái niệm, cũng như tầm ảnh hưởng
của vấn đề đối với hoạt động báo chí.
2b. Nhiệm vụ:
_Trên cơ sở khảo sát , tham khảo tài liệu và các công trình nghiên cứu
trước đây để từ đó hình thành nên nguyên tắc chân thật và khách quan trong báo
chí.
_Nêu lên vai trò và hệ qủa của tính chân thật và khách quan đối với hoạt
động báo chí.
_Đưa ra đề xuất nhằm góp phần nâng cao hiệu quả của báo chí, giúp báo
chí thực hiện tốt nguyên tắc khách quan và chân thật.
2c. Đối tượng nghiên cứu:
Nghiên cứu căn bản, tài liệu để đưa ra cơ sở lý luận cho vấn đề, đánh giá
hiện trạng thực hiện nguyên tắc tính khách quan và chân thật trên các hoạt động

báo chí.
2d. Phạm vi nghiên cứu:
Nguyên tắc tính khách quan và chân thật được thể hiện trên hầu hết các
hoạt động báo chí .
Page 3


Báo chí thể hiện nguyên tắc tính khách quan và chân thật trên các vấn đề
của xã hội, từ kinh tế chính trị, cho đến văn hóa, ngoại giao hay những thông tin
nói về đời sống thường nhật. Tất cả các thông tin trên báo chí luôn cần đảm bảo
tính khách quan và chân thật.

Page 4


II.PHẦN NỘI DUNG
I, Cơ sở lý luận:
1, Một số khái niệm:
1a. Khách quan là gì :
Theo từ điển tiếng Việt : Khách quan là “ cái tồn tại bên ngoài ,không phụ thuộc
vào ý thức , ý chí của con người, trong quan hệ đối lập với chủ quan …., có tính
xuất phát từ thực tế, biểu hiện thực tế một cách chân thực, không chênh lệch.
Trong hoạt động báo chí có thể hiểu được là việc thông tin , phản ánh các sự kiện
và vấn đề thực tế với đầy đủ các chi tiết vốn có của nó, không thêm bớt, không
thiên lệch,thiên vị, thông tin sự kiện đúng như vốn có trong thực tiễn.
Khách quan theo nghĩa nguyên sơ như vậy , có thể nói là không cơ quan báo
chí, không nhà báo nào hiện thực được. Vấn đề này có nhiều lý do chủ quan ,
khách quan . Do đó tính khách quan chỉ là tương đối. Tùy từng trường hợp, vấn đề
đòi hỏi khả năng nhận thức của nhà báo đối với từng vấn đề…
1b. Chân thật là gì:

Theo từ điển tiếng Việt : “chân thật là nghệ thuật phản ánh đúng với bản chất
của hiện thực khách quan”
Như vậy thông tin chân thật đòi hỏi cấp độ cao hơn, cần sự cố gắng về nhiều
mặt của mỗi nhà báo cũng như tòa soạn mới có thể đạt được trong qúa trình phản
ánh thực tiễn. Bởi thông tin chân thật đòi hỏi nhà báo phải hiểu thực chất vấn đề,
thực chất tình hình và biết cách chọn lọc sự kiện, thông tin- nói lên những vân
đề , sự kiện nói lên bản chất của vấn đề, của thông tin.
1c. Các cấp độ của nguyên tắc khách quan, chân thật :
Để đảm bảo nguyên tắc tính chân thật, khách quan ở các cấp độ khác nhau, đòi
hỏi nhà báo phải lao động, sáng tạo nghiêm túc, có kiến thức, kinh nghiệm, trí tuệ,
Page 5


đạo đức , kinh nghiệm xã hội và bản lĩnh nghề nghiệp cùng lập trường vững
vàng để không bị tác động bởi môi trường xung quanh mà ảnh hưởng đến sự khách
quan và chân thật của bài viết.
Theo cuốn Cở sở lý luận của PGS. Nguyễn Văn Dững đã chia tính khách
quan chân thật của báo chí thành 5 cấp độ.
Ở cấp độ thứ nhất của tính khách quan và chân thật là khuynh hướng chính
trị của cơ quan báo chí đại diện cho ai và có là xu thế phát triển lịch sử không, có
đại diện cho lợi ich của xã hội không ? Sau đó mảng thông tin đề tài mang đến
phục vụ gì cho đời sống nhân dân , hay chỉ là những trang tin, bài báo câu khách,
rẻ tiền.
Ở cấp độ hai, khả năng phát hiện và lựa chọn vấn đề thông tin có phù hợp
với bản chất tình hình và sự mong đợi của công chúng xã hội hay không. Điều này
đòi hỏi nhà báo luôn nắm được tình hình của đời sống , phát hiện vấn đề, đặt ra các
hình thức giải đáp và tháo gỡ
Ở cấp độ thứ ba, đó là vấn đề lựa chọn góc nhìn , góc tiếp cận vấn đề của
nhà báo đối với sự kiện và vấn đề thông tin.
Ở cấp độ thứ tư, lựa chọn chi tiết và dữ liệu nào để tác phẩm báo chí nói lên

được thực chất của vấn đề, sự kiện. Ở đây không chỉ sự kiện, chi tiết nào, mà quan
trọng do ai cung cấp – từ nguồn tin nào, có đáng tin không? . Nhà báo viết về một
đơn vị hay địa hương nào, nguồn tin phải do lãnh đạo đơn vị hay địa phương cung
cấp có thể khác với nguồn tin do nhân dân ở địa phương ấy cung cấp. Điều này đòi
hỏi nhà báo phải biết thu thậ dữ liệu và biết xử lý nguồn tin. Đòi hỏi sự nghiên cứu,
tìm tòi đào sâu vấn đề để có thể đưa ra những căn cứ, luận điểm chân thật và khách
quan về vấn đề.
Ở cấp độ thứ năm, đó là cách dùng ngôn ngữ, giọng điệu như thế nào , để lột
tả được bản chất của vấn đề, sự kiện. “Để ngôn từ, cách hành văn không gây sự
Page 6


hiểu lầm, chia rẽ” , làm ảnh hưởng đến nội dung bài viết, thông tin .Tránh
những ngôn từ giật gân, gây sock để câu khách. Vấn đề thông tin chính là thể hiện
quan điểm của người viết đối với vấn đề và sự kiện.
Muốn thực hiện nguyên tắc khách quan và chân thật trong báo chí luôn đòi
hỏi nhà báo có ý thức tự giác với nghề, yêu nghề và dung tâm huyết , sự yêu
nghề , chân thành để viết báo. Đồng thời người làm báo cần tự trau dồi kiến thức ,
không ngừng học hỏi, nghiên cứu để luôn có cái nhìn đa chiều về vấn đề từ đó đưa
ra những ý kiến khách quan và chân thật trong mỗi bài viết.

Page 7


2. Nguyên tắc tính chân thật và khách quan
Là phương tiện thông tin đại chúng thiết yếu đối với đời sống xã hội,
báo chí hàng ngày, hàng giờ chuyển tải khối lượng khổng lồ những thông tin phản
ánh cái thế giới xung quanh của con người đến với con người, giúp cho họ hiểu
được thực tế cuộc sống hàng ngày đang diễn ra xung quanh họ, và đến lượt họ, họ
nhất thiết sẽ thể hiện kết quả của những hiểu biết đó trong thái độ, trong hành vi

tác động vào thực tiễn nhằm cải tạo thực tiễn.
Nếu những thông tin báo chí chuyển tải tới công chúng xã hội là chân
thực, đúng đắn sẽ tác động tích cực tới các tiến trình xã hội, thúc đẩy xã hội phát
triển. Ngược lại, nếu báo chí thông tin không chính xác, cho dù vô tình hay cố ý,
phục vụ cho những mục tiêu vụ lợi sẽ tác động tiêu cực tới các tiến trình xã hội,
kìm hãm sự phát triển của xã hội.
Như vậy, bổn phận, sứ mệnh, gía trị nhân văn của báo chí và hoạt
động báo chí là giúp cho công chúng xã hội hiểu được những gì đang diễn ra trong
thế giới xung quanh họ, giúp họ định hướng thái độ, hành vi một cách đúng đắn.
Để thực hiện được bổn phận, sứ mệnh ấy, đạt được những giá trị nhân văn ấy (để
thực hiện được những chức năng xã hội vốn có của báo chí) thì điều trước tiên và
là một trong số những điều cơ bản nhất là thông tin phải chân thực, khách quan.
Bởi vậy, chân thực và khách quan phải là một trong những nguyên tắc cơ bản,
hàng đầu của hoạt động báo chí.
Nguyên tắc chân thật, khách quan đặt ra yêu cầu đối với báo chí và
nhà báo:
• Phân biệt sự khác biệt giữa tính chân thật, khách quan của báo chí và văn
học nghệ thuật. Báo chí phản ánh thực tế bằng sự thật cụ thể. Người và việc
được phản ánh trên báo chí là người thật, việc thật. Bức tranh của cuộc sống
được phản ánh trên báo chí là bức tranh thật về thực tế, có thời gian, không
gian và địa chỉ mà khi cần có thể kiểm tra được.
Page 8


• Thông tin báo chí phải chân thực, khách quan đến từng chi tiết. Để phản ánh
chính xác cuộc sống, việc lựa chọn các sự kiện, hiện tượng để phản ánh có
tầm quan trọng đặc biệt. Lựa chọ các sự kiện, hiện tượng để phản ánh trên
báo chí không phải là "ngắt" lấy một đoạn ngẫu nhiên trong thực tiễn,
không phải là đưa ra một "lát cắt" của cuộc sống, mà phải phản ánh đúng
được bản chất của sự kiện, hiện tượng trong quá trình vận động và phát triển

của nó. Tránh phản ánh cái ngẫu nhiên, cái hình thức bên ngoài, phiến diện,
một chiều. Phương pháp lựa chọn các sự kiện, hiện tượng để phản ánh: biết
nhìn nhận và phân tích các sự kiện, hiện tượng của thực tiễn một cách khách
quan với bản tính riêng của chúng trong hệ thống các mối liên hệ giữa
chúng với nhau và giữa chúng với thế giới xung quanh trong sự vận động và
phát triển theo các quy luật nội tại.
• Phải vận dụng một cách thường xuyên, đúng đắn, linh hoạt, sáng tạo tính
khuynh hướng, tính đảng, cần làm cho mỗi tác phẩm báo chí có nội dung sát
thực, nuôi dưỡng những tư tưởng ... bằng cách để cho các sự kiện, hiện
tượng tự nó tác động tới công chúng, tự nó dẫn dắt công chúng tới mục tiêu.
Hay nói cách khác: dựa trên việc phản ánh chân thật, khách quan những sự
kiện, hiện tượng của cuộc sống tác động tới ấn tượng của công chúng để
dẫn dắt họ đến với mục tiêu.
• Để đảm bảo tính chân thật, khách quan đòi hỏi nhà báo phải giải quyết hàng
loạt các mâu thuẫn thường xuyên nảy sinh trong hoạt động:
+

Mâu thuẫn giữa phương tiện và mục đích.

+

Mâu thuẫn giữa các yếu tố chủ quan và các yếu tổ khách

quan. (Sự kiện bản thể là khách quan, sự kiện được phản ánh trên báo chí
(sự kiện nhận thức) là chủ quan).
Page 9


+ Mâu thuẫn giữa yêu cầu thông tin nhanh và yêu cầu nghiên
cứu kỹ đối tượng phản ánh trong hoạt động báo chí.

+ Mâu thuẫn giữa yêu cầu nhận thức của nghề nghiệp và khả
năng nhận thức có hạn của con người.
• Khi mắc khuyết điểm, sai sót trong cách phản ánh, phân tích và đánh giá các
sự kiện, hiện tượng của thực tiễn - cần có thái độ nghiêm túc, thực sự cầu thị
để sửa chữa, không lặp lại gây ảnh hưởng tiêu cực tới công chúng, kể cả
đăng đính chính, cáo lỗi. Cần dũng cảm nhận sai và tiếp thu ý kiến.
Tuy nhiên , không phải bất cứ bài báo nào cũng đều có sự khách quan một
cách tuyệt đối. Bởi tùy từng vấn đề, và tùy từng cách nhận thúc vấn đề của từng
nhà báo mà cũng có thể có những lập luận khác nhau. Điều này đòi hỏi, nhà báo
phải luôn có kiến thức , có lập trường vững vàng, và có cái nhìn đa chiều về vấn đề
để luôn đưa ra những ý kiến đúng đắn , khách quan và chân thật đến với độc giả.
Hơn nữa những bài báo khi đên với độc giả phải luôn đảm bảo bản thân
người làm báo đã tìm hiểu, suy xét vấn đề một cách chính xác và trung thực nhất.
Tuyệt đối không đưa ra những thông tin một chiều, vô văn cứ rồi vội vàng đưa ra
kết luận , như vậy sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến dư luận xã hội. Đồng thời điều
đó cũng làm mất đi tính khách quan và chân thực vốn có trong hoạt động báo chí.

Page 10


II : Vai trò và hệ quả của tính chân thật khách quan trong báo chí

Xã hội càng lớn mạnh, phát triển thì nhu cầu tìm hiểu thông tin của người dân
càng được gia tăng. Họ cũng quan tâm nhiêu hơn đến những thông tin, sự việc
đang xảy ra xung quanh. Họ đọc báo hàng ngày, hàng giờ , chính vì vậy nhận thức
về những vấn đề họ đang tiếp cận xảy ra xung quanh mình chủ yếu qua các bài
báo, các trang tin tức. Chính vì vậy, báo chí luôn cần có sự khách quan và chân thật
trong mỗi bào báo để có thể đem những thông tin chính xác và hữu ích đến với bạn
đọc. Một bài báo nói về một vấn đề trong xã hội khi được đưa đến công chúng thì
có hàng trăm, hàng nghìn thậm chí là hàng triệu người cùng đọc cũng sẽ tạo nên

những phản ứng xã hội khác nhau Nếu như đó là bài báo, một phóng sự không có
tính chân thật khách quan sẽ dẫn đến những phản ứng sai lệch trong xã hội. Báo
chí luôn phải đi sát thực tiễn để thông tin luôn chân thật, sâu sắc. Báo chí không
chỉ một mặt phê phán những sai trái, trì trệ mà còn và trước hết phải chú trọng phát
hiện những nhân tố mới, những điển hình tiên tiến để biểu dương. Phải dũng cảm,
kiên trì ủng hộ, cổ vũ cái mới cũng như dũng cảm và không mệt mỏi đấu tranh
chống tiêu cực, phê phán những hành động vi phạm dân chủ và công bằng xã hội.
Thông tin chân thực về thực tế của đất nước, của nhân dân, là trách nhiệm của báo
chí. Tuy nhiên, sự chân thật, khách quan dựa vào cái nhìn , sự hiểu biết của nhà
báo đối với từng vấn đề. Tính chân thật và khách quan trong hoạt động báo chí nếu
như được phát huy và phát huy đúng lúc sẽ tạo nên những nguồn sức mạnh to lớn
trong cộng đồng xã hội.Trong thời kỳ kháng chiến xưa, báo chí là tập hợp sức
mạnh của toàn dân tộc. Trong thời đại hiện nay vẫn luôn phát huy sức mạnh đó.
Ngược lại nếu như baó chí đưa sai thông tin, sai sự thật thì đó cũng là một vấn đề
nghiêm trọng, điều này không chỉ tạo nên những làn sóng phẫn nộ trong dư luận ,
mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống nhân dân và hơn cả đó là phá vỡ đạo
đức và nguyên tắc người làm báo.
Ví dụ như vụ phóng sự rau bẩn của VTV:
Thông tin bài viết được lấy trên báo mang Công an Thành phố Hồ Chí Minh ngày
11/5/2016 của nhà báo Anh Duy

Page 11


Cách đây không lâu, một trường hơp đáng buồn xảy ra , khi báo chí đưa sai thông
tin về việc rau bẩn tại Vĩnh Lộc, Thanh Hóa,
Mọi việc bắt đầu khi một đoạn phóng sự trong chương trình Cà phê sáng phát sóng
trên kênh VTV 3 của đài này chiếu cảnh nông dân dùng chổi chà quét trên bề mặt
các luống rau trong ruộng nhằm tạo ra vết rách trên lá rau. Mục đích của việc này
nhằm tạo ra vết rách trên lá giống như vết sâu cắn để “lừa” người tiêu dùng vì

những người nông dân tin rằng thấy rau bị sâu cắn, người dùng sẽ tin là rau sạch
(không phun thuốc trừ sâu), từ đó tin tưởng mua dùng khiến họ tăng doanh số bán.
Trong đoạn video này, VTV chiếu cảnh những người nông dân dân giải thích rằng
“Rau mà non người ta không dám ăn. Nên bây giờ phải quét để giả sâu ăn. Quét
xong khoảng 2-3 hôm sau mới thu hoạch cho giống sâu ăn thật!”. Một người nông
dân khác được phỏng vấn cũng giải thích về “chiêu” dùng chổi quét rau: “Mình
dùng chổi quét xuống, nhìn cũng giống như rau rách. Quét thế chẳng qua để lừa
người tiêu dùng”.
Ngay khi đoạn phóng sự được phát sóng, người dân địa phương ở xã Vĩnh Thành
đã phản ứng dữ dội, tố nhóm phóng viên VTV dàn dựng cảnh lấy chổi quét rau để
tạo thành phóng sự giật gân, câu lượng bạn đọc vào xem.
Thậm chí, biên tập viên Phạm Phương trong phóng sự này còn kết luận một câu
chắc nịch: “Vì nhu cầu mua thực phẩm sạch và chia sẻ thiếu khoa học về những
kinh nghiệm của mình mà khiến cho những người nông dân phải nghĩ ra những
cách để đáp ứng được nhu cầu của thị trường ấy.”
Để “khắc phục hậu quả”, phóng viên VTV cam kết nếu được sự đồng thuận của
người dân và chính quyền, nhóm phóng viên sẽ quay lại địa phương vào 2 ngày 12
và 13-5 tới để làm lại phóng sự ghi nhận chất lượng của các ruộng rau tại đây, giúp
địa phương "khẳng định được thương hiệu rau sạch và làng văn hóa”.

Page 12


Cảnh người nông dân dùng chổi quét rau để tạo ra vết sâu cắn trong
phóng sự của VTV bị cho là dàn dựng
Như vậy những nông dân trong đoạn phóng sự trên có thể do nhóm phóng viên
thuê dàn cảnh để nói về sự việc không có thật là dùng chổi quét rau, đạo cụ (chổi
chà) có thể do nhóm phóng viên này tự đem tới.
Dù đến địa phương xin lỗi nhưng người dân tại đây không chấp nhận việc làm “đổi
trắng thay đen” này. Họ phản ứng bằng cách dùng điện thoại thông minh quay clip

xin lỗi của phóng viên VTV tung lên mạng xã hội Facebook và kênh chia sẻ video
Youtube. Clip xin lỗi của phóng viên VTV đã lan truyền chóng mặt trên mạng
internet gây phẫn nộ trong cộng đồng.
Đây có lẽ là trường hợp đặc biệt đối với nghành báo chí và cũng là bài học đáng
nhớ đối với VTV. Khi thông tin được lên sóng, lại còn là chương trình có uy tín
của đài truyền hình quốc gia, đã tạo nên một làn sóng dư luận phản đối một cách
mạnh mẽ,.Khán giả đòi tẩy chay vườn rau, họ lên án một cách mạnh mẽ .Khi mà
đồ ăn, thực bẩn đang tràn lan, khiến người dân ăn gì cũng thấy sợ, ăn gì cũng thấy
không yên tâm. Và đó cũng là lúc dư luận xã hội đang có những động thái tích cực
đối với thực phẩm bẩn và đang có chiến dịch “ Nói không với thực phẩm bẩn” .
Nên khan giả càng tiêu cực hơn với thông tin trên. Sau những ý kiến trái chiều của
dư luận, những người nông dân ở xã Vĩnh Thành (Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) đã nổi
giận bởi bối cảnh trong phóng sự trong đấy chính là sự bịa đặt, dàn dựng trắng trợn
của đoàn làm phóng sự. Chính sự bịa đặt này đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến
dư luạn xã hội, đặc biệt là ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân trồng rau tại xã
Vĩnh Thành, huyện Vĩnh Lộc. Ở đây, người dân chủ yếu dựa vào trồng rau sạch
Page 13


sinh kế , thì chính sự bịa đặt này đã khiến họ rơi vào cảnh khó khăn. Đồng thời
điều này cũng làm ảnh hưởng đến uy tin, danh dự của người dân. Sự việc này
không chỉ vi phạm các nguyên tắc nghề , đạo đức nghề mà còn vi phạm vào Luật .
Theo luật sư Nguyễn Thị Cúc phóng sự đã phạm những điều Luật sau: “Với thông
tin báo chí phản ánh về vụ việc chúng tôi hiểu rằng phóng sự "Cây chổi quét rau"
trong chương trình "Cà phê sáng với VTV3" phát sóng ngày 3/5/2016 đã có những
nội dung phản ánh thiếu chính xác, đưa thông tin sai sự thật là đã vi phạm Điều 10
Luật báo chí năm 1989.
Nếu những thông tin sai sự thật đó của Cơ quan báo chí mà xâm phạm đến lợi ích
của bà con nông dân thì phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 1 Điều
28 Luật báo chí sửa đổi, bổ sung năm 1999: “….Cơ quan báo chí, nhà báo, tổ chức,

cá nhân thông tin gây thiệt hại đến lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác thì
phải bồi thường theo quy định của pháp luật dân sự”.
Bên cạnh đó, Điều 604 Bộ luật dân sự 2005 quy định về căn cứ phát sinh trách
nhiệm bồi thường thiệt hại. Theo đó, "Người nào do lỗi cố ý hoặc lỗi vô ý xâm
phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp
pháp khác của cá nhân, xâm phạm danh dự, uy tín, tài sản của pháp nhân hoặc chủ
thể khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường….”
Theo luật sư Nguyễn Thị Cúc thì việc xác định thiệt hại sẽ bao gồm: các chi phí
hợp lý để hạn chế, khắc phục thiệt hại; thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút…
(theo quy định tại điều 611 Bộ luật dân sự 2005)
Do đó, bà con nông dân có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại toàn bộ đối với các
thiệt hại xảy ra. Các bên có thể thỏa thuận về mức bồi thường, hình thức bồi
thường.
“Trong trường hợp các bên không thể thỏa thuận được thì bà con nông dân có
quyền khởi kiện cơ quan báo chí tới Tòa án nhân dân có thẩm quyền vụ án dân sự
về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự.
Khi yêu cầu bồi thường thiệt hại thì bà con nông dân phải chứng minh cho yêu cầu
bồi thường thiệt hại là có căn cứ”, luật sư Nguyễn Thị Cúc cho biết thêm.

Page 14


Sau đó VTV và đoàn phóng viên đã có lời xin lỗi trực tiếp đến bà con nông dân ở
xã Vĩnh Thành, Vĩnh Lộc và có bồi thường thiệt hại cho bà con . Nhưng điều này
vẫn chưa thể xoa dịu hết dư luận,vẫn làm nhiều người dân và dư luận xã hội bức
xúc một thời gian dài. Không chỉ dư luận lên tiếng mà chính những nhà báo ,
những trang thông tin cũng có những bài viết, ý kiến “thất vọng” với cách làm việc
của VTV và nhóm phóng viên này. Bởi chính những sự việc trên đã làm uy tín,
danh dự của báo chí mất niềm tin đối với công chúng,độc giả. Bởi vậy, người làm
báo luôn cần tôn trọng nguyên tắc nghề, tôn trọng tính chân thực và khách quan

đối với từng vấn đề sự việc để không để đánh mất niềm tin của công chúng vào
báo chí.
Hiện nay , có xu hướng “ phóng viên, nhà báo” luôn thích câu khách bằng những
hình thức giật gân, họ đưa lên những thông tin mà cả xã hội đang quan tâm. Họ
nhận thức vấn đề rất nhanh nhạy. Nhưng thay vì đưa ra những thông tin khách
quan và chân thật. Họ lại vội vàng đưa tin, không tìm hiểu vấn đề, mà chỉ nhìn một
mặt rồi vội vàng quy chụp vấn đề đó. Hoặc có người cố tình dàn dựng,phớt lờ sự
thật để cso thể đưa ra những bài báo mang tính “nóng” , tính giật gân , gây sock để
câu khách. Họ chỉ quan tâm đến thị hiếu người đọc mà sẵn sang vứt bỏ đi
đạo đức và nguyên tắc nghề. Nhưng thật may mắn, vì đây chi là số ít trong nghề
báo. Bởi ngoài những mặt tiêu cực một số “bộ phận phóng viên, nhà báo” thì hiện
tại báo chí vẫn luôn là “kim chỉ nam” trong dư luận xã hội. Nhờ có sự đưa tin chân
thật và khách quan của báo chí trong từng sự kiện, vấn đề, tin tức mà cả xã hội đều
biết đến những vấn đề đáng lưu tâm, những vấn đề đang được cảnh báo, và những
tấm gương người tốt việc tốt để xã hội tôn vinh. Rất nhiều sự kiện, thông tin lớn,
nhờ có sự can thiêp đưa tin của báo chí đã tạo nên điều kiện thuận lợi cho nhân
dân. Có những sai phạm trong bộ máy làm việc làm của các cơ quan địa phương
làm ảnh hưởng đến đời sống nhân dân, nhưng nhờ có sự can thiệp kip thời của báo
chí mà đã nhanh chóng được giải quyết được sự việc.Báo chí đem thông tin đến
độc giả để độc giả , đến người dân để sự việc có sức ảnh hưởng rộng hơn . Đem
nguồn tin đến các cơ quan chức năng để các cơ quan nắm bắt được tình hình và từ
Page 15


đó đề ra các biện pháp, các cách giải quyết với các sai phạm. Hàng loạt các vụ án
lớn nhỏ, hay những vấn đề xã hội nhờ có sự giúp đỡ, phối hợp của báo chí mà các
vụ án đó nhanh chóng được đưa ra ánh sáng, kịp thời được giải quyết. Điển hình là
vụ “Formosa” Hà Tĩnh. Nếu như không có sự can thiệp, tác động mạnh mẽ của
báo chí, có lẽ người dân vẫn chưa ý thức được mức độ nghiêm trọng của vấn đề và
họ cũng chưa biết cách để đứng lên giành lại quyền lợi cho bản thân. Và nếu như

không có báo chí thì có lẽ sẽ vần còn một vài câu chuyện đáng tiếc như “Formosa”
sẽ vẫn còn tồn tại và tiếp diễn.
Bởi vậy, người làm báo phải phản ánh thực tiễn một cách khách quan chân
thật .. Giải thích đúng vấn đề, đúng sự kiện, thông tin . Giải thích sai thì sự việc sẽ
trở nên méo mo, sai lệch. Vì vậy, trong quá trình tác nghiệp của mình, người cầm
bút phải chuẩn bị cho mình điều kiện để có thể cắt nghĩa, lý giải được những sự
việc xung quanh mình. Những sự việc sai trái cần lên án để tìm cách xử lý và khắc
phục. Sự việc đúng thì cần được ủng hộ, khen ngợi và phát huy, dù lúc đầu nó còn
non yếu, thậm chí bị cái cũ lấn át. Phê phán cái xấu, cái hạn chế, đề cao sự tiến bộ,
đổi mới. Ủng hộ sự thật đúng đắn , đứng về hía công lý và chính nghĩa đó là những
nguyên tắc cơ bản về tính chân thật và khách quan trong báo chí mà mỗi nhà báo
chúng ta phải luôn ghi nhớ và thực hiện .

Page 16


III. ĐỀ XUẤT CÁC BIỆN , CÁCH GIẢI QUYẾT NHẰM NÂNG CAO HIỆU
QUẢ CỦA VIỆC THỰC HIỆN NGUYÊN TẮC TÍNH CHÂN THẬT VÀ
KHÁCH QUAN TRONG HOẠT ĐỘNG BÁO CHÍ.

Chúng ta có thể khẳng định nguyên tắc tính chân thật và khách quan giữ vai trò
thiết yếu và hàng đầu trong hoạt động báo chí . Báo chí vẫn luôn cố gắng để đảm
bảo thực hiện tính khách quan và chân thật trong mỗi bài báo, mỗi thông tin phóng
sự, tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn những mặt hạn chế, những sai phạm vi phạm
đến nguyên tắc nghề
1. Nâng cao chất lượng, bồi dưỡng và đào tạo cán bộ nghề

Chúng ta đã biết có một số đơn vị báo chí bị xử phạt vì cấp thẻ phóng viên một
cách sai phạm, đây chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến sai lầm khi
thực hiện nguyên tắc chân thật và khách quan trong báo chí. Bởi nếu người làm

báo mà kiến thức hạn hẹp, không sâu rộng, không có trình độ đào tạo thì cũng
không thể nhìn nhận vấn đè thông tin một cách tòan diện, khách quan. Bởi mỗi
một thông tin , vấn đề hay sự kiện, dù đơn giản hay phức tạp, thì cũng cần có sự
nhìn nhận về các khía cạnh của vấn đề đó rồi mới có thể đánh giá, đưa ra nhận
định về vụ việc đó. Đây không phải là điều đơn giản nếu như người làm báo
không có tầm nhìn , không có sự học hỏi hay trải nghiệm thì sẽ không có những
nhận định đúng đắn một cách khách quan đối với sự việc. Vì vậy người làm báo
luôn cần học hỏi, cần trau dồi kinh nghiệm , kiến thức , cần có sự trải nghiệm thực
tế . Trước hết là chúng ta cần tự học, học hỏi kinh nghiệm của các nhà báo thế hệ
trước, học hỏi từ đồng nghiệp. hải tự tìm tòi tài liệu, các tác hẩm tiêu biểu, các tác
hẩm , thông tin mang tính giá trị cao để tự học tập, tự đúc rút kinh nghiêm từ các
thế hệ trước và phát huy khả năng của bản thân , để có thể luôn đem đến cho độc
giả những bài báo hay bổ ích và sát thực tế.
Chúng ta cần “trẻ hóa” bộ máy làm việc của báo chí. Trẻ ở đây là sự trẻ hóa trong
tư duy, nhanh nhẹn trong cách nắm bắt và nhận thức thông tin, vấn đề một cách
khách quan, chân thật.
Page 17


Hơn nữa là mở thêm các lớp học nâng cao chuyên môn và nghiệ pvụ cho các
phóng viên, nhà báo. Đảm bảo chất lượng của các phóng viên, nhà báo khi được
cấp thẻ nhà báo.
2. Đề ra các hình thức khen thưởng và kỷ luật đối với từng đơn vị

Các đơn vị cần có các quy chế về khen thưởng và kỷ luật đối với các cá nhân có
thành tích tốt và các cá nhân sai phạm. Nếu như vi phạm nguyên tắc nghề, coi
thường sự thật thìp hải có quy chế kỷ phạt thích đáng. Và nêu cao tấm gướng có
thành tích tốt trong đơn vị.
3. Phối hợp với các cơ quan chức năng


Báo chí cần có sự kết hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng trong việc tìm
hiểu sự việc, thông tin. Nhờ sự kết hợp với cơ quan chức năng để có thể được thâm
nhập vào đời sống nhân dân địa phương, từ đó để có thể đưa ra những bài viết chân
thật , chính xác và khách quan nhất.

Page 18


KẾT LUẬN
Về vấn đề nguyên tắc tính chân thật và khách quan trong hoạt động báo chí,
đây không hải là vấn đề mới của báo chí, mà là vấn đề thiết thực trong hoạt động
báo chí. Bởi trách nhiệm báo chí là đưa lên sự thật,nếu không thực hiện nguyên tắc
về sự khách quan , chân thật thì chính là báo chí đang làm mất đi trách nhiệm của
mình. Bởi vậy, người làm báo không được làm mất đi nguyên tắc cơ bản nhất khi
hành nghề. Nhất là trong thời kì phát triển và đổi mới, báo chí càng phải thể hiện
được chức năng của mình, không phụ sự kì vọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân
đã tin yêu và hi vọng. Chúng ta cần nhận thức được sự tin cậy công chúng là lẽ
sống còn của mỗi cơ quan báo chí, mỗi tác giả. Người ta thích tìm đọc những tờ
báo, những chương trình, chuyên mục, những tác giả được tin cậy. Song, không
nhất thiết một cơ quan báo chí nào, một chuyên mục nào, một tác giả nào có nhiều
công chúng thì đều được tin cậy. Chính vì lẽ đó, chúng ta cần rèn luyện đạo đức
nghề, đảm bảo tính khách quan, chân thật trong quá trình sáng tác là lẽ sống của
chính người làm báo và để nhận được sự hương ứng từ quần chúng.

Page 19


TÀI LIỆU THAM KHẢO :
1.
2.

3.
4.
5.

Cơ sở lý luận báo chí của PGS.TS Nguyễn Văn Dững
Báo chí- truyền thông hiện đại của PGS.TS Nguyễn Văn Dững
Báo chí và dư luận xã hội của PGS.TS Nguyễn Văn Dững
Bài viết có tham khảo các quan điểm, các bài viết trên internet.
Luật báo chí các năm

Page 20


PHỤ LỤC

Page 21