Chuyên đề tốt nghiệp
Thị Hoà

-1-

GVHD: PGS. TS. Lê

LI M U
Trong nhng nm va qua, nn kinh t th gii núi chung v nn kinh t Vit
Nam núi riờng gp khng hong nghiờm trng t ú cng t ngnh kim toỏn lờn
mt v trớ vụ cựng quan trng ú l xỏc minh v by t ý kin v thc trng kinh t,
hot ng cn kim toỏn ca khỏch hng kim toỏn. Hot ng kim toỏn giỳp to
nim tin cho cỏc nh u t, nh qun lý, ngi quan tõm n tỡnh hỡnh ti chớnh
ca cỏc cụng ty núi riờng v ca nn kinh t quc dõn núi chung t ú h cú th a
ra quyt nh mt cỏch sỏng sut.
c hỡnh thnh t nm 2003, Cụng ty TNHH Kim toỏn v T vn Thng
Long ó khng nh c v trớ ca mỡnh trờn th trng kim toỏn Vit Nam. Vi
i ng nhõn viờn giu kinh nghim, cú nng lc chuyờn mụn cao ó giỳp cho Cụng
ty t c nhng thnh tu v cú c th phn nht nh trong ngnh kim toỏn
ti Vit Nam.
Khi xem xột tỡnh hỡnh ti chớnh ca mt n v thỡ cú th xem xột trờn nhiu
khớa cnh nh: BCKT, BCKQKD, cỏc t sut ti chớnh trong ú doanh thu l
mt ch tiờu m ngi c chỳ ý. Ch tiờu doanh thu l mt ch tiờu quan trng v
cú mi quan h mt thit n nhiu khon mc, chu trỡnh nh: chu trỡnh bỏn hng thu tin, phi thu khỏch hng, hng húa, tin Vỡ vy trong quỏ trỡnh kim toỏn
BCTC khụng th thiu sút vic kim toỏn khon mc doanh thu c.
Trong thi gian thc tp ti B phn Kim toỏn ti chớnh v nh giỏ ca Cụng
ty TNHH Kim toỏn v T vn Thng Long, Em ó tỡm hiu quy trỡnhv cỏch thc
tin hnh kim toỏn BCTC ca Cụng ty v nhn thc c doanh thu l mt ch tiờu
quan trng v khụng th thiu khi tin hnh kim toỏn BCTC. Chớnh vỡ vy em ó
chn ti: "Hon thin quy trỡnh kim toỏn khon mc doanh thu trong kim toỏn
bỏo cỏo ti chớnh do Cụng ty TNHH Kim toỏn v T vn Thng Long thc hin".

Mc ớch ca chuyờn tt nghip ny l tỡm hiu quy trỡnh, ni dung v cỏch thc
tin hnh kim toỏn khon mc doanh thu trờn thc t ca Cụng ty t ú rỳt ra

Nguyễn Thị Xuyến

Lớp: Kiểm toán 48B


Chuyên đề tốt nghiệp
Thị Hoà

-2-

GVHD: PGS. TS. Lê

nhng nhn xột v cỏc gii phỏp hon thin quy trỡnh kim toỏn khon mc doanh
thu ca Cụng ty TNHH Kim toỏn v T vn Thng Long.
Ngoi phn m u v kt lun, Chuyờn tt nghip gm 2 chng:
Chng 1: Thc trng quy trỡnh kim toỏn khon mc doanh thu trong
kim toỏn BCTC do Cụng ty TNHH Kim toỏn v T vn Thng Long thc
hin
Chng 2: Nhn xột v cỏc gii phỏp hon thin quy trỡnh kim toỏn
khon mc doanh thu trong kim toỏn BCTC do Cụng ty TNHH Kim toỏn v
T vn Thng Long thc hin
Em xin chõn thnh cm n PGS. TS Lờ Th Ho v cỏc anh ch kim toỏn viờn
trong Cụng ty TNHH Kim toỏn v T vn Thng Long ó giỳp tn tỡnh em
hon thnh bi chuyờn thc tp tt nghip ny. Vỡ thi gian cú hn nờn trong quỏ
trỡnh nghiờn cu khụng trỏnh khi nhng sai sút em kớnh mong cụ giỏo cựng bn
c cú th gúp ý thờm bi vit ca em c hon thin hn.


H Ni, ngy 06 thỏng 05 nm 2010
Sinh viờn thc hin

Nguyn Th Xuyn

Nguyễn Thị Xuyến

Lớp: Kiểm toán 48B


Chuyên đề tốt nghiệp
Thị Hoà

-3-

GVHD: PGS. TS. Lê

CHNG 1: THC TRNG QUY TRèNH KIM TON KHON MC
DOANH THU TRONG KIM TON BO CO TI CHNH DO CễNG TY
TNHH KIM TON V T VN THNG LONG THC HIN
1.1 Quy trỡnh kim toỏn khon mc doanh thu trong kim toỏn BCTC do
Cụng ty TNHH Kim toỏn v T vn Thng Long thc hin
1.1.1 Quy trỡnh kim toỏn khon mc doanh thu vi cỏc Cụng ty cú quy
mụ ln
Bc 1: Xõy dng k hoch kim toỏn
Theo Chun mc kim toỏn s 300 " Lp k hoch kim toỏn" khon 12 xỏc
nh k hoch kim toỏn gm 3 b phn l k hoch kim toỏn chin lc, k hoch
kim toỏn tng th v chng trỡnh kim toỏn.
K hoch kim toỏn chin lc:
- Tỡnh hỡnh kinh doanh ca khỏch hng: thụng tin v lnh vc hot ng, loi

hỡnh doanh nghip, hỡnh thc s hu, cụng ngh sn xut, t chc b mỏy qun lý
v thc tin hot ng ca n v, ng lc cnh tranh, phõn tớch thỏi cc kinh
doanh ca doanh nghip cng nh cỏc yu t v sn phm, th trng tiờu th, giỏ
c v cỏc hot ng h tr sau bỏn hng...
- Xỏc nh nhng vn liờn quan n BCTC nh Ch k toỏn, Chun mc
k toỏn ỏp dng, yờu cu v lp BCTC.
- Xỏc nh vựng ri ro ch yu vi doanh thu v nh hng ca nú ti BCTC.
- ỏnh giỏ h thng kim soỏt ni b núi chung v vi doanh thu núi riờng.
- Xỏc nh cỏc mc tiờu kim toỏn trng tõm v phng phỏp tip cn kim
toỏn khon mc doanh thu.

Nguyễn Thị Xuyến

Lớp: Kiểm toán 48B


Chuyên đề tốt nghiệp
Thị Hoà

-4-

GVHD: PGS. TS. Lê

- Xỏc nh nhu cu v s hp tỏc ca cỏc chuyờn gia: Chuyờn gia t vn phỏp
lut, kim toỏn viờn ni b, kim toỏn viờn khỏc v cỏc chuyờn gia trong ngnh
cú th xỏc nh doanh thu mt cỏch chớnh xỏc.
- D kin trng on kim toỏn, thnh viờn trong on v thi gian thc hin.
- Giỏm c duyt v thụng bỏo k hoch chin lc cho on kim toỏn. Cn
c k hoch chin lc ó c phờ duyt, trng on kim toỏn lp k hoch
kim toỏn tng th v chng trỡnh kim toỏn.

K hoch kim toỏn tng th:
T k hoch chin lc ó c Giỏm c phờ duyt, trng on kim toỏn
tin hnh trin khai ra k hoch tng th gm cỏc cụng vic chớnh sau:
- Thụng tin v hot ng ca khỏch hng:
Khỏch hng : Nm u:

Thng xuyờn

Nm th:

Tờn khỏch hng:
Tr s chớnh:
Chi nhỏnh: ( s lng, a im)
in thoi:

Fax:

Website:

Email:

Mó s thu:
Giy phộp hot ng ( giy phộp u t, chng nhn ng ký kinh doanh)
Lnh vc hot ng:
a bn hot ng: ( c nc, cú chi nhỏnh nc ngoi,...)

Nguyễn Thị Xuyến

Lớp: Kiểm toán 48B



Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
ThÞ Hoµ

-5-

GVHD: PGS. TS. Lª

Tổng số vốn pháp định:
Vốn đầu tư:
Hội đồng quản trị: (số lượng thành viên, danh sách người chủ chốt)
Ban Giám đốc: (số lượng thành viên, danh sách)
Kế toán trưởng: (họ tên, số năm đã làm việc ở Công ty )
Công ty mẹ, đối tác (liên doanh):
Tóm tắt các quy chế kiểm soát nội bộ của khách hàng:
Năng lực quản lý của Ban Giám đốc:
Môi trường và lĩnh vực hoạt động của khách hàng: (yêu cầu môi trường, thị
trường và cạnh tranh)
Đặc điểm hoạt động kinh doanh và các biến đổi trong công nghệ SXKD: (Rủi
ro kinh doanh, Thay đổi qui mô kinh doanh và các điều kiện bất lợi…)
Tình hình kinh doanh của khách hàng: (sản phẩm, thị trường, nhà cung cấp, chi
phí, các hoạt động nghiệp vụ)
- Hiểu biết về hệ thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ:
Căn cứ vào kết quả phân tích, soát xét sơ BCTC và tìm hiểu hoạt động kinh
doanh của khách hàng để xem xét mức độ ảnh hưởng tới việc lập BCTC trên các
góc độ:
Các chính sách kế toán khách hàng đang áp dụng và những thay đổi trong các
chính sách đó.
Ảnh hưởng của công nghệ thông tin và hệ thống máy vi tính.


NguyÔn ThÞ XuyÕn

Líp: KiÓm to¸n 48B


Chuyên đề tốt nghiệp
Thị Hoà

-6-

GVHD: PGS. TS. Lê

nh hng ca cỏc chớnh sỏch k toỏn mi.
i ng nhõn viờn k toỏn (h tờn, s nm kinh nghim, s nm lm vic ti
Cụng ty)
Cỏc yờu cu v bỏo cỏo ca Ban Giỏm c cụng ty.
Kt lun v ỏnh giỏ v mụi trng kim soỏt, h thng k toỏn, h thng kim
soỏt ni b l ỏng tin cy v cú hiu qu:
Cao

Trung bỡnh

Thp

- ỏnh giỏ ri ro v xỏc nh mc trng yu:
Túm tt, ỏnh giỏ kt qu ca h thng kim soỏt ni b: .
ỏnh giỏ ri ro: Tin hnh ỏnh giỏ ri ro tim tng v ri ro kim soỏt l
Cao

Trung bỡnh


Thp

Xỏc nh mc trng yu: (cho ton cuc kim toỏn v cho tng khon mc,
ch tiờu c th)
- Ni dung, lch trỡnh v phm vi ca cỏc th tc kim toỏn:
Ni dung v lch trỡnh thc hin kim toỏn vi tng khon mc, ch tiờu.
Xỏc nh cỏc mc tiờu kim toỏn ch yu ca tng khon mc t ú ỏp dng
cỏc th tc kim toỏn trong phm vi no l phự hp.
ỏnh giỏ nhng thay i quan trng ca cỏc vựng kim toỏn.
nh hng ca cụng ngh thụng tin.
Cụng vic kim toỏn ni b.
- Phi hp ch o, giỏm sỏt, kim tra:

Nguyễn Thị Xuyến

Lớp: Kiểm toán 48B


Chuyên đề tốt nghiệp
Thị Hoà

-7-

GVHD: PGS. TS. Lê

S tham gia ca chuyờn gia t vn phỏp lut v cỏc chuyờn gia thuc lnh vc
hot ng ca Cụng ty.
S lng n v trc thuc phi kim toỏn.
K hoch v nhõn s: (S lng ngi tham gia, s lng KTV, tr lý KTV,

Trng on)
K hoch v thi gian: (S ngy thc hin ton cuc kim toỏn, thi gian thc
hin tng khon mc)
- Cỏc vn khỏc:
Kim toỏn s b.
Kim kờ hng tn kho, tin mt.
Kh nng liờn tc hot ng kinh doanh ca n v.
Nhng vn c bit phi quan tõm.
iu khon ca hp ng kim toỏn v nhng trỏch nhim phỏp lý khỏc.
Ni dung v thi hn lp bỏo cỏo kim toỏn hoc nhng thụng bỏo khỏc d
nh gi cho khỏch hng.
7- Tng hp k hoch kim toỏn tng th:
STT

Khon mc
quan trng

Ri ro tim Ri ro kim Mc trng Th tc kim Tham
tng
soỏt
yu
toỏn
chiu

1
2
3
4

.........


Nguyễn Thị Xuyến

Lớp: Kiểm toán 48B


Chuyên đề tốt nghiệp
Thị Hoà

-8-

GVHD: PGS. TS. Lê

Chng trỡnh kim toỏn khon mc doanh thu.
Sau khi ó xõy dng k hoch kim toỏn tng th thỡ trng on s tip tc
xõy dng chng trỡnh kim toỏn khi tin hnh kim toỏn thỡ on s tuõn th
theo chng trỡnh ó nh. Vic xõy dng lờn mt chng trỡnh kim toỏn chun
cho tng khon mc l vic ht sc cn thit KTV v cỏc tr lý KTV tuõn theo.
T vic thc hin theo chng trỡnh kim toỏn thỡ KTV s xỏc nh c phn cụng
vic ó thc hin v cha thc hin t ú phõn cụng thi gian sao cho phự hp.
Bng 1.1: Chng trỡnh kim toỏn khon mc doanh thu do Cụng ty
Kim toỏn v T vn Thng Long thc hin.

STT

Th tc

Ngi

Tham


Ghi

thc hin

chiu

chỳ

I. Cỏc th tc chung
Kim tra cỏc nguyờn tc k toỏn ỏp dng
1

nht quỏn vi nm trc v phự hp vi quy
nh ca chun mc v ch k toỏn hin
hnh.
Lp bng s liu tng hp cú so sỏnh vi s

2

nm trc. i chiu cỏc s liu trờn bng
s liu tng hp vi BCPS v giy t lm
vic ca kim toỏn nm trc (nu cú).
Kim tra h thng kim soỏt ca khỏch hng

3

vi cụng tỏc k toỏn núi chung v vi doanh
thu núi riờng.
II. Kim tra phõn tớch


1

So sỏnh doanh thu bỏn hng v doanh thu
hng bỏn b tr li nm nay vi nm trc,
thu thp s gii trỡnh cho nhng bin ng

Nguyễn Thị Xuyến

Lớp: Kiểm toán 48B


Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
ThÞ Hoµ

-9-

GVHD: PGS. TS. Lª

bất thường.
So sánh doanh thu giữa kế hoạch và thực tế.
2

Tìm hiểu và thu thập các giải trình cho các
chênh lệch.
Phân tích sự biến động của doanh thu theo

3

từng tháng trong năm, thu thập sự giải trình

cho những biến động bất thường của doanh
thu giữa các tháng.
So sánh các tỷ trọng LN thuần từ hoạt động
sản xuất kinh doanh trên doanh thu thuần,
LN thuần trên vốn chủ sở hữu, LN thuần

4

trên trên tổng tài sản, LN thuần trên trên
TSCĐ đem vào sử dụng giữa kỳ này với kỳ
trước để đánh giá khả năng sinh lời từ doanh
thu, vốn chủ sở hữu, tổng tài sản, TSCĐ qua
các kỳ.
Lập bảng phân tích tổng quát quan hệ đối

5

ứng tài khoản và nhận dạng các quan hệ bất
thường.
So sánh số dư doanh thu chưa thực hiện cuối

6

kỳ với kỳ trước theo từng loại doanh thu,
nếu có biến động thì tìm nguyên nhân gây ra
biến động.
III. Kiểm tra chi tiết
Lập bảng tổng hợp doanh thu theo khách

1


hàng, nhóm hàng hóa và dịch vụ đã cung cấp
theo các tháng, quý trong năm rồi đối chiếu
với sổ cái.

2

Đối chiếu doanh thu theo từng khách hàng

NguyÔn ThÞ XuyÕn

Líp: KiÓm to¸n 48B


Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
ThÞ Hoµ

- 10 -

GVHD: PGS. TS. Lª

hoặc từng tháng, hoặc từng loại hàng hóa
dịch vụ với các tài liệu độc lập khác như:
Báo cáo tổng hợp doanh thu bán hàng của
phòng bán hàng, phòng xuất khẩu,… về số
lượng, giá trị và giải thích chênh lệch lớn
(nếu có).
Đối chiếu doanh thu hạch toán với doanh thu
theo tờ khai VAT trong năm.
3


Chọn mẫu các khoản doanh thu ghi nhận
trong năm và kiểm tra hồ sơ bán hàng liên
quan. Đối với doanh thu bằng ngoại tệ, cần
kiểm tra tính hợp lý của tỷ giá áp dụng để
quy đổi.

4

Kiểm tra chi tiết hồ sơ đối với các khoản
giảm trừ doanh thu lớn trong năm, đảm bảo
tuân thủ các quy định bán hàng của DN cũng
như luật thuế.

4.1

Kiểm tra xem khoản điều chỉnh giảm giá
hàng bán và chiết khấu thương mại có phù
hợp với quy chế quản lý doanh nghiệp và có
được Giám đốc phê duyệt không.

4.2

Mọi khoản hàng bán bị trả lại đều phải có
vằn bản của người mua ghi rõ số lượng, đơn
giá, giá trị của hàng bán bị trả lại. Từ đó xác
định lý do hàng bán bị trả lại.

5
5.1


Kiểm tra tính đúng kỳ của doanh thu:
Kiểm tra hóa đơn bán hàng, vận đơn, phiếu
xuất kho, hợp đồng của các lô hàng được
bán trước và sau ngày kể từ ngày khóa sổ kế

NguyÔn ThÞ XuyÕn

Líp: KiÓm to¸n 48B


Chuyên đề tốt nghiệp
Thị Hoà

- 11 -

GVHD: PGS. TS. Lê

toỏn m bo doanh thu ó c ghi chộp
ỳng k.
5.2

Kim tra tớnh hp lý ca cỏc lụ hng b tr
li hoc gim giỏ hng bỏn phỏt sinh sau
ngy khúa s k toỏn, ỏnh giỏ nh hng
n khon doanh thu ó ghi nhn trong nm.

6

Kim tra tớnh trỡnh by v doanh thu trờn

BCTC.
I.V. Cỏc th tc b sung

õy l chng trỡnh kim toỏn khon mc doanh thu chung cho mi cuc kim
toỏn do Cụng ty TNHH Kim toỏn v T vn Thng Long thc hin. Chng trỡnh
kim toỏn ny c Cụng ty la chn ỏp dng cho kim toỏn nm 2009/2010 l
chng trỡnh kim toỏn mu ca VACPA. Chng trỡnh ny cú u im l khỏ chi
tit tng bc cụng vic cn thc hin theo trỡnh t.
Bc 2: Thc hin kim toỏn
Giai on thc hin kim toỏn l quỏ trỡnh thc hin cỏc cụng vic ó n nh
trong k hoch v chng trỡnh kim toỏn. Cụng ty quy nh trng on l ngi
ký vo bỏo cỏo kim toỏn v l ngi chu trỏch nhim trc tip v kt qu ca cuc
kim toỏn. Vỡ vy trong quỏ trỡnh kim toỏn, trng on kim toỏn s phi theo
dừi, quan sỏt tin cụng vic, cht lng cụng vic m cỏc thnh viờn thc hin
da vo ú tng hp li kt qu ca tng phn hnh. Khi thc hin cuc kim toỏn
trng on s thc hin phn hnh khú, gii ỏp cỏc vng mc, kim tra tin
cụng vic ca cỏc thnh viờn trong on sao cho kp tin phỏt hnh bỏo cỏo
ỳng thi gian quy nh.

Nguyễn Thị Xuyến

Lớp: Kiểm toán 48B


Chuyên đề tốt nghiệp
Thị Hoà

- 12 -

GVHD: PGS. TS. Lê


Doanh thu l mt ch tiờu quan trng trờn BCKQKD vỡ vy khi tin hnh kim
toỏn doanh thu thỡ trng on kim toỏn s giao vic kim toỏn khon mc ny cho
mt KTV cú nng lc. Khi ú trng on s theo sỏt v kim tra tin cng nh
chớnh xỏc ca cụng vic kim toỏn khon mc doanh thu.
Trong giai on ny Cụng ty ũi hi on kim toỏn phi tụn trng 4 nguyờn
tc sau:
Th nht, phi tuyt i tuõn th chng trỡnh kim toỏn ó nh. Cỏc cỏ nhõn
trong on khụng c phộp t ý thay i chng trỡnh ó xõy dng. Vỡ ch dự cú
mt chỳt thay i trong giai on no cng nh hng ti kt qu cuc kim toỏn.
Th hai, KTV phi thng xuyờn ghi chộp nhng phỏt hin, nhn nh v
nghip v v cỏc con s nhm tớch lu nhng bng chng cú th a ra kt lun
mt cỏch ỏng tin cy.
Th ba, nh k tng hp cỏc kt qu kim toỏn so sỏnh mc thc hin
cụng vic vi k hoch.
Th t, tt c s iu chnh v ni dung v phm vi kim toỏn u phi cú s
ng ý ca trng on kim toỏn.
Nu cú KTV hoc tr lý KTV no khụng tuõn th cỏc nguyờn tc trờn thỡ
ngi ú s chu s k lut ca Ban Giỏm c.

Bc 3: Kt thỳc kim toỏn
Kim toỏn khon mc doanh thu l mt bc quan trng ca cuc kim toỏn
v khi tin hnh kim toỏn trng on luụn theo sỏt nờn nu phỏt hin ra sai sút khi
kim toỏn khon mc ny thỡ s phi lm li ngay thi im ú. Trong giai on ny
thỡ KTV thc hin kim toỏn doanh thu s phi tng hp li nhng sai sút ca n v

Nguyễn Thị Xuyến

Lớp: Kiểm toán 48B



Chuyên đề tốt nghiệp
Thị Hoà

- 13 -

GVHD: PGS. TS. Lê

trỡnh vi trng on lm c s cho trng on hỡnh thnh nờn ý kin trong bỏo
cỏo kim toỏn.
Vi cỏc khon mc, ch tiờu khỏc thỡ KTV thc hin s phi tng hp v a ra
ý kin vi khon mc, ch tiờu ú cho trng on trng on soỏt xột li kt
qu. KTV thc hin phn cụng vic no thỡ s phi chu trỏch nhim v chớnh xỏc
ca kt qu phn cụng vic ú. Sau khi trng on ó soỏt xột xong v nu thy
khụng cú gỡ sai sút thỡ s phi tng hp li v a ra kt lun cho ton cuc kim
toỏn ghi vo bỏo cỏo kim toỏn hoc biờn bn kim toỏn.
Khi soỏt xột li m trng on phỏt hin thy cú sai sút trong quỏ trỡnh thc
hin kim toỏn thỡ s yờu cu KTV thc hin li phn hnh ú. Nu KTV ú khụng
th thc hin kim toỏn li sao cho kp tin c thỡ trng on s c ngi
trong on giỳp KTV cú th hon thnh tt cuc kim toỏn trong thi gian ó
quy nh.
Sau khi ó soỏt xột li v khụng thy vn gỡ ca ton b cỏc khon mc, ch
tiờu, chu trỡnh thỡ trng on s tng hp li cỏc phỏt hin ca KTV trong tng
khon mc yờu cõu k toỏn viờn sa li ri a ra ý kin trong bỏo cỏo kim toỏn
v th qun lý.
1.1.2 Quy trỡnh kim toỏn khon mc doanh thu vi cỏc Cụng ty cú quy
mụ nh
Vi quy mụ cuc kim toỏn nh thỡ cỏc cụng vic s thc hin ngn gn v
oan gin hn.
Bc 1: Xõy dng k hoch kim toỏn

Vic xõy dng k hoch kim toỏn l khụng th thiu trong mi cuc dự ln
hay nh. K hoch kim toỏn cụng ty nh ch khỏc vic nú s n gin húa mi

Nguyễn Thị Xuyến

Lớp: Kiểm toán 48B


Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
ThÞ Hoµ

- 14 -

GVHD: PGS. TS. Lª

thủ tục như sẽ không có việc lập kế hoạch kiểm toán chiến lược (trừ khi là ký hợp
kiểm toán dài hạn), việc đánh giá HTKSNB cũng đơn giản hơn…
Kế hoạch kiểm toán chiến lược:
Kế hạch kiểm toán chiến lược này chỉ lập khi ký hợp đồng kiểm toán nhiều
năm liền với một khách hàng nhỏ. Trong kế hoạch kiểm toán chiến lược với công ty
nhỏ giống kế hoạch kiểm toán chiến lược với công ty lớn.
Kế hoạch kiểm toán tổng thể:
Kế hoạch kiểm toán tổng thể được lập cho mọi cuộc kiểm toán. Với quy mô
kiểm toán nhỏ thì sẽ bớt đi một vài thủ tục không cần thiết bởi công ty có quy mô
nhỏ thì những yếu tố này không ảnh hưởng lớn tới kết quả của cuộc kiểm toán.
- Thông tin về hoạt động của khách hàng:
Khách hàng : Năm đầu:

Thường xuyên


Năm thứ:

Tên khách hàng: ………
Trụ sở chính: ………
Điện thoại: …….

Fax: ….….

Website: ………

Email: ………

Mã số thuế: ………
Giấy phép hoạt động ( giấy phép đầu tư, chứng nhận đăng ký kinh doanh)
Lĩnh vực hoạt động: …………..
Tổng số vốn pháp định: …………
Ban Giám đốc: (số lượng thành viên, danh sách)

NguyÔn ThÞ XuyÕn

Líp: KiÓm to¸n 48B


Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
ThÞ Hoµ

- 15 -

GVHD: PGS. TS. Lª


Tóm tắt các quy chế kiểm soát nội bộ của khách hàng: ……….
Môi trường và lĩnh vực hoạt động của khách hàng: ………
Tình hình kinh doanh của khách hàng: (sản phẩm, thị trường, chi phí……)
- Hiểu biết về hệ thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ:
Với công ty nhỏ thì hệ thống kế toán cũng như HTKSNB sẽ gọn và ít thủ tục
hơn với những công ty lớn.
Về mặt kế toán thì với công ty nhỏ thì số lượng kế toán viên ít, trình độ thấp, số
lượng nghiệp vụ ít, giá trị của nghiệp vụ nhỏ…
Về mặt kiểm soát nội bộ thì có thể có, có thể không nhưng nếu có thì thủ tục
không được chặt chẽ và áp dụng một cách hời hợt.
Kết luận và đánh giá về môi trường kiểm soát, hệ thống kế toán, hệ thống kiểm
soát nội bộ là đáng tin cậy và có hiệu quả: trung bình hoặc thấp
- Đánh giá rủi ro và xác định mức độ trọng yếu:
Đánh giá rủi ro: Đánh giá rủi ro tiềm tàng, rủi ro kiểm soát là cao hay thấp.
Xác định mức độ trọng yếu: mức trọng yếu với quy mô nhỏ thấp nên việc phân
bổ mức trọng yếu có thể không cần thiết. Tùy từng trường hợp phân bổ hoặc không
- Nội dung, lịch trình và phạm vi của các thủ tục kiểm toán:
Xác định các mục tiêu kiểm toán chủ yếu của từng khoản mục để từ đó áp dụng
các thủ tục kiểm toán trong phạm vi nào là phù hợp.
Vì kiểm toán với quy mô nhỏ nên có thể tiến hành kiểm toán song song nhiều
phần hành không nhất thiết phải theo trình tự và có thể kiểm tra 100% số lượng
nghiệp vụ nên không cần xác định phạm vi áp dụng thủ tục kiểm toán.

NguyÔn ThÞ XuyÕn

Líp: KiÓm to¸n 48B


Chuyên đề tốt nghiệp
Thị Hoà


- 16 -

GVHD: PGS. TS. Lê

- Phi hp ch o, giỏm sỏt, kim tra:
Kim toỏn quy mụ nh thỡ phớ kim toỏn thp v s tham gia ca cỏc chuyờn
gia t vn lut, chuyờn gia trong ngnh cú th khụng cú.
Chng kin kim kờ HTK, tin mt.
V mt on kim toỏn s cú s lng KTV v nng lc cng thp hn vi quy
mụ kim toỏn ln.
V mt thi gian thỡ cú th l 2-3 ngy.
Chng trỡnh kim toỏn doanh thu.
Chng trỡnh kim toỏn doanh thu l chng trỡnh chun cho mi cuc kim
toỏn nờn dự vi cuc kim toỏn nh thỡ chng trỡnh vn nh cuc kim toỏn quy
mụ ln. Nhng KTV thc hin cuc kim toỏn quy mụ nh cú th lc b mt vi
th tc nu thy khụng cn thit cho cuc kim toỏn ú.
1.2 Thc trng quy trỡnh kim toỏn khon mc doanh thu trong kim toỏn
BCTC do Cụng ty TNHH Kim toỏn v T vn Thng Long thc hin
1.2.1 Chun b kim toỏn
Chun b kim toỏn ca ton cuc kim toỏn núi chung v kim toỏn khon
mc doanh thu núi riờng u ging nhau. Nh ó núi trờn giai on chun b kim
toỏn l giai on thu thp v tỡm hiu cỏc thụng tin mt cỏch s b v khỏch hng
kim toỏn nh: Giy phộp thnh lp, iu l cụng ty, tỡm hiu ngnh ngh hot ng
kinh doanh ca khỏch hng, chớnh sỏch v cỏc ch k toỏn, tỡm hiu h thng
kim soỏt doanh thu, thc hin cỏc th tc phõn tớch s b, xem xột trng yu,
nghiờn cu HTKSNB ỏnh giỏ ri ro kim soỏt.
Vớ d: Giai on chun b kim toỏn khỏch hng XYZ:
Tỡm hiu hot ng kinh doanh ca khỏch hng XYZ


Nguyễn Thị Xuyến

Lớp: Kiểm toán 48B


Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
ThÞ Hoµ

- 17 -

GVHD: PGS. TS. Lª

Công ty XYZ là doanh nghiệp Nhà nước được thành lập theo quyết định của Bộ
trưởng Bộ Giao thông - Vận tải và được phép chuyển đổi sang hình thức Công ty cổ
phần theo Quyết định số 1452028 ngày 25 tháng 08 năm 2008 của Bộ Giao thông Vận tải. Công ty hoạt động theo Giấy chứng nhận kinh doanh doanh số 2703002168
vào ngày 01 tháng 01 năm 2009 do Sở Kế hoạch và Đầu tư Nghệ An cấp với mức
vốn điều lệ 24 tỷ đồng.
Trụ sở chính: số 9 Trần Nhật Duật, Thành phố Vinh, Nghệ An.
Điện thoại: 038.3842356
Fax: 038.848964
Website: XYZ.com.vn
Email:
Lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh:
Xây dựng các công trình: dân dụng, công nghiệp, giao thông, thuỷ lợi, thuỷ
điện, sân bay, bến cảng, công trình ngầm, đường hầm, công trình kỹ thuật hạ tầng đô
thị, công trình cấp thoát nước, đường điện và trạm biến áp đến 35 kv, công trình bưu
chính viễn thông, nạo vét, đà đắp, san lấp mặt bằng.
Trang trí nội, ngoại thất công trình xây dựng.
Tư vấn: sử dụng vật liệu xây dựng, quản lý dự án, đấu thầu.
Thí nghiệm vật liệu xây dựng công trình xây dựng.

Dịch vụ kiểm tra, kiểm định, đánh giá chất lượng công trình.
Khai thác, sản xuất, chế biến, mua bán vật liệu xây dựng, khoáng sản.
Sản xuất, gia công, chế tạo, mua bán cấu kiện bê tông, kim loại và bán thành
phẩm xây dựng…
Tìm hiểu chính sách, chế độ kế toán áp dụng tại Công ty XYZ

NguyÔn ThÞ XuyÕn

Líp: KiÓm to¸n 48B


Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
ThÞ Hoµ

- 18 -

- Chế độ kế toán áp dụng

GVHD: PGS. TS. Lª

: Chế độ kế toán doanh nghiệp theo Quyết

định số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/03/2006 của Bộ trưởng Bộ Tài Chính.
- Niên độ kế toán

: 12 tháng (Từ 01/01 đến 31/12)

- Đồng tiền sử dụng

: Việt Nam Đồng


- Cách quy đổi ngoại tệ

: Công ty sử dụng tỷ giá thực tế của Ngân

hàng giao dịch tại thời điểm phát sinh nghiệp vụ.
- Phương pháp tính thuế VAT

: Theo phương pháp khấu trừ.

- Phương pháp khấu hao

: Phương pháp đường thẳng.

- Nguyên tắc ghi nhận HTK:
Phương pháp tính giá

: Bình quân gia quyền.

Phương pháp hạch toán

: Kê khai thường xuyên.

- Trích lập dự phòng

: Không trích lập dự phòng.

- Hình thức kế toán áp dụng

: Sử dụng phần mềm kế toán Misa trên


máy vi tính.
- Việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải theo nguyên tắc phù hợp tức là chi
phí phát sinh phải liên quan đến việc tạo ra doanh thu.
- Doanh thu bán hàng được ghi nhận khi thỏa mãn 5 điều kiện theo Chuẩn mực
kế toán 14 “Doanh thu và thu nhập khác” là:
+ Chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu sản
phẩm, hàng hóa, dịch vụ cho người mua.
+ Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý, kiểm soát hàng hóa.

NguyÔn ThÞ XuyÕn

Líp: KiÓm to¸n 48B


Chuyên đề tốt nghiệp
Thị Hoà

- 19 -

GVHD: PGS. TS. Lê

+ Doanh thu c xỏc nh tng i chc chn.
+ Doanh nghip ó thu hoc s thu c li ớch kinh t t giao dch ú.
+ Xỏc nh c chi phớ liờn quan n giao dch bỏn hng ú.
- Doanh thu cung cp dch v c ghi nhn khi tha món 4 iu kin theo
Chun mc k toỏn 14 Doanh thu v thu nhp khỏc l:
+ Doanh thu c xỏc nh tng i chc chn.
+ Giao dch ú phi cú kh nng thu c li ớch kinh t.
+ Cn xỏc nh phn cụng vic ó hon thnh vo ngy lp BCTC.

+ Phi xỏc nh c chi phớ phỏt sinh hon thnh giao dch ú.
- Khi hng húa, dch v c trao i ly hng húa, dch v tng t v bn
cht v giỏ tr thỡ khụng c coi l giao dch to ra doanh thu. Ch khi trao i ly
hng húa, dch v khụng tng t mi c coi l giao dch to ra doanh thu. Khi
ú k toỏn ghi nhn doanh thu c xỏc nh bng giỏ tr hp lý ca hng húa, dch
v nhn v.
- Quy nh, ch ca cụng ty XYZ v vic phỏt sinh cỏc khon gim tr
doanh thu, chit khu thng mi, gim giỏ hng bỏn, hng bỏn b tr li.
Tỡm hiu h thng kim soỏt ni b ca Cụng ty XYZ
- Vic mua cỏc NVL, CCDC cú kim soỏt c giỏ mua, s lng cn mua,
cht lng hng, nh cung cp khụng.
- Cỏc NVL, CCDC m nhõn viờn yờu cu xut cho mt cụng trỡnh cú c
kim soỏt cht ch khụng.
- Cui k cú tin hnh lp nhúm kim kờ HTK, TSC, tin mt khụng.

Nguyễn Thị Xuyến

Lớp: Kiểm toán 48B


Chuyên đề tốt nghiệp
Thị Hoà

- 20 -

GVHD: PGS. TS. Lê

- Nu phỏt hin thiu khi tin hnh kim kờ cú x lý ngi chu trỏch nhim v
khon ú khụng.
- Vic bỏn hng c thc hin bi mt hay mt nhúm nhõn viờn. Cú kim

soỏt c mc giỏ bỏn ca hng húa dch v cung cp khụng hay tựy theo nhõn viờn
bỏn hng.
- Cụng ty XYZ cú quy nh doanh thu bỏn hng v cung cp dch v phi c
xỏc nh bng phn cụng vic ó hon thnh tớnh n ngy lp BCTC. Vỡ vy ghi
nhn doanh thu vo ngy lp BCTC thỡ b phn k toỏn cú tớnh toỏn mc hon
thnh ca cụng trỡnh khụng.
- Khi tin hnh chit khu thng mi, gim giỏ hng bỏn u phi cú s phờ
duyt ca Giỏm c v phi phự hp vi quy ch ca Cụng ty vỡ Cụng ty hiu rng
chit khu thng mi, gim giỏ hng bỏn l nhng khon tim tng cú th xy ra
sai sút hoc gian ln ca b phn k toỏn, b phn bỏn hng.
- Vi nhng khỏch hng giao dch mt ln hay nhng khỏch hng nh thỡ cú
quy nh cht ch hn v vic bỏn chu, bỏn tr gúp vỡ rt khú tin hnh kim tra
tớn dng vi nhng khỏch hng ny.
- Vi nhng hp ng cú giỏ tr nh v thanh toỏn bng tin mt thỡ phi lp
húa n cho tng hp ng v kt hp vi vic kim kờ qu tin gim thiu vic
gian ln trong quỏ trỡnh bỏn hng v ghi nhn doanh thu.
- Khi tin hnh ký hp ng kinh t cú ngha l Cụng ty phi cú trỏch nhim v
liờn quan ti lut phỏp vi hp ng nờn u phi cú s phờ duyt ca Giỏm c.
Thc hin cỏc th tc phõn tớch s b
Vic phõn tớch s b BCKT v BCKQKD l nhm tỡm ra kh nng sai phm
ca tng ti khon da trờn mi quan h gia cỏc ti khon, khon mc vi nhau.

Nguyễn Thị Xuyến

Lớp: Kiểm toán 48B


Chuyên đề tốt nghiệp
Thị Hoà


- 21 -

GVHD: PGS. TS. Lê

Khi ó khoanh vựng sai phm thỡ KTV s tit kim c thi gian v tng c hiu
qu ca cuc kim toỏn.
Bng 1.2 Phõn tớch s b BCKT ca Cụng ty XYZ
Ch tiờu

31/12/2009

31/12/2008

Chờnh lch

%

Tin v tng ng tin

27,349,486,267

21,264,236,648

6,085,249,619

28,61

Phi thu khỏch hng

62,315,264,297


57,269,349,264

5,045,915,033

8,81

Ti sn ngn hn

35,167,349,487

33,467,294,216

1,700,055,271

5,08








Tng ti sn

189,486,235,173 135,791,458,274 53,694,776,899 39,54

N ngn hn


52,187,146,948

47,162,648,729

5,024,498,219





..

Ngun vn ch s hu

24,000,000,000

24,000,000,000

-

Tng ngun vn

189,486,235,173 135,791,458,274 53,694,776,899 39,54

.

10,65

Cụng ty TNHH Kim toỏn v T vn Thng Long cú quy nh khi tin hnh
kim toỏn s tp trung phõn tớch nhng bin ng ln tc l nhng bin ng cú

mc chờnh lch ln hn 10%. KTV phõn tớch s b nhng bin ng trờn BCKT
kt hp vi phõn tớch s b trờn BCKQKD nhm phỏt hin ra sai sút trong cụng
tỏc k toỏn ca khỏch hng.
- Khon tin v tng ng tin bin ng 28,61% l do Cụng ty ó hon
thnh cụng trỡnh v thu tin ngay. Ngoi ra Cụng ty cũn ỏp dng chớnh sỏch chit
khu thanh toỏn nờn kớch thớch vic thu hi n dn n tin tng.
- Khon phi thu khỏch hng ch tng 8,81% l do Cụng ty ó ỏp dng chớnh
sỏch chit khu thanh toỏn t ú kớch thớch c vic thanh toỏn ca khỏch hng.

Nguyễn Thị Xuyến

Lớp: Kiểm toán 48B

-


Chuyên đề tốt nghiệp
Thị Hoà

- 22 -

GVHD: PGS. TS. Lê

- N ngn hn tng 10,65% ch yu do nhu cu vay vn hon thin cụng
trỡnh xõy nh cao tng ti TP Vinh.
Bng 1.3: Phõn tớch s b BCKQKD ca Cụng ty XYZ
Ch tiờu

Nm 2009


Nm 2008

Chờnh lch

%

555,730,712,571

504,268,710,923

51,462,001,648

10,21

3,468,926,134

2,964,616,865

504,309,269

17,01

552,261,786,437

501,304,094,058

50,957,692,379

10,17


Giỏ vn hng bỏn

463,164,569,735

419,346,692,872

43,817,876,863

10,45

Li nhun gp

89,097,216,702

81,957,401,186

7,139,815,516

8,71

Doanh thu ti chớnh

3,619,468,268

2,679,464,856

940,003,412

35,08


Chi phớ ti chớnh

12,664,975,613

13,167,349,675

-502,374,062

-3,82

Chi phớ bỏn hng

11,394,687,157

9,346,726,169

2,047,960,988

21,91

Chi phớ QLDN

5,693,467,167

3,964,587,626

1,728,879,541

43,61


62,963,555,033

58,158,202,572

4,805,352,461

8,26

3,757,937,901

1,310,813,635

2,447,124,266

186,69

967,294,634

376,194,689

591,099,945

157,13

2,790,643,267

934,618,946

1,856,024,321


198,59

65,754,198,300

59,092,821,518

6,661,376,782

11,27

Thu TNDN

16,438,549,575

16,545,990,025

-107,440,450

-0,65

Tng LNST

49,315,648,725

42,546,831,493

6,768,817,232

15,91


Doanh thu bỏn hng v
cung cp dch v
Cỏc khon gim tr
doanh thu
Doanh thu thun v bỏn
hng v cung cp dch v

Li nhun thun t hot
ng kinh doanh
Thu nhp khỏc
Chi phớ khỏc
Li nhun khỏc
Tng li nhun k toỏn
trc thu

Nguyễn Thị Xuyến

Lớp: Kiểm toán 48B


Chuyên đề tốt nghiệp
Thị Hoà

- 23 -

GVHD: PGS. TS. Lê

Theo gii trỡnh ca k toỏn trng v cỏc ch tiờu trờn BCKQKD nh sau:
- Doanh thu bỏn hng v cung cp dch v tng 10,21% l do hon thnh v thu
hỳt c khỏch hng vo cụng trỡnh nh cao tng ti TP Vinh.

- Khon gim tr doanh thu tng 17,01% l do khi thi cụng gp s sut nờn khi
bỏn hng phi gim giỏ.
- Doanh thu ti chớnh tng ch yu do lói tin gi v chờnh lch t giỏ ỏnh giỏ
vỏo thi im cui nm.
- Chi phớ ti chớnh gim 502,374,062 ng l vỡ Cụng ty ó thanh toỏn c
khon n ngõn hng do ó thu hi c tin t khỏch hng khi ỏp dng chit khu
thanh toỏn.
- Chi phớ bỏn hng, chi phớ qun lý doanh nghip tng l vỡ Cụng ty cú chớnh
sỏch gn tin lng ca b phn bỏn hng, b phn qun lý vi doanh thu bỏn hng
em li. Vỡ vy kớch thớch nhõn viờn trong b phn lm tng doanh thu cho Cụng ty.
- Thu nhp khỏc tng 186,69% l vỡ Cụng ty thanh lý mt vi ti sn thay
th bng cỏc ti sn mi cú giỏ tr s dng cao.
- Chi phớ khỏc tng 157,13% l do giỏ tr cũn li ca ti sn em thanh lý tng.
Xem xột trng yu v phõn b cho doanh thu.
Cụng ty cú quy nh v mc trng yu l nu tng hp cỏc sai phm m cú giỏ
tr nh hn 5% LNST thỡ c coi l khụng trng yu cũn nu t l ny l 10% thỡ
chc chn l trng yu. Vỡ vy mc trng yu m KTV tớnh i vi cụng ty XYZ l
7% LNST vi giỏ tr tuyt i tng ng 3,452,095,411 ng. Sau khi ó tớnh ra
mc trng yu vi ton cuc kim toỏn thỡ KTV s phõn b mc trng yu cho tng
khon mc, chu trỡnh. Vỡ KTV ỏnh giỏ doanh thu l ch tiờu quan trng trờn

Nguyễn Thị Xuyến

Lớp: Kiểm toán 48B


Chuyên đề tốt nghiệp
Thị Hoà

- 24 -


GVHD: PGS. TS. Lê

BCKQKD nờn mc trng yu vi kim toỏn doanh thu l 2% LNST tc l
986,312,975 ng.
Nghiờn cu HTKSNB v ỏnh giỏ ri ro kim soỏt.
Cụng ty XYZ l khỏch hng lõu nm nờn vic nghiờn cu HTKSNB v ỏnh
giỏ ri ro kim soỏt hu ht da vo bỏo cỏo kim toỏn ca nm trc. Vic ỏnh
giỏ ny c on kim toỏn chun húa bng bng cõu hi.
Bng 1.4: Bng ỏnh giỏ HTKSNB vi doanh thu.
Ch tiờu

ỏp ỏn

Cỏc hp ng giỏ tr ln cú c

Cú

Ghi chỳ

ký bi Ban Giỏm c khụng ?
Khi bỏn hng v cung cp dch

Cú

v cú xut húa n ngay khụng ?
Giỏ bỏn sn phm, hng húa,

Cú


Nu bỏn hng húa m cú hp

dch v cú thc hin theo ỳng

ng thỡ giỏ bỏn theo hp ng,

bng bỏo giỏ ca n v khụng ?

nu khụng thỡ mi ỏp dng giỏ
ca bng bỏo giỏ.

Vic chit khu thng mi,

Cú

Khi bỏn hng húa vi s lng

gim giỏ hng bỏn cú thc hin

nhiu m cú hp ng thỡ chit

theo quy nh ca Cụng ty

khu thng mi c thc

khụng ?

hin theo hp ng, nu khụng
thỡ mi ỏp dng giỏ ca bng
bỏo giỏ. Khi hng húa b li v

khỏch hng yờu cu gim giỏ
thỡ tựy theo mc li ca sn
phm m ỏp dng gim giỏ cho
khỏch hng.

Cỏc húa n bỏn hng, cung cp

Nguyễn Thị Xuyến

Khụng

Lớp: Kiểm toán 48B


Chuyên đề tốt nghiệp
Thị Hoà

- 25 -

GVHD: PGS. TS. Lê

dch v cú c kim tra vi cỏc
phiu giao hng v s chớnh xỏc
toỏn hc, giỏ bỏn, chit khu v
gim giỏ, thi hn tớn dng, thu
VAT v cỏc loi thu khỏc trờn
húa n khụng?
Bỏn hng tr gúp, tr chm cú Khụng quy Vỡ doanh nghip mun nõng
tin hnh kim tra ti chớnh


nh

khụng ?

cao doanh thu v th phn nờn
vic xột duyt cỏc th tc ny
hn ch.

Cú tin hnh i chiu doanh thu

Cú

vi thu VAT u ra hng thỏng
khụng ?
Cui nm cú i chiu s d

Cú

Ch i chiu cụng n vi

cụng n phi thu vi khỏch hng

khỏch hng quen, giao dch

khụng ?

nhiu ln v vi khỏch hng cú
s d ln. Khỏch hng l ch cú
giao dch 1ln thỡ khụng.


Cú tin hnh trớch lp d phũng

Cú

phi thu khú ũi khụng ?

Khi tin hnh trớch lp d
phũng thỡ da vo quy nh ca
B Ti chớnh. (30% quỏ hn t
03 thỏng n 1nm, 50% hn t
1nm n di 2 nm, 70% quỏ
hn t 2 nm n di 3 nm)

Cú theo dừi phi thu khỏch hng
theo thi gian khụng ?

Cú

Vic theo dừi khon n theo
thi gian nhm bit c tỡnh
hỡnh tin thu c trong k
lờn k hoch vay vn. Ngoi ra,
vic theo dừi khon n theo

Nguyễn Thị Xuyến

Lớp: Kiểm toán 48B