Điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của GCCN
1. Nội dung sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân
Sứ mệnh lịch sử toàn thế giới thực chất là sự nghiệp của một giai cấp đại biểu cho một
phương thức sản xuất tiên tiến, đại diện cho tiến bộ xã hội để xác lập một hình thái kinh tế xã hội
mới thay thế cho hình thái đã lỗi thời.
Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là những nhiệm vụ cần phải thực hiện
trong quá trình xây dựng hình thái kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa.
Các nhà kinh điển của Chủ nghĩa Mác-Lênin đã khẳng định: xóa bỏ chế độ tư bản chủ nghĩa,
xây dựng xã hội cộng sản chủ nghĩa văn minh không có người bóc lột người, trên cơ sở công hữu
về tư liệu sản xuất, giải phóng mình và giải phóng toàn xã hội khỏi sự áp bức, bóc lột, bất công
“Thực hiện sự nghiệp giải phóng thế giới ấy, đó là sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản hiện đại”
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là phạm trù phản ánh tính tất yếu của quá trình lịch
sử nhân loại.
Với những điều kiện khách quan, chủ quan xác định về động cơ kinh tế, chính trị, xã hội, giai
cấp công nhân thể hiện vai trò vừa là một lực lượng sản xuất tiên tiến, vừa là một lực lượng chính
trị tiên phong, thông qua chính đảng của mình lãnh đạo cách mạmg xã hội chủ nghĩa và sự nghiệp
xây dựng chủ nghĩa xã hội trên phạm vi mỗi nước và toàn thế giới.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản, giai cấp công nhân sẽ thực hiện sứ mệnh lịch sử của
mình qua 3 thời kỳ:
- Thời kỳ đấu tranh lật đổ ách thống trị của giai cấp tư sản – giành chính quyền (ở nhiều
nước thời kỳ này gắn liền với cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc).
- Thời kỳ thiết lập chuyên chính vô sản, triển khai sự nghiệp cải tạo xã hội chủ nghĩa và
xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Đây là giai đoạn cải biến cách mạng toàn diện, triệt để và sâu sắc, thời kỳ của những cuộc
đấu tranh trên mọi lĩnh vực hết sức quyết liệt và phức tạp.
- Thời kỳ phát triển chủ nghĩa xã hội tiến lên chủ nghĩa cộng sản.
Xét theo lĩnh vực thể hiện, sứ mệnh này có 3 nội dung cơ bản.
Nội dung kinh tế: Giai cấp công nhân dù ở chế độ chính trị nào, cũng là chủ thể của quá trình
sản xuất vật chất bằng phương thức sản xuất xã hội hóa cao để sản xuất ngày càng nhiều của cải,
đáp ứng những nhu cầu ngày càng tăng của con người. Qua đó, họ tạo ra tiền đề vật chất - kỹ
thuật cho sự ra đời của xã hội mới. Ở các nước xã hội chủ nghĩa, giai cấp công nhân thông qua

quá trình công nghiệp hóa và thực hiện “một kiểu tổ chức xã hội mới về lao động” để tăng năng


xuất lao động và thực hiện các nguyên tắc sở hữu, quản lý và phân phối phù hợp với nhu cầu phát
triển sản xuất và tiến bộ, công bằng xã hội.
Nội dung kinh tế này là yếu tố sâu xa nhất khẳng định sự cần thiết của sứ mệnh lịch sử của
giai cấp công nhân đối với quá trình phát triển của văn minh nhân loại. Thực hiện đầy đủ và thành
công nội dung kinh tế này cũng là điều kiện vật chất để chủ nghĩa xã hội chiến thắng chủ nghĩa tư
bản.
Nội dung chính trị - xã hội: Giai cấp công nhân cùng với nhân dân lao động, dưới sự lãnh
đạo của Đảng Cộng sản, tiến hành cách mạng chính trị lật đổ chế độ tư bản chủ nghĩa, xác lập,
bảo vệ và phát triển chế độ dân chủ xã hội chủ nghĩa. Nhà nước pháp quyền của giai cấp công
nhân và nhân dân lao động được xác lập và trở thành công cụ có hiệu lực để lãnh đạo chính trị,
quản lý kinh tế và xã hội trong quá trình cải tạo xã hội cũ và xây dựng xã hội mới là vấn đề cơ bản
của tiến trình thực hiện sứ mệnh lịch sử này.
Ngoài ra, nội dung này còn bao gồm việc giai cấp công nhân giải quyết đúng đắn các vấn đề
chính trị - xã hội đặt ra trong tiến trình cách mạng xã hội chủ nghĩa như liên minh các giai cấp
tầng lớp, đoàn kết các dân tộc, xây dựng xã hội mới, con người mới… Thông qua đó, khẳng định
vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước và tính tự giác của nhân dân trong quá trình xây
dựng chủ nghĩa xã hội. Kinh nghiệm thực tiễn chỉ ra rằng, nếu không giải quyết tốt những vấn đề
này thì quá trình thực hiện sứ mệnh lịch sử có thể gặp khó khăn, thậm chí đổ vỡ và phải làm lại từ
đầu.
Nội dung to lớn, phong phú của cách mạng chính trị xác nhận rằng đây là một quá trình lâu
dài và phức tạp. Chủ nghĩa xã hội hiện thực chỉ có thể ra đời thông qua thắng lợi của cuộc cách
mạng chính trị của giai cấp công nhân.
Nội dung văn hóa, tư tưởng: Nhiệm vụ lịch sử trao cho giai cấp công nhân trong tiến trình
cách mạng của mình là xác lập hệ giá trị, tư tưởng của giai cấp công nhân để thay thế cho hệ giá
trị, tư tưởng tư sản và “những hệ tư tưởng cổ truyền”. Thực chất đó là một cuộc cách mạng về`văn
hóa, tư tưởng bao gồm cải tạo cái cũ, xây dựng cái mới trong sự kế thừa những tinh hoa của thời
đại và giá trị truyền thống của văn hóa dân tộc.

Xây dựng nền văn hóa xã hội chủ nghĩa và con người được phát triển tự do và toàn diện
trong xã hội công bằng, dân chủ, văn minh là những mục tiêu hàng đầu của cuộc cách mạng này.
2. Điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân
A, Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân được quy định bởi những điều kiện kinh tế - xã
hội khách quan. Chủ nghĩa Mác - Lênin đã chỉ ra sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân xuất
phát từ những tiền đề kinh tế - xã hội của sản xuất mang tính xã hội hóa cao.


Giai cấp công nhân - con đẻ của nền sản xuất công nghiệp được nền công nghiệp hiện đại rèn
luyện và tổ chức lại thành một lực lượng xã hội hùng mạnh. Họ có ý thức tổ chức kỷ luật cao, triệt
để cách mạng, có tính chất tương trợ và hữu ái, giai cấp có điều kiện đoàn kết gắn bó để biểu thị
sức mạnh của mình và có khả năng tập hợp các tầng lớp nhân dân lao động đông đảo trong quá
trình đấu tranh cách mạng. Mặt khác, giai cấp công nhân còn có tinh thần quốc tế vô sản và ngày
càng trưởng thành trong cuộc đấu tranh chống giai cấp tư sản.
Cùng với sự phát triển không ngừng của nền sản xuất đại công nghiệp, giai cấp công nhân
ngày càng lớn lên về số lượng và nâng cao về chất lượng. Do lợi ích đối lập với lợi ích của giai
cấp tư sản, giai cấp công nhân đã không ngừng đấu tranh chống lại giai cấp tư sản. Cuộc đấu tranh
ấy dẫn đến hình thành ý thức giai cấp và chính đảng của giai cấp công nhân. Thông qua chính
Đảng tiên phong, giai cấp công nhân sẽ trở thành một lực lượng hùng mạnh. Mặt khác, trong chế
độ tư bản chủ nghĩa mọi tư liệu sản xuất chủ yếu tập trung vào tay giai cấp tư sản, giai cấp công
nhân không có tư liệu sản xuất. Tài sản duy nhất của họ là sức lao động. Họ luôn phải bán sức lao
động bằng những hình thức khác nhau để sống. Quá trình bán sức lao động của họ đã tạo ra giá trị
thặng dư cho giai cấp tư sản. Trong hoàn cảnh ấy không những tư liệu sản xuất mà cả sức lao
động cũng biến thành tư bản. Mác viết: “Sự tất yếu của việc tư liệu sản xuất và tư liệu sinh hoạt,
biến thành tư bản, đứng sừng sững giữa công nhân và những tư liệu ấy như một bóng ma... Nó
ngăn cản tư liệu sản xuất hoạt động, ngăn không cho người công nhân lao động và sống”
- Xã hội hóa sản xuất làm xuất hiện những tiền đề vật chất, nhu cầu phát triển và gợi ý
những biện pháp để giải quyết các vấn đề của xã hội. Xã hội hóa sản xuất là tiền đề quan trọng
nhất đã thúc đẩy sự vận động của mâu thuẫn cơ bản trong lòng phương thức sản xuất tư bản chủ
nghĩa. Mâu thuẫn cơ bản đó là xung đột giữa tính chất xã hội hóa của lực lượng sản xuất với tính

chất tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất. Quy luật chung là quan hệ sản xuất phải phù
hợp với tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất. Công hữu những tư liệu sản xuất chủ yếu của
xã hội là yêu cầu khách quan và đã được quá trình sản xuất hiện đại vạch ra. “Cái tính chất của
đại công nghiệp, trong xã hội hiện thời, là đẻ ra mọi sự nghèo đói và mọi cuộc khủng hoảng
thương nghiệp, thì đến một chế độ xã hội khác, chính tính chất ấy lại trở thành tính chất thủ tiêu
sự nghèo khổ đó và những sự biến động đem lại tai họa đó” 1. Sản xuất hiện đại với xu thế xã hội
hóa mạnh mẽ hiện nay cũng đang làm chín muồi những điều kiện khách quan cho sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân.
Nhìn chung, không chỉ chủ nghĩa tư bản mà cả quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, chủ
nghĩa cộng sản đều cần đến những tiền đề vật chất từ lực lượng sản xuất ở trình độ xã hội hóa cao.
1


Thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội còn cho biết, tiền đề này có thể xuất hiện từ trước hoặc dần
được hoàn thiện, phát triển trong quá trình xây dựng xã hội mới. Dù thế nào, sự chuẩn bị đầy đủ
những cơ sở vật chất cho quá trình thực hiện sứ mệnh lịch sử vẫn là không thể bỏ qua. Mác coi đó
là “tiền đề thực tiễn tuyệt đối cần thiết” cho sự nghiệp xây dựng xã hội mới.
- Quá trình sản xuất mang tính xã hội hóa đã sản sinh, rèn luyện giai cấp công nhân - chủ
thể của quá trình thực hiện sứ mệnh lịch sử. Nó cũng làm nảy sinh, làm rõ mâu thuẫn về lợi ích cơ
bản giữa giai cấp công nhân và giai cấp tư sản. Mâu thuẫn đó là không thể điều hòa và là động lực
chính cho cuộc đấu tranh giai cấp hiện đại. “Tất cả những gì con người đấu tranh để giành lấy bao
giờ cũng gắn liền với lợi ích của họ.” 2 Giải quyết mâu thuẫn cơ bản về kinh tế và chính trị trong
lòng phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa chính là sứ mệnh mà lịch sử quy định cho giai cấp
công nhân.
B, Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân được quy định bởi vai trò của lý luận cách
mạng và khoa học.
Lý luận cách mạng và khoa học là điều kiện khách quan để giai cấp công nhân thực hiện thành
công sứ mệnh lịch sử của mình. Lênin nói: Không có lý luận cách mạng và khoa học thì không
thể có phong trào cách mạng. Lý luận cách mạng là một trong những điều kiện cực kỳ quan trọng
để phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân xác định được mục tiêu, đi đúng hướng và tiến tới

thắng lợi. Lý luận khoa học và cách mạng được nảy sinh từ chính thực tiễn của cuộc đấu tranh của
giai cấp vô sản, là kết quả của sự phát triển logic từ những tư tưởng tiến bộ của xã hội loài người
qua nhiều thế kỷ. Một bộ phận những người có tri thức rộng lớn có tầm nhìn sâu sắc đã nghiên
cứu quá trình vận động của xã hội loài người, nghiên cứu quá trình đấu tranh giữa những người bị
áp bức bóc lột chống lại những kẻ đi áp bức bóc lột và làm rõ bản chất của các quá trình bóc lột,
đặc biệt là cuộc đấu tranh giữa vô sản và tư sản. Từ đó khái quát tạo thành những luận điểm,
những vấn đề có tính quy luật của cuộc đấu tranh đó, xây dựng nên một hệ thống lý luận cách
mạng xã hội khoa học rồi truyền bá hệ thống đó vào phong trào công nhân, thức tỉnh phong trào
làm phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân có được bước chuyển biến cách mạng từ tự phát
tới tự giác.
Lý luận cách mạng và khoa học thâm nhập vào phong trào công nhân, giúp nó hình thành nên một
hệ tư tưởng vững mạnh. Điều đó không chỉ làm đội ngũ công nhân trở thành khối thống nhất mà
còn giúp nó luôn có được những tri thức mới.

2