Phát triển và sử dụng số liệu và chỉ số hiệu quả năng
lượng
Duncan Millard
Thống kê trưởng
Cơ quan Năng lượng quốc tế

© OECD/IEA 2015


Tiềm năng lớn về sử dụng năng lượng hiệu
quả …
Hình ES.2: “Nhiên liệu đầu tiên”: tiêu thụ năng lượng tránh được từ sử dụng năng lượng hiệu quả của 11 nước thành viên
IEA
Sử dụng năng lượng giả định
không có cải thiện về hiệu quả
năng lượng

Năng lượng tránh được
tương đương 65% TFC năm
2010

Than

Dầu

Khí

Điện

Khác

Sử dụng năng lượng tránh được

TFC
Lưu ý: TFC = tổng tiêu thụ NL cuối cùng. 11 nước bao gồm: Úc, Đan Mạch, Phần Lan, Pháp, Đức, Ý, Nhật Bản, Hà Lan, Thụy Điển, Anh và Mỹ, có đầy đủ
số liệu để phân tích. “Khác” bao gồm nhiên liệu sinh học và nhiệt từ địa nhiệt, mặt trời, đồng phát và cấp hơi. Đồng phát có thể hiểu là kết hợp sản xuất nhiệt
và điện.
Nguồn: Cơ sở dữ liệu các chỉ số của IEA

© OECD/IEA 2015

Báo cáo thị trường NL hiệu quả của IEA năm 2013


..và có nhiều lợi ích
Hình ES.2

Các lợi ích của việc thúc đẩy sử dụng năng lượng hiệu quả
Tiết kiệm NL
Giảm phát thải khí nhà kính

Giá trị tài sản

An ninh năng lượng

Thu nhập sau thuế

Cung cấp năng lượng
Ngân sách công
Cải thiện sử
dụng năng

lượng hiệu quả

Quản lý nguồn tài nguyên

Giá năng lượng

Tác động kinh tế vĩ mô

Ô nhiễm môi trường địa phương

Việc làm
Sức khỏe và thịnh vượng

Năng suất công nghiệp
Giảm đói nghèo

Lưu ý: Danh sách này không bao quát hết nhưng đại diện cho một trong số nhưng lợi ích nổi bật nhất của sử dụng năng lượng hiệu quả được nhận
biết cho tới nay
Nguồn: Trừ khi có lưu ý khác, toàn bộ số liệu và bảng biểu trong chương này là các số liệu và phân tích của IEA

Trọng điểm
© OECD/IEA 2015

Các lợi ích của tiếp cận sử dụng năng lượng hiệu quả cho thấy một loạt các tác động tích cực
tiềm năng


Thứ nhất: Sử dụng năng lượng hiệu quả là gì?
Sử dụng năng lượng hiệu quả có cải thiện được không?
(Có / Không / Có thể)

1.

Tiêu thụ Ít năng lượng hơn với Cùng dịch vụ
 Ví dụ. bóng đèn sợi đốt thay thế bằng đèn LED

2.

Tiêu thụ Cùng loại năng lượng để cung cấp Thêm dịch vụ
 Ví dụ. tăng sản lượng với cùng một loại năng lượng

© OECD/IEA 2015


Sử dụng năng lượng hiệu quả là gì?
Sử dụng năng lượng hiệu quả có cải thiện được không?
(Có / Không / Có thể)
3.

Tiêu thụ Ít năng lượng hơn và cung cấp Ít dịch vụ hơn
 Ví dụ. Đi bộ thay cho lái xe

4.

Tiêu thụ Ít năng lượng hơn do Thay đổi dịch vụ
 Ví dụ. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế

Khái niệm trọng tâm: liên quan đến sử dụng năng lượng và dịch vụ
© OECD/IEA 2015



Phát triển các số liệu và chỉ số sử dụng năng
lượng hiệu quả
1. Thứ nhất: Cân bằng năng lượng cho thấy điều gì?
2. Các chỉ số nào có thể được xây dựng dựa trên

các dữ liệu hiện có?
3. Những chỉ số gì có ý nghĩa trong việc thu thập số

liệu mới?

© OECD/IEA 2015


1. Bắt đầu với cân bằng năng lượng
Vietnam: Cân bằng năng lượng năm 2013
nghìn tấn dầu tương đương (ktoe) trên một nhiệt trị cơ sở
Các chỉ số

Cân bằng
Than*

Sản lượng
Nhập khẩu

Xuất khẩu
Kho chứa hàng hải quốc tế ***
Kho chứa hàng không quốc tế ***
thay đổi lượng dự trữ

Vận chuyển

Thay đổi thống kê

Nhà máy điện
Nhà máy CHP
Nhà máy nhiệt điện
Công trình khí
Lọc dầu
Vận chuyển than
Nhà máy hóa lỏng

Vận chuyển khác
Ngành công nghiệp NL tự sử dụng
Tổn thất
Tiêu thụ NL cuối cùng
© OECD/IEA 2015

Than
Dầu
thô*

Điện và nhiệt
Sp dầu

Khí tự
nhiên

Khí tự nhiên
NL hạt
nhân


Thủy
điện

Dầu
Địa nhiệt,
mặt trời…

NLTT và rác thải
NL sinh học,
rác thải

Điện

Nhiệt

Tổng*


Tại sao cân bằng năng lượng lại quan trọng trong
bối cảnh sử dụng năng lượng hiệu quả?
 Để hiểu về cung cấp năng lượng tổng thể và sử

dụng ở cấp quốc gia
 Để đánh giá tầm quan trọng của dân dụng đối
với nhu cầu năng lượng
 Để hiểu được tầm quan trọng của các nguồn
năng lượng khác nhau
 Để phát triển các chỉ số cấp ngành (với dữ liệu
hoạt động quan trọng như dân số )
 Để hiểu được tổn thất truyền tải (điện )


© OECD/IEA 2015


Hiểu về sử dụng và hiệu quả
Triệu tấn dầu tương đương

Việt nam
Cân bằng (2013)
Thay đổi thống kê

Sản xuất và nhập khẩu
Lọc dầu

thay đổi lượng
dự trữ

Thay đổi thống kê

Tổng tiêu thụ NL cuối cùng

Sp dầu

Công
nghiệp

Nhập khẩu sp
dầu

Vận chuyển khác


Sp than

Vận
chuyển

Nhập khẩu
than

Sp khí
Sp rác
sinh học
Nhập khẩu
điện

Khác

Sp khác
Sp thủy điện
Phi NL

Trạm điện
thay đổi lượng
dự trữ

Nhập khẩu

Nguồn: IEA, Cân bằng NL thế giới, 2015
© OECD/IEA 2015


Tổn thất điện

Nhập
khẩu

Kho
than

Tự sử
dụng


Đánh giá tầm quan trọng của dân dụng đối với
nhu cầu năng lượng
Tổng tiêu thụ NL cuối cùng theo ngành (2013)

Campuchia

Việt Nam
Công nghiệp
Vận tải
Dân dụng
Thương mại và
dịch vụ công
Khác

Nguồn: IEA, Cân bằng NL thế giới, 2015

© OECD/IEA 2015



Hiểu được tầm quan trọng của các nguồn
năng lượng khác nhau
Sử dụng năng lượng dân dụng: theo nguồn năng lượng

Điện
Nhiên liệu sinh
học và rác thải

Khí tự nhiên
Sp dầu
Than

Nguồn: IEA, Cân bằng NL thế giới, 2015

© OECD/IEA 2015

Nhu cầu tổng thể để tăng cường dữ liệu sử dụng nhiên liệu sinh


Phát triển các chỉ số cấp ngành

Toe/người

Tiêu thụ năng lượng dân dụng/người
Năm 2000 và 2013

Nguồn: IEA, Cân bằng NL thế giới, 2015

© OECD/IEA 2015


Chỉ số cấp ngành có thể cung cấp thông tin rất có liên quan tới
các yêu cầu dữ liệu bổ sung giới hạn


Giới thiệu các khái niệm về chỉ số hiệu
quả năng lượng

© OECD/IEA 2015


Chỉ số hiệu quả : hiểu các tác động của danh mục đầu tư đến
các xu hướng của toàn bộ nền kinh tế
Mục tiêu của toàn bộ nền
kinh tế:
sử dụng năng lượng, cường
độ năng lượng
Các chỉ số NL hiệu quả cấp ngành và sử
dụng cuối cùng

Chính sách X Chính sách Y

Chính sách Z

…

Một loạt các biện pháp riêng biệt

© OECD/IEA 2015


Các chỉ số giám sát bổ sung các chính sách riêng biệt


Xác định các chỉ số hiệu quả năng lượng như thế
nào?

Chỉ số hiệu quả năng
lượng chung

Tiêu thụ năng lượng
Hoạt động

$

3
233
057
0
0

Liên kết sử dụng năng lượng và dịch vụ sản xuất (hoạt động)
© OECD/IEA 2015


“Hoạt động” khác nhau giữa các ngành
Ngành

Hoạt động

Chung


GDP
Dân số

Dân dụng

Dân số
Số nhà
Diện tích sàn
Số thiết bị…

Dịch vụ
(theo hạng mục)

Giá trị gia tăng
Số nhân công
Diện tích sàn

Vận tải

Hành khách-kilomet
Tấn-kilomet

Công nghiệp
(ngành phụ trợ)

Giá trị gia tăng
Sản xuất
cấp quy trình sản xuất


$

3
233
057
0
0

Cần xem xét những dữ liệu nào có sẵn!
© OECD/IEA 2015


Các ngành: những dữ liệu nào có thể có liên quan?
Các dữ liệu này có sẵn không?
Dân dụng

Sử dụng năng lượng cuối cùng (nấu ăn, thiết
bị, vv )
Hộ gia đình, nhà ở, diện tích sàn, kho hàng,
...

Công nghiệp Sử dụng năng lượng + sản phẩm vật lý của
ngành (sắt/thép , giấy, vv )
Và quá trình sử dụng dữ liệu lý tưởng

© OECD/IEA 2015

Dịch vụ

Sử dụng năng lượng cuối cùng

Diện tích sàn , số người lao động , giá trị gia
tăng (đa dụng sẽ dẫn đến nhiều phức tạp)

Vận tải

Sử dụng năng lượng và dữ liệu hoạt động (
pkm/tkm ) theo phân khúc (hành khách /
hàng hóa ) và phương thức ( đường bộ,
đường hàng không , ... ) theo loại xe


Các chỉ số liên kết dữ liệu hoạt động
và năng lượng – một thực tế

Chỉ số hiệu quả năng
lượng chung

sử dụng năng lương+ ε
hoạt động + ε

$

3
233
057
0
0

Cần hiểu sự chính xác của cả dữ liệu năng lượng và hoạt động – sai
số lớn hơn sự thay đổi

Hãy nghĩ về dữ liệu trong các chỉ số
© OECD/IEA 2015


2. Các chỉ số dân dụng nào có thể được
phát triển dựa trên cân bằng năng lượng

© OECD/IEA 2015


Phát triển các chỉ số ngành
Kinh tế

 Tổng cung cấp NL / dân số
/ GDP

Ngành

 Tiêu thụ NL dân dụng / dân số
/ nhà ở
/ diện tích sàn
…

Sử dụng
cuối cùng  Tiêu thụ NL đun nước nóng / dân số
/ nhà ở
 …..
© OECD/IEA 2015

Kết nối dữ liệu năng lượng liên ngành với các dữ liệu “hoạt



Tối ưu hóa việc sử dụng “nguồn quản lý”
Bảng 4.2 Tổng hợp dữ liệu chính cần cho chỉ số dân dụng và các ví dụ về
nguồn và phương pháp luận hợp lý
Số liệu

Nguồn

Phương pháp luận

Số liệu về năng lượng

Tổng tiêu thụ dân dụng

Cân bằng NL quốc gia

Mô hình nguồn quản lý

Tiêu thụ NL theo nguồn

Cty về cân bằng NL quốc
gia

Mô hình nguồn quản lý

Số liệu về hoạt động

Diện tích sàn


Cơ quan thống kê quốc gia
Bất động sản
Chính quyền khu vực
Đăng ký thuế

Khảo sát nguồn quản lý

Số nhà

Đăng ký đất đai
Cơ quan thống kê quốc gia

Khảo sát nguồn quản lý

Thiết bị đun nước nóng

Đăng ký xây dựng
Các nhà sản xuất / nhà cung cấp
Đăng ký trợ cấp

Nguồn quản lý

Số thiết bị gia dụng

Các nhà sản xuất
Cơ quan thống kê quốc gia

Khảo sát nguồn quản lý

Chỉ số hiệu quả năng lượng IEA:

Nguyên tắc cơ bản về thống kê, 2014

Dữ liệu hoạt động chính cùng với dữ liệu năng lượng có thể dễ
dàng có sẵn ở cấp quốc gia
© OECD/IEA 2015


Lựa chọn các chỉ số dân dụng cấp ngành hợp lý
 Tỷ lệ dân dụng trong tổng tiêu dùng cuối cùng
 Thị phần của mỗi nguồn năng lượng trong tiêu

thụ dân dụng
 Tiêu thụ dân dụng bình quân đầu người
 Tiêu thụ dân dụng bình quân theo nhà
 Tiêu thụ dân dụng bình quân đầu người theo
nguồn
 Tiêu thụ dân dụng bình quân trên nhà theo nguồn
(điện ; nhiên liệu sinh học rắn; dầu hỏa; vv)

© OECD/IEA 2015

Một tập hợp các chỉ số ngành sẽ cung cấp một bức tranh hữu
ích về xu hướng của quốc gia


Ví dụ: Thị phần dân dụng trong tổng tiêu
thụ cuối cùng
Thị phần dân dụng trong tổng tiêu thụ cuối cùng

Nguồn: IEA, Cân bằng NL thế giới, 2015


© OECD/IEA 2015


Ví dụ: Tiêu thụ dân dụng trên đầu người
theo nguồn – điện

Ktoe/triệu

Tiêu thụ dân dụng trên đầu người

Nguồn: IEA, Cân bằng NL thế giới, 2015

© OECD/IEA 2015

…Chỉ số cũng là công cụ để kiểm tra chất lượng dữ liệu và sự
nhất quán của chuỗi thời gian


Tất cả các chỉ số năng lượng cấp ngành có thể dễ
dàng được chuyển thành các chỉ tiêu phát thải CO2
Phát thải CO2 dân dụng trên đầu người
2012 và 2013

Nguồn: IEA, Cân bằng NL thế giới, 2015

© OECD/IEA 2015

Căn cứ vào cân bằng năng lượng và Hướng dẫn của IPCC về
ước tính phát thải khí nhà kính cho kiểm kê quốc gia