ĐỀ THI HỌC KÌ I
MÔN: NGỮ VĂN

LỚP: 12

Thời gian làm bài: 120 phút
( Đề này gồm:2 phần, 2 trang)

Mục tiêu:
_Giúp học sinh ôn lại kiến thức trong học kì I.
_Giúp học sinh rèn kĩ năng làm bài đọc – hiểu và kĩ năng viết bài nghị luận xã hội và nghị luận văn học.
_Thông qua đề kiểm tra giữa kì, giúp các em tiếp cận dần với đề thi THPTQG.
I: ĐỌC – HIỂU
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

c
Ờ
(Trích:
ng sinh nhật con gái 21 tuổi – nguồn: Giáo dục, Vietnamnet)
Câu 1: Đoạn văn trên sử dụng phong cách ngôn ngữ nào? (nhận biết)
Câu 2: Nêu hiệu quả của biện pháp tu từ liệt kê trong câu: “có thể cũng có lúc con chồn chân, mỏi gối và đớn
đau”. (vận dụng)
Câu 3: Nêu ngắn gọn nội dung chính của đoạn trích. (thông hiểu)
Câu 4: Anh/chị hiểu câu: “
t nh o, không th là nguyên li u c a h nh p ” như thế nào? (Trình bày
khoảng từ 5 đến 7 dòng). (thông hiểu)
II.LÀM VĂN
Câu 1:
Anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) nêu suy nghĩ về lời chúc của người mẹ: “
Ờ
” (vận dụng cao)

Câu 2:
“

ọc tóc

Quân xanh màu lá dữ oai hùm

1

Truy cập để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Anh – Văn – Sử - Địa – GDCD tốt
nhất!


M t tr ng gửi m ng qua biên gi i
H

i dáng kiề
ễn xứ

R
Chi

ch ng ti

Áo bào thay chi u anh về

t
”

Sông Mã g

(Trích Tây Ti n – Q

i xanh

D

ữ Vă 12 ập 1, NXB Giáo dục Vi t Nam, trang 89)

Cảm nhận của anh/chị về đoạn thơ trên. Từ đó bình luận về nét mới lạ trong cách cảm nhận về người lính của
Quang Dũng. (vận dụng cao)

HƯỚNG DẪN LÀM BÀI
THỰC HIỆN: BAN CHUYÊN MÔN TUYENSINH247.COM
I.ĐỌC - HIỂU

2

Câu 1:
*Phương pháp: Dựa vào kiến thức đã học về các loại phong cách ngôn ngữ, chủ yếu là phong
cách ngôn ngữ sinh hoạt.
*Cách giải:
Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt – Hình thức viết thư.
Câu 2:
*Phương pháp: Dựa vào kiến thức đã học về các biện pháp tu từ, ở đây là biện pháp tu từ liệt
kê.
*Cách giải:
Hiệu quả của biện pháp tu từ liệt kê:
Trong cuộc đời mỗi con người đều phải đối mặt với khó khăn, thử thách hay chấp nhận
những vấp ngã, thất bại. Đó là những lúc “ n chân, m i g
”.

Câu 3:
*Phương pháp: Phân tích, tổng hợp.
*Cách giải:
Qua bức thư gửi người con gái, người mẹ đã giúp con nhìn nhận cuộc sống không phải lúc
nào cũng êm đẹp mà phải có những vấp ngã, thăng trầm trong cuộc sống mới có hạnh phúc.
Hướng con đến chuẩn giá trị để làm một con người chân chính, đó là con người có trách
nhiệm với chính mình từ suy nghĩ, hành động, ứng xử, có trách nhiệm với cộng đồng, mình
vì mọi người và trách nhiệm cống hiến với non sông đất nước.
Câu 4:
*Phương pháp: Phân tích, tổng hợp, bình luận.
*Cách giải:
Từ đoạn trích trên, “nhạt nhẽo” được hiểu theo nghĩa cuộc sống bằng phẳng, êm đềm, không
có thử thách hay vấp ngã… thì sẽ không làm nên hạnh phúc. Bởi thành quả của bất kì công

Truy cập để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Anh – Văn – Sử - Địa – GDCD tốt
nhất!


việc chân chính nào cũng đều phải đánh đổi bằng mồ hôi công sức, những vất vả, thử thách,
hi sinh mới đem lại hạnh phúc đích thực cho con người. Khi con người trải qua những vất vả,
gian khó mà thành công thì mới thấy hạnh phúc.
Bởi vậy, có thể nói, “
t nh o, không th là nguyên li u c a h
”
Câu 1:
*Phương pháp: _Phân tích để tìm ra thông điệp, ý nghĩa mà câu nói chuyển tải.
_Sử dụng các thao tác lập luận để tạo lập một đoạn văn nghị luận (bàn luận,
so sánh, tổng hợp,…)
*Cách giải:
 Yêu cầu về hình thức:

_Viết đúng 01 đoạn văn khoảng 200 từ
_Trình bày mạch lạc, rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu
_Hiểu đúng yêu cầu của đề, có kĩ năng viết đoạn văn nghị luận.
 Yêu cầu về nội dung
 Phân tích, chứng minh
_Đây là lời chúc của người mẹ mừng sinh nhật con nhưng thực chất là lời răn dạy, giáo dục
và bộc lộ niềm mong muốn của mẹ dành cho con. Người mẹ luôn muốn hướng con đến
những chuẩn giá trị đạo đức chung để làm một con người thực sự có trách nhiệm với bản
thân, với cộng đồng và với non sông đất nước.
_Trong cuộc đời mỗi con người luôn phải đối mặt với khó khăn, gian khổ, phải biết chấp
nhận những thử thách hay thất bại. Những lúc như thế không thể không buồn nản hay thất
vọng nhưng mỗi lần vấp ngã, con người phải biết gượng dậy, đứng trên đôi chân của mình để
tự tin bước tiếp trên hành trình dài phía trước. Có trải qua cay đắng mới thấy được giá trị của
hạnh phúc.
_Để trở thành một CON NGƯỜI (theo đúng nghĩa viết hoa) – con người chân chính trước
hết phải có trách nhiệm với chính mình: từ suy nghĩ, nhận thức đến hành động, lời nói,
cách ứng xử… cần phải thận trọng, chín chắn, cố nhân thường dạy “uốn lưỡi bảy lần trước
khi nói” hay “Nhất ngôn ký xuất, tứ mã nan truy” (một lời nói ra bốn con ngựa đuổi không
kịp). Bởi vậy, khi nói hay làm bất cứ việc gì, trước hết phải có trách nhiệm với chính bản
thân mình, tự nâng cao nhân cách của mình thông qua ngôn ngữ, hành động. Không những
thế, con người còn phải không ngừng học tập, rèn luyện để trau dồi tri thức, đạo đức, lối
sống; tránh lối sống ích kỷ, hẹp hòi, vụ lợi, tham lam, chà đạp lên quyền và lợi ích của người
khác. Con người phấn đấu cho quyền lợi của cá nhân nhưng không làm tổn hại đến lợi ích
chung của mọi người trong cộng đồng.
_Sống có trách nhiệm với cộng đồng:Mỗi con người là một tế bào trong cộng đồng xã hội.
Bởi vậy, để sống hòa đồng với tất cả mọi người là điều không dễ nhưng con cần biết quan
tâm, chia sẻ những vui buồn trong cuộc sống với những người xung quanh; cống hiến trí tuệ,
sức lực của bản thân để góp phần làm cho cộng đồng trở nên văn minh, tiến bộ. Bản thân
mỗi người phải có ý thức trách nhiệm đóng góp một phần công sức cho cộng đồng.
_Sống có trách nhiệm với non sông, đất nước: đây là biểu hiện cao nhất của lối sống. Mỗi

người sinh ra đều gắn bó với đất nước và cộng đồng dân tộc, góp phần không nhỏ cho sự
phồn thịnh của xã hội. Dù sống trong hoàn cảnh nào, con người cũng cần cống hiến trí tuệ,
sức lực và sẵn sàng xả thân khi Tổ quốc cần. Biết bảo vệ lợi ích chung, chính đáng của non
sông, đất nước mình, không né tránh khó khăn, nguy hiểm, góp phần bảo vệ nền độc lập, tự

3

Truy cập để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Anh – Văn – Sử - Địa – GDCD tốt
nhất!


do của đất nước và nền hòa bình của nhân loại.
 Ý nghĩa lời chúc của người mẹ
Lời chúc của người mẹ sâu sắc, cảm động thể hiện niềm mong muốn thiết tha về bước đường
tương lai của con, biểu hiện tinh thần nhân văn sâu sắc. Đây cũng là niềm mong ước chung
của những người mẹ chân chính.
Câu 2:
*Phương pháp: _Phân tích (Phân tích đề để xác định thể loại, yêu cầu, phạm vi dẫn chứng),
_Sử dụng các thao tác lập luận (phân tích, so sánh, tổng hợp, bàn luận,…) để
tạo lập một văn bản nghị luận văn học.
*Cách giải:
 Yêu cầu hình thức:
_Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng làm nghị luận văn học để tạo lập văn bản.
_Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm
tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.
 Yêu cầu nội dung:
 Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm, đoạn trích:
_Quang Dũng là một nhà thơ khoác áo lính, một gương mặt tiêu biểu của thơ ca thời kì
kháng chiến chống Pháp. Ông là một nghệ sĩ đa tài với hồn thơ phóng khoáng, hồn hậu, lãng
mạn và tài hoa.

_Tây Ti n là một trong những thi phẩm xuất sắc của Quang Dũng viết về người lính Tây
Tiến với bút pháp lãng mạn, tài hoa.
_Hình ảnh người lính Tây Tiến được phác họa rõ nét trong đoạn trích thơ sau…
 Phân tích đoạn thơ:
Đoạn thơ là bức tranh đầy đủ về người lính Tây Tiến với vẻ đẹp vừa lãng mạn, vừa bi
tráng:
*Ngoại hình của người lính Tây Tiến (bi thương):
Ngoại hình được khắc hoạ bằng một nét vẽ rất gân guốc, lạ hoá nhưng lại được bắt nguồn
từ hiện thực:
_ Không mọc tóc, quân xanh màu lá đều là hậu quả của những trận sốt rét rừng khủng
khiếp mà người lính nào cũng phải trải qua.
_Hiện thực về cuộc sống thiếu thốn nơi chiến trường được khúc xạ qua bút pháp lãng mạn
của Quang Dũng trở thành cách nói mang khẩu khí của người lính Tây Tiến rất chủ động:
không mọc tóc. Vẻ xanh xao vì đói khát, vì sốt rét của những người lính qua ngòi bút Quang
Dũng lại toát lên vẻ oai phong, dữ dằn của những con hổ nơi rừng thiêng “quân xanh màu lá
dữ oai hùm”.
*Ẩn sau ngoại hình ấy là sức mạnh nội tâm (h o h ng):
Thủ pháp đối lập được sử dụng trong việc khắc hoạ sự tương phản giữa ngoại hình ốm yếu
và nội tâm mãnh liệt, dữ dội, ngang tàng:
_
gợi lên sự mạnh mẽ lạ thường của "Q
ù
ù
(Tố
Hữu), của
ổ í
(ba quân mạnh như hổ báo nuốt trôi trâu) (Phạm
Ngũ ão).
_ Dữ
ù là khí phách, tinh thần của đoàn quân ấy, như mang oai linh của chúa sơn

lâm rừng thẳm.

4

Truy cập để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Anh – Văn – Sử - Địa – GDCD tốt
nhất!


_
là chi tiết cực tả sự giận dữ, phẫn nộ, sôi sục hướng về nhiệm vụ chiến đấu.
* Thế giới tâm hồn đầy mộng mơ thể hiện qua nỗi nhớ (lãng mạn):
_Bên trong cái vẻ oai hùng, dữ dằn của họ là những tâm hồn, những trái tim rạo rực, khát
khao yêu đương “
H
ề
”.
_Những giấc mơ mang hình dáng kiề
đã trở thành động lực để giúp người lính vượt
qua mọi khó khăn, gian khổ; đã thúc giục họ tiến lên phía trước; và cũng là sợi dây thiêng
liêng của niềm tin mang họ vượt qua bom đạn trở về.
* Lí tưởng, khát vọng:
_ Khung cảnh “
viễn xứ” hàng ngày vẫn trải ra trên các cung đường
hành quân của người lính Tây Tiến nhưng nó không đủ sức làm các anh nản chí sờn lòng, mà
trái lại càng nung nấu quyết tâm “Chi
ng ti
i xanh”.
_
i xanh là tuổi trẻ, là bao mơ ước, khát vọng đang ở phía trước. Nhưng không gì quý
hơn Tổ quốc, không có tình yêu nào cao hơn tình yêu Tổ quốc. Nên hai chữ “ch ng ti c”

vang lên thật quyết liệt, dứt khoát như một lời thề chém đá.
 Những người lính sẵn sàng hi sinh vì lý tưởng, mục đích cao cả.
*Sự hi sinh của những người lính Tây Tiến:
_Cụm từ “
”, “ ề
” để nói giảm nói tránh về sự hy sinh của những người lính.
+ Áo bào (
x ) đã khiến họ trở thành những chiến
tướng sang trọng.
+ Về
là cách nói giảm nói tránh, cái chết lại là sự tựu nghĩa của những người anh hùng, thanh
thản và vô tư sau khi đã làm tròn nhiệm vụ (liên hệ câu thơ của Tố Hữu:
x
ử
…)
_ Sông Mã g
c hành vừa dữ dội vừa hào hùng, khiến cái chết, sự hi sinh của
người lính Tây Tiến không bi luỵ mà thấm đẫm tinh thần bi tráng. ông ã tấu lên bản nhạc
dữ dội của núi rừng như loạt đại bác đưa tiễn những anh hùng của dân tộc về nơi vĩnh hằng.
 Bình luận về nét mới lạ:
Tác giả sử dụng bút pháp lãng mạn và màu sắc bị tráng trong việc phác họa chân dung
người lính Tây Tiến. Điều này làm nên vẻ đặc biệt trong hình ảnh người lính Tây Tiến của
một thời gian khổ và hào hùng.
+Bút pháp lãng mạng thể hiện rõ nét ở thủ pháp đối lập mạnh mẽ, thể hiện rõ nhất trong
bốn câu thơ đầu tiên. Đối lập giữa ngoại hình tiều tụy với sức mạnh nội tâm ẩn chứa sau đó;
đối lập giữa con người hào hùng, mạnh mẽ phi thường ấy với hình ảnh những chàng trai Hà
thành hào hoa, mộng mơ và lãng mạn.
+ Màu sắc bi tráng chủ yếu được thể hiện trong bốn câu thơ còn lại. Cái bi hiện ra qua hình
ảnh những nấm mồ hoang lạnh dọc đường hành quân, hình ảnh áo bào thay chiếu anh về đất
gắn liền với sự hy sinh của người lính. Tuy nhiên cái bi chỉ làm nền cho cái tráng. Cái tráng

ở đây là lí tưởng khát vọng cống hiến đời xanh cho Tổ quốc, sẵn sàng hy sinh cho sự nghiệp
vĩ đại của dân tộc.

5

Truy cập để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Anh – Văn – Sử - Địa – GDCD tốt
nhất!