2
BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ
NGUYỄN THỊ QUỐC HƯƠNG
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ GIẢNG VIÊN
Ở KHOA ĐIỀU DƯỠNG - KỸ THUẬT Y HỌC,
ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
HÀ NỘI - 2013
BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ
NGUYỄN THỊ QUỐC HƯƠNG
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ GIẢNG VIÊN
Ở KHOA ĐIỀU DƯỠNG - KỸ THUẬT Y HỌC,
ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số:
60 14 01 14
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS,TS NGUYỄN GIANG
HÀ NỘI - 2013
3
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ GIẢNG
3
14
VIÊN Ở KHOA ĐIỀU DƯỠNG - KỸ THUẬT Y HỌC,
ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
1.1. Các khái niệm cơ bản
14
1.2. Nội dung quản lý giảng viên và những nhân tố tác động đến 20
quản lý giảng viên ở Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học, Đại
học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh
1.3. Thực trạng và nguyên nhân của quản lý giảng viên ở Khoa 27
Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học, đại học Y Dược Thành phố Hồ
Chí Minh
Chương 2 YÊU CẦU VÀ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ GIẢNG VIÊN Ở
4
KHOA ĐIỀU DƯỠNG - KỸ THUẬT Y HỌC, ĐẠI HỌC
5
Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
2.1. Những yêu cầu thực hiện các biện pháp quản lý giảng
4
viên ở Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học, Đại học Y
5
Dược thành phố Hồ Chí Minh
2.2. Những biện pháp cơ bản quản lý giảng viên ở Khoa Điều dưỡng 48
- Kỹ thuật Y học, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh
2.3. Khảo nghiệm tính cấp thiết và mức độ khả thi của các biện pháp
5
71
74
80
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
6
4
Phát triển giáo dục nói chung và hoàn thiện hệ thống giáo dục nói riêng
đã và đang là mối quan tâm đặc biệt của các quốc gia trên toàn thế giới khi
bước vào thiên niên kỷ mới với nhiều cơ hội cũng như nhiều thách thức. Giáo
dục cung cấp nguồn nhân lực cho sự phát triển của nền kinh tế - xã hội, việc
nâng cao chất lượng giáo dục không chỉ là mối quan tâm của riêng những
người làm công tác giáo dục, mà là mối quan tâm của toàn xã hội. Tổ chức
giáo dục, khoa học và văn hóa của Liên Hiệp Quốc (UNESSCO) chủ trương
đẩy mạnh phát triển giáo dục và đề ra chiến lược phát triển giáo dục chung
trên toàn thế giới, trong đó đào tạo nâng cao chất lượng giáo viên là một trong
những tư tưởng chủ yếu được UNESSCO đúc kết và khuyến cáo.
Quan điểm của Đảng và Nhà nước về phát triển giáo dục và đào tạo
khẳng định: “phát triển giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu,…. Đổi
mới cơ bản và toàn diện giáo dục đại học, tạo được chuyển biến cơ bản về
chất lượng, hiệu quả và quy mô, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập kinh tế quốc tế và nhu cầu học tập của
nhân dân. Phát huy tính tích cực và chủ động của các cơ sở giáo dục đại học
trong công cuộc đổi mới mà nòng cốt là đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý và
sự hưởng ứng, tham gia tích cực của toàn xã hội,...”. Đổi mới giáo dục Đại
học không chỉ phản ánh sự thay đổi kỳ vọng của xã hội đối với giáo dục Đại
học mà còn là sự đáp ứng yêu cầu của thời đại, điều đó đã dẫn tới sự thay đổi
nhiệm vụ và cấu trúc của đội ngũ giảng viên. Chất lượng và hiệu quả của một
nền giáo dục nói chung và của một trường học nói riêng phụ thuộc vào rất
nhiều yếu tố trong đó yếu tố đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục là
yếu tố quan trọng và có tính quyết định. “Đội ngũ giảng viên là lực lượng
trực tiếp quyết định chất lượng đào tạo của Nhà trường”.
Các trường đại học nói chung, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí
Minh nói riêng có vai trò hết sức quan trọng trong quá trình công nghiệp hóa,
5
hiện đại hóa đất nước. Việc nâng cao chất lượng đào tạo, tạo thế phát triển bền
vững, lâu dài của từng trường là việc làm hết sức cấp bách và cần thiết.
Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh (trong đó Khoa Điều dưỡng
- Kỹ Thuật Y học là một trong bảy khoa của trường), là nơi đào tạo nguồn
nhân lực y tế rất lớn cho khu vực phía Nam, Đội ngũ giảng viên từng bước
được xây dựng và phát triển cả về số lượng và chất lượng, góp phần không
nhỏ vào nhiệm vụ đào tạo của Khoa. Tuy nhiên vẫn còn những tồn tại cần
được khắc phục, như: kiến thức chuyên ngành, kỹ năng dạy và học còn hạn
chế nhất là các giảng viên trẻ; kiến thức về hệ thống giáo dục, mục tiêu giáo
dục chưa được cập nhật đầy đủ, trong khi chính những kiến thức này là kim
chỉ nam cho việc soạn giáo trình giáo án và lựa chọn phương pháp giảng dạy
cho từng đối tượng; chưa tích cực trong nghiên cứu khoa học; giảng viên cơ
hữu chưa thể hiện rõ vai trò là lực lượng nòng cốt trong các hoạt động của
Khoa.... Công tác quản lý giảng viên là một trong những vấn đề then chốt của
hoạt động quản lý ở Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học, Đại học Y Dược
Thành phố Hồ Chí Minh, quyết định trực tiếp đến việc khẳng định chất lượng
đào tạo và sự tồn tại, phát triển của trường; góp phần hoàn thiện công tác
quản lý, đáp ứng yêu cầu đổi mới cơ bản và toàn diện giáo dục đại học ngang
tầm với sự phát triển của xã hội, sự nghiệp đổi mới đất nước và hội nhập kinh
tế thế giới.
Trong giai đoạn phát triển hiện nay, Khoa Điều Dưỡng - Kỹ thuật Y
học, Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh giữ vai trò hết sức quan trọng
trong việc đào tạo những cán bộ y tế giỏi về chuyên môn, có đầy đủ năng lực
và phẩm chất đáp ứng nhu cầu chăm sóc và bảo vệ sức khỏe ngày càng cao
của xã hội. Việc phát triển, nâng cao chất lượng giảng viên của Khoa là nhiệm
vụ cấp thiết, vấn đề đặt ra là làm thế nào để giảng viên phát huy hết nội lực
6
sẵn có của mình, trở thành lực lượng nòng cốt, hùng mạnh đáp ứng được yêu
cầu nâng cao chất lượng đào tạo của Nhà trường.
Trước những thay đổi của điều kiện kinh tế xã hội và sự phát triển của
Y học hiện đại, nhu cầu đặt ra là đòi hỏi người giảng viên phải có phẩm chất
đạo đức, năng lực chuyên môn và kiến thức của Y học tiên tiến để chăm sóc
và bảo vệ sức khỏe cho nhân dân, Muốn như vậy thì công tác quản lý giảng
viên của Khoa phải được đổi mới, vì hiện nay công tác quản lý giảng viên của
Khoa còn nhiều bất cập, như các công tác triển khai từ Khoa đến các Bộ môn
còn chậm trễ, việc kiểm tra đánh giá giảng viên chưa hiệu quả, nghiên cứu
khoa học thực hiện chưa tốt,...
Tuy đã có nhiều nhà khoa học, nhà quản lý nghiên cứu những nội dung
có liên quan đến quản lý dưới các góc độ tiếp cận và chuyên ngành khác
nhau. Song chưa có đề tài nào được nghiên cứu một cách hệ thống dưới góc
độ khoa học quản lý. Từ những lý do trên, tác giả chọn và thực hiện đề tài:
“Biện pháp quản lý giảng viên ở Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học, Đại
học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh”.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Giáo dục là nền tảng của sự phát triển khoa học, công nghệ, phát triển
nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Nhà giáo, cán bộ
quản lý giáo dục là người tổ chức, hướng dẫn, điều khiển quá trình giảng dạy
và quyết định chất lượng giáo dục.
Vấn đề xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên đã sớm được đề cập
trong các nghiên cứu lý luận nhằm chỉ đạo thực tiễn hoạt động giáo dục. Các
kết quả nghiên cứu ngày càng làm phong phú thêm kho tàng lý luận về xây
dựng và phát triển đội ngũ giảng viên. Việc nghiên cứu phát triển đội ngũ
giảng viên là một vấn đề hết sức quan trọng đối với các trường đại học, cao
đẳng trong giai đoạn hiện nay.
7
Trong những năm đầu của thế kỷ XXI, toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế
thế giới đang trở thành xu thế chung của thời đại; giáo dục phải thực hiện
được sứ mạng biến toàn cầu hóa thành điều có ý nghĩa đối với từng con người
với tất cả các quốc gia; giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị
nguồn nhân lực có chất lượng cao của mỗi quốc gia và tạo cơ hội học tập cho
mỗi người dân.
1.1.1. Nghiên cứu ở nước ngoài
Trên thế giới, vấn đề quản lý giáo dục đã được nhiều tác giả quan tâm
nghiên cứu dưới nhiều góc độ, tiêu biểu như: F.Taylor, Henry Fayol, Max
Weber đã nghiên cứu và khẳng định: quản lý là khoa học, là nghệ thuật thúc
đẩy sự phát triển xã hội. F.Taylor (1856-1915) quan niệm quản lý là biết được
chính xác điều bạn muốn người khác làm và sau đó hiểu được rằng họ đã
hoàn thành công việc một cách tốt nhất. Henry Fayol (1841-1925) là người
đầu tiên đưa ra 5 chức năng cơ bản của nhà quản lý bao gồm: dự tính (lập kế
hoạch), tổ chức, điều khiển, phối hợp, kiểm tra.
TS. Judy Murray - Trường Đại học Tomboll (Texas, Hoa Kỳ) với đề án:
“Kế hoạch tổng thể về việc nâng cao chuyên môn giảng viên trong tiến trình
phát triển tại trường đại học Tomboll”. Trong đó, tác giả nhấn mạnh đến yếu
tố phát triển đội ngũ giảng viên nhằm củng cố sứ mệnh và giá trị của trường
đại học và đã đề ra những mục tiêu và giải pháp cụ thể.
TS. Kent Fransworth - Hiệp hội các trường cao đẳng cộng đồng Hoa
Kỳ với tham luận: “phát triển nguồn nhân lực thông qua giáo dục”. Đã nhận
định: nền kinh tế thế giới đang thay đổi khi tri thức thay thế cho nguồn vốn tự
nhiên để thành nguồn tài sản hiện hành. Tri thức, các kỹ năng và tài tháo vát
của con người ngày càng trở nên quan trọng đối với nền kinh tế thế giới.
Giáo sư Philip G.Altbach, Đại học Boston (Hoa Kỳ) với đề tài “Trường
Đại học và toàn cầu hóa”. Đề tài này đề cập đến vấn đề đào tạo, bồi dưỡng
8
nâng cao trình độ giảng viên bằng hình thức trao đổi học tập giữa các giảng
viên của các trường đại học trên thế giới.
Giáo sư John Murray, Đại học Texas Tech (Hoa Kỳ) với đề tài “Sự phát
triển đổi mới đội ngũ giảng viên”. Đã thiết kế được các bước thực hiện rõ
ràng, cụ thể như một chìa khóa để chương trình phát triển đội ngũ giáo viên
thành công là: tạo được môi trường thúc đẩy sự phát triển đội ngũ giáo viên,
chính thức hóa một chương trình được cân nhắc kỹ và liên quan chặt chẽ đến
nhiệm vụ của trường đại học.
Theo C.Mác (1818-1883), quản lý xét về bản chất là một chức năng xã
hội, bắt nguồn từ tính chất lao động và phân công lao động xã hội. Quản lý là
một đặc điểm vốn có, bất biến về mặt lịch sử của đời sống xã hội. Mục đích
của quản lý nhằm làm cho các hoạt động xã hội vận hành theo đúng quy trình
và đạt được mục đích đề ra, đồng thời C. Mác cũng coi quản lý như là lao
động để điều khiển lao động, là điều kiện quan trọng nhất để làm cho xã hội
loài người vận hành và phát triển.
Khi nghiên cứu về quản lý nhà nước, V.I. Lênin (1870-1924) cho rằng,
chức năng quan trọng của Nhà nước Xô Viết là quản lý xã hội, quản lý và
điều hành nền kinh tế, phát triển văn hóa, giáo dục, nâng cao đời sống các
tầng lớp nhân dân. Đồng thời, Ông đưa ra nguyên tắc về quản lý xã hội chủ
nghĩa, quan niệm về mối quan hệ giữa kinh tế và chính trị. Hệ thống
tư tưởng của ông về giáo dục là cơ sở khoa học để xây dựng, phát triển và
quản lý giáo dục mới - nền giáo dục xã hội chủ nghĩa của nhân loại.
Nhìn chung, các tác giả đã tập trung luận giải nhiều vấn đề cơ bản về
quản lý giáo dục và quản lý giảng viên, nghiên cứu quản lý giảng viên, đề cập
một số vấn đề về nguyên tắc, hình thức, phương pháp, nhân cách nhà giáo và
xây dựng các biện pháp nhằm bồi dưỡng, phát triển, nâng cao chất lượng đội
ngũ nhà giáo. Các tác giả trên thế giới qua các thời kỳ lịch sử, các giai đoạn
9
phát triển giáo dục đều khẳng định vai trò quan trọng hàng đầu của đội ngũ
giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục.
1.1.2. Nghiên cứu ở Việt Nam
Ở bất kỳ giai đoạn lịch sử nào, việc xây dựng, phát triển một nền giáo
dục vững mạnh là nhân tố then chốt, quyết định để thúc đẩy xã hội phát triển.
Trong các kỳ đại hội vừa qua, Đảng và Nhà nước ta thường xuyên quan tâm
đến vấn đề phát triển giáo dục và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý
và giáo viên; coi giáo dục, đào tạo là quốc sách hàng đầu và là sự nghiệp của
toàn Đảng, toàn dân, toàn xã hội.
Những thành quả giáo dục, quản lý giáo dục trong thời gian qua là rất
đáng trân trọng, song vẫn còn những hạn chế bất cập. Một trong những
nguyên nhân gây nên tình trạng bức xúc trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo
hiện nay là do sự yếu kém của công tác quản lý, nhất là quản lý giáo dục,
quản lý giảng viên.
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam đã có
nhiều chủ trương, chính sách, giải pháp hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng
giáo dục đào tạo, công tác quản lý giáo dục và được cụ thể hóa thành các văn
bản như: Luật giáo dục, Nghị quyết 86 cuả Đảng ủy Quân sự Trung ương về
công tác giáo dục - đào tạo trong tình hình mới, chỉ ra một trong những giải
pháp chủ yếu trong những năm tới, đó là: kiện toàn và phát triển đội ngũ nhà
giáo, cán bộ quản lý giáo dục, bố trí cán bộ đủ phẩm chất năng lực làm công
tác giảng dạy và quản lý giáo dục.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến vấn đề giáo dục, coi giáo
dục là một nhiệm vụ trọng tâm của cách mạng. Đối với công tác quản lý giáo
dục, Người yêu cầu phải đi sâu nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm, chủ trương
phải cụ thể, thiết thực; kết hợp chặt chẽ chủ trương, chính sách của Trung
ương với tình hình thực tế và kinh nghiệm quý báu, phong phú của quần
10
chúng, của cán bộ và của địa phương. Hồ Chí Minh coi người cán bộ quản lý
Nhà trường như người làm ra hàng, Người cũng rất coi trọng nguyên tắc khoa
học trong quá trình kế hoạch hóa giáo dục.
Quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh, căn cứ vào thực tiễn tình hình giáo
dục và đào tạo của đất nước. Đây là tư duy mang tầm chiến lược, thể hiện
quan điểm toàn diện, khách quan, khoa học của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Bởi hơn lúc nào hết, phát triển đội ngũ giáo viên vững mạnh, toàn diện, vừa
hồng vừa chuyên là yêu cầu cấp thiết của giáo dục Việt Nam hiện tại. Yêu cầu
phát triển đội ngũ giáo viên được Đại hội chỉ rõ là phải “xây dựng đội ngũ
giáo viên đủ về số lượng, đáp ứng yêu cầu về chất lượng”, là khâu then chốt,
là tiền đề trong đổi mới giáo dục và đào tạo.
Trên cơ sở đó, nhiều nhà khoa học về giáo dục và quản lý giáo dục ở
nước ta đã nghiên cứu và công bố những công trình khoa học về quản lý giáo
dục trên cả lĩnh vực quản lý nhà nước về giáo dục - đào tạo và quản lý giáo
dục - đào tạo trong trường học. Các công trình tiêu biểu như: Nguyễn Minh
Đạo “Cơ sở khoa học quản lý”, Nxb CTQG, Hà Nội, 1997; Nguyễn Ngọc
Quang “Những khái niệm cơ bản về quản lý giáo dục”, Trường cán bộ quản
lý giáo dục đào tạo, Hà Nội, 1998; Trần Kiểm “Khoa học quản lý giáo dục một vấn đề lý luận và thực tiễn”, Nxb Giáo dục, 2004; Đặng Bá Lãm “Quản
lý Nhà nước về giáo dục, lý luận và thực tiễn”, Nxb CTQG, Hà Nội, 2005;
Bùi Minh Hiền “Quản lý giáo dục”, Nxb Đại học sư phạm, 2006; Nguyễn
Giang Nam “Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên ở Học viện Quốc
phòng”, Tạp chí NTQS Việt Nam, 2010.
Đối với quân đội, đã có nhiều nhà khoa học, nhà giáo, nhà quản lý
nghiên cứu nhiều công trình như: hệ thống giáo trình, tài liệu, bài viết, hội
thảo về nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo, quản lý giáo dục - đào tạo.
Trong đó các công trình tiêu biểu như: Những biện pháp cải tiến quản lý quá
11
trình đào tạo học viên người dân tộc thiểu số ở Học viện Chính trị quân sự
của tác giả Nguyễn Văn Bình; nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo ở Học
viện Chính trị quân sự của tác giả Trương Thành Trung; Nâng cao chất lượng
quản lý học viên sau đại học ở Học viện Chính trị quân sự trong giai đoạn
hiện nay của tác giả Đinh Văn Thanh; Nâng cao chất lượng quản lý giáo dục đào tạo trong các học viện, trường sĩ quan quân đội đáp ứng yêu cầu mới của
tác giả Vũ Quang Lộc
Ngoài những công trình nghiên cứu trên, còn có nhiều bài viết khác của
các nhà khoa học, các cán bộ lãnh đạo, chỉ đạo công tác quản lý giáo dục
đăng tải trên các tạp chí và kỷ yếu hội thảo. Những công trình đó bước đầu đề
cập đến quản lý giảng viên.
Đã có luận văn thạc sĩ nghiên cứu và đề xuất được giải pháp về quản lý,
xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên, một số công trình nghiên cứu khác
đã đề cập đến các khía cạnh khác nhau về quản lý giáo dục đã được công bố
trong các hội thảo, hội nghị khoa học, trên các tạp chí giáo dục…
Nhìn chung các tác giả tập trung luận giải nhiều vấn đề cơ bản về quản
lý giáo dục và quản lý trường học, bước đầu nghiên cứu quản lý Nhà trường
đã đề cập một số vấn đề vê công tác quản lý, thực trạng, nguyên nhân, xây
dựng các biện pháp...
Tuy mỗi công trình nghiên cứu đề cập đến những khía cạnh khác nhau
nhưng đều hội tụ ở một điểm chung nhất là: khẳng định vai trò của nguồn
nhân lực trong sự phát triển xã hội; thống nhất cơ bản với những nghiên cứu
của thế giới về nội dung quản lý, phát triển nguồn nhân lực và đề xuất những
giải pháp vận dụng vào hoàn cảnh thực tại của Việt Nam.
Do yêu cầu đổi mới về đào tạo trong xã hội hiện đại, nên việc phát triển
đội ngũ giảng viên là một việc làm cấp thiết trong các Nhà trường hiện nay.
Để nâng cao chất lượng giảng viên ở Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học, Đại
12
học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh cần tăng cường các biện pháp quản lý
đội ngũ giảng viên.
Như vậy những tư tưởng, những công trình nghiên cứu về giáo viên, cán
bộ quản lý giáo dục được đề cập trên cho thấy các tác giả nước ngoài cũng như
Việt Nam đều khẳng định vai trò của giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu
Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của đội ngũ giảng viên, quản lý đội
ngũ giảng viên, xác định các biện pháp quản lý nâng cao chất lượng quản lý
giảng viên ở Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học, Đại học Y Dược Thành phố
Hồ Chí Minh.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý giảng viên, nhân tố ảnh
hưởng đến quản lý giảng viên.
Đánh giá thực trạng, tìm ra nguyên nhân ưu điểm, khuyết điểm của
quản lý giảng viên.
Xác định những biện pháp nâng cao chất lượng quản lý giảng viên ở Khoa
Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh.
4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu
Quản lý giảng viên ở Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học, Đại học Y
Dược Thành phố Hồ Chí Minh.
Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý giảng viên ở Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học, Đại
học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh.
Phạm vi nghiên cứu
Dưới góc độ khoa học quản lý giáo dục, luận văn tập trung nghiên cứu
công tác quản lý giảng viên Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học, Đại học Y
Dược Thành phố Hồ Chí Minh.
13
Các số liệu điều tra khảo sát được tính từ năm 2008 đến nay.
5. Giả thuyết khoa học
Chất lượng đào tạo cán bộ Y tế của Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học,
Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Trong
đó công tác quản lý giảng viên là yếu tố giữ vị trí, vai trò rất quan trọng.
Nếu các chủ thể quản lý thực hiện tốt kế hoạch hóa quá trình quản lý;
đội ngũ cán bộ quản lý được đào tạo cơ bản về kiến thức, nghiệp vụ và kỹ
năng quản lý; phối hợp, kết hợp chặt chẽ giữa các tổ chức, các lực lượng giáo
dục trong Khoa để quản lý giảng viên; phát huy vai trò tự quản lý của giảng
viên; đánh giá đúng thực trạng công tác quản lý và đề ra được biện pháp quản
lý giảng viên phù hợp thì chất lượng quản lý giảng viên có thể đạt hiệu quả
cao, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y
học, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh cũng như của Nhà trường.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Phương pháp luận
Luận văn nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện
chứng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng về giáo dục, quản lý giáo dục của
Hồ Chí Minh, Quan điểm, Nghị quyết, Nghị định của Đảng và quân đội. Vận
dụng sáng tạo phương pháp hệ thống - cấu trúc, lịch sử - logic và quan điểm
thực tiễn để phân tích, đánh giá, xem xét các vấn đề liên quan đến luận văn.
Phương pháp nghiên cứu
Sử dụng các nhóm phương pháp nghiên cứu
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận
Phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa một số
tác phẩm kinh điển Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các văn kiện, Nghị
quyết của Đảng về giáo dục đào tạo; các văn bản, Nghị định quản lý của Nhà
nước, quân đội về giáo dục đào tạo, quản lý giáo dục.
14
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp quan sát: tập trung vào các hoạt động xây dựng kế hoạch
quản lý, tổ chức thực hiện các phương pháp, hình thức quản lý, hoạt động
quản lý của đội ngũ cán bộ quản lý, hoạt động dạy học của giảng viên.
Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi, trao đổi, phỏng vấn trực tiếp đối
với đội ngũ cán bộ quản lý và giảng viên.
Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: xin ý kiến các nhà quản lý giáo
dục, các Nhà giáo có học vị cao, có nhiều kinh nghiệm nghiên cứu về khoa
hoc quản lý giáo dục và giảng dạy, nhằm bổ sung cơ sở lý thuyết và kinh
nghiệm thực tế phục vụ cho việc thực hiện đề tài.
Phương pháp thống kê: sử dụng phương pháp toán thống kê để phân
tích và xử lý số liệu (tính phần trăm) nhằm định lượng kết quả nghiên cứu.
7. Ý nghĩa của đề tài
Xây dựng các khái niệm và nhân tố ảnh hưởng đến quản lý giảng viên.
Làm rõ thực trạng quản lý đội ngũ giảng viên
Đề xuất các biện pháp quản lý giảng viên ở Khoa Điều dưỡng - Kỹ
thuật Y Học, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh.
8. Cấu trúc của đề tài
Luận văn gồm phần mở đầu, 2 chương, kết luận, kiến nghị, tài liệu
tham khảo, phụ lục.
15
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ GIẢNG VIÊN
Ở KHOA ĐIỀU DƯỠNG - KỸ THUẬT Y HỌC, ĐẠI HỌC Y DƯỢC
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
1.1. Các khái niệm cơ bản
1.1.1. Quản lý
Quản lý được hiểu ở nhiều góc độ: “quản lý là hoạt động hay tác động
có định hướng, có chủ định của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý, một
hoạt động thiết yếu, đảm bảo phối hợp những nỗ lực hoạt động cá nhân nhằm
đạt được các mục đích của tổ chức”. Theo quan điểm chung nhất, quản lý
được hiểu là hoạt động hay tác động có định hướng, có chủ định của chủ thể
quản lý đến khách thể quản lý nhằm làm cho các tổ chức vận hành và đạt
được mục đích xác định. Hiện nay có nhiều quan niệm khác nhau về quản lý,
song trên thực tế vẫn chưa có một định nghĩa thống nhất. Như vậy, có thể hiểu
quản lý là sự tác động chỉ huy, lãnh đạo hướng dẫn các quá trình hoạt động
nhằm đạt tới mục đích đã đề ra.
Về quản lý cũng có nhiều quan niệm khác nhau; theo tác giả Trần Kiểm
quản lý ở cấp vĩ mô được hiểu là những tác động tự giác, có ý thức có mục
đích, có kế hoạch, có hệ thống, hợp quy luật của chủ thể quản lý đến tất cả các
mắt xích của hệ thống, nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả mục tiêu
phát triển giáo dục và đào tạo mà xã hội đặt ra cho ngành giáo dục.
Quản lý là điều hành, điều khiển, lãnh đạo, chỉ huy, nhưng cũng có
quan điểm cho rằng quản lý là hành chính, là trông coi, giữ gìn, như quản lý
cán bộ, quản lý hồ sơ, quản lý cơ sở vật chất kỹ thuật... cách giải thích có thể
khác nhau nhưng về bản chất quản lý là tổ chức, điều khiển hoạt động chung
theo những mục đích yêu cầu nhất định.
Từ những cách tiếp cận trên, có thể quan niệm: Quản lý là những tác
động có ý thức, có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến đối tượng
16
quản lý, nhằm bảo đảm cho quá trình quản lý diễn ra đúng yêu cầu, nội dung
và đạt hiệu quả cao.
Quản lý là một thuộc tính của xã hội, gắn liền với sự tồn tại, vận động và
phát triển của xã hội. Nguồn gốc của quản lý được bắt nguồn từ sự phân công
lao động xã hội và phát triển xã hội hóa cá nhân. Chẳng hạn, một nghệ sĩ chơi
đàn thì phải điều khiển chính mình, nhưng một dàn nhạc thì cần một nhạc
trưởng. Do đó, quản lý là điều khiển, lãnh đạo, chỉ huy, tổ chức, hướng dẫn quá
trình hoạt động của con người trong các nhóm xã hội khác nhau, nhằm thực
hiện mục đích, nhiệm vụ khác nhau trong các giới hạn thời gian khác nhau.
Cũng như quản lý xã hội nói chung, quản lý giảng viên là hoạt động có
ý thức của con người nhằm theo đuổi những mục đích của mình, quản lý giáo
dục bao gồm hai cấp độ chủ yếu, đó là vĩ mô và vi mô. Quản lý vĩ mô tương
ứng với quản lý một nền giáo dục và quản lý vi mô tương ứng với khái niệm
về quản lý một Nhà trường. Tác gỉa P.V.Khuđominxki quan niệm: quản lý
giáo dục là những tác động có hệ thống, có kế hoạch, có ý thức và định hướng
của chủ thể quản lý ở các cấp khác nhau đến tất cả các mắt xích của hệ thống
nhằm đạt mục đích quản lý nhất định.
Trong thời đại khoa học - kỹ thuật ngày nay, quản lý còn được xem là
công nghệ - công nghệ điều hành, phối hợp sử dụng các nguồn năng lực, vật
lực, tài lực và thông tin của một tổ chức để đạt tới mục tiêu đề ra.
Quản lý xã hội là quản lý các tổ chức xã hội như: tổ chức Đảng, Nhà
nước, các tổ chức kinh tế, văn hóa, giáo dục v.v... nhằm mục đích về chính trị,
kinh tế, văn hóa, giáo dục.
1.1.2. Quản lý giảng viên ở Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học, Đại
học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh
Giảng viên Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học, Đại học Y Dược Thành
phố Hồ Chí Minh: là công chức chuyên môn đảm nhiệm vai trò chủ chốt
17
trong nghiên cứu khoa học, giảng dạy và đào tạo ở bậc Đại học, Cao đẳng và
sau Đại học thuộc một chuyên ngành đào tạo điều dưỡng và kỹ thuật y học
Quản lý giảng viên ở Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học, Đại học Y
Dược Thành phố Hồ Chí Minh là một kiểu quản lý, một nội dung quản lý cơ
bản của quá trình đào tạo của Nhà trường đại học. Hoạt động quản lý giảng
viên được tổ chức một cách chặt chẽ theo luật giáo dục đã ban hành. Quản lý
giảng viên thực chất là quản lý tất cả mọi mặt hoạt động của giảng viên như:
hoạt động học tập, giảng dạy, nghiên cứu khoa học, ý thức tự rèn luyện, chấp
hành kỷ luật, chính trị tư tưởng, phẩm chất đạo đức.
Như vậy, Quản lý giảng viên là những tác động có mục đích, có kế
hoạch của chủ thể quản lý đến toàn bộ quá trình quản lý đội ngũ giảng viên,
nhằm bảo đảm chất lượng, hiệu quả cho quá trình đó, góp phần phát triển,
hoàn thiện nhân cách người giảng viên Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học.
Đó là một quá trình diễn ra sự tác động nối tiếp nhau của chủ thể quản
lý đến đối tượng quản lý bao gồm: mục đích quản lý, nhiệm vụ quản lý, kế
hoạch quản lý, phương pháp quản lý.
Mục đích quản lý là những kết quả dự kiến sẽ đạt được do quá trình vận
động của đối tượng quản lý dưới sự tác động của chủ thể quản lý; sự thống
nhất trong nhận thức tư tưởng và hành động của chủ thể và đối tượng quản lý.
Mục đích quản lý giảng viên Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật y học, Đại học Y
Dược Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay là phát huy tối đa tiềm năng, trí tuệ,
sự năng động, sáng tạo, tính tích cực của chủ thể quản lý, nhằm nắm chắc về
số lượng, chất lượng, phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp, năng lực
chuyên môn nghiệp vụ góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy, phát triển
phẩm chất nhân cách, phong cách, lối sống mô phạm của người giảng viên,
nâng cao trình độ năng lực chuyên môn nghiệp vụ, năng lực quản lý của cấp
ủy, ban lãnh đạo Khoa.
18
Chủ thể quản lý giảng viên: là các tổ chức, cá nhân được giao nhiệm
vụ, quyền hạn trực tiếp, hoặc gián tiếp lãnh đạo, chỉ huy, quản lý, giáo dục
giảng viên bao gồm: Đảng ủy, Ban Giám hiệu trường Đại học Y Dược, phòng
tổ chức, các phòng ban, cấp ủy, Ban lãnh đạo Khoa, chủ nhiệm, phó chủ
nhiệm Bộ môn. Quá trình quản lý được thực hiện có hệ thống, các chủ thể
quản lý có mối quan hệ chặt chẽ thống nhất với nhau, tạo thành hệ thống tổ
chức lãnh đạo, chỉ huy, quản lý giảng viên có chất lượng, hiệu quả, đủ khả
năng hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Đối tượng quản lý: giảng viên là đối tượng chịu sự tác động, điều
khiển, quản lý của các chủ thể quản lý trong quá trình giảng dạy, trong đó
thường xuyên, trực tiếp, chủ yếu là cấp ủy, Ban lãnh đạo khoa, chủ nhiệm các
bộ môn. Đội ngũ giảng viên vừa là khách thể (đối tượng chịu sự quản lý của
Ban lạnh đạo Khoa), vừa là chủ thể tự quản lý, tự tổ chức thực hiện thông qua
học tập, nghiên cứu, giảng dạy, phát triển kỹ năng, từng bước hoàn thiện nhân
cách người giảng viên.
Quản lý giảng viên: là quản lý mọi hoạt động của giảng viên, đó là
quản lý việc thực hiện nhiệm vụ học tập, nghiên cứu khoa học, giảng dạy và
các hoạt động chuyên môn, ngoại khóa khác, cho nên theo quan niệm phổ
biến, quản lý giảng viên bao gồm quản lý việc thực hiện nội dung, chương
trình, kế họach giảng dạy, hoạt động giảng dạy trên lớp, trong các cơ sở thực
tập và trong thực hành bệnh viện, các hình thức hoạt động sau bài giảng như
thu hoạch, thảo luận, viết tiểu luận.... Trong đó quản lý hoạt động dạy của
giảng viên và hoạt động tự học tập, tự nghiên cứu của sinh viên để hình thành,
phát triển nhân cách người cán bộ.
Quản lý về số lượng, chất lượng, về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối
sóng, những diễn biến hàng ngày về chính trị tư tưởng, các mối quan hệ của
giảng viên, làm cơ sở phát triển nguồn nhân lực, sử dụng nguồn nhân lực.
19
Chú trọng quản lý việc xây dựng và thực hiện mục tiêu, nội dung,
chương trình và kế hoạch giảng dạy; việc thực hiện nhiệm vụ giảng dạy và
giáo dục; hoạt động giảng dạy của giảng viên của các bộ môn trực thuộc
Khoa quản lý, đặc biệt là giảng viên cơ hữu.
Quản lý việc rèn luyện tư cách đạo đức, phẩm chất của người thầy giáo
và người thầy thuốc; chấp hành chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà
nước; nội quy, quy chế của Nhà trường; hoạt động nghiên cứu khoa học; bồi
dưỡng, phát triển, nâng cao trình độ của giảng viên.
Quản lý chất lượng đào tạo của giảng viên, phát hiện kịp thời các
nguyên nhân dẫn đến sự yếu kém trong đào tạo, đề ra các biện pháp khắc
phục nhằm đảm bảo chất lượng đào tạo; điều phối hoạt động của các tổ chức
sư phạm trong Khoa.
Thường xuyên kiểm tra nắm vững số lượng, chất lượng, trình độ chuyên
môn, khả năng giảng dạy và nghiên cứu khoa học của giảng viên trong Khoa,
quản lý thật tốt chế độ nề nếp của từng giảng viên như chuẩn bị bài giảng (lý
thuyết và thực hành), thông qua bài giảng trước Khoa..., đổi mới nội dung,
chương trình và phương pháp giảng bài, vận dụng phương pháp dạy học hiện
đại, đáp ứng tốt hơn yêu cầu đào tạo trong thời kỳ mới.
Trước hết quản lý tốt hoạt động giảng dạy, nghiên cứu khoa học, nắm
vững trình độ, kiến thức, chất lượng chuyên môn, phẩm chất đạo đức, phong
cách, lối sống, năng lực của từng giảng viên, thường xuyên duy trì nghiêm túc
mọi chế độ, quy định, nề nếp sinh hoạt hành chính, sinh hoạt Đảng, sinh hoạt
Đoàn, sinh hoạt chuyên môn, sinh hoạt dân chủ, nhằm phát huy cao nhất mọi
tiềm năng trí tuệ của giảng viên trong Khoa.
Quản lý giảng viên theo quy định của pháp luật, được thể hiện trong
luật giáo dục, Pháp lệnh cán bộ - công chức, các văn bản pháp lý của Nhà
nước, của ngành, của trường (như điều lệ, quy chế…) quy định trách nhiệm,
20
nghĩa vụ, quyền hạn của người giảng viên. Đây là nội dung quản lý có tính
chất bắt buộc và quan trọng nhất, nhằm làm cho Nhà trường và đội ngũ giảng
viên hoạt động đúng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật
của Nhà nước và quy định của ngành.
Người lãnh đạo trước hết cần phải hiểu đặc thù của đội ngũ trí thức là
lao động trí óc theo thiên hướng cá nhân và đặc trưng của lao động sư phạm
là giảng dạy và giáo dục, mà sản phẩm của nhà giáo là nhân cách của người
học, đó là giá trị gốc - “giá trị sinh ra mọi giá trị”. Vì vậy, quản lý giảng viên
phải khai thác tiềm năng của chính họ, phải biết khơi dậy và làm tăng thêm
tính chủ động sáng tạo của từng người bằng một cơ chế quản lý thích hợp.
Đội ngũ giảng viên, nhìn chung có lòng tự trọng rất cao. Danh dự,
phẩm chất, uy tín nghề nghiệp của nhà giáo là niềm tự hào, là những điều họ
coi trọng hơn cả vật chất. Quản lý giảng viên là quản lý một đội ngũ đang
thực thi “Một nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý, sáng tạo nhất trong
các nghề sáng tạo”, đó là nghề dạy học, như cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã
nói. Vì vậy, đòi hỏi các cấp quản lý, các nhà quản lý phải thể hiện là người
thật sự có năng lực lãnh đạo, điều hành, có nghệ thuật, sáng tạo, linh hoạt và
tính nhân văn trong quản lý
Phương pháp quản lý: phương pháp quản lý giảng viên ở Khoa Điều
dưỡng - Kỹ thuật Y học, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh là hệ
thống những cách thức, biện pháp tác động, điều khiển của các chủ thể
quản lý (Ban Giám hiệu, các ban ngành, Ban lãnh đạo Khoa, đội ngũ cán
bộ quản lý các cấp), thông qua hệ thống công cụ quản lý, nhằm đạt được
mục đích quản lý đã xác định, như các Chỉ thị, Nghị định, các quy định về
giáo dục - đào tạo và quản lý giáo dục đào tạo, chương trình, kế hoạch, các
chỉ thị của Ban Giám hiệu, các ban ngành trong trường. Phương pháp quản
lý rất đa dạng, phong phú, tùy vào vào việc sử dụng các phương pháp quản
21
lý trên cơ sở vận dụng tổng hợp, linh hoạt, sáng tạo phương pháp hành
chính, phương pháp giáo dục thuyết phục, phương pháp kích thích bằng vật
chất và tinh thần...
1.2. Nội dung quản lý giảng viên và những nhân tố tác động đến
quản lý giảng viên ở Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học, Đại học Y Dược
Thành phố Hồ Chí Minh
1.2.1. Nội dung quản lý giảng viên ở Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y
học, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh
Để quản lý tốt giảng viên ở Khoa Điều dưỡng - Kỹ thuật Y học, chủ thể
quản lý phải dựa trên cơ sở pháp lý quy định trong Luật Giáo dục; quy chế,
quy định về giáo dục - đào tạo của Bộ Giáo dục - đào tạo; quy chế giáo dục đào tạo của Nhà trường và các văn bản pháp quy khác, phải quản lý tốt từ
khâu thiết kế mục tiêu đến quá trình tổ chức thực hiện mục tiêu và phát huy
tốt vai trò của hệ thống quản lý giáo dục trong Nhà trường. Đội ngũ cán bộ
quản lý phải quản triệt sâu sắc kế hoạch của Nhà trường, của Khoa, nắm chắc
mục tiêu, yêu cầu, nội dung đào tạo theo từng năm học và từng giai đoạn.
Quản lý giảng viên ở Khoa diễn ra toàn diện, đồng bộ, trên nhiều khâu, nhiều
mặt, song tập trung vào những vấn đề chủ yếu sau đây:
Quản lý nắm chắc về số lượng, chất lượng, cơ cấu và sử dụng đội ngũ
giảng viên
Số lượng giảng viên là biểu thị về mặt định lượng, nó phụ thuộc vào
quy mô phát triển của Khoa cũng như Nhà trường, phụ thuộc vào nhu cầu đào
tạo và các yếu tố khách quan khác tác động vào. Về chất lượng của đội ngũ
giảng viên thì phẩm chất, đạo đức là một trong những yếu tố quan trọng nhất
quyết định đến chất lượng của đội ngũ giảng viên. Khoa đặc biệt chú trọng về
vấn đề này, thường tổ chức các buổi báo cáo thành tích, các buổi nói chuyện
chuyên đề như sống, học tập và làm việc theo gương Hồ Chủ Tịch...
22
Cơ cấu đội ngũ giảng viên của Khoa là một thể thống nhất hoàn chỉnh,
bao gồm các thành phần về chuyên môn, lứa tuổi, giới tính, cơ cấu cần phải
hợp lý, phân bố giảng viên có trình độ đồng đều và phù hợp, có sự liên tục, kế
thừa giữa các thế hệ. Sử dụng đội ngũ giảng viên là nhằm thực hiện mục đích,
mục tiêu giáo dục đào tạo, bao gồm nhiều công việc khác nhau như bố trí,
phân công công tác, chuyển ngạch, nâng ngạch, điều động, bổ nhiệm, miễn
nhiệm, luân chuyển và biệt phái.
Quản lý hoạt động giảng dạy và nghiên cứu khoa học của giảng viên
Trình độ của giảng viên là yếu tố phản ánh khả năng, trí tuệ của họ, là
điều kiện cần thiết để cho họ thực hiện hoạt động giảng dạy và nghiên cứu
khoa học. Trình độ của đội ngũ giảng viên thể hiện ở trình độ được đào tạo về
chuyên môn nghiệp vụ và nghiên cứu khoa học. Cơ sở vật chất, trang thiết bị
dạy học hiện đại là điều kiện để cho giảng viên thực hiện đổi mới phương
pháp dạy học, điều kiện để nâng cao chất lượng đào tạo đội ngũ giảng viên
của Khoa đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn
cao tương xứng với một trường đại học.
Quản lý hoạt động giảng dạy và nghiên cứu khoa học trước hết phải
thực hiện đúng kế hoạch, đúng quy chế, thực hiện đầy đủ các khâu, các bước
trong quá trình đào tạo, bảo đảm chính xác về nội dung, thời gian và các điều
kiện cần thiết để nghiên cứu khoa học và để cho sinh viên có đủ điều kiện tích
lũy kiến thức, rèn luyện bản lĩnh ý chí, phẩm chất năng lực và phong cách
theo yêu cầu nghề nghiệp của bản thân cũng như nhu cầu sử dụng lao động
của xã hội. Quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt động giảng dạy phải xác định mục
đích rõ ràng, cụ thể, bảo đảm tính khách quan, toàn diện, tính giáo dục, tính
công khai và công bằng trong kiểm tra, đánh giá, đây vừa là yêu cầu, vừa là
nguyên tắc cao nhất trong kiểm tra, đánh giá chất lượng giảng dạy, qua kiểm
tra, đánh giá cần loại bỏ các yếu tố chủ quan, phải dựa vào các tiêu chí đã xác
23
định, phải có thái độ nghiêm túc, công tâm; xem xét đánh giá phải toàn diện
cả động cơ, kiến thức, kỹ xảo, kỹ năng, và khả năng vận dụng kiến thức vào
thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao. Chú trọng quản lý việc xây dựng và
thực hiện mục tiêu, nội dung, chương trình và kế hoạch giảng dạy; việc thực
hiện nhiệm vụ giảng dạy của giảng viên.
Quản lý hoạt động học tập bồi dưỡng chuyên môn và tự bồi dưỡng
Là các hoạt động học tập nhằm giúp cho đội ngũ giảng viên có thể thực
hiện có hiệu quả hơn chức năng, nhiệm vụ của mình trong công tác giáo dục
và đào tạo sinh viên. Đó chính là quá trình học tập và tự học tập, rèn luyện
nhằm giúp đội ngũ giảng viên nắm vững hơn về công việc của mình, nó bao
gồm đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, đào tạo
lại và tự đào tạo. Đội ngũ giảng viên phải được học tập, bồi dưỡng nâng cao
trình độ chuyên môn nghiệp vụ thường xuyên để đạt trình độ chuẩn.
Quản lý về việc chấp hành chủ trương chính sách của Đảng, Pháp luật
của Nhà nước và việc chấp hành nội quy, quy chế của nhà trường
Đội ngũ giảng viên phải chấp hành tốt mọi chủ trương, chính sách của
Đảng và pháp luật của Nhà nước, phải có ý thức rèn luyện, phấn đấu vươn
lên, không ngại khó ngại khổ. Chấp hành tốt các nội quy, quy chế của Nhà
trường. Lãnh đạo Khoa tổ chức hướng dẫn giảng viên thực hiện các chỉ thị,
mệnh lệnh, các kế hoạch về giáo dục - đào tạo, các chương trình hành động
của Đảng ủy, Ban Giám hiệu, của cấp ủy Khoa.
Nắm chắc về năng lực phẩm chất, chính trị tư tưởng, hoàn cảnh và tâm
tư tình cảm của đội ngũ giảng viên, thực hiện tốt chính sách đãi ngộ và khen
thưởng đối với đội ngũ giảng viên:
Năng lực là khả năng tự nhiên sẵn có để thực hiện một hoạt động nào
đó, hoặc là phẩm chất tâm lý, sinh lý tạo cho con người khả năng hoàn
thành một hoạt động nào đó. Người giảng viên phải có năng lực giảng dạy,
24
năng lực nghiên cứu khoa học và năng lực giáo dục rèn luyện cho sinh
viên. Phải có phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt, đạt trình độ chuẩn được đào
tạo về chuyên môn nghiệp vụ. Đủ sức khỏe theo yêu cầu của nghề nghiệp,
lý lịch bản thân rõ ràng. Nhà quản lý cần có chế độ chính sách hợp lý, thấu
hiểu, chia sẻ và kịp thời giúp đỡ giảng viên có hoàn cảnh khó khăn. Người
giảng viên phải được hưởng đầy đủ các đãi ngộ của Nhà nước đối với cán
bộ công chức nói chung như chính sách về tiền lương, chế độ nghỉ phép,
ốm đau, thai sản, được học tập bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn
nghiệp vụ....
Quản lý các điều kiện bảo đảm
Điều kiện bảo đảm cho quản lý giảng viên là một trong những yếu tố
rất quan trọng cho nâng cao chất lượng giảng dạy, quản lý; là cơ sở để Đảng
ủy, Ban Giám hiệu Nhà trường, cấp ủy Khoa xây dựng và tổ chức thực hiện
kế hoạch quản lý và giảng dạy trong từng năm, từng khóa học, quản lý gồm
nhiều mặt, nhiều yếu tố tác động trực tiếp đến chất lượng đào tạo, song trọng
tâm quản lý cơ sở vật chất kỹ thuật, các phương tiện, trang thiết bị, tài liệu,
phòng học, các nguồn kinh phí bảo đảm cho hoạt động quản lý.
Quản lý, suy cho cùng là quản lý con người, là khoa học và nghệ thuật
phát hiện, nuôi dưỡng, khai thác tiềm năng con người để phục vụ cho con
người. Nhằm đáp ứng nhu cầu chính đáng của con người, tạo điều kiện cho
con người được cống hiến nhiều hơn, hưởng thụ nhiều hơn.
Như vậy, quản lý đội ngũ giảng viên bao ở Khoa cần tiến hành
điều tra, rà soát một cách chính xác đội ngũ cán bộ giảng viên cả về
phẩm chất, trình độ học vấn, trình độ quản lý, năng lực giảng dạy và
khả năng thực hiện các nhiệm vụ của Nhà trường; thống kê nguồn nhân
lực để sắp xếp, bố trí, sử dụng cho hợp lý nhằm phát huy tối đa khả
năng của mỗi người.
25
1.2.2. Những nhân tố tác động đến quản lý giảng viên ở Khoa Điều
dưỡng - Kỹ thuật Y học, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh
Một là, Nhân tố khách quan
Trong điều kiện toàn cầu hóa và sự bùng nổ tri thức hiện nay trên thế
giới, hệ thống giáo dục của tất cả các quốc gia bị đặt vào tình trạng khủng
hoảng sâu sắc. Thêm nữa, nền kinh tế tri thức với đặc trưng cốt yếu quyết
định sự thành bại của tất cả các quốc gia, dân tộc, các tổ chức, và mỗi cá nhân
là dựa trên tri thức đã làm cho tất cả các quốc gia đặt chiến lược con người lên
những mục tiêu hàng đầu, trong đó cực kỳ coi trọng đổi mới giáo dục và đào
tạo, coi đó là chiến lược sống còn trong chiến lược phát triển của mình. Trong
chiến lược đổi mới giáo dục đào tạo nói chung, có rất nhiều điều cần làm và
phải được tiến hành đồng bộ, song việc quản lý phát triển đội ngũ giảng viên
có chất lượng cao là một chiến lược được quan tâm hàng đầu.
Sự biến đổi mạnh mẽ của nền kinh tế xã hội tác động trực tiếp đến nền
giáo dục nói chung và công tác quản lý đội ngũ giảng viên. Với sự tiến bộ của
khoa học và công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin và truyền thông,
lượng thông tin ngày càng tăng mạnh, nhu cầu thông tin của mỗi người, mỗi
tổ chức cũng gia tăng, việc này dẫn đến những thay đổi của nền giáo dục đại
học: chuyển từ lấy việc dạy làm trọng tâm sang lấy việc học làm trọng tâm,
chuyển từ việc chú trọng dạy kiến thức - kĩ năng sang chú trọng dạy năng lực,
chuyển từ việc đào tạo tập trung sang đào tạo không tập trung, chuyển từ quản
lý tập trung sang quản lý tự chủ. Những yêu cầu này đòi hỏi những nhà quản
lý phải không ngừng bồi dưỡng, học tập nâng cao nhận thức, trình độ chuyên
môn và nghiệp vụ, phương pháp giảng dạy, nghiên cứu khoa học và năng lực
giảng dạy cho đội ngũ giảng viên.
Giáo dục đang đổi mới trên qui mô toàn cầu. Đây là cơ hội để giáo dục
Việt Nam nhanh chóng tiếp cận với các xu thế mới, tận dụng những thành tựu,
những phương pháp giáo dục hiện đại để đổi mới và phát triển.