HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
–––––––––––––––––––––––––
PHẠM THỊ HUYỀN
XÂY DỰNG PHONG CÁCH LÀM VIỆC CHO CÁN BỘ
CHỦ CHỐT CẤP TỈNH Ở KHU VỰC MIỀN NÚI PHÍA BẮC
THEO PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH: HỒ CHÍ MINH HỌC
Mã số: 62 31 02 04
HÀ NỘI - 2018
Luận án được hoàn thành tại
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS. TS. Trần Minh Trưởng
2. TS. Đặng Văn Thái
Phản biện 1: .............................................
.............................................
Phản biện 2: .............................................
.............................................
Phản biện 3: .............................................
.............................................
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án
cấp Học viện họp tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
Vào hồi: ….giờ ….. ngày …… tháng ….. năm 2018
Có thể tìm hiểu luận án tại: Thư viện Quốc gia Việt Nam
và Thư viện Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ
ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
1.
Phạm Thị Huyền (2016), "Sự thống nhất giữa nói với làm trong phong
cách làm việc của cán bộ ở nước ta theo tư tưởng Hồ Chí Minh", Tạp
chí Khoa học và công nghệ, Đại học Thái Nguyên, (12/2), tr.69-71.
2.
Phạm Thị Huyền (2017), "Tư tưởng và phong cách làm việc dân chủ,
quần chúng của Hồ Chí Minh", Tạp chí Khoa học và công nghệ, Đại
học Thái Nguyên, (03/1), tr.145-149.
3.
Phạm Thị Huyền, Vũ Thị Thủy (2017), “Rèn luyện phong cách làm
việc quần chúng của người cán bộ theo phong cách Hồ Chí Minh”, Tạp
chí Khoa học và công nghệ, Đại học Thái Nguyên, số 172 (12/2),
tr.127-130.
4.
Phạm Thị Huyền, Vũ Thị Thủy (2018), “Vận dụng phong cách nêu
gương theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng phong cách làm việc
đối với cán bộ chủ chốt ở nước ta hiện nay”, Tạp chí Khoa học và công
nghệ, Đại học Thái Nguyên, tập 183 số 07, tr79-84.
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh - anh hùng giải phóng dân tộc, danh
nhân văn hóa kiệt xuất, Người không chỉ là nhà chiến lược thiên tài
mà còn là nhà tổ chức vĩ đại của cách mạng Việt Nam. Chính sự
thống nhất biện chứng giữa con người, cuộc đời và sự nghiệp; giữa tư
tưởng, phương pháp và tấm gương về phong cách, đạo đức, lối sống
ở Hồ Chí Minh đã luôn tạo nên sức hấp dẫn, lan tỏa sâu sắc, rộng lớn
đối với mọi thế hệ.
Phong cách Hồ Chí Minh được hình thành trên cơ sở kế thừa
những giá trị, cốt cách của con người, dân tộc Việt Nam; đồng thời tiếp
thu tinh hoa văn hóa nhân loại và được phát triển, nâng lên qua lăng kính
phong cách Mácxit -Lêninnit. Vì vậy, phong cách Hồ Chí Minh không
những có giá trị đối với quá khứ, hiện tại mà còn có giá trị định hướng
đối với tương lai.
Ngày nay, xu thế toàn cầu hóa, quá trình hội nhập quốc tế, sự
phát triển của nền kinh tế tri thức vừa tạo ra các điều kiện thuận lợi
cho việc phát triển kinh tế, văn hóa lại vừa tạo ra những thách thức
lớn cho việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, phong cách cho mỗi cá
nhân nói chung và cán bộ lãnh đạo, quản lý nói riêng.
Các tỉnh miền núi phía Bắc được ưu đãi về nguồn tài nguyên
thiên nhiên tạo ra thế mạnh cho sự phát triển kinh tế nông nghiệp công nghiệp - du lịch của vùng. Với 30 dân tộc anh em sinh sống,
trong những năm gần đây, nhờ thành tựu của công cuộc đổi mới đất
nước, đời sống của bà con các dân tộc trong vùng được cải thiện,
nâng cao. Tuy nhiên, so với các tỉnh, thành phố trong cả nước, khu
vực miền núi phía Bắc vẫn còn tỷ lệ đói nghèo cao, thu nhập bình
quân tính theo đầu người thấp. Tiềm năng, thế mạnh của vùng chưa
được khai thác triệt để. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình
trạng trên là do một bộ phận cán bộ lãnh đạo, quản lý của vùng còn
có biểu hiện thiếu tinh thần trách nhiệm trong công việc, yếu kém về
phẩm chất đạo đức, hạn chế về chuyên môn. Trong quá trình lãnh
đạo, ở địa phương, một số cán bộ không phát huy được vai trò, vị trí
lãnh đạo của mình, ảnh hưởng đến uy tín của Đảng và làm mất lòng
tin của nhân dân đối với chế độ. Do đó, một trong những trọng tâm
của công tác xây dựng Đảng là phải xây dựng phong cách làm việc
cho đội ngũ cán bộ chủ chốt, để góp phần ổn định, phát triển kinh tế,
2
chính trị, xã hội của địa phương, đặc biệt là đội ngũ cán bộ chủ chốt
cấp tỉnh.
Xuất phát từ những lý do nêu trên, tác giả đã lựa chọn đề tài "Xây
dựng phong cách làm việc cho cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực
miền núi phía Bắc theo phong cách Hồ Chí Minh" làm luận án tiến sĩ
chuyên ngành Hồ Chí Minh học.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
2.1. Mục đích nghiên cứu
Vận dụng phong cách làm việc Hồ Chí Minh để đề xuất phương
hướng, giải pháp xây dựng phong cách làm việc cho cán bộ chủ chốt cấp
tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc trong giai đoạn hiện nay.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện được mục đích nghiên cứu trên, luận án tập trung
giải quyết những nhiệm vụ chủ yếu sau đây:
- Một là, khái quát tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
luận án.
- Hai là, phân tích, luận giải các khái niệm: "phong cách", “phong
cách Hồ Chí Minh”, "phong cách làm việc Hồ Chí Minh", "xây dựng
phong cách làm việc", "cán bộ chủ chốt cấp tỉnh"; đồng thời, phân tích
đánh giá về nội dung phong cách làm việc của Hồ Chí Minh.
- Ba là, khảo sát, đánh giá về thực trạng phong cách làm việc
của cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam
hiện nay và xác định những vấn đề đặt ra cần giải quyết.
- Bốn là, đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm xây dựng
phong cách làm việc của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực
miền núi phía Bắc Việt Nam hiện nay theo phong cách Hồ Chí Minh.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Xây dựng phong cách làm việc cho cán bộ chủ chốt cấp tỉnh
khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam hiện nay theo phong cách Hồ
Chí Minh.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Nghiên cứu về phong cách làm việc của Hồ Chí
Minh thể hiện qua các bài nói, bài viết và cuộc đời hoạt động cách
mạng của Người; nghiên cứu thực trạng phong cách làm việc của đội
ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc và đề xuất
phương hướng, giải pháp xây dựng phong cách làm việc cho cán bộ chủ
chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam hiện nay theo
phong cách Hồ Chí Minh.
3
- Về không gian và thời gian: Nghiên cứu thực trạng phong
cách làm việc của cán bộ chủ chốt cấp tỉnh trong phạm vi không gian
là địa bàn các tỉnh miền núi phía Bắc (tập trung nghiên cứu các tỉnh
Thái Nguyên, Cao Bằng và Sơn La) và phạm vi thời gian là từ năm
2006 đến 2017, trong đó chú trọng, tập trung vào thời điểm hiện tại
khi nghiên cứu sinh tiến hành điều tra xã hội học.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận án
4.1. Cơ sở lý luận
- Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối
của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng đảng và công tác cán bộ.
- Các thành tựu nghiên cứu khoa học về phong cách Hồ Chí
Minh và xây dựng phong cách làm việc của cán bộ theo phong cách
Hồ Chí Minh .
4.2. Phương pháp nghiên cứu
- Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tác
giả luận án sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu, trong đó
đặc biệt chú trọng sử dụng phương pháp lôgíc kết hợp với phương
pháp lịch sử. Phương pháp lôgíc được sử dụng trong luận án nhằm
khai thác, đánh giá những thành tựu, hạn chế và những vấn đề được
đặt ra trong phong cách làm việc của cán bộ chủ chốt cấp tỉnh.
Phương pháp lịch sử nhằm trình bày, phân tích các vấn đề có liên
quan đến quá trình lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện của các tỉnh miền
núi phía Bắc trong thực tiễn.
- Ngoài ra, tác giả luận án còn sử dụng một số phương pháp
khác, như phương pháp tổng kết thực tiễn, phương pháp thống kê, so
sánh, phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, trừu tượng hóa, hệ thống - cấu
trúc, phân tích văn bản, phân tích diễn ngôn ,v.v., Trong đó, để góp
phần cung cấp luận cứ thực tiễn cho việc thực hiện luận án, tác giả đã
sử dụng phương pháp điều tra xã hội học với 02 bộ phiếu hỏi dành cho
các đối tượng có liên quan: 300 phiếu điều tra đối với cán bộ, công
chức và 500 phiếu điều tra đối với nhân dân (có mẫu phiếu, kết quả xử
lý kết quả điều tra trong phần Phụ lục). Sở dĩ, nghiên cứu sinh lựa chọn
điều tra xã hội học ở 3 tỉnh là Thái Nguyên, Cao Bằng, Sơn La vì đối
với các tỉnh miền núi phía Bắc nếu phân theo vị trí địa lý thì tỉnh Thái
Nguyên là đặc trưng cho vùng Trung du, đồng thời cũng là nơi tác giả
luận án học tập và làm việc; tỉnh Cao Bằng là đặc trưng cho vùng núi
thuộc tiểu vùng Đông Bắc; tỉnh Sơn La là đặc trưng cho vùng núi
thuộc tiểu vùng Tây Bắc. Hơn nữa, 3 tỉnh này đều có những điểm
4
tương đồng về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, đặc biệt về đội ngũ
cán bộ chủ chốt ở đây đều có tỷ lệ là người dân tộc thiểu số khá đông
phù hợp với đặc thù của khu vực miền núi phía Bắc.
5. Đóng góp mới về mặt khoa học của luận án
- Khái quát và làm rõ một cách có hệ thống phong cách Hồ Chí
Minh, tập trung vào phong cách làm việc của Hồ Chí Minh.
- Đánh giá một cách khách quan những ưu điểm, hạn chế,
nguyên nhân, yêu cầu và vấn đề đặt ra trong xây dựng phong cách
làm việc cho cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc
hiện nay.
- Đề xuất những phương hướng, giải pháp thiết thực, khả
thi nhằm xây dựng phong cách làm việc cho đội ngũ cán bộ chủ
chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc hiện nay theo phong
cách Hồ Chí Minh.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu
6.1. Ý nghĩa khoa học
- Nghiên cứu và làm sáng tỏ giá trị phong cách làm việc của
Hồ Chí Minh để vận dụng xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu,
nhiệm vụ mới.
- Có thể làm cơ sở, luận cứ, tư liệu để đảng bộ các địa
phương vận dụng vào việc xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
- Góp phần đưa phong cách làm việc của Hồ Chí Minh vào
thực tiễn cuộc sống nhằm thực hiện hiệu quả chiến lược cán bộ thời
kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
- Góp phần vào đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng,
đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay.
- Góp phần xây dựng phong cách làm việc cho đội ngũ cán bộ
chủ chốt cấp tỉnh đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ mới theo phong cách
Hồ Chí Minh.
- Luận án có thể được dùng làm tài liệu tham khảo cho nghiên
cứu và giảng dạy ở các trường đào tạo bậc đại học và sau đại học cho
nhóm ngành khoa học chính trị, khoa học xã hội và nhân văn.
7. Kết cấu của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và
phụ lục, luận án gồm 4 chương, 9 tiết.
5
Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ
TÀI LUẬN ÁN
Liên quan đến vấn đề phong cách và phong cách làm việc Hồ
Chí Minh ở những khía cạnh và góc độ tiếp cận khác nhau, đã có
nhiều công trình nghiên cứu của các tác giả, trong đó, tập trung chủ
yếu vào các nội dung nghiên cứu sau:
Thứ nhất: Tình hình nghiên cứu về phong cách và phong cách
làm việc Hồ Chí Minh
Thứ hai: Tình hình nghiên cứu về vận dụng phong cách làm việc
Hồ Chí Minh
Thứ ba: Tình hình nghiên cứu về cán bộ và phong cách làm
việc của cán bộ chủ chốt ở khu vực miền núi phía Bắc
1.2. ĐÁNH GIÁ KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ
NHỮNG VẤN ĐỀ LUẬN ÁN TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU
1.2.1. Đánh giá khái quát tình hình nghiên cứu
Có thể nói, những công trình nghiên cứu nêu trên ở mức độ nhất
định đã đề cập đến một số vấn đề mang tính lý luận và thực tiễn liên quan
đến phong cách Hồ Chí Minh một cách khá phong phú, trong đó có cả
những vấn đề được quan tâm luận giải ở tầm vĩ mô. Kết quả nổi bật mà
các công trình nêu trên đã đạt được có thể khái quát như sau:
Thứ nhất, kết quả nghiên cứu về phong cách Hồ Chí Minh nói
chung và phong cách làm việc Hồ Chí Minh nói riêng.
Các công trình nghiên cứu trên khái quát hóa, phân tích làm rõ
nội dung phong cách Hồ Chí Minh dưới góc độ chính trị học, lịch sử
Đảng, xây dựng Đảng. Các nhà khoa học đã tiếp cận phong cách Hồ
Chí Minh nói chung. Bên cạnh đó, cũng có những công trình nghiên
cứu sâu về phong cách cụ thể của Hồ Chí Minh trên các phương diện
phong cách tư duy, phong cách giao tiếp, phong cách ngoại giao, phong
cách làm việc; từ đó rút ra ý nghĩa phương pháp luận của phong cách Hồ
Chí Minh đối với phong cách của cán bộ ở nước ta hiện nay. Tuy nhiên,
các công trình nghiên cứu thường mới chỉ đi sâu vào giải quyết và làm
rõ nội dung cơ bản về phong cách Hồ Chí Minh, hoặc phong cách làm
việc, phong cách tư duy, phong cách giao tiếp, phong cách ngoại giao
6
Hồ Chí Minh một cách độc lập, chứ chưa vận dụng phong cách Hồ Chí
Minh vào nghiên cứu ở một địa bàn cụ thể.
Thứ hai, kết quả trong nghiên cứu thực trạng và vận dụng
phong cách Hồ Chí Minh để xây dựng đội ngũ cán bộ.
Trên cơ sở phân tích thực trạng phong cách làm việc của đội
ngũ cán bộ nói chung và cán bộ lãnh đạo, quản lý nói riêng, những
công trình nghiên cứu nêu trên đã cung cấp cơ sở lý luận cho Đảng
và Nhà nước ta trong việc xây dựng tiêu chuẩn cụ thể đối với cán bộ
lãnh đạo ở nước ta hiện nay.
Một số công trình đã nghiên cứu về phong cách Hồ Chí Minh
trên các khía cạnh cụ thể, nhiều tác giả đã công phu khảo sát, đánh
giá thực trạng vấn đề phong cách làm việc, phong cách giao tiếp,
phong cách tư duy của cán bộ trong những năm qua đồng thời đề cập
một cách khá phong phú những phương hướng, giải pháp góp phần giáo
dục, rèn luyện phong cách làm việc, phong cách giao tiếp, phong cách tư
duy, phong cách ứng xử… của cán bộ theo phong cách Hồ Chí Minh.
Tuy nhiên, việc vận dụng phong cách Hồ Chí Minh vào xây dựng phong
cách làm việc cho cán bộ chủ chốt còn chưa thực sự rõ nét để có thể phát
huy vai trò của đội ngũ này phục vụ đắc lực cho công tác cán bộ trong
sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Có thể khẳng định rằng, chưa có công trình nghiên cứu cụ thể
về phong cách làm việc của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu
vực miền núi phía Bắc. Đồng thời, nhiều khía cạnh thực tiễn về
phong cách làm việc của cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi
phía Bắc như thực trạng, những vấn đề đặt ra từ thực trạng phong
cách làm việc cho đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh chưa được làm
sáng tỏ.
Như vậy, dưới nhiều góc độ, phạm vi nghiên cứu khác nhau,
những tài liệu nêu trên đã giải quyết được một số vấn đề lý luận và
thực tiễn về phong cách Hồ Chí Minh nói chung, phong cách làm
việc Hồ Chí Minh nói riêng. Tuy nhiên, chưa có một công trình
nghiên cứu nào đi sâu khảo cứu, luận giải vấn đề: Xây dựng phong
cách làm việc cho cán bộ chủ cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía
Bắc theo phong cách Hồ Chí Minh như đề tài của luận án.
1.2.2. Những vấn đề luận án tiếp tục nghiên cứu
Xuất phát từ đòi hỏi của thực tiễn và trên cơ sở tổng kết tình
hình nghiên có liên quan, luận án tập trung vào nghiên cứu, giải
quyết vấn đề: "Xây dựng phong cách làm việc cho cán bộ chủ cấp
7
tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc theo phong cách Hồ Chí Minh"
dưới góc độ Hồ Chí Minh học. Vấn đề này được cụ thể hóa như sau:
Thứ nhất, đi sâu phân tích các khái niệm công cụ chủ yếu như:
"phong cách", “phong cách Hồ Chí Minh”, "phong cách làm việc Hồ
Chí Minh", "xây dựng phong cách làm việc", "cán bộ chủ chốt", "cán
bộ chủ chốt cấp tỉnh"; phân tích nội dung phong cách làm việc Hồ
Chí Minh.
Thứ hai, tập trung phân tích, lý giải thực trạng phong cách làm
việc của cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc (qua
việc điều tra xã hội học tại 3 tỉnh là Thái Nguyên, Cao Bằng và Sơn
La); chỉ ra những ưu điểm và hạn chế cơ bản trong phong cách làm
việc của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh hiện nay; làm rõ nguyên
nhân và xác định yêu cầu, những vấn đề đặt ra đối với việc xây dựng
phong cách làm việc của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh
Thứ ba, đề xuất phương hướng và giải pháp chủ yếu nhằm xây
dựng phong cách làm việc của cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực
miền núi phía Bắc Việt Nam hiện nay theo phong cách Hồ Chí Minh.
Tiểu kết chương 1
Từ tổng quan tình hình nghiên cứu cho thấy, nghiên cứu về
phong cách Hồ Chí Minh đã đạt được những kết quả bước đầu. Đồng
thời, các nhà khoa học cũng đưa ra nhiều cách tiếp cận khác nhau khi
nghiên cứu về phong cách Hồ Chí Minh. Song nhìn chung, các tác
giả đều thống nhất quan điểm phong cách Hồ Chí Minh là sự tổng
hợp, thống nhất giữa các yếu tố như phong cách tư duy, phong cách
làm việc, phong cách diễn đạt, phong cách giao tiếp và phong cách
sinh hoạt. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu mà tác giả luận án đã
tiếp cận, dường như chưa có công trình nghiên cứu đề cập trực tiếp
đến vấn đề xây dựng phong cách làm việc cho cán bộ chủ chốt cấp
tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc theo phong cách Hồ Chí Minh.
Trên cơ sở tiếp cận, nghiên cứu phong cách làm việc Hồ Chí Minh,
tác giả luận án nhận thấy một số nội dung đã được các công trình đề
cập đến, đây là những luận cứ quan trọng để tác giả tham khảo, kế
thừa và tiếp tục nghiên cứu.
8
Chương 2
PHONG CÁCH LÀM VIỆC HỒ CHÍ MINH NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN
2.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM
2.1.1. Khái niệm phong cách, phong cách làm việc Hồ Chí Minh
Khái niệm phong cách: Khái niệm phong cách có nội hàm rất
rộng, tùy từng góc độ tiếp cận có thể sử dụng khái niệm này với
những nghĩa khác nhau. Phong cách là vẻ riêng của một người hay
một lớp người nào đó, được thể hiện trong mọi hoạt động như tư duy,
làm việc, học tập, sinh hoạt, ứng xử.
Khái niệm phong cách Hồ Chí Minh: là vẻ riêng của Hồ Chí
Minh, được thể hiện trong mọi hoạt động như tư duy, làm việc, học
tập, sinh hoạt, ứng xử.
Khái niệm phong cách làm việc Hồ Chí Minh: là vẻ riêng của
Người thể hiện trong tổng thể các phương pháp, biện pháp, cách thức
làm việc mang tính ổn định, tạo nên nét riêng biệt của Người khi tiến
hành các hoạt động nhằm thực hiện nhiệm vụ cách mạng.
2.1.2. Khái niệm xây dựng phong cách làm việc
Từ khái niệm phong cách làm việc nêu trên, theo tác giả, xây
dựng phong cách làm việc là quá trình tác động một cách có hệ
thống, có mục đích, có kế hoạch để tạo lập cho mỗi chủ thể lao động
thói quen, nhu cầu làm việc khoa học, hiệu quả, phù hợp với chuẩn
mực xã hội và tạo nên nét riêng biệt trong quá trình lao động của
từng chủ thể.
Chủ thể xây dựng phong cách làm việc được xác định cụ thể
như sau: Một là, các cơ quan, tổ chức; Hai là, cá nhân người cán bộ.
Đồng thời, trong khái niệm xây dựng phong cách làm việc
cũng cần có điều kiện thực hiện như vật chất, tinh thần, cơ chế kiểm
tra, giám sát, đánh giá.
2.1.3. Khái niệm cán bộ chủ chốt cấp tỉnh
Có thể hiểu: Cán bộ chủ chốt cấp tỉnh là những người đứng
đầu, cấp phó của người đứng đầu trong các cơ quan Đảng, chính
quyền, hội đồng nhân dân, ủy ban mặt trận tổ quốc và các đoàn thể
chính trị - xã hội của tỉnh. Họ là những người nắm giữ các vị trí lãnh
đạo, quản lý trong hệ thống chính trị của tỉnh.
Đây là lực lượng đề xuất, lãnh đạo và tổ chức thực hiện đường
lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước trên
9
địa bàn tỉnh đồng thời họ cũng là chủ thể chịu trách nhiệm trước tập
thể và chịu sự giám sát của nhân dân về những quyết định của mình.
2.2. NỘI DUNG CƠ BẢN TRONG PHONG CÁCH
LÀM VIỆC HỒ CHÍ MINH
2.2.1. Phong cách làm việc dân chủ
Hồ Chí Minh yêu cầu cán bộ phải biết làm việc vì lợi ích của
dân, do dân tổ chức, dân kiểm tra, giám sát và lắng nghe những góp ý
của nhân dân để sửa chữa. Hơn nữa, Hồ Chí Minh luôn coi dân chủ là
giá trị đích thực của cuộc sống, là thứ của quý báu nhất và thực hành
dân chủ là cái chìa khóa vạn năng có thể giải quyết mọi vấn đề. Vì
vậy, dân chủ phải được thể hiện trong mọi mặt, mọi lĩnh vực của đời
sống xã hội, đặc biệt trong phong cách làm việc của cán bộ.
Theo Hồ Chí Minh, phong cách làm việc dân chủ đòi hỏi mỗi
cán bộ lãnh đạo phải gắn bó với tập thể, tôn trọng và đặt mình trong
tập thể, lắng nghe ý kiến của tập thể, phát huy sức mạnh của tập thể.
Đồng thời, cán bộ phải là người khiêm tốn, không kiêu ngạo, tự cao,
tự đại và phải chịu trách nhiệm với những việc mình đã làm, quyết
định mình đã đưa ra.
2.2.2. Phong cách làm việc quần chúng
Thấu hiểu vai trò của quần chúng nhân dân trong lịch sử và coi
quần chúng không chỉ là động lực mà còn là mục tiêu của cách mạng,
Hồ Chí Minh yêu cầu người cán bộ phải có phong cách làm việc
quần chúng. Điều này được thể hiện trên các bình diện sau: Thứ nhất,
người cán bộ phải gần gũi quần chúng, lắng nghe và thấu hiểu mong
muốn của quần chúng. Thứ hai, người cán bộ phải biết đề ra đường
lối, chính sách đúng đắn và biết cách tổ chức thực hiện đường lối,
chính sách đó phù hợp với thực tiễn. Thứ ba, trong công tác và trong
sinh hoạt, người cán bộ phải giản dị, hòa đồng với quần chúng, tự
mình phải mẫu mực để xứng đáng với sự tín nhiệm của nhân dân.
Thứ tư, người cán bộ phải chống “theo đuôi” quần chúng.
2.2.3. Phong cách làm việc khoa học
Những yêu cầu về phong cách làm việc khoa học của Hồ Chí
Minh tập trung ở những nội dung chủ yếu sau: Thứ nhất, làm việc phải
có mục đích, thống nhất giữa kế hoạch biện pháp và quyết tâm.Thứ hai,
làm việc phải điều tra cẩn thận, nghiên cứu rõ ràng. Thứ ba, làm việc
phải thường xuyên tổng kết, rút kinh nghiệm, kiểm tra, giám sát.
2.2.4. Phong cách làm việc nêu gương
Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng phương pháp nêu gương
đạo đức. Người chỉ rõ, lấy gương người tốt, việc tốt hằng ngày để
giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng
10
Đảng, xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa.
Theo Hồ Chí Minh, để nêu gương, trước hết bản thân phải làm
gương trong mọi công việc từ nhỏ đến lớn, thể hiện thường xuyên, về
mọi mặt, phải cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư, nói đi đôi với
làm. Trong đó, mỗi đảng viên, cán bộ cũng như mỗi người cần xử lý
tốt trên ba mối quan hệ chủ yếu: đối với mình, đối với người, đối với
việc. Mặt khác, nêu gương còn là sự thể hiện tinh thần chịu sự giám
sát của nhân dân.
2.2.5. Phong cách làm việc nói đi đôi với làm
Nói đi đôi với làm thể hiện sự thống nhất giữa lý luận và thực
tiễn, tư tưởng và hành động, nhận thức và việc làm. Theo Hồ Chí
Minh, xét về bản chất, nói đi đôi với làm không chỉ là nguyên tắc đạo
đức, lẽ sống, phương châm hoạt động mà còn là biểu hiện sinh động
cụ thể của việc quán triệt sâu sắc nguyên tắc thống nhất giữa lý luận
với thực tiễn, giữa suy nghĩ và hành động, giữa tư tưởng đạo đức và
hành vi đạo đức của mỗi người.
Tư tưởng của Người về "nói đi đôi với làm" được thể hiện trên
những phương diện cơ bản sau: Thứ nhất, phải nói đúng chủ trương,
đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Thứ hai,
không được "nói một đằng, làm một nẻo". Thứ ba, không được nói
mà không làm
Nói tóm lại, phong cách làm việc Hồ Chí Minh có một sức
truyền cảm lớn không chỉ trong nước mà cả với bạn bè quốc tế.
Phong cách làm việc Hồ Chí Minh là sự kết hợp chặt chẽ, nhuần
nhuyễn giữa tư tưởng, đạo đức với những trải nghiệm thực tiễn trong
suốt hành trình cứu nước, đọng lại ở lối sống, hành vi ứng xử của
Người. Những đặc điểm đó thống nhất trên cả bình diện lý luận cũng
như hoạt động thực tiễn của Hồ Chí Minh.
Về mặt lý luận, phong cách làm việc Hồ Chí Minh được xuất
phát từ giá trị nội tại, vốn có của phong cách Hồ Chí Minh tạo nên
"văn hóa chính trị".
Về mặt thực tiễn, phong cách làm việc Hồ Chí Minh định
hướng cho việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, phong cách làm việc
của cán bộ, đảng viên và nhân dân.
Hơn nữa, do đòi hỏi của thực tiễn Việt Nam hiện nay là xây
dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân;
xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, trong đó đội ngũ cán bộ, đặc
biệt là cán bộ chủ chốt các cấp là hiện thân cho giá trị tốt đẹp của dân
11
tộc, của chủ nghĩa xã hội. Nhận thức được điều đó, Đảng Cộng sản
Việt Nam xác định, xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ đáp ứng
được yêu cầu của tình hình thực tiễn là nhiệm vụ, giải pháp có tính
chất đột phá, then chốt trong xây dựng xã hội mới.
Trong giai đoạn hiện nay, việc đẩy mạnh học tập và làm theo
tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đòi hỏi mỗi tổ chức
Đảng và cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt cần phải nâng cao
ý thức tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, phong cách làm việc. Kết
quả của việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ
Chí Minh phải được biểu hiện cụ thể trong suy nghĩ và việc làm hàng
ngày; trong quan hệ với nhân dân, đồng chí, đồng nghiệp, góp phần
đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và các tệ
nạn tham nhũng, tiêu cực, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Hội nghị
Trung ương 4 khóa XII của Đảng.
Tiểu kết chương 2
Phong cách làm việc Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hòa của
những giá trị văn hóa truyền thống dân tộc Việt Nam cùng với tinh hoa
văn hóa nhân loại, trên nền tảng phương pháp biện chứng duy vật của
chủ nghĩa Mác - Lênin và những phẩm chất vĩ đại của một vị lãnh tụ
suốt đời tận tụy vì nước vì dân đã tạo nên sức sống lâu bền đối với mọi
thế hệ. Nội dung phong cách làm việc Hồ Chí Minh mang tính dân chủ,
quần chúng, khoa học, nêu gương, nói đi đôi với làm.
Với phong cách dân chủ: Hồ Chí Minh yêu cầu mỗi cán bộ,
đảng viên phải đặt mình trong tập thể, lắng nghe ý kiến của tập thể,
phát huy sức mạnh của tập thể, nhận trách nhiệm cá nhân và hoàn
thành tốt nhiệm vụ được tập thể giao phó và tuyệt đối tuân thủ
nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách.
Phong cách làm việc quần chúng của Hồ Chí Minh thể hiện
bằng việc sâu sát quần chúng, vì lợi ích của quần chúng, đi đúng
đường lối quần chúng, lắng nghe ý kiến của quần chúng, của những
người chiến sĩ cộng sản suốt đời phấn đấu cho sự nghiệp giải phóng
dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người. Hồ Chí Minh
yêu cầu: người cán bộ phải gần gũi quần chúng, lắng nghe và thấu
hiểu mong muốn của quần chúng; phải biết cách tổ chức phong trào
phù hợp với trình độ, năng lực thực tế của quần chúng; trong công tác
và trong sinh hoạt, người cán bộ phải giản dị, hòa đồng với quần
chúng, tự mình phải mẫu mực để xứng đáng với sự tin cậy của nhân
12
dân; phải chống “theo đuôi quần chúng”.
Phong cách làm việc khoa học của Hồ Chí Minh thể hiện cách
thức làm việc của người lãnh đạo mà đối tượng của sự lãnh đạo đó là
đội ngũ cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân. Theo đó, Người
yêu cầu cán bộ phải làm việc phải làm việc phải có mục đích, có sự
thống nhất giữa kế hoạch biện pháp và quyết tâm; điều tra cẩn thận,
nghiên cứu rõ ràng; phải thường xuyên tổng kết, rút kinh nghiệm,
kiểm tra, giám sát.
Phong cách nêu gương được Hồ Chí Minh quán triệt trước hết
nêu gương trên ba mối quan hệ đối với mình, đối với người, đối với
công việc; muốn nêu gương được thì nói phải đi đối với làm và trong
suốt cuộc đời hoạt động cách mạng đầy gian khổ, hy sinh. Phong
cách nói đi đôi với làm được Hồ Chí Minh yêu cầu nhất quán: phải
nói đúng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nước; không được "nói một đằng, làm một nẻo"; không được nói
mà không làm.
Do đó, nghiên cứu, học tập và làm theo phong cách làm việc
Hồ Chí Minh để xây dựng phong cách làm việc cho cán bộ nhằm đáp
ứng yêu cầu của sự nghiệp đổi mới là việc làm cần thiết, cấp bách, có
ý nghĩa to lớn đối với chúng ta hiện nay.
Chương 3
THỰC TRẠNG PHONG CÁCH LÀM VIỆC CỦA CÁN BỘ
CHỦ CHỐT CẤP TỈNH Ở KHU VỰC MIỀN NÚI PHÍA BẮC VÀ
NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA
3.1. NHỮNG NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN PHONG
CÁCH LÀM VIỆC CỦA CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP TỈNH Ở
KHU VỰC MIỀN NÚI PHÍA BẮC
3.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, văn hóa, xã hội của các
tỉnh miền núi phía Bắc
Những yếu tố về điều kiện tự nhiên, thực trạng phát triển kinh
tế, văn hóa, xã hội ở các tỉnh miền núi phía Bắc đã có những tác động
vừa thuận lợi vừa khó khăn đối với phong cách làm việc của đội ngũ
cán bộ chủ chốt cấp tỉnh nơi đây.
Về thuận lợi: Khu vực miền núi phía Bắc là nơi cư trú chủ yếu
của đồng bào các dân tộc thiểu số, với nền văn hóa phong phú, đa dạng
đã tạo nên sự gần gũi, cởi mở, chân thành, thật thà của đội ngũ cán bộ
13
chủ chốt cấp tỉnh. Chính trong quá trình công tác, yếu tố văn hóa của các
dân tộc được thể hiện rõ nét, đồng thời nó cũng thể hiện sự giao thoa văn
hóa giữa các dân tộc anh em nhằm hướng đến mục tiêu chung của vùng.
Về khó khăn: Chính điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, địa hình
rộng, dân cư thưa thớt, trình độ dân trí thấp và những vấn nạn khác
đã gây khó khăn trong công tác quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt
cấp tỉnh ở nơi đây.
3.1.2. Tình hình đội ngũ cán bộ chủ cấp tỉnh ở khu vực
miền núi phía Bắc hiện nay
Thứ nhất, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi
phía Bắc có sự ổn định về số lượng, cơ cấu tương đối phù hợp, cơ
bản đã đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra.
Thứ hai, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi
phía Bắc có lập trường tư tưởng, bản lĩnh chính trị vững vàng, chấp
hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của
Nhà nước, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội
Thứ ba, trình độ kiến thức của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh
ở khu vực miền núi phía Bắc nhìn chung đã đáp ứng được tiêu chuẩn
chức danh theo quy định.
3.2. THỰC TRẠNG PHONG CÁCH LÀM VIỆC CỦA
CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP TỈNH Ở KHU VỰC MIỀN NÚI
PHÍA BẮC
3.2.1. Ưu điểm trong phong cách làm việc của đội ngũ cán bộ
chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc và nguyên nhân
3.2.1.1. Ưu điểm trong phong cách làm việc của đội ngũ cán
bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc
Thứ nhất, đa số cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi
phía Bắc đã có phong cách làm việc dân chủ, công khai, minh bạch,
phát huy trí tuệ tập thể
Thứ hai, phong cách làm việc của đa số cán bộ chủ chốt cấp
tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc luôn có sự gần gũi, gắn bó, quan
tâm, tôn trọng nhân dân
Thứ ba, phong cách làm việc của đa số cán bộ chủ chốt cấp
tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc đã thể hiện tính khoa học, thiết
thực, cụ thể
Thứ tư, đa số cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía
14
Bắc thể hiện tính gương mẫu với trách nhiệm cao và khả năng quyết
đoán trong công việc
Thứ năm, phong cách làm việc của đa số cán bộ chủ chốt cấp
tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc có sự thống nhất giữa nói với làm
3.2.1.2. Nguyên nhân của những ưu điểm
Thứ nhất, do chủ trương, chính sách đúng đắn của Đảng và
Nhà nước về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong giai đoạn đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước
Thứ hai, công tác cán bộ được quan tâm, chú trọng và đầu tư
đúng mức trên cơ sở phù hợp với điều kiện thực tiễn địa phương
Thứ ba, nhờ sự nỗ lực, cố gắng vươn lên của mỗi cán bộ chủ
chốt cấp tỉnh trong đổi mới phong cách làm việc
Thứ tư, do sự lan tỏa của cuộc vận động học tập và làm theo tư
tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh
3.2.2. Những hạn chế trong phong cách làm việc của cán bộ
chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc và nguyên nhân
3.2.2.1. Những hạn chế trong phong cách làm việc của cán
bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc
Một là, phong cách làm việc của một bộ phận cán bộ chủ chốt
cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc bị đánh giá là thiếu dân chủ, áp
đặt ý kiến chủ quan đối với tập thể
Hai là, một bộ phận cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền
núi phía Bắc bị đánh giá là còn quan liêu, cửa quyền, hách dịch
Ba là, một bộ phận cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền
núi phía Bắc bị đánh giá là có tư tưởng cục bộ địa phương, chưa chủ
động, sáng tạo trong công việc
Bốn là, một bộ phận cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi
phía Bắc bị đánh giá là có lúc nói không đi đôi với làm, ý thức chấp hành
kỷ luật chưa cao
3.2.2.2. Nguyên nhân của những hạn chế
Một là, sự biến đổi nhanh chóng của tình hình thế giới, khu
vực và đất nước
Hai là, do sự tác động của điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa,
lịch sử của vùng miền núi phía Bắc
Ba là, chưa vận dụng linh hoạt, cụ thể, sáng tạo phong cách
làm việc Hồ Chí Minh trong thực tiễn công việc
15
Bốn là, bản thân một bộ phận cán bộ chủ chốt cấp tỉnh chưa
thực sự tích cực, chủ động rèn luyện phong cách làm việc trong điều
kiện mới
Năm là, công tác cán bộ chưa đáp ứng được yêu cầu mới
3.3. NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA TRONG XÂY DỰNG
PHONG CÁCH LÀM VIỆC CHO CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP
TỈNH KHU VỰC MIỀN NÚI PHÍA BẮC
3.3.1. Chú trọng nâng cao trình độ nhận thức
của mỗi tổ chức, cá nhân về phong cách làm việc
của cán bộ chủ chốt cấp tỉnh
Trong giai đoạn hiện nay, việc tiếp tục đẩy mạnh xây dựng
phong cách làm việc nhằm đáp ứng sự đòi hỏi của quá trình công
nghiệp hóa, hiện đại hóa, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa là nhiệm vụ chính trị trọng tâm của các cấp
chính quyền, đặc biệt là đối với các tỉnh miền núi phía Bắc. Với
nhiệm vụ đó, việc nâng cao nhận thức xây dựng đội ngũ công chức
với phong cách làm việc chuyên nghiệp và nâng cao chất lượng, hiệu
quả lãnh đạo, quản lý của họ đã và đang trở thành nhân tố có ý nghĩa
quyết định.
3.3.2. Cần khắc phục những rào cản trong tư duy, chính
sách, biện pháp và điều kiện đảm bảo của các cấp ủy đảng, chính
quyền, đoàn thể trong xây dựng phong cách làm việc cho cán bộ
chủ chốt cấp tỉnh
Xây dựng phong cách làm việc tận tâm, trách nhiệm, khoa học
và sáng tạo cho cán bộ chủ chốt cấp tỉnh là xuất phát từ những đòi
hỏi khách quan của sự nghiệp đổi mới đất nước nói chung, ở khu vực
miền núi phía Bắc nói riêng theo phong cách Hồ Chí Minh. Tuy
nhiên, nhìn vào thực tế có thể thấy tình trạng chậm đổi mới tư duy,
thiếu những điều kiện cần thiết để đảm bảo phát triển năng lực sáng
tạo đang là những rào cản khiến một bộ phận cán bộ chủ chốt khu
vực miền núi phía Bắc chưa tập trung sức lực cho hoạt động lãnh
đạo, quản lý và chưa thật sự gắn bó, phụng sự hết mình vì quyền và
lợi ích chính đáng của nhân dân.
3.3.3. Cần thúc đẩy sự nỗ lực phấn đấu rèn
luyện của bản thân cán bộ chủ chốt cấp tỉnh trong
xây dựng phong cách làm việc
Tham gia vào quá trình hội nhập với sự tác động sâu sắc, đa
chiều của xu thế toàn cầu hóa, chủ trương xây dựng phong cách làm
16
việc công khai, minh bạch, dân chủ và hiệu quả trở thành quy luật tồn
tại và phát triển chính trị của các tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam. Ở
đó, giá trị phục vụ là một trong các giá trị cơ bản cốt lõi của văn hóa
lãnh đạo, quản lý trong các cấp ủy đảng, chính quyền. Với ý nghĩa ấy,
chủ trương xây dựng phong cách làm việc công khai, minh bạch, dân
chủ, hiệu quả cần thiết phải có những cán bộ chuyên nghiệp, tinh
thông, mẫn cán, tinh thần tận tâm, tận lực phục vụ nhân dân.
3.3.4. Cần hoàn thiện chính sách đãi ngộ, cơ chế kiểm
tra, giám sát, đánh giá của các cấp ủy đảng, chính quyền,
đoàn thể và nhân dân trong xây dựng phong cách làm việc
cho cán bộ chủ chốt cấp tỉnh
Sự đòi hỏi cao về tinh thần trách nhiệm đối với cán bộ chủ
chốt cộng với cơ chế kiểm tra, giám sát khoa học, phù hợp sẽ giúp
mỗi cán bộ chủ chốt cấp tỉnh tự ý thức về sự đào thải như một lẽ tất
yếu nếu không ngừng vươn lên để khẳng định chất lượng hoạt động
chuyên môn, nghiệp vụ mà mình đảm nhận. Đây là điều kiện cần
thiết và luôn tác động cùng chiều đến phong cách làm việc của cán
bộ chủ chốt theo phong cách Hồ Chí Minh.
Tiểu kết chương 3
Trong quá trình công tác, đội ngũ cán bộ chủ chốt ở khu vực
miền núi phía Bắc đã đạt được những thành tựu rất quan trọng: năng
lực hoạt động thực tiễn, phong cách làm việc dân chủ, khoa học, gần
gũi với nhân dân, gương mẫu, nói đi đôi với làm, được nhân dân tin
tưởng. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được vẫn còn vẫn còn
có những hạn chế nhất định: phong cách làm việc của một bộ phận cán
bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc còn bị đánh giá là
thiếu dân chủ, áp đặt ý kiến chủ quan đối với tập thể; quan liêu, cửa
quyền, hách dịch; tư tưởng cục bộ địa phương, thiếu tính chủ động, sáng
tạo trong công việc; chưa thật sự gương mẫu, còn hiện tượng nói không
đi đôi với làm, ý thức chấp hành kỷ luật chưa cao.
Ưu điểm và hạn chế trong phong cách làm việc của đội ngũ
cán bộ chủ chốt ở khu vực miền Bắc thời gian qua do những nguyên
nhân khách quan, chủ quan khác nhau. Trong đó, những nguyên nhân
chủ yếu dẫn đến những hạn chế, yếu kém là do: các cấp ủy đảng ở
khu vực miền núi phía Bắc chưa thực sự vận dụng linh hoạt, cụ thể,
sáng tạo phong cách làm việc Hồ Chí Minh trong thực tiễn công việc;
17
bản thân một bộ phận cán bộ chủ chốt cấp tỉnh chưa tích cực, chủ
động rèn luyện phong cách làm việc trong điều kiện mới.
Xuất phát từ những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân trong
việc xây dựng phong cách làm việc của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp
tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc thời gian qua, tác giả nhận thấy
những vấn đề đặt ra cần giải quyết trong thời gian tới là: Nâng cao
trình độ nhận thức của mỗi tổ chức, cá nhân về phong cách làm việc
của cán bộ chủ chốt cấp tỉnh; Khắc phục những rào cản trong tư duy,
chính sách, biện pháp và điều kiện đảm bảo của các cấp ủy đảng,
chính quyền, đoàn thể trong xây dựng phong cách làm việc cho cán
bộ chủ chốt cấp tỉnh; Thúc đẩy sự nỗ lực phấn đấu rèn luyện của bản
thân cán bộ chủ chốt cấp tỉnh trong xây dựng phong cách làm việc;
Hoàn thiện chính sách đãi ngộ, cơ chế kiểm tra, giám sát, đánh giá
của các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể và nhân dân trong xây
dựng phong cách làm việc cho cán bộ chủ chốt cấp tỉnh. Điều quan
trọng để khắc phục những hạn chế và tháo gỡ những vấn đề đặt ra
trong xây dựng phong cách làm việc của đội ngũ cán bộ chủ chủ chốt
theo phong cách làm việc của Hồ Chí Minh, đòi hỏi phải xây dựng và
thực hiện đồng bộ những phương hướng cơ bản và giải pháp chủ yếu,
thiết thực, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, truyền
thống văn hóa, phong tục tập quán của các dân tộc ở khu vực miền
núi phía Bắc hiện nay.
Chương 4
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG
PHONG CÁCH LÀM VIỆC CHO CÁN BỘ CHỦ CHỐT
CẤP TỈNH Ở KHU VỰC MIỀN NÚI PHÍA BẮC
THEO PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
4.1. PHƯƠNG HƯỚNG CHỦ YẾU XÂY DỰNG PHONG
CÁCH LÀM VIỆC CHO ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP
TỈNH Ở KHU VỰC MIỀN NÚI PHÍA BẮC THEO PHONG
CÁCH HỒ CHÍ MINH
4.1.1. Xây dựng phong cách làm việc cho đội ngũ cán bộ
chủ chốt cấp tỉnh gắn với việc thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 05
của Bộ Chính trị về "Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng,
đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh"
Để việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách
18
Hồ Chí Minh thấm sâu, lan rộng trong thực tiễn, đòi hỏi phải thực
hiện tốt các quan điểm sau: Một là, học tập và làm theo tư tưởng,
đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là nhiệm vụ chung của các cấp,
các ngành và các tầng lớp nhân dân. Hai là, tiếp tục đẩy mạnh Học
tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo
hướng chú trọng việc thực hành của đội ngũ cán bộ chủ chốt ở các
tỉnh miền núi phía Bắc. Ba là, mỗi cán bộ chủ chốt phải tích cực, tự
giác học tập theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh
4.1.2. Xây dựng phong cách làm việc cho đội ngũ cán bộ
chủ chốt cấp tỉnh phải đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản,
sự tham gia tích cực, chủ động của các tổ chức, đoàn thể và ý
thức tự giác của mỗi cán bộ chủ chốt
Đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh là khâu then chốt, quyết định
đến việc tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng và quản lý nhà nước
đối với cả hệ thống chính trị của mình. Trong điều kiện hiện nay cần
thiết phải đặt ra những yêu cầu mới, cao hơn, cấp bách hơn đối với đội
ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc:
Thứ nhất, đối với tổ chức Đảng, đoàn thể:Một là, các cấp ủy
Đảng ở khu vực miền núi phía Bắc cần tập trung chỉ đạo trực tiếp
tăng cường công tác giáo dục chính trị - tư tưởng nhằm nâng cao
nhận thức, thống nhất hành động của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp
tỉnh trước yêu cầu nhiệm vụ của thời kỳ mới. Hai là, phải xây dựng
và triển khai thực hiện một chiến lược tổng thể về công tác cán bộ,
trong đó có đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh. Ba là, cải cách hệ thống
các chính sách đối với cán bộ chủ chốt theo hướng khuyến khích
người tài.
Thứ hai, đối với cán bộ chủ chốt: Trước yêu cầu và đòi hỏi của
thực tiễn, mỗi cán bộ chủ chốt phải thực hiện tốt những yêu cầu sau
đây: Một là, cán bộ chủ chốt phải ra sức học tập, nâng cao trình độ.
Hai là, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh phải là những người am hiểu
pháp luật, tình hình, đặc điểm và chiến lược phát triển kinh tế- xã hội
của cả nước nói chung, cũng như đặc trưng, lợi thế của vùng phía
Bắc. Ba là, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh phải có phẩm chất đạo
đức vững vàng, kiên định với đường lối và chủ trương của Đảng
Cộng sản Việt Nam.
4.1.3. Xây dựng phong cách làm việc cho đội ngũ cán bộ
chủ chốt cấp tỉnh gắn với nâng cao chất lượng công tác cán bộ
Công tác cán bộ bao gồm nhiều khâu, từ tuyển chọn, nhận xét,
19
đánh giá cán bộ đến quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển, bố
trí, sử dụng, bổ nhiệm, miễn nhiệm và thực hiện chế độ, chính sách
đối với cán bộ. Các khâu của công tác cán bộ là một thể thống nhất,
có quan hệ mật thiết, chặt chẽ với nhau, tác động, thúc đẩy lẫn nhau
cùng phát triển.
Với ý nghĩa trọng yếu này, các cấp ủy Đảng ở khu vực miền
núi phía Bắc cần thực hiện tốt các quan điểm cơ bản sau: Một là, quy
hoạch cán bộ cần tạo ra môi trường bình đẳng về điều kiện và cơ hội
để cán bộ rèn luyện, phấn đấu, trưởng thành làm căn cứ đẩy mạnh
việc đào tạo, đạo tạo lại, bồi dưỡng cán bộ, luân chuyển cán bộ một
cách hợp lý, đạt hiệu quả cao. Hai là, đào tạo nhất thiết phải gắn với
bồi dưỡng, bố trí, sử dụng, luân chuyển cán bộ
4.1.4. Xây dựng phong cách làm việc cho đội ngũ cán bộ chủ
chốt cấp tỉnh gắn với đổi mới về cơ chế kiểm tra, giám sát, đánh giá
cán bộ, đặc biệt chú trọng phát huy vai trò của nhân dân
Tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát của Đảng, Nhà nước
và nhân dân đối với phong cách làm việc của cán bộ chủ chốt cấp
tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc trở thành nhu cầu tất yếu khách
quan giúp cho cán bộ chủ chốt cấp tỉnh nâng cao năng lực và phong
cách làm việc.
Công tác kiểm tra, giám sát phong cách làm việc của cán bộ
chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc cần được đặt trong
chương trình công tác thường kỳ của các cấp uỷ, chính quyền và phải
thực hiện có trọng tâm, trọng điểm trong từng thời gian, với yêu cầu,
nội dung rõ ràng, phân công trách nhiệm cụ thể và có sự tham gia của
các tầng lớp nhân dân. Các cuộc họp cấp uỷ, ban thường vụ cấp uỷ
không chỉ để bàn và ra nghị quyết, chỉ thị mà còn dành để nghe báo cáo
kết quả các cuộc kiểm tra, giám sát, qua đó đánh giá tình hình thực tiễn
và giải pháp khắc phục.
4.2. NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM XÂY DỰNG
PHONG CÁCH LÀM VIỆC CHO ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT
CẤP TỈNH Ở KHU VỰC MIỀN NÚI PHÍA BẮC THEO PHONG
CÁCH HỒ CHÍ MINH
4.2.1. Nhóm giải pháp nâng cao nhận thức về tầm quan
trọng của việc xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở các
tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam hiện nay
Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu của việc xây dựng phong
cách làm việc cho đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền
20
núi phía Bắc theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh. Để thực hiện
tốt giải pháp này, các tỉnh miền núi phía Bắc, trước hết là Ban thường
vụ tỉnh ủy và cấp ủy đảng, ban cán sự đảng, đảng đoàn, thủ trưởng
các cơ quan, đơn vị ở mỗi tỉnh phải thực hiện tốt các biện pháp
sau: Thứ nhất, nhận thức được sự cần thiết phải tu dưỡng, rèn luyện
theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đối với mỗi cán bộ
chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc. Thứ hai, cán bộ chủ
chốt ở khu vực miền núi phía Bắc cần vận dụng linh hoạt, sáng tạo
các hình thức, phương pháp trong thực hiện đẩy mạnh học tập và làm
theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh
4.2.2. Nhóm giải pháp đối với các tổ chức trong việc xây
dựng phong cách làm việc cho cán bộ chủ chốt cấp tỉnh theo
phong cách Hồ Chí Minh
Thứ nhất, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy
đảng, chính quyền về phong cách làm việc của cán bộ chủ chốt cấp
tỉnh khu vực miền núi phía Bắc theo phong cách Hồ Chí Minh
Thứ hai, tăng cường sự kiểm tra, giám sát, đánh giá, khen
thưởng, kỷ luật của các cấp ủy đảng, chính quyền về phong cách làm
việc của cán bộ chủ chốt cấp tỉnh khu vực miền núi phía Bắc theo
phong cách Hồ Chí Minh
Thứ ba, cụ thể hóa phong cách làm việc Hồ Chí Minh thành
tiêu chuẩn đánh giá cán bộ trên cơ sở các văn bản pháp luật hiện có
Thứ tư, đào tạo, bồi dưỡng về đạo đức, kiến thức, kỹ năng, thái
độ phù hợp để hình thành phong cách làm việc theo phong cách Hồ
Chí Minh
4.2.3. Nhóm giải pháp đối với bản thân mỗi cán bộ chủ chốt
cấp tỉnh trong xây dựng phong cách làm việc theo phong cách Hồ
Chí Minh
Thứ nhất, cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc
cần tích cực, tự giác học tập và tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, nâng cao
năng lực tư duy theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh
Thứ hai, cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc
cần thực hiện tốt công tác tự phê bình và phê bình về quá trình tu
dưỡng, rèn luyện và thực hành phong cách làm việc Hồ Chí Minh
4.2.4. Nhóm giải pháp về tăng cường giám sát của người
dân về phong cách làm việc của cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu
vực miền núi phía Bắc
21
Đối với nước ta hiện nay, đặc biệt trong xây dựng đội ngũ cán
bộ chủ chốt thực sự trong sạch, vững mạnh việc xây dựng đội ngũ
cán bộ, công chức thực sự là công bộc của nhân dân vừa là biểu hiện,
vừa là yêu cầu, giải pháp nhằm nâng cao trình độ dân chủ hoá xã hội
- một trong những đặc trưng cơ bản thể hiện sự ưu việt của chế độ xã
hội chủ nghĩa. Với ý nghĩa trọng yếu này, các tỉnh miền núi phía Bắc
cần thực hiện tốt những vấn đề sau đây: Công khai hóa tiêu chuẩn
cán bộ, quy định, quy trình công tác của cán bộ chủ chốt cấp tỉnh;
Cung cấp đầy đủ, kịp thời, chính xác thông tin liên quan đến phong
cách làm việc của cán bộ chủ chốt cho nhân dân; Thực hiện nghiêm
chỉnh pháp luật về dân chủ hiện có; bổ sung các quy định, cơ chế
pháp luật mới để đảm bảo sự giám sát của người dân; Thường xuyên
lấy ý kiến của nhân dân về phong cách làm việc của cán bộ chủ chốt
cấp tỉnh.
Tiểu kết chương 4
Xây dựng phong cách làm việc của đội ngũ cán bộ chủ chốt
cấp tỉnh là vấn đề có ý nghĩa quyết định đến chất lượng, hiệu quả cải
cách nền hành chính công ở các tỉnh miền núi phía Bắc. Phong cách
làm việc của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh càng quan trọng bao
nhiêu thì sự yếu kém, lạc hậu, bất cập của đội ngũ này càng gây hậu
quả tiêu cực bấy nhiêu. Thực tế đã và đang khách quan hóa yêu cầu
xây dựng phong cách làm việc của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở
khu vực miền núi phía Bắc theo phong cách Hồ Chí Minh. Nó đòi hỏi
phải đáp ứng được những yêu cầu mới mà thời đại, bối cảnh của đất
nước trong xu thế toàn cầu hóa, cạnh tranh, hội nhập với những tác
động đa chiều từ nền kinh tế thị trường.
Trên cơ sở những yêu cầu đặt ra, để xây dựng phong cách
làm việc cho cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc
theo phong cách làm việc của Hồ Chí Minh, cần quán triệt sâu sắc và
thực hiện tốt những phương hướng cơ bản: thực hiện có hiệu quả Chỉ
thị số 05 của Bộ Chính trị về "Đẩy mạnh học tập và làm theo tư
tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh"; nâng cao chất lượng công
tác cán bộ; tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát của Đảng, Nhà
nước và nhân dân và xây dựng phong cách làm việc cho đội ngũ cán
bộ chủ chốt cấp tỉnh phải đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản,
sự tham gia tích cực, chủ động của các tổ chức, đoàn thể và ý thức tự
giác của mỗi cán bộ chủ chốt.
Cùng với đó, cần thực hiện đồng bộ hệ thống các nhóm giải
22
pháp: nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc xây dựng đội
ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam
hiện nay; nhóm giải pháp đối với các tổ chức trong việc xây dựng phong
cách làm việc cho cán bộ chủ chốt cấp tỉnh theo phong cách Hồ Chí
Minh; nhóm giải pháp đối với bản thân mỗi cán bộ chủ chốt cấp tỉnh
trong xây dựng phong cách làm việc theo phong cách Hồ Chí Minh;
nhóm giải pháp về tăng cường giám sát của người dân về phong cách
làm việc của cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc.
KẾT LUẬN
Phong cách làm việc Hồ Chí Minh là sự kế thừa, phát triển
những giá trị văn hóa của dân tộc, tinh hoa văn hóa của nhân loại mà
đỉnh cao là phong cách Mác - Lênin; là sự thống nhất biện chứng
giữa con người - cuộc đời và sự nghiệp cách mạng; giữa tư tưởng phương pháp và phong cách với những nội dung sinh động trên các
bình diện: dân chủ, quần chúng, khoa học, nêu gương, nói đi đôi với
làm. Cùng với đó là những yêu cầu được Người đặt ra đối với đội
ngũ cán bộ: phải đặt mình trong tập thể, lắng nghe ý kiến của tập thể,
phát huy sức mạnh của tập thể, giản dị, hòa đồng với quần chúng,
không cho phép mình hưởng điều gì có tính chất "đặc quyền, đặc
lợi"; kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, trong quá trình
làm việc phải điều tra cẩn thận, nghiên cứu rõ ràng; làm việc phải có
mục đích, có sự thống nhất giữa kế hoạch biện pháp và quyết tâm,
thường xuyên tổng kết, rút kinh nghiệm, kiểm tra, giám sát. Những
nội dung căn bản ấy đã hợp thành phong cách làm việc Hồ Chí Minh,
trở thành tài sản tinh thần vô giá của toàn Đảng và nhân dân ta. Vì
vậy, phong cách làm việc Hồ Chí Minh có ý nghĩa vô cùng to lớn đối
với sự nghiệp cách mạng Việt Nam, kể cả trong công cuộc đấu tranh
giải phóng dân tộc và trong công cuộc đổi mới đất nước hiện nay.
Trong những năm qua, Đảng bộ và chính quyền các tỉnh miền
núi phía Bắc luôn luôn chú ý tới việc xây dựng phong cách làm việc
cho cán bộ, đảng viên nói chung và cán bộ chủ chốt cấp tỉnh nói
riêng. Trên thực tế, đã có những ưu điểm bước đầu rất đáng trân
trọng, tạo tiền đề cơ sở quan trọng để cấp ủy của các tỉnh ngày càng
đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, chất lượng được nâng lên rõ rệt.
Từ đó đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở khu vực miền núi phía Bắc
có năng lực hoạt động thực tiễn, phong cách làm việc dân chủ, khoa
học, gần gũi với nhân dân, gương mẫu, nói đi đôi với làm, được nhân
dân tin tưởng, góp phần tích cực để thực hiện thắng lợi đường lối,
chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các