THÔNG TIN TIM MẠCH HỌC MEDIC
NHỒI MÁU CƠ TIM
Nhồi máu cơ tim là bệnh lý nguy hiểm đe doạ tính mạng do tắc nghẽn đột ngột
mạch máu nuôi tim.Khi cơ tim hoàn toàn không được cung cấp máu thì cơ vùng
cơ tim âý sẽ hoại tử gây triệu chứng đau ngực dữ dội .Đồng thời tim là nơi co bóp
để duy trì lưu lượng máu đến các cơ quan khác, do đó khi không còn cung cấp
máu sẽ tạo ra mất ổn điện học và tim không duy trì nhịp co bóp đều đặn và gây
loạn nhịp trong những giờ đầu thường là rung thất và ngưng tim sau đó người
bệnh sẽ tử vong.Một số bệnh nhân nếu may mắn thoát chết thường phải đối mặt
với bệnh vẫn còn tiến triển hoặc biến chứng suy tim ...
Việc ghi nhận sớm triệu chứng cũng như chẩn đoán sớm là việc rất quan trọng để
có thể cứu sống bệnh nhân nhồi máu cơ tim.
Những dấu hiệu nào cần nghi ngờ nhồi máu cơ tim?
Biểu hiện thường gặp là đau ngực trái dữ dội, kéo dài hơn 15-30 phút .Đau có
khi kèm vả mồ hôi và khó thở, mệt nhiều, không dám vận động nặng vì gia tăng
cơn đau.Đau có thể lan ra cánh tay cẳng tay trái đến ngón út và áp út bàn tay trái,
hoặc có thể lan sau lưng hoặc hàm dưới trái. Ở những người đã có tiền sử bệnh
thiếu máu cơ tim, đau ngực dữ dội không giảm sau khi sử dụng nitroglycerine
hoặc isosrbide dinitrate (Risordane) ngậm dưới lưởi, cần tham vấn bác sĩ
ngay.Đối với những người trên 40 tuổi,có tiểu đường, tăng lipid máu, hút thuốc lá
,béo phì mà trước đây chưa được chẩn đoán bệnh thiếu máu cơ tim(thiểu năng
vành) khi triệu chứng đau vẫn tiếp tục cần đến các cơ sở y tế ngay để bác sĩ giúp
tìm nguyên nhân đau ngực có phải do nhồi máu cơ tim hay không. Trong quá
trình di chuyển đến cơ sở y tế cần di chuyển bằng các phương tiện an toàn(xe cấp
cứu hoặc tắc-xi), tránh vận động gắng sức trong quá trình di chuyển.
Một số người bị nhồi máu cơ tim có thể chỉ biểu hiện bằng khó thở nhẹ hay mệt
khi vận động mà không đau ngực. Do đó có thể nhồi máu cơ tim sẽ bị bỏ sót. Cho
nên trong cuộc sống hàng ngày chúng ta vẫn có thể gặp những trường hợp chỉ
than mệt trước đó vài giờ sau đó đột nhiên tử vong làm cho gia đình nạn nhân rất
hoang mang.
Các xét nghiệm nào cần làm khi nghi ngờ nhồi máu cơ tim ?
Mặc dù khai bệnh là khá quan trọng nhưng quyết định chẩn đoán là các xét
nghiệm vì nó khách quan và trung thực hơn trong định bệnh.Bác sĩ của bạn sẽ
cho bạn thực hiện các xét nghiệm sau đây khi nghi ngờ bạn có bệnh nhồi máu cơ
tim nếu bạn có cơn đau ngực trái nhiều và kéo dài 10-30 phút.
Xét nghiệm đầu tiên cần làm là Điện Tâm Đồ(ECG):
Tùy theo hình ảnh sóng ECG mà quyết định xử trí ban đầu:
Nếu đoạn ST chênh lên trên ECG điển hình nhồi máu cơ tim cấp(chỉ gặp
50% bệnh nhân nhồi máu cơ tim), cần sử dụng aspirin và nitroglycerine và
các thuốc tiêu sợi huyết ngay(nếu không có chống chỉ định theo phán quyết
của bác sĩ) và nhập viện theo dõi ngay.Tại bệnh viện, bệnh nhân nhồi máu
cơ tim sẽ được theo dõi ECG và thực hiện xét nghiệm máu (men
tim,glucose máu, creatinine)
Nếu thay đổi ST không đặc trưng ( ST chênh xuống, hoặc gần bình
thường) cần theo dõi tiếp tục, có thể xử trí ban đầu với nitroglycerine và
aspirin khi nghi ngờ có bệnh thiếu máu cơ tim cấp.Cần xác minh hoặc loạïi
trừ nhồi máu cơ tim bằng xét nghiệm tìm hoại tử cơ tim.
Xét nghiệm máu tìm tổn thương cơ tim:
Khi cơ tim bị hoại tử do nhồi máu, một số thành phần cơ tim được giải phóng ra
và sẽđi vào máu do đó người ta sẽ xét nghiệm máu để tìm những thành phần
này.
Nếu đau ngực xãy ra < 6 giờ thì nên chọn xét nghiệm Myoglobine,CB-
MB và có thể xét nghiệm lại sau 6-8 giờ.
Nếu đau ngực xãy ra > 6 giờ nên làm xét nghiệm CK-MB và Troponin I
hoặc T.
Ở các cơ sở y tế chưa được trang bị các xét nghiệm trên thường sử dụng
SGOT & SGPT , LDH để tham khảo mặc dù độ chính xác không bằng
nhưng cũng là dấu hiệu gợi ý. Hầu như các nước tiên tiến đã từ bỏ xét
nghiệm SGOT &SGPT trong qui trình chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp.
Khi xét nghiệm cho thấy trị số tăng cao thì có thể chẩn đoán nhồi máu cơ
timvà bác sĩ sẽ điều chỉnh điều trị trước đó theo hướng tích cực hơn
Các xét nghiệm khác: Chỉ xem xét sau khi đã có chẩn đoán rõ ràng
hoặc nhằm loại trừ bệnh lý khác mà không nghĩ đến nhồi máu cơ tim.
Chụp Xquang tim phổi: Để đánh giá thêm tình trạng phổi như có tràn khí
-tràn dịch màng phổi hay không, cũng như xem xét bóng tim có lớn không.
Siêu âm tim: nhằm xem xét có tổn thương cấu trúc ( phình vách tim, tràn
dịch màng tim ) và xem xét chức năng co bóp tim có tốt hay không.
Bạn cần làm gì khi có cơn đau ngực kéo dài ?
Khi cơn đau ngực như mô tả xãy ra bạn cần lưu ý như sau:
Ngưng ngay hoạt động và công việc đang làm ví dụ đang lái xe nên tấp xe
vào lề, báo ngay thân nhân (bằng điện thoại), có thể nằm nghỉ, sử dụng
thuốc nitroglycerine ngậm dưới lưỡi nếu bạn đã được bác sĩ của bạn chẩn
đoán bệnh mạch vành trước đây .
Nếu sau 10-30 phút tình trạng đau ngực không đỡ, đặc biệt khi đã sử dụng
nitroglycerine ngậm dưới lưởi . Cần được đưa đi nhập viện nagy bằng
phương tiện an toàn và nhanh nhất.
Những xử trí nào được thực hiện tại bệnh viện?
Tại bệnh viện khi bạn than phiền đau ngực trái nhiều kèm vả mồ hôi,sau khi bác
sĩ đo huyết áp và thăm khám cho bạn, các xét nghiệm cần thiết sẽ thực hiện khẩn
trương .ECG là xét nghiệm quyết định ban đầu bạn có bị nhồi máu cơ tim hay
không để có thể điều trị sớm với thuốc tiêu sợi huyết. Nếu chẩn đoán được xác
minh là có nhồi máu cơ tim, người bệnh sẽ được chăm sóc chặt chẽ hơn tại
giường.
Được theo dõi ECG liên tục tại giường, đo huyết áp thường xuyên
Thiết lập đường truyền tỉnh mạch .
Thở oxy
Sử dụng thuốc dãn mạch vành(Nitroglycerin, Risordane), thuốc ổn định
tim (thuốc ức chế bêta(metoprolol, atenolol...).Xem xét thuốc làm tan cục
máu đông trong mạch vành(streptokinase, alteplase,,rPA..) và thuốc
aspirin...
Nếu đau nhiều cần phải sử dụng thuốc giảm đau mạnh :Morphin tiêm tỉnh
mạch để giảm đau. Với sử dụng ngắn hạn có kiểm soát theo chỉ dân bác sĩ
người bệnh sẽ không lo bị nghiện.
Ơû một số nước tiên tiến, khi cần thiết và nguy cấp do tắc động mạch vành
người ta có thể nong động mạch vành ngay để máu trong mạch vành có thể
lưu thông trở lại.
Một số lưu ý đối với bệnh nhân nhồi máu cơ tim
Trước khi xuất viện vì nhồi máu cơ tim , người bị nhồi máu cơ tim sẽ kiểm
tra tim mạch trước khi xuất viện như xét nghiệm men tim, thực hiện
nghiệm pháp gắng sức để đánh giá khả năng gắng sức mà qua đó bác sĩ sẽ
khuyên người bệnh được phép gắng sức đến mức nào trong sinh hoạt hằng
ngày.
Người bệnh cần tuân thủ lời dặn của bác sĩ về chế độ ăn, vận động thể lực
thường xuyên với mức độ cho phép,cách dùng thuốc và thời gian tái khám.
Cần cảnh giác với những cơn đau ngực và các dấu hiệu khác vì sau nhồi
máu cơ tim không có nghĩa là bệnh đã hết hẳn mà phải điều trị tiếp tục vì
tổn thương mạch vành có thể xãy ra ở những nhánh động mạch khác một
khi nguy cơ của nó không khắc phục( huyết áp cao, tiểu đường, tăng mỡ
trong máu...)