BÀI GIẢNG KỸ THUẬT NHUỘM
Chương 5
DÂY CHUYỀN CÔNG NGHỆ & THIẾT BỊ
TRONG NGÀNH DỆT – NHUỘM
Giảng viên: Lê Thúy Nhung
5.1 DÂY CHUYỀN CÔNG NGHỆ
Sợi cotton
Vải mộc
Sợi polyester
Một số hạn chế của vải mộc:
Thường cứng
VẢI MỘC
Khó thấm nước
Chưa mềm mại, mịn màng
Có thể bị vàng ố
Vải mộc
Kiểm tra,
phân loại,…
Giặt, tẩy, làm bóng,…
Nhuộm hoặc in,
xử lý hoàn tất
Vải thành phẩm
Những ưu điểm của
vải thành phẩm
Có độ trắng cần thiết
Bề mặt mềm mại, mịn hoặc nhung hoặc bóng
Được nhuộm hoặc in hoa
Có nhiều màu sắc khác nhau
5.1.1 Khái niệm
Toàn bộ các quá trình xử lý để vải mộc trở thành vải thành phẩm được gọi là dây chuyền
công nghệ hoàn tất vải.
Công nghệ hoàn tất vải
bao gồm các giai đoạn
chính
uật
h
t
Kỹ
bị
n
ẩ
ch u
5.1.2 Phân loại
Chuẩn bị - nhuộm
Dây chuyền công nghệ
Chuẩn bị - nhuộm – hoàn tất
Chuẩn bị - in – hoàn tất
Hoàn tất cơ học hay hóa học (hay cả hai)
Dựa vào các công đoạn thể hiện tác dụng và chức năng của thiết bị sử dụng trong các
công đoạn:
1.
Kiểm tra và phân loại vải mộc
2.
Làm sạch: giặt, giũ hồ, tẩy trắng,...
3.
Hoàn tất ướt (hoàn tất hóa học)
4.
Nhuộm hoặc in vải, sấy khô
5.
Hoàn tất khô (hoàn tất cơ học)
6.
Một số công đoạn hoàn tất đặc biệt
Dựa vào thiết bị sử dụng:
1
Dây chuyền công
2
nghệ gián đoạn
Dây chuyền công
3
nghệ liên tục
Dây chuyền công
nghệ bán liên tục
Một số dây chuyền công nghệ trong
nhà máy dệt nhuộm
So sánh ba loại dây chuyền công nghệ
Dây chuyền công
nghệ
Đặc điểm
Vải mộc thường sử
dụng
Giá trị
đầu tư
Quy mô
sản xuất
Gián đoạn
Liên tục
Bán liên tục
Trong ngành dệt hiện nay, sử dụng dây chuyền công nghệ bán liên tục
dưới ba dạng chính sau:
Dây chuyền máng J (J box)
Dây chuyền cuộn ủ lạnh
Dây chuyền cuộn ủ lạnh
Dây chuyền ngấm ép cuộn ủ nóng
1) Dây chuyền máng nhiệt định hình chữ J
Xử lý vải thường ở dạng dây dài
Nhiệt độ trong máng khoảng 20 ÷ 60°C
Thời gian toàn bộ quy trình 1 ÷ 2 giờ
Lượng dung dịch nhuộm sử dụng nhiều
Thích hợp cho vải cotton và vải pha
2) Dây chuyền cuộn ủ lạnh &
Dây chuyền ngấm ép cuộn ủ nóng
Xử lý vải thường ở dạng mở khổ
Thời gian ngấm ép 6 ÷ 20 giây
Ngấm ép toàn bộ vải, độ ngấm ép cao
Vải được cuộn thành trục lớn
Thời gian ủ 2 ÷ 4 giờ, t° = 80 ÷ 85°C
Vải được quay nhẹ 2 ÷ 3 vòng/phút
Xử lý giặt tẩy liên tục
5.2 THIẾT BỊ TRONG CÔNG NGHIỆP DỆT – NHUỘM
5.2.1 Thiết bị trong dây chuyền liên tục
Máy đốt lông (đốt đầu xơ)
Máy nấu tẩy
Máy làm bóng
Máy giảm trọng liên tục
Máy nhuộm liên tục
Máy giặt liên tục
Máy căng – sấy – định hình
5.2.1.1 Máy đốt lông (đốt đầu xơ)
Vải được chải lông lên
Cho vải chạy qua ngọn lửa khoảng 1200°C
Lập tức dập tàn lửa, kết hợp ngấm ép
dung dịch giũ hồ và chất ngấm
Tốc độ máy 60 ÷ 200 m/phút
Nguyên liệu đốt chính là gas
Sử dụng chủ yếu đối với vải len, cotton,...
5.2.1.1 Máy nấu tẩy
Hóa chất: NaOH, NaClO, H2O2
Vai trò: phá hủy tạp chất và tẩy màu
Nhiệt độ nấu từ 100 ÷ 200°C
Có máng ngấm ép và buồng chưng hấp
Phù hợp với sản lượng cao trên 20000 m/ca
Sử dụng cho vải dệt từ sợi bông và sợi TC
5.2.1.3 Máy làm bóng
Máy làm bóng
Trạng thái của vải
Quá trình làm bóng
Tốc độ làm bóng
Hiệu quả làm bóng
Dạng xích
Dạng trục
5.2.1.4 Máy giảm trọng liên tục
- Nguyên tắc giảm trọng: ngấm ép xút thật đều trên máng ngấm ép rồi đi vào buồng hấp gia nhiệt.
- Sử dụng chủ yếu: cho vải PES,....
- Cấu tạo chính của máy: bộ phận ngấm ép,buồng hấp gia nhiệt.
5.2.1.5 Máy nhuộm liên tục
- Cấu tạo chính của máy: phần nhuộm và phần xử lý sau nhuộm.
- Tốc độ nhuộm: 30 ÷ 60 m/phút.
- Năng suất nhuộm: 20.000 m/ca
- Sử dụng chủ yếu: cho các loại sợi bông hay pha cotton với polyester.
5.2.1.6 Máy giặt liên tục
5.2.1.7 Máy căng – sấy – định hình
1.
2.
3.
4.
Đầu vào vải
5. Giàn xích với hệ thống gia nhiệt
Đầu ngấm ép hóa chất
6. Đoạn làm mát vải
Đoạn điều chỉnh canh vải
7. Đầu ra vải
Bộ phận cấp dư vải lên giàn xích
Các lỗi thường gặp do thiết bị
trong nhuộm liên tục
Lỗi thường gặp
Vải bị xếp ly,
sọc màu
Vải không đều màu theo chiều
ngang khổ vải
Vải sau khi nhuộm, đầu đậm cuối
nhạt (tailing)
Nguyên nhân
- Giàn trục dẫn, hoặc các trục ép, trống sấy gây nên.
- Vải cotton dầy, khi hút ẩm nhiều bị co mạnh.
- Do hóa chất và chất lượng cặp trục ép.
-
Cặp trục ép và cách cấp hóa chất.
Toàn bộ giàn máy từ buồng gắn màu đế giặt sấy.
Chọn loại thuốc nhuộm không phù hợp.
Thiếu hệ thống pha hóa chất tức thời.
Dung tích máng nhuộm lớn.
5.2.2 Thiết bị trong dây chuyền gián đoạn
Máy nhuộm
Máy nhuộm vải
búp sợi