Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai
MỤC LỤC

STT
1

2

3

Nội dung
A. Phần ở đầu
I. Tên đề tài
1. Lý do chọn đề tài
2. Mục đích nghiên cứu
3. Thực trạng vê việc sử dụng trực quan
4. Giả thuyết khoa học
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
6. Phương pháp nghiên cứu
II. Cơ sở lý luận
III. Cơ sở thực tiễn
B. Nội dung nghiên cứu
I. Mục tiêu dạy học môn toán lớp 1
II. Định hướng của đối tượng mời phương pháp dạy học
toán hình lớp 1
III. Sử dụng hợp lý các hình ảnh trực quan và đồ dùng dạy
học toán hình là thiết thực, góp phần đẩy mạnh đổi mới
phương pháp dạy học toán hình lớp 1.
IV. Một số biện pháp sử dụng trực quan để nâng cao chất
lượng dạy và môn toán

1. Các biện pháp ưu tiên trực quan phù hợp với từng giai
đoạn học tập của học sinh.
2. Sử dụng đúng lúc, đúng mức độ các đồ dùng học toán ở
lớp 1.
3. Chuyển dần, chuyển kịp thời các phương tiện trực quan
từ dạng cụ thể sang dạng trừu tượng hơn.
4. Không lạm dụng phương pháp trực quan
5. Tăng cường sử dụng đồ dùng dạy học, đặc biệt là sử
dụng các phương tiện dạy học hiện đại.
C. Kết luận
1. Kết luận chung

GVHD: Hoàng Ngọc Thức

1

Trang
4
4
4
5
5
6
6
6
6
7
8
8
8

9

9
9
9
13
15
16
19
19

SVTH: Ksor H’ Muy


Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

4

2. Bài học kinh nghiệm
D. Tài liệu tham khảo

19
21

LỜI CẢM ƠN
GVHD: Hoàng Ngọc Thức

2


SVTH: Ksor H’ Muy


Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

Trên thực tế không có sự thành công nào mà không gắn liền với những sự hỗ trợ,
giúp đỡ dù ít hay nhiều, dù trực tiếp hay gián tiếp của người khác. Trong suốt thời
gian từ khi bắt đầu học tập ở giảng dường đại học đến nay, em dã nhận được rất
nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của quý thầy cô, gia đình và bạn bè.
Em xin chân thành cảm ơn thầy Hoàng Ngọc Thức đã tận tình hướng dẫn chúng
em qua từng buổi học trên lớp cũng như những nói chuyện, thảo luận về lĩnh vực
sáng tạo trong nghiên cứu khoa học. Nếu không có những lời hướng dẫn, dạy bảo
của thầy thì em nghĩ bài thu hoạch này của em rất khó có thể hoàn thiện được. Một
lần nữa, em xin chân thành cảm ơn thầy.
Đề tài được thực hiện trong khoảng thời gian 3 tuần. Bước đầu đi vào thực tế và
còn nhiều bỡ ngỡ. Do vậy, không tránh khỏi những thiếu sót là điều chắc chắn, em
rất mong muốn nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của quý thầy cô và các
bạn học sinh cùng lớp để kiến thức của em trong lĩnh vực này dược hoàn thiện
hơn.
Sau cùng, em xin kính chúc quý thầy Hoàng Ngọc Thức thật dồi dào sức khỏe,
niềm tin để tiếp tục thực hiện sứ mệnh cao đẹp của mình là truyền đạt kiến thức
cho thế hệ mai sau.
Trân trọng!

GVHD: Hoàng Ngọc Thức

3

SVTH: Ksor H’ Muy



Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. Tên đề tài:
“Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở
học sinh lớp 1 trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốc – Ia Pa – Gia Lai”
1. Lý do chọn đề tài
Sinh thời, Bác Hồ thường mong muốn, mong muốn đến cháy bỏng là sau
này mỗi người dân Việt Nam “ ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”.
Và mong ước của Bác giờ đây đã trở thành hiện thực là: Tất cả trẻ em đã được đến
trường để học tập và vui chơi, được giáo dục toàn diện để kế tiếp sự nghiệp công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Trong các môn học ở Tiểu học, môn Toán có một vị trí quan trọng. Môn
Toán trang bị cho các em kiến thức, kỹ năng để ứng dụng trong đời sống. Môn
Toán đóng góp một phần rất quan trọng trong việc rèn luyện ý nghĩ, phương pháp
suy luận, pháp giải quyết vấn đề… nó đóng góp vào việc phát triển trí thông minh,
cách suy nghĩ độc lập, linh hoạt, sáng tạo; nó đóng góp vào việc hình thành các
phẩm chất cần thiết và quan trọng của người lao động như: cần cù, cẩn thận, có
ýchí vượt khó, làm việc có kế hoạch, có nề nếp và tác phong khoa học.
Trong trường tôi, thực hiện chủ trương của Bộ giáo dục và đào tạo là cần
phải đổi mới phương pháp dạy học trong chương trình lớp Một, việc sử dụng đồ
dùng trực quan trong dạy học nói chung, trong dạy học toán nói riêng là điều rất
cần thiết vì: học sinh lớp Một, năm đầu trẻ mới tới trường, trẻ rất bỡ ngỡ từ việc
chuyển hoạt động chủ đạo tự chơi sang hoạt động học tập. Đặc biệt tư duy của trẻ
lớp Một
( 6 tuổi) là tư duy trực quan cụ thể, đó là kiểu tư duy được hình thành trong quá
trình trẻ vui chơi. Ở lứa tuổi này, các em rất dễ xúc cảm, thích cái đẹp, cái mới lạ,

tích cực ham muốn gần gũi với thiên nhiên, nhạy cảm với các hoạt động văn học
nghệ thuật như: sách, truyện, tranh ảnh, vật thật, phim ảnh, kịch, múa… Đồ dùng
trực quan sinh động góp phần to lớn trong việc hình thành kiến thức , trong việc
giáo dục…, nó còn mạnh mẽ hơn nhiều những bài lý thuyết khô khan.
Bản thân tôi là giáo viên trực tiếp giảng dạy lớp Một, qua thực tế dự giờ
thăm lớp của đồng nghiệp, tôi có ham muốn giáo viên và học sinh cần có kỹ năng
GVHD: Hoàng Ngọc Thức

4

SVTH: Ksor H’ Muy


Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

trong việc sử dụng trực quan ở các tiết học nói chung và ở một tiết học Toán nói
riêng dẫn đến tiết học đạt hiệu quả cao. Với lý do trên, tôi xin trình bày về việc :
“ Sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy- học toán cho học sinh lớp Một”, năm
học 2013-2014.
2.Mục đích nghiên cứu
Tìm hiểu hệ thống nhất nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học toán
hình lớp 1, tìm hệ thống bài tập thiết kế các hình thông qua hình ảnh trực quan.
Tìm hiểu những thuận lợi, khó khăn của giáo viên và học sinh khi thiết kế, sử dụng
hình ảnh trong giờ toán hình
3. Thực trạng về việc sử dụng trực quan
a. Thuận lợi:
- Sách giáo khoa mới có các kênh hình rất đẹp, sinh động gần gũi với đời sống của
trẻ( ước tính kênh hình nhiều gấp đôi kênh chữ và số).
- Trường đã có 01 bộ máy chiếu đa năng và 01 phòng gồm 15 máy vi tính.

- Nhà trường tạo điều kiện mua sắm đồ dùng cần thiết cho giảng dạy.
- Mỗi lớp Một đều được trang bị 01 bộ đồ dùng dạy học Toán.
- Có hệ thống bảng chống loá, bảng phụ, chữ viết của giáo viên rõ ràng, cẩn thận,
trình bày trên bảng một cách khoa học.
- Học sinh được trang bị mỗi em 01 bộ đồ dùng học Toán.
- Trường đã động viên giáo viên tự làm đồ dùng thi sử dụng đồ dùng cấp trường.
- Chương trình toán hiện nay có cấu trúc đồng tâm, lôgic, thuật ngữ Toán học
chính xác, rõ ràng, phù hợp với tư duy trẻ. Vì vậy học sinh dễ tiếp thu kiến thức
mới và áp dụng để làm bài tập.
b. Khó khăn:
+ Do nội dung dạy Toán mang tính trừu tượng.
+ Do sự nhận thức của học sinh lớp Một không đồng đều.
+ Một số giáo viên chưa ý thức được tầm quan trọng của việc sử dụng trực quan
hoặc còn ngại sử dụng đồ dùng.
+ Đồ dùng dạy học môn Toán Một được trang bị nhiều nhưng chưa phù hợp với
từng bài dạy, chưa đủ để đáp ứng nhu cầu. Khi sử dụng trực quan trong dạy học
toán lớp Một cụ thể ở từng bài dạy phải chọn như thế nào? đưa ra lúc nào cho hợp
GVHD: Hoàng Ngọc Thức

5

SVTH: Ksor H’ Muy


Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

lý và đạt hiệu quả cao? Điều đó bắt buộc chúng ta phải tìm hiểu, xác định và lựa
chọn cách nào cho phù hợp nhất?
4. Giải quyết khoa học ( khảo sát điều tra)

Sử dụng tranh ảnh, hình ảnh trực quan sẽ làm tăng kỹ năng học toán hình trong
phân môn toán hình của học sinh lớp 1 trường tiểu học Lê Hồng Phong
5. Nhiệm vụ nghiên cứu.
- Tìm hiểu tầm quan trọng của đổi mới phương pháp dạy học.
- Tìm hiểu ý nghĩa, tác dụng của toán hình thông qua hình ảnh trực quan.
- Nghiên cứu tâm sinh lý lứa tuổi học sinh thực hiện.
- Phân tích tổng hợp rút râ bài học kinh nghiệm.
6. Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu
- Phương pháp điều tra, quan sát.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
II. Cơ sở lý luận
Luật Giáo dục năm 2005, khoản 2, diều 58 đã ghi: “ Phương pháp giáo dục phổ
thông phá huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh phù hợp với
đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm
việc theo nhóm; rèn kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình
cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”.
Xuất phát từ đạc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học: Học sinh tiểu học luôn
luôn hiếu động, ham chơi, thích cái mới là, nhưng lại chóng chán. Đối với học sinh
lớp 2, chơi cũng là một nhu cầu không thể thiếu được, vì vậy, việc sử dụng các trò
chơi học tập trong giờ học toán là hết sức cần thiết và có ích. Trò chơi học toán có
tác dụng giúp học sinh:
- Thay đổi động hình, chống mệt mỏi.
- Tăng cường khả năng thực hành, vận dụng các kiến thức đã hcoj.
- Phát triển hứng thú, tính độc lập, ham hiểu biết và khả năng suy luận.
Khi chơi, trẻ tưởng tượng, suy ngẫm, thử nghiệm, lập luận để đạt kết quả mà
không nghĩ là mình đang học. Sự khô khan của giờ học toán sẽ được giảm nhẹ, quá
trình học tập diễn ra một cách tự nhiên hơn, hấp dẫn hơn.
GVHD: Hoàng Ngọc Thức


6

SVTH: Ksor H’ Muy


Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

Trò chơi học toán là phương tiện có ý nghĩa trong việc góp phần thực hiện đổi mới
phương pháp dạy học toán tiểu học, nhằm phát huy tính tích cực, độc lập, sáng tạo
của học sinh.
Ngoài ra thông qua hoạt động trò chơi còn giúp các em phát triển được nhiều phẩm
chấ đạo đức như tình đoàn kết, thân ái, long trung thực, tinh thần cộng đồng trách
nhiệm. Do vậy quan điểm “thông qua hoạt động vui chơi để tiến hành hoạt động
học tập” là phù hợp với trường tiểu học.
III. Cơ sở thực tiễn:
Từ khi vào nghề, tôi được phân công giảng dạy tất cả các lớp tiểu học. Qua thực
tế, học sinh chủ yếu ở vùng nông thôn nên việc giao tiếp của các em còn hanjc hế,
không mạnh dạn, tự tin. Vì vậy, ngay từ đầu năm, tôi đã vạch ra kế hoạch phải làm
sao để giờ học sôi nổi hơn, học sinh tích cực hơn? Từ khi được tiếp cận phương
pháo dạy học mới, tôi như được tiếp them sức mạnh, tôi mạnh dạn trình bày với
ban giám hiệu biện pháp áp dụng các trò chơi đã được tập huấn cộng them một số
trò chơi tự thiết kế vào trong dạy học toán và được ban giám hiệu đồng ý nên tôi
đưa vào áp dụng trong các giờ học và kết quả rất khả quan.
Năm nay bản thân được phân công dạy lớp 2/1. Lớp tôi có 34 học sinh, trong đó có
10 em nữ, 24 em nam, học sinh dân tộc là 05 em, học sinh từ các vùng núi cao mới
chuyển về là 05 em. Từ đầu năm học lớp học rất trầm, chỉ một vài m phát biểu ý
kiến, giờ học diễn ra rất buồn và các em cảm thấy mệt mỏi. Khi tôi đưa trò chơi
học toán vào áp dụng trong giờ học thì không khí học tập khác hẳn, các em học tập
tích cực, những rem chậm chạp cũng năng động hơn. Những em có tính tự ti cũng

hòa nhập cùng các bạn. Qua 2 lần khảo sát của nhà trường ban giám hiệu đã đánh
giá sáng kiến của tôi có hiệu quả cao, làm cho chất lượng của lớp học vượt trội hơn
trước rất nhiều. Tôi nhận thấy sáng kiến của tôi đưa vào áp dụng không những giúp
các em biết thương yêu giúp đỡ lẫn nhau, cùng giúp nhau tiến bộ, các em biết
nhường nhịn nhau và ngoan hơn trước nhiều. Học sinh hứng thú học tập nên tỉ lệ
chuyên cần cũng được duy trì rất tốt. Vì vậy việc đưa hình ảnh trực quan vào giờ
học toán ở tiểu học là cần thiết, nhất là trong giờ học Toán của học sinh lớp 1.

GVHD: Hoàng Ngọc Thức

7

SVTH: Ksor H’ Muy


Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
I. Mục tiêu dạy học môn toán lớp 1
Dạy học Toán 1 nhằm giúp học sinh:
1. Bước đầu có một số kiến thức cơ bản, đơn giản, thiết thực về phép đếm;
về các số tự nhiên trong phạm vi 100 và phép cộng, phép trừ không nhớ trong
phạm vi 100: về độ dài và đo độ dài trong phạm vi 20cm; về tuần lễ và ngày trong
tuần; về đọc giờ đúng trên mặt đồng hồ; về một số hình hình học( đoạn thẳng,
điểm, hình vuông, hình tam giác, hình tròn); về bài toán có lời văn,...
2. Hình thành về rèn luyện các kĩ năng thực hành: đọc, viết, đếm, so sánh các
số trong phạm vi 100; đo và ước lượng độ dài đoạn thẳng( với các số đo là số tự
nhiên trong phạm vi 20cm); nhận biết hình vuông, hình tam giác, hình tròn, đoạn
thẳng, điểm; vẽ đoạn thẳng có độ dài đến 10cm; giải một số dạng toán đơn về

cộng, trừ: bước đầu biết diễn đạt bằng lời, bằng kí hiệu một số nội dung đơn giản
của bài học và bài thực hành; tập dượt so sánh, phân tích tổng hợp, trừu tượng
hoá , khái quát hoá trong phạm vi của những nội dung có nhiều quan hệ với đời
sống thực tế của học sinh.
3. Chăm chỉ, tự tin, cẩn thận, ham hiểu biết và hứng thú trong học tập Toán là
cơ sở để học tập các môn học khác.
II- Định hướng của đối tượng mời phương pháp dạy học toán hình
lớp 1
- Chuyển từ cách dạy học thụ động( giáo viên giảng, làm mẫu theo tài liệu có
sẵn, học sinh lắng nghe rồi làm theo) sang cách dạy học chủ động, tích cực, sáng
tạo( giáo viên tổ chức và hướng dẫn các hoạt động học tập của học sinh; học sinh
tham gia tích cực và các hoạt động phát hiện vấn đề, giải quyết vấn đề, tự chiếm
lĩnh kiến thức mới, có kĩ năng thực hành và ứng dụng kiến thức toán học trong học
tập và trong đời sống.
- Hoạt động học tập phải phù hợp với khả năng nhận thức, trình độ tiếng Việt
và hứng thú của học sinh ở lứa tuổi lớp 1. Do đó trong quá trình tổ chức và thực
hiện các hoạt động học tập, giáo viên cần giúp học sinh tự học, tự chiếm lĩnh kiến

GVHD: Hoàng Ngọc Thức

8

SVTH: Ksor H’ Muy


Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

thức mới, có các kĩ năng thực hành và ứng dụng kiến thức toán học vào trong đời
sống.

III. Sử dụng hợp lý các hình ảnh trực quan và đồ dùng dạy học toán hình là
thiết thực, góp phần đẩy mạnh đổi mới phương pháp dạy học toán hình lớp 1
Do đặc điểm về tâm lý và trình độ học tập của học sinh ở mỗi lớp( Một), việc sử
dụng loại hình ảnh trực quan nào hoặc loại hình dạy học nào, với mức độ trực quan
nào đều được cân nhắc kĩ lưỡng. Cần phải căn cứ vào đối tượng học sinh cụ thể để
lựa chọn nội dung và phương pháp dạy học sao cho có thẻ hỗ trợ hcọ sinh đạt được
các mục tiêu cơ bản của bài học. đối với các hình minh hoạ và đồ dùng dạy học ở
lớp Một, giáo viên cũng phải sử dụng đúng mức, không được coi nhẹ nhưng cũng
phải tránh “ lạm dụng”. Vì vậy giáo viên nên tìm hiểu kĩ, cân nhắc sử dụng hình
minh hoạ, các đồ dùng dạy học ở mỗi dạng bài, ở mỗi giai đoạn học tập
IV. Một số biện pháp sử dụng trực quan để nâng cao chất lượng dạy và môn
toán
1. Có các phương tiện trực quan phù hợp với từng giai đoạn học tập của
học sinh
Ở lớp Một, các đồ dùng học toán là các vật thực (bông hoa, lá cây, quả cà
chua,...), các tranh ảnh về các vật gần gũi với học sinh( cây, hoa, lá,...) các mô hình,
vật tượng trưng (hình vuông, hình chữ nhật, hình tam giác, chấm tròn, que tính, ...).
Mỗi học sinh lớp 1 đều được trang bị một bộ đồ dùng học toán. Ngoài ra sách giáo
khoa còn có các kênh hình rất đẹp, màu sắc phong phú gây hứng thú cho học sinh.
2. Sử dụng đúng lúc, đúng mức độ các đồ dùng học toán ở lớp Một
Giáo viên nên tổ chức, hướng dẫn học sinh sử dụng đồ dùng học tập, học sinh phải
huy động mọi giác quan( tay cầm, mắt nhìn, tai nghe, ...)và đặc biệt là phải hoạt
động trên các đồ dùng học tập đó để nhận biết, tìm tòi, củng cố kiến thức mới.
* Ví dụ 1:
Ở lớp 1, khi dạy bài: “ Các số 1, 2, 3” thầy cùng trò cần có các nhóm có 1, 2,
3 đồ vật cùng loại. Chẳng hạn: 3 bông hoa, 3 hình vuông, 3 con bướm, 3 hình tròn,
..., 3 tờ bìa. Trên mỗi tờ bìa viết sẵn một trong các số 1, 2, 3; 1 chấm tròn, 2 chấm
tròn, 3 chấm tròn.
GVHD: Hoàng Ngọc Thức


9

SVTH: Ksor H’ Muy


Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

Giáo viên cần giới htiệu từng số 1( 2, 3) theo các bước sau:
Bước 1:
Giáo viên hướng dẫn học sinh quan sát các nhóm chỉ có một phần tử( từ cụ
thể đến trừu tượng, khái quát), chẳng hạn: bức ảnh(mô hình) có một con hcim, bức
tranh có một cô gái, tờ bìa vẽ một chấm tròn, bàn tính có một con tính, ... Mỗi lần
cho học sinh quan sát một nhóm đồ vật, học sinh nêu, chẳng hạn: học sinh chỉ vào
bức tranh và nói: “ Có một bạn gái, có một con chim, có một chấm tròn, ...”
Bước 2:
Học sinh quan sát – Giáo viên hỏi:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
Hỏi: Có mấy con chim?
Hỏi: Có mấy bạn gái?
Hỏi: Tờ bìa vẽ mấy chấm
tròn?
Hỏi: Bàn tính có mấy con
tính?

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
- Có một con chim.
- Có một bạn gái.
- Tờ bìa vẽ một chấm tròn.
- Bàn tính có một con tính.


- Học sinh nhận ra đặc điểm chung của các nhóm đồ vật có số lượng đều
bằng một. Sau đó giáo viên chốt( chỉ vào từng nhóm đồ vật và nói): Một con chim
bồ câu, một bạn gái, một chấm tròn, một con tính, ... đều có số lượng là một. Ta
dùng số một để chỉ số lượng mỗi nhóm đồ vật đó; số một viết bằng chữ số một,
viết như sau:
- Giáo viên viết mẫu: 1
- Giáo viên hướng dẫn học sinh quan sát chữ số 1 in, chữ số 1 viết, học sinh
chỉ vào từng chữ số và đều đọc là: Một
- Giới thiệu số 2, số 3 tương tự như giới thiệu số 1.
Bước 3:
Học sinh chỉ vào hình vẽ các cột hình lập phương để đếm xem có bao nhiêu
hình, rồi đếm từ 1 --> 3, ( một, hai, ba) rồi đọc ngược lại( ba, hai, một).
* Ví dụ 2:
Khi dạy bài: “ Các số 1, 2, 3, 4, 5”
GVHD: Hoàng Ngọc Thức

10

SVTH: Ksor H’ Muy


Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

- Mục tiêu: Giúp học sinh có khái niệm ban đầu về số 4 và số 5. Biết đọc,
viết các số 4, 5. Biết đếm từ 1--> 5 và đọc các số từ 5--> 1. Nhận biết số lượng câc
nhóm có từ 1 đến 5 đồ vật và thứ tự của mỗi số trong dãy số 1, 2, 3, 4, 5.
- Chuẩn bị đồ dùng:
+ Các nhóm có đến 5 đồ vật cùng loại. Mỗi chữ số 1, 2, 3, 4, 5 cần viết trên

một tờ bìa.
+Sách giáo khoa, bộ đồ dùng học toán.
Ngoài việc kiểm tra bài cũ, sang bài mới giáo viên cần:
. Giới thiệu từng số 4, 5.
. Tương tự giới thiệu số 1, 2, 3.
Giáo viên yêu cầu học sinh quan sát tranh, ghi số đồ vật trong tranh đếm được
vào ô trống.
- Có 1 ngôi nhà, 2 ô tô, 3 con ngựa.
Giáo viên treo hình

Học sinh quan sát hình và
trả lời
Hỏi: Có bao nhiêu bạn - Có 4 bạn.
đang cười?
Hỏi: Có bao nhiêu cái kèn? - Có 4 cái kèn.
Hỏi: Có bao nhiêu chấm - Có 4 chấm tròn.
tròn?
Hỏi: Có bao nhiêu que - Có 4 que tính.
tính?
- Giáo viên chỉ từng tranh và nói: Có 4 bạn, 4 cái kèn, 4 chấm tròn, 4 que tính,
đều có số lượng là 4. Ta dùng số 4 để chỉ số lượng của mỗi nhóm đồ vật đó; số bốn
viết bằng chữ số bốn: viết như sau:
- Giáo viên ghi: 4
- Học sinh quan sát chữ số 4 in, chữ số 4 viết. Học sinh chỉ vào từng chữ số 4
và đều đọc là: Bốn

GVHD: Hoàng Ngọc Thức

11


SVTH: Ksor H’ Muy


Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

- Bằng đồ dùng trực quan, các em nhận ra các nhóm đồ vật có số lượng là 4.
Tiếp đó học sinh quan sát hình vẽ trong sách giáo khoa Toán 1/ trang 14 tương tự
giới thiệu số 4; bằng trực quan giáo viên giới thiệu số 5.
- Đếm số ô vuông trong từng cột( từ trái sang phải hình 1, 3 rồi nêu số ô
vuông).
- Học sinh chỉ vào các số viết dưới dạng cột các ô vuông và đọc:
+ Một, hai, ba, bốn, năm.
+ Năm, bốn, ba, hai, một.
- Học sinh viết số còn thiếu vào ô tróng của hai nhóm ô vuông dòng dưới, rồi
đọc các số ghi trong từng nhóm ô vuông.
- Học sinh được củng cố các kiến thức về số 4( 5) bằng hệ thống bài tập thực
hành.
Bài 1/15 SGK
. Học sinh đọc yêu cầu của bài: Viết số
. Giáo viên hướng dẫn quy trình viết số 4, 5
. Giáo viên viết mẫu, học sinh quan sát, học sinh viết bảng con.
Bài 2/ 15 SGK
* Thực hành nhận biết số lượng
- Nhìn vào hình vẽ rõ ràng, đẹp trong sách giáo khoa, học sinh có thể ghi ngay số
ứng với hình vẽ mà các em đếm được.
( Học sinh quan sát từng hình, đếm từng nhóm đồ vật rồi ghi kết quả đếm được vào
ô trống).
Hỏi: Có bao nhiêu quả táo?
- Dưới tranh nhóm cây dừa ghi

số mấy?
- Hãy ghi số đồ vật em đếm
được vào ô trống của từng
hình.

- Có 5 quả táo, ghi ô trống (5 )
- Ghi số 3 vì em đếm được 3
cây dừa
- Ô tô ghi 5
- áo ghi 2
- Quả cà ghi 1
- Chậu hoa ghi 4

GVHD: Hoàng Ngọc Thức

12

SVTH: Ksor H’ Muy


Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

=> Tại sao ở hình 3 em lại ghi - Vì em đếm được 5 cái ô tô
số 5?
- Ở hình 4 em điền số mấy?
- Em ghi số 2 vì có 2 chiếc áo.
Bằng hệ thống câu hỏi, hướng dẫn học sinh quan sát tranh trả lời để các em
khắc sâu kiến thức bằng trực quan.
3. Chuyển dần, chuyển kịp thời các phương tiện trực quan từ dạng cụ thể

sang dạng trừu tượng hơn
* Ví dụ 3:
Chẳng hạn khi dạy bài số 6, giáo viên cần xác định rõ:
+ Mục tiêu:
- Giúp học sinh có khái niệm ban đầu về số 6. Biết đọc, viết số 6, đếm và so
sánh các số trong phạm vi 6, nhận biết số lượng trong phạm vi 6, vị trí của số 6
trong dãy số từ 1 đến 6.
- Xác định được mục tiêu chính của bài rồi, giáo viên cần:
+ Chuẩn bị đồ dùng dạy học:
- Các nhóm có 6 mẫu vật cùng loại.
- Sáu miếng bìa nhỏ, viết các chữ số từ 1 đến 6 trên từng miếng bìa.
- Sách giáo khoa, que tính, bộ đồ dùng học toán.
Bước 1:
- Giáo viên cho học sinh quan sát tranh
Hỏi: Trong tranh có mấy bạn - Có 5 bạn đang chơi.
đang chơi?
- Thêm mấy bạn đang đi tới?
- Thêm một bạn đi tới.
- Tất cả có mấy bạn?
- 5 bạn thêm 1 bạn là 6 bạn.
Tất
cả có 6 bạn.
- HS nhắc lại: có 6 bạn.
Qua việc sử dụng trực quan là tranh vẽ, học sinh hình thành số 6( là 5 thêm 1)

GVHD: Hoàng Ngọc Thức

13

SVTH: Ksor H’ Muy



Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

- Học sinh lấy 5 hình tròn, lấy - Học sinh thực hiện và nói:
thêm 1
năm hình tròn thêm một hình
hình tròn.
tròn là sáu hình tròn.
- Học sinh được trực tiếp sử dụng đồ dùng trực quan để khắc sâu kiến thức.
- Học sinh quan sát tranh vẽ - Năm chấm tròn thêm một chấm
sách giáo khoa.
tròn là sáu chấm tròn.
- Năm con tính thêm một con
tính là sáu con tính.
- Giáo viên chỉ vào các tranh vẽ, - Có sáu bạn, sáu chấm tròn, sáu
các nhóm đồ vật.
con tính.
=> Tất cả các tranh vẽ, các nhóm đồ vật đều có số lượng là sáu

Bước 2:
- Giáo viên giới thiệu: chữ số 6 in, chữ số 6 viết.
- Giáo viên viét mẫu, hướng dẫn quy trình viết.
- Học sinh đọc: Sáu.
- Học sinh viết bảng con: 6
Bước 3:
Nhận biết thứ tự của số 6:
- Học sinh được thực hành trên trực quan để củng cố, khắc sâu kiến thức. Học
sinh dùng que tính đếm xuôi, ngược. Sau đó học sinh đếm buông( không dùng que

tính đếm). Học sinh nhìn vào dãy số nhận biết thứ tự của số 6 trong dãy số 1, 2, 3,
4, 5, 6; số 6 đứng liền sau số 5.
Như vậy, việc sử dụng trực quan trong việc hình thành số 6 được tiến hành
theo từng giai đoạn, phù hợp với sự phát triển trí tuệ của trẻ được nâng dần lên ở
từng mức độ cụ thể( trực quan từ dạng cụ thể sang dạng trừu tượng), tránh dùng
trực quan không cần thiết.
4. Không lạm dụng phương pháp trực quan:
GVHD: Hoàng Ngọc Thức

14

SVTH: Ksor H’ Muy


Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

Phương pháp trực quan hỗ trợ cho học sinh nắm vững kiến thức mới và hỗ
trợ cho sự phát triển tư duy trừu tượng của học sinh. Tuy nhiên, nếu sử dụng không
đúng lúc, không đúng mức độ, không nâng cao dần mức độ trừu tượng thì sẽ lạm
dụng phương pháp trực quan, do đó sẽ hạn chế khả năng phát triển của học sinh,
tạo đièu kiện cho học sinh ngại suy nghĩ, ngại sử dụng trí tưởng tượng, làm việc
máy móc, thiếu linh hoạt.
* Ví dụ 4: Khi dạy bài “ Phép cộng trong phạm vi 7”.
+ Mục tiêu:
Giúp học sinh tiếp tục củng cố khái niệm phép cộng. Thành lập và ghi nhớ
bảng cộng trong phạm vi 7. Biết làm tính cộng trong phạm vi 7.
+ Đồ dùng:
Sử dụng đồ dùng học toán lớp một. Bằng đồ dùng trực quan( que tính, hình vuông,
hình tròn, hình tam giác) hướng dẫn cho học sinh lập và ghi nhớ bảng cộng.

+ Phép cộng: 6 + 1 = 7 và 1 + 6 = 7
Bước 1:
Học sinh quan sát hình vẽ nêu thành vấn đề cần giải quyết
“ Có 6 hình tam giác, thêm 1 hình tam giác nữa. Hỏi tất cả có mấy hình tam
giác?”.
- Giáo viên chốt
Bước 2:
- Giáo viên chỉ vào hình vẽ và nêu: “ Sáu cộng một bằng mấy?”
- “Sáu cộng một bằng bảy”. Giáo viên ghi: 6 + 1 = 7
- Đọc: “Sáu cộng một bằng bảy”. Học sinh đọc lại, học sinh tự điền kết quả
(7) vào phép tính.
Bước 3:
- Giáo viên nêu: “ Một cộng sáu bằng mấy?” (Bảy)
- Giáo viên ghi: 1 + 6 = 7. Học sinh đọc cả hai phép tính.
- Học sinh nhận xét: “ Lấy 1 cộng 6 cũng như lấy 6 cộng 1”
+ Phép cộng: 5 + 2 = 7 và 2 + 5 = 7
4 + 3 = 7 và 3 + 4 = 7
theo 3 bước tương tự như với 6 + 1 = 7 và 1 + 6 = 7
GVHD: Hoàng Ngọc Thức

15

SVTH: Ksor H’ Muy


Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

+ Học sinh quan sát tranh hình vuông, chấm tròn, tự nêu bài toán và ghi phép
tính.

+ Sau khi bằng đồ dùng trực quan, học sinh đã lập được công thức cộng trong
phạm vi 7 rồi, yêu cầu học sinh đọc và học thuộc.
+ Giáo viên xoá bảng, học sinh nhớ và đọc thuộc lại phép cộng trong phạm vi
7, vận dụng bảng cộng vừa được học vào việc thực hành các phép tính trong bài
tập thực hành. Trong khi làm bài tập, học sinh không càn sử dụng các mẫu vật( que
tính, hình tròn, hình vuông, ...) mà ghi nhớ việc lập bảng cộng để thực hiện các bài
tập, ghi ngay kết quả phép tính.
5. Tăng cường sử dụng đồ dùng dạy học đặc biệt là sử dụng các phương
tiện dạy học hiện đại:
* Ví dụ 5:
Tiết 81- Bài toán có lời văn
Khi sử dụng ĐDDH( bằng giáo án điện tử) tôi đã sử dụng hình ảnh động cho
mỗi bài:
- Bài 1: Có 1 bạn, có thêm 3 bạn nữa đang đi tới.
- Bài 2: Có 5 con thỏ, thêm 4 con thỏ đang chạy tới.
- Bài 3: Minh hoạ cho đàn gà tôi đã thêm âm thanh của gà con.
- Bài 4: Hình ảnh 4 con chim đậu trên cành, có 2 con chim nữa bay đến...
Qua các hiình ảnh minh hoạ cho bài học này, tôi thấy bài học rất sinh động, học
sinh hào hứng say mê kiến thức mới, nắm bài tốt hơn...
Trên đây là một số biện pháp, phương pháp sử dụng trực quan để nâng cao chất
lượng dạy và học môn toán.
Tiết 81: Bài toán có lời văn
I. Mục tiêu:
Giúp học sinh bước đầu nhận biết bài toán có lời văn thường có:
- Các số( gắn với các thông tin đã biết)
- Câu hỏi( chỉ thông tin cần tìm)
II. Đồ dùng dạy học :
- Các tranh vẽ, hình vẽ giống SGK/ 15, 16.
GVHD: Hoàng Ngọc Thức


16

SVTH: Ksor H’ Muy


Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

III. Các hoạt động dạy học:
Hoạt động của thầy
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ
Viét phép tính thích hợp:

Hoạt động của trò

- HS thực hiện bảng con.
HS có thể viết: 6 + 2 = 8
hoặc 2 + 6 = 8
--> Vì sao em điền được phép tính này?
Hoạt động 2: Bài mới
1. Giới thiệu bài:
2. Giới thiệu bài toán:
* Bài 1: - Nêu yêu cầu

- 2- 3 HS
- Đọc thầm bài toán
- Đọc bài toán

- Muốn viét số thích hợp vào chỗ chấm
cần quan sát hình ảnh?

+ Có mấy bạn đang đứng?
+ Thêm mấy bạn chạy tới?

- Đọc bài toán em vừa điền số.
=> Đây là bài toán có lời văn
- Bài toán cho biết gì?
- Bài toán hỏi gì?
--> Vậy bài toán có lời văn thường có mấy
phần?
* Bài 2:
- Bài toán này đã hoàn chỉnh chưa?
- Em vừa điền số vào phần nào của bài
toán?
- Bài toán cho biết gì?
- Bài toán hỏi gì?
- Bài toán này có được gọi là bài toán có lời văn
GVHD: Hoàng Ngọc Thức

17

- Có 1 bạn đang đứng.
- Thêm 3 bạn chạy tới.
- HS thực hiện bài 1 vào
sách
- HS đọc.
- HS tự nêu.
- 2 phần
- HS nêu yêu cầu
- HS đọc bài toán
- Chưa.

- HS trả lời
- HS nêu
- HS nêu
- HS trả lời
SVTH: Ksor H’ Muy


Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

không? Vì sao?
=> Chú ý: Phần bài toán cho biết thường
đứng trước phần bài toán hỏi.
* Bài 3:
- Bài toán còn thiếu phần nào?
- Đọc câu hỏi em vừa làm.
=> Câu hỏi của bài toán có thể khác nhau
nhưng câu hỏi thường có từ “ Hỏi” ở đầu
câu và dấu chấm hỏi ở cuối câu. Câu hỏi
cần phù hợp với nội dung bài toán cho biết.
* Bài 4:

- Đây có phải là bài toán lời văn không?
--> Bài toán có lời văn thường có mấy phần?

* Dự kiến sai lầm: HS có thể viết câu hỏi
chưa hoàn chỉnh
Hoạt động 3: Củng cố
- Để củng cố lại bài hôm nay, các em hãy
cùng quan sát màn hình thi làm bài toán có lời

văn.
- Ai có thể tự nghĩ ra bài toán có lời văn?
( Em hãy đọc phần bài toán cho biết?
Em hãy đọc phần câu hỏi của bài toán em vừa
nêu )
* Nhận xét, dặn dò.

- HS nêu yêu cầu
- Câu hỏi của bài toán
- HS làm bài
-HS nêu

- HS nêu yêu cầu.
- HS đọc bài toán.
- HS làm bài.
- Có.
- 2 phần:
+ Phần bài toán cho biết.
+ Phần câu hỏi của bài
toán.

- HS tự nêu

C- KẾT LUẬN
1. Kết luận chung
GVHD: Hoàng Ngọc Thức

18

SVTH: Ksor H’ Muy



Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

“ Việc sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học Toán cho học sinh lớp
Một- năm học 2013-2014”, tôi đã thu được kết quả nhất định. Sử dụng đồ dùng
trực quan đúng lúc, đúng mức độ, kịp thời thì hiệu quả cao. Việc sử dụng công
nghệ thông tin vào giảng dạy các môn học nói chung và dạy học toán nói riêng rất
hiệu quả, nhất là phần sử dụng trực quan cho học sinh trong giờ dạy học toán.
Kết quả thu được từ việc sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học toán:
Lớp
1A3

Số bài
28

Giỏi
19( 67,8%)

Khá
8(28,6%)

Trung bình
1(3,6%)

Yếu
0

Đây là kết quả hết sức khả quan, tôi tin rằng với phương pháp giảng dạy theo

hướng đổi mới, với một số biện pháp phù hợp, việc sử dụng trực quan chắc chắn sẽ
góp phần thẩm mỹ, tính kinh tế và được sử dụng một cách thuận lợi.
2. Bài học kinh nghiệm:
a. Đồ dùng trực quan cần đảm bảo tính khoa học, tính vừa sức, tính thẩm mỹ,
tính kinh tế và được sử dụng một cách thuận lợi.
b. Đối với giáo viên:
- Cần nắm vững nội dung, yêu cầu của bài dạy để chuẩn bị đồ dùng trực quan
cho hợp lý.
- Ngôn ngữ truyền đạt cho học sinh cần ngắn gọn, dễ hiểu và chính xác.
- Việc sử dụng đồ dùng trong một tiết dạy cần được cân nhắc, tính toán cụ
thể( cất lúc nào, sử dụng lúc nào, như thế nào cho hợp lý?)
- Người giáo viên cần phải sử dụng trực quan thường xuyên, sử dụng máy
tính thành thạo.
- Khi sử dụng trực quan, mọi học sinh phải được nhìn thấy. Các hình ảnh, nội
dung đưa lên màn hình phải đẹp , chuẩn.
- Tự mình làm những đồ dùng đơn giản, dễ sử dụng, sử dụng thuận tiện.
- Luôn tự học, tự bồi dưỡng, dự giờ thăm lớp các trường bạn để nâng cao
trình độ nghiệp vụ.
- Chữ viết của giáo viên ở trên bảng, vở phải đẹp, rõ ràng.

GVHD: Hoàng Ngọc Thức

19

SVTH: Ksor H’ Muy


Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai


- Tăng cường sử dụng đồ dùng dạy học, đặc biệt là sử dụng các phương tiện
dạy học hiện đại.
c. Với học sinh:
- Nếu là trực quan của học sinh( thày hướng dẫn học sinh thực hành thì mọi
học sinh đều phải có).
- Cần chuẩn bị đồ dùng để học tập.
- Đồ dùng học tập cần được bảo quản và giữ gìn.
*Trên đây mới là kết quả bước đầu của việc “ Sử dụng trực quan trong dạy
học Toán cho học sinh lớp Một”- Năm học 2013-2014
Với năng lực có hạn, chương trình nội dung thực hiện còn mới mẻ, chắc chắn
bài viết không tránh khỏi sai sót. Rất mong được sự góp ý của các đồng nghiệp để
việc sử dụng trực quan trong dạy học đạt kết quả cao.
Xin chân thành cảm ơn !

TÀI LIỆU THAM KHẢO
STT
1
2
3

Tên tác giả
Đỗ Đình hoan
Nguyễn Áng
Đỗ Đình Hoan
Nguyễn Áng
Đỗ Đình Hoan
Nguyễn Áng

4


Đỗ Đình Hoan

5

Trần Trọng

GVHD: Hoàng Ngọc Thức

Năm
xuất bản

Tên tài liệu
Sách giáo khoa
toán 2
Sách giáo viên
toán 2
Vở bài tập toán 2
tập 1 và tâp 2
Một số vấn đề về
môn toán bậc tiểu
học
Tâm Lý Học

2009
2009
2009

20

Nhà xuất bản

Nhà xuất bản
giáo dục
Nhà xuất bản
giáo dục
Nhà xuất bán
giáo dục
Nhà xuất bản
giáo dục
Nhà xuất bản
SVTH: Ksor H’ Muy


Đề tài: Nâng cao chất lượng học toán hình thông qua việc sử dụng hình ảnh trực quan ở học sinh
lớp 1, trường tiểu học Lê Hồng Phong, Ia Trốk Iapa Gia Lai

Thủy
6

Nguyễn Đông

7

GVHD: Hoàng Ngọc Thức

2009

Dổi mới phương
pháp dạy toán lớp 1
ở tiểu học


2005

Luật giáo dục

21

giáo dục
Sở giáo dục và
đào tạo Quảng
Nam
Bộ giáo dục và
đào tạo

SVTH: Ksor H’ Muy