TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH
BỘ MÔN Y TẾ CỘNG ĐỒNG
♣♣♣♣♣♣♣♣♣♣♣♣♣♣

BÁO CÁO NHÓM THỰC TẾ CỘNG ĐỒNG
THỰC TRẠNG VÀ CÁCH PHÒNG CHỐNG
TẬT CẬN THỊ HỌC ĐƯỜNG
TẠI TRƯỜNG THCS XÃ KIM THÁI – VỤ BẢN - NAM
ĐỊNH

Nam Định, 11/2017
1


TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH
BỘ MÔN Y TẾ CỘNG ĐỒNG

BÁO CÁO NHÓM THỰC TẾ CỘNG ĐỒNG
THỰC TRẠNG VÀ CÁCH PHÒNG CHỐNG
TẬT CẬN THỊ HỌC ĐƯỜNG
TẠI TRƯỜNG THCS XÃ KIM THÁI – VỤ BẢN – NAM
ĐỊNH

Nhóm thực hiện (nhóm 2 tổ 2 lớp ĐHCQ 10H):
Đào Thị Duyên
Hoàng Thị Lệ
Đỗ Thị Lan Hương
Phạm Thị Hoài

Nam Định, 11/2017

2


LỜI CẢM ƠN
Nhóm thực tập chúng em xin gửi lời cảm ơn đến Nhà trường cũng như
Khoa y tế côngcộng và Trạm y tế xã Kim Thái đã tạo điều kiện cho chúng em
được thực hành trải nghiệm trong suốt 3 tuần vừa qua.
Chúng em xin chân thành cảm ơn bác sĩ – trạm trưởng Trạm y tế xã Kim
Thái cùng toàn thể cán bộ nhân viên tại Trạm và các cô chú cán bộ y tế tại
trường THCS xã Kim Thái đã nhiệt tình giúp đỡ chúng em trong quá trình khảo
sát, thu thập thông tin tại địa phương, giúp chúng em thu thập được thông tin
đầy đủ và chính các.
Qua thời gian thực tập tại trạm y tế xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, thành phố
Nam Định, được sự giúp đỡ tận tình của đội ngũ cán bộ y tế tại đây, chúng em
đã hiểu được tầm quan trọng của ngành y tế, mà ở đây là tuyến y tế cơ sở trong
việc chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Mặc dù đã cố gắng nhiều trong việc thu thập số liệu, làm báo cáo, nhưng
do còn bỡ ngỡ, chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc thực nghiệm cộng đồng
nên chắc chắn vẫn còn rất nhiều những hạn chế và thiếu sót. Chúng em rất
mong được sự góp ý của quý thầy cô để bài được hoàn chỉnh hơn.
Cuối cùng chúng em xin kính chúc quý thầy cô và các nhân viên trong
trạm luôn khỏe mạnh và công tác tốt.
Trân trọng cảm ơn!

Nhóm thực tập cộng đồng!

3


MỤC LỤC

I.GIỚI THIỆU...........................................................................................05
II.MỤC TIÊU HỌC TẬP..........................................................................06
III.LƯỢNG GIÁ SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG.........................................08
IV.CHẨN ĐOÁN CỘNG ĐỒNG.............................................................09
V.PHÂN TÍCH VẤN ĐỀ..........................................................................12
VI.ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP.......................................................................15
VII.LẬP KẾ HOẠCH CAN THIỆP.........................................................15
VIII.TIẾN HÀNH CAN THIỆP...............................................................16
IX.ĐÁNH GIÁ SAU CAN THIỆP...........................................................24
X.KẾT LUẬN...........................................................................................25
PHỤ LỤC..................................................................................................28
TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................41

4


I. GIỚI THIỆU
1.Thành phần tham gia thực tế tại trạm y tế xã KIM THÁI từ ngày
30/10/2017 đến 17/11/2017
•
•

•

Giảng viên hướng dẫn: thầy Cao Huy Vương
Cán bộ y tế trạm y tế xã Kim Thái gồm :
Trương Đình Hựu – Trưởng Trạm
Trần Văn Quỳnh – Điều Dưỡng
Nguyễn Thị Hoàn – Điều dưỡng
Trần Thị Thuận – Y Sĩ Đa Khoa

Trần Thị Vân – Y Sĩ Đông Y
Trần Thị Phượng – Hộ sinh
Thành viên nhóm 2 tổ 2 lớp ĐHCQ 10H gồm :
Đào Thị Duyên
Đỗ Thị Lan Hương
Phạm Thị Hoài
Hoàng Thị Lệ

2.Địa danh đi thực tế
Trạm y tế xã Kim Thái ,xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định Thời
gian đi thực tế: từ 30/10/2017 - 17/11/201
3.Giới thiệu về xã Kim Thái
Kim Thái là một xã thuộc huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định, Việt Nam. Kim Thái
nằm phía Tây Nam thành phố, cách trung tâm thành phố Nam Định 15km . Hiện
nay, Kim Thái đang là xã có tốc độ đô thị hóa cao trong các xã của huyện Vụ
Bản với các khu công nghiệp được xây dựng cùng với quần thể di tích Phủ Dầy
nổi tiếng mang lại nhiều nguồn lợi cho người dân tại địa phương
*Đặc điểm của trạm y tế xã Kim Thái :
Trạm y tế xã Kim Thái nằm ở xóm 1, xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, thành
phố Nam Định, tỉnh Nam Định.
* Địa điểm khảo sát: Trường THCS xã Kim Thái – Vụ Bản – Nam Định
Trường THCS xã Kim Thái là trường THCS duy nhất của xã Kim Thái,
trường nằm ở vị trí trung tâm của xã Kim Thái với diện tích

5


*Chức năng, nhiệm vụ của trạm y tế xã Kim Thái
- Chức năng: Cung cấp thực hiện các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu
cho nhân dân trên địa bàn Kim Thái, trạm có trụ sở riêng, có con dấu giao dịch

và phục vụ chương trình chuyên môn
- Nhiệm vụ:Thực hiện các hoạt động chuyên môn, kĩ thuật, về y tế dự
phòng, khám bệnh, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe sinh sản, cung cấp ứng thuốc
thiết yếu, quản lí sức khỏe cộng đồng, truyền thông giáo dục sức khỏe….
4.Vấn đề nhóm lựa chọn
Sau khi chẩn đoán cộng đồng và tìm được vấn đề sức khỏe ưu tiên là tật cận
thị học đường ở học sinh tại trường THCS xã Kim Thái ở xóm 1- Kim Thái –
Vụ Bản - Nam Định, có những đặc điểm dịch tế học sau:
-

Cận thị là một tật khúc xạ ở mắt. Người bị cận thị sẽ gặp khó khăn trong
việc nhìn và ghi nhận các chi tiết hình ảnh ở xa, phải cố gắng điều tiết để
thấy rõ( bộc lộ qua động tác nheo mắt) . Đây là 1 tật khúc xạ thường gặp
nhất, đặc biệt là ở lứa tuổi đi học, thanh thiếu niên ( 1)

II. MỤC TIÊU HỌC TẬP
1.Mục tiêu chung
-

-

-

Trình bày được một cách có hệ thống về các khái niệm, nội dung và quy
trình điều dưỡng cộng đồng…Vai trò, phạm vi hoạt động của điều dưỡng
cộng đồng.
Xác định được vấn đề sức khỏe cá nhân, gia đình, nhóm và cộng đồng .
Thực hiện được các kĩ năng cần thiết trong quy trình điều dưỡng cộng
đồng như: phỏng vấn, điều tra, sàng lọc, vẽ bản đồ, lập kế hoạch, viết báo
cáo,….ở cấp độ khác nhau.

Vận dụng được quy trình điều dưỡng cộng đồng để chăm sóc sức khỏe
cho cá nhân, gia đình, nhóm, cộng đồng.
Vận dụng được các phương pháp và kĩ năng truyền thông phù hợp với
học sinh ở lứa tuổi từ 11-14 tuổi bị tật cận thị học đường
Trình bày được một cách có hệ thống, đầy đủ và hệ thống ngành y tế Việt
Nam.
Có thái độ đúng mực, thường xuyên cập nhật, nghiên cứu và áp dụng hiệu
quả các văn bản pháp quy liên quan đến ngành y tế.
6


-

Phân tích được mục tiêu cụ thể của các dự án trong chương trình y tế
quốc gia.
Trình bày được nội dung các giải pháp để thực hiện chương trình Y tế
quốc gia.

2.Các kiến thức cần đạt được sau khi tổ chức thực hiện chương trình
phòng chống tật cận thị học đường của học sinh trường THCS xã Kim Thái
huyện Vụ Bản
-

-

Nêu được yếu tố quyết định gây nên tật cận thị học đường tại trường
THCS xã Kim Thái
Phân tích hành vi cải thiện được tật cận thị cụ thể và đặc điểm của tật cận
thị học đường
Xác định các yếu tố ảnh hưởng tới hành vi sức khỏe cụ thể là tư thế ngồi

học và chế độ sinh hoạt của học sinh
Phân tích cách tiếp cận nâng cao sức khỏe nên được áp dụng và thay đổi
hành vi sức khỏe đã xác định và xác định chiến lược hành động nâng cao
sức khỏe để giải quyết vấn đề sức khỏe.
Xây dựng kế hoạch cho chương trình cải thiện tật cận thị học đường tại
trường THCS xã Kim Thái –Vụ Bản -Nam Định
Nâng cao chế độ dinh dưỡng, thay đổi nhận thức về tư thế ngồi học đúng
cho học sinh và chế độ sinh hoạt phù hợp với mắt của học sinh

3.Mục tiêu cụ thể
-

Mô tả đặc điểm dịch tễ học tật cận thị học đường ở học sinh lớp 6A tại
trường THCS xã Kim Thái huyện Vụ Bản tháng 11/ 2017
Đánh giá hiệu quả một số biện pháp can thiệp hạn chế cận thị học đường
ở học sinh lớp 6A trường THCS xã Kim Thái

III. Lượng giá sức khỏe cộng đồng
1.
-

2.
-

Các thông tin về yếu tố địa lý
Địa hình: Đồng bằng. Đường xá đã được bê tông hóa gần như 100%.
Khí hậu: Nhiệt đới gió mùa.
Thời tiết: Trong thời gian nhóm tham gia khảo sát tại xóm, thời tiết đang
trong giai đoạn đầu mùa đông , thời tiết đã se lạnh cùng với nắng khô
hanh.

Dân số
Quy mô:Xóm có 1000 hộ dân , với gần 5000 khẩu. Trong đó, tỷ lệ
nam/nữ là 53%/47%
7


Chỉ trong vài năm gần đây, tỉ lệ dân cư của xóm gia tăng rất nhanh do
người dân đăng kí nhập cư vào xóm tăng. Thành phần nhập cư chủ yếu là
công nhân trong các khu công nghiệp Hòa Xá, Mỹ Xá gần đó.
3. Môi trường
- Nguồn nước: 90% hộ dân đã được sử dụng nước sạch, cung cấp bởi Công
ty nước sạch
- Chất thải: Rác thải của xóm được thu gom hàng tuần nhờ vào nhân viên
vệ sinh của từng xóm
- Gần như 70% hộ dân đều đã có nhà mái bằng, chỉ có 1 số hộ sử dụng
mái tôn. 90% các hộ gia đình đã có nhà vệ sinh đạt chuẩn.
4. Nhà máy công nghiệp
- Xã giáp với khu công nghiệp Bảo Minh
- Thu nhập trung bình đầu người khoảng 30,5 triệu/ 1 người/ 1 năm ( thống
kê năm 2015)
5. Cách thức tương tác
- Xã có 1 nhà văn hóa nằm trên trục đường Mỹ Xá, là nơi diễn ra các hoạt
động sinh hoạt cộng đồng của xóm.
6. Tôn giáo
- Đa phần người dân tại đây không theo tôn giáo nào. Có khoảng 24%
theo Thiên Chúa giáo Tập trung tại 2 xóm của xã
7. Giao tiếp / trao đổi thông tin
- Các thông tin được tuyên truyền qua đài phát thanh của xóm.
- 98% các hộ dân đều có tivi để xem.
- 40% các hộ gia đình lắp đặt mạng internet.

8. Giao thông.
- Giao thông , đường được bê tông hóa, phương tiện đi lại chủ yếu là xe
máy, xe đạp.
9. Dịch vụ công cộng.
- An ninh khu vực tốt, có đội công an xã hoạt động bảo vệ cho người dân
10. Phát triển cộng đồng.
- Đã xóa đói giảm nghèo thành công. Toàn xã còn khoảng 2,9 % hộ nghèo
- Xóm đã được chứng nhận nông thôn mới năm 2015.
11. Chương trình phòng chống thiên tai.
- Xã có hội chữ thập đỏ.
- Kế hoạch phòng chống thiên tai tốt luôn luôn kịp ứng đối phó khi có
thiên tai xảy ra
12. Tổ chức trính trị
- Xã có chi bộ đảng với 30 đảng viên
- Tổ chức đoàn xóm luôn hoạt động tốt
- Xã có hội phụ nữ, hội mặt trận Tổ Quốc, hội cựu chiến binh.
13. Các vấn đề xã hội
-

8


Tỉ lệ thất nghiệp giảm đáng kể trong thời gian qua.
Không có băng nhóm, tội phạm,sự dụng chât gây nghiện.
Số liệu thống kê y học
Tỉ lệ tử vong, tỉ lệ mắc bệnh giảm đáng kể trong các năm qua. Tuy nhiên
các bệnh có xu hướng tăng như: Thoái hóa khớp, tăng huyết áp…
15. Nguồn lực y tế
- Xóm có một y tế thôn
- Trên địa bàn xóm có cở sở khám răng-hàm-mặt

16. Cơ sở y tế chuyên nghiệp hỗ trợ cho điều dưỡng cộng đồng
17. Dịch vụ y tế địa phương
18. Các chương trình y tế, chương trình y tế quốc gia đang triển khai tại địa
bàn
- Có chương trình phòng chống sốt xuất huyết.
14.
-

IV. Chẩn đoán cộng đồng
Ngày thứ 2, sau khi xuống địa điểm thực tế và làm quen với địa phương,
nhóm đã tiến hành khảo sát và phỏng vấn 32 em học sinh tại lớp 6A trường
THCS xã Kim Thái nhằm tìm ra các vấn đề sức khỏe của cộng đồng.
Khi tiến hành khảo sát 457 học sinh, nhóm thu được các kết quả như sau:
-

Trong 457 học sinh được khảo sát ở độ tuổi từ 11-14 tại trường THCS xã
Kim Thái thì phân bố nhóm tuổi được thống kê tại bảng 1 sau.

Bảng 1: Phân bố tuổi trong 457 học sinh được khảo sát tại trường
THCS xã Kim Thái
Tuổi
Khối lớp 6
N
%
128
28,01
-

Khối lớp 7
N

%
112
24,51

Khối lớp 8
N
%
106
23,19

Khối lớp 9
N
%
111
24,29

Khi tiến hành khảo sát, nhóm nhận thấy các vấn đề sức khỏe chủ yếu tập
trung trong nhóm khối lớp 6 . Dễ nhận thấy như, trong 128 học sinh khối
lớp 6 đã có tất cả 28 em học sinh bị cận thị ( chiếm 21,88%). Các kết quả
về bệnh ở nhóm tuổi này được thể hiện cụ thể trong bảng 2.

Bảng 2: Tỉ lệ mắc các bệnh của khối 6 trường THCS Xã Kim Thái
huyện Vụ Bản.
STT

NHÓM BỆNH

N
9


%


1
2
3
4
5

Cận thị học đường
Nguy cơ thừa cân béo phì
Đe dọa suy dinh dưỡng
Vấn đề răng miệng
Các bệnh về tim mạch

28
7
13
21
1

21,88
5,47
10,16
16,41
0,78

Từ các kết quả khảo sát trên, nhóm nhận thấy vấn đề cận thị học đường và
vấn đề răng miệng chiếm tỷ lệ cao trong số các bệnh của khối lớp 6 tại trường
THCS xã Kim Thái. Bên cạnh đó, theo như số liệu từ sổ khảo sát của cơ quan y

tế học đường trường THCS xã Kim Thái trong tổng số học sinh khối lớp 6 thì tỷ
lệ học sinh bị cận thị học đường là 21,88 % và tỷ lệ về các vấn đề răng miệng
chiếm 16,41% ngoài ra còn có đe dọa suy dinh dưỡng chiếm 10,16%
Nên các vấn đề sức khỏe mà nhóm nhận thấy sau khi tiếng hành khảo sát:
-

Vấn đề 1: Cận thị học đường
Vấn đề 2: Vấn đề răng miệng
Vấn đề 3: Đe dọa suy dinh dưỡng
Vấn đề 4: Nguy cơ thừa cân béo phì
Vấn đề 5: Các bệnh về tim mạch
Nhóm đã tiến hành chấm điểm các vấn đề trên để xác định vấn đề sức
khỏe thực sự. Kết quả được thể hiện trong bảng 3.
Bảng 3: Xác định vấn đề sức khỏe

ST
T
1
2
3
4

Tiêu chuẩn để xác định vấn đề sức
khỏe
Vấn đề vượt quá mức bình thường
Vấn đề gây tổn hại và đe dọa
nghiêm trọng sức khỏe cộng đồng
Vấn đề là nhu cầu cấp thiết được cả
cộng đồng quan tâm
Vấn đề có thể giải quyết được

Cộng

Điểm
VĐ 1 VĐ 2 VĐ 3
3
2
1
3
3
3

VĐ 4 VĐ 5
1
1
2
3

3

2

3

2

1

3
12


2
9

2
9

2
7

1
6

Từ kết quả trên, nhóm đã xác định được 3 vấn đề sức khỏe đang tồn tại:
-

Vấn đề 1: Cận thị học đường
Vấn đề 2: Các vấn đề răng miệng
Vấn đề 3: Đe dọa suy dinh dưỡng

10


Từ các vấn đề trên, nhóm tiến hành chấm điểm và lựa chọn ra vấn đề sức
khỏe ưu tiên là vấn đề 1, cận thị học đường . Kết quả chấm điểm được thể
hiện trong bảng 4.
Bảng 4: Lựa chọn các vấn đề sức khỏe ưu tiên
STT
1
2
3

4
5
6
Tổng

Tiêu chuẩn để xét ưu tiên
Mức độ phổ biến của vấn đề (nhiều người mắc
hoặc liên quan)
Mức độ trầm trọng của vấn đề (tỷ lệ tử vong
cao, gây tàn phế, thiệt hại về kinh tế)
Ảnh hưởng đến những người có khó khăn
(người nghèo, vùng sâu, vùng xa…)
Có khả năng giải quyết (đã có phương pháp,
phương tiện, kỹ thuật…)
Kinh phí chấp nhận được
Cộng đồng sẵn sàng tham gia giải quyết

VĐ1
3

Điểm
VĐ2
3

VĐ3
2

2

1


3

3

2

3

3

3

1

3
3
17

2
3
14

1
2
12

V. PHÂN TÍCH VẤN ĐỀ
1. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu: 32 học sinh tại lớp 6A trường THCS xã Kim

Thái huyện Vụ Bản tỉnh Nam Định
- Phương pháp nghiên cứu: Mô tả cắt ngang
- Phương pháp thu thập thông tin: Phỏng vấn trực ti ếp ( s ử d ụng b ộ
câu hỏi thiết kế sẵn)
2. Thu thập thông tin
- Để khảo sát thực trạng bệnh thoái hóa khớp tại xóm 1 xã Mỹ Xá nhóm
sử dụng bộ câu hỏi gồm 49 câu hỏi ( phụ lục 2)
- Tổ chức thu thập thông tin:
•
•
•
•

Thời gian: 20-21/9/2017
Địađiểm: Xóm 1 xã Mỹ Xá
Đối tượng : người cao tuổi
Số lượng: 30 đối tượng

bị bệnh thoái hóa kh ớp
11


Sau khi lựa chọn vấn đề sức khỏe ưu tiên, nhóm đã tiến hành xây d ựng bộ
câu hỏi và khảo sát 30 người cao tuổi bị thoái hóa kh ớp t ại xóm 1 – Mỹ Xá
–Nam Định. Kết quả thu được như sau:
-

-

Trong tổng số 30 người có: 13 người là nam, còn lại 17 ng ười là n ữ

giới.
Đa phần đều mắc bệnh trong thời gian tương đối dài. Cụ thể, trong
30 cụ có:
+ 11 người mắc bệnh trong thời gian dưới 5 năm
+ 10 người mắc bệnh trong thời gian từ 5 – 10 năm
+ Và có tới 9 người mắc bệnh trên 10 năm
+ Đặc biệt là không có ai mới phát hiện bệnh mắc dưới 1 năm

Tỷ lệ các loại thoái hóa khớp:

Từ kết quả khảo sát 30 người cho thấy: tỷ lệ người m ắc thoái hóa
khớp gối và thoái hóa cột sống thắt lưng chiếm tỷ lệ cao nhất. Đ ặc bi ệt
trong số 30 người được khảo sát có tới 15 người ( chiếm 50%) bị thoái hóa
đồng thời 2 khớp trở lên.
-

Phương pháp điều trị đã dùng

Với phương pháp điều trị bằng y học cổ truyền, phương pháp đ ược áp
dụng chủ yếu là tập thể dục ( 20 người áp dụng), mà ở đây đi b ộ là
phương pháp được áp dụng chính. Tuy nhiên, việc tập luy ện này di ễn ra
không liên tục. Cụ thể: chỉ có 6 người ( 30%) tập luy ện hàng ngày, còn l ại
đa chỉ tập khoảng 3 – 5 lần/tuần, thậm chí là ít h ơn.
-

Tuy nhiên, việc kiểm tra khớp định kỳ, lại không đ ược quan tâm.

Đa phần mọi người đều tự ý mua thuốc hoặc nghe theo lời mách c ủa
người quen về phương pháp điều trị. Tỷ lệ người đi khám sức kh ỏe đ ịnh
kỳ chỉ khoảng 13,3% ( 4/30 người).


12


-

Về chế độ dinh dưỡng:

Đa phần người bệnh đều coi rằng dinh dưỡng ít có giá trị trong điều
trị bệnh và không áp dụng một chế độ ăn phù h ợp v ới bệnh thoái hóa
khớp, chỉ cho rằng ăn uống ngon miệng, đủ chất là được. Hoặc cũng có
những người theo kinh nghiệm bản thân hoặc được mách bảo thì cũng
chỉ cho rằng ăn các món như cà muối, dưa ghém sẽ khiến cho tình tr ạng
đau tăng lên.
2.Nguyên nhân của tình trạng này là do người bệnh ít đ ược ti ếp cận t ư
vấn đầy đủ, rõ ràng về bệnh. Nguồn thông tin chủ yếu người bệnh l ấy từ
nhân viên bán thuốc, người quen mách bảo. Những thông tin trên các kênh
truyền thông ít được người bệnh quan tâm,chú ý. Cá bi ệt, có nh ững ng ười
mắc bệnh đã lâu năm nhưng chỉ đi khám duy nhất 1 lần đầu phát hi ện
bệnh và vẫn tiếp tục sử dụng theo thuốc đó mà không hề đi khám lại đ ể
được tư vấn điều trị, chăm sóc.

VI. ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP
Qua quá trình thu thập, phân tích số liệu về các v ấn đề s ức kh ỏe c ủa
xã Mỹ Xá- Thành phố Nam Định chúng em đã xây dựng và đưa ra nh ững
giải pháp chính sau :
Truyền thông về bệnh thoái hóa khớp cũng như các biện pháp t ự
chăm sóc giúp cải thiện tình trạng , nâng cao chất lượng cuộc sống.
2. Truyền thông nhằm nâng cao kỹ năng thực hành chăm sóc và duy trì
thực hành chăm sóc cho đối tượng người cao tuổi mắc bệnh thoái

hóa khớp nói riêng và người cao tuổi và người nhà của đối t ượng nói
chung.
3. Thảo luận với cán bộ y tế thôn các hoạt động giúp đối t ượng duy trì
hành vi sức khỏe.
- Mục tiêu chung: nâng cao khả năng tự chăm sóc của người cao tuổi
mắc bệnh thoái hóa khớp.
- Mục tiêu cụ thể:
+ Nâng cao kiến thức của người bệnh về thoái hóa kh ớp.
+ Người cao tuổi được hướng dẫn 1 số bài tập giúp cải thiện tình
trạng thoái hóa khớp
.
+ Người cao tuổi có ý thức duy trì các bài tập.
VII. LẬP KẾ HOẠCH CAN THIỆP
1.Thời gian, địa điểm
1.

13


Thời gian: 14h30’- 16h30’ ngày 27/09/2017
Địa điểm: nhà bác trưởng thôn Xóm 1 - xã Mỹ Xá – Nam Định
 Phụ trách chuẩn bị: Đỗ Thị Ngọc Lan, liên hệ với y tế thôn và tr ưởng
thôn mượn địa điểm và nhờ hỗ trợ.
2. Đối tượng tham gia
- Người cao tuổi mắc thoái hóa khớp.
- Lưu ý: các hoạt động của chương trình di ễn ra theo tinh th ần t ự
nguyện, không bắt buộc.
 Phụ trách chuẩn bị: Đoàn Hoa Mỹ, phát giấy m ời.
3.Nội dung can thiệp
- Truyền thông tầm quan trọng của chế độ vận động trong chăm sóc

bệnh thoái hóa khớp.
- Thảo luận nâng cao khả năng tự tập luyện, vận động của ng ười già b ị
thoái hóa khớp.
- Hướng dẫn cho người cao tuổi mắc bệnh thoái hóa kh ớp nh ững bài t ập
cơ bản giúp cải thiện tình trạng đau khớp và vận động kh ớp kém.
 Phụ trách chuẩn bị: Hoàng Thị Hòa – L ương Thị Nam, chuẩn b ị n ội
dung tư vấn, các bài tập vận động.
4.Phương tiện hỗ trợ
- Tờ rơi, tranh ảnh…
 Phụ trách chuẩn bị: Đoàn Hoa Mỹ.
VIII. TIẾN HÀNH CAN THIỆP
-

-

-

Nhóm tiến hành can thiệp tại nhà bác trưởng xóm vào lúc 14h30’ ngày
27/09/2017.
Trước khi tiến hành can thiệp hành vi, nhóm có trình bày cho đ ối t ượng
can thiệp hiểu được tầm quan trọng, ý nghĩa của tập luyện, v ận đ ộng
đối với bệnh thoái hóa khớp.
Nhóm hướng dẫn bài tập vận động cho đối tượng áp dụng:
BÀI TẬP CHO NGƯỜI THOÁI HÓA KHỚP

Bài tập gồm 5 động tác, trước khi tập ông bà nên kh ởi động các kh ớp
bằng cách đi bộ nhẹ nhàng khoảng 5 phút.
1.

CĂNG CƠ TỨ ĐẦU ĐÙI:

+ Ngồi ghế tựa, giữ cho lưng thẳng, 2 tay đặt lên đùi, th ả l ỏng
toàn thân.
+ Duỗi chân phải ra trước, bàn chân hợp với cẳng chân 1 góc
90*, từ từ đưa chân phải lên trên đến ngang hông,gi ữ t ư thế này

14


trong 5 giây ( có thể giữ 10 giây, 20 giây tùy theo kh ả năng c ủa
ông/bà)
+Nhẹ nhàng hạ chân xuống (chú ý giữ thẳng chân), sau đó đ ổi
chân.
2.

TẬP CƠ THẮT LƯNG CHẬU:
+Ngồi ghế tựa, giữ cho lưng thẳng, 2 tay đặt lên đùi, nâng chân
phải lên và giữ trong 20 giây.
+Nhẹ nhàng hạ chân xuống, sau đó đổi chân.
Trường hợp không tự nâng chân được, có thể dùng 2 tay nâng chân
lên.

3.

ĐỨNG TẤN:
+Ngồi ghế tưa, giữ cho lưng thẳng, đưa 2 tay ra phía tr ước, lòng
bàn tay úp.
+Từ từ đứng dậy cho đến khi đùi hợp với cẳng chân một góc
150* thì dừng lại, giữ tư thế này trong 5- 20 giây
+ sau đó từ từ ngồi xuống, đưa tay về vị trí ban đầu.


4.

ĐỨNG VỊN GHẾ VÀ CO CHÂN:
+Đứng vịn tay vào thành ghế, giữ cho lưng thẳng, lấy chân phải
làm trụ, chân trái co ra sau sao cho cẳng chân song song v ới mặt sàn,
mũi bàn chân hướng xuống đát, giữ tư thế này 5-20 giây, sau đó đ ổi
chân.

5.

ĐỨNG VỊN GHẾ VÀ DẠNG CHÂN:
+ Đứng vịn tay vào thành ghế, giữ cho lưng thẳng, lấy chân phải
làm trụ, chân trái dạng sang bên, giữ tư thế này 5-20 giây, sau đó đổi
chân.
( CÁC BÀI TẬP TRÊN TẬP TRONG 3-5 PHÚT, LUÔN PHIÊN 2
CHÂN,LUÔN GIỮ CHO LƯNG THẲNG, NGÀY TẬP 2-3 LẦN. )

15


Hình 1.Các động tác cho bài tập vận động

16


Hình 2. Công tác chuẩn bị cho buổi truyền thông

17



18


19


20


21


22


Hình 3-10. Tiến hành can thiệp truyền thông
IX. ĐÁNH GIÁ SAU CAN THIỆP
- Ngay sau buổi truyền thông, nhóm tiến hành đánh giá ngay tại ch ỗ.
23


- Công cụ đánh giá là bảng kiểm ( phụ lục 3).
- Kết quả đánh giá sau can thiệp: Buổi can thiệp có s ự tham gia của 7
người trên 60 tuổi mắc thoái hóa khớp. Trong đó, có 6 ng ười đã th ực hi ện
theo được các bước trong bài tập, có 1 người chỉ th ực hiện đ ược các đ ộng
tác như Căng cơ tứ đầu đùi, tập cơ thắt lưng chậu. Tuy nhiên chỉ m ới có 2
người thực hiện được chuẩn chỉnh các động tác, từ tư th ế đ ến th ời gian
duy trì của động tác.
- Để đảm bảo đối tượng có thể duy trì được các bài tập và tránh quên
động tác sau buổi can thiệp, nhóm đã phát t ờ rơi mô tả l ại đ ầy đ ủ và chi

tiết bài tập cho những người tham gia.
X. KẾT LUẬN
Qua quá trình học tập cộng đồng tại địa phương, dưới sự h ướng dẫn
của thầy cô trong bộ môn, cùng sự giúp đỡ của các cán bộ y tế xã kết h ợp
với khảo sát thực tế thực tại một số hộ gia đình trong thôn, tham kh ảo
bản báo các của trạm y tế, các sổ sách lên quan; nhóm th ực tập chúng em
nhận thấy tại địa phương còn tồn tại một số vấn đềsức kh ỏe nh ư sau:
-

Dịch sốt xuất huyết hoành hành đã và đang được cán bộ y tế thôn tích
cực kiểm soát chặt chẽ.
Trên đối tượng người cao tuổi tỉ lệ mắc các bệnh mạn tính nh ư tăng
huyết áp, thoái hóa khớp,…cao và có xu hướng gia tăng.
Trên đối học sinh tỷ lệ cận thị học đường cao và có xu h ướng xuất hiện
sớm....

Từ việc thu thập và phân tích số liệu từ bộ công cụ đánh giá ban đ ầu,
cùng với sự phân công của trạm trưởng trạm y tế Mỹ Xá, nhóm đã l ựa
chọn vấn đề sức khỏe ưu tiên là “ bệnh thoái hóa kh ớp ở người cao tu ổi”.
Nhóm đã thảo luận, tham khảo ý kiến từ các cán bộ y tế thôn và đ ề ra một
số giải pháp can thiệp giúp nâng cao kiến thức về bệnh và nâng cao kĩ
năng thực hành chăm sóc cho đối tượng.
Từ kết quả thu thập được qua bộ công cụ đánh giá lần hai, chúng em
thấy được thực trạng bệnh thoái hóa khớp ở người cao tuổi trên đ ịa bàn
xã nhà như sau:
-

Từ kết quả khảo sát 30 người cho thấy: tỷ lệ người m ắc thoái hóa
khớp gối và thoái hóa cột sống thắt lưng chiếm tỷ lệ cao nhất. Đặc biệt
24



-

-

-

-

trong số 30 người được khảo sát có tới 15 người ( chiếm 50%) b ị thoái
hóa đồng thời 2 khớp trở lên.
Thời gian mắc bệnh của nhóm đối tượng tương đối dài, có ng ười m ắc
trên 10 năm, trong khi đó còn chưa kể có người có bi ểu hiện đau l ưng
mỏi gối một thời gian trước khi đi khám và được chuẩn đoán là thoái
hóa, nhóm này chủ yếu tự điều trị tại nhà theo cách của người m ắc
cùng triệu chứng hay nhân viên bán thuốc.
Lứa tuổi mắc bệnh phân bố khá rộng tử 46 đến khoảng 90 tu ổi, đi ều
này đáng báo động ví các bác tuổi dưới 50 còn n ằm trong đ ộ tu ổi lao
động, mắc thoái hóa khớp ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống v ật chất
lấn tinh thần của đối tượng, ở độ tuổi cao hơn thời gian mắc bệnh
tương đối lâu và tình trạng bệnh trầm trọng làm kh ả năng v ận đ ộng
của các cụ hạn chế rất nhiều điều này là yếu tố nguy cơ của nhiều
bệnh mạn tính khác như cao huyết áp, tim mạch,….
Việc điều trị bệnh của nhóm đối tượng còn tồn tại nhiều h ạn ch ế, các
đối tượng không có thói quen đi khám sức khỏe định kì mặc dù h ầu h ết
các đối tượng đều có bảo hiểm y tế, việc tập luyên th ể dục nh ằm c ải
thiện tình trạng bệnh đã được áp dụng tuy nhiên tập luy ện ch ưa đều
đặn, một số người tự ý mua thuốc khi có triệu ch ứng bệnh theo s ự ch ỉ
dẫn của người cùng triệu chứng hoặc thuốc mà lần tr ước uống th ấy

đỡ, thêm vào đó là việc không hiểu rõ về th ực phẩm chức năng coi đó là
thuốc sử dụng không có sự chỉ dẫn của thầy thuốc.
Phần lớn đối tượng nhận thấy chế độ ăn, việc kiểm soát cân n ặng có
ảnh hưởng đến tình trạng bệnh. Tuy nhiên, việc thay đổi thói quen n ấu
nướng của các đối tượng chưa rõ rệt. Đối tượng biết ph ải ăn h ạn ch ế
muối nhưng chưa biết mì chính cũng là muối và có thói quen cho nhiều
mì chính khi nấu nướng.

Bảng 5. Tổng kết quá trình hoạt động của nhóm trong thời gian th ực tập
cộng đồng (11/09/2017 – 29/09/2017) tại Mỹ Xá – Nam Đ ịnh
Ngày
11/09/201
7

Công việc
-

12/09/201
7

-

Thu thập số liệu ban đầu
Liên hệ trưởng trạm khai thác thông tin tổng
quát về phân bố dân số, địa điểm dân cư.
Quan sát môi trường xung quanh
Tham khảo số liệu có sẵn tại trạm y tế, lựa chọn
địa điểm thu thập thông tin.
25