Ngày soạn: 4/02/2018
Ngày giảng:
Tiết
40
41
42

8A

8B

CHỦ ĐỀ: PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP
TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX
(Tiết 40,41,42; Bài 26 + 27)
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức
- Việc phân hóa trong triều đình Huế sau Hiệp ước 1884: phe chủ chiến và phe
chủ hòa
- Hiểu được khái niệm “phong trào Cần vương”, biết được hai giai đoạn của
phong trào Cần vương.
- Những cuộc khởi nghĩa điển hình trong phong trào Cần Vương.
- Nguyên nhân, diễn biến, những bài học kinh nghiệm rút ra từ cuộc khởi nghĩa,
ý nghĩa lịch sử của phong trào.
- Một loại hình đấu tranh của nhân dân ta cuối thế kỉ XIX điển hình là cuộc khởi
nghĩa Yên thế có thanh thế nhất tồn tại gần 30 năm, Pháp phải hai lần đề nghị
hoà hoãn với Hoàng Hoa Thám
- Nguyên nhân bùng nổ, nguyên nhân tồn tại, diễn biến của cuộc khởi nghĩa
2. Kĩ năng
- Rèn kĩ năng sử dụng bản đồ, kĩ năng tường thuật các cuộc khởi nghĩa trong
phong trào Cần Vương, kĩ năng so sánh, nhận xét rút ra bài học kinh nghiệm.
- Kĩ năng đối chiếu, so sánh, phân tích, tổng hợp các sự kiện lịch sử và nhân vật

lịch sử.
3. Thái độ
- Giáo dục lòng yêu nước tinh thần tự hào dân tộc.
- Tôn trọng, biết ơn các văn thân sĩ phu yêu nước đã hi sinh cho dân tộc.
- Giáo dục cho Hs lòng biết ơn những anh hùng dân tộc
- Nhận thấy rõ khả năng cách mạng to lớn,có hiệu quả của nhân dân ta
- Sự hạn chế của phong trào nông dân trong khi tiến hành đấu tranh giai cấpvà
đấu tranh dân tộc,phong trào muốn thắng lợi phải có giai cấp tiên tiến lãnh đạo
* THMT:
+ Xác định các địa danh nổ ra các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần vương
+ Sử dụng lược đồ các địa phương để miêu tả về mặt địa lí và việc lợi dụng địa
hình trong chiến đấu của nhân dân Việt Nam từ đó rút ra kết luận về những đặc
điểm của khởi nghĩa.
4. Định hướng năng lực cần hình thành:
- Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực tự giải quyết vấn đề, năng lực sáng
tạo, năng lực hợp tác, sử dụng ngôn ngữ, năng lực sáng tạo.


- Năng lực chuyên biệt: Tái tạo kiến thức, xác định mối quan hệ giữa các sự
kiện, nhận xét đánh giá.
II. Hình thức, phương pháp và kĩ thuật dạy học:
1. Hình thức: Dạy học tập trung tại lớp học
2. Phương pháp: Phương pháp đàm thoại gợi mở, phương pháp thảo luận
nhóm.
3. Kỹ thuật dạy học: Kỹ thuật động não.
III. Chuẩn bị:
1. Giáo viên
- Lược đồ vụ biến kinh thành Huế 7-1885.
- Chân dung các sĩ phu: vua Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết...
- Lược đồ cuộc khởi nghĩa Hương Khê.

- Bản đồ hành chính VN
- Bản đồ khởi nghĩa Yên Thé
- Tranh ảnh về phong trào, tư liệu cuộc khởi nghĩa
2. Học sinh:
- Tư liệu sưu tầm, SGK, bảng nhóm
IV. Tiến trình lên lớp:
1.Ổn định tổ chức:
Tiết
8A
8B
HS nghỉ học
40
41
42
2. Kiểm tra bài cũ:
- Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh.
3. Các hoạt động dạy - học:
*Hoạt động 1: Khởi động
Sau Hiệp ước 1884 và cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành
Huế tháng 7 năm 1885, triều đình hoàn toàn đầu hàng. Nhân dân tiếp tục đấu
tranh dưới ngọn cờ Cần vương và có nhiều cuộc khởi nghĩa lớn nổ ra trong thời
kì này.
*Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới:
Hoạt động của GV+ HS

Dự kiến kết quả thu được sau hoạt động

* Nội dung 1: Cuộc phản công của phái chủ chiến tại kinh thành Huế. Vua
Hàm Nghi ra “Chiếu Cần vương”
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái

chủ chiến ở Huế tháng 7-1885
a. Bối cảnh
- Sau hai điều ước, phe chủ chiến vẫn nuôi hi
- Em hãy trình bày bối cảnh vụ vọng giành lại quyền thống trị từ tay Pháp
biến kinh thành Huế 5-7-1885? + Họ xây dựng lực lượng, tích trữ lương thảo,
khí giới.


+ Đưa Hàm Nghi lên ngôi.
- Phái chủ chiến đã làm gì để + Thủ tiêu phần tử thân Pháp.
chuẩn bị cho cuộc chiến?
+ Chuẩn bị phản công Pháp.
- Pháp lo sợ tìm cách diệt phái chủ chiến.
- Thái độ của Pháp ntn?
- Em hãy trình bày diễn biến vụ
biến kinh thành Huế?
- GV sử dụng lược đồ.
- Em có suy nghĩ gì về việc làm
của Tôn Thất Thuyết?
(Thể hiện tinh thần đấu tranh
bất khuất của dân tộc)

- Vì sao phong trào Cần Vương
bùng nổ?
THMT: GV dùng lược đồ cho
HS xác định các địa danh nổ ra
các cuộc khởi nghĩa trong
phong trào Cần vương
Bước 1: Chuyển giao nhiệm
vụ học tập: GV chia lớp thành

6 nhóm phát phiếu học tập cho
HS thảo luận về 2 giai đoạn
của phong trào Cần vương
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
học tập
HS thực hiện nhiệm vụ hợp tác
nhóm điền vào PHT theo yêu
cầu dưới sự quan sát của GV.
Bước 3: Báo cáo kết quả và
thảo luận:
Sau thảo luận gọi đại diện trả
lời, nhóm khác nhận xét bổ
sung.
Bước 4: Đánh giá kết quả
thực hiện nhiệm vụ học tập:
GV nhận xét các nhóm trong
quá trình hoạt động; nhận xét,
phân tích, đánh giá kết quả của

b. Diễn biến
- Đêm 4 rạng 5-7-1885 vụ biến kinh thành
Huế bùng nổ.
- TTT hạ lệnh tấn công đồn Mang Cá, toà
Khâm sứ.
- Lúc đầu, địch hoảng hốt, rối loạn, sau đó
chúng tổ chức lực lượng tràn vào kinh thành
Huế.
- Chúng tàn sát,cướp bóc, giết hại hàng trăm
người vô tội.
2. Phong trào Cần Vương

a. Nguyên nhân
- Vụ biến kinh thành Huế thất bại
- Vua Hàm Nghi ra chiếu Cần Vương
- Một phong trào kháng Pháp lan rộng, gọi là
phong trào Cần vương.
b. Diễn biến:

Chia hai giai đoạn:
- Giai đoạn 1: 1885-1888 khởi nghĩa nổ ra
khắp Bắc, Trung Kì, được đông đảo nhân dân
ủng hộ.
+ Tiêu biểu: Mai Xuân Thưởng, Nguyễn
Xuân Ôn...
+ 1886 TTT sang TQ cầu viện, vua Hàm Nghi
bị bắt và bị đày sang An-giê-ri.
- Giai đoạn 2: 1888-1896 PT qui tụ thành
những cuộc khởi nghĩa lớn.
+ KN Ba Đình


từng nhóm và trình bày  chốt
ý ghi bảng.

+ KN Bãi Sậy
+ KN Hương Khê
+ KN Hùng Lĩnh.

* Nội dung 2: Những cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào Cần Vương

- Lãnh đạo cuộc KN Hương

Khê là ai ?
- THMT: Địa bàn hoạt động
của nghĩa quân như thế nào ?
(Chú ý miêu tả địa hình, địa thế
của nghĩa quân)

- GV dùng lược đồ trình bày
diễn biến của cuộc khởi nghĩa
Hương Khê.

1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887)
(Không học)
2. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883-1892)
(Không học)
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895)
a.Lãnh đạo
- Phan Đình Phùng, Cao Thắng
b. Địa bàn
- Căn cứ chính Ngàn Trươi, Hương Khê
- Đại bàn 4 tỉnh TH, Nghệ An, Hà Tĩnh,
Quảng Bình
c. Diễn biến: K/n chia 2 giai đoạn:
- Giai đoạn I: 1885- 1888
+ Xây dựng căn cứ, chuẩn bị lực lượng, rèn
vũ khí.
- Giai đoạn II: 1888-1895
+ Nghĩa quân hoạt động mạnh, đẩy lùi nhiều
cuộc vây quét lớn của địch
+ Pháp tập trung binh lực bao vây, cô lập, tấn
công Ngàn Trươi.

+ 28- 12- 1895 Phan Đình Phùng hi sinh,
nghĩa quân tan rã.

Bước 1: Chuyển giao nhiệm
vụ học tập:
Gv chia lớp 6 nhóm cho HS
thảo luận câu hỏi:
- Tại sao nói cuộc khởi nghĩa
Hương Khê là cuộc khởi nghĩa
tiêu biểu nhất trong phong trào
Cần Vương ?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
học tập
HS thực hiện nhiệm vụ hợp tác
nhóm theo yêu cầu dưới sự
quan sát của GV.
Bước 3: Báo cáo kết quả và
thảo luận:
Sau thảo luận gọi đại diện trả
lời, nhóm khác nhận xét bổ
d. Vì:
sung.
- Cuộc KN có quy mô lớn, địa bàn rộng


Bước 4: Đánh giá kết quả
- Thời gian tồn tại 10 năm
thực hiện nhiệm vụ học tập:
- Tính chất ác liệt: Chống Pháp và phong kiến
GV nhận xét các nhóm trong

- Tổ chức chặt chẽ, chỉ huy thống nhất
quá trình hoạt động; nhận xét,
- Tự chế tạo được vũ khí…
phân tích, đánh giá kết quả của
từng nhóm và trình bày  chốt
ý ghi bảng.
* Nội dung 3: Khởi nghĩa Yên thế
- THMT: Em hãy xác định vị I. Khởi nghĩa Yên thế (1884 - 1913)
trí Yên Thế trên bản đồ
* Căn cứ Yên thế.
- Vì sao cư dân Yên Thế khởi - Nằm phía Tây Bắc tỉnh Bắc Giang
nghĩa? HS: Họ từng bị cướp - DT: 40-50km2, địa hình hiểm trở
đất, tha phương cầu thực tìm * Nguyên nhân
đến Yên Thế lập nghiệp ...quê - Lòng căm thù đế quốc, phong kiến
hương thứ hai của họ
-> nổi dậy giữ đất, giữ làng
Bước 1: Chuyển giao nhiệm
* Diễn biến:
vụ học tập:
Thời gian
Hoạt động
GV hướng dẫn HS lập bảng
1884nhiều toán quân hoạt động
thống kê các giai đoạn của
1892
riêng lẻ ở Yên Thế, chưa
cuộc khởi nghĩa theo phiếu học
có sự thống nhất. Thủ lĩnh
tập.
tối cao lúc bấy giờ là Đề

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
Nắm. Sau khi Đề Nắm mất
học tập
(4-1892), Đề Thám trở
HS thực hiện nhiệm vụ hợp tác
thành chỉ huy tối cao của
nhóm thống kê các giai đoạn
cuộc khởi nghĩa.
của cuộc khởi nghĩa vào phiếu
1893Nghĩa quân vừa chiến đấu,
học tập.theo yêu cầu dưới sự
1908
vừa xây dựng cơ sở với 2
quan sát của GV.
lần giảng hòa với Pháp
Bước 3: Báo cáo kết quả và
(1894, 1897 - 1908)
thảo luận:
Sau thảo luận gọi đại diện trả
1909Pháp tập trung lực lượng
lời, nhóm khác nhận xét bổ
1913
mở một cuộc tấn công lớn
sung.
lên Yên Thế. Trải qua
Bước 4: Đánh giá kết quả
nhiều ngày lực lượng
thực hiện nhiệm vụ học tập:
nghĩa quân bị cạn kiệt.
GV nhận xét các nhóm trong

Đến ngày 10-3-1913, Đề
quá trình hoạt động; nhận xét,
Thám bị ám hại, cuộc khởi
phân tích, đánh giá kết quả của
nghĩa đi đến tan rã.
từng nhóm và trình bày  chốt
ý ghi bảng.
? Vì sao phong trào kéo dài gần * Nguyên nhân tồn tại lâu dài của cuộc
30 năm
khởi nghĩa Yên Thế.


HS trả lời.
? Vì sao phong trào thất bại?

+ Phong trào đã giải quyết vấn đề về dân tộc
và vấn đề về ruộng đất cho nông dân
II Phong trào chống Pháp của đồng bào
miền núi
(Không học)

* Hoạt động 3: Luyện tập.
1. Vì sao phong trào vũ trang chống Pháp đều thất bại?
( Thiếu bộ phận lãnh đạo có đầy đủ năng lực, khủng hoảng về đường lối, ngọn
cờ Cần vương đà lạc hậu không đủ sức thuyết phục nhân dân, phong trào thiếu
liên hệ chặt chẽ...)
2. Phong trào Yên Thế khác các cuộc khởi nghĩa khác cùng thời ở điểm nào?
(Tồn tại lâu, lãnh đạo là nông dân, dùng lối đánh du kích, vận động, bắt con tin,
kết hợp vấn đề dân tộc với vấn đề ruộng đất giữ ruộng giữ làng, giữ bản, giữ
rừng).

* Hoạt động 4: Vận dụng.
GV cho HS thảo luận nhóm so sánh sự giống và khác nhau của các phong trào
chống Pháp cuối XIX với phong trào Cần vương
HS thảo luận
- Giống nhau
+ muốn giải phóng dân tộc
+ Hình thức khởi nghĩa vũ trang
- Khác nhau
Phong trào
Mục tiêu
Lãnh đạo
Địa bàn
Thời gian
Cần vương
khôi phục chế văn thân sĩ
một địa
1885-1895
độ phong kiến phu
phương nhất
định
Phong trào
Đánh giặc
nông dân, tù
Hoạt động
cuối XIX đầu
yêu nước cuối giành cơm no trưởng miền
nhiều tỉnh
XX
XIX
áo ấm

núi
*Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng:
- Sưu tầm tranh ảnh liên quan đến bài
học qua sách, báo, internet.
Học sinh thực hiện tìm hiểu thêm ở
- Tham khảo tài liệu
nhà
V. Kết thúc chủ đề:
1. Củng cố:
- GV củng cố kiến thức bài học
- HS làm các bài tập trong SKG
2. Dặn dò:
- Học sinh học bài và trả lời các câu hỏi trong SGK
- Chuẩn bị bài 28:Trào lưu cải cách…. thế kỷ XIX
3. Rút kinh nghiệm cho chủ đề:
- Kiến thức:………………………………….....…………………………….........
.................................................................................................................................


.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
- Kỹ năng:…………………………………………………………………………
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
- Thái độ:…………………………………………………………………………
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................