Nam Cao, một nhà văn tài hoa với bút pháp cực kỳ tinh tế đã tạo nên một kho tang tác
phẩm văn học đồ sộ, mang tính nhân đạo của riêng mình. Đa số tác phẩm của ông điều nói
về tình người, nói về sự nghèo khổ và những hình tượng trong các tác phẩm đó điều là một
đại diện cho cái đẹp của con người. Sinh ra trong một gia đình nghèo khổ ở làng Đại Hoàng,
nhưng vì sự nghèo khó đó nó đã gúp ông có thêm nghị lực để vươn tới thành công. Trong
những tác phẩm mà ông đã từng viết thì Chí Phèo là một tác phẩm điển hình của sự nghèo
khổ và bất hạnh của người nông dân trước cách mạng tháng tám. Đại diện cho cái đẹp cũng
như sự bần cùng hóa của bản thân đối với xã hội thực dân lúc bấy giờ.

Chí phèo – một con người từ thuở nhỏ có một bản chất vô cùng lương thiện và chất phát. Một
con người biết nhận thức rỏ của mình về cuộc sống thực tại, sống vì mọi người. Nhưng không
ngờ, sau một lần bị tổn tương bởi sự cướp mất danh dự và nhân phẩm, bị đẩy vào tù thì bản
thân của Chí đã trở thành một kẻ mất nhân tính, máu lạnh và vô cùng tàn bạo.

Từ thuở bé, Chí được sinh ra và được nhặt tại lò gạch, Nói như thế, ta cũng đủ hiểu cuộc
sống của Chí đã vô cùng cực khổ từ thuổ nhỏ, một cuộc sống không cha, không mẹ không
người thân. Với một sự khởi đầu của một cuộc đời của con người như thế thì ta cảm thấy
rằng rất quá đáng, một số phận bị ông trời an bày mà không thể nào thay đổi được. Rất
may, nhờ sự đùm bọc của những người trong làng Vũ Đại, thì nhờ sự đùm bọc ấy chí đã được
nuôi, được sống và lớn trong vòng tay của mọi người. Nhưng không ngờ…lại lớn lên và làm
không công trong nhà lão Bá Kiến.
Chí lớn lên trong nhà của Bá Kiến, và hình như với công việc không công trong nhà Bá Kiến
thì trong tâm trí của Chí luôn đặt một dấu chấm hỏi khá lớn, đó chính là sống ở đây là để trả
nợ? nhưng trả nợ về cái gì? Món nợ này từ đâu ra. Hầu như không chỉ trả nợ ở trong nhà Bá
Kiến không, mà trả nợ cho tất cả những người trong làng Vũ Đại, ai muốn Chí trả nợ thì trả
mà với công việc không công thì tiền đâu mà trả? Với lại, Chí là một kẻ tay trắng tay, không
có một số tiền hay miếng đất ruộng nào,vả lại hằng ngày còn phải chịu nhiều sự áp bức hơn
hết là làm việc cực kỳ nặng nhọc.
Đây chính là số phận của một kẻ không cha không mẹ, không họ hang thân thuộc, cứ lớn lên
và làm việc mang một tư tưởng như thế thì sẽ cứ tiếp mãi với số phận mà ông trời đã an bày.
Một số phận kém may mắn.

Sauk hi đi đưa vào nhà Bá Kiến làm thằng ở, không chỉ ngày nào cũng làm việc nặng nhọc
mà còn bị bóc lột rất nặng nề về danh dự và nhân phẩm của bản thân. Trong truyện, hành
động mà làm ta hiểu rõ nhất đó chính là lời kêu gọi của Bà Bá Kiến để đấm lưng xoa bóp,
nhưng phải làm theo kiểu… “dâm đãng”. Bản thân ủa Chí cương quyết không muốn làm vấn
đề này, và cương quyết không, bởi vì bản thân của Chí đả có nhận thức đúng đắn về hiện
thực sống. Nhưng không ngờ, hành độngcủa Bà Bá Kiến đã bị ông Bá Kiến phát hiện ra. Đỗ
lỗi cho Chí, tống chí vào tù một cách không hề thương tiếc. Trong khi đó, bản thân bị tội oan
vì không mắc một sai lầm nào cả, đó là do dự ép buộc mà bản thân Chí không bao giờ muốn.
Tuy bị tống vào tù một cách không thương tiếc, nhưng đây vẫn chưa phải mà một bi kịch lớn
nhất trong cuộc đời của Chí. Thậm chí với số phận mà ông trời đã sắp đặt sẵn cho chí thì hầu
hết những sự đau khổ, đau đớn luôn cứ ập vào đầu, hơn thế nữa là một con đường sống đầy


cạm bẫy. Đây chính là một mốc khởi đầu của một chuỗi bi kịch của cuộc đời. Tuy nhiên, bản
thân bây giờ sẽ không được xem như một con người nữa, dó là sự tước đoạt quyền làm
người.
Bước chân vào chốn nhà tù thực dân ấy, là một nơi tối tăm và đầy bẩn thỉu. Chí mang một
tâm trạng buồn bã và căm hận đến thấu xương những gì mà nhà Bá Kiến đã gây ra cho
mình. Thế là qua ngày này tháng nọ, chí bắt đầu có những dấu hiệu thay đổi đến không ngờ.
Từ một người lương thiện mà thay đổi trở thành có bản chất xấu xa và hình hài kì dị, thì đây
chính là sự thay đổi đáng kinh ngạc trong cuộc đời của Chí. Thông thường, để đánh giá một
con người để nhận ra người đó tốt hay xấu thì người đánh giá đưa ra hai tiêu chuẩn để quan
sát chính là tính cách và hình hài. Nếu như một con người mà bị trê trách khi có một đức tính
xấu xa và bỉ ổi thì người bị đánh giá đó sẽ không còn “giá trị nhân đạo” của một con người
cần phải có và rất cần thiết.
Nam Cao đã rất tài tình khi dùng bút pháp nghệ thuật tinh xảo của mình để miêu tả sự thay
đổi quá lớn của con người Chí sau khi ra tù, một sự thay đổi phải nói là không còn để nhận ra
nữa. Một hình dáng xấu xí bởi một khuôn mặt đầy vết sẹo gây ra, dàng đi khó nhìn cũng như
bản tính xấu Xa thì ta đây biết rằng Chí đã khong còn như trước nữa, cứ như hai người hoàn
toàn khác biệt cũng như không giống nhau ở một khía cạnh nào. “Hắn vừa đi vừa chửi, cứ

thế hắn cứ chửi, hắn chửi cha thằng nào dám đụng đến hắn” hoặc hành độc rạch mặt nằm
vạ – Đây, ta có thể nhận ra những sự thay đổi quá lớn trong con người của Chí thông qua
những sự miêu tả của Nam Cao. Tiếng chửi của Chí chính là sự cố tình, vì Chí muốn cho mọi
người mình đang tồn tại trong cái xã hội dơ bẩn này, tòn tại trng làng Vũ Đại. Tiếng chửi của
Chí vang ra rất xa, và khiến ai cũng mang một suy nghĩ xấu, hơn thế nữa là làm bản thân cô
đơn hơn, nhưng Chí bắt buộc phải chửi.
Tất cả những người long cái làng Vu Đại này hầu như điều nói Chí là một người không bình
thường, hắn là một con người tồi tệ và không có học thức. Hắn điên nặng rồi, gặp ai cũng
chửi, cứ mượn men rượu lên thì hắn chửi, thông qua câu cho ta hiểu rõ thêm: “nào là hắn
chửi trời, có hề gì? Trời đâu của riêng ai? Cứ thế hắn cứ chưởi”, Một vấn đế khá nổi bật xoay
quanh sự thay đổi lớn trong cuộc đời của Chí chính là hành động chửi với …. 3 con chó dữ.
Thông qua sự biểu hiện đáng kinh ngạc này chứng tỏ ngay cả nhận thức xung quanh hầu
như cũng mất đi và họ xem Chí là một người đáng để khing thường, tỏ ra thái thộ thờ ơ ghẻ
lạnh với Chí.
Chí Phèo – một anh nông dân canh điền mang một bản tính vô cùng tốt và là một con người
có nhận thức cao. Nhưng sau khi từ nhà tù thực dân đi ra, bản thân Chí đã hoàn toàn thay
đỏi từ trong ra ngoài. Tất cả mọi người trong làng Vũ Đại cũng nhận ra được sự thay đổi quá
lớn trong con người của Chí, và có cảm giác như rất sợ Chí, không ai dám đến gần gây ra sự
mất mát và quan tâm của mọi người đối với Chí, khiến cuộc sống lâm vào sự cùng cực và
khốn đốn.
Nhớ chuyện xưa, mang trong long một sự hận thù, thế là một thằng say rượu đến nhà Ba
Kiến để chửi rủa. hông những thế, còn rạch mặt nằm vạ. Tiếng chửi vang đ rất xa, khiến ai
cũng sợ, nhưng cuối cùng, chả thấy Bá Kiến đâu chỉ thấy “thằng say rượi chửi lộn với 3 con
chó dữ”. Đây chính là một hành động của một kẻ không biết nhận thức về cuộc sống của
mình về thựctai.con


Trong khi đó, Bá Kiến – nghe nói tên thì ta đã biết hắn là một tên bỉ ổi, gian xảo, hội tụ đủ
những hiếu tố của một tên nô dịch. Thừa “n ước đục thả câu”, tức là lúc Chí Phèo không còn
nhận thức cơ bản của cuộc sống một con người nữa. Thế là hắn biến Chí Phèo làm tay sai

của mình., làm nghề chém thuê, một công cụ đắt lực. Và đây, nhân vật Bá Kiến là yếu tố duy
nhất góp phần tạo nên sự lưu manh hóa của Chí Phèo, khiến ai cũng căm ghét Chí và phẩn
nộ đối với Chí.
Chí Phèo – một anh nông dân canh điền và chất phác. Một hình tượng đại diện cho những
người nông dân trong xã hội xúc đó. Họ bị bần cùng hóa, bóc lột nặng nề về sức lao động,
danh dự và nhân phẩm của một con người. Tuy bản thân của Chí đã bị tha hóa từ 7-8 năm
trong tù, mang một thân mình lẫn nhân cách thậm tệ, nhưng cuối cùng từ một con người
tuyệt vọng thì cũng đã ao ước đượ sống, được làm người lương thiện.
Sau những tháng ngày làm tay sai cho lão bá Kiến là những tháng ngày con người của Chí lai
bị dạm dụng thông qua những hành động như đâm thuê chém mướn, rạch mặt ăn vạ. Nhưng
cuối cùng, một ngày kia bản thân Chí đã cảm nhận được mình không còn như trước nữa, mệt
mỏi rồi và mong muốn được làm người lương thiện sau hôm bị căn bệnh nặng gần chết. Chí
lại mượn rượu để giải sầu, nhưng lần này thì lại tĩnh, càng uống càng tĩnh, cứ thế cứ tiếp diễn
mãi.
Sau đêm “trăng” cùng với Thị Nở thì cuối cùng, bản thân của Chí cũng đã được thức tỉnh một
cách hoàn toàn., nhận ra được bản thân mình trước kia gây ra là sai trái. Sau đêm đó Chí
quyết tâm trở thành một con ngưởi mới, mang một cuộc sống mới và là một con người lương
thiện.
Tiếng cười nói của những đứa trẻ chơi ở bên ngoài, tiếng người đi chợ , những thứ âm thanh
quan thuộc hằng ngày- đây là những thứ tiếng và âm thanh Chí đã bắt đầu cảm nhận được,
biết lắng nghe và suy nghĩ, lắng nghe nhịp tim mình đang thổn thức.
Chí bắt đầu nhận ra một cuộc sống mới, một cuộc sống bình yên và không rang buộc bởi bất
cứ ai. Tâm trạng trổi dậy khao khát một cuộc sống của người lương thiện. Chí bắt đầu mơ về
mội tổ ấm gia đình, không lớn cũng nhỏ thôi, có chồng, có vợ, có những đứa trẻ thơ. Và
đương nhiên, bản thân từ một kẻ không biết nhận thức trở thành một người mang một sự
quyết tâm mạnh mẽ, vươn lên mà sống hơn bao giờ hết. Trong lúc này, bản thân Chí vừa mơ
tưởng đến những thứ tốt đẹ thì đã được Thị Nở cho một bát cháo hành, mắt rưng rưng nước
mắt bởi vì từ trước đến nay, có một người phụ nữ lại quan tâm mình và đây là lần đầu tiên
bản thân Chí phải cảm dộng trước hành động đó.
Với tình yêu thương của người phụ nữ mà lần đầu tiên mình cảm nhận, cùng với đêm “trăng”

cùng thì Nợ thì cuối cùng bản thân Chí đã được thức tỉnh một cách hoàn toàn. Ước cao Thị
Nở là một ngươi phụ nử của mình để được ye6um được chia sẽ những nổi đau và được bản
thân mình quan tâm chăm sóc. Với những cảm xúc chân thật thì bản thân Chí còn đước ước
ao sẽ là người chăm sóc ình, cùng mình chia sẽ những niềm vui trong cuộc sống cũng như
trong bệnh tật và những lúc bản thân mình cảm thấy cô đơn và trống trãi. Cần một bờ vai bé
nhỏ để dựa vào.
Những ý chí phấn đầu để trở thành một người lương thiện ủa Chí đã bừng trỗi dậy một cách
vô cùng mạnh mẽ. Nhưng sau sự cố bị “cấm yêu” của bà cô của Thị Nở, thế là những sự cố


gắng ấy đã bắt đầu vụt tắtđi. Thứ ánh sáng của tình yêu ấy đã tắt, hơn thế nữa là những
khát khao về tổ ấm gia đình điều bị mất sạch, khiến cho Chí một lần nữa bị đau khổ và tuyệt
vọng.
Một lần nữa Chí đã rơi vào cảnh bế tắc cùng đường của một cu65c sống khát khao được trở
thành một người lương thiện. Trong không gian bế tắc của cuộc đời Chí thì nó tượng trưng
cho một cái địa ngục hội tụ đủ những thứ đau đớn và dày vò số phận. Chí đã bị hút vào đấy,
đã cảm nhận ra sự đau kh6 ấy đã bắt đầu quay lại. Hiểu rõ bản thân của mình kho6g còn
như trước nữa,không thể tồn tại trong cõi đời này nữa, một cuộc đời chỉ chìm đắm trong
những thứ men rượu, không lối thoát cũng như quá dau đớn và tội lỗi.
Nhớ chuyện xưa, Chí cùng Thị Nở vui đùa bên nhau, và chính Thị Nở là một nguồn động viên
giúp cho sự suy nghĩ tốt đẹp, khao khát được sống trở thành một con người lương thiện,
vùng chia sẽ những vui buồn trong cuộc sống. Nhưng bởi sự bất bình xảy ra, hai người không
đến được với nhau, tình cảm của học không được chấp nhận bởi vì họ sống trong hai thế giới
khác nhau. Nhắc đến nỗi đau đó, là chí vô cùng tức giận những ai đã làm mình đau khở như
thế này, mà chính người ngăn cản tình yêu của mình không ai khác chính là bà cô của Thị
Nở. Vừa nhắc đến, Chí cầm con dao sắc bén đi tiến đến nhà bà cô ủa Thị Nở. Nhưng không
hiểu vì sao, vì lí do nào đó hay đó là sự sắp đặt cả ông trời, Chí bẻ hướng đi đến nhà của lão
Bá Kiến, chỉ thẳng tay vào mặt Bá Kiến và nói rằng:
-“ Ai cho tao lương thiện? làm thế nào để mất những vết mảnh chai trên gương mặt này? Tao
không thể là người lương thiện nữa có biết không?

Thế là mang một tâm trạng vô cùng khủng hoảng, Chí lấy con dao lên và nói rằng:
-‘’ Chỉ còn cách này…biết không?...chỉ còn một cách là…cái này… biết không?
Mang một tâm trạng vô cùng khủng hoảng và một mối hận đang tuông trào trong tận đáy
long, thế là Chí tiến thẳng đến và đâmchết Bá Kiến. Dù sao, đối với một con người vô cùng
đu đớn khi bị tước quyền làm người,mà chính sự tước quyền làm người đó chủa Chí mà đã
khiến rơi vào tình thế tuyệt vọng nhất của đời người, đây chính là một hành động tất yếu.
Đến khi linh hồn của Chí được thức tỉnh, thì chính là cái chết mới được giải quyết đối với môt
tâm trạng như thế này. Câu chuyện này là một bức tranh biếm họa của xã hội phong kiến lúc
bấy giờ. Xã hội phân chia ra làm hai thế lực chính là tà đạo và chính đạo, và cái tà luôn luôn
bành trướng thế lực.