Thuyết trình về
sốt rét
Nội dung:
• - Dịch tể bệnh SR.
• - Đường lây truyền.
• - Biểu hiện lâm sàng.
• -Chuẩn đoán.
• - Phòng ngừa.


I.Đặc điểm dịch tễ học sốt rét.
• Các Vùng SR trên thế giới
• Sốt rét vẫn là căn bệnh chính gây chết người trên toàn cầu
• Cho đến nay vẫn có khoảng 800. 000 người chết do sốt rét mỗi năm, sốt rét là căn
bệnh đứng thứ 2 có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe loài người trên thế giới sau bệnh
lao.
• Trên 90 quốc gia và vùng lãnh thổ có bệnh sốt rét lưu hành (có ký sinh trùng gây
bệnh), làm lây nhiễm cho 1/10 dân số thế giới - chủ yếu là ở châu Phi, Ấn Độ, Brazil,
Sri Lanka, Việt Nam, Colombia và quần đảo Solomon.
• Ở khu vực cận Sahara của châu Phi có 90% nguyên nhân chính gây chết do sốt rét, là
mối đe dọa lớn cho sức khỏe trẻ emg hạ. Cứ mỗi 30 giây có một trẻ em chết vì sốt
rét trên toàn thế giới. Phụ nữ có thai cũng là đối tượng dễ bị ảnh hưởng do sốt rét.


• Bệnh gây tác động rất lớn đến nến kinh tế, là nguyên nhân làm giảm ngày
công làm việc và mất mát của du lịch và đầu tư, như ở Anh khoảng 2. 000
người mỗi năm bị nhiễm bệnh sốt rét khi đi du lịch vào vùng sốt rét.
 
• Theo báo cáo năm của Tổ chức Y tế thế giới, bệnh sốt rét đã giết chết 781.

000 người trong năm 2009, có 225 triệu ca mắc sốt rét, so với năm 2000
thì sốt rét giảm không đáng kể (233 triệu ca mắc và 985. 000 ca tử vong).
• Có 07 quốc gia đã loại trừ bệnh sốt rét, trước đây thế giới cũng đã có
những nỗ lực để loại trừ bệnh sốt rét đã trên quy mô lớn từ 1955 đến
1972, thời gian đó, có 20 quốc gia đã được Tổ chức Y tế thế giới công bố
loại trừ được bệnh sốt rét. Tuy nhiên, sau đó đã có một sự hồi sinh của
bệnh sốt rét trong thập niên 80 và 90 và hậu quả chỉ có 04 quốc gia loại
trừ được bệnh


Ở Việt Nam Bệnh sốt rét là một trong những bệnh đã và đang gây thảm hoạ cho loài người. Ở
Việt Nam số dân sống trong vùng nguy cơ SR trên 34 triệu người (thống kê 1997). Số bệnh
nhân sổt rét 1997 đã giảm nhiều (445.200 người), nhưng vẫn còn trên 150 người chết do SR.


Nước ta có khoảng 2/3 diện tích nằm trong
vùng sốt rét , nhiều núi rừng, sông, suối, hồ,
ao, mương, lạch... tạo điều kiện thuận lợi cho
muỗi truyền bệnh


Muỗi chỉ đẻ ở những nơi có nước. Mưa là
điều kiện thuận lợi cho muỗi truyền bệnh
phát triển. Dịch Sốt Rét diễn ra vào mùa
mưa, cao điểm là đầu, cuối mùa mưa.
Nhiệt độ: nhiệt độ càng cao thời gian hoàn
thành chu kì hữu giới ở muỗi tạo ra thoa
trùng truyền bệnh càng ngắn. Miền Nam VN
nhiệt độ trung bình cao nên rất thuận lợi SR
phát triển, Mùa hè , Miền Bắc nhiệt độ TB

cao thuận lợi cho sự sinh sản phát triển,
mùa Đông nhiệt độ thấp, sinh sản ít, sự lan
truyền SR giảm.
Đặc điểm Plasmodium trong DTHSR.
KSTSR là yếu tố quyết định dịch sốt rét

Ký sinh trùng sốt rét ký sinh ở người không phải chỉ bao gồm một loài
duy nhất, ngược lại chúng gồm nhiều loài, có hình thái và khu vực sinh
sống khác nhau, sau đây là những loại chính :


1. P.falciparum: Gặp nhiều ở vùng nhiệt đới có khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều, nhiệt độ trung bình năm tương đối cao.
Loại ký sinh trùng sốt rét này hay gặp ở châu Á (đặc biệt là vùng Đông Nam Á), châu Phi, châu Mỹ La Tinh và ít gặp
hơn ở châu Âu. Hiếm gặp P.falciparum ở nơi có bình độ cao.
2. P.vivax: Gặp nhiều ở châu Âu, còn châu Á và châu Phi chỉ gặp nhiều ở một số nơi.
3. P.malariae: Xuất hiện nhiều ở châu Âu, châu Phi, ít hơn ở châu Mỹ, còn châu Á rất hiếm gặp.
4. P.ovale: Nói chung hiếm gặp trên thế giới, chủ yếu gặp ở trung tâm châu Phi[3].

Muỗi Anopheles là trung gian truyền thoa trùng sốt rét cho người :

Cả bốn loại ký sinh trùng sốt rét trên tuy có khác nhau về hình thái học nhưng diễn biến chu kỳ ở người và muỗi truyền
bệnh tương tự nhau, gồm 2 giai đoạn[3]:
•Giai đoạn sinh sản và phát triển vô tính trong cơ thể người.
•Giai đoạn sinh sản hữu tính ở muỗi Anopheles truyền bệnh.
Trong đó người là vật chủ phụ, muỗi là vật chủ chính, thiếu một trong 2 vật chủ này thì Plasmodium không thể sinh sản
và bảo tồn nòi giống được


Phương thức truyền nhiễm bệnh
Một người có thể nhiễm bệnh sốt rét qua 3 cách thức sau đây:

 Do muỗi truyền (phổ biến)
 Do truyền máu
 Truyền qua nhau thai

Đường
lây truyền
Ngoài
ra những
người tiêm chích ma túy dùng chung bơm kim tiêm cũng có thể bị mắc căn bệnh này [19]

Phương thức lây truyền: Bệnh sốt rét lây truyền qua đường máu. Có 4 phương thức lây truyền.
- Do muỗi truyền: Phương thức chủ yếu là lây truyền qua muỗi Anopheles. Ba vectơ truyền bệnh
chính ở Việt Nam hiện nay là: An. minimus, An. dirus, An. sundaicus.
muỗi Anopheles
- Do truyền máu có nhiễm ký sinh trùng sốt rét.


- Do mẹ truyền sang con qua nhau thai bị tổn thương (hiếm gặp).

- Do tiêm chích: bơm tiêm dính máu có ký sinh trùng sốt rét, do tiêm
chích ma tuý.


* Biểu hiện lâm sàng của bệnh sốt rét:
-Biểu hiện ban đầu của bệnh đó là rét run - sốt nóng - sau đó vã mồ hôi. Nhưng có nhiều
trường hợp mắc sốt rét không có cơn sốt điển hình, người bệnh chỉ cảm thấy ớn lạnh hoặc
gai rét.

-Sốt rét được chia làm hai loại:
+ Sốt rét thông thường là sốt rét chưa có biến chứng

+Sốt rét ác tính là sốt rét có biến chứng dẫn tới những triệu chứng nguy hiểm và có thể tử vong sau 12 giờ đồng hồ
sau khi có triệu chứng của bệnh.
- Đối với bệnh nhân mắc bệnh sốt rét việc chẩn đoán chính xác và kịp thời vô cùng quan trọng vì bệnh có thể
tiến triển nhanh chóng và đe doạ tính mạng người bệnh .


Chuẩn đoán
1/Chuẩn đoán lâm sàng có thể dựa vào:
-

Tính chất sốt: sốt có chu kì, có những giai đoạn sốt rét, ngóng, toát mồ hôi
Lách to
Bệnh nhân có ở vùng sốt rét, vào vùng sốt rét hoặc có tiền sử sốt rét trong 9 tháng gần đây

2/ chuẩn đoán xét nghiệm







Xét nghiệm máu : lấy máu ở đầu ngón tay lúc có cơn sốt rồi làm lam máu mỏng và nhuộm bằng phương pháp Pappenheim
hay Giemsa. Soi tối thiểu 100 lần vi trường trước khi ghi kết quả. Nếu xét nghiệm lần đầu cho âm tính nên thử lại 2-3 lần
Phương pháp miễn dịch huỳnh quang
Tìm kháng thể trong máu bệnh nhân: kháng nguyên được sử dụng là P. falciparum nuôi trong phòng thí nghiệm
Tìm kí sinh trùng sốt rét trong máu người bệnh( kháng nguyên)
Các thử nghiệm huyết thanh khác: miễn dịch men, miễn dịch sắc ký
Những chuẩn đoán khác trong phòng thí nghiệm:
Có thể phát hiện thiếu máu đẳng bào ở những mức độ khác nhau. Có thể có hiện tượng tăng bạch cầu thoáng qua, sau

đó bạch càu giảm dần và lượng bạch cầu đơn nhân to tăng
Chức năng gan không bình thường trong quá trình bệnh
Khi bị nhiễm bệnh tổn thương thận có thể gây giảm niệu, trong nước tiểu chứa protein, trụ niệu và hồng cầu


Các biện pháp phòng ngừa
7.1. Biện pháp dự phòng.
- Tuyên truyền giáo dục phòng chống sốt rét
- Vệ sinh phòng bệnh.
- Phòng chống muỗi truyền bệnh: vẫn được coi là biện pháp hữu hiệu nhất:
+ Tẩm màn, rèm bằng hóa chất: tẩm 100% màn hiện có của dân: Lamda cyhalothrin (ICON 2,5CS; 10CS),
Alpha cypermethrin (Fendona 10SC)
+ Phun tồn lưu mặt trong tường vách: Lamda cyhalothrin (ICON 10WP; ICON10CS), Alpha cypermethrin (Fendona 10 SC)
+ Hương xua muỗi


BÀI THUYẾT TRÌNH NHÓM 5 HẾT
• THẮC MẮC GÌ XIN VUI LÒNG LIÊN HỆ SAU ! <_>