TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG

BÙI THANH TH Y

KH O SÁT CÁC CHI PHÍ TRONG CH N NUÔI HEO T I NÔNG H
PH
NG H NG TH NH, QU N CÁI R NG, THÀNH PH C N TH

Lu n v n t t nghi p
Ngành: CH N NUÔI - THÚ Y

n Th , 2012


TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG

Lu n v n t t nghi p
Ngành: CH N NUÔI - THÚ Y

Tên

tài:
KH O SÁT CÁC CHI PHÍ TRONG CH N NUÔI HEO T I NÔNG H
PH
NG H NG TH NH, QU N CÁI R NG, THÀNH PH C N TH

Giáo viên h ng d n:
Th.S Tr ng Chí S n

Sinh viên th c hi n:
Bùi Thanh Th y
MSSV: 3082700
L p: CNTY K34

n Th , 2012


TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG

KH O SÁT CÁC CHI PHÍ TRONG CH N NUÔI HEO T I NÔNG H
PH
NG H NG TH NH, QU N CÁI R NG, THÀNH PH C N TH
Lu n v n t t nghi p
Ngành: CH N NUÔI - THÚ Y

C n Th , Ngày....Tháng….
CÁN B

Th.S Tr

H


m.......

NG D N

ng Chí S n

C n Th , Ngày....Tháng…. N m…..
DUY T B MÔN

………………………….

C n Th , Ngày…..Tháng…..N m…..
DUY T C A KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C

NG D NG


L I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a b n thân. Các s li u, k t qu
trình bày trong lu n v n là trung th c và ch a t ng
c ai công b trong b t k
công trình nghiên c u nào tr c ây.

Tác gi lu n v n

Bùi Thanh Th y

i



L IC M N
Tr i qua nh ng n m h c t p và rèn luy n d i mái tr ng i h c C n Th , nay tôi
ã th c hi n
c c m là hoàn thành lu n v n t t nghi p và tr thành m t K s
ngành Ch n Nuôi Thú Y. Trong quá trình h c t p và rèn luy n tôi ã
c s giúp
c a r t nhi u ng i. Tôi chân thành bi t n n nh ng ng i ã giúp
tôi
nh ng n m tháng qua.
Tr c h t tôi xin bày t lòng bi t n sâu s c n gia ình ã t o m i u ki n cho
tôi hoàn thành t t công vi c h c t p trong su t th i gian qua. c bi t là ngu i M
ã c c kh m i
u
ch m lo cho tôi trong su t m t th i gian dài nh t
tôi có
c nh ngày hôm nay, tôi r t r t và r t vô cùng c m n ng i M c a tôi.
Tôi c ng vô cùng bi t n:
Cô c v n h c t p Nguy n Th Tuy t Nhung luôn quan tâm, lo l ng và gi i áp
nh ng th c m c, t n tình ch d n và giúp
cho tôi trong su t th i gian theo h c t i
tr ng.
Th y Tr ng Chí S n ã t o m i u ki n, t n tình h ng d n và truy n
kinh nghi m quý báu cho tôi su t 2 n m qua và hoàn thành lu n v n này.

t nh ng

Quý th y cô B môn Ch n Nuôi và B môn Thú Y ã t n tình gi ng d y, truy n
cho tôi nh ng ki n th c quý báu.

t


Các b n l p Ch n Nuôi Thú Y K34 và anh ch Ch n Nuôi Thú Y K33 ã nhi t tình
giúp
tôi trong th i gian h c t p và hoàn thành t t lu n v n này.
Anh Tr n V n Thái T ng ban thú y ph ng H ng Th nh, qu n Cái R ng ã nhi t
tình h ng d n và chia s nh ng thông tin th c t
ph ng, và d n d t tôi trong
quá trình i i u tra t i ph ng.
C a hàng thu c thú y H i Âu 124C/4 khu v c 1, ph ng An Bình, qu n Cái R ng
thành ph C n Th ã cung c p cho tôi nh ng thông tin v thu c và th c n, tình
hình ch n nuôi c a các nông h
tôi có th hoàn thành t t lu n v n này.
Các h gia ình ch n nuôi heo ã t o
u ki n và giúp
thông tin c n thi t trong th i gian u tra t i gia ình.

cho tôi, cho tôi nh ng

Xin chân thành c m n!

ii


M CL C
Trang
L I CAM OAN................................................................................................ i
L I C M N .................................................................................................... ii
DANH M C CH

VI T T T ......................................................................... vi


DANH M C B NG ........................................................................................ vii
DANH SÁCH HÌNH, BI U
TÓM L

..................................................................... viii

C...................................................................................................... ix

Ch

ng 1:

Ch

ng 2: L

TV N

.................................................................................. 1

C KH O TÀI LI U ................................................................. 2

2.1. TÌNH HÌNH CH N NUÔI HEO................................................................. 2
2.1.1.

th gi i và Châu Á ................................................................................ 2

2.1.2.


Vi t Nam và BSCL ............................................................................ 2

2.1.3.

thành ph C n Th ................................................................................ 5

2.2. M T S GI NG HEO PH BI N

BSCL ........................................... 5

2.2.1. Heo Yorkshire .......................................................................................... 6
2.2.2. Heo Landrace ........................................................................................... 6
2.2.3. Heo Duroc ................................................................................................ 7
2.2.4. Heo Pietrain.............................................................................................. 8
2.2.5. Heo Hampshire......................................................................................... 9
2.2.6. Heo Berkshire........................................................................................... 9
2.2.7. M t s gi ng heo lai nuôi th t ................................................................. 10
2.3. CÁC HÌNH TH C CH N NUÔI HEO
2.3.1. Hình th c nuôi heo nái

bán heo con sau cai s a ................................. 12

2.3.2. Hình th c nuôi heo con sau cai s a
2.3.3. Hình th c nuôi heo nái

NÔNG H .............................. 12

bán th t........................................ 12

bán heo th t.................................................... 13


2.4. CHU NG TR I........................................................................................ 13
2.5.

C

M CÁC LO I TH C N DÙNG TRONG CH N

NUÔI HEO............................................................................................... 14

iii


2.5.1. Th c n công nghi p............................................................................... 15
2.5.2. M t s lo i th c n th
2.6. N

ng dùng trong ch n nuôi heo nông h ............... 16

C U NG........................................................................................... 20

2.7. V SINH VÀ PHÒNG B NH................................................................... 21
2.7.1. Công tác v sinh ..................................................................................... 21
2.7.2. Công tác phòng b nh .............................................................................. 22
2.8. CÁC CHI PHÍ S N XU T TRONG CH N NUÔI .................................. 23
Ch

ng 3: PH

NG TI N VÀ PH


3.1. TH I GIAN VÀ

A

NG PHÁP NGHIÊN C U.................. 26

M ..................................................................... 26

3.1.1. Th i gian ................................................................................................ 26
3.1.2.

a

m ................................................................................................. 26

3.2. PH

NG TI N TH C HI N .................................................................. 27

3.3. PH

NG PHÁP KH O SÁT................................................................... 27

3.3.1. Trao

i .................................................................................................. 27

3.3.2. Xây d ng b câu h i............................................................................... 27
3.3.3. Ph ng v n ng

3.3.4. Ph
3.3.5.
3.3.6. Ph

i ch n nuôi..................................................................... 27

ng pháp quan sát ............................................................................. 27
i chi u và so sánh ............................................................................... 27
ng pháp x lý.................................................................................. 28

3.4. CÁC CH TIÊU PHÂN TÍCH ................................................................... 28
3.4.1. Chi phí s n xu t...................................................................................... 28
3.4.2. S n ph m thu
Ch

c ................................................................................. 28

ng 4: K T QU VÀ TH O LU N......................................................... 29

4.1. TÌNH HÌNH CHUNG C A CH N NUÔI HEO

NÔNG H ................. 29

4.1.1. Gi ng heo ............................................................................................... 29
4.1.2. Hình th c nuôi........................................................................................ 30
4.1.3. Th c n................................................................................................... 32
4.1.4. Chu ng nuôi ........................................................................................... 33
4.1.5. Công tác tiêm phòng vaccine .................................................................. 33

iv



4.2. CÁC CH TIÊU KINH T ......................................................................... 34
4.2.1. H ch toán kinh t theo t ng àn heo trên m i h nông h ....................... 34
4.2.2. H ch toán kinh t theo

u nái nuôi trên m i h ..................................... 36

4.2.3. H ch toán kinh t theo ngu n th c n trên m i h .................................. 38
4.2.4. H ch toán kinh t theo ngu n con gi ng trên m i h .............................. 40
Ch

ng 5: K T LU N VÀ

NGH ............................................................. 41

5.1. K T LU N ............................................................................................... 41
5.2.

NGH .................................................................................................. 41

TÀI LI U THAM KH O ................................................................................ 42

v


DANH M C CH

: Th c n


SH D: Sinh h c ng d ng
BSCL:

: Th c n

ng b ng sông C u Long

HH: Th c n h n h p

TPCT: Thành ph C n Th
FAO: T ch c Nông l
WTO: T ch c T

VI T T T

: Th c n

ng th gi i

Ca: Canxi

ng m i th gi i

TCVN: Tiêu chu n Vi t Nam

P: Photpho

ME: N ng l

H2S: Hidro sunfua


ng trao

m

i

g: Gam

NH3: Amoniac

kg: Kilogam

CO2: Carbonic

mg: Miligam

Mg: Magie

m2: Mét vuông

Cl: Clo

mg: Miligam

Kwh: Kilowatts hour

µg: Microgam

Km2: Kilomet vuông


ml: Mililit

Thu t ng : Th c n c n

vi

c


DANH M C B NG

Trang
B ng 2.1: Di n tích chu ng nuôi th t ................................................................ 14
B ng 2.2: Tiêu chu n th c n h n h p cho heo nái............................................ 15
B ng 2.3: L

ng Th c n h p lý c a heo nuôi th t qua các tháng tu i............... 16

B ng 2.4: M c n cho heo h u b ...................................................................... 16
B ng 2.5: T l tiêu hóa c a khoai lang t
B ng 2.6: Thành ph n dinh d
B ng 2.7:

ng n

i và khoai lang n u chín.................. 18

ng c a b t cá bán ngoài th tr


c u ng theo tr ng l

ng.................... 19

ng c a heo ...................................... 21

B ng 2.8: L ch tiêm phòng cho heo con............................................................. 22
B ng 2.9: T ng thu và chi phí trong ch n nuôi .................................................. 24
B ng 4.1: Ngu n g c con gi ng......................................................................... 29
B ng 4.2: Ph

ng pháp ph i gi ng.................................................................... 30

B ng 4.3: Hình th c ch n nuôi .......................................................................... 30
B ng 4.4: T l h nuôi heo nái bán heo con hoàn toàn và bán m t ph n.......... 31
B ng 4.5: Các lo i th c n công nghi p th

ng dùng

các nông h

ch n nuôi .......................................................................................... 32
B ng 4.6: T l h ch n nuôi heo s d ng th c n c n ...................................... 32
B ng 4.7: X lý ch t th i................................................................................... 33
B ng 4.8: Chi phí trong ch n nuôi heo theo t ng quy mô. ................................. 34
B ng 4.9: Chi phí ch n nuôi (nghìn

ng) theo quy mô nái ............................... 36

B ng 4.10: Chi phí ch n nuôi theo th c n ....................................................... 38

B ng 4.11: Chi phí ch n nuôi theo quy mô t túc và không t túc mua con
gi ng............................................................................................... 40

vii


DANH SÁCH HÌNH

Hình 2.1: Heo Yorkshire......................................................................................6
Hình 2.2: Heo Landrace....................................................................................... 7
Hình 2.3: Heo Duroc ...........................................................................................7
Hình 2.4: Heo Pietrain ......................................................................................... 8
Hình 2.5: Heo Hampshire ....................................................................................9
Hình 2.6: Heo Ba Xuyên ................................................................................... 10
Hình 3.1: B n
hành chính ph ng H ng Th nh, qu n Cái R ng, TPCT ....... 24

viii


TÓM L

C

Ch n nuôi là m t ngành kinh t vô cùng quan tr ng trong s n xu t nông nghi p, mà
c bi t là ch n nuôi heo. Các chi phí trong ch n nuôi heo là m t v n
r t quan
tr ng vì s nh h ng n l i nhu n c a ng i ch n nuôi. Trên c s ó, chúng tôi
ã ti n hành “Kh o sát các chi phí trong ch n nuôi heo t i nông h ph ng H ng
Th nh, qu n Cái R ng, thành ph C n Th ”.

Th i gian

u tra t tháng 1

n tháng 4 n m 2012.

N i dung
tài bao g m: i u tra thu th p s li u thông qua phi u theo dõi t i 42
h nuôi heo vùng ven ph ng H ng Th nh, qu n Cái R ng, thành ph C n th .
Ph
ng

ng pháp i u tra:
tài
c ti n hành b ng 2 ph
i ch n nuôi và quan sát tr c ti p.

ng pháp là ph ng v n

Sau th i gian i u tra, k t qu nh sau:
Các nông h ch n nuôi theo hình th c nh l và t n d ng th c n s n có
a
ph ng c ng nh th c n c n và
c chia làm 3 hình th c nh sau: Hình th c heo
nái bán heo con, hình th c heo con bán th t và hình th c heo nái bán heo th t.
Con gi ng: Heo lai chi m 100% và
c mua
ph ng là 57,14% và t s n xu t là 38,1%.

tr i heo chi m 4,76%, t i


a

Th c n: 24 h s d ng th c n c n và 18 h s d ng th c n công nghi p.
Lao

ng: 100% các h

u s d ng lao

ng gia ình, không thuê m

n.

Các chi phí l i nhu n kinh t :
Nông h nuôi theo quy mô àn > 20 con có l i nhu n cao nh t (1214,7%), k
n là
nh ng h nuôi theo quy mô àn 10 - 20 con ( 336,5%) và th p nh t là nuôi theo quy
mô àn 1 - 9 con (100%).
Nh ng h nuôi 1 - 5 con nái có t cao (66,67%) h n nh ng h nuôi ≥ 6 con nái
(33,33%) nh ng có l i nhu n th p h n.
Các h nuôi th c n c n chi m 57,14% có hi u qu kinh t cao h n các h nuôi
b ng th c n công nghi p chi m 42,86%.
Trong vùng kh o sát thì các h t túc con gi ng chi m ph n l n các h ch n nuôi
(85,72%) và có l i nhu n cao h n so v i nh ng h không t túc con gi ng
(14,28%).

ix



Ch

ng 1:

TV N

n c ta ngành nông nghi p r t phát tri n, trong ó ngành ch n nuôi ã óng góp
m t ph n không nh vào n n kinh t c a n c nhà. c bi t vùng ng b ng sông
C u Long có c
m khí h u nóng m gió mùa ít ch u tác ng c a thiên tai, là
i có i u ki n r t thu n l i cho ngành ch n nuôi phát tri n nh t là ngành ch n
nuôi heo.
Trên th gi i, ch n nuôi heo là m t ngành kinh doanh l n, th t heo chi m 40% s n
ng các lo i th t. Vi t Nam, ch n nuôi heo là m t ngh truy n th ng c a hàng
tri u nông h , th t heo chi m 76% t ng l ng các lo i th t trên th tr ng (H i ch n
nuôi Vi t Nam, 2000). Do nhu c u tiêu th th t heo trong n c ngày càng t ng c
bi t là th t heo n c và do s c nh tranh gay g t th t heo trên tr ng qu c t nên
nhi u mô hình nuôi heo Vi t Nam ã và ang có nhi u thay i v ph ng di n
s n xu t k p th i thích ng v i th tr ng.
M c dù ã có nhi u mô hình ch n nuôi heo hi n i ang phát tri n nh ng trên th c
t s h ch n nuôi quy mô nh theo hình th c nông h
n c ta còn khá l n. Vùng
ng b ng sông C u Long nói chung và thành ph C n Th nói riêng, nông dân
vùng nông thôn thì h u h t ch n nuôi heo theo hình th c nông h . Ch n nuôi nông
h phát tri n gi i quy t m t ph n lao ng cho nông dân, t ng thêm ngu n thu nh p
cho gia ình. Vì v y nhi u h gia ình ã ch n nuôi heo v i hình th c t n d ng
ngu n th c n ph ph ph m trong nông nghi p ho c k t h p v i th c n công
nghi p
t ng thêm ngu n thu nh p. Chính vì v y chúng tôi ã ti n hành
tài:

“Kh o sát các chi phí trong ch n nuôi heo t i nông h ph ng H ng Th nh, qu n
Cái R ng, thành ph C n Th ”.
M c tiêu tài: Thông qua vi c th c hi n tài này, chúng tôi có th kh o sát
c
các chi phí trong ch n nuôi heo nông h . T ó, xác nh chi phí ch y u nh
ng n hi u qu ch n nuôi heo nông h . C ng qua ó có th c i thi n m c thu
nh p t nuôi heo các h vùng ven n i ô thành ph C n Th .

8


Ch

ng 2: C S LÝ LU N

2.1. TÌNH HÌNH CH N NUÔI HEO
2.1.1.

th gi i và Châu Á

th gi i ch n nuôi heo là m t ngành kinh doanh r t l n. Theo s li u th ng kê c a
T ch c Nông l ng th gi i - FAO n m 2009 s l ng heo chính th c là 887,5
tri u con. T c
t ng v s l ng v t nuôi hàng n m c a th gi i trong th i gian
v a qua th ng ch
t trên d i 1%/n m. Các c ng qu c v ch n nuôi heo c a
th gi i nh : s
u heo hàng n m ng s m t là Trung Qu c 451,1 tri u con, th
hai là Hoa K 67,1 tri u con, th ba là Brazin 37,0 tri u con, Vi t Nam ng th 4
có 27,6 tri u con và th n m là

c 26,8 tri u con. V i s l ng heo nh trên thì
th t heo chi m 106 tri u t n trong t ng s n l ng th t s n xu t n m 2009 c a th
gi i là trên 281 tri u t n. C c u v th t c a th gi i nhi u nh t là th t heo chi m
37,7% ( th t gà 28,5%, th t bò 22,6%, còn l i 12,7% là th t dê, c u, ng a, trâu, v t và
các v t nuôi khác). V s l ng th t heo xu t kh u ng u là Trung Qu c 49,8
tri u t n, th hai là Hoa K 10,4 tri u t n, th ba là
c 5,2 tri u t n, th t là
Brazin 4,29 tri u t n, th n m là Tây Ban Nha 3,29 tri u t n, th sáu là Vi t Nam
2,55 tri u t n.
Còn t ng àn heo c a Châu Á là 534,3 tri u con. N m n c có s l ng heo l n
nh t Châu Á là Trung Qu c, Vi t Nam, n
, Philippine và Nh t B n. T ng s n
ng th t c a Châu Á là 116,4 tri u t n, trong ó th t heo chi m 58.695,3 nghìn t n.
c u v các lo i th t c a Châu Á thì th t heo chi m trên 50,3% (th t gà chi m
18,21%, th t bò chi m 10,13% còn l i th t dê chi m 3,09%, th t c u 2,66%, trâu
2,57% và v t chi m 2,40% t ng s n l ng th t). N m n c có nhi u th t heo nh t
Châu Á: th nh t Trung Qu c 48,8 tri u t n, th hai Vi t Nam 2,5 tri u t n, th ba
Philippine 1,7 tri u t n, th t Nh t B n 1,3 tri u t n, th n m Thái Lan 755,7
nghìn t n.
2.1.2.

Vi t Nam và BSCL

Theo chi n l c phát tri n ch n nuôi n n m 2020 c a B Nông nghi p và Phát
tri n nông thôn thì: t tr ng ch n nuôi hi n nay ang chi m trên 25% c n c ph n
u n n m 2020 lên 42%. Trong ó àn heo nuôi công nghi p n m 2006 t 3,8
tri u con (chi m 14,1%) lên 12,9 tri u con (chi m 37,0%) n m 2020, S n l ng th t
i t 2,5 tri u t n n m 2006 lên 3,1 tri u t n n m 2010; 3,9 tri u t n n m 2015 và
4,8 tri u t n n m 2020. Ngoài ra àn heo nái c ng có t c
t ng tr ng cao, t

2,95 tri u con n m 2001 lên 4,33 tri u con n m 2006. àn heo nái chi m trên 16%
t ng àn (2006) trong ó nái ngo i là 442 ngàn con, chi m 10,2% àn nái
()
9


H th ng ch n nuôi heo trong th c ti n n c ta c ng t n t i 3 ph ng th c khác
nhau bao g m: Ch n nuôi heo nái sinh s n
bán heo con cai s a, ch n nuôi heo
th t không t túc con gi ng và ch n nuôi heo th t t túc con gi ng. Ph ng th c
ch n nuôi th nh t và th ba th ng chuy n d ch l n nhau. Vì trong tr ng h p
không bán
c heo con cai s a, ng i ch n nuôi ph i ti p t c nuôi cho n ngày
xu t chu ng. Ph ng th c ch n nuôi th 2 có u th là có th d báo th tr ng và
ch
ng v th i gian u vào, có th b tr ng chu ng khi không thu n l i, không
b r i ro cho chi phí nuôi heo nái, tuy nhiên khó kh n là không ch
ng ngu n con
gi ng (Ki u Minh L c, 2007).
Quá trình d ch chuy n quy mô àn trong ch n nuôi heo n c ta s x y ra t ng t
v i các n c phát tri n. Bi n i nhanh và m nh m nh t v n là khu v c các gia tr i
ch n nuôi quy mô trung bình. D i tác ng c a giá c , d ch b nh, s c ép ng i
tiêu dùng òi h i lo i hình này c n ph i thay i quy mô, t ng u t khoa h c k
thu t
có th t n t i. Ho c thay i ph ng th c s n xu t b ng cách chuy n t
ch n nuôi heo th t t túc con gi ng sang ch n nuôi heo th t không t túc con gi ng
quy mô l n d i hình th c gia công trong m t chu i s n xu t. Ho c chuy n h ng
sang s d ng ngu n gi ng heo a ph ng
s n xu t các s n ph m th t heo ch t
ng cao b ng ph ng pháp nuôi thâm canh có ki m soát ch t ch . Do v y òi h i

m nh m t phía ng i ch n nuôi
ây là xác nh tính c thù v m t ch t l ng
th t c a các gi ng heo a ph ng. T ch c ch n l c, nhân gi ng và th ng m i s n
ph m th t heo a ph ng (Ki u Minh L c, 2007).
Nh ng n m g n ây, bên c nh ph ng th c ch n nuôi truy n th ng mà c tr ng là
ch n nuôi h gia ình v i quy mô nh , n ng su t th p, ch n nuôi heo theo ph ng
th c trang tr i, công nghi p ang có xu h ng ngày càng phát tri n. Các t nh có
ch n nuôi trang tr i nhi u là ng Nai, Bình D ng, thành ph H Chí Minh, Lâm
ng, Ti n Giang…Ph ng th c ch n nuôi trang tr i phát tri n nhanh v s l ng
và m r ng v quy mô. ây là lo i hình t ch c s n xu t có nhi u l i th , gi m chi
phí u vào nh : Cung c p con gi ng, n ng su t cao, th c n công nghi p, thú y,
th tinh nhân t o…t ó nâng cao n ng su t, ph m ch t th t cho ng i tiêu dùng và
hi u qu kinh t cho ng i s n xu t.
Ch n nuôi quy mô nh h gia ình theo ph ng th c t n d ng v n còn t n t i và ít
ch u tác ng r i ro c a u vào, tuy nhiên kh n ng tham gia th tr ng c a s n
ph m có ngu n g c t khu v c này s gi m m nh do l i nhu n c a th ng lái (chi
phí thu gom, v n chuy n, ki m d ch và ch t l ng). Th tr ng tiêu th s n ph m t
h ch n nuôi nh ch y u là t i ch thông qua h th ng ch nông thôn. M i khi
kinh t nông thôn ch a phát tri n, thì ch n nuôi nh v n là ngu n cung c p th c
ph m chính. Gia nh p WTO s t o c h i l n v vi c làm, thu hút m t l ng l n
lao ng kh i khu v c nông thôn s làm gi m áng k l ng th c ph m tiêu th t i
10


ch nông thôn, ng th i c ng gi m s h ch n nuôi theo ph ng th c t n d ng do
gi m c h c v dân s . Tuy nhiên n u quá trình công nghi p hóa vào thu hút lao
ng nông thôn ch m so v i chuy n d ch c c u thì ây l i là y u t b t l i trong
kinh t nông thôn (Võ V n Ninh, 2003).
Ch n nuôi công nghi p b ng các gi ng cao s n nh p ngo i là ngu n cung c p th c
ph m quan tr ng cho các thành ph l n hi n nay và ng i tiêu dùng c n c c ng

nh xu t kh u trong t ng lai. Kh n ng phát tri n và chuy n d ch theo h ng ch n
nuôi heo công nghi p c a n c ta tr c m t ph thu c r t l n vào th tr ng c a
các thành ph l n và có th ây là th tr ng c nh tranh kh c li t sau khi Vi t Nam
gia nh p WTO. Trong ó chúng ta ang g p ph i 2 y u t b t l i chính là giá c và
v sinh an toàn th c ph m, c bi t là d ch b nh l m m long móng và hoormon
kích thích sinh tr ng trong ch n nuôi.
gi v ng th tr ng, t o à cho quá trình
chuy n d ch sang n n ch n nuôi công nghi p b n v ng c n ph i có s n l c m nh
m c a t t c các nhà ch n nuôi heo và c quan qu n lý Nhà n c (Lê H ng M n,
2006).
Theo Lê Th M n (2000) BSCL là vùng thu n l i cho vi c giao l u c a sinh v t,
hình thành nh ng vùng sinh thái ng v t và th c v t a d ng, phong phú. Chính
i u này ã t o nên th m nh cho ch n nuôi heo phát tri n. V i khí h u t ng i
ôn hòa, ít bi n ng là i u ki n thu n l i cho nông nghi p phát tri n và ây c ng
chính là tr ng
m v nông nghi p c a c n c, s n xu t nhi u lúa g o, t m,
cám…là n i cung c p ngu n th c n phong phú và a d ng cho ngành ch n nuôi
heo nh : các lo i khoai, b p, u, bánh d u, th c n xanh, b t cá, th y th c
v t…Nhân dân có nhi u kinh nghi m trong ch n nuôi, ng th i nh y bén và m nh
d n áp d ng nh ng ti n b c a khoa h c k thu t vào trong ch n nuôi. Tuy nhiên,
ch n nuôi nông h và nh l v n ph bi n nhi u h n. Trong vùng có 2 gi ng heo
a ph ng có kh n ng phát tri n t t: Heo Thu c Nhiêu nuôi nhi u n c ng t và
heo Ba Xuyên nuôi vùng nhi m phèn và n c m n. Công tác ch n gi ng và nhân
gi ng thu n, nhân gi ng lai v i heo ngo i c ng
c chú tr ng, ngoài ra trong vùng
còn có m t s gi ng heo ngo i: Yorkshire, Landrace, Duroc…
c nuôi ch y u
t p trung m t s trang tr i l n ho c m t s h
thành ph , huy n…n i có i u
ki n ch n nuôi t ng i t t.

Bên c nh ó vùng BSCL c ng g p không ít khó kh n nh : Th c n t p trung theo
mùa v , phân b không u. N c b nhi m phèn, nhi m m n. D ch b nh nhi u và
khó ki m soát vì giao thông không thu n l i do có nhi u kênh, r ch…và c n nuôi
theo mô hình nh l s gây b t l i cho công tác qu n lý và tiêm phòng d ch b nh
(Lê Th M n, 2000).
2.1.3.

thành ph C n Th
11


Theo s li u c a C c th ng kê, thành ph C n Th có 37 trang tr i nuôi heo, t ng
àn heo c a thành ph C n Th có th i
m 01/4/2010 là 119.045 con. So v i
th i
m 01/4/2009, àn heo t ng 4,37% (). Hi n
nay, giá heo h i t ng v t nên nhi u h ch n nuôi heo mu n khôi ph c l i c c u àn
nh ng l i g p nhi u khó kh n là: giá con gi ng cao, giá th c n cao... Tuy nhiên,
nh ng h ch n nuôi heo t hai n vài ch c con nái, có kh n ng v v n, có kinh
nghi m trong ch n nuôi và bi t k t h p ch n nuôi l ng ghép thì thu l i hi u qu
nh t nh.
Bên c nh ó, ng i ch n nuôi hi n nay c ng g p không ít khó kh n nh ch t l ng
con gi ng ch a t t, u t v th c n còn th p, chu ng tr i ch a chú tr ng, công tác
phòng b nh còn ch a ch t ch ...
Hi n nay ng i dân nhi u a ph ng t p trung phát tri n nuôi heo theo h ng
chuyên nghi p, v i nh ng trang tr i l n và nh ng vùng nuôi t p trung, thì vi c ch n
nuôi heo d ng nh l ã t ra kém hi u qu . Trong tình hình giá th c n ch n nuôi
ng cao và nhi u lo i d ch b nh trên heo còn di n bi n ph c t p, nh ng ng i ch n
nuôi heo r t d b thua l , nh t là nuôi d ng nh l trong gia ình. Tuy nhiên, ch n
nuôi heo t i các h gia ình v n phát tri n song song v i các quy mô ch n nuôi

khác. M t dù ít ch u r i ro c a u vào nh ng ch n nuôi heo nông h thu
cl i
nhu n không cao do nh h ng c a nhân t trung gian là th ng lái. Th tr ng tiêu
th s n ph m ch n nuôi heo t h gia ình ch y u là th tr ng t i ch . Nh ng
ch n nuôi heo t i các h gia ình v n
c xem là m t ngu n thu nh p l n i v i
nhi u h dân và góp ph n gi i quy t công n vi c làm cho nhi u lao ng nông
thôn. Nh nuôi heo mà nhi u lao ng nông thôn, nh t là ph n và nh ng ng i
l n tu i, kh i ph i v t v i làm thuê, làm m n và tìm vi c làm xa nhà.
2.2. M T S GI NG HEO PH BI N

BSCL

Theo Lê H ng M n (2002) trong 6 - 7 th p k qua c a th k XX, nhi u gi ng heo
n c cao s n c a các n c có ngành ch n nuôi heo tiên ti n
c nh p vào n c ta
nuôi thích nghi t t theo h ng ch n gi ng thu n, lai gi ng ngo i × ngo i, ngo i ×
n i t
c n ng su t con lai t ng rõ r t, t o
c m t s gi ng m i. Các gi ng
heo nh p ngo i có màu lông da tr ng nh Landrace, Yorkshire, lông da nâu nh
Duroc. Nh s m nh p các gi ng ngo i, n c ta ã có àn heo ngo i phát tri n r ng
các vùng, có àn heo lai n ng su t cao, kh i l ng àn heo gi t th t bình quân t ng
x p x g p ôi (80 - 100 kg) so v i tr c ây, và ngành ch n nuôi heo d n d n ang
tr thành m t ngành kinh doanh phát tri n có hi u qu .

2.2.1. Heo Yorkshire
12



Heo có xu t x t vùng Yorshire v ng qu c Anh
c công nh n gi ng n m
1851, n c ta nh p heo Yorshire c a Liên Xô c vào mi n B c n m 1962, nh p t
Cuba 1978, nh p t M n m 2000, nh p vào mi n Nam heo Yorshire c a Nh t,
Anh, Pháp, B , Canada (Lê H ng M n, 2002).

Hình 2.1 Heo Yorkshire
(Ngu n:
/>Heo Yorkshire có 2 lo i hình h ng n c và n c m . Lo i h ng n c heo có t m vóc
to, mông cao, thân hình dài. Lo i
ng n c m t m vóc to, thân mình ng n, ng c
sâu. c m ngo i hình: lông da màu tr ng tuy n, hai tai ng có hình ch V, th
ch t v ng ch c, trán r ng, b n chân to kh e. Kh n ng ch u ng kham kh t t.
Heo nái có 12 - 14 vú,
sai trung bình 10 - 11 con/l a, nuôi con gi i. Heo s sinh
1,2kg/con, ch t l ng thân th t t t. Heo nuôi th t lúc 6 tháng tu i t 90 - 100 kg. T
l n c cao 51 - 54% (Lê V n Th và Lê Quang Thông, 2009).
Con c tu i tr ng thành có th
t t i 330 - 380 kg, con cái
(Nguy n Thanh S n và Nguy n Qu Côi, 2005).

t 220 - 280 kg

2.2.2. Heo Landrace
Gi ng này có ngu n g c t
an M ch t heo Yorkland
c và heo Yorkshire Anh.
ây là gi ng heo c i ti n h n 90 n m nay theo h ng nhanh chóng thành th c, t ng
tr ng nhanh, t l n c cao.
c

m ngo i hình: màu lông da tr ng, có hình dáng tên l a, dài dòn, ng c h i
lép, mõm dài th ng, hai tai l n c p v phía tr c che 2 m t, b n chân h i y u so v i
Yorkshire. Kh n ng thích nghi kém h n so v i gi ng heo Yorkshire c bi t
u
ki n nhi t i nóng m.
Heo
sai trung bình 10 - 11 con/l a, s a nhi u, nuôi con t t. Lúc heo 5 - 6 tháng
tu i t 100 kg. Ch t l ng th t t t, t l n c cao chi m 56 - 57% (Lê V n Th và
Lê Quang Thông, 2009).
13


Heo c tu i tr ng thành t 350 - 400 kg và heo cái
Thanh S n và Nguy n Qu Côi, 2005).

t 220 - 300 kg (Nguy n

Heo nuôi béo 12 tháng tu i t 145kg, t ng tr ng bình quân 650 - 750 g/ngày. Tiêu
t n 3 - 3,5 kg th c n cho 1 kg t ng tr ng.
dày m l ng 3 - 3,5 cm. T l n c
trên 51% (Tr ng L ng và Nguy n V n Hi n, 2000).

Hình 2.2 Heo Landrace
(Ngu n:
/>2.2.3. Heo Duroc

Hình 2.3 Heo Duroc
(Ngu n:
/>Xu t x t M v i cái tên Duroc,
c du nh p qua nhi u n c Châu M Latinh và

ông Nam Á trong ó có Vi t Nam. B lông có màu
hung ho c nâu s m.
dài
mình v a ph i, 4 chân to kh e và v ng ch c, hai m t lanh l i. Ng c sâu, r ng,
mông vai phát tri n t t và cân i, tai to nh ng không r v phía tr c. Kh i l ng
tr ng thành c a con c trên 300 kg, con cái 200 - 300 kg.

14


Kh n ng thích nghi kém h n nhi u so v i heo Landrace và Yorkshire,
ít s con
ra ch t 7 - 9 con/l a, ít s a, nuôi con kém. Kh n ng t ng tr ng nhanh, có t l
n c cao 56 - 58%, ch t l ng th t t t, th t m m do mô n c xen l n v i mô m
(Nguy n Thanh S n và Nguy n Qu Côi, 2005).
2.2.4. Heo Pietrain
Gi ng này xu t hi n n c B vào kho ng n m 1920 và mang tên là Pietrain,
công nh n là gi ng m i n m 1953 t i t nh Brabant và n m 1956 trong c n
(Nguy n Thi n et al., 2004).

c
c

Hình 2.4 Heo Pietrain
(Ngu n: )
c
m ngo i hình: heo có màu lông da tr ng an xen t ng ám en loang không
u trên c th . Tai th ng ng, u to v a ph i, mõm th ng, 4 chân th ng ng n,
mông r t phát tri n, ùi to, l ng r ng.
Kh n ng thích nghi kém h n hai gi ng heo Yorkshire và Landrace

nhi t i nóng m.

u ki n

150 ngày tu i heo Pietrain t tr ng l ng trung bình 80kg,
dày m l ng d i
10mm, t l n c trên qu y th t chi m h n 65%, nh ng s n c thô, dai, ít có vân m ,
ng v không th m ngon (Võ V n Ninh, 2006).
Heo có t l n c cao nh t trong các gi ng heo ngo i (60 - 62% n c) nh ng ch t
ng th t không cao. Heo c tr ng thành t kh i l ng 250 - 280 kg, heo cái
tr ng thành t kh i l ng 180 - 200 kg.
Nh c m c a gi ng này: thích nghi kém, nh y c m b i các y u t stress, có gene
y u tim nên d b ch t t t khi heo b tác ng c a y u t stress (Nguy n Thanh
n và Nguy n Qu Côi, 2005).

15


2.2.5. Heo Hampshire
Gi ng này xu t x t B c M t th k IX. Tai th ng u to v a ph i, mõm th ng,
chân kh e và ch c ch n. Lông da en, tuy nhiên n m v t ngang vùng chân tr c và
vai tr c thì lông da l i có màu tr ng (còn g i là heo tang). Chính c m nh th
nên ng i dân n c ta không a ngo i hình gi ng heo này và h u nh gi ng này
không còn có m t n c ta.
S d ng cái lai F1 có 50% máu Hampshire, 50% máu Yorkshire ho c 50% máu
Landrace
s n xu t con lai 4 máu nuôi th t t hi u qu cao (Lê V n H i et al.,
1997).

Hình 2.5 Heo Hampshire

(Ngu n: )
2.2.6. Heo Berkshire
Các ây kho ng 300 n m, heo Berkshire
c khám phá b i Oliver Cromwell's
vùng shire c a Berks (n c Anh). Ngu n g c c a gi ng heo này là heo có màu h i
và s ng vùng cát. N m 1823, heo này
c công nh n b i H i ng gi ng
Hoàng gia Anh. Heo Berkshire ch y u
c nuôi vùng ông Nam n c Anh.
Tr c n m 1970, gi ng heo Berkshire
c nuôi khá ph bi n châu Âu và m t s
c châu Á và Phi.
c i m ngo i hình: heo Berkshire toàn thân có màu en, có sáu i m tr ng
trán, b n chân và uôi. Thân dài, r ng, u ng n, m t h i cong, tai nh h i
ng v phía tr c, c ng n, ng c sâu r ng, x ng s n n , b n chân th ng v ng
ch c, lông m t, tính tình hi n, th ch t kh e, thành th c s m.
Sinh tr ng phát d c: tr ng l ng s sinh trung bình 1,1 - 1,2 kg, tr ng l
s a trung bình 12 - 15 kg. Heo tr ng thành có th n ng t i 270 - 300 kg.

ng cai

Kh n ng sinh s n: heo Berkshire
ít con, trung bình 7 - 8 con/l a. Heo này
c
nh p vào n c ta n m 1959. Kh n ng thích nghi c a chúng khá t t song kh n ng
s n xu t, kh n ng lai t o v i các gi ng heo n i c a ta kém h n các gi ng heo khác
16


nên nó b ào th i vào nh ng n m 1970. Sau th p niên 70, gi ng heo này không

c l a ch n nhi u n c và d n d n không s d ng. Hi n nay, Anh ang nuôi
i d ng b o t n. n c ta, gi ng heo Berkshire nh p vào nuôi t nh ng n m
1920 ã t o ra gi ng heo Ba Xuyên ngày nay Nam B .

Hình 2.6 Heo Ba Xuyên
(Ngu n: )
2.2.7. M t s gi ng heo lai nuôi th t
2.2.7.1. Heo lai 2 máu
Theo Lê H ng M n (2006) các công th c lai 2 máu ang
hi n nay là:

c áp d ng ph bi n

Công th c 1:
Duroc ×

Yorkshire

F1 (DY) nuôi th t
Heo lai (DY) nuôi n 204 ngày tu i
tr ng, t l n c 56,42 %.

Công th c 2:

Landrace ×

t 96 kg, tiêu t n th c n 3,4 - 3,6 kg/kg t ng

Yorkshire


F1 (LY) nuôi th t
Heo lai (LY) mau l n, 6 - 7 tháng tu i có tr ng l ng kho ng 100 kg, tiêu t n th c
n 3,8 - 4,2 kg/kg t ng tr ng, t l n c cao 52 - 57%. Công th c lai này
c th c
hi n ph bi n r ng rãi mi n Nam.
17


2.2.7.2. Heo lai 3 máu
Theo Lê H ng M n và Bùi
c L ng (2002), heo lai 3 máu ang
c nuôi ph
bi n
BSCL hi n nay là DLY ( Duroc × (Landrace × Yorkshire),
c t o ra
theo các b c sau:
c 1:

Landrace ×

Yorkshire

F1 (LY)
c 2:

Duroc ×

F1 (LY)

F2 (DLY) nuôi th t

Công th c này
c nhi u n c ng d ng, heo th t 6 tháng tu i t 95 - 100 kg, tiêu
t n th c n 2,7 - 2,9 kg/kg t ng tr ng, t l n c 56 - 58%. Công trình nghiên c u
heo lai công th c này g n ây cho t ng tr ng 750 g/ngày, tiêu t n th c n 2,64 - 2,7
kg/kg t ng tr ng, t l th t n c > 59%.
2.2.7.3. Heo lai 4 máu
Công th c thông d ng là c F1 (Duroc x Pietrain) x cái F1 (Landrace x Yorkshire).
Heo lai 4 máu theo công th c này th ng
c áp d ng các t nh phía Nam.
c 1:
Duroc ×

Pietrain

và

F1 (DP)

Landrace ×

Yorkshire

F1 (LY)

c 2:
DP ×

LY

(DPLY) nuôi th t

Heo con cai s a 27 ngày tu i t 6,3 - 6,5 kg, nuôi n 60 ngày tu i t tr ng l ng
20 kg, bán gi ng cho ng i ch n nuôi heo th t. Heo nuôi mau l n 165 - 167 ngày
tu i (5,5 tháng tu i) t 95 kg, t ng tr ng bình quân 645 - 650 g/ngày, tiêu t n 2,8 3,0 kg T h n h p/kg t ng tr ng, t l n c trên thân th t x
t trên 58% (H i ch n
nuôi Vi t Nam, 2004).
18


2.3. CÁC HÌNH TH C CH N NUÔI HEO
2.3.1. Hình th c nuôi heo nái

NÔNG H

bán heo con sau cai s a

Theo H i ng h t c c ch n nuôi M (1996) ây là m t hình th c ng i ch n nuôi
s d ng công lao ng c a mình
ch m sóc và qu n lý àn heo nái. Cho heo nái
ph i gi ng, mang thai, sinh s n và nuôi con n lúc cai s a thì bán heo con.
iv i
hình th c ch n nuôi nh th này thì c ng có nh ng u i m và khuy t m nh :
u i m: Ngu n v n u t ban u t ng
cho heo nái thì l ng heo con sau cai s a s
thu nh p cho h ch n nuôi.

i không cao, n u có l ch ph i c th
c bán u n. T ó s t ng ngu n

V m t khuy t
m: Trong m t n m, giá heo sau cai s a luôn luôn bi n ng

nh ng th i
m khác nhau. Tình hình d ch b nh ang di n ra g t gao có th làm
nh h ng n quá trình th thai, thai s ng, ti t s a c a heo nái và s c s ng c a heo
con. Quá trình
c a heo nái di n ra liên t c do l i nhu n c a s n xu t heo sau cai
s a d n n vi c heo nái mau xu ng s c d n n th i gian lo i th i heo nái nhanh.
2.3.2. Hình th c nuôi heo con sau cai s a

bán th t

Hình th c này ng i ch n nuôi s mua heo con sau cai s a v nuôi n khi xu t
chu ng. i v i hình th c nuôi nh v y thì ng i ch n nuôi ph i có m t ngu n v n
ng i l n
mua heo con sau cai s a vì giá heo con sau cai s a luôn cao,
kho ng g n g p ôi giá heo th t. Vì v y, chi phí mua heo gi ng chi m g n phân n a
chi phí s n xu t. Nên ng i nuôi heo theo hình th c này ph i ch
ng v ngu n
v n. Và ây là nh ng u i m và khuy t m trong hình th c ch n nuôi heo này:
u i m: M c dù yêu c u ng i nuôi ph i có ngu n v n cao nh ng t l thu h i
v n t ng i nhanh so v i nuôi heo nái
n heo th t. Th i gian nuôi heo trong
giai o n này ch m t kho ng 4 tháng thì có th thu l i ngu n v n trong khi ó nuôi
heo nái ph i m t 1 n m m i b t u l y l i ngu n v n. Nuôi heo con sau cai s a thì
s tránh
c nhi u r i ro và công lao ng ch m sóc lúc heo s sinh vì heo con sau
cai s a ã n nh và t
c m c tr ng l ng kho ng 20 - 25 kg.
Khuy t
m: Có nhi u chi phí phát sinh khi mua heo gi ng nh chi phí v n
chuy n, thi u h t ký. N u àn heo gi ng

c mua t nhi u ngu n khác nhau thì
vi c phân lo i tr c khi chuy n v tr i nuôi s không ng u v gi ng và e d a
b i nhi u ngu n b nh. Giá heo sau cai s a luôn bi n ng l n và b nh h ng do
giá heo th t trên th tr ng hi n t i. Vì v y, trong khi l i nhu n t àn heo con sau
cai s a mua v hoàn toàn kh quan trong giai
n heo th t t ng thì l i m t mát
nhi u l n trong giai
n t t giá (H i ng h t c c ch n nuôi M , 1996).
2.3.3. Hình th c nuôi heo nái

bán heo th t
19


ây là hình th c ch n nuôi heo lâu dài c a các h ch n nuôi, hình th c này nuôi
heo t heo nái cho n heo th t xu t chu ng.
hình th c này, ng i ch n nuôi
không ph i b
ng v ngu n heo sau cai s a do bi n ng c a th tr ng. S n
ph m c a hình th c ch n nuôi này là heo sau cai s a và heo th t,
c bán ra vài l n
trong 1 tháng nên thu nh p t ng i u trong n m, h n ch r c r i v ngu n v n.
Th i gian nuôi heo nái n heo th t là m t kho ng th i gian t ng i dài, chi phí
u t c ng t ng i l n. Trong kho ng th i gian nuôi n u th tr ng có thay i
thì hình th c này c ng khó thích nghi.
có àn heo th t xu t chu ng u n thì
òi h i ph i có l ch ph i gi ng ch t ch
có heo con sau cai s a (H i ng h t c c
ch n nuôi M , 1996).
2.4. CHU NG TR I

Ch n nuôi nông h quy mô nh chu ng tr i th ng làm ngay trong v n nhà. Ch n
kho ng t cách xa nhà , g n chu ng trâu bò, chu ng gà nh ng ph i cách bi t,
phía d i gió, h ng Nam, ông Nam, không b cây c i che khu t, d thoát n c, ít
ng i qua l i. Riêng bi t
c thì t t cho chu ng. Có n i cách ly heo b nh, n i nh t
heo m i mua v , có n i phân, tùy theo di n tích mà b trí cho h p lý m b o v
sinh thú y (Lê H ng M n và Bùi
c L ng, 2002).
Bu i sáng có ánh n ng chi u vào, n ng bu i sáng v a sát trùng ô chu ng v a t o
sinh t D3
heo t ng tr ng và ng hóa Ca, P. N ng bu i chi u có tác d ng
không t t i v i heo, s làm cho heo m t m i, th nhi u, b nh m m x ng
con
y u (H i ch n nuôi Vi t Nam, 2003).
Ch n nuôi heo c ng nh gia súc - gia c m khác, có th c n y
òi h i ph i có
môi tr ng s ng t t m i m b o n ng su t, ít b nh t t. Có th nói ti u khí h u
chu ng tr i g n v i n ng su t c a heo, các y u t t o nên ti u khí h u chu ng nuôi
bao g m khí h u vùng, ki u chu ng, cách b trí ô chu ng, c u trúc và v t li u xây
d ng, h ng chu ng, ánh sáng, thoát n c, m t
nuôi. Chu ng nuôi thông thoáng
mát m , r ng rãi heo s ng tho i mái, mau l n, kh e m nh. Ch
ti u khí h u kém
s nh h ng x u rõ r t n c th heo. Chu ng nuôi có nhi t
và m
cao, ánh
sáng thi u thì quá trình chuy n hóa khoáng, vitamin...b ng ng tr , nh h ng n
s c s n xu t c a heo (Lê H ng M n và Bùi c L ng, 2002).
N u chu ng nuôi không thích h p, các v t li u xây d ng chu ng tùy ti n thì các ion
nh trong không khí chu ng nuôi th ng thi u mà các ion n ng t ng do m

chu ng nuôi t ng. S l ng các ion n ng t ng trong chu ng nuôi s t ng t l b i,
m c
nhi m vi khu n c a không khí, hàm l ng khí NH3, CO2, H2S c ng s t ng
cao trong không khí. Nh ng y u t này nh h ng r t x u n s c kh e và n ng
xu t c a các lo i heo. Ti u khí h u chu ng nuôi ph thu c vào s phân trong
chu ng và s trao i khí. Chu ng không có phân,
thông thoáng t t k t h p v i
20