TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG

NG V N TRUNG

NH H

NG C A G O L C TRONG KH U PH N
LÊN S T NG TR NG C A GÀ TA
GIAI
N 4 - 12 TU N TU I

Lu n v n t t nghi p
Ngành: CH N NUÔI THÚ Y

n Th , 2012


TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG

Lu n v n t t nghi p
Ngành: CH N NUÔI - THÚ Y
Tên

tài:

NH H

NG C A G O L C TRONG KH U PH N
LÊN S T NG TR NG C A GÀ TA
GIAI
N 4 - 12 TU N TU I

Sinh viên th c hi n:
ng V n Trung
MSSV: 3082770
p: CNTY K34

Giáo viên h ng d n:
PGs Ts. Bùi Xuân M n

n Th , 2012


TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG
–&—

NG V N TRUNG

NH H

NG C A G O L C TRONG KH U PH N
LÊN S T NG TR NG C A GÀ TA

GIAI
N 4 - 12 TU N TU I

C n Th , ngày
tháng
n m 2012
CÁN B H
NG D N

C n Th , ngày tháng n m 2012
DUY T C A B MÔN

PGS TS. Bùi Xuân M n

C n Th , ngày
tháng
n m 2012
DUY T C A KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C

NG D NG


I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a b n thân. Các s li u, k t qu
trình bày trong lu n v n là trung th c và ch a t ng
c ai công b trong các công
trình lu n v n nào tr c ây
Tác gi

ng V n Trung



IC M

N

Tr i qua nh ng n m h c t p và rèn luy n d i mái tr ng i h c C n Th , nay tôi
ã th c hi n
c c m là hoàn thành lu n v n t t nghi p và s p tr thành m t
k s Ch n Nuôi Thú Y. Trong quá trình h c t p và rèn luy n tôi ã
c s giúp
c a quý th y cô và b n bè, tôi chân thành bi t n n nh ng ng i ã giúp
tôi
nh ng n m tháng qua.
Tôi xin thành kính dâng lên cha m tôi là nh ng ng i sinh thành, nuôi d ng,
ng viên và t tr n ni m tin vào tôi trong su t quá trình h c t p và rèn luy n.
Xin t lòng bi t n sâu s c n th y Bùi Xuân M n ng i ã h t lòng th ng yêu,
ch d y, ng viên, h ng d n nhi t tình và giúp
tôi trong su t quá trình th c
hi n tài lu n v n t t nghi p.
Xin chân thành bi t n n cô c v n Nguy n Th Tuy t Nhung ã lo l ng, d y d
l p Ch n Nuôi Thú Y khóa 34 trong nh ng n m qua.
Xin chân thành bi t n n quý th y cô trong B môn Ch n Nuôi và B môn Thú Y
ã t n tình d y d , truy n t ki n th c và kinh nghi m quý báu cho tôi.
Xin c m n t t c nh ng ng

i ã giúp tôi hoàn thành lu n v n t t nghi p.


CL C

L I CAM OAN.............................................................................................. i
L I C M N ................................................................................................... ii
M C L C ........................................................................................................ iii
DANH M C T VI T T T ............................................................................ v
DANH M C B NG VÀ S
...................................................................... vi
DANH M C HÌNH NH VÀ BI U
.......................................................... vii
TÓM L
C...................................................................................................... viii
CH
NG 1:
TV N
........................................................................ 1
CH
NG 2:
C KH O TÀI LI U ....................................................... 2
2.1
NGU N G C C A GÀ TA .................................................. 2
2.2
CÁC GI NG GÀ
C NUÔI PH BI N T I VI T NAM 3
2.2.1
Gà ông T o .......................................................................... 3
2.2.2
Gà H ..................................................................................... 3
2.2.3
Gà Tàu vàng ........................................................................... 3
2.2.4
Gà Ác ..................................................................................... 3

2.2.5
Gà Tam Hoàng ....................................................................... 4
2.2.6
Các gi ng gà khác .................................................................. 4
2.3
C
M C U T O VÀ SINH LÝ TIÊU HÓA GIA C M 4
2.3.1
M và xoang mi ng ................................................................ 5
2.3.2
Th c qu n và di u .................................................................. 5
2.3.3
D dày .................................................................................... 5
2.3.4
Ru t........................................................................................ 6
2.4
CHU NG TR I..................................................................... 7
2.4.1
Vai trò c a chu ng nuôi.......................................................... 7
2.4.2
Yêu c u chính c a chu ng nuôi .............................................. 7
2.4.3
Ch n v trí xây d ng chu ng tr i............................................. 8
2.4.4
ng chu ng ........................................................................ 8
2.4.5
Lo i chu ng gà công nghiêp ................................................... 8
2.5
PH
NG TH C NUÔI......................................................... 10

2.5.1
Nuôi thâm canh trên l p n chu ng ...................................... 10
2.5.2
Nuôi trên sàn .......................................................................... 11
2.6
TIÊU CHU N V
U KI N KHÍ H U ............................ 11
2.6.1
Nhi t .................................................................................. 11
2.6.2
m ..................................................................................... 12
2.6.3
Ánh sáng ................................................................................ 13
2.6.4
T c
gió .............................................................................. 13
2.7
NHU C U DINH D
NG VÀ TH C N ........................... 14
2.7.1
Dinh d ng protein................................................................. 14
2.7.1.1
Vai trò c a protein ................................................................ 14
2.7.1.2
Các y u t nh h ng n nhu c u và s d ng protein............ 17
2.7.2
Vai trò c a n ng l ng ........................................................... 18


2.7.2.1

2.7.2.2
2.7.3
2.7.4
2.7.5
2.7.6
2.8
2.8.1
2.8.2
2.8.3
2.9
2.9.1
2.9.2
2.9.3
2.10
CH
NG 3:
3.1
3.1.1
3.1.2
3.1.3
3.1.4
3.1.5
3.1.6
3.1.7
3.1.7.1
3.1.7.2
3.1.8
3.2
3.2.1
3.2.2

3.3
CH
NG 4:
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
KINH

Nhu c u n ng l ng cho sinh tr ng và s n xu t .................... 20
M i t ng quan gi a ng l ng và protein ........................... 20
Vai trò ch t béo trong dinh d ng ng v t ............................ 22
Vai trò c a n c ..................................................................... 23
Vai trò c a các ch t khoáng .................................................... 24
Vai trò c a các vitamin ........................................................... 24
K THU T CH M SÓC VÀ NUÔI D
NG ...................... 25
Giai o n nuôi úm gà con ....................................................... 25
Giai o n nuôi gà th t ............................................................. 29
Th gà ra v n........................................................................ 31
TH C N.............................................................................. 32
B p.... ..................................................................................... 32
Cám...... .................................................................................. 32
G o l c................................................................................... 33
QUY TRÌNH V SINH PHÒNG B NH ................................ 33
PH
NG TI N VÀ PH NG PHÁP .................................. 35
PH
NG TI N THÍ NGHI M ............................................. 35

Th i gian th c hi n................................................................. 35
a m................................................................................. 35
i t ng thí nghi m.............................................................. 35
Chu ng tr i thí nghi m ........................................................... 35
D ng c .................................................................................. 35
Th c n .................................................................................. 35
Qui trình ch m sóc nuôi d ng............................................... 36
Giai o n úm .......................................................................... 36
Giai o n thí nghi m .............................................................. 37
Thu c thú y ............................................................................ 37
PH
NG PHÁP THÍ NGHI M ............................................ 37
B trí thí nghi m..................................................................... 37
Các ch tiêu theo dõi ............................................................... 38
X LÝ S LI U THÔNG KÊ............................................... 39
K T QU VÀ TH O LU N ................................................ 40
TIÊU T N TH C N
I V I CÁC NGHI M TH C ...... 40
KH N NG T NG TR NG C A GÀ THÍ NGHI M ......... 41
H S CHUY N HÓA TH C N C A GÀ THÍ NGHI M43
TÌNH HÌNH D CH B NH VÀ T L HAO H T................. 44
NH H
NG C A CHI PHÍ TH C N LÊN HI U QU

T ........................................................................................... 44
CH
NG 5:
K T LU N VÀ
NGH ..................................................... 46
5.1

K T LU N ............................................................................ 46
5.2
NGH ............................................................................... 46
TÀI LI U THAM KH O ................................................................................. 47
PH CH NG


DANH M C T
DM, VCK
C

VI T T T

V t ch t khô
Nghi m th c

EE

Béo thô

CP

Protein thô

CRD

B nh viêm

HSCHTA


H s chuy n hóa th c n

KL

Kh i l

ME

ng l

ng trao

NL

ng l

ng

NT
TAHH
TTTA

ng hô h p mãn tính

ng
i

Nghi m th c
Th c n h n h p
Tiêu t n th c n



DANH M C B NG VÀ S
Tên

Trang

B ng 1
B ng 2

ng quan gi a nhi t
ng l

ng sinh ra khi

môi tr

ng và thân nhi t c a gà ........12

t cháy 1 gam ch t dinh d

ng............19

1

H th ng bi u th n ng l

ng (NL) c a gia c m.........................20

B ng 3


T l chuy n hóa n ng l

ng vào t ng tr ng c a gà...................20

B ng 4

Ch s n ng l

B ng 5

Kh n ng tiêu hóa các ch t béo c a gà .......................................22

B ng 6

Thành ph n hóa h c (% VCK) c a g o l c ...............................35

B ng 7

Thành ph n th c n h n h p ......................................................36

B ng 8

M c protein và n ng l

B ng 9

Tiêu t n th c n (g/con/ngày) c a gà Ta t 4 - 12 tu n tu i i
v i các nghi m th c thí nghi m .................................................40


B ng 10

Kh n ng t ng tr ng c a gà thí nghi m ......................................42

B ng 11

H s chuy n hóa th c n c a gà thí nghi m ..............................43

B ng 12

nh h ng c a chi phí th c n lên hi u qu kinh t c a gà thí
nghi m.......................................................................................45

ng/protein theo gi ng và tu i gà ........................21

ng trong các nghi m th c thí nghi m ...40


DANH M C HÌNH NH VÀ BI U
Tên

Trang

Hình 1

Gà Ta.........................................................................................2

Hình 2

H tiêu hóa c a gà......................................................................5


Hình 3

G o l c ......................................................................................33

Hình 4

Th c n h n h p ........................................................................36

Hình 5

Gà trong giai o n úm................................................................37

Bi u

1

Tiêu t n th c n c a gà thí nghi m (g/con/ngày)........................41

Bi u

2

ng tr ng c a gà thí nghi m (g/con/ngày) ................................42

Bi u

3

H s chuy n hóa th c n c a gà thí nghi m ..............................44



TÓM L
M
qu
gà
kh

C

t nghiên c u
c th c hi n t i nông h thu c p Tràng Th 3, xã Trung Nh t,
n Th t N t, TP C n Th trong th i gian t tháng 1/2012 n tháng 4/2012 trên
Ta sinh tr ng nh m xác nh s thay th g o l c trong kh u ph n TAHH lên
n ng sinh tr ng c a gà Ta giai o n 4 12 tu n tu i .

Thí nghi m
c th c hi n trên 90 gà Ta b t u lúc 4 tu n tu i, v i ba nghi m th c và ba
n l p l i. Các nghi m th c g m: (1) nghi m th c i ch ng ( C): Gà
c n t do
th c n h n h p (có m c protein 16% và 2800 kcalME/kg), (2) nghi m th c 1 (NT1): Gà
c n 90% th c n h n h p k t h p 10% g o l c (có m c protein 15% và 2847
kcalME/kg) và (3) nghi m th c 2 (NT2): Gà
c n t do th c n h n h p k t h p v i n
do g o l c (có m c protein 13% và 2932 kcalME/kg).
t qu thí nghi m thu
c ch cho th y, kh n ng t ng tr ng trung bình hàng ngày c a
gà t: 16,1, 16,1 và 14,5 g/con (P<0,05); M c tiêu th th c n hàng ngày: 56,2, 57,3, và
58,2 g/con (P<0,05); H s chuy n hóa th c n 3,48, 3,57, 4,03 (P<0,05) t ng ng cho
các nghi m th c: C, NT1 và NT2.

d ng 10% g o l c k t h p v i 90% th c n h n h p trong kh u ph n gà Ta giai
n
sinh tr ng cho k t qu t ng tr ng không có s khác bi t so v i gà
c n hoàn toàn
th c n h n h p và gi m
c 1,5% chi phí th c n cho m i kg t ng tr ng.
d ng th c n h n h p t do k t h p g o l c t do trong kh u ph n gà Ta giai
n sinh
tr ng cho k t qu t ng tr ng th p h n so v i gà
c n hoàn toàn th c n h n h p và
ng 2,9% chi phí th c n cho m i kg t ng tr ng.
khóa: gà Ta, g o l c, t ng tr ng, tiêu t n th c n, hi u qu


Ch

ng 1:

TV N

Ch n nuôi gia c m n c ta ã có t lâu i và cho n nay nó v n
c duy trì
ph bi n nhi u a ph ng, bên c nh ó còn góp ph n r t l n trong vi c phát tri n
kinh t
nông h và kinh t
t n c. S n ph m ch y u c a ngành gia c m là th t
và tr ng, ó là ngu n cung c p ph n l n th c ph m cho nhu c u tiêu dùng và xu t
kh u. T ó, trên th gi i ã l y nhu c u tiêu dùng s n ph m ch n nuôi gia c m làm
th c o m c s ng ng i dân. Th t và tr ng gia c m là lo i th c ph m ngon, b
ng, d ch bi n, d tiêu hóa, tiêu th r ng rãi và

c xem nh m t trong nh ng
protein ng v t quan tr ng i v i con ng i.
Ngày nay, m c s ng c a ng i dân ngày càng t ng cao, nhu c u tiêu th s n ph m
gia c m c ng t ng lên m t cách rõ r t, bên c nh ó thì v n c nh tranh giá bán và
ch t l ng s n ph m v i các qu c gia khác ang là v n
c nhi u nhà ch n
nuôi quan tâm. T ó, mô hình s n xu t theo ki u truy n th ng mang tính t cung
t c p, quy mô nh l không còn phù h p n a.
ng tr c thách th c giá c th c
n ngày m t t ng nh r t l n n giá c s n xu t t ó òi h i ng i ch n nuôi ph i
cung c p h p lý ch t dinh d ng cho v t nuôi
h giá thành s n xu t. Trong dinh
ng ng v t protein và n ng l ng là hai thành ph n c bi t quan tr ng. Ng i
ch n nuôi ph i cung c p
nhu c u protein và n ng l ng cho gà m i m b o cho
chúng sinh tr ng, sinh s n và phát tri n bình th ng. Tuy nhiên m c s d ng
protein trên gà hi u qu , ph thu c r t nhi u vào ngu n n ng l ng cung c p t
th c n, thi u ho c th a u không t t.
Xu t phát t th c ti n trên chúng tôi th c hi n
tài:
s t ng tr ng c a gà Ta giai o n 4-12 tu n tu .
M c tiêu c a

nh h

ng c a g o l c lên

tài nh m:

Xác nh m c

s d ng g o l c k t h p trong kh u ph n th c n h n h p
gà Ta t i nông h .

nuôi

So sánh kh n ng sinh tr ng c a gà gi a các nghi m th c thí nghi m có k t h p
v ig ol c
tìm ra kh u ph n thích h p cho gà Ta nh m t
c hi u qu kinh
t cao.
Khuy n khích ng i ch n nuôi s d ng ngu n g o l c s n có
a ph ng v i giá
th p k t h p v i th c n h n h p ch n nuôi gia c m b n v ng t i nông h .


Ch

ng 2: L

C KH O TÀI LI U

2.1 NGU N G C C A GÀ TA
Ngu n g c: Gà Ta vàng ( mi n Nam), gà Ri ( mi n B c) là gi ng gà
l c và thu n hóa t gà r ng
c ng i dân a ph ng a chu ng.
c

c ch n

m ngo i hình:


Gà mái th ng có màu vàng r m và nâu nh t ho c th m có
c , cánh, uôi.
Gà tr ng có màu lông s c s , trong ó màu vàng và màu
cánh và uôi có i m lông màu en.

m nh ng

m en

tía chi m t l cao nh t,

Gà Ta u thanh, có màu n ôi khi có màu n , da và chân màu vàng. Gà tr ng
thành có tr ng l ng 2000-2500 g gà tr ng và 1500-1800 g gà mái, tu i gà mái
tr ng l n u tiên là 19 - 20 tu n tu i. Gà Ta thích v i khí h u và i u ki n nuôi
qu ng canh n c ta, gà r t ch u khó ki m n khi nuôi ch n th trong v n hay
ngoài ng (D ng Thanh Liêm, 2009).
Gà Ta có giá tr kinh t cao, s c
b nh,

kháng b nh l n nên r t d nuôi và gà ít m c

Gà Ta tiêu t n th c n cho 1 kg t ng tr ng bình quân 2,5 - 3,5 kg.
u i m n i b t c a gà Ta là t c
m c lông nhanh, phát d c s m, th t và tr ng
th m ngon. Gà thích nghi t t v i khí h u nhi t i, á nhi t i, ít m n c m i v i
b nh c u trùng, b ch l ,
ng hô h p. Nh ng gà t m vóc bé, tr ng bé, s n l ng
tr ng th p và tính òi p cao. Vì v y, gà Ta hay gà Ri thích h p v i ch
nuôi

qu ng canh theo h ng c th t và tr ng t ng h gia ình. Trong t ng lai, khi mà
trên i trà ngành gà nuôi các gi ng gà cao s n, nuôi thâm canh thì gà a ph ng
(Ta, Ri) s
c coi là m t c s n (Nguy n Duy Hoan, 1999).


Hình 1: Gà Ta

2.2 CÁC GI NG GÀ

C NUÔI PH

BI N T I VI T NAM

2.2.1 Gà ông T o
Gà ông T o có xu t x
vùng Khoái Châu, H ng Yên. Gà ông T o có thân
hình to, gà tr ng tr ng thành n ng 3,8 - 4,0 kg/con; gà mái n ng 3,0 - 3,5 kg/con.
Lông màu vàng nh t ho c hung , chân to. S n l ng tr ng 60-80 qu /n m, tr ng
n ng 50 -55 g/qu ( ng V Bình, 2007).
2.2.2 Gà H
Gà H có ngu n g c t thôn Song H thu c huy n Thu n Thành t nh B c Ninh.
T m vóc, hình dáng và màu s c c a gà H t ng t gà ông T o. tu i tr ng
thành con tr ng n ng 3,5 – 4 kg, con mái n ng 3 - 3,5 kg. Gà mái
tr ng mu n,
s n l ng tr ng 50 - 60 qu /mái/n m, tr ng to (50 – 60 g), t l p n th p, gà mái
p tr ng và nuôi con v ng ( ng V Bình, 2007).
2.2.3 Gà Tàu vàng
Gà Tàu vàng có t m vóc l n. Màu lông ph bi n là vàng r m, vàng m, có m
en c cánh và uôi. Ph n l n gà Tàu vàng có mào n

t i, m t s mào kép.
Gà Tàu vàng m c lông ch m, gà tr ng 3 tháng tu i b lông v n ch a hoàn thi n.
Tu i
qu tr ng u tiên vào 180 ngày tu i, t l
26%, bình quân s n l ng
tr ng 100 qu /mái/n m, tr ng l ng tr ng 50 g/qu , tr ng có phôi 80%, t l p n
88%, tính p cao, nuôi con khéo. Gà s sinh có tr ng l ng 30g, vào
1,8 kg, lúc
tr ng thành gà tr ng n ng 3,0 kg, gà mái 2,1 kg. Th ng m th t lúc 16 tu n tu i,
con tr ng n ng 2,0 kg, con mái 1,5 kg, t l thân th t 67%, th t và tr ng ngon. Gà
Tàu vàng d nuôi, ki m m i t t ( ng V Bình, 2007).
2.2.4 Gà Ác
Gà Ác là m t gi ng gà c bi t n c ta, chúng ch y u
c nuôi nhi u vùng
nông thôn Mi n Nam. G n ây chúng c ng
c nuôi nhi u Mi n B c. Gà Ác có
u nh , c ng n, m màu en. Toàn thân có màu lông tr ng. Da có màu en, chân
có màu xám xanh, bàn chân có n m ngón (
c g i là ng tr o). Gà ác d nuôi,
thích ng v i nhi u ph ng th c nuôi d ng khác nhau, thích h p v i u ki n t
nhiên c a n c ta, có kh n ng ki m m i t t, t l nuôi s ng cao. ây là gi ng gà
nh
c nuôi
n th t, th t gà
c coi là lo i th c n
b i b s c kh e. X ng
gà c ng có màu xám en, gà
c nuôi n khi t tr ng l ng c th kho ng 250 –
300 g là bán
c. Gà Ác

c nuôi theo àn nh trong các h dân. Theo ào
c
Long (2004) thì gà Ác có các ch tiêu n ng su t sau: kh i l ng c th
tu i tr ng
thành con tr ng t 700 – 800 g và con mái t 500 – 600 g. S n l ng tr ng t 80 90 tr ng/mái/n m. Kh i l ng tr ng t 20-30 g. T l tr ng có phôi 90%. T l n


trên t ng s tr ng p t nhiên 70 - 80%. T l nuôi s ng gà con 90%. Kh i l ng c
th lúc gi t th t
c 50 - 60 ngày tu i là 250 – 300 g. Tiêu t n th c n t ng 1 kg
th tr ng n lúc gi t th t là 0,8 - 3,2 kg. Riêng theo Nguy n V n Thi n et al..
(1999) thì gà Ác có s c s ng cao, t l nuôi s ng t 1 ngày n 56 ngày tu i trung
bình t 95 – 98%, cá bi t có àn t 100%. Tr ng l ng lúc m i n là 16,3 - 16,5
g, 60 ngày tu i t 299 g và 120 ngày tu i t 639 – 757 g.
2.2.5 Gà Tam Hoàng
Gà Tam Hoàng có ngu n g c t Qu ng ông - Trung Qu c,
c nh p vào n c ta
vào n m 1992. Gà Tam Hoàng có 3 dòng: dòng 882, dòng Jiangcun và dòng
ng
Ph ng (H i C n nuôi Vi t Nam, 2000). Gà L ng Ph ng là gi ng gà có ngo i
hình gi ng gà Ri, lông a d ng s m, vàng, en, cú, màu c , y m, tai màu h ng. Gà
mái u thanh, thân s n ch c, chân th p nh , màu lông vàng tía n 80%. Gà có t
l nuôi s ng 96 – 98%, s n l ng tr ng 157 - 167 tr ng/mái, kh i l ng tr ng 55 –
56 g. Gà nuôi th t 70 ngày tu i con tr ng n ng 1,87 kg, con mái n ng 1,58 kg, t l
nuôi s ng 93%, tiêu t n th c n 2,53 kg/kg t ng tr ng (Lê H ng M n, Bùi
c
L ng, 2004).
2.2.6 Các gi ng gà khác
Ngoài các gi ng k trên, có m t s gi ng gà m i nh p khác nh gà Ai C p, gà
Kabir (Israel) c ng

c nuôi nh l trong các nông h , r i rác nhi u a ph ng
trong n c. Các gi ng gà này ngoài m c ích chính là nuôi s n xu t th t và tr ng
còn có ý ngh a s d ng khác, là á gà gi i trí, làm c nh và làm thu c. Nh ng h
ch n nuôi gi ng gà không phát tri n r ng rãi này c ng t
c hi u qu kinh t
nh t nh.
2.3

C

M C U T O VÀ SINH LÝ TIÊU HÓA

GIA C M

quan tiêu hoá c a gia c m khác bi t r t nhi u so v i ng v t có vú. C u t o
t ng quát b máy tiêu hoá c a gia c m bao g m các b ph n ch y u sau: M ,
xoang mi ng, h u, th c qu n, di u, d dày tuy n, d dày c , ru t non, ru t già và l
huy t (D ng Thanh Liêm, 2003).


L huy t
Ru t non
M

Ru t già

D dày tuy n
Th c qu n
Di u


Manh tràng

Túi m t
Quai tá tràng
Gan

T y t ng
Hình 2: H tiêu hóa c a gà

2.3.1 M và xoang mi ng
Gia c m có m
c b c b i m t l p s ng có c u t o c bi t tu theo loài.
m nh n thích nghi cho vi c m r a l y th c n trên c n.

gà

Xoang mi ng: Trong xoang mi ng có l i và m t h th ng tuy n n c b t r t
phong phú và ph c t p h n ng v t có vú. Tuy n n c b t ti t ra n c b t nh ng
trong ó không có enzyme tiêu hoá tinh b t. Tác d ng c a n c b t là làm tr n
d nu t th c n, th m t th c n.
2.3.2 Th c qu n và di u
ng th c qu n dài, tr c khi
vào xoang ng c nó
c phình to thành m t cái túi
g i là di u, sau ó tr l i nh ng th c qu n bình th ng
vào d dày tuy n.
Trên niêm m c su t ng th c qu n và di u có r t nhi u tuy n n c nh n. Nh d ch
nh n ti t ra nhi u mà nó làm cho r t tr n
gia c m d nu t th c n v i th c qu n
r t dài c a chúng. Hình thái gi a th c qu n và di u gà r t d phân bi t lúc no

c ng nh lúc ói. Di u có nh ng ch c n ng sinh lý quan tr ng nh : d tr và i u
ti t l ng th c n i trong ng tiêu hoá, ti t ra d ch di u
th m t làm m m th c
n, di u còn ti t ra s a di u nuôi con nh chim b câu.
2.3.3 D dày
D dày tuy n: N m tr c d dày c , có dung tích r t nh . Th i gian th c n d ng
l i d dày tuy n c ng r t ng n. D dày tuy n ti t ra HCl và enzyme pepsin
b t
u tiêu hoá protein. Th c n i qua ây
c th m t b i d ch v và ti p t c
c
chuy n xu ng d dày c
tiêu hoá ti p.


D dày c : D dày c th ng
c g i là m , có dung tích l n h n d dày tuy n.
Trong niêm m c d dày c có lót b i l p t bào s ng hoá r t c ng
ch ng l i s
va p, xay xát khi m nghi n th c n. Ph n d i c a l p t bào này là l p t bào
ng sinh thay th cho l p t bào bên trên b bào mòn. Trên b m t c a l p t bào
này có nhi u gai nh nhô lên làm cho niêm m c tr nên nhám. Ng i ta g i nh ng
gai nh này là “r ng m ”. D i kính hi n vi m i “r ng m ” có m t tuy n nh n r t
nh
c nh. Qua kh i l p t bào t ng sinh thì có mô c r t phát tri n, màu
s m.
Nh có h th ng c này giúp cho m co bóp r t m nh, nghi n nát th c n chu n b
cho tiêu hoá ti p theo ru t. M co bóp có chu k , tu theo tính ch t th c n mà
chu k co bóp có thay i.
giúp cho vi c nghi n th c n, loài chim th ng n

nh ng h t s i. N u thi u s i thì làm gi m kh n ng tiêu hoá th c n h t trên 10%.
Khi gà n nhi u x ho c n lông thì s i giúp nghi n nát nhanh h n, gà tiêu th th c
n nhi u h n (D ng Thanh Liêm, 2003).
2.3.4 Ru t
Ru t non: Là m t ng dài có o n r ng h p khác nhau và chia làm 3 o n: tá tràng
(duodenum), không tràng (jejunum) và h i tràng (ileum). D i tác d ng c a các lo i
enzyme t d ch v , d ch ru t, d ch tu và d ch m t do gan ti t ra, ph n l n các ch t
dinh d ng nh carbonhydrate, protein, lipid
c tiêu hoá và h p thu. Nh ng
m nh th c n còn c ng ch a
c nghi n k
c a ng c l i d dày c nh nhu
ng ng c c a ru t non
d dày c nghi n ti p. Vì l ó nên niêm m c c a d
dày c có màu vàng c a m t. Th i gian tiêu hoá ru t non kho ng 6 - 8 gi
(D ng Thanh Liêm, 2003).
Ru t già: Chia làm ba ph n: Manh tràng (caecum), k t tràng (colon) và tr c tràng
(rectum). Manh tràng: Có c u t o thành hai nhánh i x ng r t phát tri n, ch ti p
giáp gi a ru t non và ru t già có van g i là van h i manh tràng
không cho th c
n i ng c t ru t già lên ru t non. manh tràng có quá trình lên men vi sinh v t,
m t ph n ch t x c ng
c tiêu hoá
ây. gà ch tiêu hoá
c 1% ch t x .
Protein ch a
c tiêu hoá ru t non, xu ng ây c ng
c vi sinh v t lên men
th i và s n sinh nhi u ch t c. Ngoài ra manh tràng còn có quá trình t ng h p
vitamin nhóm B, c bi t là vitamin B12. K t tràng có tác d ng nhu ng ng c a

ch t ch a lên manh tràng và t manh tràng xu ng tr c tràng
i vào l huy t, quá
trình h p thu ch t khoáng và n c
ây t ng i m nh (D ng Thanh Liêm,
2003).
L huy t (cloaca): Có c u t o g n gi
già, hai ng d n ni u,
ng sinh d
gian,
ây có quá trình h p thu mu
khô i. N c ti u c ng b cô ng l

ng nh m t cái túi, có các c a
vào nh ru t
c. Phân và n c ti u n m l huy t m t th i
i và n c. Vì v y làm cho phân gia c m
c
i thành mu i urate màu tr ng
u c c phân.


N u cho gia c m n d th a protein thì mu i urate sinh ra nhi u làm cho phân có
màu tr ng nhi u, n u cho n thi u protein thì phân có màu en nhi u (D ng Thanh
Liêm, 2003).
2.4 CHU NG TR I
2.4.1 Vai trò c a chu ng nuôi
ng n ng su t v t nuôi
Trong ch n nuôi hi n i, v t nuôi b giam gi hoàn toàn nên k thu t chu ng tr i
óng vai trò quan tr ng trong vi c t ng n ng su t v t nuôi. Do ó, ta ph i t o
u

ki n ti u khí h u và v sinh môi tr ng chung quanh v t nuôi
v t nuôi d thích
nghi, phát tri n và cho n ng su t t i a. Ng c l i khi
u ki n khí h u không phù
h p s làm gi m n ng su t v t nuôi.
ng n ng su t lao

ng

i t ng qu n lý và ch m sóc v t nuôi là con ng i. Do ó,
mang l i hi u qu
kinh t cao trong ch n nuôi thì ta ph i thi t k chu ng nuôi sao cho th a mãn các
i u ki n làm vi c có th t ng n ng su t lao ng.
Kh u hao xây d ng th p
M t vai trò quan tr ng c a chu ng nuôi là cho kh u hao xây d ng trên m t n v
s n ph m th p. Nh v y chu ng nuôi ph i có th i gian s dùng lâu dài và chi phí
xây d ng th p.
Không gây ô nhi m môi tr

ng

Vai trò không kém ph n quan tr ng ngày nay liên quan n ngành ch n nuôi chúng
ta là n n ô nhi m môi tr ng và vi c x lý ch t th i t chu ng nuôi.
Do ó, khi thi t k chu ng nuôi ta ph i chú ý n khâu x lý ch t th i t chu ng
nuôi nh m h n ch nh ng m m b nh có th lây cho v t nuôi và không gây ô nhi m
môi tr ng chung quanh.
2.4.2 Yêu c u chính c a chu ng nuôi
Do chu ng tr i óng nhi u vai trò quan tr ng nên vi c thi t k và xây d ng chu ng
tr i ph i th a mãn các yêu c u sau ây:
T o


c

u ki n t t cho v t nuôi và con ng

Thu n l i cho vi c lao

ng và qu n lý c a ng

Kh u hao xây d ng th p.
Thu n l i giao thông.
Không gây ô nhi m môi tr

ng.

i.
i ch n nuôi.


Thu n ti n cho vi c m r ng và k t h p v i các mô hình s n xu t nông nghi p
khác.
Có c nh quan v sinh

p (Võ V n S n, 2002).

2.4.3 Ch n v trí xây d ng chu ng tr i
Tr

c khi xây d ng chu ng tr i nuôi gà, ng i ch n nuôi c n quan tâm n v trí
c ch n

xây d ng chu ng tr i nh sau: chu ng tr i ph i cao ráo, thoáng mát,
không ng n c, v sinh. Trong quá trình úm gà con r t c n vitamin D do v y
trong quá trình xây d ng chu ng tr i nên chú ý vi c t n d ng ngu n vitamin này
b ng cách b trí chu ng tr i sao cho t n d ng
c ngu n ánh sáng m t tr i. Tuy
nhiên, ánh sáng sau 10 gi s không còn tác d ng i v i gà con (Nguy n
c
Hi n, 1999).
2.4.4 H

ng chu ng

ng chu ng
c các nhà ch n nuôi quan tâm c bi t
tránh các nhân t b t
l i nh gió lùa, m a t t, ánh sáng gay g t chi u th ng vào chu ng. Ng i ta th ng
l y tr c i x ng d c c a dãy chu ng
ch n h ng chu ng thích h p cho vi c
xây d ng chu ng tr i. Thông th ng tr c d c dãy chu ng ch y theo h ng ông
B c - Tây Nam ho c ch y theo h ng ông - Tây là có th tránh
c gió lùa ông
B c th i vào chu ng, tránh
c m a và gió Tây Nam, tránh
c n ng ông vào
bu i sáng, n ng Tây vào bu i chi u chi u th ng vào chu ng. N u tr c d c dãy
chu ng ch y theo h ng thích h p k trên thì hai u h i (hai t ng ch n u dãy)
c a chu ng, ho c h ng v
ông B c - Tây Nam, ho c h ng v
ông và Tây
ng n c n các lu ng gió, lu ng m a, các tia n ng gay g t b t l i (Võ V n Ninh,

2003).
Tuy nhiên không ph i b t c n i nào, ta c ng có th ch n l y h ng nh ý. Cho nên
trên th c t tùy theo th
t, ta có th xây d ng theo h ng ông - Nam ho c Tây Nam, và kh c ph c b ng cây ch n gió, che n ng (Bùi Quang Toàn et al., 1980).
2.4.5 Lo i chu ng gà công nghi p
Ngành gà công nghi p hi n nay c b n có 3 lo i chu ng nuôi: Chu ng n n, chu ng
sàn, chu ng l ng (gà ).
Chu ng n n
Trang b chu ng n n có th
n gi n, d s d ng, d thay th , s a ch a so v i lo i
dùng chu ng l ng, chu ng sàn.
Trên th c t ngành nuôi gà, chu ng n n d s d ng. Có th nuôi b t k các lo i gà
nào và b t k l a tu i nào b ng chu ng n n mà không c n thay i nhi u c c u


dùng c chuyên dùng. Trong ch n nuôi gà Ta t p trung
nhi u h
u áp d ng ph ng th c nuôi chu ng n n.

ng b ng sông c u Long

Trong i u ki n công nghi p ph c v ngành nuôi gà ch a phát tri n, ph
nuôi gà b ng chu ng n n v n là ch y u t t h n, d th c hi n h n.

ng th c

Tùy i u ki n kinh t , khoa h c k thu t và c
m t ai, khí h u mà chu ng
n n có nh ng d ng khác nhau v c u trúc nh t là trang b d ng c i kèm. V
c

i m c u trúc, chu ng n n có lo i kín (chu ng t i) và lo i h (chu ng thông thoáng
t nhiên).
Chu ng kín
Chu ng kín là lo i chu ng m t ho c nhi u t ng, có vách, c a ng n cách v i bên
ngoài, có h th ng i u hòa nhi t
và i u ti t ánh sáng nhân t o theo nhu c u
phát tri n t ng giai
n c a gà, b t k th i ti t, khí h u, ngày hay êm.
Vi c
u ti t khí h u nh t là vi c ch ng nóng lâu nay th ng dùng máy i u hòa
nhi t
(th i không khí l nh) ho c “màng n c” k t h p v i qu t hút. G n ây,
n gi n h n; ch dùng qu t hút theo ph ng pháp “hang gió” (tunnel ventilation)
v i u ki n chu ng nh sau:
Chu ng thông thoáng nh ng dài, có tr n th p kho ng 2,5 m. N u chu ng có mái
tole l nh, m t d i lót l p cách nhi t thì không c n tr n, v i chi u cao mái 3 – 4 m.
Hai vách l i chu ng có rèm c
ng b ng nylon dày. Khi che kín rèm hai bên
vách t o thành m t cái hang úng ngh a en ch y dài t
u n cu i chu ng. u
chu ng ch a “c a” và dàn l nh
không khí vào, cu i chu ng l p h th ng qu t
hút có công su t l n. Khi v n hành qu t hút y không khí ra kh i chu ng, t o
thành dòng không khí (gió) chuy n ng liên t c d c theo chu ng v i v n t c 2 2,5 m/s.
N u gà ang giai o n c n nhi u gi ánh sáng, thì dùng rèm che vách ng n nylon
trong su t t n d ng ánh sáng ban ngày. “C a” gió vào là vách l i tr ng.
Tr ng h p ph i c t gi m gi ánh sáng, vách chu ng
c thay th b ng t m nylon
en ng n ánh sáng. “C a” gió vào, gió ra c ng
c che t i hoàn toàn.

Chu ng h
Chu ng h th ng là lo i chu ng có c
m chung thông thoáng, ánh sáng t
nhiên vì b n phía vách l i. Lo i chu ng này k t c u nh , r ti n, d xây d ng, r t
thích h p v i vùng nhi t i.
Vi t Nam ta, v i
u ki n khí h u c n c nói chung nóng nhi u, nóng u
quanh n m phía Nam, ho c có vài tháng rét nh v mùa ông phía B c, nên
ch n lo i chu ng h là thích h p và cho hi u qu kinh t cao. V i lo i chu ng h


này ta có th khai thác
c t i a y u t nhi t , ánh sáng, gió, mà thiên nhiên u
ãi mà là ti m n ng vô t n c a khí h u nhi t i, gi m b t chí phí gi m giá thành
s n ph m.
Chu ng sàn
V c b n chu ng sàn t ng t nh chu ng n n, ch thêm cái sàn chi m toàn b
ho c m t ph n l n di n tích chu ng. Chu ng sàn thích h p cho gi ng gà th t i tiêu
phân có nhi u n c. Gà nuôi trên sàn t ng t nh trên l ng, h n ch vi c ti p xúc
v i phân rác. Nh c
m c a chu ng sàn là i l i, thao tác th công không thu n
l i (Võ Bá Th , 1996).
C n chú ý
N n chu ng kiên c tránh m
làm ng n c, có s thoát n
máng u ng.

t, d sát trùng, có
nghiên nh t nh
c t t. Có h th ng thoát n c d i các


không
m t

Mái chu ng: có th s d ng các lo i v t li u có
cách nhi t t t. Có th b trí các
vòi n c phun lên mái t o m a nhân t o lúc tr i nóng.
Vách chu ng: ph i d làm v sinh và sát trùng, không có g d i chân t ng làm
c n tr vi c v sinh và quét chu ng tr i. N u nuôi trên n n thì t ng ch xây cao
v a t m ng c a gà kho ng 30 - 40 cm, ph n trên là l i
kín
b o v gà, nên
có h th ng rèm che phòng m a t t, gió lùa. N u nuôi l ng chu ng ph i có c a ra
vào, c a s ph i cao h n t m ng c a gà trong l ng (Nguy n
c Hi n, 1999).
2.5 PH

NG TH C NUÔI

Ngành ch n nuôi gia c m trên th gi i ang s d ng m t s ph ng pháp nuôi sau:
Nuôi thâm canh trên l p n chu ng, nuôi trên sàn g hay l i, nuôi trong l ng (Lê
H ng M n, Hoàng Hoa C ng, 1999).
2.5.1 Nuôi thâm canh trên l p
Ph

n chu ng

ng pháp nuôi gà con

Yêu c u gà con ph i cùng l a tu i vì n u nuôi gà có nh ng l a tu i khác nhau d

sinh b nh, c bi t là các b nh
ng hô h p và tiêu hóa. Nuôi theo ph ng pháp
này gà con hoàn toàn không
c th ra ngoài. Ph ng pháp này có nh ng u i m
nh sau: có kh n ng c gi i hóa các quá trình làm vi c làm gi m nhi u s c lao
ng, quan sát àn gà d dàng h n, nó cho phép tìm ra nh ng con b nh m t cách
nhanh chóng và áp d ng các ph ng pháp phòng ng a b nh t t m t cách có hi u
qu , gà con ít ch t, l n ng u, ít g p r i ro.
Nh ng nguyên li u
c dùng làm ch t n chu ng ph i th a mãn nh ng yêu c u
sau: r và nh khi v n chuy n; khô và không b n m m c; có kh n ng hút m; có


kh n ng hút nhi t t t, không t o thành nhi u b i. Ch t n chu ng có nhi u loài có
th s d ng
c nh : dâm bào, mùn c a, r m r , v tr u. M i loài ch t n
chu ng này có kh n ng hút m khác nhau, tùy i u ki n nguyên li u có s n t ng
i mà chúng ta ch n ch t n chu ng. Ng i ta có th nuôi gà trên l p n chu ng
thay i ho c l p n chu ng không thay i.
L p n chu ng thay i dày 5 cm, trong th i gian nuôi có th thay i vài l n ho c
thay i hàng tu n. S thay i nh v y tuy có s ch s , tránh
c b nh t t nh ng
nó c ng có nhi u nh c m là: s cách nhi t c a n n chu ng không m b o, t n
nguyên v t li u n chu ng, t n nhi u s c lao ng.
L p n chu ng không thay i: Gà con
c nuôi trên l p n chu ng không thay
i l n nào trong su t quá trình nuôi nh v y ti t ki m
c s c lao ng. L p n
chu ng dày 20 – 30 cm, b o m cách nhi t t t. Trong th i gian nuôi th ng xuyên
x i l t ch t n

phân l n vào ch t n chu ng mà không vón thành c c l n, nh
v y mà ch t n v n khô và ký sinh trùng không sinh sôi n y n
c.
Ph

ng pháp nuôi gà th t

Yêu c u ph ng pháp nuôi gà th t thâm canh trên l p n chu ng: L p n chu ng
ph i luôn luôn x p,
c r i dày 15 cm. N u n chu ng có
cách nhi t không t t
thì n n chu ng ph i r i dày 20 – 25 cm (Lã Th Thu Minh, 2000).
S l n thay i l p n chu ng tùy thu c vào hoàn c nh và ti u khí h u trong vùng,
m t nuôi, trang thi t b k thu t.
Không
l p n chu ng quá khô ho c quá m vì n u quá khô gây b i cho gà, n u
quá m thì nên x i cho cho n n x p. N u chu ng t t o
u ki n cho c u trùng
phát tri n (Nguy n
c Hi n, 1999).
2.5.2 Nuôi trên sàn
Sàn g hay sàn l

is t

t

cao 50 - 60 cm so v i n n chu ng.

Nuôi trên sàn d v sinh, ít khí c, h n ch

c gà ti p xúc v i m m b nh trên t
và phân, h n ch
c s lây lan b nh truy n nhi m và ký sinh trùng, có th l y
phân ra ngoài m t cách th ng xuyên mà không nh h ng t i gà (Lê H ng M n,
Hoàng Hoa C ng, 1999).
2.6 TIÊU CHU N V

U KI N KHÍ H U

2.6.1 Nhi t
Nhi t
là y u t quan tr ng nh t trong các y u t
u ki n môi tr ng. Nó g n
li n v i i s ng c a gà t lúc phôi trong máy p n lúc n , tr ng thành và tái
s n xu t, trong t ng giai
n c a gà òi h i nhi t
khác nhau. Nhi t
lý t ng
nh t i v i gà chính là nhi t
thích h p cho t ng giai
n, trong ó, gà có th


s ng và phát tri n thu n l i nh t. Nhi t
tri n là 20 – 25 0C (Võ Bá Th , 1996).

trong chu ng lý t

ng nh t cho gà phát


nh h ng c a nhi t
lên gà: h th ng u nhi t c a gà hoàn toàn khác lo i h u
nh , gà không có tuy n m hôi và l p lông r t dày c n tr s thoát nhi t c a b c x
và thoát h i trên da. Vì v y, thoát nhi t ch y u qua
ng hô h p. Gà con m i n
hoàn toàn không có kh n ng
u nhi t nên thân nhi t c a chúng phù thu c vào
nhi t môi tr ng.
ng 1: T

ng quan gi a nhi t

Môi tr

môi tr

ng và thân nhi t c a gà (0C)

ng

Thân nhi t

29

39 – 39,5

26

31 – 32


12

20

10

15

(Ngu n: Võ Bá Th , 1996)

Gà con m i n ch a có kh n ng u nhi t, 4 – 6 gi sau khi n gà con m i có kh
ng i u nhi t và 4 tu n tu i m i hoàn thi n kh n ng này.
2.6.2

m

Trong không khí luôn luôn có n c, t n t i d i d ng trong th y
c ho c không
trông th y. D ng trong th y
c là s ng mù và mây, d ng này xu t hi n khi phân
t n c liên k t nhau t o thành phân t nh . D ng không trông th y
c bi u hi n
thông qua m t khái ni m là nhi t .
i v i ng v t, bên c nh nhi t
tr ng s c kh e v t nuôi.

, m

không khí là y u t quy t


nh tình

m
không khí nh h ng tr c ti p áng k
n ho t sinh lý c a c th
ng v t,
tuy nhiên trong i u ki n nhi t
b t l i thì m
cao hay th p s là y u t làm
tr m tr ng thêm tác h i nhi t môi tr ng n ho t ng sinh lý ng v t.
m
t ng i c a
nuôi, m t
nuôi, ph
chu ng nuôi. Khi m
nh h ng n c ch
l i gian ti p là t o
m c,... t bi t là c u
1996).

không khí chu ng nuôi hoàn toàn phù thu c vào k thu t
ng pháp cho u ng và th th c l u thông không khí c a
cao gà có bi u hi n khó th d b các b nh
ng hô h p,
i u ti t thân nhi t c a c th gà. m
còn gây ra các b t
u ki n cho các m m b nh phát tri n nh : vi khu n, n m
trùng. M t
càng cao thì m
càng cao (Võ Bá Th ,



m

t i h o cho các loài là: 60 – 80%. Trung bình 70%.
i 60% là th p.
i 50% gây b nh hô h p.

Trên 80% là cao.
Trên 90% khó kh n cho gi i nhi t và d b nóng.
m
khô nhu c u n c u ng cho gà t ng lên ng th i nhu c u v th c n s
gi m, gà d m t n c, chu ng b i... gi a nhi t
và m
t ng i có quan h
ngh ch v i nhau. Thông th ng m
t t nh t cho gà là 65 – 75% (D ng Thanh
Liêm, 1999).
2.6.3 Ánh sáng
Tác d ng c a b c x tia t ngo i (c c tím) (UV) trên s hình thành vitamin D.
UV bi n Ergosterol thành vitamin D2 và 7 - dehydrocholesterol thành D3.
Di t khu n.
UV b c sóng cao kìm hãm ho t
khu n ch t.
Ánh sáng kích thích trao
thích tính thèm n.

ng c a các enzyme, gây m t n

i ch t, ho t


ng n i ti t, làm t ng v n

c và làm vi
ng và kích

Ánh sáng n võng m c m t kích thích th n kinh truy n v vùng d i i th giác
(hypothalamus), lên v não r i n các c quan. nh h ng gián ti p n tuy n
giáp tr ng, tuy n sinh d c t ó nh h ng n sinh tr ng và sinh s n (Võ V n
n, 2002).
Nuôi gà th t nên s d ng ánh sáng nhè nh , tr i n ng sáng c n che b t nh ng ph i
m b o thoáng tránh gà ho t ng nhi u, t ng tr ng kém. Ch
ánh sáng tu n
u 24 gi /ngày êm, tu n 2 là 23 gi /ngày êm, tu n 3 tr i là 22 gi /ngày êm.
Công su t chi u sáng: 1 - 3 tu n tu i: 3,5 - 4 W/m2 chu ng, 4 - 5 tu n tu i: 2 W/m2,
sau 5 tu n tu i: 0,2 - 0,5 W/m2 (Lê H ng M n,1999).
ng
chi u sáng 2 tu n u cao m b o
ánh sáng cho gà con nhìn rõ th c
n và n c u ng, sau ó gi m d n theo
tu i. Gà sau 5 tu n tu i ch th p èn
công su t nh , ho c có nút u ch nh c ng
n. Sáng quá gà th t b stress ánh
sáng, ch y nh y nhi u làm gi m t ng tr ng (H i C n nuôi Vi t Nam, 2002).
2.6.4 T c

gió

Thông th ng t c
gió có hai tác ng lên c th

ng v t. S chuy n ng v a
ph i c a không khí s làm t ng kh n ng trao i khí oxy và các ch t khí khác trong


môi tr ng giúp s tu n hoàn c a ng v t
c hoàn h o. Tuy nhiên, s chuy n
ng c a không khí trong khi nh ng yêu t môi tr ng khác nh nhi t
và m
b t l i s làm tr m tr ng thêm hay h n ch s b t l i này.
T c
gió t i h o trong chu ng nuôi là 0,2 - 0,4 m/giây (7,2 - 14,4 km/gi ) và
không nên v t quá 1,1 m/giây (39,6 km/gi ).
Khi nhi t môi tr ng cao, s chuy n ng c a không khí s làm t ng l ng n c
b c h i trên c th và làm cho con v t gi i nhi t t t h n. Tuy nhiên, khi nhi t
môi tr ng quá nóng (trên 40 oC) s chuy n ng không khí quá cao s làm t ng s
ti p xúc c a không khí nóng vào da làm cho con v t nóng h n.
Ng c l i, khi nhi t
môi tr ng th p (tr i l nh) t c
truy n nhi t và làm cho con v t b m t nhi t nhi u h n.
2.7 NHU C U DINH D

gió cao s làm t ng s

NG VÀ TH C N

Ngày nay khoa h c v di truy n t o gi ng gia súc và gia c m nh t là gà ã t o
c
nhi u dòng gi ng gà th t có t c
phát tri n c th cao.
khai thác ti m n ng s n

xu t th t nhanh ó, con ng i ph i cung c p th c n t i u (th a mãn) v i y
các v t ch t dinh d ng
c cân b ng nghiêm ng t gi a protein và các acid amin
v i n ng l ng, gi a n ng l ng và protein v i các acid amin và khoáng vi l ng.
Ngoài ra th c n h n h p cho chúng, còn
c b sung hàng lo t các ch ph m hóa
sinh h c, tuy không mang ý ngh a v dinh d ng, nh ng nó kích thích sinh tr ng
và làm t ng ch t l ng th t nh các enzyme (Amilaza, Proteaza), các hormone sinh
tr ng, m t s kháng sinh không gây h i cho con ng i (theo EC), m t s s c t
làm t ng màu vàng c a da (Bùi
c L ng, Lê H ng M n, 1999).
2.7.1 Dinh d

ng protein

2.7.1.1 Vai trò c a protein
Trong th c n, dinh d ng th ng dùng thu t ng “protein”, trong sinh h c, hóa
h c th ng dùng thu t ng “protid” (Lê H ng M n, 1999).
Protein là ch t quan tr ng nh t duy trì s s ng, tham gia m i ho t ng s ng, vai
trò ch y u trong vi c c u t o nên c th và các s n ph m. Thành ph n c b n c a
protein là các acid amin (Lê H ng M n, 1999).
Protein tham gia c u t o t bào là thành ph n quan tr ng c a s s ng, chi m
1

n

ng c th c a gia c m, 17 - 18 kh i l ng tr ng. Protein là h p ch t
h u c quan tr ng không có ch t dinh d ng nào thay th vai trò c a protein trong
t bào s ng vì phân t protid ngoài carbon, hydro, oxy, nit , l u hu nh và
phospho... mà các phân t m ,

ng b t không có.
5

kh i l