TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C NG D NG
MÔN CH N NUÔI
---˜Ë™---

NG TH TUY T PH

Tên

NG

tài:

NH H
NG CÁC LO I TH C N H N H P
N T NG TR
NG C A HEO CON SAU
CAI S A T 5 - 10 TU N TU I

Lu n V n T t Nghi p
Ngành: CH N NUÔI – THÚ Y

n Th , 2013


TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C NG D NG

MÔN CH N NUÔI
---˜Ë™---

Lu n V n T t Nghi p
Ngành: CH N NUÔI – THÚ Y
Tên

tài:

NH H
NG CÁC LO I TH C N H N H P
N T NG TR
NG C A HEO CON SAU
CAI S A T 5 - 10 TU N TU I

Giáo viên h

ng d n:

Sinh viên th c hi n:

Ts. Nguy n Th Th y

ng Th Tuy t Ph
Mssv: LT11005

n Th , 2013

ng



TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C NG D NG
MÔN CH N NUÔI
---˜Ë™---

NG TH TUY T PH

Tên

NG

tài:

NH H
NG CÁC LO I TH C N H N H P
N T NG TR
NG C A HEO CON SAU
CAI S A T 5 - 10 TU N TU I
n Th , Ngày….Tháng. …N m 2013
CÁN B H

C n Th , Ngày.…Tháng. …N m 2013

NG D N

DUY T B MÔN


Ts. Nguy n Th Thu
n Th , Ngày….Tháng. …N m 2013
DUY T C A KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C

n Th , 2013

NG D NG


I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a b n thân. Các s li u, k t qu
trình bày trong lu n v n là trung th c và ch a t ng
c ai công b trong b t k
công trình nghiên c u nào tr c ây.

Tác gi lu n v n

ng Th Tuy t Ph

i

ng


M

N

Trong su t nh ng n m h c t p và rèn luy n t i Tr ng i H c C n Th ,
c

quan tâm c a quý th y cô ã yêu th ng và d y d , truy n t nh ng ki n th c
vô cùng quý báu. Và sau 4 tháng th c t p t i tr i, tôi ã h c h i
c m t s ki n
th c và kinh nghi m quý giá cho b n thân và hoàn thành t t tài này.
Tôi xin g i l i c m n sâu s c n:
Công n cha m nuôi n ng, d y d , ng viên con trong su t cu c i. Anh ch em
trong gia ình ã yêu th ng, dìu d t tôi v t qua khó kh n trong cu c s ng và luôn
ng h tôi nh ng lúc khó kh n trong su t quãng
ng i h c.
Cô Nguy n Th Thu ã dìu d t, quan tâm và t v n tôi trong su t nh ng n m i
c và c ng là ng i ã t o m i
u ki n, t n tình h ng d n, giúp
và cho
nhi u ý ki n quý giá giúp tôi hoàn thành t t lu n v n.
Ban Giám Hi u Tr ng
i H c C n Th cùng quý th y cô B môn Ch n Nuôi,
Thú Y và
môn Di Truy n Gi ng v t nuôi ã t o
u ki n và truy n t nh ng
ki n th c kinh nghi m quý giá trong su t th i gian h c t p.
Tr i ch n nuôi ã h tr và t o m i u ki n thu n l i trong su t th i gian th c t p
giúp tôi hoàn thành thí nghi m.
p th l p Ch n Nuôi – Thú Y K37, ã giúp
tôi hoàn thành t t tài này.

ii


CL C
I CAM OAN ....................................................................................................i

M N.................................................................................................................ii
CL C ..............................................................................................................iii
DANH M C CH VI T T T ............................................................................. vi
DANH M C B NG ............................................................................................. vii
DANH M C HÌNH, S
VÀ BI U
........................................................viii
TÓM L C........................................................................................................... ix
CH NG 1:
TV N
.................................................................................. 1
CH NG 2: C S LÝ LU N ............................................................................. 2
2.1.
C
M M T S GI NG HEO ................................................................ 2
2.1.1. Heo Yorkshire ............................................................................................... 2
2.1.2 Heo Landrace ................................................................................................ 3
2.1.3 Heo Duroc ..................................................................................................... 3
21.4 Heo Pietrain..................................................................................................... 4
2.1.5. Heo Pidu........................................................................................................ 5
2.1.6. Gi ng Pi4 ...................................................................................................... 5
2.1.7. Heo Maxter 16............................................................................................... 6
2.2.
C
M SINH H C C A HEO CON SAU CAI S A .............................. 6
2.2.1. Sinh tr ng và phát tri n................................................................................ 6
2.2.2. Kh n ng u ti t thân nhi t ......................................................................... 7
2.2.3. Kh n ng mi n d ch ...................................................................................... 7
2.2.4. c m tiêu hoá .......................................................................................... 7
2.2.4.1 Tiêu hoá mi ng ........................................................................................ 8

2.2.4.2 Tiêu hoá d dày......................................................................................... 8
2.2.4.3 Tiêu hoá ru t ............................................................................................ 9
2.2.5. Nh ng bi n i sinh lý heo con sau cai s a ................................................... 9
2.2.5.1 Nh ng bi n i v tiêu hoá ......................................................................... 9
2.2.5.2 nh h ng c a s cho n lên s tiêu hoá .................................................... 9
2.2.5.3 Kh n ng c ch sau cai s a ..................................................................... 10
2.3. NHU C U DINH D
NG C A HEO CON SAU CAI S A ....................... 10
2.3.1. Nhu c u n ng l ng .................................................................................... 10
2.3.2. Nhu c u protein và acid amin (aa) ............................................................... 10
2.3.3. Nhu c u ch t khoáng.................................................................................... 11
2.3.4. Nhu c u vitamin (vit) .................................................................................. 12
2.3.5. Nhu c u v ch t béo .................................................................................... 13

iii


2.3.6. Nhu c u v n c ......................................................................................... 13
2.4 M T S LO I TH C N H N H P TH NG S D NG
BSCL ...... 13
2.4.1. nh ngh a th c n h n h p......................................................................... 13
2.4.2. Các lo i th c n h n h p ............................................................................. 14
2.4.2.1Th c n h n h p cho heo con 1188 (B_Meg) ............................................. 14
2.4.2.2 Th c n h n h p cho heo con 951 (CP951) ............................................... 14
2.4.2.3 Th c n h n h p cho heo con 8002 (Pig Tech 1) ...................................... 15
2.5. CHU NG TR I ............................................................................................ 15
2.5.1. Yêu c u chung khi xây d ng chu ng tr i .................................................... 15
2.5.1.1 a m .................................................................................................... 15
2.5.1.2 H ng chu ng ........................................................................................... 15
2.5.2. nh h ng c a các y u t ti u khí h u môi tr ng n chu ng tr i ............. 15

2.5.2.1 Nhi t
chu ng nuôi................................................................................. 15
2.5.2.2 m
t ng i ....................................................................................... 16
2.5.2.3 T c
gió ................................................................................................. 16
2.5.2.4 N ng c a các ch t khí và b i trong chu ng ........................................... 16
2.5.3. Chu ng heo cai s a ..................................................................................... 16
2.6. CÔNG TÁC THÚ Y ...................................................................................... 17
2.6.1. V sinh chu ng tr i và thi t b ch n nuôi ..................................................... 17
2.6.2. Phòng b nh b ng vaccin ............................................................................. 17
2.6.3. M t s b nh th ng g p trên heo con .......................................................... 18
2.6.3.1 B nh tiêu ch y heo con .......................................................................... 18
2.6.3.2 M t s b nh khác th ng g p trên heo con ............................................... 18
CH NG 3: PH
NG TI N VÀ PH
NG PHÁP THÍ NGHI M ................... 19
3.1. PH NG TI N THÍ NGHI M ..................................................................... 19
3.1.1. Th i gian và a m ................................................................................. 19
3.1.2. Chu ng tr i thí nghi m ............................................................................... 20
3.1.3. i t ng thí nghi m. ................................................................................. 20
3.1.4. D ng c thí nghi m ..................................................................................... 21
3.1.5 Th c n s d ng. ......................................................................................... 21
3.1.6. N c u ng trong thí nghi m ........................................................................ 21
3.1.7. Thu c thú y dùng trong thí nghi m .............................................................. 21
3.2. PH NG PHÁP THÍ NGHI M. .................................................................. 21
3.2.1. B trí thí nghi m.......................................................................................... 21
3.2.2. Ph ng pháp ti n hành thí nghi m .............................................................. 21
3.2.2.1 Ch n heo con............................................................................................. 21


iv


3.2.2.2 Ch m sóc và nuôi d ng............................................................................ 22
3.2.3. Các ch tiêu theo dõi .................................................................................... 22
3.2.3.1 Tr ng l ng heo con t i các th i m ....................................................... 22
3.2.3.2 T ng tr ng c a heo con qua các giai
n.................................................. 22
3.2.3.3 Tiêu t n th c n (TTT )........................................................................... 22
3.2.3.4 H s chuy n hoá th c n (HSCHT ) ...................................................... 22
3.2.3.5 T l tiêu ch y ........................................................................................... 22
3.2.3.6 T l ch t................................................................................................... 23
3.2.3.7 Hi u qu kinh t ........................................................................................ 23
3.3 PH NG PHÁP X LÝ TH NG KÊ ........................................................... 23
CH NG 4: K T QU VÀ TH O LU N ......................................................... 24
4.1. GHI NH N CHUNG ..................................................................................... 24
4.2 TR NG L NG HEO QUA CÁC TH I
M ............................................ 24
4.3 T NG TR NG C A HEO QUA CÁC GIAI
N...................................... 26
4.4 TIÊU T N TH C N VÀ H S CHUY N HÓA TH C N ..................... 28
4.5 T L TIÊU CH Y VÀ T L CH T .......................................................... 31
4.6 HI U QU KINH T ..................................................................................... 32
CH NG 5: K T LU N VÀ
NGH ............................................................. 33
5.1 K T LU N ..................................................................................................... 33
5.2
NGH ........................................................................................................ 33
TÀI LI U THAM KH O ..................................................................................... 34
PH CH NG..................................................................................................... 36


v


DANH M C CH
Ch vi t t t
Aa
BSCL
HCT
HCl
HH1
HH2
HH3
HSCHT
NT1
NT2
NRC
NXB
PTN
P
STTL
STT
HH

VI T T T

Di n gi i
Acid amin
ng b ng sông C u Long
i H c C n Th

Chlohydric
nh p1
nh p2
nh p3
s chuy n hoá th c n
Nghi m th c 1
Nghi m th c 2
Nation Research Council
Nhà Xu t B n
Phòng thí nghi m
Tr ng l ng
Sinh tr ng tích lu
Sinh tr ng tuy t i
Th c n h n h p
Th c n
Tiêu t n th c n
ng tr ng
t ch t khô

TTT
TT
VCK

vi


DANH M C B NG
ng 2.1: S phát tri n c a b máy tiêu hóa heo con............................................... 8
ng 2.2: L ng d ch v bi n i tùy theo tu i và ngày êm c a heo ...................... 8
ng 2.3: L ng th c n cho heo con t p n và heo con sau cai s a........................ 9

ng 2.4: Nhu c u acid amin trong kh u ph n heo con (90 % VCK).................... 11
ng 2.5: Nhu c u ch t khoáng và vitamin trong kh u ph n c a heo con n t do
(90 % VCK) ......................................................................................................... 12
ng 2.6: Nhu c u vitamin hàng ngày c a heo cho n t do (90 % VCK) ............ 13
ng 2.7: Thành ph n dinh d ng T HH 1188 .................................................... 14
ng 2.8: Thành ph n dinh d ng T HH 951 ...................................................... 14
ng 2.9: Thành ph n dinh d ng T HH 8002 ................................................... 15
ng 2.10: M c nhi t
cho các h ng heo khác nhau........................................... 16
ng 2.11: Hàm l ng khí t i a trong chu ng ..................................................... 16
ng 2.12: L ch tiêm phòng cho heo con .............................................................. 18
ng 4.1: Tr ng l ng c a heo qua các th i m (kg/con) .................................. 24
ng 4.2: T ng tr ng c a heo qua các giai
n .................................................... 26
ng 4.3: Tiêu t n th c n trung bình và h s chuy n hoá th c n trung bình ..... 28
ng 4.4: T l tiêu ch y và t l ch t c a heo ...................................................... 31
ng 4.5: Hi u qu kinh t .................................................................................... 32

vii


DANH M C HÌNH, S

VÀ BI U

Hình 2.1: Heo Yorkshire.......................................................................................... 2
Hình 2.2: Heo Landrace .......................................................................................... 3
Hình 2.3: Heo Duroc ............................................................................................... 4
Hình 2.4: Heo Pietrain............................................................................................. 4
Hình 2.5: Heo Pidu.................................................................................................. 5

Hình 2.6: Heo Pi4.................................................................................................... 6
Hình 2.7: Heo Maxter 16......................................................................................... 6
31.:
tr i heo thí nghi m............................................................................... 19
Hình 3.1: T ng quan chu ng nuôi heo thí nghi m ................................................. 20
Hình 3.2: Heo làm thí nghi m................................................................................ 20
Bi u
4.1: Tr ng l ng c a heo qua các th i m ........................................... 25
Bi u
4.2: T ng tr ng c a heo qua các giai
n ............................................... 27
Bi u
4.3: Tiêu t n th c n c a heo qua các giai
n....................................... 29
Bi u
4.4: H s chuy n hoá th c n c a heo qua các giai
n ......................... 30

viii


TÓM L

C

Thí nghi m nh h ng c a các lo i th c n h n h p n kh n ng t ng tr ng
a heo con sau cai s a t 5 n 10 tu n tu
c th c hi n trên 45 heo con sau
cai s a (28 - 70 ngày tu i). Thí nghi m
c b trí theo th th c kh i hoàn toàn

ng u nhiên v i 3 nghi m th c (3 lo i th c n h n h p), 5 l n l p l i, m i l n l p l i
là m t ô, m i ô có 3 con heo sau cai s a.
Các nghi m th c:
HH1: Th c n h n h p 1188 (B-Meg)
HH2: Th c n h n h p 8002 (Pig Tech 1)
HH3: Th c n h n h p 951 (CP951)
t qu thí nghi m
c ghi nh n nh sau:
- Tr ng l ng bình quân cu i k (kg/con) a heo HH1 là 18,44 th p h n HH2 là
19,85 và cao nh t HH3 là 21,59 (P=0,026)
- Sinh tr ng tích l y (kg/con) cao nh t là HH3 là 15,28 kg/con; k
n là HH2
13,55 kg/con và th p nh t là HH1 12,16 kg/con (P=0,029)
- Sinh tr ng tuy t i (g/con/ngày) c a heo
c cho n HH3 363,81 g/con/ngày
cao nh t, k
n là HH2 322,46 g/con/ngày và th p nh t là HH1 289,52 g/con/ngày
(P=0,030)
- Tiêu t n th c n /ngày (g/con/ngày) a heo
nghi m th c HH1 là 476,03
g/con/ngày, HH2 là 552,70 g/con/ngày và HH3 là 536,51 g/con/ngày (P>0,05)
- HSCHT (g th c n/g t ng tr ng) c a c a heo cho n HH1 là 1,65; HH2 là 1,64
và HH3 là 1,48 (P>0,05)
- K t qu v t l tiêu ch y c a heo HH1 là 80%, HH2 là 60% và HH3 là 53,33%
- L i nhu n
c tính trên heo cho n kh u ph n HH1là 208.119 ng/con; HH2 là
313.08
ng/con và HH3 là 394.459 ng/con.
Qua k t qu trên cho th y giai
n sau cai s a (28 - 70 ngày tu i) thì nuôi heo

con HH3 cho hi u qu cao h n HH1 và HH2.

ix


CH

NG 1

TV N

Hi n nay, ch n nuôi có vai trò quan tr ng nó cung c p m t l ng l n th c ph m
nh : th t, tr ng, s a và s c kéo cho c nhân lo i trên th gi i. Vi t nam là n c
nông nghi p nên vi c cung c p th c n cho ch n nuôi t ng i d dàng. c bi t,
ng B ng Sông C u Long là vùng mà ti u khí h u nóng m quanh n m, thành
ph n cây tr ng nhi t i phong phú, có
n c và cây nông nghi p xanh t t quanh
m, cung c p m t l ng l n th c n cho ch n nuôi và s n xu t ra m t l ng l n
n ph m nh : th t, tr ng, s a… áp ng nhu c u ngày càng cao c a m i ng i. Bên
nh nh ng thu n l i nói trên, hiên nay ngành ch n nuôi n c ta c ng ang g p r t
nhi u khó kh n: d ch b nh x y ra th ng xuyên, giá thành th c n t ng cao trong
khi u ra s n ph m l i xu ng th p… òi h i chúng ta c n l a ch n th c n nh th
nào cho phù h p
v a ít t n kém v a t n ng su t cao mà ch t l ng th t v n
m b o th m ngon. Vì lý do ó, chúng tôi ti n hành nghiên c u
tài
nh
ng các lo i th c n h n h p n t ng tr ng c a heo con sau cai s a t 5
n 10 tu n tu i”.
t ó giúp nhà ch n nuôi ch n l a th c n

có hi u qu
n trong ch n nuôi.
c tiêu c a

tài:

Kh o sát hi u qu c a ba lo i th c n h n h p ph bi n t i th tr ng a ph ng
trên t ng tr ng, tiêu t n th c n, l tiêu ch y và t l ch t trên heo sau cai s a
xem lo i th c n nào cho hi u qu kinh t cao h n.

1


CH
2.1

C

MM TS

NG 2 C

S

LÝ LU N

GI NG HEO

2.1.1 Heo Yorkshire
Theo Nguy n Thi n (2008), heo Yorkshire là m t trong nh ng heo tr ng c g c c a

c Anh, vùng Yorkshire. Heo có màu lông tr ng, có d ng hình thân dài, l ng
ng, u dài trán r ng, tr c di n h i lõm. Có 2 lo i l n, bé, th ng
c chia thành
3 h ng sau:
i B ch (Large White)
Trung B ch (Middle White)
Ti u B ch (Little White)

Hình 2.1: Heo Yorkshire
(Ngu n: />
Theo Lê H ng M n (2002), heo Yorkshire có 2 lo i hình theo h ng n c và n c –
. lo i n c – m t m vóc to, thân mình ng n, sâu ng c, lo i n c t m vóc to, thân
mình dài, mông cao. c
m riêng c a gi ng Yorkshire là tai ng, th ch t v ng
ch c, có 12 – 14 vú. Heo i B ch nh p vào n c ta n m 1964 t Liên Xô (c ), c
tr ng thành dài thân 170 – 185 cm, vòng ng c 165 – 185 cm, 350 – 380 kg. Heo
nái tr ng thành 250 – 280 kg. Heo nh p nuôi n c ta n ng su t th p h n 5 –
10% kh i l ng so v i gi ng g c. Heo nái
9 – 10 con/l a, tr ng l ng s sinh
1,2 kg/con, s con cai s a 60 ngày tu i 7– 8 con, kh i l ng 60 ngày tu i 12 – 13
kg/con, Kho ng cách gi a hai l a
kho ng 231 – 240 ngày. Heo có kh n ng
thích nghi r ng rãi, nuôi nh t ho c ch n th
u
c. Heo nuôi th t kho ng 6 tháng
tu i t 90 – 100 kg, tiêu t n th c n cho m t kg t ng tr ng kho ng 3 – 4 kg, t l
th t n c 51 – 54%. Heo nái sinh s n n nh, ti t s a cao. (Nguy n Ng c Tuân và
Tr n Th Dân, 2000).
Heo Yorkshire không ch là gi ng dùng
lai kinh t v i các gi ng heo n i nh m

i ti n n ng su t và t l n c mà hi n nay ang
c nuôi thu n t i h u h t các
trang tr i ch n nuôi. Yorkshire c ng th ng xuyên
c s d ng trong các công
th c lai gi a các gi ng heo ngo i v i nhau nh : Landrace x Yorkshire, Duroc x
Yorkshire (V ình Tôn và Tr n Th Thu n., 2005)

2


2.1.2 Heo Landrace
Gi ng heo Landrace có ngu n g c t
an M ch. Heo Landrace
c nuôi ph bi n
kh p n i trên th gi i và
c xem nh là m t gi ng heo h ng n c. ây là gi ng
heo có s c lông tr ng (có th có vài m en hi n di n), t m vóc l n, c dài, u
thon nh , mõm dài nh và th ng, tai to dài che ph hai m t (các dòng Landrace c i
ti n hi n nay thì tai t ng i nh , h i c p, ch che ph m t ph n con m t mà thôi),
dài òn,l ng th ng, b ng g n, ph n sau n nang, ùi n nang. B n chân nh , nh ng
nay ã có dòng Landrace c i ti n v i 4 chân to và kh e nh Landrace M ,
Canada… (Nguy n Ng c Tuân et al., 2002).

Hình 2.2: Heo Landrace
(Ngu n: />
Theo Lê Th M n và Tr ng Chí S n (2000), heo Landrace òi h i u ki n ch m
sóc nuôi d ng cao h n và kém thích nghi trong
u ki n th i ti t nóng, n c
chua, phèn, m n. Vì th nó chi m t l th p trong c c u àn heo nuôi nông h .
Th i gian qua Landrace c ng

c nh p t các n c trên th gi i nh : an M ch,
, Canada… ây c ng là m t gi ng
c chú ý trong công th c lai, nh t là lai ba
máu các c s ch n nuôi và nông h .
2.1.3 Heo Duroc
Theo Lê H ng M n (2002), gi ng heo h ng n c – m , màu lông da hung
r t
ng n, xu t x t M Duroc – Jersey. Ngo i hình cân i, th ch t v ng ch c, tai to
ng n c p che m t, 4 m i chân và mõm en, t m vóc v a ph i.
c gi ng tr ng
thành 250 – 280 kg, nái 200 – 230 kg, thích ng ch u ng cao v i
u ki n khí
u, ít nh y c m v i stress. Kh n ng sinh tr ng và ph m ch t th t trung bình,
ng su t sinh s n v a ph i trên 9 con/ , ti t s a kém.

3


Hình 2.3: Heo Duroc
(Ngu n: />
d ng heo Duroc cho lai kinh t t ng tr ng nhanh, t l n c cao (Lê H ng M n,
2002). Theo Tr ng L ng (2003), heo Duroc s d ng trong công th c lai 3 máu
ng t l th t, t m vóc và n ng su t sinh tr ng cùng v i Yorkshire và Landrace.
Th i gian qua, heo Duroc c ng
c nh p t nhi u n c vào Vi t Nam.
2.1.4 Heo Pietrain
Heo Pietrain có ngu n g c t B , heo có màu lông en, bông tr ng, ít m , các b p
l rõ d i da, nh t là ph n mông, ùi, l ng, vai. ây là heo n i ti ng v cho n c,
nh ng nhu c u dinh d ng r t cao. Heo thích nghi kém v i
u ki n khí h u quá

nóng, quá l nh, quá m, và d m c b nh v dinh d ng, sinh s n, hô h p, tiêu hóa.
Heo tr ng thành có th
t 200 – 250 kg, heo nái m i n m 1,8 l a, m i l a 8 –
9 con s sinh s ng (Võ V n Ninh et al., 2006).

Hình 2.4: Heo Pietrain
(Ngu n: )

Theo Lê H ng M n (2002), heo có tu i
l a u 418 ngày (so v i Large White
366 ngày). Kho ng cách 2 l a 165,1 ngày. Cai s a 35,2 ngày. S con/l a: 10,2.
con cai s a: 8,3. S con cai s a/nái/n m 18,3 con. Kh n ng t ng tr ng t 35 n
90 kg là 770 g/ngày. Tiêu t n 2,58 kg th c n cho 1 kg t ng tr ng.
Theo Nguy n Thi n (2008), heo Pietrain
c s d ng
lai kinh t
nhi u n i
trên th gi i. Lông da có v t
và en không u. Khi cho lai v i heo có màu lông
tr ng thì màu tr ng s tr i. Heo Pietrain là m t
n hình v v t loang en tr ng

4


không c
ã có n

nh trên lông da, nh ng n ng su t thì r t n nh. Heo Pietrain hi n nay
c ta nh ng ch a nh p chính th c vào Vi t Nam.


2.1.5 Heo Pidu
Ngu n g c,

c

m ngo i hình

ây là gi ng heo lai 2 máu ngo i gi a 2 gi ng heo Duroc và Pietrain. Gi ng heo
Pidu có t l máu lai 50% gi ng Duroc, 50% Pietrain
c ch n l c qua nhi u th
th a h ng
c các u
m c a hai gi ng heo trên v kh n ng t ng tr ng,
ch t l ng th t và t l n c cao.
Màu lông nâu nh t,
th m, tai cúp v phía tr
vai phát tri n, t ng tr ng nhanh.

c, mõm th ng, thân hình dài, mông

Các ch tiêu n ng su t
Tr ng l

ng tr

ng thành con

c: 300 – 350 kg


l n c: 60 – 62%
t 100 kg khi

c 150 – 160 ngày tu i

Hình 2.5: Heo Pidu
(Ngu n: )

2.1.6 Gi ng Pi4
Ngu n g c,

c

m ngo i hình

ây là gi ng heo lai 3 máu ngo i g m các gi ng Duroc, Pietrain, Yorkshire v i t
máu lai 25%, 50%, 25%
c ch n l c qua nhi u th h và th a h ng
c các
c tính n i tr i c a 3 gi ng heo trên.
Thân hình n nang, mông vai r t phát tri n, b n chân nh ,
ho c nâu nh t. T ng tr ng nhanh, tiêu t n ít th c n.

u nh có màu lông

Các ch tiêu n ng su t
l th t x cao, t l n c trên 62%
2 tháng tu i t ng tr ng 286 g/ngày, 4 tháng tu i t ng tr ng 816 g/ngày, 6 tháng
tu i t ng tr ng 850 g/ngày và t 100 kg khi
c 128 ngày tu i.


5


Tiêu t n th c n 2,6 kg th c n/1kg t ng tr ng.

Hình 2.6: Heo Pi4
(Ngu n: )

2.1.7 Heo Maxter 16
Ngu n g c,

c

m ngo i hình

ây là gi ng heo lai 4 máu g m các gi ng Pietrain, Duroc, Yorkshire, Hampshire.
Trong ó t l máu lai là 75% gi ng Pietran, 25% các gi ng Duroc, Yorkshire,
Hampshire.
Thân hình n nang, c b p phát tri n, màu lang tr ng en.
Các ch tiêu n ng su t
l th t x cao, t l n c trên 62%
2 tháng tu i t ng tr ng 300 – 315 g/ngày, 4 tháng tu i t ng tr ng 816 – 866
g/ngày, 6 tháng tu i t ng tr ng 850 g/ngày và t 100 kg khi
c 150 ngày tu i
Tiêu t n 2,6 – 2,7 kg th c n/1kg t ng tr ng.

Hình 2.7: Heo Maxter 16
(Ngu n: )


2.2

C

2.2.1 Sinh tr

M SINH H C C A HEO CON SAU CAI S A

ng và phát tri n

6


Trong quá trình sinh tr ng heo con g p hai
nhu c u s a cho heo con gia t ng, trái l i l
do ó c n t p cho heo con n s m. Lúc cai
chuy n sang dinh d ng b ng th c n, n u s
n s sinh tr ng c a heo (Tr n C , 1972).

th i k kh ng ho ng: lúc ba tu n tu i
ng s a m gi m ó là mâu thu n l n,
s a t dinh d ng ph thu c s a m
thay i này t ng t s tác ng x u

Heo con trong th i k này phát tri n v i t c
r t nhanh th hi n thông qua s t ng
kh i l ng c a c th . Thông th ng, kh i l ng heo con ngày th 7 - 10 ã g p
2 l n kh i l ng s sinh, lúc 21 ngày tu i g p 4 l n kh i l ng s sinh, lúc 30 ngày
tu i g p 5 l n kh i l ng s sinh và n 60 ngày tu i g p 10 - 15 l n kh i l ng s
sinh (Nguy n Thi n và Võ Tr ng H t, 2007).

Theo V
ình Tôn và Tr n Th Thu n (2005), tr ng l ng heo con t lúc s sinh,
cai s a và xu t chu ng có m i t ng quan thu n v i nhau, có ngh a là tr ng l ng
lúc s sinh càng cao d n n tr ng l ng lúc cai s a cao và t ó tr ng l ng sau
cai s a, xu t chu ng càng cao.
u này giúp các nhà ch n nuôi c n có k thu t
ch n nuôi heo nái ch a thích h p làm t ng
c tr ng l ng s sinh c a heo con
ng nh t ng tr ng l ng heo cai s a. Qua ó, nh m nâng cao n ng su t và mang
i hi u qu kinh t .
2.2.2 Kh n ng

u ti t thân nhi t

Heo con là m t c th non, kh n ng
u ti t thân nhi t ch a hoàn ch nh, do ó
thân nhi t thay i r t nhanh khi nhi t
môi tr ng thay i t ng t. Nguyên
nhân là do: lông heo con th a, l p m d i da m ng, l ng m và glycogen d tr
trong c th th p, h th n kinh
u khi n cân b ng nhi t ch a hoàn ch nh (Tr n
,1972).
Trong giai
n này s d heo có kh n ng duy trì thân nhi t là do s ho t ng r t
nh c a h tu n hoàn. Ngoài ra heo con m i sinh có l ng n c r t cao trong c
th , n c có vai trò r t quan tr ng trong vi c
u ti t thân nhi t c a heo. Kh n ng
u ti t thân nhi t c a heo trong nh ng ngày u r t kém, nó ch u nh h ng r t
n c a y u t môi tr ng và ph thu c vào tu i h n là kh i l ng heo. Heo con t
20 ngày tr i kh n ng

u ti t này t t h n, nhi t
t i h n c a heo con kho ng
0
30 C (V ình Tôn và Tr n Th Thu n, 2005).
2.2.3 Kh n ng mi n d ch
Theo V
ình Tôn và Tr n Th Thu n (2005), heo con m i sinh ra trong máu h u
nh không có kháng th , song l ng kháng th t ng r t nhanh khi heo con bú s a
u, nên heo con có mi n d ch là hoàn toàn th
ng. Bên c nh s h p thu kháng
th t s a m thì b n thân heo con c ng có quá trình t ng h p kháng th , kh n ng
này còn r t h n ch và nó ch
c hoàn ch nh t t h n khi heo con
c m t tháng
tu i.
2.2.4

c

m tiêu hoá

Theo Nguy n Thi n và Võ Tr ng H t (2007), th i k này c
mn ib tc ac
quan tiêu hóa heo con ó chính là s phát tri n r t nhanh song ch a hoàn thi n. S
phát tri n nhanh th hi n s t ng v dung tích và kh i l ng c a b máy tiêu hóa

7


còn ch a hoàn thi n th hi n s l ng c ng nh ho t l c c a m t s enzyme

trong
ng tiêu hóa heo con b h n ch .
ng 2.1: S phát tri n c a b máy tiêu hóa heo con
Th i gian
sinh
70 ngày tu i
2.5 ml
1815 ml
100 ml
6000 ml
40 ml
2100 ml

quan
dày
Ru t non
Ru t già

l n t ng
> 70 l n
60 l n
> 50 l n

(Ngu n: Nguy n Thi n và Võ Tr ng H t, 2007)

2.2.4.1 Tiêu hoá

mi ng

Theo Tr ng L ng (2000), heo m i sinh nh ng ngày u ho t tính enzyme amylase

c b t cao, cao nh t ngày th 14. Th c n có ph n ng acid y u và khô thì
c b t ti t ra m nh, th c n l ng thì gi m ho c ng ng ti t d ch. Vì v y c n l u ý
không cho heo con n th c n l ng.
2.2.4.2 Tiêu hoá

d dày

Theo V ình Tôn và Tr n Th Thu n (2005) thì tiêu hoá d dày
c nghiên c u
khá y . Khi m i sinh d ch v ti t ra ít và sau ó t ng nhanh theo s t ng dung
tích c a d dày. L ng d ch v t ng nhanh nh t vào 3 - 4 tu n tu i và sau ó gi m
n. Trong m t ngày êm l ng d ch v ti t ra khác nhau và bi n i theo tu i.
Tr c khi cai s a, ban êm heo con ti t nhi u d ch v nhi u h n do heo m cho
nhi u s a vào ban êm nên kích thích s ti t d ch v c a heo con. Khi cai s a l ng
ch v ti t ra ngày êm g n b ng nhau.
ng 2.2: L

ng d ch v bi n

i tùy theo tu i và ngày êm c a heo
Lo i heo

Th i gian
Heo l n
62%
38%

Ngày
êm
(Ngu n: Tr


Heo con
31%
69%

ng L ng, 2003)

Theo Tr ng L ng (2003), heo con 10 ngày tu i d dày t ng g p 3 l n, 20 ngày t
0,2 lít, h n hai tháng tu i t 2 lít, n tu i tr ng thành t 3,5 - 4 lít.
acid c a
ch v heo s sinh th p nên ho t hoá pepsinogen kém, di t khu n kém. Acid HCl t
do xu t hi n 25 - 30 ngày tu i và di t khu n rõ nh t 40 - 45 ngày tu i. Trong
tháng tu i u, d dày h u nh không tiêu hoá protein th c v t. S a sau khi r i kh i
dày 1 - 1,3 gi , tr n d ch v v i s a t l 1: 5, sau 5 - 6 giây s a ông vón l i, s a
c tiêu hoá hoàn toàn. Bên c nh acid HCl trong d dày còn có các lo i acid lactic,
acetic và propionic; còn acid butyric thì ít h n. d dày không ti t enzyme tiêu hoá
tinh b t, nh ng v n có ch c n ng tiêu hoá chút ít tiêu hoá tinh b t nh enzyme
amylase và enzyme maltase c a n c b t th m vào th c n.

8


2.2.4.3 Tiêu hoá

ru t

Heo s sinh dung tích ru t non 100 ml, 20 ngày tu i t ng 7 l n, tháng th 3 t 6 lít,
12 tháng t 20 lít. Ru t già heo s sinh dung tích 40 - 50 ml, 20 ngày là 100 ml,
tháng th 3 kho ng 2,1 lít, tháng th 4 là 7 lít, tháng th 7 là 11 - 12 lít. Heo tiêu
hoá ru t nh tuy n t y, enzyme trypsin trong d ch t y th y phân protein thành

acid amin.
ki m c a dich t y t ng theo tu i và c ng
ti t. Ho t tính enzyme
amylase t 1000 - 8000 n v và gi m theo tu i. Các enzyme tiêu hoá trong d ch
ru t heo con g m: amino peptidase, dipeptidase, lipase và amylase. Trong m t ngày
êm, heo con m t tháng tu i ti t d ch t 1,2 - 1,7 lít; 3 - 5 tháng có t 6 - 9 lít d ch.
ng d ch tiêu hoá ph thu c vào tu i và tính ch t kh u ph n th c n. Heo con 1,5
n 2 tháng tu i, l ng d ch ngày êm t ng áng k n u t ng th c n thô xanh vào
kh u ph n (Tr n Th Dân, 2006).
2.2.5 Nh ng bi n
2.2.5.1 Nh ng bi n

i sinh lý heo con sau cai s a
i v tiêu hoá

i v i heo con ang theo m , n u ta tách m ra và nuôi d ng chúng v i kh u
ph n thích h p trong tu n u v n x y ra xáo tr n trao i ch t. Vì th c n ph i có
th i gian thích h p
heo con làm quen v i m t s kh u ph n th c n, lúc này c
th heo con hoàn toàn s d ng ngu n n ng l ng t th c n ta cung c p. Do quá
trình tiêu hoá khác nhau, ch c n ng tiêu hoá t ng d n n ch t dinh d ng h p thu
nhi u h n (Tr n C , 1972).
Theo Tr ng L ng (2000) th c n thay th s a m có th khó tiêu h n s a m ,
không tiêu hoá h t s l ng th c n t p n có th làm cho heo con b nh h ng là
gi m kh n ng tiêu hoá, vi sinh v t ru t già d lên men nên gi m h p thu n c
ng ru t d n n tiêu ch y.
ng 2.3: L
Tu
Tu
Tu

Tu
Tu
Tu
Tu
Tu

ng th c n cho heo con t p n và heo con sau cai s a

n tu i
n 1-4
n5
n6
n7
n8
n9
n 10

Th c n/con/ngày (gram)
200-300
350
400
500
600
700
800-900

(Ngu n: Nguy n Thi n, 2008)

2.2.5.2 nh h


ng c a s cho n lên s tiêu hoá

Sau khi tách m vi c cho n t do d n n t l r i lo n tiêu hoá cao h n, tuy nhiên
khi cho n gi i h n c ng là cho n ng su t gi m. Do ó tiêu ch y và cho n h n ch
u làm cho t c
t ng tr ng gi m, khuy n cáo nên gi m s l ng cho n trên
ngày trong nh ng tr ng h p xu t hi n tiêu ch y (Tr n Th Dân, 2006).

9


Theo Tr ng L ng (2000), khi heo n nhi u b a trong ngày (5 b a so v i 3 b a)
ch v t ng 79,43 %, d ch t y t ng 35,2 %. n khô so v i n t d ch tiêu hóa t ng
12 %. T s sinh n 20 - 35 ngày tu i heo không ti t HCl, nh ng cho n s m b ng
ng c c t 14 - 20 ngày thì ti t HCl, giúp tiêu hoá t t h n. Cho heo con n s m kích
thích ti t d ch v , ti t HCl khi th c n tác ng c gi i vào thành d dày. B máy
tiêu hoá phát tri n, ru t dài ra, t ng tiêu hoá, sinh tr ng nhanh.
2.2.5.3 Kh n ng c ch sau cai s a
th heo con d b stress sau khi cai s a do m t s nguyên nhân:
* V sinh lý: Vi c tách kh i m , nh p àn hay chuy n chu ng nuôi làm nh h ng
n ho t ng c a heo. Có s thay i v nhi t
và u ki n môi tr ng. Heo con
ph i h c cách u ng n c và n th c n riêng (Tr n Th Dân, 2006).
* V th c n: Vi c thay i th c n
c cung c p ch y u t s a m sang th c n
khô, c ng và vi c cung c p gi a các l n không t ng
ng, th c n không
c
cung c p 24/24 gi . Do ó d n n ngu n cung c p n ng l ng b gi m. M t khác
vi c cung c p th c n có ch t l ng không n nh vì

c t trong
u ki n
không khí nóng m. S thay i b i s cung c p dinh d ng t nh ng máng n xa
i v i heo con (Tr ng L ng, 2007).
2.3 NHU C U DINH D
2.3.1 Nhu c u n ng l

NG C A HEO CON SAU CAI S A

ng

Theo H i Ch n Nuôi Vi t Nam (2004), gia súc th ng xuyên c n các ch t dinh
ng t th c n
áp ng nhu c u n ng l ng cho các ho t ng s ng. N ng
ng th c n tr c tiên áp ng nhu c u duy trì c th , nh ó ng n ng a quá trình
phân hu các mô làm gi m kh i l ng gia súc. Khi n ng l ng trong kh u ph n cao
n n ng l ng duy trì, thì ph n n ng l ng còn l i s
c s d ng t o thành các
n ph m nh th t, s a… Tuy v y, không th coi n ng l ng th c n ch u tiên
tuy t i cho m t ch c n ng nào ó k c ch c n ng duy trì c th . Thí d : m t gia
súc ang sinh tr ng
c n kh u ph n có
protein, nh ng thi u n ng l ng cho
duy trì c th , lúc ó v n có quá trình tích lu protein, nh ng mô m s b phân hu
cung c p n ng l ng cho duy trì.
Theo Tr ng L ng (2000), heo con c n n ng l ng
duy trì thân nhi t, n ng
ng do s oxy hoá
ng tr c tiên trong máu. Vì v y hàm l ng
ng huy t

th ng bi n ng, heo con d kh ng ho ng.
có c s b sung n ng l ng cho heo con c n c n c vào m c n ng l ng
c
cung c p t s a m và nhu c u c a heo con, t ó quy t nh m c b sung cho heo
con. Nh ng ch b t u t tu n tu i th 3 heo con m i có nhu c u b sung n ng
ng, nhu c u này càng cao do s a m cung c p ngày càng gi m và nhu c u c a
heo con ngày càng t ng (V ình Tôn và Tr n Th Thu n, 2005).
2.3.2 Nhu c u protein và acid amin (aa)
Protein có tác d ng giúp c th ho t ng b n v ng và là ngu n dinh d ng t o
ch t hình thành th t, m , x ng, da. Có 2 lo i acid amin: lo i thay th và lo i không

10


thay th
c. Lo i không thay th
c, c th heo không t ng h p
c ph i l y
th c n vào là: Lysine, Tryptophan, Threonine, Phenylalanine, Methionine,
Leucine, Isoleucine, Arginine, Histidine, Valine. Trong ó, ba lo i acid amin sau:
Lysine, Methionine + Cystine, Tryptophan là các acid amin t i quan tr ng (Ph m
Ti p, 2004).
Theo Tr ng L ng (2003), c th heo thi u m t trong nh ng acid amin này là
protein giá tr không hoàn toàn. Thi u Tryptophan heo con ng ng sinh tr ng, th
tr ng gi m, hi u qu s d ng th c n kém. Lysine có vai trò quan tr ng trong hình
thành x ng, nh h ng n s t ng h p các nucleotid, hemoglobin, duy trì tr ng
thái bình th ng c a c th . Thi u Lysine con v t l i n, da khô, gi m kh i l ng.
Methionine có nh h ng n s sinh tr ng, s ho t ng c a gan, s
u hoà c a
tuy n giáp, kh

c các ch t xâm nh p vào c th . Thi u Methionine s gi m kh
ng sinh tr ng, gi m m c s d ng nit và quá trình trao i ch t b r i lo n. Ph i
cân b ng t o ra “protein lý t ng” v i hàm l ng t i a Lysine và các acid amin
khác t ng n ng su t gia súc.
Theo V
ình Tôn và Tr n Th Thu n (2005), cung c p
protein cho heo con
giai
n này r t quan tr ng. Vì ây là th i k sinh tr ng r t m nh c a h c và
ng protein
c tích lu r t l n. Thông th ng trong kh u ph n th c n cho heo
con ph i m b o t 120 - 130 g protein tiêu hoá trên n v th c n. Ho c l ng
protein thô trong kh u ph n 17 – 19 %.
ng 2.4: Nhu c u acid amin trong kh u ph n heo con (90 % VCK)
Tr ng l ng c th (kg)
Nhu c u
3–5
5 – 10
10 – 20
ng DE trong kh u ph n (Kcal/kg)
3.400
3.400
3.400
ng ME trong kh u ph n (Kcal/kg)
3.625
3.625
3.625
Protein thô (%)
26,0
23,7

20,9
Arginine (%)
0,59
0,54
0,46
Histidine (%)
0,48
0,43
0,36
Isoleucine (%)
0,83
0,73
0,63
Leucine (%)
1,50
1,32
1,12
Lysine (%)
1,50
1,35
1,15
Methionine (%)
0,40
0,35
0,30
Methionine +Cystine (%)
0,86
0,76
0,65
Phenylalanine (%)

0,90
0,80
0,68
Phenylalanine +Tyrosine (%)
1,41
1,25
1,06
Threonine (%)
0,98
0,86
0,74
Tryptophan (%)
0,27
0,24
0,21
Valine (%)
1,04
0,92
0,79
(Ngu n: NRC, 2000)

2.3.3 Nhu c u ch t khoáng
Theo V
ình Tôn và Tr n Th Nhu n (2005), giai
n heo con sau cai s a phát
tri n r t m nh c h c và h x ng, cho nên nhu c u ch t khoáng c ng r t cao.
Trong kh u ph n th c n nhu c u các ch t khoáng nh sau:

11



Canxi và photpho: hai nguyên t này có vai trò r t quan tr ng trong hình thành
ng. N u cung c p không y
s có nguy c d n n hi n t ng còi x ng.
c cung c p trong kh u ph n là 0,8% còn i v i photpho là 0,6% so v i v t ch t
khô kh u ph n. T l Canxi/photpho heo con là 1,6 – 2/1. N u n ng
canxi th p
photpho cao gây hi n t ng m m x ng và co gi t th n kinh, n u canxi cao
photpho th p gây tình tr ng u s n phình to, viêm kh p, y u t.
t và ng: là hai y u t b h n ch trong quá trình t o s a. Cho nên c n ph i cung
p trong kh u ph n c a heo con. Hai y u t này ch y u tham gia vào quá trình t o
máu cho heo con. Trong c th heo, s t trong thành ph n pocfirin (60 – 70%), có
trong hemoglobin, mioglobin… N u th c n thi u s t s làm gi m hàm l ng
hemoglobin trong máu, có th gây thi u máu. Nhu c u s t cho heo con m i sinh 7 –
11 mg/ngày, nh ng s a m cung c p không v t quá 2 mg, nên ph i b sung t 5 –
7 mg/ngày.
ng ch c n m t l ng nh b sung vào kh u ph n cho heo con v i
c 6 – 8 ppm. Vai trò c a ng là tham gia vào quá trình trao i ch t trong c th
và nh t là vai trò trong t o máu. Ph i m b o s cân i gi a s t và ng theo t l
10 – 12/1.
ng 2.5: Nhu c u ch t khoáng và vitamin trong kh u ph n c a heo con n t do (90
%VCK)
Nhu c u
3-5
0,9
0,70
0,25
0,25
0,04
0,30


Ca (%)
P, t ng s (%)
Na (%)
Cl (%)
Mg (%)
K (%)
Cu (mg/kg)
I (mg/kg)
Fe (mg/kg)
Mn (mg/kg)
Se (mg/kg)
Zn (mg/kg)

Tr ng l ng (kg)
5 - 10
10 - 20
0,8
0,7
0,65
0,60
0,20
0,15
0,20
0,15
0,04
0,04
0,28
0,26


6

6

5

0,14
100

0,14
100

0,14

4

4

0,30
100

0,30
100

80
3
0,25

80


(Ngu n: NRC, 2000)

2.3.4 Nhu c u vitamin (vit)
th heo con c n vit cho s phát tri n và phòng ng a b nh t t nh : A, B1, B12,
C… Vit là ch t xúc tác sinh h c t ng h p, phân gi i các ch t dinh d ng, tham gia
u t o màng t bào. M c dù vit vô cùng nh nh ng có tác d ng l n cho sinh tr ng
heo con. Thi u vit A heo con có th mù m t, thi u vit nhóm B heo con b phù, viêm
dây th n kinh, suy tim, viêm da, r ng lông, tiêu ch y... Thi u vit D gây thi u
khoáng còi x ng, thi u vit E b thoái hoá tim gan (Tr ng L ng, 2000).

12


ng 2.6: Nhu c u vitamin hàng ngày c a heo cho n t do (90 % VCK)
Ch tiêu
Th tr ng heo (kg)
5 - 10
10 - 20
20 - 50
Vit A (IU)
1.100
1.750
2.412
Vit D3 (IU)
110
200
278
Vit E (IU)
8
11

20
Vit K (mg/kg)
0,25
0,50
0,93
Biotin (mg/kg)
0,03
0,05
0,09
Choline (g/kg)
0,25
0,40
0,56
Niacin (mg/kg)
7,50
12,50
18,55
Riboflavin (mg/kg)
1,75
3,00
4,64
Thiamin (mg/kg)
0,50
1,00
1,86
Vit B6 (mg/kg)
0,75
1,50
1,86
Vit B12 (mg/kg)

8,75
15,00
18,55
(Ngu n: NRC, 2000)

2.3.5 Nhu c u v ch t béo
Theo Tr ng L ng (2000), heo con n ng l ng do lipid cung c p ch chi m 10 15 %, ph n l n
c d tr d i da, quanh n i t ng, lipid
c h p thu ru t non.
Heo con tiêu hoá lipid cao h n heo l n, vì lipid c a heo con bú s a ch y u d ng
nh hoá, lipid nhi u heo con tiêu ch y. N u glucid và lipid không cân b ng, s x y
các th ceton trong quá trình oxy hoá. Bình th ng ceton trong máu t 1 - 2 mg%,
nh ng khi dùng m làm ngu n n ng l ng ch y u thì ceton t ng lên 20 - 30 mg%,
gây hi n t ng ceton huy t n ceton ni u. C th heo con b toan huy t, heo con
ch t trong tr ng thái hôn mê. Vì v y tr s a m ra, th c n cho heo con c n có hàm
ng m th p.
2.3.6 Nhu c u v n

c

Theo V
ình Tôn Và Tr n Th Thu n (2005), n c có vai trò h t s c quan tr ng.
c chi m 60 - 75 % kh i l ng c th , t l này s gi m d n xu ng còn 45 – 60
% heo l n. Ngoài ra, n c là dung môi hòa tan các ch t
d h p thu và v n
chuy n các ch t, n c có th
u hòa thân nhi t, có tác d ng bôi tr n và b o v các
kh p. C th m t 10 % n c s gây r i lo n ch c n ng trao i ch t. N u m t 20 %
ng n c trong c th , heo con s ch t (Tr ng L ng, 2003).
2.4 M T S

2.4.1

LO I TH C N H N H P CÓ T I BSCL

nh ngh a th c n h n h p

Theo Lê Th M n (2010), th c n h n h p hoàn ch nh là h n h p nhi u lo i th c n
n
c ph i h p theo công th c, m b o có
các ch t dinh d ng và n ng
ng c n thi t
duy trì
c i s ng và s c s n xu t c a v t nuôi mà không c n
cho thêm m t lo i th c n nào khác ngoài n c.

13