ĐẠI HỌC HUẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

ĐOÀN QUỐC PHƢƠNG

PHONG CÁCH NGHỆ THUẬT
Demo Version - Select.Pdf SDK

CỦA NGUYỄN NHẬT ÁNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ NGỮ VĂN

Thừa Thiên Huế, năm 2017


ĐẠI HỌC HUẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

ĐOÀN QUỐC PHƢƠNG

PHONG CÁCH NGHỆ THUẬT
CỦA NGUYỄN NHẬT ÁNH

Chuyên ngành: LÝ LUẬN VĂN HỌC
số: 60 22 SDK
01 20
Demo Version -Mã
Select.Pdf

LUẬN VĂN THẠC SĨ NGỮ VĂN

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS. TRẦN THÁI HỌC

Thừa Thiên Huế, năm 2017

i


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các
số liệu và kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực, được các
đồng tác giả cho phép sử dụng và chưa được công bố ở bất kỳ công
trình nào khác.

Họ và tên tác giả

Đoàn Quốc Phương

Demo Version - Select.Pdf SDK

ii


LỜI CẢM ƠN

Tôi xin chân thành cảm ơn quý thầy cô Khoa Ngữ văn, Phòng Đào tạo Sau
Đại học Trường Đại học sư phạm Huế. Tôi xin trân trọng cảm ơn các bậc giáo sư,
tiến sĩ đã nhiệt tình giảng dạy và gợi mở cho tôi nhiều ý kiến quý báu trong quá
trình học tập và thực hiện luận văn.

Đặc biệt, tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo PGS.TS. Trần Thái
Học – Người đã trực tiếp tận tình hướng dẫn tôi thực hiện và hoàn thành luận văn.
Xin cảm ơn những người thân, gia đình và bạn bè đã giúp đỡ, động viên tôi
trong thời gian học tập và thực hiện luận văn.

Đoàn Quốc Phương

Demo Version - Select.Pdf SDK

iii


MỤC LỤC

Trang phụ bìa ............................................................................................................. i
Lời cam đoan .............................................................................................................ii
Lời cảm ơn ............................................................................................................... iii
MỤC LỤC .................................................................................................................. 1
A. MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 4
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 4
2. Lịch sử vấn đề ..................................................................................................... 6
2.1. Những công trình nghiên cứu về phong cách nghệ thuật ................................ 6
2.2. Những công trình nghiên cứu về sáng tác của Nguyễn Nhật Ánh .................. 7
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 9
3.1. Đối tượng nhiên cứu ........................................................................................ 9
3.2. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 10
4. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 10
4.1. Phân tích – tổng hợp: ..................................................................................... 10

Demo

- Select.Pdf
SDKđại và lịch đại) ........................ 10
4.2. So sánh
– đốiVersion
chiếu: (Theo
hai hướng: đồng
4.3. Thống kê – phân loại: .................................................................................... 11
4.4. Cấu trúc – hệ thống: ....................................................................................... 11
5. Đóng góp của luận văn ..................................................................................... 11
6. Cấu trúc của luận văn........................................................................................ 11
B. PHẦN NỘI DUNG ............................................................................................. 12
CHƢƠNG 1. QUAN NIỆM NGHỆ THUẬT VÀ VĂN XUÔI VIẾT VỀ ĐỀ
TÀI THIẾU NHI CỦA NGUYỄN NHẬT ÁNH ................................................... 16
1.1. Quan niệm nghệ thuật .................................................................................... 16
1.1.1. Khái niệm về quan niệm nghệ thuật ....................................................... 16
1.1.2. Quan niệm nghệ thuật của Nguyễn Nhật Ánh ........................................ 17
1.2. Văn xuôi viết về đề tài thiếu nhi của Nguyễn Nhật Ánh ............................... 18
1.2.1. Đề tài thiếu nhi trong văn xuôi Việt Nam đương đại ............................. 18
1.2.1.1. Giai đoạn 1975 – 1985: ................................................................... 18

1


1.2.1.2. Giai đoạn từ sau năm 1986.............................................................. 24
1.2.2. Đề tài thiếu nhi trong văn xuôi Nguyễn Nhật Ánh................................. 29
1.2.2.1. Mấy nét về nhà văn Nguyễn Nhật Ánh ........................................... 29
1.2.2.2. Hành trình viết truyện cho thiếu nhi của Nguyễn Nhật Ánh .......... 32
1.3. Văn xuôi viết về đề tài thiếu nhi của Nguyễn Nhật Ánh trong không gian văn
hóa Việt Nam đương đại ....................................................................................... 38
CHƢƠNG 2. PHONG CÁCH NGHỆ THUẬT CỦA NGUYỄN NHẬT ÁNH –

NHÌN TỪ NHÂN VẬT, KHÔNG GIAN VÀ THỜI GIAN NGHỆ THUẬT..... 41
2.1. Thế giới nhân vật trong văn xuôi viết về đề tài thiếu nhi của Nguyễn Nhật Ánh. 41
2.1.1. Các kiểu nhân vật ................................................................................... 41
2.1.1.1. Thế giới nhân vật phù thủy ............................................................. 41
2.1.1.2. Thế giới trẻ em bất hạnh đáng thương ............................................ 44
2.1.1.3. Thế giới nhân vật trẻ em được sống đầy đủ, hạnh phúc ................. 48
2.1.2. Nghệ thuật xây dựng nhân vật trong truyện thiếu nhi của Nguyễn Nhật Ánh50
2.1.2.1. Miêu tả nhân vật qua ngoại hình ..................................................... 50
2.1.2.2. Biện pháp miêu tả nội tâm nhân vật ................................................ 53

Demo
- Select.Pdf
SDK
2.1.2.3.
MiêuVersion
tả nhân vật
qua hành động
..................................................... 55
2.2. Không gian nghệ thuật trong văn xuôi viết về đề tài thiếu nhi của Nguyễn
Nhật Ánh ............................................................................................................... 57
2.2.1. Không gian ma quái, kỳ ảo ..................................................................... 57
2.2.2. Không gian gia đình ............................................................................... 59
2.2.3. Không gian trường học ........................................................................... 60
2.3. Thời gian nghệ thuật trong văn xuôi viết về đề tài thiếu nhi của Nguyễn Nhật
Ánh ........................................................................................................................ 61
2.3.1. Thời gian hiện thực hàng ngày ............................................................... 62
2.3.2. Thời gian hồi tưởng ................................................................................ 63
CHƢƠNG 3. PHONG CÁCH NGHỆ THUẬT CỦA NGUYỄN NHẬT ÁNH –
NHÌN TỪ NGÔN NGỮ, GIỌNG ĐIỆU ............................................................... 66
3.1. Ngôn ngữ văn xuôi của Nguyễn Nhật Ánh ................................................... 66

3.1.1. Ngôn ngữ đối thoại ................................................................................. 67

2


3.1.2. Ngôn ngữ độc thoại nội tâm ................................................................... 72
3.2. Giọng điệu văn xuôi của Nguyễn Nhật Ánh .................................................. 74
3.2.1. Giọng điệu hài hước ............................................................................... 76
3.2.2. Giọng điệu triết lý ................................................................................... 79
C. KẾT LUẬN ......................................................................................................... 83
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 87
PHỤ LỤC

Demo Version - Select.Pdf SDK

3


A. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Trong nghiên cứu văn học, tìm hiểu về phong cách là việc làm luôn có ý
nghĩa thiết thực. Bởi xét đến cùng, lịch sử văn học chính là lịch sử của những phong
cách. Tiến trình văn học, ở một gốc độ nhất định, được đánh dấu bằng những nhà
văn kiệt xuất với phong cách độc đáo của họ. Trong ba cấp độ: Phong cách thời đại,
phong cách tác phẩm, phong cách tác giả thì phong cách tác giả thường được chú ý
hơn cả. Thực tế văn học cho thấy, phong cách thời đại và phong cách nhà văn có
mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Phong cách thời đại ảnh hưởng sâu sắc đến nhà văn
và ngược lại, sự độc đáo của phong cách nhà văn sẽ làm cho văn học thời đại thêm
phong phú. Còn phong cách tác phẩm chính là phong cách của nhà văn thể hiện
trong một tác phẩm cụ thể. Vậy phong cách nghệ thuật là gì?

Theo Từ điển Tiếng Việt: “Phong cách là những đặc điểm có tính chất hệ
thống về tư tưởng nghệ thuật, biểu hiện trong sáng tác của một nghệ sĩ hay trong
các sáng tác nói chung thuộc cùng một thể loại (nói tổng quát)” [46, tr.934].

Demo
Version
Select.Pdf
1.2. Theo
quan
điểm của- lý
luận văn họcSDK
truyền thống, nhà văn phải có nghĩa
vụ phản ánh hiện thực khách quan như nó tồn tại. Chú trọng miêu tả con người gắn
với hoàn cảnh, tính cách con người bị quy định bởi hoàn cảnh. Với đặc trưng phản
ánh cuộc sống bằng hình tượng sinh động và cụ thể, mang dấu ấn chủ quan của
người nghệ sĩ; văn học là tấm gương phản chiếu xã hội, là sản phẩm của sự nhận
thức thẩm mỹ của chủ thể sáng tạo. Đối với các bậc thầy của chủ nghĩa hiện thực,
phản ánh hiện thực có nghĩa là tìm kiếm các giá trị nhận thức, đạo đức, thẩm mỹ
của đời sống, lột trần các dối trá, phơi bày mọi ung nhọt, xé toạt mọi mặt nạ, là dấn
thân vào tiến trình tiến bộ của xã hội. Các tư tưởng đó đã diễn đạt khá đúng và hay
về mối quan hệ giữa văn học và đời sống lịch sử trên tầm vĩ mô, nghĩa là toàn bộ
các sự kiện, nhân vật, tư tưởng, tình cảm thể hiện trong văn học nghệ thuật đều là sự
phản ánh của đời sống xã hội mà ít quan tâm đến phong cách, cá tính sáng tạo của
nhà văn. Lý luận văn học hiện đại, tác phẩm văn học như là quá trình không phải là
tính hiện thực mà là tính kí hiệu là thuộc tính bản thể. Theo Ferdinand de Saussure

4


ngôn ngữ là kí hiệu. Văn học sử dụng ngôn ngữ làm chất liệu nên văn học là kí hiệu

và bản chất của văn học là giao tiếp.
Nhìn từ lý thuyết kí hiệu học văn học gồm hai quá trình: Thứ nhất đó là quá
trình lập mã hay quá trình sáng tác, qua đó thể hiện cá tính sáng tạo của nhà văn;
thứ hai là quá trình giải mã hay là quá trình tiếp nhận. Qua đây ta thấy phong cách
nghệ thuật bao gồm phong cách nghệ thuật do nhà văn sáng tạo và phong cách nghệ
thuật do người đọc thiết lập và định vị cho tác giả.
Nghiên cứu văn học hôm nay đã có những bước đột phá mới mẻ với sự xuất
hiện của nhiều lý thuyết: Thi pháp học, Tự sự học, Kí hiệu học, Chủ nghĩa hiện
sinh, Chủ nghĩa hình thức, Chủ nghĩa hậu hiện đại,… Vì vậy, vấn đề phong cách –
đặc biệt là vấn đề cá tính sáng tạo của nhà văn không bao giờ cũ, nó vẫn luôn được
đề cập đến ở phương diện này hay phương diện khác, bằng cách này hay cách khác
trong lý luận văn học.
1.3. Nguyễn Nhật Ánh sinh năm 1955 tại Quảng Nam. Từ năm 1973 sống tại
Thành phố Hồ Chí Minh. Theo học ngành sư phạm, tốt nghiệp năm 1976. Từng đi
Thanh niên xung phong, dạy học và phụ trách câu lạc bộ thiếu nhi. Từ năm 1986

Version
Select.Pdf
SDK
đến nay, anhDemo
là phóng
viên báo -Sài
Gòn Giải Phóng.
Nguyễn Nhật Ánh đến với diễn đàn văn học trước hết bằng những tập thơ trữ
tình ngọt ngào lãng mạn: Thành phố Tháng Tư (in chung với Lê Thị Kim, 1984),
Đầu xuân ra sông giặt áo (1986), Thơ tình Nguyễn Nhật Ánh (1988), Lễ hội của
đêm đen (1994) và Tứ tuyệt cho nàng (1994).
Truyện dài đầu tiên của Nguyễn Nhật Ánh là Trước vòng chung kết, Nhà
xuất bản Măng Non, 1984. Từ đây nhà văn thiên về viết văn xuôi, chuyên viết về đề
tài thanh thiếu niên. Bên cạnh 5 tập thơ, 30 tập truyện tranh, 12 tập kịch bản phim,

anh đã xuất bản khoảng 100 đầu sách văn xuôi về đề tài thanh thiếu niên, ví như bộ
23 quyển cho tuổi mới lớn và các bộ nhiều tập khác như Kính vạn hoa, Chuyện xứ
Lang biang,… Ngoài ra, anh còn in 3 tập bình luận thể thao và 50 tập tư vấn tình
yêu dưới các bút danh khác. Anh thuộc số người viết có bút lực dồi dào vào bậc
nhất Việt Nam và là người gánh sứ mệnh lịch sử - người giữ lửa cho văn học thiếu
nhi Việt Nam suốt thời kì đổi mới và hội nhập. Năm 2003 anh được Trung ương

5


Đoàn Thanh Niên Cộng Sản Hồ Chí Minh trao huy chương Vì Thế hệ trẻ, năm 2005
được Thành phố trao danh hiệu Gương mặt tiêu biểu của Thành phố trong 30 năm
(1975-2005). Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh có lẽ là một trong số rất ít những nhà văn
Việt Nam hiện đại, sống tốt bằng nghề viết của mình.
Qua quá trình tìm hiểu nghiên cứu chúng tôi nhận thấy nhà văn Nguyễn Nhật
Ánh đã chọn thể loại văn xuôi viết về đề tài thiếu nhi. Với đề tài này nhà văn đã tạo
được dấu ấn, phong cách riêng cho mình và đã trở thành “hiện tượng Nguyễn Nhật
Ánh”. Và với đề tài này nhà văn đã có sự đóng góp đáng kể cho nền văn học Việt
Nam đương đại (ở mảng văn học thiếu nhi).
1.4. Với những lí do trên, đề tài mà chúng tôi lựa chọn: “Phong cách nghệ
thuật của Nguyễn Nhật Ánh”, mang tính thời sự và có ý nghĩa khoa học.
2. Lịch sử vấn đề
2.1. Những công trình nghiên cứu về phong cách nghệ thuật
Những vấn đề về phong cách đã được bàn đến trong nhiều công trình của các
tác giả trên thế giới và trong nước. Trên thế giới, có thể kể đến công trình nổi tiếng
như: Cá tính sáng tạo của nhà văn và sự phát triển của văn học của

DemoCác
Version
- Select.Pdf

SDKLý luận và thi pháp tiểu thuyết,
M.B.Khrachenko;
công trình
của M.Bakhtin:
Những vấn đề thi pháp Đốtxtôiépxki.
Ở trong nước, giáo sư Phan Ngọc được coi là người đầu tiên thực hành phê bình
phong cách học với công trình Tìm hiểu phong cách Nguyễn Du trong Truyện Kiều.
Bản thảo cuốn sách này được Phan Ngọc hoàn thành năm 1965 nhưng đến hai mươi
năm sau (1985) cuốn sách mới được ra mắt bạn đọc ở nhà xuất bản Khoa học xã hội,
bởi như tác giả nói “còn để bổ sung hoặc sửa chữa hệ thống thao tác”. Từ đó đến nay,
như nhà nghiên cứu Vương Trí Nhàn viết: “Cuốn sách vẫn sừng sững như một thách
thức”. Thật vậy, những vấn đề của Truyện Kiều được đặt ra và giải quyết từ gốc độ
phong cách học đã đưa tới những kết luận mà so với cách tiếp cận truyền thống quả có
những mới mẻ, khác lạ. Trong công trình này, tác giả đã tìm phương pháp để chứng
minh rằng, từ phong cách học có thể phát hiện ra những đặc điểm thiên tài của Nguyễn
Du – về mặt nội dung không lặp lại với người khác và hình thức mà Nguyễn Du sử
dụng trong Truyện Kiều là hình thức hợp nhất của nội dung này.

6


Thêm một người nổi tiếng với khuynh hướng nghiên cứu phong cách tác giả
ở Việt Nam nữa đó là giáo sư Nguyễn Đăng Mạnh với các công trình Con đường đi
vào thế giới nghệ thuật của nhà văn (1996) và Nhà văn Việt Nam hiện đại – Chân
dung và phong cách (2000). Ngoài ra còn có giáo trình về thi pháp học của giáo sư
Trần Đình Sử, các cuốn Từ điển thuật ngữ văn học của Lê Bá Hán – Trần Đình Sử Nguyễn Khắc Phi (đồng chủ biên),…
Những năm gần đây, có thêm các chuyên luận nghiên cứu phong cách tác giả và
phong cách thời đại: Phong cách nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu của Tôn Phương
Lan, Phong cách văn xuôi Nguyễn Khải của Tuyết Nga, Phong cách văn xuôi Thạch
Lam của Nguyễn Thành Thi và Phong cách thời đại nhìn từ một thể loại văn học của

Nguyễn Khắc Sính. Nhìn chung, các nhà nghiên cứu phong cách hiện nay đều vận
dụng những thành tựu của thi pháp học, Tự sự học trong phương pháp nghiên cứu.
Các công trình của những nhà nghiên cứu phong cách đi trước là cơ sở để
chúng tôi tham khảo, học tập nhằm lựa chọn cho mình một phương pháp nghiên
cứu phù hợp. Dựa trên những thành tựu của các công trình kể trên, chúng tôi đã tiếp
thu và cố gắng triển khai luận văn theo hướng vận dụng Thi pháp học và Tự sự học

Select.Pdf
SDKNhật Ánh.
để làm sáng Demo
rõ phongVersion
cách nghệ- thuật
của Nguyễn
2.2. Những công trình nghiên cứu về sáng tác của Nguyễn Nhật Ánh
Tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh đã thu hút sự quan tâm của độc giả và các
nhà phê bình văn học. Đến nay độc giả đã biết được nhiều bài viết về tác phẩm của
Nguyễn Nhật Ánh trên các phương diện nội dung và nghệ thuật. Tất cả các tác giả
khi viết về Nguyễn Nhật Ánh đều giành những lời có cánh cho cây bút tài năng này.
Đó là những bài nhận xét, bài báo phỏng vấn, những bản tin được in trong các cuốn
sách tư liệu, đăng trên báo, tạp chí, cập nhật trên mạng Internet,…
Thanh thiếu niên là một đề tài khó viết nhưng với tài năng và tấm lòng dành
cho tuổi mới lớn, Nguyễn Nhật Ánh đã tạo được chỗ đứng cho mình trong nền văn
học nước nhà ở mảng thiếu nhi. Giáo sư – Tiến sĩ Lê Huy Bắc đã nhận xét: “Có thể
nói, viết truyện thiếu nhi vốn đã khó nhưng để thành công như Nguyễn Nhật
Ánh thì tiềm lực văn hóa có lẽ cần gấp bội phần khi viết các loại truyện cho những
đối tượng khác. Nhà văn chứng tỏ được điều, thế giới con người d già hay trẻ cũng

7



đều cần chút “gia vị” tuổi thơ. Những ai đánh mất tuổi thơ thì không thể tìm thấy
được hạnh phúc ở thực tại và tội ác thường có nguồn gốc từ những sai lạc từ tuổi
thơ mà không kịp thời điều ch nh. Đến đây ta thấy, Nguyễn Nhật Ánh còn là môn
đồ xuất sắc của nhà phân tâm học Sigmund Freud, và những ai trót lỡ đánh mất tuổi
thơ thì có thể quay tìm lại, dẫu đã muộn, trên những trang viết ma mị nhưng thấm
đẫm tình người của ông” [13].
Các tác phẩm tự sự của Nguyễn Nhật Ánh còn được đánh giá là giúp trẻ “lớn
lên” theo từng nấc thang của cuộc đời với một thế giới trẻ thơ hết sức trong sáng,
không có cái ác, cái xấu, cái thấp hèn, ch ngập tràn yêu thương và tôn trọng con
người, như chính cái khát khao mà mỗi con người luôn muốn hướng tới d ở lứa
tuổi nào. Qua đây, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh đã giúp các bạn trẻ yêu đời hơn, tự tin
hơn, bình thản hơn trong cuộc sống thường nhật hôm nay vốn đầy ắp những bộn bề
lo toan và không thiếu những khắc nghiệt.
Vân Thanh, nhà nghiên cứu văn học thiếu nhi đã từng nhận xét: “Truyện của
Nguyễn Nhật Ánh có khả năng đi vào lòng người bởi tình cảm nồng hậu của tác giả
đối với các lứa tuổi trẻ thơ mà anh luôn yêu quý và tôn trọng. Có trái ngược chăng,

- Select.Pdf
SDK
ở tuổi trưởngDemo
thành, Version
Nguyễn Nhật
Ánh đã phải
chịu đựng biết bao gian lao, vất vả
và cay đắng, nhưng viết về lứa tuổi này, anh lại không hề đi vào những chua chát,
m a mai, oán hận đời. Anh luôn muốn truyền cho các em lòng tin vào cuộc sống và
nghị lực vượt mọi khó khăn” [54].
Lòng tin yêu cuộc sống và nghị lực vượt khó khăn là những đức tính tốt đẹp
của thiếu nhi đã được nhà văn Nguyễn Nhật Ánh truyền tải qua câu chuyện của
mình một cách gần gũi với thiếu nhi nhất.

Thành công của Nguyễn Nhật Ánh không ch vì ông viết cho thiếu nhi, thông
qua không gian của tuổi thơ ông viết cho tất cả đối tượng bạn đọc. PGS.TS Văn Giá
cho rằng: “Nói Nguyễn Nhật Ánh là nhà văn thiếu nhi e chừng cái danh xưng ấy trở
nên quá chật chội với nhà văn này.

nh là người viết nhiều, và viết hay.

nh viết

cho thiếu nhi, và không ch thiếu nhi. Thực ra, anh viết cho tất thảy người lớn những người đã từng có một thuở thiếu nhi, và đang còn giữ được con người trẻ thơ
trong tâm hồn. nh viết cho tất cả. Và anh thuộc về tất cả” [14].

8


Lê Phương Liên trong bài viết Văn xuôi và trẻ em đã nhận xét: “Nhà văn
Nguyễn Nhật Ánh là một tác giả thành công với bạn đọc trẻ, anh là người có một
“khóe văn” riêng.

nh chiếm được tình cảm của hàng triệu người đọc cũng không

ngoài quy luật tự sự và đối thoại nội tâm của tuổi thơ, không ngoài sự tự phát hiện
ra chất hài hước của chính mình, và trong số những sáng tác đạt tới chiều sâu như
Tôi là Bêtô và Cho tôi một vé đi tuổi thơ chính là những tác phẩm được không ch
trẻ em mà cả người lớn và bạn bè trong văn giới mến mộ” [33].
Thành công của Nguyễn Nhật Ánh còn ở cách xây dựng nhân vật và ngôn
ngữ giọng điệu như nhà văn Lê Minh Khuê đã nhận xét: “Trong sáng, là tiêu chí
đầu tiên. Nguyễn Nhật Ánh trong sáng từ cách nghĩ, cách cảm, từ ngôn ngữ đối
thoại, từ cách miêu tả đến xây dựng nhân vật. Tất cả đều đầy sức khơi gợi tới cái
đẹp. nh khơi dậy sự tự tin, tin vào sức mạnh của trí tuệ, tin vào con đường của mỗi

người trong đời” [31]. Tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh in hàng chục ngàn bản mỗi
cuốn, là sự chờ đợi háo hức như chờ đợi người “hò hẹn” của các em. Mấy ai được
hạnh phúc như anh. Nhà văn có một khoảng trời riêng và thực sự làm chủ khoảng
đất sáng tạo của mình đó chính là lý do người đọc háo hức chờ đón tác phẩm mới

Version - Select.Pdf SDK
của Nguyễn Demo
Nhật Ánh.
Qua quá trình thu thập tài liệu, người viết nhận thấy nhà văn Nguyễn Nhật
Ánh đã tạo được một chỗ đứng khá vững chãi trong lòng bạn đọc, đồng nghiệp,
trong nền văn học Việt Nam đương đại. Tuy nhiên, chưa có một công trình nào
đem lại cái nhìn toàn diện về phong cách nghệ thuật nói chung, phong cách văn
xuôi nói riêng của Nguyễn Nhật Ánh. Với lí do đó, trên cơ sở tiếp thu thành quả
của những người đi trước, chúng tôi chọn đề tài “Phong cách nghệ thuật của
Nguyễn Nhật Ánh” với mong muốn làm sáng rõ phong cách nghệ thuật của nhà
văn ở mảng văn xuôi viết về đề tài thiếu nhi, góp phần đem lại một cái nhìn toàn
diện hơn về nhà văn này.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tƣợng nhiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là phong cách nghệ thuật của Nguyễn Nhật Ánh tập
trung trên các bình diện: nhân vật, không gian, thời gian, ngôn ngữ và giọng điệu.

9


3.2. Phạm vi nghiên cứu
Để nghiên cứu đề tài này, luận văn tập trung khảo sát những tác phẩm tiêu
biểu của Nguyễn Nhật Ánh như :
Bàn có năm chỗ ngồi (Truyện dài, 1987, NXB Trẻ)
Chú bé rắc rối (Truyện dài, 1989, NXB Trẻ)

Mắt biếc (Truyện, 1990, NXB Trẻ)
Bong bóng lên trời (Truyện dài, 1991, NXB Trẻ)
Những cô em gái (Truyện dài, 07/05/2000, NXB Trẻ)
Kính Vạn Hoa (Bộ truyện 54 tập, 1995 – 2002, NXB Trẻ)
Chuyện xứ Lang Biang (Bộ truyện 4 phần, 2004- 2006, NXB Trẻ)
Tôi là Bêtô (Truyện, 4/4/2007, NXB Trẻ)
Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ (Truyện, 1/2008, NXB Trẻ)
Đảo mộng mơ (Truyện, 21/10/2009, NXB Trẻ)
Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh (Truyện dài, 24/10/2010, NXB Trẻ)
Lá nằm trong lá (Truyện dài, 24/09/2011, NXB Trẻ)
Ngày xưa có một chuyện tình (Truyện dài, 18/09/2016, NXB Trẻ)

Version
Select.Pdf
SDK
NgoàiDemo
ra người
viết còn -đọc
tác phẩm của
một số nhà văn viết cho thiếu nhi
để so sánh và ch ra chỗ giống và khác nhau trong sáng tác của Nguyễn Nhật Ánh.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Quá trình triển khai nghiên cứu, chúng tôi sử dụng một số phương pháp và
thủ pháp sau đây:
4.1. Phân tích – tổng hợp:
Sử dụng để phân tích tác phẩm trên các phương diện nội dung và hình thức,
nhất là những dẫn chứng minh họa, từ đó tổng hợp, khái quát theo các bình diện
nghiên cứu đề tài.
4.2. So sánh – đối chiếu: (Theo hai hướng: đồng đại và lịch đại)
- Về đồng đại: Để làm rõ những nét nổi bật, độc đáo của phong cách văn

xuôi viết về đề tài thiếu nhi của Nguyễn Nhật Ánh, người viết so sánh văn xuôi
Nguyễn Nhật Ánh với văn xuôi của các tác giả cùng thời. Qua đó tìm nét tương
đồng, nhất là nét khác biệt của nhà văn.

10


- Về lịch đại: So sánh, đối chiếu mảng văn xuôi của Nguyễn Nhật Ánh trên
trục thời gian trong hành trình sáng tác để thấy được sự đa dạng mà thống nhất
trong phong cách nghệ thuật của nhà văn.
4.3. Thống kê – phân loại:
Thống kê các yếu tố thuộc nội dung và hình thức văn xuôi, từ đó phân loại để
ch ra dấu ấn phong cách Nguyễn Nhật Ánh.
4.4. Cấu trúc – hệ thống:
Những đặc sắc trong tư tưởng nghệ thuật bao giờ cũng có sự thống nhất
trong ch nh thể toàn vẹn của nó. Phong cách tác giả là một ch nh thể và nó biểu hiện
trong sáng tác ở cả hai mặt nội dung và hình thức.
Ngoài ra, chúng tôi còn vận dụng một số lý thuyết liên ngành như: Thi pháp
học, Mỹ học tiếp nhận, Tâm lý học,…
5. Đóng góp của luận văn
5.1. Bằng việc nghiên cứu sáng tác của một số nhà văn tiêu biểu, luận văn
góp phần làm rõ và bổ sung thêm một vài khía cạnh của lí thuyết phong cách nghệ
thuật để nó càng trở nên phong phú và tường minh hơn.
5.2. Nghiên cứu phong cách nghệ thuật, luận văn đã nêu bật nét độc đáo và

Demo Version - Select.Pdf SDK

đặc sắc trong sáng tác của Nguyễn Nhật Ánh, góp phần lí giải cho những thành
công của anh.
5.3. Kết quả nghiên cứu của luận văn là tài liệu tham khảo cần thiết cho

những ai quan tâm nghiên cứu sáng tác của Nguyễn Nhật Ánh và văn học thiếu nhi
nói chung trên hành trình đổi mới.
6. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, phần Nội dung của luận văn được triển khai
theo ba chương sau đây:
Chương I: Quan niệm nghệ thuật và văn xuôi viết về đề tài thiếu nhi của
Nguyễn Nhật Ánh
Chương II: Phong cách nghệ thuật của Nguyễn Nhật Ánh – nhìn từ nhân vật,
không gian và thời gian nghệ thuật
Chương III: Phong cách nghệ thuật của Nguyễn Nhật Ánh – nhìn từ ngôn
ngữ, giọng điệu

11