Beginning Montessori with Infant and tots (Birth to 24 month)
By Lisa Nolan
Dạy trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ theo phương pháp Montessori
(0-24 tháng tuổi)
Dịch bởi: ẩn danh


Giới thiệu về cuốn sách này. ................................................................................. 6
Chương 1 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ SƠ SINH VÀ TRẺ NHỎ ......................... 7
1
Trí tuệ thẩm thấu và sự nhạy cảm ...................................................... 7
2
0-6 tháng tuổi ...................................................................................... 8
2.1 Các mốc phát triển 0-6 tháng tuổi ....................................................... 8
2.2 Điểm nổi bật và cân nhắc cho trẻ ..................................................... 11
2.3 Phát triển ngôn ngữ cho 12 tháng đầu ............................................. 13
2.4 Phát triển vận động cho trẻ ............................................................... 14
3
Trẻ từ 12 đến 15 tháng tuổi .............................................................. 16
3.1 Sự phát triển của trẻ từ 12-15 tháng tuổi .......................................... 16
4
Trẻ từ 15 đến 18 tháng tuổi .............................................................. 18
5
Trẻ từ 18 đến 24 tháng tuổi .............................................................. 20
5.1 Tương tác trực quan và các hoạt động dành cho trẻ ....................... 21
5.2 Tương tác xã hội và các hoạt động dành cho trẻ ............................. 23
5.3 Những nét cơ bản về tư thế và hoạt động rèn luyện các kỹ năng vận
động thô cho trẻ từ lúc sinh ra đến chín tháng tuổi (Phần I) ..................... 25
5.4 Các tư thế, hoạt động và kỹ năng vận động thô (Phần II) ................ 27
5.5 Cách bố trí, điều chỉnh, luân phiên thay đổi các đồ chơi cho trẻ. ..... 29
5.6 Trẻ chị em ruột cùng nhau chơi ........................................................ 32

5.7 Áp dụng phương pháp montessori cho trẻ chị em còn nhỏ .............. 34
Chương 2: Những hoạt động về ngôn ngữ ......................................................... 36
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12

Tên của những bộ phận trên cơ thể “Các ngón tay và ngón chân!” . 36
Bắt chước khuôn mặt và âm thanh ................................................... 36
Hoạt động ngôn ngữ với những bộ phận trên khuôn mặt ................ 38
Những bộ phận trên cơ thể ............................................................... 39
Đọc sách cho trẻ: Nhìn vào những quyển sách quen thuộc ............. 40
Hát những bài hát và giai điệu trẻ thơ .............................................. 41
Hoạt động ngôn ngữ: Tên của những vật thể đơn lẻ ....................... 42
Những đồ vật có ngữ âm .................................................................. 43
Hoạt động ngôn ngữ với những dụng cụ cho trẻ ăn ......................... 44
Hoạt động ngôn ngữ với việc miêu tả đồ vật .................................... 45
Lắng nghe những nhịp điệu đầu tiên ................................................ 45
Vui chơi với việc thêm và bớt ........................................................... 46

Chương 3: hoạt động phát triển giác quan ......................................................... 47
1

2
3

Theo dõi một đồ vật .......................................................................... 47
Nhận biết từng vật đơn lẻ ................................................................. 48
Chơi với Vải ...................................................................................... 49


4
5
6
7
8
9
9.1
9.2
9.3
9.4
10
11
12

Các chai âm thanh ............................................................................ 50
Túi bí mật .......................................................................................... 50
Lồng vào nhau .................................................................................. 51
Ấm và lạnh ........................................................................................ 52
Rổ kho báu ........................................................................................ 53
Các hoạt động xúc giác .................................................................... 54
Hoạt động buộc khăn. ....................................................................... 54
Hoạt động với khuôn mặt. ................................................................. 55

Đồ lạnh: ............................................................................................. 55
Giấy nhám, bìa các tông ................................................................... 56
Tạo âm thanh .................................................................................... 56
Khám phá thức ăn ............................................................................ 57
Giai điệu ............................................................................................ 58

Chương 4: Phát triển vận động ........................................................................... 59
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Cầm nắm đồ vật ................................................................................ 59
Lật người........................................................................................... 59
Vị trí đồ vật ........................................................................................ 60
Giấu một đồ vật ................................................................................. 61
Rổ thiên nhiên ................................................................................... 62
Chồng các đồ vật lên nhau ............................................................... 63
Xé giấy .............................................................................................. 65
Bốc nhón (2 ngón tay) quả cherri...................................................... 66
Tìm kiếm đồ vật ................................................................................ 67
Trò chơi kéo co bằng khăn ............................................................... 67

Chương 5: Thực hành cuộc sống ....................................................................... 69

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14

Đóng mở hộp .................................................................................... 69
Bóp miếng mút .................................................................................. 70
Rót nước từ vòi ................................................................................. 71
Vò giấy .............................................................................................. 73
Đồ vật bên trong hộp đậy kín ............................................................ 74
Kéo đồ vật bị luồn trong ống ............................................................. 75
Nồi và dụng cụ ăn ............................................................................. 75
Đặt thìa vào bát ................................................................................. 76
Ăn bằng thìa và các dụng cụ dùng để ăn để phát triển cơ miệng. ... 77
Làm việc trên ghế dài tại bàn ............................................................ 78
Bài học lịch sự: lau mũi ..................................................................... 79
Cho vào và lấy ra .............................................................................. 80
Cho vào và lấy ra phần 2: theo hình khối. ........................................ 82
Sequence of “Putting In and Taking Out” Part Three: Shape Sorters
82



Chương 6: Các câu hỏi về hành vi của trẻ ......................................................... 83
1
2
3
4
5
6

Trẻ thích làm theo ý mình ................................................................. 83
Con khóc khi mặc quần áo ............................................................... 85
Trẻ ném đồ xuống đất ....................................................................... 85
Trẻ ti mẹ, bám mẹ, không cho mẹ làm việc nhà ............................... 86
Trẻ tự dưng không muốn đánh răng ................................................. 87
Mặc đồ cotton? ................................................................................. 88

Chương 7: Các câu hỏi về ngủ, lịch sinh hoạt và giờ ngủ .................................. 90
1
2
3

Lịch sinh hoạt hàng ngày .................................................................. 90
Cho trẻ ngủ ....................................................................................... 90
Cho trẻ ngủ riêng .............................................................................. 92

Chương 8: Câu hỏi về giới thiệu bài học ............................................................ 95
1
2
3

4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27

Loại bỏ đồ chơi cũ............................................................................. 95
Ngăn trẻ nhỏ phá học cụ của trẻ lớn ................................................ 96
Loại bỏ các hoạt động cũ .................................................................. 96
Trẻ hoạt động không đúng mục đích ................................................ 96
Đặt đồ chơi........................................................................................ 97

Cầm thìa chơi.................................................................................... 98
Ghế hay thang? ................................................................................ 98
Sự cạnh tranh giữa các trẻ ............................................................... 98
Dạy một hay nhiều trẻ một lúc ........................................................ 100
Lịch trình thực hiện các hoạt động.................................................. 101
Chơi đúng cách hay không đúng cách? ......................................... 102
Số lượng đồ chơi phù hợp? ............................................................ 104
Chơi trong thảm .............................................................................. 105
Trẻ lấy đồ của nhau ........................................................................ 105
Bao nhiêu bài học một ngày? ......................................................... 107
Đồ chơi nào phù hợp cho trẻ nhỏ? ................................................. 107
Việc luân chuyển hoạt động ............................................................ 107
Thực hiện các hoạt động ở đâu? .................................................... 108
Giới thiệu các hoạt động vào thời gian nào trong ngày? ................ 108
Bày các hoạt động như thế nào? .................................................... 109
Chơi 1 hay 3 bộ cùng lúc, cất đồ chơi ............................................ 110
Luyện ngón tay ............................................................................... 110
Màu và loại thảm ............................................................................. 111
Bắt trẻ dùng thảm ........................................................................... 111
Bao nhiêu bài học một ngày ........................................................... 112
Trẻ không chịu ngồi yên? ................................................................ 112
Chơi úp cốc .......................................................................... nói gì khi giới thiệu bài học, nhưng đối với các cháu bị chậm nói, tôi
khuyến khích bạn nên sử dụng ngôn ngữ và nói với trẻ cũng giống như tôi đã
thực hiện với con của mình. Tôi cũng khuyên bạn nên sử dụng ngôn ngữ kí hiệu.

6 Ngôn ngữ ký hiệu
Nếu tiến sỹ Maria Montessori vẫn còn sống, liệu bà có khuyên sử dụng
ngôn ngữ ký hiệu không?
Tôi thường tự hỏi mình rất nhiều câu hỏi như vậy! Tôi không nghĩ là bà sẽ
phản đối bởi vì bà đã tiếp xúc và dạy dỗ những trẻ ở dạng trí óc chậm phát triển,

tật nguyền cơ thể. Nhưng tôi không nghĩ là bà sẽ đưa ngôn ngữ này vào chương
trình giảng dạy cho trẻ và trẻ chập chững đi- đó chỉ là một linh cảm.
Tôi đã phản đối việc sử dụng ngôn ngữ kí hiệu cho đứa con trai bị mắc
chứng Down của tôi, cho đến khi tôi xem một đĩa DVD cho các bậc cha mẹ có
con mắc bệnh Down.
Ví dụ như, nếu tôi nói với con “juice”, cháu có thể chỉ nghe được “juh”
hoặc “u”


Hoặc “s” không phải là “juice.” Bây giờ, chúng ta nên nói là mẹ cầm một
cốc nước hoa quả và ra kí hiệu “juice”-nước hoa quả, cháu sẽ hiểu tôi nói gì
bằng cách nhìn vào kí hiệu và nước hoa quả, nhưng cháu có thế sẽ không nghe
được từ “juce”-hoa quả một cách chính xác (Sau đó thì hóa ra con trai tôi bị mất
khả năng thính lực)
Vì vậy bây giờ bạn hãy ra kí hiệu cho trẻ là “juice,” – nước hoa quả, trong
đầu cháu sẽ xuất hiện bức trtrẻ về “juice” và cháu có thể ra kí hiệu lại.
Sau khi tôi xem đĩa DVD này- đĩa có đề cập đến ngôn ngữ kí hiệu, thì tôi
hoàn toàn bị thuyết phục rằng đó là lựa chọn đúng đắn cho con trai mình. Tuy
nhiên, cháu không tỏ ra quan tâm, thích thú đến ngôn ngữ kí hiệu hay những kí
hiệu dành cho trẻ cho đến khi cháu lên 2 tuổi.
Tôi không nghĩ là bạn sẽ gây tổn hại đến sự phát triển ngôn ngữ cho con
khi sử dụng ngôn ngữ kí hiệu. Nếu bạn muốn dạy con các kí hiệu, hãy sử dụng
các đồ vật cụ thể nhất có thể (Tôi nghĩ là bà Maria Montessori cũng sẽ đồng ý
với quan điểm này).

7 Trẻ 20 tháng chậm phát triển
Con trai nuôi của tôi, hiện tại 20 tháng. Cháu vẫn chưa đi được nhưng có
thể bước đến 6 bước một lúc. Cháu chỉ nói một từ và sau đó thường sẽ không
nói nữa. Cháu không thể tự ăn bằng thìa hoặc dùng ngón trỏ/ngón cái để nắm
các vật nhỏ. Tôi muốn nhận được một vài lời khuyên.

Ngôn ngữ của cháu vẫn đang phát triển, cho nên bạn cũng không cần lo
lắng quá. Trẻ và trẻ lớn hơn phát triển ngôn ngữ của mình sau khi chúng học
cách đi. Vì vậy, cần tập trung vào kĩ năng vận động thô của cháu bằng cách cho
cháu đi chân không: leo cầu thang, lên xuống ghế và đi bộ. Sau khi cháu biết đi,
cháu sẽ bắt đầu phát triển nhiều hơn về ngôn ngữ và sau đó sẽ phát triển kỹ
năng vận động tinh (ở độ tuổi 3 và 4). Đây là thứ tự chung cho sự phát triển của
một trẻ. Hãy thử cho cháu sử dụng một chiếc dĩa thay vì cái thìa, bởi vì những
chiếc thìa này được khó kiểm soát hơn. Và hãy đưa cho cháu những thức ăn dễ


cầm, có thể sử dụng được bằng dĩa, giống như một vài lát chuối đã cắt và một ít
bánh mỳ nướng kiểu Pháp. Kỹ năng bốc nhón bằng tay có thể không tiến triển
cho đến khi trẻ được 3 hoặc 3,5 tuổi. Hãy cho cháu chơi các trò chơi có núm và
đưa cho cháu phấn và một cái bảng đen để giúp phát triển kỹ năng bốc nhón của
cháu.

8 Chỉ 2 đồ chơi
Do được trị liệu mà gần đây cháu nhà tôi đã bắt đầu biết chồng 1 khối lên
đầu của khối khác nhưng khối tiếp theo khi đưa cho cháu, cháu sẽ ném đi.
Bạn chỉ nên đưa cho cháu 2 khối, 2 đồ vật, 2 đồ chơi, 2 quyển sách tại
một thời điểm. Sau khi cháu đã kiểm soát tốt với 2 đồ vật, hãy đưa cho cháu 3
đồ. Nếu cháu muốn ném chúng, hãy đưa cho cháu những cái túi đựng đồ (các
trái bóng thường khó để ném). Trẻ có thể học cách để lăn một quả bóng nhỏ.

9 Trẻ phản ứng với việc điều trị
Tôi đã tìm đến một bác sỹ khác, bác sỹ này đã gợi ý cho cháu đến một
trung tâm để trị liệu vật lý, ngôn ngữ và tâm vận động . Cháu đã bắt đầu đến đó
2 lần 1 tuần ( 1 giờ 1 ngày và 45 phút một ngày khác). Cháu bắt đầu có biểu hiện
ngày càng cáu bẳn và thất vọng với phương pháp trị liệu này và thường là sẽ la
hét và đánh người khác khi phải ngồi vào trong xe ngay sau khi chúng tôi rời

trung tâm.
Liệu tôi có sai khi phản đối phương pháp trị liệu này? Mọi người ở khu vực
tôi sống thì đều cho rằng đó là một phương pháp phù hợp. Vào thời điểm này,
vẫn chưa có bất kỳ chgiấu doán nào liên quan đến sự chậm phát triển của con
trai tôi nhưng khi đọc các thông tin về con trai trên website thì đã mang lại cho tôi
sự động viên để tôi có thể dạy cháu ở nhà và có thêm động lực để giúp con phát
triển.
Bạn chính là người đưa ra quyết định sáng suốt nhất. Nếu bạn cảm thấy
phương pháp điều trin này không hiệu quả, hãy dừng lại một vài tháng. Bạn


không thể bắt ép một trẻ phát triển được. Và đôi khi nó lại chỉ là vấn đề của việc
tìm ra những nhà trị liệu phù hợp. Bạn và con trai của mình có thể tiến hành rất
nhiều hoạt động trong 1 ngày. Hãy thực hiện kỹ năng quan trọng nhất trước,
giống như kỹ năng vận động thô và làm đến khi nào có thể đạt tiêu chuẩn 100%.
Sau đó, khi đã sẵn sàng, hãy chuyển sang hoạt động tiếp theo, ví dụ như trị liệu
ngôn ngữ.
Tôi nhận thấy điều tốt nhất dành cho một trẻ (trẻ chậm phát triển trí óc)
chính là để chúng được tiếp xúc với những trẻ khác cùng tuổi. Con sẽ học hỏi
được rất nhiều thứ từ những bạn khác. Hãy thử tìm một trường học hay chỗ
trông trẻ tại nhà, cháu có thể tham gia một vài buổi sáng hoặc nửa buổi một
ngày trong 1 tuần. Hoặc bạn cũng có thể đăng ký cho cháu tham gia một
chương trình học dành cho trẻ độ tuổi toddler. Ở đó sẽ có phòng tập cho cả mẹ
và con, các khu vui chơi thể thao (trung tâm vui chơi trong nhà) và các nhóm
chơi ở các câu lạc bộ.
Việc cho con tôi (hiện nay 20 tháng tuổi) ngồi trên một chiếc ghế được gắn
với 1 chiếc khay trong vòng 30 phút đến 1h để cháu tập trung thực sự không
phải là ý tưởng hay để giúp cháu. Tôi đồng ý. Lứa tuổi này chưa phù hợp đặc
biệt là khi con vẫn đang học cách đi và cần phải tự do di chuyển. Hãy tìm đến
một bác sỹ trị liệu vật lý, bác sỹ này có thể đến nhà bạn hoặc là nhà bác sỹ có

một khu vực với nhiều thảm, chiếu, bóng, cầu thang….

10Một vài hoạt động cho trẻ chậm phát triển
Bạn có thể giới thiệu một vài hoạt hoạt động theo phương pháp
montessori cho trẻ chậm phát triển không?
Mở và đóng là một hoạt động bổ ích, bạn có thể đặt một vật nhỏ hoặc một
quyển sách bìa cứng nhỏ vào bên trong 1 hộp.
Bởi vì ngôn ngữ là bước phát triển tiếp theo của trẻ, nên hãy nghĩ đến việc
sử dụng những món đồ thật ( và chỉ những quyển sách với những món đồ thật
trong đó) trong khi chơi để tăng cường khả năng ngôn ngữ cho trẻ. Ví dụ như sử


dụng những con thú bằng nhựa hoặc gỗ, những đồ gia dụng, những chiếc xe ô
tô, xe tải, thuyền trông như thật.
Và bạn cũng có thể bắt đầu bằng việc nói cho trẻ màu sắc của các món
đồ, như quả bóng màu xtrẻ, chiếc xe tải màu đó.
Bạn có thể hạn chế cho trẻ chơi nhiều đồ chơi trong mỗi hoạt động. Một
chiếc bảng có ba cái móc thay vì 20 cái, hoặc ba hay bốn khối hoặc cốc để xếp
chồng (thay vì 10 cái), 4 quyển sách, 3 quả bóng, ba lô của trẻ với 3 hoặc 4 đồ
vật cất bên trong để trẻ có thể lấy ra; 3 hoặc 4 cái hộp vừa có thể mở vừa có thể
đóng nắp. Bạn có thể tham khảo bác sỹ trị liệu để trẻ có thể tiếp cận phương
pháp này.
Tôi nghĩ việc phân loại hình khối cũng là một hoạt động tuyệt vời nhưng
trò chơi này cũng có nhiều thách thức. Bạn có thể thiết kế lại trò chơi bằng cách
thay thế các đồ vật. Ví dụ, nếu bạn có đồ chơi phân loại hình với 3 ô ở phía trên
(giống như hình tròn, hình vuông và hình tam giác), dùng hạt gỗ lớn hoặc một
con thú bằng nhựa nhỏ và hãy nói tên của chúng hay màu sắc của chúng. Hãy
giới hạn trò chơi chỉ với 3 đồ vật. Thêm vào đó, trẻ sẽ phải nhắc lại hoạt động đó
nếu có thêm một vài đồ vật khác. Cháu có thể thử chơi với 15 đồ vật một lần
chơi (và thường sẽ ném chúng) nhưng cháu sẽ chơi trò chơi đó khoảng 10 lần

nếu chỉ có 3 đồ vật. Điều này cũng sẽ làm tăng thời gian tập trung của cháu.


Các cuốn sách nên đọc
The Mommy Manual: Planting Roots That Give Your Children Wings Curtis, Barbara.
The Essential Montessori Updated Edition: An Introduction to the Woman,
the Writings, the Method, and the Movement - Hainstock, Elizabeth.
Awakening Your Toddler’s Love of Learning, A Stroll Down the Road Less
Toddled - Katzen-Luchenta, Jan.
Montessori From The Start, The Child at Home, from Birth to Age Three Lillard, Paul Polk.
Education for a New World (The Clio Montessori Series) - Montessori,
Maria.
Child’s Play: Montessori games and activities for your baby and toddler Pitamic, Maja.
How to Raise an Amazing Child The Montessori Way - Seldin, Tim.


Lời cảm ơn
Chân thành cảm ơn Early Head Start tại San Rafael; Trường Montessori
Of Central Marin; và Spring Hill Montessori, đã mở rộng vòng tay chào đón đứa
con đặc biệt của tôi và giúp trẻ phát triển và đạt được tiềm năng đầy đủ của trẻ.
Một lời cảm ơn đặc biệt đến các bà mẹ của Câu lạc bộ các bà mẹ San
Rafael và Club Novato, cũng như tất cả các bậc phụ huynh và các nhà giáo dục
có liên lạc với tôi trong những năm qua thông qua các chương trình Montessori
trực tuyến của tôi tại Montessori cho Trái đất, và blog của tôi, Confessions of a
Montessori Mom!
Và cuối cùng nhưng không kém quan trọng, xin gửi lời cám ơn tới bạn bè
đáng tin cậy của tôi là Yvonne và Chris; người mẹ chồng đảm đang và vui tính,
Heather; và bệnh nhân trìu mến của tôi, chồng Sean.



Về các Tác giả
Lisa Nolan vừa là một tác giả, một nhà mẹ ở tại nhà và làm việc tại nhà,
quản trị trang web, và một blogger. Trẻ cũng được đào tạo và cấp chứng chỉ
giáo viên Montessori. Trẻ đã dạy Montessori trong khu vực vịnh San Francisco
từ năm 1986.
Trẻ đã tham dự khóa đào tạo Montessori vào năm 1986 tại Trường Maria
Montessori Golden Gate ở San Francisco với cố hiệu trưởng, Ursula Thrush.
Sau đó, trẻ đã tham dự khóa đào tạo trước tiểu học về Montessori năm 1988 tại
trường Maria Montessori Golden Gate ở San Francisco qua chương trình liên
thông Đại học, Đại học California Berkeley. Trẻ nhận bằng thạc sĩ từ Đại học
bang San Francisco.
Sau khi con trai của bà đã ra đời với hội chứng Down trong năm 2004,
Lisa Nolan đã sử dụng phương pháp và nguyên tắc giáo dục Montessori cho con
của mình từ khi mới sinh.
Trẻ đã tham gia vào lĩnh vực giáo dục sớm từ năm 1982 khi còn là sinh
viên đại học, trẻ thực tập tại một trường mầm non địa phương. Kinh nghiệm này
đã cho trẻ nhiều niềm vui hơn bất kỳ trẻng việc trẻ từng có (khi 20 tuổi).
Một vài năm sau, nhớ lại kinh nghiệm đó, trẻ bắt đầu làm việc ở vị trí trợ
giảng tại một trường mầm non ở địa phương. Một năm sau, trẻ được thuê làm
một trợ lý trong lớp học mầm non tại một trường Montessori. Trẻ đưa trẻ học
khóa Montessori cơ bản cùng thời gian đó (và sau này trẻ học lớp đào tạo giáo
viên Montessori trước tiểu học).
Năm 1993, trong khi học đại học, trẻ sáng lập và điều hành chương trình
sân khấu cho trẻ em tại Marsh, một nhà hát địa phương ở San Francisco, phát
triển nhạc kịch cho trẻ.
Trong năm 1998, trẻ đã chuyển kinh nghiệm giảng dạy và đào tạo
Montessori của mình lên internet và tạo ra trang web của mình, Montessori for


the earth, cung cấp các chương trình đào tạo Montessori trực tuyến cho phụ

huynh, giáo viên, và các nhóm trẻ ở nhà. Trong những năm sau đó, trẻ phải rời
lĩnh vực giáo dục mầm non nhiều lần, sau đó lại quay trở lại chỉ vì không có lĩnh
vực khác nào mang lại cho trẻ niềm vui và sự hài lòng như ở lĩnh vực giáo dục
trẻ.
Blog Lisa Nolan tại Confessions of a Montessori Mom, và Montessori a
budget, và Life happen then write.
Hồi ký về Montessori của trẻ, Confessions of a Montessori Mom sắp ra
mắt. Bạn có thể liên hệ Lisa Nolan qua trang web của mình: LisaNolan.com.


Vài dòng từ các tác giả
“Tôi muốn đặt một bức ảnh của cha tôi trong cuốn sách của tôi, nhưng tôi
có thể không thực sự không tìm được bức phù hợp, vì vậy tôi đưa bức ảnh ông
đang chơi với con trai của tôi tại bữa tiệc sinh nhật hai tuổi... Bất cứ khi nào cha
tôi chơi với con trai tôi, nó giống như cha tôi tìm lại sức trẻ ... Tôi đang viết một
cuốn hồi ký về cha tôi, bạn có thể đọc một số của nó ở đây: Vai đến Trees.” Lisa
Nolan.