BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ XÂY DỰNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI

TRẦN NGỌC TUẤN ANH

GIẢI PHÁP TỔ CHỨC KHÔNG GIAN KIẾN TRÚC
CẢNH QUAN NHẰM BẢO TỒN KHU VỰC DI TÍCH
HỒ TÂN TÂM - HỒ HỌC HẢI TRONG KINH
THÀNH HUẾ

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUY HOẠCH

Hà Nội, năm 2011


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ XÂY DỰNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI

TRẦN NGỌC TUẤN ANH
KHÓA: CH - 2009

GIẢP PHÁP TỔ CHỨC KHÔNG GIAN KIẾN TRÚC
CẢNH QUAN NHẰM BẢO TỒN KHU VỰC DI TÍCH
HỒ TẬN TÂM - HỒ HỌC HẢI TRONG KINH
THÀNH HUẾ

Ngành:

quy hoạch

Mã số:

60.58..01.05

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUY HOẠCH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS.KTS. NGUYỄN TRÍ THÀNH

Hà Nội, năm 2011


LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn tốt nghiệp này, tôi xin chân thành cảm ơn:
Ban giám hiệu, khoa Sau đại học, các thầy cô trong khoa Quy hoạch,
Kiến trúc trường Đại học Kiến trúc Hà Nội.
Tập thể lớp Cao học Quy hoạch CH09Q2 (Huế) đã giúp đỡ, đóng góp
nhiều ý kiến trong quá trình học tập và thực hiện luận văn.
Đặc biệt tơi xin bày tỏ lịng biết ơn đến TS. KTS Nguyễn Trí Thành, người
đã trực tiếp góp ý và hướng dẫn một cách tận tình để tơi có thể hồn thành luận
văn tốt nghiệp này.
Cuối cùng tơi xin bày tỏ lịng biết ơn đến gia đình, bạn bè, đồng nghiệp
đã giúp đỡ, động viện tôi trong suốt q trình học tập và hồn thành luận văn.

Huế, tháng 11 năm 2011



LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ là cơng trình
nghiên cứu khoa học độc lập của tơi. Các số liệu
khoa học, kết quả nghiên cứu của Luận văn là trung
thực và có nguồn gốc rõ ràng
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Trần Ngọc Tuấn Anh


DANH MỤC HÌNH MINH HỌA
Số hiệu
hình
Hình 1.1
Hình 1.2
Hình 1.3
Hình 1.4
Hình 1.5
Hình 1.6
Hình 1.7
Hình 1.8
Hình 1.9
Hình 1.10
Hình 1.11
Hình 1.12
Hình 1.13
Hình 1.14

Hình 1.15
Hình 1.16
Hình 1.17
Hình 1.18
Hình 1.19
Hình 1.20
Hình 2.1
Hình 2.2
Hình 2.3
Hình 2.4
Hình 2.5
Hình 2.6
Hình 2.7
Hình 2.8
Hình 2.9
Hình 2.10
Hình 2.11
Hình 2.12
Hình 2.13
Hình 2.14

Tên hình
Trang
Quá trình xây dựng Kinh thành Huế
6
Kinh thành Huế năm 1876 (Mr. J. Sambet)
8
Các quan triều Nguyễn xem mơ hình Kinh thành Huế
9
Khơng ảnh Kinh thành Huế năm 1924

9
Vị trí khu vực hồ Tịnh Tâm - Học Hải trong Kinh thành
10
Giới hạn nghiên cứu của luận văn
11
Thơ và tranh hồ Tịnh Tâm treo ở điện Cần Chánh
12
Không ảnh hồ Tịnh Tâm năm 1995
13
Quan cảnh hồ Tịnh Tâm năm 2011
14
Quan cảnh hồ Học Hải và lầu Tàng Thơ năm 2011
14
Quá trình phát triển khu vực hồ Tịnh Tâm - Học Hải
15
Vườn trong Kinh thành Huế
17
Hệ thống thủy đạo Kinh thành Huế
21
Hiện trạng một số loại cây quanh khu vực
26
Một số công trình cơng cộng trong khu vực
28
Hiện trạng chiều cao các cơng trình khu vực hồ
29
Một số cơng trình di tích trong khu vực
30
Các cơng trình có kiến trúc hài hịa với cảnh quan xung quanh
30
Giao thông trong khu vực

32
Các hướng tiếp cận tầm nhìn trong khu vực hồ
33
Quy hoạch chung xây dựng thành phố Huế đến năm 2020
45
Bản đồ khoanh vùng bảo vệ di tích Kinh thành Huế
48
Bản đồ khoanh vùng bảo vệ di tích hồ Tịnh Tâm
49
Bản đồ khoanh vùng bảo vệ di tích hồ Học Hải
50
Trang đầu tiên và bản vẽ mặt bằng hồ Tịnh Tâm - Học Hải
trong BAVH năm 1922
55
Một số ảnh tư tiệu về hồ Tịnh Tâm
57
Một số ảnh tư tiệu về hồ Học Hải
57
Bản vẽ hồ Tịnh Tâm do Nội các triều Nguyễn vẽ năm 1844
58
Một số nét đặc trưng kiến trúc cung đình Huế
60
Mặt bằng các hố khảo cổ khu vực hồ Tịnh Tâm
61
Một số hình ảnh khảo cổ đảo Bồng Lai
62
Một số hình ảnh khảo cổ đảo Phương Trượng
65
Hình ảnh khảo cổ đình Tứ Đạt
66

Một số mẫu vật được khảo cổ ở hồ Tịnh Tâm
67


Hình 2.15
Hình 2.16
Hình 2.17
Hình 2.18
Hình 3.1
Hình 3.2
Hình 3.3
Hình 3.4
Hình 3.5
Hình 3.6
Hình 3.7
Hình 3.8
Hình 3.9
Hình 3.10
Hình 3.11

Kinh thành Huế được xây dựng theo quan điểm Phong
Thủy
Cảnh quan hồ Tây ở Hàng Châu - Trung Quốc
Một số hình ảnh Vườn cổ điển ở Tơ Châu - Trung Quốc
Hình ảnh về Trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội
Phục hồi một số cơng trình bên trong khu vực hồ
Vị trí các cơng trình thuộc phạm vi nghiên cứu cần bảo tồn,
cải tạo, di dời
Mặt đứng tuyến phố Đinh Tiên Hoàng - đoạn từ đường
Tịnh Tâm đến đường Lê Văn Hưu

Mặt đứng tuyến phố Lê Văn Hưu tiếp giáp hồ Học Hải
Một số giải pháp tôn tạo cảnh quan xung quanh hồ
Phân luồng giao thông trong khu vực
Minh họa cây xanh ven hồ,dọc tuyến phố
Minh họa hình thức chiếu sáng đơ thị
Minh họa hình thức lát nền
Minh họa các tiện ích đơ thị
Minh họa nghệ thuật cho không gian công cộng

69
74
76
77
81
84
85
85
86
87
88
89
91
91
92

DANH MỤC BẢNG, BIỂU
Số hiệu
bảng, biểu
Bảng 1.1
Bảng 1.2

Bảng 2.1

Tên bảng, biểu
Số liệu thống kê hiện trạng chiều cao các cơng trình trong
khu vực nghiên cứu năm 2010
Thống kế nồng độ các chất ô nhiễm hồ Tịnh Tâm theo số
liệu khảo sát từ năm 2003 đến năm 2006
Bảng chỉ tiêu kinh tế xã hội thành phố Huế năm 2008

Trang
29
33
39

DANH MỤC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ
Số hiệu sơ
đồ, đồ thị
Sơ đồ 2.1
Sơ đồ 2.2
Sơ đồ 2.3

Tên sơ đồ, đồ thị
Các dạng di sản văn hóa
Các biện pháp bảo vệ một khu di sản
Quan hệ giữa màu sắc bốn hướng và trung tâm trong
Phong Thủy

Trang
36
43

68


Hình 1.1 Quá trình xây dựng Kinh thành Huế................................................... 6
Hình 1.2. Kinh thành Huế năm 1876 (Mr. J. Sambet) ....................................... 8
Hình 1.3. Các quan triều Nguyễn xem mơ hình Kinh thành Huế ...................... 9
Hình 1.4. Khơng ảnh Kinh thành Huế năm 1924 ................................................. 9
Hình 1.5. Vị trí khu vực hồ Tịnh Tâm - Học Hải trong Kinh thành ................. 10
Hình 1.6. Giới hạn nghiên cứu của luận văn ................................................... 11
Hình 1.7. Thơ và tranh hồ Tịnh Tâm treo ở điện Cần Chánh .......................... 12
Hình 1.8. Khơng ảnh hồ Tịnh Tâm năm 1995 ................................................. 13
Hình 1.9. Quan cảnh hồ Tịnh Tâm năm 2011 ................................................. 14
Hình 1.10. Quan cảnh hồ Học Hải và lầu Tàng Thơ năm 2011 ....................... 14
Hình 1.11. Quá trình phát triển khu vực hồ Tịnh Tâm - Học Hải .................... 15
Hình 1.12. Vườn trong Kinh thành Huế .......................................................... 17
Hình 1.13. Hệ thống thủy đạo Kinh thành Huế ............................................... 21
Hình 1.14. Hiện trạng một số loại cây quanh khu vực..................................... 26
Hình 1.15. Một số cơng trình cơng cộng trong khu vực .................................. 28
Hình 1.16. Hiện trạng chiều cao các cơng trình khu vực hồ ............................ 29
Hình 1.17. Một số cơng trình di tích trong khu vực ........................................ 30
Hình 1.18. Các cơng trình có kiến trúc hài hịa với cảnh quan xung quanh ..... 30
Hình 1.19. Giao thơng trong khu vực.............................................................. 32
Hình 1.20. Các hướng tiếp cận tầm nhìn trong khu vực hồ ............................. 33
Hình 2.1. Quy hoạch chung xây dựng thành phố Huế đến năm 2020 .............. 45
Hình 2.2. Bản đồ khoanh vùng bảo vệ di tích Kinh thành Huế........................ 48
Hình 2.3. Bản đồ khoanh vùng bảo vệ di tích hồ Tịnh Tâm ............................ 49
Hình 2.4. Bản đồ khoanh vùng bảo vệ di tích hồ Học Hải............................... 50
Hình 2.5. Trang đầu tiên và bản vẽ mặt bằng hồ Tịnh Tâm - Học Hải trong
BAVH năm 1922............................................................................................ 55
Hình 2.6. Một số ảnh tư tiệu về hồ Tịnh Tâm ................................................. 57

Hình 2.7. Một số ảnh tư tiệu về hồ Học Hải.................................................... 57
Hình 2.8. Bản vẽ hồ Tịnh Tâm do Nội các triều Nguyễn vẽ năm 1844 ........... 58
Hình 2.9. Một số nét đặc trưng kiến trúc cung đình Huế ................................. 60
Hình 2.10. Mặt bằng các hố khảo cổ khu vực hồ Tịnh Tâm ............................ 61
Hình 2.11. Một số hình ảnh khảo cổ đảo Bồng Lai ......................................... 62
Hình 2.12. Một số hình ảnh khảo cổ đảo Phương Trượng ............................... 65
Hình 2.13. Hình ảnh khảo cổ đình Tứ Đạt ...................................................... 66
Hình 2.14. Một số mẫu vật được khảo cổ ở hồ Tịnh Tâm ............................... 67
Hình 2.15. Kinh thành Huế được xây dựng theo quan điểm Phong Thủy ........ 69
Hình 2.16. Cảnh quan hồ Tây ở Hàng Châu - Trung Quốc ............................. 74
Hình 2.17. Một số hình ảnh Vườn cổ điển ở Tơ Châu - Trung Quốc............... 76
Hình 2.18. Hình ảnh về Trung tâm Hồng thành Thăng Long - Hà Nội .......... 77
Hình 3.1. Phục hồi một số cơng trình bên trong khu vực hồ............................ 81
Hình 3.2. Vị trí các cơng trình thuộc phạm vi nghiên cứu cần bảo tồn, cải tạo,
di dời .............................................................................................................. 84
Hình 3.3. Mặt đứng tuyến phố Đinh Tiên Hồng - đoạn từ đường Tịnh Tâm .. 85


Hình 3.4. Mặt đứng tuyến phố Lê Văn Hưu tiếp giáp hồ Học Hải .................. 85
Hình 3.5. Một số giải pháp tơn tạo cảnh quan xung quanh hồ ......................... 86
Hình 3.6. Phân luồng giao thơng trong khu vực .............................................. 87
Hình 3.7. Minh họa cây xanh ven hồ,dọc tuyến phố ....................................... 88
Hình 3.8. Minh họa hình thức chiếu sáng đơ thị.............................................. 89
Hình 3.9. Minh họa hình thức lát nền ............................................................. 91
Hình 3.10. Minh họa các tiện ích đơ thị .......................................................... 91
Hình 3.11. Minh họa nghệ thuật cho không gian công cộng ........................... 92
Bảng 1.1. Số liệu thống kê hiện trạng chiều cao các cơng trình trong khu vực
nghiên cứu năm 2010 ..................................................................................... 29
Bảng 1.2 Thống kế nồng độ các chất ô nhiễm hồ Tịnh Tâm theo số liệu khảo
sát từ năm 2003 đến năm 2006 (Nguồn: Trung tâm TNMT&CNSH Đại Học

Huế) ............................................................................................................... 33
Bảng 2.1 Bảng chỉ tiêu kinh tế xã hội thành phố Huế năm 2008 ..................... 39
Sơ đồ 2.1. Các dạng di sản văn hóa ................................................................ 36
Sơ đồ 2.2. Các biện pháp bảo vệ một khu di sản ............................................. 43
Sơ đồ 2.3. Quan hệ giữa màu sắc bốn hướng và trung tâm trong Phong Thủy 68


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 1
Mục đích nghiên cứu ............................................................................................... 2
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................ 2
Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................... 2
Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu ............................................... 2
Cấu trúc luận văn..................................................................................................... 3
NỘI DUNG ............................................................................................................. 4
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ KHU VỰC HỒ TỊNH TÂM - HỒ HỌC HẢI
TRONG KINH THÀNH HUẾ................................................................................. 4
1.1. Vai trò và vị trí khu vực hồ Tịnh Tâm - hồ Học Hải trong Kinh thành Huế ....... 4
1.1.1. Lịch sử hình thành Kinh thành Huế ............................................................ 4
1.1.2. Các giai đoạn phát triển của khu vực hồ Tịnh Tâm - hồ Học Hải. ............... 9
1.1.3. Hồ Tịnh Tâm trong mối liên hệ với các khu vườn ở Kinh thành Huế........ 16
1.1.4. Vai trò và mối liên hệ với hệ thống thủy đạo Kinh thành Huế .................. 18
1.2. Tình trạng bảo tồn di sản trong Kinh thành Huế.............................................. 23
1.2.1. Các cơng trình di tích trong khu vực Kinh thành. ..................................... 23
1.2.2. Hệ thống thủy đạo và khu vực di tích hồ Tịnh Tâm. ................................. 23
1.3. Hiện trạng kiến trúc và cảnh quan khu vực hồ Tịnh Tâm - hồ Học Hải ........... 24
1.3.1 Quy hoạch ................................................................................................. 24
1.3.2 Các di tích kiến trúc, cơng trình xây dựng kiểu truyền thống ..................... 27
1.3.3 Các cơng trình công cộng, nhà ở ............................................................... 27

1.3.4 Điều kiện tự nhiên và hệ thống hạ tầng của khu vực ................................. 31
1.4. Các nghiên cứu liên quan đến đề tài ................................................................ 34
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC TỔ CHỨC KHÔNG GIAN KIẾN
TRÚC, CẢNH QUAN NHẰM BẢO TỒN KHU VỰC DI TÍCH HỒ TỊNH TÂM HỒ HỌC HẢI ....................................................................................................... 35
2.1. Các khái niệm về di sản văn hóa và khoa học bảo tồn ..................................... 35


2.1.1. Khái niệm về di sản - giá trị di sản - bảo tồn di sản................................... 35
2.1.2. Các tiêu chí cơ bản đánh giá giá trị của di sản đô thị ................................ 37
2.2 Các vấn đề về dân cư, kinh tế, xã hội trong khu vực ........................................ 38
2.2.1. Dân cư...................................................................................................... 38
2.2.2. Hiện trạng sử dụng đất ............................................................................. 38
2.2.3. Điều kiện kinh tế xã hội ........................................................................... 39
2.3. Các cơ sở lý thuyết cho việc tổ chức không gian kiến trúc, cảnh quan nhằm bảo
tồn khu vực di tích ................................................................................................. 39
2.3.1. Các văn bản pháp quy quốc tế về bảo tồn và trùng tu ............................... 39
2.3.2. Những nguyên tắc cơ bản của khoa học bảo tồn và trùng tu ..................... 42
2.3.3. Các văn bản pháp quy của Việt Nam về lĩnh vực quy hoạch, xây dựng,
quản lý đô thị liên quan đến vấn đề bảo tồn di sản đô thị.................................... 43
2.3.4. Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế-xã hội Thừa Thiên Huế đến năm 2020 .. 45
2.3.5. Định hướng phát triển thành phố Huế đến 2020 ....................................... 46
2.3.6. Quy hoạch bảo tồn và phát huy giá trị di tích cố đơ Huế........................... 47
2.3.7. Một số lí luận về tổ chức khơng gian kiến trúc cảnh quan và thiết kế đô thị .. 50
2.4. Các tư liệu lịch sử và nghiên cứu liên quan đến đề tài ..................................... 54
2.4.1. Các tư liệu lịch sử .................................................................................... 54
2.4.2. Kết quả khảo cổ tại khu vực hồ và lân cận ................................................ 60
2.4.3. Yếu tố mặt nước trong Kinh thành Huế theo quan niệm Phong thủy ........ 67
2.5. Các yếu tố tác động đến việc bảo tồn di tích ................................................... 71
2.5.1. Yếu tố tự nhiên......................................................................................... 71
2.5.2.Yếu tố đơ thị hóa và phát triển kinh tế ....................................................... 71

2.5.3. Yếu tố văn hóa xã hội ............................................................................... 72
2.5.4. Yếu tố nghệ thuật - kỹ thuật bảo tồn ......................................................... 72
2.6. Kinh nghiệm bảo tồn, tổ chức không gian kiến trúc, cảnh quan trong nước và
trên thế giới ........................................................................................................... 73
2.6.1. Cảnh quan văn hóa hồ Tây ở Hàng Châu - Trung Quốc............................ 73
2.6.2. Vườn cổ điển ở Tô Châu - Trung Quốc .................................................... 74


2.6.3. Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long, Hà Nội - Việt Nam .................. 76
CHƯƠNG 3. ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP TỔ CHỨC KHÔNG GIAN KIẾN TRÚC,
CẢNH QUAN NHẰM BẢO TỒN KHU VỰC DI TÍCH HỒ TỊNH TÂM - HỒ
HỌC HẢI .............................................................................................................. 79
3.1. Các quan điểm và mục tiêu ............................................................................. 79
3.2.1. Quan điểm................................................................................................ 79
3.2.2. Mục tiêu ................................................................................................... 80
3.2. Một số giải pháp bảo tồn, tổ chức không gian kiến trúc, cảnh quan ................. 80
3.2.1. Đối với khu vực nằm trong vùng bảo vệ di tích ........................................ 80
3.2.2. Tổ chức khơng gian kiến trúc cảnh quan đối với vùng đệm ...................... 81
3.2.3. Quy hoạch giao thông .............................................................................. 86
3.3. Đề xuất giải pháp thiết kế đô thị ..................................................................... 88
3.3.1. Cây xanh .................................................................................................. 88
3.3.2. Chiếu sáng ............................................................................................... 89
3.3.3. Chất liệu lát nền ....................................................................................... 90
3.3.4. Tiện ích đơ thị .......................................................................................... 91
3.3.5. Nghệ thuật phục vụ cho không gian công cộng......................................... 92
3.3.6. Kỹ thuật cho môi trường mặt nước ........................................................... 93
3.4. Đề xuất giải pháp quản lý khai thác ................................................................ 94
3.4.1. Phân cấp quản lý ...................................................................................... 94
3.4.2. Quản lý khai thác với sự tham gia của cộng đồng ..................................... 95
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ. .............................................................................. 98

Kết quả đã đạt được và hướng phát triển của đề tài ................................................ 98
Các kiến nghị ........................................................................................................ 99
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 101


1

MỞ ĐẦU
Lý do chọn đề tài
Ngày 11-12-1993, sau cuộc họp lần thứ 17 của Ủy ban Di sản Thế giới tại
Colombia, Tổng giám đốc UNESCO Federico Mayor Zaragoya đã ký văn bản cơng
nhận Quần thể di tích Huế là Di sản Văn hóa thế giới. Mặc dù hệ thống sơng hồ
trong Kinh thành là một thành phần không thể thiếu tạo nên không gian cảnh quan
của di sản, nhưng không nằm trong danh mục di tích nên chưa được nghiên cứu
thỏa đáng.
Hệ thống mặt nước của Kinh thành Huế có nguồn gốc tự nhiên từ lâu đời rồi
được con người quy hoạch tận dụng và tôn tạo. Vào thời Nguyễn (1802-1945), hệ
thống này ln được chăm sóc, quản lý rất chu đáo nhằm đảm bảo các yếu tố phong
thủy làm nền tảng tinh thần và vật chất của vùng đất đế vương, cũng là tiền đề sinh
thái cho môi trường đơ thị Huế ngày nay.
Sau năm 1945, vì nhiều lý do khác nhau đa số ao hồ trong thành đã bị khô cạn,
bị lấn chiếm và xuống cấp. Năm 2005, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đơ Huế lập Hồ
sơ đề nghị điều chỉnh khoanh vùng bảo vệ Kinh thành Huế đã đề cập đến việc
khoanh vùng bảo vệ 33 hồ còn tồn tại trong Kinh thành, phần lớn các hồ đã bị ô
nhiễm nghiêm trọng.
Khu vực hồ Tịnh Tâm - Học Hải nằm ở phía đơng bắc Hồng thành, vốn là
vườn Hoàng gia - một trong những cảnh đẹp nổi tiếng nhất của Kinh thành. Trên cả
hai phương diện ý nghĩa và chức năng, ngồi việc gắn bó mật thiết với những kiến
trúc cung đình và sinh hoạt của các vua Nguyễn, đây còn là khu vực hồ có diện tích
mặt nước lớn nhất có chức năng trung chuyển nước của cả khu vực trước khi đổ ra

sông Ngự Hà ở phía bắc khi có mưa lũ. Khu vực di tích danh thắng nổi tiếng này
ngày nay đã biến thành phế tích, khơng được chăm sóc, tơn tạo.
Gần đây, một số cơng trình nghiên cứu về hệ thống thủy đạo thuộc Kinh thành
Huế, như: luận văn “Bảo tồn và phát huy các giá trị của hệ thống mặt nước trong
Kinh thành Huế”[1][]; các bài viết “Vai trò cấp thoát nước tự nhiên của Ngự Hà
và ao hồ ở địa bàn Kinh thành Huế”[]; “Một số thông tin về tình trạng ao hồ ở


2

thành nội Huế”[]. Tuy nhiên, phần lớn chỉ dừng lại ở mức ghi chép và nhận định về
vai trị thốt nước, đề xuất các phương án nạo vét nhằm cải thiện điều kiện thốt
nước tự nhiên của hệ thống nói chung. Đối với khu vực hồ có giá trị về cảnh quan
còn thiếu những nghiên cứu về quy hoạch, chỉnh trang nhằm bảo tồn cảnh quan kiến
trúc. Trong bối cảnh đó, học viên chọn nghiên cứu một khu vực cụ thể trong hệ
thống thủy đạo của Kinh thành, với đề tài luận văn là “Giải pháp tổ chức không
gian kiến trúc cảnh quan nhằm bảo tồn khu vực di tích hồ Tịnh Tâm - hồ Học Hải
trong Kinh thành Huế”.
Mục đích nghiên cứu
- Làm rõ các giá trị lịch sử, quy hoạch, cảnh quan kiến trúc của khu vực hồ
Tịnh Tâm - hồ Học Hải, xác định hướng bảo tồn và phát triển khu vực xung quanh
di tích.
- Đề xuất một số giải pháp tổ chức không gian kiến trúc, cảnh quan nhằm bảo
tồn và tôn tạo khu vực Di tích hồ Tịnh Tâm và hồ Học Hải.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu là không gian di tích và các yếu tố có ảnh hưởng đến
cảnh quan di tích. Phạm vi nghiên cứu có diện tích ~18ha, bao gồm mặt nước 2 hồ
và kiến trúc các mặt phố quanh hồ.
Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp khảo sát thực địa.

- Phương pháp thống kê, thu thập tài liệu.
- Phương pháp nghiên cứu lịch sử và logic.
- Phương pháp phân tích và so sánh.
Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu
- Xác định giá trị di sản để định hướng bảo tồn và phát triển nối tiếp phù hợp
cho khu vực hồ Tịnh tâm - hồ Học Hải.
- Tăng cường các giá trị xã hội, thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng nhằm tạo
nên một điểm du lịch mới trong quần thể Di tích Huế.


3

- Có khả năng ứng dụng trong bảo tồn, tơn tạo các khu vực di tích ao hồ khác
thuộc hệ thống thủy đạo của Kinh thành.
Cấu trúc luận văn
Luận văn gồm phần mở đầu (3 trang), phần nội dung (94 trang) và phần kết
luận (3 trang), trong luận văn có 49 hình, 3 bảng và 3 biểu đồ. Luận văn có sử dụng
44 tài liệu tham khảo, trong đó 40 tiếng Việt và 4 tiếng Anh, 4 mạng Internet. Phần
phụ lục gồm bao nhiêu trang chưa biết. Luận văn gồm:
Phần mở đầu.
Phần nội dung.
Chương 1. Tổng quan về khu vực hồ Tịnh Tâm - hồ Học Hải trong Kinh thành
Huế.
Chương 2. Cơ sở khoa học của việc tổ chức không gian kiến trúc, cảnh quan
nhằm bảo tồn khu vực di tích hồ Tịnh Tâm - hồ Học Hải
Chương 3. Đề xuất giải pháp tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan nhằm
bảo tồn khu vực di tích hồ Tịnh Tâm - hồ Học Hải
Kết luận và kiến nghị.
Danh mục tài liệu tham khảo.
Phụ lục.



THƠNG BÁO
Để xem được phần chính văn của tài liệu này, vui
lịng liên hệ với Trung Tâm Thơng tin Thư viện
– Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội.
Địa chỉ: T.13 – Nhà H – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội
Đ/c: Km 10 – Nguyễn Trãi – Thanh Xuân Hà Nội.
Email:

TRUNG TÂM THÔNG TIN THƯ VIỆN


98

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.
Kết quả đã đạt được và hướng phát triển của đề tài
+ Kết quả đạt được
- Từ khi xây dựng thủ phủ Phú Xuân đến khi nâng cấp thành Kinh đô Huế, các
nhà kiến trúc đã nâng cao giá trị của các thực thể địa lý tự nhiên bằng cách thêm bớt
hay gắn vào cho chúng những chức năng tâm linh xuất phát từ thuật Phong Thủy.
Yếu tố mặt nước, khơng gian xanh có giá trị rất lớn trong mọi đô thị, đặc biệt là
thành phố Huế. Với chức năng là vườn cảnh có quy mơ lớn nhất nằm bên ngoài
Hoàng thành, hồ Tịnh Tâm - Học Hải cần được bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa
nghệ thuật của loại hình vườn cung đình.
- Quy hoạch tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan khu vực hồ dựa trên các
quan điểm về văn hóa, lịch sử, kế thừa quy hoạch đã có hiệu lực trước đó đồng thời
bổ sung một số tiêu chí khác về mặt cảnh quan, kiến trúc nhằm bảo đảm sự hòa với
cảnh quan kiến trúc truyền thống.
- Bảo tồn di tích vườn cảnh hồ Tịnh Tâm - Học Hải nằm trong khu vực cộng

đồng dân cư sinh sống đã nghiên cứu một cách đồng bộ về lịch sử, nghệ thuật kiến
trúc, văn hóa, phong tục, lối sống và cả nhu cầu xã hội.
- Phương pháp nghiên cứu kết hợp nhiều phương pháp như thu thập tư liệu
lịch sử, tranh ảnh chụp, các cơ sở khoa học trong việc bảo tồn, quy hoạch, thiết kế
đô thị và tham khảo kinh nghiệm của một số nước.
- Đúc rút các kinh nghiệm bảo tồn di sản văn hóa, quy hoạch, tổ chức khơng
gian kiến trúc cảnh quan luận văn đưa ra một số giải pháp áp dụng cho việc bảo tồn,
quy hoạch, tổ chức không gian cảnh quan mà yếu tố bảo tồn đóng vai trị chủ đạo.
Trong khu vực cụ thể đề tài đã giải quyết được một phần của vấn đề bức xúc hiện
nay đang tồn tại của Cố đô Huế là mâu thuẫn giữa bảo tồn và phát triển.
- Đề xuất phương án bảo tồn, quản lý và khai thác di sản một cách đồng bộ
giữa chính quyền và cộng đồng trong việc phát huy giá trị di sản của Cố đô Huế.
+ Hướng phát triển của đề tài


99

Với lịch sử xây dựng Kinh thành Huế, hệ thống mặt nước trong khu vực Kinh
thành gồm các hào nước, ao hồ, sông Ngự Hà là một phần không thể tách rời trong
quần thể di tích Cố đơ Huế. Đề tài nghiên cứu quy hoạch bảo tồn khu vực di tích hồ
Tịnh Tâm - Học Hải là bước đầu để làm nền tảng cho việc nghiên cứu quy hoạch, tổ
chức khơng gian kiến trúc cảnh quan ở các hồ cịn lại và tiến đến việc quy hoạch, tổ
chức không gian hai bên bờ sơng Ngự Hà. Đồng thời có thể ứng dụng hướng nghiên
cứu để nghiên cứu quy hoạch, tổ chức khơng gian gắn liền với các di tích khác ở
các địa phương khác.
Các kiến nghị
Để quy hoạch, tổ chức khơng gian kiến trúc cảnh quan một khu vực có giá trị
văn hóa, lịch sử như di tích hồ Tịnh Tâm - Học Hải cần sự hợp tác của nhiều ban
ngành có liên quan.
+ Về bảo tồn:

- Điều tra, khảo sát và đánh giá tồn diện về di tích hồ Tịnh Tâm - Học Hải
trước khi tiến hành bảo tồn, trùng tu.
- Đối với việc phục dựng các cơng trình trên đảo cần nghiên cứu kĩ hình thức
kiến trúc, kết cấu, kích thước bộ khung gỗ, hoa văn, họa tiết trang trí, vật liệu lát
nền, ... trước khi tiến hành phục dựng
- Lập hồ sơ lưu trữ thông tin nhằm phục vụ việc nghiên cứu.
+ Về quy hoạch, xây dựng
- Quy hoạch chi tiết 4 phường bên trong Kinh thành cần lưu ý đến việc tổ chức
không gian kiến trúc cảnh quan phù hợp với không gian khu vực di tích.
- Ngồi việc di dời các hộ dân, dối với các cơng trình xây dựng xung quanh hồ
cần có các biện pháp cụ thể và chi tiết trong việc khống chế chiều cao, mật độ xây
dựng, khoảng lùi của công trình, ... đồng thời thiết kế các cơng trình xung quanh
đảm bảo hài hịa với cảnh quan di tích. Khuyến khích sử dụng hình thức kiến trúc
phù hợp với văn hóa, kiến trúc truyền thống Huế
- Quy hoạch khơng gian hợp lý để tạo cảm nhận tốt về cảnh quan xung quanh.
Bổ sung công viên cây xanh, vườn tượng, bãi đỗ xe hợp lý.


100

+ Về quản lý, khai thác và sử dụng
- Kiểm soát chặt chẽ hơn các hoạt động xây dựng xung quanh khu vực di tích.
- Thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng trong việc xây dựng, bảo tồn di tích.
- Tổ chức các hoạt động lễ hội diễn ra ở khu vực hồ Tịnh Tâm - Học Hải nhất
là vào các kỳ Festival.


1.2. Tình
trạng bảo tồn
di sản trong

Kinh thành
Huế

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO