ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH ĐIỀU
TRỊ THAY THẾ CHẤT DẠNG
THUỐC PHIỆN BẰNG
METHADONE TẠI TRUNG
TÂM Y TẾ THÀNH PHỐ CAM
RANH NĂM 2017

Chủ nhiệm đề tài

Nguyễn Ngọc Thảo Trang


ĐẶT VẤN ĐỀ
Cung cấp BKT
sạch

Cung cấp và
hướng dẫn sử
dụng BCS

Điều trị thay thế
CDTP bằng
Methadone

Kết thúc dịch
HIV/AIDS vào năm
2030


ĐẶT VẤN ĐỀ
Trên thế giới: 80 quốc gia đã triển khai Chương

trình điều trị thay thế CDTP bằng Methadone
giảm tội phạm, giảm sự lây truyền HIV trong
nhóm NCMT và từ nhóm NCMT ra cộng đồng
 Tại Việt Nam: chương trình đã triển khai tại 43
tỉnh/thành với 148 cơ sở điều trị
hình thái lây nhiễm HIV trong nhóm NCMT
có xu hướng giảm dần qua các năm
 Tại Khánh Hòa: bắt đầu triển khai chương trình
năm 2013 tại Trung tâm phòng chống HIV/AIDS
và đến cuối năm 2015 chương trình được mở
rộng ra Thị xã Ninh Hòa và thành phố Cam Ranh



ĐẶT VẤN ĐỀ
MỤC TIÊU ĐỀ TÀI

1. Mô tả đặc điểm của người bệnh đang điều
trị tại cơ sở Methadone Cam Ranh

2. Đánh giá kiến thức của người bệnh và tác
động của gia đình đến điều trị thay thế chất
dạng thuốc phiện bằng bằng thuốc
Methadone của người bệnh


TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1. Các khái niệm:
 Chất dạng thuốc phiện (CDTP): là chất có nguồn gốc tự
nhiên, tổng hợp và bán tổng hợp có tác dụng giống thuốc

phiện.
 Người nghiện CDTP: là người sử dụng và bị lệ thuộc vào
chất dạng thuốc phiện.
 Thuốc thay thế: là chất hoặc hỗn hợp các chất được tổng
hợp có tác dụng thay thế các chất dạng thuốc phiện nằm
trong danh mục thuốc gây nghiện theo quy định của pháp
luật.
 Điều trị nghiện các CDTP bằng thuốc thay thế: là việc sử
dụng thuốc thay thế để điều trị cho người nghiện chất dạng
thuốc phiện.
 Hội chứng cai: Là trạng thái phản ứng của cơ thể khi cắt
hoặc giảm chất ma tuý đang sử dụng ở những người
nghiện ma tuý.


TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2. Thông tin cơ bản về Methadone
 Methadone là một CDTP tổng hợp, có tác dụng
dược lý tương tự như các CDTP khác
 Không gây nhiễm độc hệ thần kinh trung ương và
không gây khoái cảm ở liều điều trị
 Có thời gian bán huỷ dài (trung bình là 24 giờ)
nên chỉ cần sử dụng 1 lần trong 1 ngày là đủ để
không xuất hiện hội chứng cai.
 Methadone có độ dung nạp ổn định nên ít phải
tăng liều khi điều trị lâu dài


TỔNG QUAN TÀI LIỆU
3. Điều trị nghiện các CDTP bằng thuốc thay thế

Methadone
 Sử dụng thuốc Methadone để thay thế cho các
CDTP cùng với các giải pháp tâm lý, xã hội làm cho
người nghiện giảm dần, tiến tới ngừng sử dụng các
CDTP mà không gây nhiễm độc tâm thần, không gây
tăng liều và các tác động khác.
 Là một điều trị lâu dài, có kiểm soát, giá thành rẻ,
được sử dụng theo đường uống dưới dạng siro nên
giúp dự phòng các bệnh lây truyền qua đường máu
như HIV, viêm gan B, viêm gan C
 Giúp người bệnh phục hồi chức năng tâm lý, xã hội,
lao động và tái hoà nhập cộng đồng.


TỔNG QUAN TÀI LIỆU
4. Nghiên cứu trên thế giới: Nhiều nghiên cứu
trên thế giới đều chứng minh được hiệu quả của
việc điều trị thay thế bằng Methadone trong dự
phòng lây nhiễm HIV do giảm việc tiêm chích, giảm
tỷ lệ sử dụng chung bơm kim tiêm
5. Nghiên cứu tại Việt Nam: đã có khá nhiều
nghiên cứu về đánh giá triển khai thực hiện chương
trình điều trị Methadone, hiệu quả chương trình
cũng như các yếu tố liên quan đến chất lượng
chương trình tại TP HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng,
Khánh Hòa


TỔNG QUAN TÀI LIỆU
6. Chương trình điều trị Methadone tại thành phố Cam

Ranh
 Đi vào hoạt động bắt đầu từ 15/12/2015
 Nhân sự gồm có: 02 BS, 01 YS, 01 NV hành chính, 01 DS,
01 TVV,01 XN, 01 y công, 02 BV làm việc bán thời gian
 Đã tiếp nhận 85 người bệnh, Hiện tại số người bệnh đang
điều trị: 62
 Khởi liều điều trị thấp nhất 10mg, cao nhất 25mg
 Liều duy trì trung bình: 60mg, thấp nhất 12mg, cao nhất
105mg
 Song song điều trị, CSĐT chú trọng tư vấn cho người bệnh
và người nhà, cảm hoá và giúp người bệnh thay đổi hành
vi, tuân thủ điều trị


PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU
1. Đối tượng nghiên cứu
 Tiêu chuẩn chọn: Toàn bộ NB đang điều trị tại cơ sở
đồng ý tham gia nghiên cứu và có khả năng trả lời PV.
 Tiêu chuẩn loại trừ: NB được cơ sở khác chuyển gửi
điều trị tạm thời và NB dưới 18 tuổi
2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
 Từ tháng 3/2017 đến tháng 9/2017
 Cơ sở điều trị Methadone Cam Ranh
3. Thiết kế nghiên cứu
 Mô tả cắt ngang có phân tích
4. Xác định cỡ mẫu
 Tổng cộng thu thập được 60 mẫu



PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU
5. Phương pháp thu thập số liệu
 Phỏng vấn trực tiếp người bệnh đủ tiêu chuẩn chọn
bằng bộ câu hỏi cấu trúc soạn sẵn
6. Phân tích số liệu
 Bằng chương trình Microsoft Office Excel 2007 và
được xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0
7. Hạn chế của nghiên cứu
 Chỉ đánh giá được kiến thức và sự quan tâm của gia
đình tại một thời điểm, kiến thức và sự quan tâm này
có thể thay đổi theo thời gian
 Kết quả nghiên cứu dựa vào sự trả lời chủ quan của
NB có thể không phản ảnh đúng nhận thức và thực tế
đang điều trị


KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN


Đặc điểm của NB đang điều trị tại cơ
sở Methadone Cam Ranh

Giới
Địa chỉ

Tuổi

Thông tin
Tần suất

Nam
60
Đà Nẵng: 7,7% NB nữ
Nữ
0
Ninh Hòa: 1,4% NB nữ
Cam Ranh
58
Cam Lâm
02
20-30
34
Ninh Hòa: 23
31-40
63,0%
> 40
03

Tỷ lệ (%)
100
0
96,7
3,3
56,7
38,3
5,0


Đặc điểm của NB đang điều trị tại cơ
sở Methadone Cam Ranh

Thông tin
Tình trạng
hôn nhân

Tần suất

Tỷ lệ (%)

Chưa kết hôn

35

58,3

Đã kết hôn

25

41,7

Tiểu học

06

10,0

PTCS

26


43,3

Trình độ học
PTTH
18
vấn
NC của Huỳnh Tấn Lộc: 45,2%
NC Nguyễn
Dương
CĐ, ĐH
và Châu
sau Giang: 47,1%
10
ĐH

30,0
16,7


Đặc điểm của NB đang điều trị tại cơ
sở Methadone Cam Ranh
Thông tin
Tự do

Nghề
nghiệp

Thu nhập
hàng tháng


Tần suất
18

Tỷ lệ (%)
30,0

Thợ phổ thông

10

16,7

Lái xe

06

10,0

Làm biển

06

10,0

Buôn bán

03

5,0


Đồng đẳng viên

03

5,0

CBVC

01

1,7

Không đi làm

13

21,6

Không có thu nhập

13

21,6

≤ 2 triệu Thu nhập trung là103,6 triệu
≤ 5 triệu
30
đồng/tháng

50,0


> 5 triệu

11,7

07

16,7


Đặc điểm của NB đang điều trị tại cơ
sở Methadone Cam Ranh
Tần suất

Tỷ lệ (%)

≤ 20

23

38,3

21 – 30

34

>30

03


Thông tin
Tuổi lần đầu
tiên sử dụng
ma túy

56,7bình:
Tuổi trung
22
5,0

lần
nào Giang tại 15
NC của Nguyễn Chưa
Dương
Châu
ĐN là 20 tuổi
01 lần
23
NC của Nguyễn Thanh Long tại HP và tp
Số lần cai HCM02làlần
21 tuổi
15
nghiện
03 lần
02

25,0

> 03 lần
hành vi vi phạm

pháp luật chủ yếu05
là tội trộm
cắp tài sản, buôn bán chất ma túy, tiêu thụ
Có
21
sản không có nguồn gốc rõ ràng, cố ý
Vi phạmtài
pháp
luật
Không tích, bạo lực gia 39
gây thương
đình

8,3

38,3
25,0
3,4

35,0
65,0


Đặc điểm của NB đang điều trị tại cơ
sở Methadone Cam Ranh
Thông tin
Dò liều

Tần suất Tỷ lệ (%)
06


Giai đoạntạiđang
CSĐT Ninh
89,4% viêm gan
Điều Hòa
chỉnhlàliều
06 C,
điều trị 10,6% viêm gan B và 5,6% nhiễm HIV
Duy trì liều
48
Viêm gan C
26
Viêm gan B
13
Bệnh phối hợp
HIV/AIDS

03

10,0
10,0
80,0
43,3
21,7
5,0

Việc đồng nhiễm các bệnh khi điều trị Methadone
ảnh hưởng đến liều dùng và hấp thu thuốc, tăng
nguy cơ gây ra tác dụng phụ của thuốc, ảnh hưởng
đến chức năng gan, thận của người bệnh.



Đặc điểm của NB đang điều trị tại cơ
sở Methadone Cam Ranh
Thông tin
Sử dụng CGN
trong quá trình
điều trị
Lý do sử dụng
lại CGN

Tần suất Tỷ lệ (%)

Có

36

60,0

Không

24

40,0

Bạn bè rủ rê
Buồn, chán gia đình

28
07


77,8
19,4

Liều MMT chưa đủ
Mệt vì bỏ uống
thuốc

07

19,4

05

13,9

80,0% NB đang ở giai đoạn điều trị duy trì nhưng có đến
60,0% NB có sử dụng CGN trong thời gian uống Methadone
Nguyên nhân tái sử dụng CGN nhiều nhất là do bạn bè rủ rê


Kiến thức của NB và tác động của
gia đình đến việc điều trị
Methadone
Kiến thức của người bệnh về điều trị
Methadone

Nguồn thông tin từ
Tần suất
Tỷ lệ 9%)

NB của CSĐT
31
51,7
Công an xã, phường
22
36,7
Bạn bè
20
33,3
Đà Nẵng 29,9% NB biết đến chương trình
Cán bộđiều
Y tếtrị từ báo chí, phương tiện
10 truyền thông 16,7
đại chúng, nhóm cung cấp 09
thông tin nhiều
Đồng đẳng
15,0
nhất NB 61,7%
Người thân
09
15,0
Phòng TV XN tự
03
5,0
nguyện
Thông tin biết đến CSĐT Methadone Cam Ranh


Kiến thức của NB và tác động của
gia đình đến việc điều trị

Methadone
Kiến thức của người bệnh về điều trị
Methadone
Thông tin
Là CDTP hợp pháp

Biết
Methadone Là CGN hợp pháp
là gì
Là loại thuốc cai nghiện

Lợi ích khi
điều trị
Methadone

Tần suất Tỷ lệ (%)
42
70,0
01

1,7

17

28,3

20

33,3


43

71,7

10

16,7

03

5,0

Giảm chi phí do dùng MT

30

50,0

Cải thiện mối quan hệ

16

26,7

Cuộc sống lành mạnh

22

36,7


một cơn
trong
cácnhớ
mụcMT
tiêu
Giảm
thèm
của Chương trình điều trị
Cai nghiện ma tuý
Giảm lây nhiễm HIV/AIDS,
VG B, VG C
Giảm vi phạm pháp luật


Kiến thức của NB và tác động của
gia đình đến việc điều trị
Methadone
Kiến thức của người bệnh về điều trị
Methadone
Thông tin
Một thời gian
Thời gian
điều trị
Methadone

Tần suất

Tỷ lệ (%)

09


15,0

17

28,3

Đến khi không
còn nghiện
Càng lâu
càng tốt
Suốt đời

24

40,0

01

1,7

Không biết

09

15,0

Chiếm tỷ lệ 15,0% NB không biết điều trị đến khi nào



Kiến thức của NB và tác động của
gia đình đến việc điều trị
Methadone
Kiến thức của người bệnh về điều trị
Methadone
Thông tin

Tại sao phải
đến CSĐT
uống
Methadone
hàng ngày

Để đảm bảo đủ
lượng thuốc
Để không thèm nhớ
heroin
Để không xuất hiện
hội chứng cai
Không được mang
MMT về nhà
Để không tái
nghiện

Tần suất

Tỷ lệ (%)

20


33,3

28

46,7

27

45,0

22

36,7

01

0,7


80
18.3

tại CSĐT Đà
Nẵng là
89,7%

60
40

68.3


20

33.3

81.7

10

Tác dụng phụ của thuốc Methadone

m
iệ
Tă
ng
ng
m
ồ
hô
i

TD

1.7

Kh
ô

iả
m


G

ng
ủ

giấ
c

RL

Không

Tá

Có

o

bó
n

0

8.3

Tác dụng phụ NB đã gặp


Kiến thức của NB và tác động của

gia đình đến việc điều trị
Methadone
Kiến thức của người bệnh về điều trị
Methadone
3.3
Không bỏ uống
thuốc ngày nào
Chấp hành nội quy
cơ sở

96.7

Tuân thủ điều trị Methadone
NB hiểu biết rất tốt về tuân thủ điều trị Methadone


Kiến thức của NB và tác động của
gia đình đến việc điều trị
Methadone
Kiến thức của người bệnh về điều trị
Methadone

60
40
20

Bỏ

41.7


35

16.7
3.3

0

từ

55

46.6

3
1-

n

y
à
g

0

Bỏ

từ

5
4-


n

1.7

y
à
g
Bỏ

ê
tr

Giảm nửa liều

n

5

n

y
à
g
K

g
n
hô


ế
bi

t

Điều trị lại

Điều chỉnh liều khi bỏ uống Methadone