TR
NG
I H C C N TH
VI N NGHIÊN C U PHÁT TRI N BSCL
-----

NGUY N TH M

H NG

ÁNH GIÁ VÀ QUY HO CH S D NG
T NÔNG NGHI P CÓ S THAM GIA
I XÃ TÂN S N, HUY N TRÀ CÚ,
NH TRÀ VINH

LU N V N T T NGHI P

N TH

- 2010

IH C


TR
NG
I H C C N TH
VI N NGHIÊN C U PHÁT TRI N BSCL
-----

NGUY N TH M

H NG

ÁNH GIÁ VÀ QUY HO CH S D NG
T NÔNG NGHI P CÓ S THAM GIA
I XÃ TÂN S N, HUY N TRÀ CÚ,
NH TRÀ VINH

LU N V N T T NGHI P
IH C
Chuyên ngành: PHÁT TRI N NÔNG THÔN
Mã ngành: 52 62 01 01

Cán b h ng d n khoa h c
TS NGUY N H NG TÍN

N TH

- 2010


IC MT

Xin g i l i c m t và lòng bi t n sâu s c
Th y Nguy n H ng Tín, ng
chuyên môn quý báu

n:

i ã t n tình ch d y, truy n


tôi v n d ng và hoàn thành bài lu n v n này.

Quý Th y Cô Vi n Nghiên C u Phát tri n
tình ch d y và truy n

t nh ng ki n th c

ng b ng sông C u Long ã t n

t cho tôi nh ng ki n th c quý báu trong su t quá trình h c

p.
Xin chân thành c m n:
Xin t lòng bi t n sâu s c
viên và t o m i

n Ông Bà, Cha M

u ki n thu n l i cho con h c t p

ã nuôi n ng, d y d ,

ng

n ngày hôm nay.

Cán b và bà con nông dân xã Tân S n - huy n Trà Cú - t nh Trà Vinh ã t n
tình giúp


và t o

u ki n thu n l i

tôi hoàn thành

tài này.

Cu i cùng c m n các b n sinh viên l p Phát tri n nông thôn K33 ã nhi t tình
giúp

và

ng viên tôi trong su t quá trình h c t p t i tr

ng

i H c C n Th .

Sinh viên

Nguy n Th M H ng

i


QUÁ TRÌNH H C T P
và tên: Nguy n Th M H ng

Gi i tính: N


Ngày sinh: 15/11/1989

Dân t c: Kinh

a ch liên l c: p Ch , xã T p S n, huy n Trà Cú, t nh Trà Vinh
n tho i: 0949 117 111
Quá trình h c t p:
1996 – 2001: h c c p 1 t i Tr

ng Ti u h c T p S n.

2001 – 2004: h c c p 2 t i Tr

ng Trung h c c s T p S n.

2004 – 2007: h c c p 3 t i Tr

ng Trung h c ph thông T p S n.

2007 – 2011: h c

i h c t i tr

ng

i h c C n Th , chuyên ngành Phát

Tri n Nông Thôn.
tên cha: Nguy n V n Út

Ngh nghi p: Công nhân viên
tên m : Lý Th Hi n
Ngh nghi p: Buôn bán
Ch

hi n nay: xã T p S n - huy n Trà Cú - t nh Trà Vinh.

n Th , ngày ….. tháng ….. n m 2010
Ng

i khai ký tên

Nguy n Th M H ng

ii


I CAM OAN

Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a b n thân. Các k t qu
trình bày trong lu n v n t t nghi p là trung th c và ch a t ng
t k công trình lu n v n nào tr

c ai công b trong

c ây.

Tác gi lu n v n

Nguy n Th M H ng


iii


TR

NG

I H C C N TH

VI N NGHIÊN C U PHÁT TRI N

Nh n xét và xác nh n c a cán b h

ng d n

i - Chính sách, Vi n Nghiên c u Phát tri n
QUY HO CH S

D NG

NG B NG SÔNG C U LONG

tài và B môn Kinh t - Xã

BSCL v

T NÔNG NGHI P CÓ S

tài: “ ÁNH GIÁ VÀ

THAM GIA T I XÃ

TÂN S N, HUY N TRÀ CÚ, T NH TRÀ VINH” do sinh viên Nguy n Th M
ng l p PTNT CA0187A1 - K33 - Vi n Nghiên C u Phát tri n
i h c C n Th th c hi n t 07/2010

BSCL – Tr

n 11/2010.
C n Th , ngày tháng n m 2010

Nh n xét và xác nh n

Nh n xét và xác nh n

B môn Kinh t -Xã h i-Chính sách

Cán b h

ng d n

Nguy n H ng Tín

iv

ng


TR


NG

I H C C N TH

VI N NGHIÊN C U PHÁT TRI N

i
i

NG B NG SÔNG C U LONG

ng ch m báo cáo lu n v n t t nghi p ch ng nh n ch p thu n báo cáo

tài: “ ÁNH GIÁ VÀ QUY HO CH S

D NG

T NÔNG NGHI P CÓ

THAM GIA T I XÃ TÂN S N, HUY N TRÀ CÚ, T NH TRÀ VINH” do
sinh viên Nguy n Th M H ng l p PTNT CA0787A1 - K33 - Vi n Nghiên c u
Phát tri n
o v tr

BSCL – Tr
ch i

ng

i h c C n Th th c hi n t 07/2010 – 11/2010 và


ng.
n Th , ngày

Báo cáo lu n v n t t nghi p ã
Ý ki n h i

ch i

tháng

n m 2010

ng ánh giá m c

ng..........................................................................

...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................

C n Th , ngày

tháng

Ch t ch h i


v

n m 2010
ng


TÓM L
ÁNH GIÁ VÀ QUY HO CH S

D NG

C
T NÔNG NGHI P CÓ S

THAM

GIA T I XÃ TÂN S N, HUY N TRÀ CÚ, T NH TRÀ VINH” lu n v n t t
nghi p

i h c chuyên ngành Phát tri n nông thôn

Nguy n Th M H ng.

c th c hi n b i sinh viên

tài th c hi n ánh giá thích nghi c a 3 mô hình s n xu t

chuyên lúa, 2 lúa- 1 màu và chuyên màu t i p B n Th , p Th t N t và p Ông
Rùm - xã Tân S n - huy n Trà Cú - t nh Trà Vinh. Qua ó tìm ra nh ng thu n l i,
khó kh n mà nông h g p ph i trong quá trình s n xu t và

lai, làm c s cho vi c
a ph

xu t ph

ng pháp quy ho ch s d ng

ng trong t

ng

t cho phù h p v i

ng.

Nghiên c u s d ng b công c PRA
tích a tiêu chí (AHP)
GIS

nh h

th hi n b n

thu th p s li u và ph

ng pháp pháp phân

ánh giá thích nghi c a các mô hình c ng nh công c
thích nghi, b n


quy ho ch.

t qu nghiên c u cho th y có 3 mô hình canh tác tri n v ng
chính quy n a ph ng và chuyên gia ngh ánh giá thích nghi

c nông dân,
t và quy ho ch

là chuyên lúa, 2 lúa-1 màu và chuyên màu. Các tiêu chí quan tr ng
c
xu t
cho ánh giá thích nghi t c a các mô hình trên là di n tích s n xu t, trình
h c
n, gi ng, v n vay, kinh nghi m và kh n ng ti p c n th tr ng. K t qu ánh giá
thích nghi t cho th y mô hình chuyên lúa thích nghi nh t t i các p Ông Rùm, mô
hình 2 lúa - 1 màu thích nghi t i các p B n Th và mô hình chuyên màu thích nghi
nh t t i p Th t N t. Trên c s ánh giá thích nghi trên, a ph ng th ng nh t
quy ho ch mô hình chuyên lúa t i p B n Th (120ha), Th t N t (60ha), Ông Rùm
(100ha); Mô hình 2 lúa - 1 màu: p B n Th (90ha), Th t N t (130ha), Ông Rùm
(135ha); và Mô hình chuyên rau: p B n Th (40ha), Th t N t (50ha).
Ph

ng pháp ánh giá và quy ho ch

t có s tham gia ã t o

cs

ng thu n


cao t ng i qu n lý t n ng i s d ng t thông qua s phân tích chuyên môn
a các chuyên gia. Trong cách ti p c n này, ng i nông dân
c khuy n khích
tham gia và chia s nh ng ý ki n, kinh nghi m, ki n th c và mong mu n c a h
trong k ho ch s d ng t c a a ph ng. Trong khi ó, nhà qu n lý t ai có c
i ti p c n th c t và nh n
c s ph n h i h u ích t ng i s d ng t.

vi


CL C
I C M T .......................................................................................................... 1
QUÁ TRÌNH H C T P ......................................................................................... ii
I CAM OAN................................................................................................... iii
NH N XÉT VÀ XÁC NH N C A CÁN B H
NH N XÉT C A H I
TÓM L

NG D N .............................. iv

NG CH M LU N V N T T NGHI P ...................... v

C........................................................................................................... vi

C L C ............................................................................................................ vii
DANH SÁCH CÁC CH

VI T T T ..................................................................... x


DANH SÁCH B NG............................................................................................. xi
DANG SÁCH HÌNH ............................................................................................. xii
Ch

ng 1................................................................................................................. 1
U ................................................................................................................ 1

1.1

TV N

............................................................................................... 1

1.2 M C TIÊU .................................................................................................... 2
1.2.1 M c tiêu t ng quát................................................................................... 2
1.2.2 M c tiêu c th ........................................................................................ 2
1.3 C U TRÚC LU N V N ............................................................................. 3
Ch

ng 2................................................................................................................. 4
C KH O TÀI LI U........................................................................................ 4

2.1 T NG QUAN T NH TRÀ VINH ................................................................. 4
2.1.1 V trí

a lý và

u ki n t nhiên............................................................. 4

2.1.2 C c u kinh t ......................................................................................... 5

2.1.3 Dân s , lao

ng..................................................................................... 6

2.1.4 Hi n tr ng s d ng

t t nh Trà Vinh...................................................... 7

2.2 T NG QUAN HUY N TRÀ CÚ ................................................................. 9
2.2.1

c

m t nhiên................................................................................... 9

2.2.2

c

m v kinh t - xã h i ................................................................. 10

2.2.3 Hi n tr ng s d ng

t nông nghi p...................................................... 11

vii


2.3 PH


NG PHÁP QUY HO CH S

D NG

T ..................................... 16

2.3.1 Khái ni m............................................................................................. 16
2.3.2 M c tiêu c a quy ho ch s d ng
2.3.3 Các b
2.4 PH

t ai ............................................... 16

c th c hi n ............................................................................... 16

NG PHÁP QUY HO CH S

2.4.1 Khái ni m quy ho ch s d ng

D NG

T CÓ S

THAM GIA..... 20

t có s tham gia ................................. 20

2.4.2 Nguyên lý............................................................................................. 20
2.4.3 T m quan tr ng c a quy ho ch có s tham gia...................................... 21
2.5 CÔNG C H TR PRA........................................................................... 22

2.5.1 Khái ni m PRA .................................................................................... 22
2.5.2 Các công c chính ................................................................................. 22
2.5.3 Nh ng u

m c a PRA...................................................................... 23

Ch

ng 3............................................................................................................... 25

PH

NG PHÁP NGHIÊN C U.......................................................................... 25

3.1 PH

NG PHÁP LU N............................................................................. 25

3.3 PH

NG PHÁP THU TH P S LI U..................................................... 26

3.3.1 Thu th p thông tin và s li u s c p...................................................... 26
3.3.2 Thu th p thông tin và s li u th c p .................................................... 27
3.4 CÁC B
Ch

C TH C HI N NGHIÊN C U................................................. 27

ng 4............................................................................................................... 33

T QU VÀ TH O LU N ............................................................................... 33

4.1 T NG QUAN V

A BÀN NGHIÊN C U............................................. 33

4.1.1

c

m t nhiên................................................................................. 33

4.1.2

c

m v kinh t -xã h i ................................................................... 34

4.1.3 Hi n tr ng s d ng

t nông nghi p...................................................... 35

4.2 K T QU TH C HI N QUY HO CH..................................................... 36
TH O LU N CHUNG.......................................................................................... 51
Ch

ng 5............................................................................................................... 53
T LU N VÀ KI N NGH ............................................................................... 53

5.1 K T LU N ................................................................................................ 53


viii


5.2 KI N NGH ................................................................................................ 53
TÀI LI U THAM KH O ..................................................................................... 55
PH L C 1........................................................................................................... 58
PH L C 2........................................................................................................... 60
PH L C 3........................................................................................................... 63
PH L C 4........................................................................................................... 64
PH L C 5........................................................................................................... 65

ix


DANH SÁCH CÁC CH
AHP

Analytic Hierarchy Process (Ph

BSCL
FAO

VI T T T

ng pháp pháp phân tích a tiêu chí)

ng b ng sông C u Long
Food and Agriculture Organization


(T ch c L

ng th c và Nông nghi p Liên H p Qu c)

GDP

Gross Domestic Product (T ng s n ph m qu c n i)

GIS

Geographic Information System (H th ng thông tin

HTPC

th ng phân c p

LUT

Land Utilization Types (Ki u s d ng

PRA

Participatory Rural Appraisal

t)

ánh giá nhanh nông thôn có s tham gia)
SSI

Semi-Structured Interviews (Ph ng v n bán c u trúc)


TP

Thành ph

UBND
Dl

y ban nhân dân
ng l ch

x

a lý)


DANH SÁCH B NG
B ng

T a b ng

Trang

ng 2.1: Dân s t nh Trà Vinh phân theo gi i tính và khu v c............................... 7
ng 2.2: Hi n tr ng s d ng

t nông nghi p t nh Trà Vinh .................................. 8

ng 2.3: Dân s huy n Trà Cú phân theo gi i tính và khu v c............................. 11
ng 2.4: Hi n tr ng s d ng


t nông nghi p huy n Trà Cú giai

n 2005-2009 13

ng 3.1: C u trúc phân h ng kh n ng thích nghi theo FAO (1976)..................... 26
ng 3.2: Thang o

u tiên/t

ng

i............................................................... 29

ng 3.3: Ma trân so sánh c p ôi ......................................................................... 29
ng 3.4: Ch s ng u nhiên ng v i s nhân t (RI)............................................. 30
ng 3.5: Phân c p thích nghi và ch s ti m n ng ................................................ 31
ng 4.1: Hi n tr ng s d ng

t nông nghi p xã Tân S n.................................... 36

ng 4.2: K t qu phân tích các v n

và xác

nh c h i cho s thay

i s d ng

t t i xã Tân S n.................................................................................................. 38

ng 4.3: Phân c p kh n ng ti p c n th tr

ng ................................................... 41

ng 4.4: Phân c p v n vay................................................................................... 41
ng 4.5: HTPC các tiêu chí c a mô hình chuyên lúa............................................ 42
ng 4.7: HTPC các tiêu chí c a mô hình chuyên rau ........................................... 42
ng 4.6: HTPC các tiêu chí c a mô hình 2 lúa - 1 màu ........................................ 42
ng 4.9: Tr ng s các tiêu chí mô hình 2 lúa - 1 màu ......................................... 43
ng 4.8: Tr ng s các tiêu chí mô hình chuyên lúa.............................................. 43
ng 4.10: Tr ng s các tiêu chí mô hình chuyên rau............................................ 44
ng 4.11: So sánh s li u thu th p

c v i HTPC mô hình chuyên lúa.............. 44

ng 4.12: So sánh s li u thu th p

c v i HTPC mô hình 2 lúa - 1 màu .......... 45

ng 4.13: So sánh s li u thu th p

c v i HTPC mô hình chuyên rau.............. 45

ng 4.14: K t qu thích nghi c a các mô hình ..................................................... 46
ng 4.15: K t qu quy ho ch............................................................................... 50

xi


DANG SÁCH HÌNH

Hình

T a hình

Trang

Hình 2.1: C c u kinh t 2005-2009 t nh Trà Vinh .................................................. 6
Hình 2.2: B n

hành chính huy n Trà Cú ............................................................. 9

Hình 2.3: Mô hình chuyên rau t i xã ôn Xuân..................................................... 12
Hình 2.4: Mô hình chuy n

i c c u s n xu t: luân canh cây

u ph ng trên

t lúa

2 lúa - 1 màu.......................................................................................................... 14
Hình 4.1: C c u kinh t xã Tân S n ..................................................................... 34
Hình 4.2: B n

thích nghi................................................................................... 47

Hình 4.3: B n

quy ho ch ...........................................................................................51


xii


Ch

ng 1

U
1.1

TV N

nh Trà Vinh n m v trí ven bi n và c a 2 nhánh chính c a sông C u Long là
nh An (sông H u) và Hàm Luông (sông Ti n). Trà Vinh có nhi u tuy n giao
thông th y-b qu c gia i qua cùng v i ngu n tài nguyên a d ng, t o cho Trà Vinh
i th v m r ng giao th ng và phát tri n kinh t . n nay, nông nghi p v n là
ngành chi m v trí hàng u trong t ng tr ng kinh t c a t nh, óng góp kho ng
46,6% GDP toàn t nh (C c Th ng Kê Trà Vinh, 2010). Trà Vinh có ti m n ng phát
tri n nông nghi p (lúa-g o, th y s n) v i quy mô khá l n nh vào l i th so sánh
nh khí h u ôn hòa, ngu n n c m t d i dào, không b ng p l . Nh ng thu n l i
trên là ti n
quan tr ng cho phát tri n n n nông nghi p a canh có kh n ng c nh
tranh cao và b n v ng. Tuy nhiên, th i gian qua các l i th trên c a t nh ch a
c
th hóa, quy mô phát tri n nông nghi p c a t nh còn nh , không t p trung và
ch a có nh ng mô hình s n xu t n nh, ti m n ng t ai ch a
c khai thác
hi u qu , i s ng và thu nh p c a ng i dân còn th p, c bi t là khu v c ông
ng bào dân t c Khmer sinh s ng.
Trong các huy n c a t nh Trà Vinh, Trà Cú t a l c phía Tây Nam c a t nh, cách

trung tâm Thành ph Trà Vinh kho ng 35 km. Trà Cú là huy n vùng sâu, ph n l n
dân s là ng i dân t c Khmer (chi m 59,30% dân s c huy n), t l h nghèo khá
cao (33,31%) (Phòng Th ng Kê huy n Trà Cú, 2009). Trà Cú có khí h u nhi t i
gió mùa ven bi n v i h th ng m ng l i sông r ch và kênh m ng dày c r t
thu n l i cho s n xu t nông nghi p. Do v y, Trà Cú
c xác nh là m t trong
nh ng n v s n xu t lúa và cây công nghi p ng n ngày quan tr ng c a t nh.

1


Tân S n là xã thu c Trà Cú m i thành l p t vi c chia xã T p S n n m 2004 theo
quy t nh s 380/2004/Q -UBH c a UBND huy n Trà Cú. Tân S n là xã nghèo,
nông nghi p óng vai trò chính, chuy n i c c u s n xu t còn ch m, trình
dân
trí còn th p c bi t là dân t c Khmer. Theo Phòng Th ng Kê huy n Trà Cú (2009),
dân s c a xã là 6.607 ng i, chi m ph n l n là ng i Khmer (63,08%). Ng i dân
ch y u s ng b ng ngh nông, làm thuê theo mùa v , thu nh p th p và cu c s ng
p nhi u khó kh n.
Qui mô s n xu t nông h
xã Tân S n còn nh , mang tính t phát nên tình tr ng
c mùa m t giá,
c giá m t mùa” liên t c x y ra. G n ây, c c u h th ng
canh tác thay i liên t c nh ng a ph ng v n ch a xác nh mô hình canh tác
ch l c phù h p v i ngu n l c a ph ng. ánh giá và quy ho ch t nông nghi p
s n xu t nông nghi p n nh, nâng cao i s ng c a ng i dân là r t c n thi t.
Nhìn chung, công tác quy ho ch s d ng t trên a bàn xã ã
c quan tâm
nh ng v n ch a áp ng


c yêu c u th c t c a ng

i s d ng

t.

Công tác quy ho ch còn mang n ng tính áp t “trên-xu ng” nên ôi khi quy ho ch
không phù h p v i th c t s d ng t, gây lãng phí ti m n ng t ai. Xu t phát t
th c tr ng trên,
tài
ánh giá và quy ho ch s d ng t nông nghi p có s
tham gia t i xã Tân S n, huy n Trà Cú, t nh Trà Vinh”
c th c hi n nh m
khai thác hi u qu ti m n ng t ai, t ng thêm giá tr hi u qu trên m t n v di n
tích canh tác, t ng thu nh p nông h , góp ph n xóa ói gi m nghèo cho vùng nông
thôn c a huy n Trà Cú.
1.2 M C TIÊU
1.2.1 M c tiêu t ng quát
c tiêu t ng quát c a tài là ánh giá thích nghi và quy ho ch s d ng t nông
nghi p t i xã Tân S n, huy n Trà Cú, t nh Trà Vinh nh m t i u hoá ti m n ng t
nông nghi p t i a ph ng.
1.2.2 M c tiêu c th
Xác nh các ki u s d ng
ph ng
ánh giá thích nghi
Quy ho ch và

t nông nghi p (h th ng canh tác) ch l c t i

t canh tác cho các ki u s d ng


xu t h

ng s d ng

t cho

2

a ph

t nông nghi p trên
ng

a


1.3

U TRÚC LU N V N

u trúc lu n v n bao g m 5 ch

ng:

Ch ng 1: M
u, gi i thi u khái quát v
tài nghiên c u, s c n thi t c a
tài và các m c tiêu c n t
c trong nghiên c u.

Ch

ng 2: L

c kh o tài li u v các v n

liên quan

n

tài bao g m:

ng quan t nh Trà Vinh
ng quan huy n Trà Cú
Ph

ng pháp quy ho ch s d ng

t

Ph

ng pháp quy ho ch s d ng

t có s tham gia

Công c h tr PRA
Ch ng 3: Trình bày ph ng pháp lu n, a
p s li u và các b c th c hi n nghiên c u
Ch ng 4: Trình bày nh ng k t qu

nh ng k t qu ó.
Ch

t

m nghiên c u, ph

c t nghiên c u và th o lu n trên

ng 5: Rút ra k t lu n chung sau quá trình nghiên c u và

ngh .

3

ng pháp thu

a ra các ki n


Ch

ng 2

C KH O TÀI LI U
2.1 T NG QUAN T NH TRÀ VINH
2.1.1 V trí

a lý và


u ki n t nhiên

Trà Vinh là t nh duyên h i ng b ng sông C u Long ( BSCL), di n tích t nhiên
kho ng 2.242 ha v i dân s kho ng 1 tri u ng i, t nh bao g m 1 thành ph tr c
thu c t nh (Trà Vinh) và 7 huy n, bao g m Càng Long, Châu Thành, C u Kè, Ti u
n, C u Ngang, Trà Cú và Duyên H i.
Trà Vinh n m

khu v c phía Nam c a vùng

BSCL, phía B c giáp t nh V nh

Long, phía Nam giáp bi n ông, phía ông giáp t nh B n Tre, phía Tây giáp t nh
Sóc Tr ng. Trà Vinh mang nhi u c m khí h u c a BSCL, ch u nh h ng c a
khí h u nhi t i gió mùa ven bi n. Các y u t nh khí h u, nhi t , ánh sáng,
ng n

c b c h i và l

ng m a phân b khá rõ r t theo 2 mùa m a và n ng.

Theo ch
ch y và ng p t nhiên, Trà Vinh có trên 90% t t nhiên b nhi m
n, v i chi u sâu xâm nh p c a n c m n n 30 km t bi n vào. S xâm nh p
n b t u t tháng 12 t i xã H ng M , huy n Châu Thành trên sông C Chiên và
xã Trà Kha, huy n Trà Cú trên sông H u. N c m n lên cao nh t vào tháng 4 t i
Vàm C u Quan (Sông H u), Vàm V ng Liêm (Sông C Chiên) và n c m n k t
thúc vào tháng 6. Ch
xâm nh p m n hàng n m c a t nh ph thu c vào th i gian
xu t hi n m a, l ng n c m a t i th ng ngu n c ng nh l ng m a t i a

ph

ng (C ng thông tin

Theo C ng thông tin

n t t nh Trà Vinh, 2010a).
n t t nh Trà Vinh (2010a), toàn t nh có 6 vùng nh h

ng

nhi m m n bao g m:
- Vùng b nhi m m n th
nông nghi p, phân b t p trung

ng xuyên quanh n m chi m 17,7% di n tích
huy n Duyên H i;

- Vùng m n 5 - 6 tháng (tháng 1 - tháng 6) chi m 25,8% di n tích
nghi p, phân b t p trung

t

t nông

huy n Duyên H i, C u Ngang, Trà Cú và Châu Thành;

4



- Vùng m n 4 tháng (t tháng 2 n tháng 5) chi m 13,9% di n tích t nông
nghi p, phân b t p trung Châu Thành (H ng M , Ph c H o), C u Ngang (V nh
Kim, Kim Hoà, Hi p Hoà);
- Vùng m n 3 tháng (t tháng 3 n tháng 5) chi m 16,6% di n tích t nông
nghi p, phân b t p trung huy n C u Ngang, Châu Thành và r i rác Ti u C n,
Trà Cú;
- Vùng nhi m m n 2 tháng (tháng 4 - tháng 5) chi m 1,8% di n tích t nông
nghi p, phân b t p trung C u Ngang, Trà Cú, Ti u C n và m t ít di n tích
Châu Thành, C u Kè, th xã Trà Vinh;
- Vùng m n 2 tháng b t th

ng chi m 15,1% di n tích nông nghi p, phân b

p trung t i Càng Long và C u Kè.
Hi n t
lúa ch

ng xâm nh p m n làm gi i h n mô hình canh tác lúa thâm canh, mô hình 2
c phát tri n nh ng n i m n d i 4 tháng. Vùng b nhi m m n liên t c

tháng 11 n tháng 6 n m sau phân b
các huy n Duyên H i, Trà Cú, C u
Ngang, Châu Thành, trong khi vùng n c ng t quanh n m m t ph n huy n C u
Kè và Càng Long.
n m 2003 n nay, hi u qu mang l i c a vi c th c hi n d án th y l i Nam
Mang Thít ã c i thi n ngu n n c ng t cho các vùng t b nhi m m n, qua ó ã
n ch ph n l n s xâm nh p m n vào sâu trong n i ng. Bên c nh các tác ng
tích c c nêu trên, m t s ti u vùng v n còn t n t i m t s tác ng ph mang tính
n ch khá l n nh : gây ra hi n t ng ki t n c (nh t là vào mùa khô); phèn ho t
ng t ng cao và có xu h ng lan r ng. các vùng m (m n 5 - 6 tháng), các tác

ng tiêu c c c a d án r t rõ nét.
Cùng v i s bi n ng c a các y u t kinh t - th tr ng (y u t chính là s t ng
giá c a các y u t
u vào), ã d n n vi c phát tri n n n tr ng tr t các vùng t
này b trì tr , không mang l i hi u qu . Ng i dân có xu h ng chuy n sang ào ao
nuôi tr ng th y s n n c l (tôm sú) v n luôn có h p l c kinh t r t cao (C ng
thông tin

n t t nh Trà Vinh, 2010a).

2.1.2 C c u kinh t
Nhìn chung c c u kinh t t nh Trà Vinh trong nh ng n m 2005-2009 chuy n d ch
theo chi u h ng t ng t tr ng khu v c công nghi p và d ch v , gi m t tr ng khu
c nông nghi p (Hình 2.1). L nh v c nông nghi p gi m t 59,82% n m 2005

5


xu ng 46,60% n m 2009, công nghi p và xây d ng t ng t 16,68% n m 2005 lên
23,09% n m 2009, d ch v t ng t 23,50% n m 2005 lên 30,31% n m 2009. M c
dù l nh v c nông lâm nghi p ã gi m trong c c u n n kinh t , nh ng hi n nay
nông nghi p v n óng vai trò r t quan tr ng và chia s kho ng 50% c c u kinh t
a t nh (C c Th ng Kê t nh Trà Vinh, 2010).
c u kinh t 2005-2009
VT: %
70
60
50
40
30

20
10
0
2005

2006
Nông lâm ng nghi p

2007

2008

Công nghi p, xây d ng

2009
ch v

Hình 2.1: C c u kinh t 2005-2009 t nh Trà Vinh
Ngu n: C c Th ng Kê t nh Trà Vinh, 2010

Trong xu h ng t ng lai g n, m c tiêu phát tri n kinh t m i nh n c a Trà Vinh
n là nông nghi p. Tuy nhiên, chi n l c phát tri n l nh v c nông nghi p là nâng
cao ch t l ng hàng hóa, a d ng s n ph m, t o nh ng l i th c nh tranh theo xu
ng phát tri n b n v ng nh ng m t hàng truy n th ng nh th y s n và lúa g o.
2.1.3 Dân s , lao

ng

Dân s
m 2009, dân s toàn t nh Trà Vinh kho ng 1 tri u ng i, m t

bình quân dân
trên di n tích là 448 ng i /km². Trong c c u dân s không có s khác nhau
nhi u gi a t l nam và n (n chi m 50,65%). Tuy nhiên có s khác nhau nhi u v
phân b theo khu v c, ph n l n dân c t p trung nông thôn chi m 84,68% c c u
dân s c a t nh (B ng 2.1). T l t ng dân s t nhiên c a t nh còn cao so v i trung
bình c a c n c, n m 2009 t l t ng dân s t nhiên là 10,56% v i c u trúc dân s
tr , ti m n ng lao ng còn r t l n (C c Th ng Kê t nh Trà Vinh, 2010).

6


ng 2.1: Dân s t nh Trà Vinh phân theo gi i tính và khu v c
m

ng s
(ng

Phân theo gi i tính (%)

i)

Nam

2005

990.193

49,35

2006


993.076

2007

Phân theo khu v c (%)
Thành th

Nông thôn

50,65

14,35

85,65

49,37

50,69

14,61

85,45

997.188

49,34

50,66


14,85

85,15

2008

1.000.782

49,35

50,65

15,10

84,90

2009

1.004.363

49,35

50,65

15,32

84,68

Ngu n: C c Th ng Kê t nh Trà Vinh, 2010


Lao

ng và vi c làm

Theo C c Th ng Kê t nh Trà Vinh (2010), n m 2009 toàn t nh có 580.824 ng

i

trong
tu i lao ng ang làm vi c, chi m 57,8% dân s . Hàng n m, có kho ng
15.000 ng i n tu i
c b sung vào ngu n lao ng và s t ng lên do t l tr
em d i 15 tu i hi n nay khá cao (C ng thông tin
n t t nh Trà Vinh, 2010a).
ây là ngu n ti m n ng s c lao ng d i dào, nh ng ng th i c ng là áp l c l n
trong vi c gi i quy t vi c làm c a t nh. Thông qua nh ng chính sách h tr
ut
phát tri n s n xu t, kinh doanh, t nh ã gi i quy t vi c làm cho kho ng 65.000 lao
ng, t l th t nghi p hi n còn m c 4,5% (C c Th ng Kê t nh Trà Vinh, 2010).
Nhìn chung, l c l ng lao ng c a t nh ông nh ng trình
tay ngh và k n ng
còn th p, t l lao ng ã qua ào t o ngh r t h n ch , a s là lao ng ph
thông trong lãnh v c nông nghi p ch a qua ào t o, n ng su t lao ng th p.
Nh ng n m g n ây lao ng tr có trình
và tay ngh ang có xu h ng tìm vi c
i các thành ph l n,
u này nh h ng gián ti p làm khan hi m l c l ng lao
ng ch t l ng t i a ph ng. Do ó,
áp ng m c tiêu phát tri n kinh t - xã
i c a t nh trong giai

n t i vi c ào t o lao ng tr có trình
chuyên môn và
có chính sách thích h p gi chân h làm vi c t i a ph ng là s c n thi t.
2.1.4 Hi n tr ng s d ng

t t nh Trà Vinh

Theo C c Th ng Kê t nh Trà Vinh (2010), t ng di n tích t nhiên toàn t nh là
kho ng 230 nghìn ha. Trong ó, t dành cho s n xu t nông nghi p chi m h n 80%
(B ng 2.2), u này cho th y s n xu t nông nghi p là m t l nh v c quan tr ng óng
góp vào s phát tri n kinh t xã h i c a t nh.

7


ng 2.2: Hi n tr ng s d ng
Lo i

t nông nghi p t nh Trà Vinh

t

Di n tích (ha)

T l (%)

185.914

100


149.321,1

80,3

111.366,2

74,6

101.386,4

91,0

61,96

0,1

9.917,88

8,9

37.954,93

25,4

t lâm nghi p

6.992,44

3,7


t nuôi tr ng th y s n

29.549,45

15,9

120,95

0,1

t nông nghi p
t s n xu t nông nghi p
-

t tr ng cây hàng n m

-

+

t tr ng lúa

+

t tr ng c

+

t tr ng cây hàng n m khác
t tr ng cây lâu n m


t nông nghi p khác
Ngu n: C c Th ng Kê t nh Trà Vinh, 2010

i v i di n tích t nông nghi p, lúa là cây tr ng chính chi m 54,5% t nông
nghi p, phân b cao các huy n Châu Thành, Càng Long, Trà Cú. Trong nh ng
m qua vi c s n xu t lúa ã áp d ng nhi u thành t u khoa h c k thu t m i nh :
d ng gi ng m i, k thu t canh tác s hàng, k thu t “4 úng”, “1 gi m, 5 ph i”
giúp t ng n ng su t và ch t l ng lúa. N m 2009 n ng su t trung bình t 4,68
n/ha. M c dù v y, vi c s n xu t lúa v n còn g p m t s khó kh n nh : các vùng
nguyên li u lúa t p trung quy mô còn nh , hi u qu ch a cao; kênh phân ph i và
tiêu th còn y u; ph m ch t g o th p, không ng u do s n xu t nh l manh mún
không cùng lo i gi ng (S Khoa h c và Công ngh t nh Trà Vinh, 2010).
Song song v i vi c s n xu t lúa thì di n tích nuôi tr ng th y s n ngày càng
c
r ng, t p trung ch y u 2 huy n Duyên H i và C u Ngang. Thành t u n i b t
là ã xây d ng
c nhi u mô hình nuôi tr ng th y s n cho hi u qu cao nh : vùng
ven bi n có mô hình nuôi tôm thâm canh (công nghi p), bán thâm canh, tôm sú lúa, nuôi nghêu; vùng ng t có mô hình lúa - th y s n (cá, tôm càng xanh), nuôi
thâm canh trong ao khu v c ven sông H u và sông Hàm Luông. Các mô hình này
ã góp ph n nâng cao ch t l ng cu c s ng c a ng i dân, xóa ói gi m nghèo.
Hi n nay, h n ch trong phát tri n nuôi tr ng th y s n là nhà n c ch a ki m soát
u hi u
c tình hình phát tri n, nh t là ph i h p ng b gi a phát tri n nuôi
tr ng v i d ch v k thu t, ki m soát tiêu chu n ch t l ng và d ch b nh; còn y u
kém trong khâu s n xu t gi ng, nh t là gi ng tôm. H n n a, phát tri n nuôi tr ng

8



i xây d ng c s ch bi n và m mang th tr ng tiêu th s n ph m th y s n
ch a ng b . Phát tri n nuôi tr ng th y s n mà nh t là nuôi tôm n c l còn ch a
ng ch c, ch a ki m so¸t t t
c d ch b nh, tình tr ng tôm ch t hàng lo t v n
còn xãy ra, gây thi t h i nghiêm tr ng cho nhi u h nuôi tôm.
2.2 T NG QUAN HUY N TRÀ CÚ
2.2.1

c
trí

m t nhiên
a lý

Trà Cú là huy n cách trung tâm TP Trà Vinh kho ng 35km v h ng Tây Nam.
Huy n n m v trí phía ông giáp v i huy n C u Ngang, phía tây giáp v i huy n
Cù Lao Dung, t nh Sóc Tr ng, phía nam giáp v i huy n Duyên H i và phía b c giáp
huy n Châu Thành và huy n Ti u C n có qu c l 54 và 53 i qua n i Trà Cú v i
TP trung tâm TP Trà Vinh và TP C n Th .
Trà Cú có 19 n v hành chính c p xã bao g m An Qu ng H u, i An, nh An,
ôn Châu, ôn Xuân, Hàm Giang, Hàm Tân, Kim S n, Long Hi p, L u Nghi p
Anh, Ngãi Xuyên, Ng c Biên, Tân Hi p, Tân S n, T p S n, Thanh S n và 2 th
tr n là Trà Cú và

Hình 2.2: B n

nh An.

hành chính huy n Trà Cú


Ngu n: UBND hy n Trà Cú

9


c

m

a hình

Huy n Trà Cú mang c
m a hình rõ nét c a vùng ng b ng Tây Nam b .
ng quát, a hình c a huy n t ng i b ng ph ng,
cao trung bình c a huy n
là 0,4 - 1,2 m so v i m t n c bi n.
Khí h u
Khí h u c a huy n có hai mùa n ng m a rõ r t trong n m (mùa n ng b t u t
tháng 11 kéo dài cho n cu i tháng 4 n m sau), th i gian còn l i là mùa m a trong
m. S gi n ng trong n m vào kho ng 2.300 gi , t ng l ng m a trung bình
trong n m vào kho ng 1.500 - 1.800 mm,
trong n m kho ng t 70 - 90%.

mt

ng

i trung bình các tháng

th ng giao thông

Toàn huy n có 16,6 km
ng Qu c l 54 ( i qua các xã Ph c H ng, T p S n,
Tân S n) và có 13,1 km
ng Qu c l 53 ( i qua các xã nh An,
i An, Kim
n, Hàm Giang, th tr n Trà Cú, Ngãi Xuyên, Tân S n). Bên c nh ó huy n còn
có h th ng
ng al (bê tông),
ng t liên xã, liên p k t n i các khu dân c
trong huy n t o thành m t m ng l i giao thông t
cho vi c v n chuy n và thông th ng hàng hoá.

ng

i a d ng, t o

u ki n

Trà Cú có h th ng m ng l i sông r ch và kênh m ng dày c, quan tr ng nh t là
sông H u.
u này có ý ngh a quan tr ng v giao thông th y giúp n i li n Trà Cú
i các t nh mi n Tây Nam b . Ngoài ra, các sông khác nh sông Láng S c, sông
Trà Cú và nhi u kênh th y l i c p I khác ã góp ph n a d ng hoá h th ng giao
thông c a huy n, ph c v cho s n xu t và i s ng dân sinh trong huy n và các
vùng ph c n.
2.2.2

c

m v kinh t - xã h i


m t kinh t
Cùng v i xu th phát tri n chung c a t nh, n m 2009 c c u kinh t huy n ti p t c
chuy n d ch theo h ng t ng t tr ng các ngành ti u th công nghi p, th ng m i
ch v . Và c c u các thành ph n kinh t c ng có b c chuy n d ch tích c c, kinh
h p tác xã và cá th phát tri n ã t ng b c khai thác
c ti m n ng, s sáng
o c a ng i dân, xu t hi n nhi u mô hình s n xu t gi i. Tuy nhiên, n n kinh t
huy n Trà Cú c b n v n là n n kinh t nông nghi p.

10


m t xã h i
Theo C c Th ng Kê t nh Trà Vinh (2010), dân s Trà Cú tính n cu i n m 2009 là
kho ng 175.608, trong ó t l n chi m 50,62%. c
m dân t c huy n Trà Cú
khá c thù, hi n có 3 dân t c cùng chung s ng, trong ó dân t c Khmer chi m t l
cao nh t 59,30%, k
n là Kinh chi m 40,33%, còn l i là ng i Hoa và các dân t c
khác (Phòng Th ng kê huy n Trà Cú, 2010). S phân b dân c trên a bàn không
ng u, m t
bình quân là 475 ng i/ km2, ch y u t p trung t i trung tâm
huy n l , các trung tâm hành chính c a các xã, các tri n gi ng và d c các tuy n
giao thông th y, b .
Xét v khía c nh lao ng n m 2009, dân s trong
tu i lao ng c a huy n có 80
nghìn ng i. Lao ng ch y u t p trung khu v c nông ng nghi p. Tuy ngu n
lao ng d i dào nh ng ch t l ng lao ng ch a cao, trình
chuyên môn còn h n

ch . M c s ng và thu nh p c a ng i dân nhìn chung còn th p. Vì v y c n ph i có
ho ch ào t o t i ch , th c hi n các chính sách phù h p
ng viên, khuy n
khích góp ph n tích c c thúc y áp ng nhu c u phát tri n công nghi p hóa, hi n
i hóa.
Bên c nh ó m t b ng c s h t ng c a huy n c ng ã có nhi u thay i rõ nét
nhi u công trình
c u t xây d ng v
n, n c s ch cho sinh ho t, tr ng
c, tr m y t , c s th d c th thao ã góp ph n nâng cao i s ng c a ng i dân.
ng 2.3: Dân s huy n Trà Cú phân theo gi i tính và khu v c

m

T ng s (ng

i)

Phân theo gi i tính
(%)

Phân theo khu v c (%)

2005

170.857

Nam
49,34


50,66

Thành th
6,29

Nông thôn
93,71

2006

171.881

49,42

50,58

6,37

93,63

2007

172.872

49,38

50,62

6,49


93,51

2008

174.657

49,38

50,62

6,58

93,42

2009

175.608

49,38

50,62

6,63

93,37

Ngu n: C c Th ng Kê t nh Trà Vinh, 2010

2.2.3 Hi n tr ng s d ng


t nông nghi p

m 2010, huy n Trà Cú có 31.056,14 ha thu c nhóm
83,95 % di n tích t nhiên c a huy n. T l này cho th y,

11

t nông nghi p, chi m
t nông nghi p gi vai