TR
NG
I H C C N TH
VI N NGHIÊN C U PHÁT TRI N BSCL
-----

NGUY N TH THÚY OANH

ÁNH GIÁ NHU C U NÂNG CAO N NG L C
TR NG CAM TRONG HO T
NG
KHUY N NÔNG T I HUY N CHÂU THÀNH,
NH H U GIANG

LU N V N T T NGHI P

N TH

- 2010

IH C


TR
NG
I H C C N TH
VI N NGHIÊN C U PHÁT TRI N BSCL
-----

NGUY N TH THÚY OANH

ÁNH GIÁ NHU C U NÂNG CAO N NG L C
TR NG CAM TRONG HO T
NG
KHUY N NÔNG T I HUY N CHÂU THÀNH,
NH H U GIANG

LU N V N T T NGHI P
IH C
Chuyên ngành: PHÁT TRI N NÔNG THÔN
Mã ngành: 52 62 01 01

Cán b h ng d n khoa h c
PGS. TS D
NG NG C THÀNH

N TH

- 2010


I CAM OAN

Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a riêng b n thân tôi. Các s li u và
t qu nghiên c u trình bày trong lu n v n là trung th c.

C n Th , ngày……tháng

n m

Tác gi lu n v n


Nguy n Th Thúy Oanh

i


ii


NH N XÉT VÀ XÁC NH N C A B

MÔN

---o0o---

Nh n xét và xác nh n c a cán b h

ng d n

tài và B môn Kinh t - Xã

i – Chính sách, Vi n nghiên c u Phát tri n BSCL v

tài: “ ÁNH GIÁ NHU

U NÂNG CAO N NG L C TR NG CAM TRONG HO T

NG KHUY N

NÔNG T I HUY N CHÂU THÀNH, T NH H U GIANG”. Do sinh viên Nguy n

Th Thúy Oanh l p PTNT CA0787A1 – K33 – Vi n Nghiên c u Phát tri n
BSCL– Tr

ng

i h c C n Th th c hi n t tháng 09/2010

n Th , ngày …… tháng

Nh n xét và xác nh n
môn Kinh t Chính sách Xã h i

n 12/2010.

n m

Nh n xét và xác nh n
Cán b h ng d n

iii


NH N XÉT C A H I

NG

---o0o---

i


ng ch m báo cáo lu n v n t t nghi p ch ng nh n ch p thu n báo cáo v i

tài:” ÁNH GIÁ NHU C U NÂNG CAO N NG L C TR NG CAM TRONG
HO T

NG KHUY N NÔNG T I HUY N CHÂU THÀNH, T NH H U

GIANG”. Do sinh viên Nguy n Th Thúy Oanh l p PTNT CA0787A1 – K33 –
Vi n Nghiên c u Phát tri n BSCL – Tr

ng

08/2010

ng.

n 12/2010 và b o v tr

ch i

i h c C n Th th c hi n t tháng

Ngày

Báo cáo lu n v n t t nghi p ã

ch i

tháng n m


ng ánh giá

c:…………………………….
Ý ki n h i

ng:

................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................

n th , Ngày tháng
Ch t ch h i

iv

ng

n m


TI U S

B N THÂN

Sinh viên th c hi n: Nguy n Th Thúy Oanh
p: CA0787A1
MSSV: 4074816

Quê quán: p ông Bình, xã ông Ph

c, huy n Châu Thành, t nh H u Giang

tên cha: Nguy n V n Th
tên m : Nguy n H ng Nga
Quá trình h c t p:
Giai

n: 1995-2000

c c p I t i tr
Giai

ng THCS

i Thành

n: 2004-2007

c c p III t i tr
Giai

i Thành III

n: 2000-2004

c c p II t i tr
Giai


ng Ti u h c

ng THPT Lê Quý ôn

n 2007-2010

Là sinh viên l p PTNT A1 khóa 33, Vi n Nghiên c u Phát tri n
i h c C n Th
t nghi p k s chuyên ngành phát tri n nông thôn, Khóa 33

v

BSCL, tr

ng


IC MT
Trong su t quá trình h c t p và làm lu n v n t t nghi p, tôi ã g p không ít khó
kh n, v

ng m c nh ng

a th y cô,

c s giúp

,

ng viên c a gia ình, ch d y t n tình


ng viên chia s c a b n bè ã giúp tôi v

t qua nh ng khó kh n và

hoàn thành nhi m v h c t p c a mình
Thông qua lu n v n này tôi xin g i l i c m n chân thành
Cha m , ng

i ã sinh ra tôi và nuôi l n tôt

nh tôi, quan tâm và

n:

n ngày hôm nay, cha m

ng viên tôi trong h c t p và cu c s ng.

m n th y c v n h c t p Ph m H i B u ã quan tâm giúp
gian tôi h c t p t i tr

i ã t n tình h

tôi trong su t th i

ng.

m n th y PGs.Ts D
ng


ã luôn bên

ng Ng c Thành và th y Ths. H a H ng Hi u, nh ng

ng d n và ch d y tôi trong su t th i gian tôi làm lu n v n t t

nghi p.
m n các th y cô và các b n sinh viên trong Vi n Nghiên c u Phát tri n
ã giúp

và

BSCL

ng viên tôi trong su t th i gian qua.
Chân thành c m n!

vi


TÓM L

C

Qua th c t t i huy n Châu Thành cho th y cây cam ang d n chi m u th trong
c u cây tr ng t i huy n. Di n tích cam t ng nhanh t 2007-2009. Nh ng trong
quá trình canh tác ng i dân còn g p r t nhi u khó kh n do thi u k thu t canh tác,
do thi u ki n th c v th tr ng nên hi u qu kinh t tr ng cam mang l i v n ch a
cao nên nhu c u t p hu n nâng cao n ng l c c a ng i dân t ng lên. Vì v y tài: ”

ánh giá nhu c u nâng cao n ng l c tr ng cam trong ho t ng khuy n nông t i
huy n châu Thành, H u Giang” ra i. i t ng nghiên c u c a tài là nh ng h
tr ng cam t i huy n Châu Thành, t nh H u Giang v i t ng s h nghiên c u là 60
trong ó 32 h t i xã ông Ph c và 28 h
xã Phú Trí A. Qua k t nghiên c u
cho th y trong th i gian t 2007-2009 ng i dân c ng
c t ch c t p hu n nh ng
l n t p hu n là ít và ch a áp ng
c nhu c u c a ng i dân. Ph n l n ng i
dân v n gi l i canh tác theo kinh nghi m, v n ch a áp d ng nh ng k thu t m i
vào s n xu t nên n ng su t và ch t l ng cam v n ch a cao. Chính vì v y trong th i
gian t i c n t ng c ng thêm CBKN và t ch c thêm các bu i t p hu n
áp ng
nhu c u nâng cao n ng l c cho ng i dân tr ng cam. Qua lu n v n cho th y
c
ph n nào v hình khuy n nông và nhu c u t p hu n khuy n nông t i huy n Châu
Thành t nh H u Giang.

vii


CL C
I CAM OAN....................................................................................................1
NH N XÉT VÀ XÁC NH N B MÔN ................................................................ii
NH N XÉT H I

NG ................................................................................................. iii

TI U S B N THÂN ............................................................................................v
I C M T .........................................................................................................vi

TÓM L
C..........................................................................................................vii
DANH SÁCH B NG.............................................................................................xi
DANH SÁCH HÌNH ............................................................................................xiii
DANH SÁCH CH

VI T T T..................................................................................... xiii

CH

NG 1 ............................................................................................................1
U ................................................................................................................1
1.1
TV N
...............................................................................................1
1.2 M C TIÊU NGHIÊN C U...........................................................................2
1.2.1 M c tiêu chung .............................................................................................. 2
1.2.2 M c tiêu c th ............................................................................................... 3
1.3 CÂU H I NGHIÊN C U .............................................................................3
1.4
I T NG TH H
NG .........................................................................3
1.5 K T QU MONG
I .................................................................................3
CH
NG 2 ............................................................................................................4
C KH O TÀI LI U........................................................................................4
2.1 TÌNH HÌNH HO T
NG KHUY N NÔNG .............................................4
2.1.1 N i dung Ngh nh s 56 và Ngh nh 02 c a Chính ph v khuy n

nông, khuy n ng . ................................................................................................... 4
2.1.1.1 Ngh nh s 56/2005/N -CP............................................................4
2.1.4 Ho t ng khuy n nông Vi t Nam ............................................................. 12
2.1.5 Tình hình ho t ng khuy n nông huy n Châu Thành ............................. 14
2.1.5.1 Công tác chuyên môn ......................................................................14
2.1.5.2 Công tác t p hu n, h i th o tham quan...........................................14
2.1.5.3 Xây d ng mô hình và chuy n giao ti n b k thu t:.........................15
2.1.6 Nh ng khó kh n tr ng i trong công tác khuy n nông hi n nay .............. 15
2.2 TÌNH HÌNH S N XU T VÀ TIÊU TH CÂY N TRÁI, CÂY CÓ MÚI
NH H U GIANG ..........................................................................................17
2.2.1Cây n qu ..................................................................................................... 17
2.2.2 Cây có múi ................................................................................................... 19
2.2.3 Cây Cam ....................................................................................................... 19
CH
NG 3 ..........................................................................................................21
PH
NG PHÁP NGHIÊN C U..........................................................................21
3.1 S L
T V VÙNG NGHIÊN C U.........................................................21
3.2 PH
NG PHÁP LU N..............................................................................22
3.3 PH
NG PHÁP CH N M U ...................................................................24
3.4 PH
NG PHÁP THU TH P S LI U......................................................24

viii


3.4.1 Thu th p s li u th c p .............................................................................. 24

3.4.2 Thu th p s li u s c p ................................................................................ 24
3.5 PH
NG PHÁP PHÂN TÍCH....................................................................24
3.6 PH M VI NGHIÊN C U VÀ GI I H N
TÀI.....................................25
3.6.1 i t ng nghiên c u .................................................................................. 25
3.6.2 Gi i h n nghiên c u c a tài ................................................................... 25
CH
NG 4 ..........................................................................................................26
T QU VÀ TH O LU N ...............................................................................26
4.1
C
M NÔNG H VÀ HO T
NG S N XU T CAM C A NÔNG
.....................................................................................................................26
4.1.1 Tu i và gi i c a ng i
c ph ng v n..................................................... 26
4.1.2 Trình
h c v n c a ng i
c ph ng v n ............................................ 27
4.1.3
Lao ng trong gia ình ........................................................................ 27
4.1.4
Kinh nghi m làm v n .......................................................................... 28
4.1.5
Tình hình tham gia vào các t ch c oàn th ....................................... 28
4.1.6
Di n tích v n........................................................................................ 29
4.1.7
Di n tích cam ......................................................................................... 30

4.1.8
Tình hình s n xu t cam.......................................................................... 31
4.2 TÌNH HÌNH HO T
NG KHUY N NÔNG TRÊN CÂY CAM T I
HUY N CHÂU THÀNH T N M 2007-2009 ................................................32
4.2.1 ánh giá tình hình khuy n nông c a CBKN t i huy n Châu Thành ....... 32
4.2.2 M c
tác d ng c a các ngu n thông tin n ki n th c làm v n c a
ng i dân ............................................................................................................... 33
4.2.3 M c
hài lòng v nh ng ki n th c giúp ng i dân canh tác có hi u qu
trong s n xu t .......................................................................................................... 34

4.2.4 M c
tác d ng c a nh ng k thu t canh tác m i mà ng i dân ã áp
ng
................................................................................................................. 35
4.2.5 S l n ng i dân trao i v i cán b khuy n nông ................................... 36
4.2.6 Nh ng n i dung mà ng i dân th ng trao i v i cán b khuy n nông 37
4.2.7 Quan h gi a CBKN v i ng i dân ........................................................... 38
4.2.8 S l n t p hu n k thu t c a ng i dân t n m 2007-2009 ..................... 39
4.2.9 Lý do không d t p hu n k thu t .............................................................. 40
4.2.10 Các t ch c m i ng i dân tham d các bu i t p hu n .......................... 41
4.2.11 Nh ng t ch c, cá nhân ng i dân xu t n i dung c n
ct p
hu n
................................................................................................................. 42
4.2.12 Nh ng n i dung ã
c t p hu n trong th i gian t 2007-2009 .......... 43
4.2.13 M c hài lòng v các ph ng pháp t p hu n ...................................... 44

4.2.14 M c hài lòng v tình hình t ch c các bu i t p hu n ........................ 45
4.2.15 M c hài lòng c a nông dân v các l p t p hu n ................................ 46
4.2.16 Nh ng h n ch c a các khóa t p hu n tr c .......................................... 47
4.3 PHÂN TÍCH NHU C U T P HU N C A NG
I DÂN TRONG TH I
GIAN HI N NAY .............................................................................................48
4.3.1 Nh ng khó kh n ng i dân g p ph i khi canh tác cam ............................ 48

ix


4.3.3 Nh ng v n k thu t c n
c t p hu n trong th i gian t i .................. 50
4.3.4 M c
u tiên nh ng v n c n
c t p hu n trong th i gian t i....... 52
4.3.5 Nhu c u v tình hình nh ng bu i t p hu n trong th i gian t i ................. 53
3.3.6 T ng quan pearson gi a các bi n s ........................................................ 56
4.4
XU T NH NG GI I PHÁP
CÔNG TÁC KHUY N NÔNG ÁP
NG
C YÊU C U C A NG
I DÂN ...................................................57
4.4.1 phân tích SWOT tình hình s n xu t cam t i huy n Châu Thành, t nh H u
Giang ................................................................................................................. 57
4.4.2
xu t.......................................................................................................... 59
CH
NG 5 ..........................................................................................................61

T LU N VÀ KI N NGH ...............................................................................61
5.1 K T LU N .................................................................................................61
5.2 KI N NGH .................................................................................................62
TÀI LI U THAM KH O .....................................................................................64
PH L C 1...........................................................................................................67
PHI U PH NG V N ...........................................................................................67
PH L C 2...........................................................................................................77
DANH SÁCH PH NG V N PRA .......................................................................77

x


DANH SÁCH B NG
ng
2.1
2.2
2.3

Tên b ng

Trang

Di n tích cây n qu t nh H u Giang
nl

17

ng cây n qu t nh H u Giang

18


Di n tích và s n l ng cây có múi phân theo huy n, Th xã
a t nh H u Giang

19

Di n tích tr ng cam theo xã, th tr n c a huy n Châu
Thành

20

4.1

Tu i và gi i tính ng

26

4.2

Lao

4.3

Tình hình tham gia vào các t ch c oàn th c a ng
i thông tin

2.4

ng c a ng


i tr l i thông tin

i tr l i thông tin

27
i tr
29

4.4

Di n tích tr ng cam c a nông h

31

4.5

Tình hình s n xu t cam

32

4.6

Phân tích m c
tác d ng c a các ngu n thông tin cung
p ki n th c cho nông dân

34

c
hài lòng c a ng

canh tác có hi u qu

35

4.7

4.8

4.9
4.10

huy n Châu Thành

i dân v ki n th c giúp ng

M c
tác d ng c a nh ng k n ng canh tác ng
áp d ng
S l n trao

i v i CBKN c a ng

i dung nông dân th

ng trao

i dân

i dân ã


i dân

37

i v i CBKN

4.11

M i quan h gi a ng

4.12

Tình hình t p hu n k thu t cho ng
qua

i dân v i cán b khuy n nông

4.13

Lý do không tham gia t p hu n c a ng

4.14

Nh ng t ch c, cá nhân
c t p hu n

ng

i dân


36

38
39

i dân trong th i gian
40
i dân

41

xu t n i dung c n
43

xi


4.15

Nh ng n i dung t p hu n

44

1.16

Ph

45

4.17


Các hình th c t ch c các bu i t p hu n
hài lòng

4.18

ng pháp t p hu n

c

c ng

i dân
46

hài lòng v các l p t p hu n

47

4.19

Nh ng h n ch c a khóa t p hu n tr

4.20

Nh ng khó kh n ng
tác

i dân g p ph i trong quá trình canh


4.21

Nh ng v n

c t p hu n trong th i gian t i

4.22

c
u tiên nh ng v n
gian t i

4.23

c n

c

48

49

c n

51

c t p hu n trong th i
51

Nhu c u v tình hình nh ng bu i t p hu n trong th i gian

i

52

4.24

Nhu c u v th i

4.25

Nhu c u v tài li u cung c p trong bu i t p hu n

4.26

ng c n

53
54

c t p hu n

54

4.27

Nhu c u v cán b gi ng d y

55

4.28


Nhu c u v

56

4.29

it

m t p hu n

a

m t p hu n

ng quan pearson gi a các bi n s

4.30

Nh ng

xu t v ph

ng pháp gi ng d y c a ng

4.31

Nh ng

xu t nâng cao hi u qu hu n luy n t ng


xii

57
i dân
i dân

59
60


DANH SÁCH HÌNH

Hình

Tên hình

4.1

Bi u

trình

h c v n ng

4.2

Bi u

kinh nghi m làm v


Trang

i tr l i thông tin
n c a ng

27

i tr l i thông

tin

28

4.3

Bi u

di n tích v

n

30

4.4

Bi u

các t ch c m i ng


p hu n

i dân tham d các bu i
42

xiii


DANH SÁCH CH

VI T T T

BVVT: B o v th c v t
CB: Cán B
CBKN: Cán B Khuy n Nông
CLB: Câu L c B
BSCL:
HCT:

ng B ng Sông C u Long
i H c C n Th

GAP: Global Good Agricultural Practice (Th c Hành Nông Nghi p t t)
HND: H i Nông Dân
HPN: H i Ph N
HTX: H p Tác Xã
IPM: Bi n pháp phòng tr d ch h i t ng h p
JICA: Japan International Cooperation Agency (C quan h p tác qu c t Nh t B n)
KIP: Key Informant Panel (Ng


i cung c p thông tin quan tr ng)

MDAEP: Mekong Delta Agricultural Extension Project (D án khuy n nông
ng Sông C u Long)

ng

PAEX: Participatory Extension ( D án khuy n nông có s tham gia)
PRA: (Practicipatory Rural Appraisal)
PTD: Practicipatory Technology Development
SOFRI: Southern Fruit Research Institute (Vi n nghiên c u cây n qu mi n Nam)
SQF: Safe Quality Food (Ch t l

ng an toàn th c ph m)

TOT: Transter Of Technology (Chuy n giao k thu t)
TTKN: Trung Tâm Khuy n Nông
VVOB: C quan h tr k thu t và h p tác phát tri n
WTO: World Trade Oranization (T Ch c th

xiv

ng m i th gi i)


CH

NG 1

U

1.1

TV N

ng b ng sông C u Long ( BSCL)
c bi t n là v a lúa l n nh t n c, là
ngu n cung c p l ng th c chính cho c n c, bên c nh ó cây n trái c ng là th
nh l n c a BSCL. V i di n tích cây n trái 282.000 ha, chi m 36,4% di n tích
cây n trái c a c n c. S n l ng trái cây
BSCL cung c p cho nhu c u c a các
nh thành trong c n c mà còn xu t kh u sang m t s qu c gia và châu l c trên
th gi i nh Hoa K , Châu Âu… Trái cây ang d n kh ng nh v th c a mình
trong s phát tri n kinh t
BSCL.
u Giang là t nh trung tâm ng b ng sông C u Long, th xã t nh l V Thanh
cách thành ph H Chí Minh 240 km v phía tây nam; phía b c giáp thành ph C n
Th ; phía nam giáp t nh Sóc Tr ng; phía ông giáp sông H u và t nh V nh Long;
phía tây giáp t nh Kiên Giang và t nh B c Liêu. Là m t t nh còn non tr v a tách ra
Thành ph C n Th n m 2004. H u Giang n m bên b h u ng n sông H u,
thu c khu v c b i t phù sa c a châu th sông C u Long, t ai màu m , l i có
ngu n n c ng t h u nh quanh n m, nên r t thu n l i i v i s n xu t nông
nghi p. V i t ng di n tích 160.058,69 ha trong ó di n tích t nông nghiêp là
139.338 ha, di n tích cây n qu là 21.800 ha. và di n tích cây cam b i là 7.296
ha, v i s n l ng là 63.861 t n/n m.
Theo báo nông nghi p (2009) trong nhóm cây n trái có múi vùng BSCL thì cây
cam sành gi v trí hàng u v t t c các m t: di n tích, s n l ng và giá tr hàng
hóa.Tuy nhiên, hi n nay tình hình s n xu t cam sành nói riêng, các loài cây n qu
có múi nói chung c a nhi u t nh Nam b ang b gi m sút nghiêm tr ng do b nh
vàng lá (bao g m c vàng lá do greening và vàng lá do th i r ) gây h i n ng n mà
ch a có thu c phòng tr h u hi u. Nhi u vùng cam sành l n có nguy c b xóa s

hoàn toàn; m t s nhà v n do thua l ã b hoang hóa v n cây không ch m sóc;
ts v

n cam sành khác ang b ch t b

1

tr ng cây n qu khác.


t qu kh o sát s b c a Vi n Nghiên c u cây n qu mi n Nam (SOFRI) t i các
nh vùng BSCL m i ây cho th y tình hình nhi m b nh greening r t cao, nhi u
n cây có t l b nh t 60-100% khi n cây b ch t khô. Không ch b nh vàng lá
mà còn nhi u lo i sâu b nh khác nh : sâu v bùa, sâu c thân… ang hoành hành
trên di n tích cây có múi
a bàn huy n nói riêng và BSCL nói chung làm nh
ng l n n n ng su t và s n l ng. Tình tr ng s n xu t manh mún, ch t l ng
không ng nh t, qu n lý sau thu ho ch còn y u kém d n n giá tr th ng ph m
a cây có múi b h th p, không tránh kh i b th ng lái ép giá.
Tình hình sâu b nh di n ra ph c t p, s n xu t manh mún kém hi u qu d n n ch t
ng trái không cao và không ng u nên không bán
c giá cao d n n tình
tr ng th ng lái ép giá. ó là th c tr ng di n ra trên cây cam t i H u Giang và khu
c BSCL nói chung và huy n Châu Thành nói riêng. Th c tr ng y v n ang
di n ra mà nguyên nhân chính ó là do ng i dân thi u ki n th c v k thu t, th
tr ng. Trong quá trình công nghi p hóa hi n i hóa hi n nay xã h i ang t ng
c phát tri n, khoa h c k thu t
c a vào s n xu t, s n xu t nông nghi p
ng òi h i ng i dân ph i có trình
và k n ng cao h n và nhu c u v khuy n

nông c a ng i dân c ng t ng lên. Tuy nhiên công tác khuy n nông còn h n ch c
th là trình
cán b còn ch a cao, ch a th áp ng th a áng cho ng i dân, l c
ng cán b còn quá m ng, ngu n kinh phí ho t ng h n h p nên vi c ti p c n
i ng i dân
n m b t nhu c u v nâng cao n ng l c tr ng cam còn h n ch .
Chính vì th
tài: “ ánh giá nhu c u nâng cao n ng l c tr ng cam trong ho t
ng khuy n nông t i huy n châu Thành, H u Giang” ra i là là thích h p và c n
thi t trong hoàn c nh hi n nay c a huy n
h tr cho công tác khuy n nông n m
t nhu c u c a ng i nông dân tr ng cam v công tác khuy n nông
cán b
khuy n nông phát tri n công tác c a h thông qua các ho t ng khuy n nông nh m
giúp nông dân t
c n ng su t cao và t ng thêm thu nh p c i thi n i s ng.
1.2 M C TIÊU NGHIÊN C U
1.2.1

c tiêu chung

ánh giá t ng th nhu c u nâng cao n ng l c v tr ng cam c a ng i dân tr ng cam
huy n Châu Thành t nh H u Giang, góp ph n phát tri n công tác khuy n nông
huy n Châu Thành t nh H u Giang.

2


1.2.2


c tiêu c th

ánh giá hi n tr ng canh tác cây cam trong th i gian hi n nay
ánh giá tình hình ho t ng khuy n nông trên cây cam trong th i gian qua
huy n Châu Thành, t nh H u Giang.
ánh giá nhu c u nâng cao n ng l c tr ng cam c a nông dân tr ng cam t i
ph ng trong th i gian hi n nay.
xu t nh ng gi i pháp và ki n ngh cho ho t
nâng cao n ng l c cho nông dân.

a

ng khuy n nông áp ng nhu c u

1.3 CÂU H I NGHIÊN C U
Câu h i 1:Hi n tr ng canh tác cây cam trong th i gian hi n nay?
Câu h i 2:Tình hình ho t ng khuy n nông trên cây cam trong th i gian qua
huy n Châu Thành, t nh H u Giang ang di n ra nh th nào?
Câu h i 3: Nh ng nhu c u nào v tr ng cam mà ng
c cán b khuy n nông t p hu n?
1.4

IT

NG TH H

Cán b khuy n nông
th c a huy n mình

NG


a ph

ng n m

c tình hình s n xu t cam m t cách t ng

Các nhà khoa h c s d ng báo cáo nh là c s
theo
Nhà ho ch

i nông dân tr ng cam c n

th c hi n các nghiên c u ti p

nh chính sách s d ng nh là c s cho vi c ho ch

1.5 K T QU MONG

nh chính sách

I

Qua nghiên c u này k t qu mong có

c là 1 báo cáo t ng h p g m:

t qu v hi n tr ng s n xu t cam c a ng

i dân trong


a bàn huy n Châu Thành

trong th i gian qua.
t qu v tình hình công tác khuy n nông trong th i qian qua, ánh giá nhu c u
p hu n khuy n nông c a ng i dân tr ng cam t i huy n Châu Thành.
xu t gi i pháp
công tác ho t ng khuy n nông có hi u qu h n nh m áp
ng
c nhu c u nâng cao n ng l c c a ng i dân s n xu t cam.

3


CH

NG 2

C KH O TÀI LI U
Trong ch ng này,
tài th o lu n nh ng l c kh o t ng quát tình hình ho t ng
khuy n nông và tình hình s n xu t và tiêu th cây n trái và cây có múi t nh H u
Giang. Trong ph n ho t ng khuy n nông nêu nh ng n i dung chính c a ngh nh
56 và ngh nh 02 c a chính ph v khuy n nông khuy n ng Vi t Nam và nh ng
qui nh m i có trong Ngh nh 02 c a chính ph , ch ng c ng nêu vai trò và
nh ng ph ng pháp thông tin khuy n nông, tóm t c ho t ng và nh ng thành t u
t
c c a công tác khuy n nông Vi t Nam, c th là ho t ng khuy n nông t i
a bàn nghiên c u là huy n Châu Thành, nh ng khó kh n tr ng i c a công tác
khuy n nông hi n nay. Ch ng c ng khái quát tình hình s n xu t và tiêu th cây n

qu và c th là cây cam t i t nh H u Giang và t i huy n Châu Thành. Bên c nh ó
th y rõ hi n tr ng công tác khuy n nông cho ng i dân tr ng cam t i huy n Châu
Thành, m c dù công tác khuy n nông huy n Châu Thành c ng góp ph n t ng
ng su t và thu nh p c a ng i dân tuy nhiên hi u qu mang l i ch a cao, cây cam
gia t ng nhanh v m c di n tích và tr thành cây tr ng ch l c c a a ph ng thì
nhu c u t p hu n k thu t canh tác cam t ng. Tuy nhiên công tác khuy n nông
không áp ng
c nhu c u t p hu n nâng cao n ng l c cho ng i dân do thi u
CBKN và ch a có nghiên c u v nhu c u t p hu n c a ng
p hu n ào t o thích h p.
2.1 TÌNH HÌNH HO T
2.1.1 N i dung Ngh
nông, khuy n ng .
2.1.1.1 Ngh

i dân

có k ho ch

NG KHUY N NÔNG
nh s 56 và Ngh

nh 02 c a Chính ph v khuy n

nh s 56/2005/N -CP

Theo TTKNKNQG (2005), Ngh nh s 56/2005/N -CP c a Chính ph v khuy n
nông, khuy n ng ban hành ngày 26/4/2005 v i nguyên t c: Xu t phát t nhu c u
a ng i s n xu t và yêu c u phát tri n nông nghi p, thu s n; T o s liên k t ch t
ch gi a nhà qu n lý, nhà khoa h c, nhà doanh nghi p v i ng i s n xu t và gi a

ng i s n xu t v i nhau; Xã h i hóa ho t ng khuy n nông, khuy n ng ; Dân ch ,
công khai, có s tham gia t nguy n c a ng i s n xu t; Các ho t ng khuy n

4


nông, khuy n ng ph i phù h p và ph c v chi n l c phát tri n nông nghi p và
nông thôn, u tiên vùng sâu, vùng xa, vùng c bi t khó kh n, vùng s n xu t hàng
hoá ph c v cho yêu c u xu t kh u. V i n i dung thông tin tuyên truy n; b i
ng, t p hu n và ào t o; Xây d ng mô hình và chuy n giao khoa h c công ngh ;
v n và d ch v ; h p tác qu c t v khuy n nông, khuy n ng . Trong ngh nh có
quy nh chính sách h tr ng i s n xu t: Ng i s n xu t
c tham gia và th c
hi n các n i dung khuy n nông, khuy n ng quy nh t i Ch ng II c a Ngh nh
này; Nhà n c có ch m sóc nh m h tr cho ng i s n xu t tham gia tr c ti p
khuy n nông, khuy n ng theo các n i dung sau: 1)
c tham d các l p b i
ng, t p hu n, ào t o, tham quan, h i ngh , h i thi, h i th o
nâng cao ki n
th c, k n ng s n xu t, qu n lý kinh t trong nông nghi p, lâm nghi p, thu s n và
ngành ngh nông thôn; 2)
c h tr kinh phí xây d ng mô hình trình di n áp
ng các ti n b k thu t, chuy n giao khoa h c công ngh v nông nghi p, thu
n và ngành ngh nông thôn; B Tài chính ch trì, ph i h p v i các B : Nông
nghi p và Phát tri n nông thôn, Thu s n h ng d n ch m sóc h tr cho ng i s n
xu t. U ban Nhân dân các t nh, thành ph tr c thu c trung ng c n c
u ki n
th c a t ng a ph ng quy t nh m c h tr c th . Ngh nh có chính sách
tr ng i s n xu t tuy nhiên ch a có quy nh c th m c h tr .
2.1.1.2 Ngh


nh 02/2010/N -CP v khuy n nông

Theo TTKNKNQG (2010), N m 2010, Chính ph ban hành ngh nh 02/2010/N CP thay th Ngh nh 56/2005/N -CP v i n i dung: i d ng, t p hu n và ào
o; Thông tin tuyên truy n; Trình di n và nhân r ng mô hình; H p tác qu c t v
khuy n nông. Theo nguyên t c ho t ng c a Ngh nh nh n m nh nguyên t c phát
huy vai trò ch
ng, tích c c và s tham gia t nguy n c a nông dân trong ho t
ng khuy n nông mà trong Ngh nh 56/2005 ch a
c p. Bên c nh ó Ngh
nh 02/2010 c ng quy nh c th m c
h tr c a t ng thành ph n: Nông dân
n xu t nh , nông dân thu c di n h nghèo
c h tr 100% chi phí tài li u và
100% chi phí i l i, n khi tham d ào t o;Nông dân s n xu t hàng hóa, ch
trang tr i, xã viên t h p tác và h p tác xã, công nhân nông, lâm tr ng
c h tr
100% chi phí tài li u và 50% i l i, n khi tham d ào t o; Doanh nghi p v a và
nh tr c ti p ho t ng trong các l nh v c nêu t i kho n 1
u 1 Ngh nh này
c h tr 50% chi phí tài li u khi tham d ào t o. u tiên ào t o cán b khuy n
nông là n , là ng i dân t c thi u s ; Ng i ho t ng khuy n nông h ng l ng
ngân sách nhà n

c

c h tr 100% chi phí v tài li u và n i , khi tham d

5



ào t o; Ng i ho t ng khuy n nông không h ng l ng
c h tr 100% chi
phí v tài li u, i l i, n và n i khi tham d ào t o. Nhà n c h tr 100% kinh
phí thông tin tuyên truy n v ho t ng khuy n nông cho các t ch c, cá nhân có d
án thông tin tuyên truy n
c c p có th m quy n phê duy t. Nhà n c h tr
100% kinh phí t ch c h i thi, h i ch , tri n lãm, di n àn khuy n nông
cc p
có th m quy n phê duy t…
2.1.2 Vai trò c a công tác khuy n nông
2.1.2.1 Vai trò chuy n giao các ti n b khoa h c k thu t
Có công ngh s n xu t nông nghi p m i ch a ph i là
u ki n
trong vi c nâng
cao n ng su t n u có m t kho ng cách gi a công ngh m i v i vi c ng i nông dân
n d ng nó vào th c t . D ch v thông tin k thu t nông nghi p c n
c hình
thành trên n n t ng có s
u t c a Nhà n c nh m t o k t n i gi a n i cung c p
công ngh m i v i ng i ng d ng. Ng i nông dân không s n lòng áp d ng k
thu t m i vào th c t b i: Không bi t ho c không hi u v k thu t m i, không có
n ng l c
th c hi n, không
c ch p nh n v m t tâm lý, v n hóa và xã h i,
không
c thích nghi, không kh thi v kinh t và không s n có
u ki n
áp
ng.

ng i nông dân áp d ng k thu t m i, ph i b ng m i cách giúp cho chính
n thân h th y
c r i ro n u không áp d ng k thu t m i hi u rõ nh ng l i ích
có
c t vi c áp d ng k thu t m i trong nông nghi p ( inh Phi H ,2008). Vi c
a nh ng ti n b khoa h c k thu t t nhà nghiên c u n ng i dân và h ng
n ng i dân áp d ng nh th nào
có
c hi u qu kinh t ó là nhi m v c a
khuy n nông. Ho t ng khuy n nông v i nh ng ph ng pháp a d ng, thích h p
tác ng làm thay i cách nhìn c a nông dân, khuy n khích, tr giúp h
ng
u v i nh ng khó kh n trong vi c áp d ng công ngh m i nh m nâng cao thu nh p
và phát tri n b n v ng nông nghi p. Theo b tr ng B Nông nghi p và Phát tri n
nông thôn: “ Công tác chuy n giao ti n b k thu t cho nông dân mà nòng c t là l c
ng khuy n nông gi vai trò quan tr ng nh t là trong vi c a các gi ng m i có
hi u qu kinh t cao vào s n xu t.” M c khác, khuy n nông c ng giúp nông dân
nâng cao n ng su t, ch t l ng s n ph m, t o b c t phá trong s n xu t nông
nghi p (Phan Thành Khôi, 2006). M c tiêu c b n c a khuy n nông là làm th nào
nông nghi p phát tri n, nông thôn phát tri n nh m nâng cao i s ng kinh t , v n
hóa và xã h i nông thôn trong công cu c xóa ói và gi m nghèo. Ch ng h n nhi u

6


ch ng trình d án v an ninh l ng th c các n i,
vùng xa
c coi tr ng ( Nguy n V n Long, 2006).

c bi t khuy n nông vùng sâu


Theo Phan Thành Khôi (2006) ng i nông dân ti p c n nh ng ti n b khoa h c k
thu t qua nhi u kênh khác nhau: Khuy n nông; các ch ng trình d án nhà n c;
các tr ng vi n; doanh nghi p; và các t ch c n c ngoài qu c t tài tr … Th
nh ng qua kênh khuy n nông là quan tr ng nh t. Theo nh n nh c a y viên h i
ng ch
o ch ng trình qu c t tài tr nghiên c u chuy n giao công ngh phát
tri n nông thôn Vi t Nam: “Kênh khuy n nông là kênh chuy n giao k thu t công
ngh có ý ngh a r t thi t th c i v i ng i nông dân, là c u n i ti p nh n các công
ngh ti n b do các vi n nghiên c u, các tr ng i h c
xu t và th c hi n ch c
ng vô cùng quan tr ng là h ng d n và ph bi n
ng i dân h c h i và làm
theo (Phan Thành Khôi, 2006). Ngoài ra, khuy n nông giúp nông dân l a ch n và
áp d ng nh ng ti n b k thu t m i phù h p v i
u ki n a ph ng mình, nông
mình. Ng c l i, qua quá trình nông dân áp d ng nh ng sáng t o k thu t m i
mà các nhà khoa h c, c quan nghiên c u khoa h c bi t nên nghiên c u nh ng gì
cho phù h p v i s n xu t ( Nguy n V n Long, 2006)
Qua t p hu n và ào t o ã gi i quy t
c khó kh n v ng m c trong s n xu t và
i d ng ki n th c khoa h c k thu t ph c v s n xu t c a nông dân, t o u ki n
cho nông dân bi t áp d ng các ki n th c khoa h c k thu t vào canh tác nh m y
nh s n xu t, nâng cao n ng su t và t ng thu nh p. B ng các ho t ng c a mình
nh : xây d ng mô hình trình di n, t p hu n và h i th o, thông tin, h i thi và tôn
vinh nông dân gi i, thành l p các câu l c b khuy n nông… Khuy n nông ã góp
ph n nâng cao n ng su t, ch t l ng nông s n và nâng cao
c trình
tay ngh
a ng i dân ( Phan Thành Khôi, 2006)

Theo b nông nghi p và phát tri n nông thôn thì trong th i gian qua h u h t các
ch ng trình khuy n nông ã t p trung vào vi c chuy n giao các ti n b khoa h c
thu t m i cho ng i dân góp ph n nâng cao trình dân trí, trình
k thu t s n
xu t a n n s n xu t nông nghi p manh mún nh l d n tr thành n n s n xu t
hàng hóa, t p trung có hi u qu kinh t và tính c nh tranh cao (TTKNKNQG,
2005).
2.1.2.2 Vai trò t o m i liên k t nông dân, h tr s n xu t và t ng c
p tác trong c ng ng

7

ng s


Ngoài vai trò chuy n giao các ti n b khoa h c k thu t n v i ng i dân khuy n
nông còn có vai trò quan tr ng ó là t o m i liên k t gi a ng i dân trong c ng
ng v i các t ch c chính quy n, oàn th và các ngành có liên quan.
Theo Phan Thành Khôi (2006) khi chuy n sang kinh t h gia ình nông thôn có
phân hóa, nhi u h gia ình s n xu t r t thành công do có trình
nh n th c và
thu t canh tác cao có ngu n l c v tài chính và nhân l c… tuy nhiên c ng có
nhi u h làm n kém hi u qu , do trình
nh n th c kém, ít ti p c n v i nh ng ti n
khoa h c k thu t d n n cu c s ng khó kh n. Khuy n nông ã t o m i liên k t
gi a nông dân s n xu t gi i v i m i ng i nông dân nh t là nh ng nông dân s n
xu t kém trong c ng ng. Chính nh m i liên k t nh ng ng i nông dân s n xu t
kém có c h i h c h i kinh nghi m và áp d ng vào mô hình canh tác c a mình h p
lý. Chính vì th khuy n nông coi tr ng t ch c các h i ngh , h i th o, tham quan
c t p, t ch c các câu l c b khuy n nông… Nh ng vi c làm ó ã liên k t nông

dân, t ng c ng h p tác, h tr s n xu t (Nguy n V n Long, 2006).
Khuy n nông không hi u qu n u ho t ng n c vì ho t ng khuy n nông
mang tính c ng ng. Th c hi n m t n i dung nào ó c n có s ph i h p ch t ch
a m i c p, m i ngành, m i oàn th . Khuy n nông có vai trò là c u n i trong m i
“liên k t b n nhà” trong công tác khuy n nông, có tác d ng nâng cao k t qu s n
xu t nông nghi p. M i tác ng c a nhà n c, nhà khoa h c c ng nh nhà doanh
nghi p c ng u tác ng n nông dân thì s n xu t m i có hi u qu . Nông dân là
nhân t bên trong quy t nh, còn khuy n nông là nhân t bên ngoài r t quan tr ng
(Nguy n V n Long, 2006).
Khuy n nông giúp nông dân nâng cao nh n th c trong quá trình s n xu t sao cho
hi u qu và phù h p v i
ng l i lãnh o c a Nhà n c. Ng c l i thông qua c u
i khuy n nông ng và Chính ph hi u
c tâm t nguy n v ng c a ng i dân,
nh ng nhu c u b c xúc c a nông dân trong s n xu t, cu c s ng và phát tri n nông
thôn (Nguy n V n Long, 2006)
2.1.2.3 Vai trò trong vi c giúp nông dân ti p c n v i th tr

ng

Thách th c l n nh t c a nông nghi p Vi t Nam th i k h u WTO chính là kh n ng
nh tranh. Chính vì th khuy n nông ph i giúp nông dân nh n bi t trong c ch
kinh t h i nh p nh hi n nay nên s n xu t cái gì, s n xu t nh th nào, và th
tr ng tiêu th s n ph m…(Nguy n V n Long, 2006)

8


Vì không có ki n th c, không
c ào t o bài b n nên h u h t nông dân v n s n

xu t theo kinh nghi m, vi c v n d ng các ki n th c k thu t c ng tr nên khó kh n.
Và bài h c nhãn ti n v s manh mún, t t ng b o th liên t c di n ra nh ng
không ph i ai c ng th y. ó là tình tr ng nông dân
xô mua t nuôi cá tra, ba sa
vì giá bán lúc ó r t cao; h không hi u, n u c làm
t s x y ra tình tr ng d i
ch , r t giá. Ti p n là p khúc “b lúa, tr ng mía” ho c "b mía, nuôi tôm"... ã
tr thành “chuy n th ng ngày” nhi u vùng s n xu t. Th nh ng nhi u nông dân
n “theo uôi th tr ng”. Th y cây, con gì có giá là h
xô tìm gi ng nuôi
tr ng. Nguyên nhân c a tình tr ng này có nhi u nh ng cái c t lõi nh t là do không
có trình , thi u hi u bi t nên nông dân ch th y cái l i tr c m t mà không bi t
n h u qu v sau. Nhi u chuyên gia cho r ng, n u nông dân
c ào t o, h s
bi t nên s n xu t lúc nào và khi nào ph i d ng và s n xu t bao nhiêu thì
cho th
tr ng. H c ng s ý th c
c m i liên k t s n xu t, g n v i các t ch c ngh
nghi p... trong khi nhu c u liên k t s n xu t, kinh doanh c a nông dân là có th t và
ngày càng l n. Bên c nh ó, nhu c u thông tin v giá c , th tr ng, h tr bán
hàng, công ngh b o qu n, óng gói bao bì.... c a nông dân ang ngày càng t ng
nh ng ch a
c quan tâm, áp ng y . Khuy n nông ph i liên k t ng i nông
dân v i th tr ng, cung c p cho ng i dân nh ng ki n th c v th tr ng, ph i tìm
hi u th tr ng, và cho ng i dân bi t nên s n xu t cái gì, s n ph m s n xu t nh
th nào và s d ng ra sao, tiêu th nh th nào, bán
2.1.3 Nh ng ph

âu, s l


ng và giá c …

ng pháp thông tin khuy n nông

Theo Phan Thành Khôi (2006) ph ng pháp thông tin khuy n nông, bên c nh
ph ng ti n thông tin i chúng còn có ph ng pháp ti p xúc cá nhân và ti p xúc
nhóm.
2.1.3.1 Ph
ây là ph

ng pháp thông tin

i chúng

ng pháp khuy n nông thông qua các ph

ng ti n truy n thông

i

chúng ph bi n nh ng thông tin c n thi t n nhi u ng i. Khi s d ng ph ng
pháp truy n thông i chúng cùng các ph ng pháp khác thì hi u qu khuy n nông
t cao h n. Các ph ng ti n truy n thông i chúng g m các n ph m ( t p chí,
tài li u b m), thông tin báo chí, truy n thanh, truy n hình, tri n lãm…
Các n ph m là nh ng tài li u
c in trình bày v i hình th c m t t p chí có khi
bao g m m t ch
l n hay m t
tài riêng bi t d i hình th c m t t b m.
Ph ng ti n thu n l i

áp ng nh ng yêu c u thông tin, t ng c ng phóng s ,

9