A- LỜI MỞ ĐẦU

Ngày nay, nền kinh tế Việt Nam đang phát triển một cách rõ rệt, đời sống
của con người cũng được cải thiện. Điều này đã làm nảy sinh nhiều những nhu
cầu trong cuộc sống đời thường của họ. Nhu cầu được vui chơi giải trí , được
mua sắm , giao lưu… và thú vui ẩm thực hiện nay đang là một xu hướng được
rất nhiều người quan tâm. Nó không chỉ có vai trò duy trì sự sống của loài người
mà cũng góp phần quan trọng trong việc đem lại sức khoẻ cho con người . Mặc
dù thế vẫn có đa số những người coi nhẹ việc ăn uống đúng cách gây tổn hại
trực tiếp đến sức khoẻ của chính mình. Vậy tại sao họ lại không chú trọng gì
mấy đến ăn uống một cách khoa học để nâng cao cả thể chất lẫn tinh thần của
mình?
Với khối lượng một bài tiểu luận gồm 12 trang , em xin được phân tích vai
trò của ăn uống đối với sức khoẻ của cộng đồng thông qua các cặp phạm trù mà
đặc biệt là cặp : “nguyên nhân và kết quả” .

1


B:PHẦN TRIỂN KHAI
I. Cơ sở lí luận chung về cặp phạm trù nguyên nhân – kết quả:
Để có thể hiểu một cách chính xác cặp phạm trù này ta đi tìm hiểu một số vấn
đề liên quan đến chúng.
1.Đầu tiên ta phải biết phạm trù là gì và các tính chất của nó:
Phạm trù là những khái niệm chung nhất , phản ánh những mặt, những thuộc
tính, những mối liên hệ cơ bản và phổ biến của các sự vật hiện tượng thuộc một
lĩnh vực nhất định của hiện thực.
Như vậy ở tất cả các môn khoa học chuyên ngành đều có các phạm trù nói lên
những định luật , những qui luật phản ánh những đặc điểm đặc thù riêng của
môn khoa học đó như vật lí học các phạm trù năng lượng , khối lượng… sinh
học có các phạm trù di truyền, biến dị… Nhưng khác với các phạm trù đó , các

phạm trù của phép duy vật biện chứng ( của triết học ) là những khái niệm
chung nhất, phản ánh những mặt, những thuộc tính, những mối liên hệ phổ biển
nhất . Không phải chỉ của một lĩnh vực nào của thực, mà của toàn bộ thế giới
hiện thực nói chung .
Khi nói đến phạm trù thì dù nó là phạm trù của triết học hay của các bộ môn
khoa học khác chúng đều có những đặc điểm , tính chất chung.

2


a)Những hoạt động của con người luôn gắn liền với thực tiễn và cũng nhờ
thực tiễn con người khái quát ra các phạm trù vì vậy nguồn gốc của các phạm
trù là thực tiễn
b)Các phạm trù khoa học được hình thành bằng con đường khái quát hoá ,
trìu tượng hoá , xong đó là sự phản ánh , sự khái quát hoá , trìu tượng hoá những
mặt , những thuộc tính , những mối liên hệ vốn có của sự vật và hiẹn tượng.
Chính vì vậy mặc dù hình thức tồn tại của nó là chú quan, nhưng nội dung của
nó vẫn mang tính khách quan .
c)Thế giới khách quan luôn luôn vận động, phát triển liên hệ và chuyển hoá
lẫn nhau, nó tồn tại độc lập với ý thức của con người các phạm trù cũng phải
vận động phát triển. Vì thế các phạm trù của phép biện chứng duy vật không
phải là một hệ thống đóng kín bất biến , mà cùng với sự phát triển của khoa học,
nó ngày càng được bổ sung bằng những phạm trù mới.
2.Cặp phạm trù nguyên nhân – kết quả
Một câu hỏi đặt ra là cặp phạm trù là gì ? Xin trả lời là cặp phạm trù có mối
liên hệ qua lại , biện chứng không thể tách rời nhau. Nó bao giờ cũng là một thể
thống nhất gắn bó . Không có một hình thức nào lại không chứa đựng nội dung
và không có một nội dung nào lại không tồn tại trong mình một hình thức nhất
định.
Bây giờ ta nói về cặp phạm trù nguyên nhân kết quả.

* Nguyên nhân đó là sự tác động lẫn nhau giữa các mặt trong một sự vật
hoặc giữa các sự vật với nhau gây ra những sự biến đổi nhất định. Kết quả là
những biến đổi xuất hiện do tác động lẫn nhau của các mặt trong một sự vật
hoặc giữa các sự vật với nhau.

3


Một kết quả phải do nhiều nguyên nhân gây ra vì vậy khi xem xét phân tích kết
quả ta phải tìm ra chính xác những nguyên nhân gây ra kết qủa đó mới có những
cái nhìn khách quan về một sự vật hiện tượng. Vậy có những nguyên nhân nào
cần phải xem xét tìm hiểu:
+ Nguyên nhân tác động cùng chiều tác động ngược chiều: nguyên nhân tác
động cùng chiều là những nguyên nhân có tác động tích cực, ảnh hưởng tốt đến
quá trình hình thành kết quả , còn nguyên nhân tác động ngược chiều là những
nguyên nhân có ảnh hưởng xấu, tiêu cực đến sự xuất hiện của kết quả.
+ Nguyên nhân bên trong và nguyên nhaan bên ngoài: nguyên nhân bên
trong là sự tác động qua lại giữa những mặt, những yếu tố trong cùng một sự vật
hiện tượng. Nguyên nhân bên ngoài là sự tác động giữa các mặt, các sự vật hiện
tượng với nhau.
+ Nguyên nhân chủ yếu và thứ yếu
+ Nguyên nhân khách quan , nguyên nhân chủ quan.
Vì nguyên nhân có mối liên hệ biện chứng nên ta thấy rằng nguyên nhân
sinh ra kết quả. Vì vậy nguyên nhân bao giờ cũng có trước kết quả, còn kết quả
bao giờ cũng xuất hiện sau khi nguyên nhân đã xuất hiện. Tuy nhiên không phải
sự nối tiếp nào trong thời gian của các hiện tượng nào cũng đều biểu hiện mối
liên hệ nhân quả. Vì vậy hki nói về mối liên hệ nhân quả mà chỉ nói đến tính
liên tục nối tiếp nhau về thời gian thì chưa đủ. Cái phân biệt giữa mối liên hệ
nhân quả với sự liên hệ nối tiếp nhau về mặt thời gian là ở chỗ giữa nguyên
nhân và kết quả còn có mối quan hệ sản sinh, quan hệ trong đó nguyên nhân

sinh ra kết quả.

4


Trong thực tế , mối liên hệ nhân quả biểu hiện phức tạp. Một kết quả có thể
do nhiều nguyên nhân và một nguyên nhân có thể sản sinh ra nhiều kết quả.
Sự phối hợp tác động của nhiều nguyên nhân đòi hỏi chúng ta phải phân tích
tính chất, vai trò của từng loại nguyên nhân đối với kết quả cũng như sự liên
hệ , ảnh hưởng lẫn nhau của các nguyên nhân đó. Nếu các nguyên nhân tác
động lên sự vật theo cùng một hướng thì chúng sẽ gây lên ảnh hưởng cùng
chiều với sự hình thành kết quả. Ngược lại, nếu những nguyên nhân khác
nhau tác động lên sự vật theo những hướng khác nhau thì chúng sẽ làm suy
yếu,thậm trí tiêu diệt tác dụng của nhau .Nguyên nhân sinh ra kết quả nhưng
khi xuất hiện, kết quả không giữ vai trò thụ động đối với nguyên nhân mà nó
có ảnh hưởng ngược lại nguyên nhân. Sự ảnh hưởng đó có thể theo hướng
tích cực hoặc tiêu cực
3.ý nghĩa phương pháp luận:
Mối liên hệ có tính khách quan , không có một sự vật _ hiện tượng nào
trong thế giới vật chất tồn tại mà không có nguyên nhân. Có những nguyên nhân
mà bây giờ con người chưa phát hiện ra nhưng rồi nó sẽ được tìm ra. Mối quan
hệ nhân quả trang bị cho con người quan điểm đúng đắn về những sự vật _ hiện
tượng tồn tại trong thế giới.
Một sự vật_ hiện tượng có thể do nhiều nguyên nhân sinh ra, chúng có vị trí
khác nhau trong việc sinh ra kết quả. Nên trong hoạt động thực tiễn chúng ta cần
phân loại nguyên nhân bên trong hay bên ngoài, trực tiếp hay gián tiếp… đồng
thời phải nắm được những nguyên nhân tác động cùng chiều hay khác chiều để
tạo ra sự tích cực lớn và hạn chế nguyeen nhân gược chiều. Chúng ta phải biết

5



khai thác, vận dụng các kết quả đã đạt được để nâng cao nhận thức và tiếp tục
thúc đẩy sự vật phát triển.
II.Sau đây là những vấn đề thực tiễn với chủ đề ăn uống với sức khoẻ cộng
đồng có liên quan đến cặp phạm trù nguyên nhân kết quả.
1.Trước hết hãy xem thế nào là ăn uống?
“Ăn uống” theo quan niệm triết học thì là một loại vật chất có tác động qua
lại với ý thức của con người. Còn trong thực tế nó là một phần của cuộc sống
giúp con người có thể duy trì sự tồn tại của mình. Không những vậy , ăn uống
có phương pháp còn là liều thuốc quý giá giúp con người có thể cải thiện được
tình hình mà tinh thần cũng thêm hưng phấn làm cho cuộc sống tươi đẹp hơn.
2)Ăn uống đúng cách và tác dụng của nó:
Nếu như ăn uống có vai trò như vậy đối với cuộc sống của loài người thì ăn
uống như thế nào mới là đúng cách?
*Chúng ta đều biết rằng để có năng lượng hoạt động cho cả một ngày thì
con người phải có 3 bữa ăn chính là bữa sáng , bữa trưa , bữa tối. Một bài báo
đã viết: “Trong quá trình sống và lao động, cơ thể con ngưòi thường xuyên phải
tiêu hao năng lượng. Năng lượng của con người do thức ăn cung cấp cho cơ thể.
Hoá năng của thức ăn sẽ được chuyển thành nhiệt năng để duy trì thân nhiệt,
thành cơ năng để đảm bảo hoạt động và lao động, thành điện năng để duy trì
luồng điện sinh vật”.
Như vậy , có thể thấy rằng ăn đủ 3 bữa một ngày là vô cùng quan trọng.
Không nên bỏ bữa mà cũng không nên thêm bữa. Song không phải là chỉ có ăn
mà cũng không phải là không ăn. Có người chỉ ăn đủ 3 bữa theo hình thức mà
không nghĩ gì về mặt tinh thần. Ăn không chỉ đơn thuần là vị giác mà nó còn

6



được kết hợp với hầu hếta các giác quan: thính giác , xúc giác…Ăn đủ 3 bữa
một ngày đã quan trọng nhưng thành phần ăn gồm có những gì còn cần phải chú
trọng hơn. Bởi các chất dinh dưỡng cấu trúc nên cơ thể con người không phải là
những vật liệu cố định mà thường xuyên được thay thế đổi mới. Cho nên trong
mỗi bữa ăn cần có sự thay đổi món ăn. Chế độ ăn phù hợp làm cho ta không quá
béo, cũng không quá gầy, lượng mỡ trong máu không cao, không thấp giúp nâng
cao thể trạng. Ta biết rằng sức khoẻ của con người có được là nhờ vào sự kết
hợp của ăn uống, phòng và chữa bệnh, làm việc, học tập, nghỉ ngơi hợp lí. Vì
vậy ăn uống đúng cách là “ăn” bằng tất cả các giác quan để đem lại cho người
thưởng thức cảm giác thật sự thoải mái tác động tích cực đến sức khoẻ của con
người.
*Ăn uống đúng cách để có sức khoẻ tốt có thể nói là mối quan hệ biện
chứng giữa nguyên nhân và kết quả . Theo định nghĩa thì “nguyên nhân là sự tác
động lẫn nhau giữa các mặt trong một sự vật hoặc giữa các sự vật với nhau gây
ra những biến đổi nhất định ở sự vật đó” còn “kết quả là những biến đổi xuất
hiện ở sự vật do nguyên nhân tạo ra” . Song một nguyên nhân sinh ra nhiều kết
quả và một kết quả cũng có nhiều nguyên nhân: ở đây sức khoẻ chính là kết quả
mà được tác động bởi nhiều nguyên nhân , do ăn uống tốt, kết hợp với nghỉ ngơi
, hoạt động thể thao, lao động trí óc hay chân tay…Để có được kết quả đó, ngày
nay rất nhiều nhà khoa học đã bắt tay vào tìm hiểu thành phần dinh dưỡng có
trong thực phẩm để phát hiện ra nhữngnguyên nhân cả về mặt tích cực lẫn tiêu
cực, bên trong hay bên ngoài có ảnh hưởng đến sức khoẻ của con người. Vì vậy
từ đó mà biết cách hạn chế, tác động của những mặt tiêu cực phát huy những
mặt tích cực để có được kết quả sau ngày càng cao hơn. Ăn uống đầy đủ chất

7


dinh dưỡng đã giúp con người có một sức khoẻ tốt, làm việc tốt hơn và một xã
hội khoẻ mạnh với một nền kinh tế phát triển là điều tất nhiên. Đó là kết quả mà

ai cũng đều muốn có .
3) Những suy nghĩ sai lệch về việc ăn uống và hậu quả
Theo như vai trò của ý thức với vật chất đã nói: “sau khi ra đời ý thức thông
qua các hoạt động thực tiễn của con người tác động trở lại vật chất rất to lớn
trên hai mặt tích cực và tiêu cực”
+Tác động tích cực ý thức đúng hướng dẫn con người hoạt động đúng sẽ
thúc đẩy cho các sự vật phát triển nhanh chóng.
+Tác động tiêu cực ý thức sai hướng dẫn con người hoạt động sai dẫn tới
chỗ phá hoại hoặc kìm hãm sự phát triển các sự vật.
Như vậy, nếu ý thức của con người đi theo mặt tích cực thì cũng sẽ cho một
kết quả tích cực và ngược lại. ý thức của con người về việc ăn uống cũng vậy có
nhiều người nghĩ rằng ăn uống không có gì quan trọng. Khi họ ăn chỉ là để cho
qua cái cảm giác của mình, còn những lúc không có thời gian có thể họ không
cần ă. Những ý nghĩ sai lầm này cũng chính là nguyên nhân khiến cho tình trạng
sức khoẻ của họ giảm sút . Một bài báo đã viết: “trong xã hội ta hiện nay, một
lớp người khá giả ăn quá nhiều chất bổ béo, sinh phát phì và mắc nhiều bệnh
nguy hiểm: tim mạch, bệnh gút , đái tháo đường.. nhưng vẫn thèm ă nhằm thoả
mãn cái ham muốn và hy vọng kéo dài tuổi thọ, hậu quả trái lại đau đớn suốt
ngày đêm lười biếng và chán nản.
Lớp người nghèo ăn không đủ lại mắc những bệnh khác do suy dinh dưỡng,
làm việc không có hiệu quả, thu nhập thấp nên thiếu ăn suôtư đời mong ăn no
mà không được.” Đây có lẽ cũng là những nguyên nhân gây cho ta phải suy

8


nghĩ. Đối với những người khá giả, ăn nhiều chất sinh ra béo phì thì lại không ý
thức đến việc ăn uống của mình, ăn vào chỉ để thoả mãn ham muốn dẫn đến kết
quả là mắc những căn bệnh hiểm nghèo. Song cũng có những người béo phì
muốn giảm cân nặng của mình nhanh chóng đã tìm đến việc ăn kiêng, nhịn ăn

hay những biện pháp khác như các loịa thuốc hay đến các trung tâm thẩm mỹ.
Họ không hề ý thức được tình trạng nguy hiểm của các biện pháp đó mà chỉ
muốn giảm cân nhanh chóng trong khi họ lười vạan động. Đó là một trong
những nguyên nhân tác động ngược chiều dẫn đến kết quả hoàn toàn ngược lại
về tình trạng sức khoẻ. Ngược với những người mắc bệnh béo phì là những
người quá gầy. Họ lại muốn mình béo lên nên có thể ăn bất cứ thứ gì mà họ nghĩ
là giúp mình tăng cân và vào bất cứ lúc nào. Những ý thức sai lầm không khoa
học đó đã khiến cho cân nặng của họ không những không được cải thiện mà còn
làm giảm sức khoẻ của họ.Lại nói đến chế độ ăn kiêng mà hiện nay rất nhiều
người phụ nữ đang thực hiện. Họ đã bỏ rất nhiều thức ăn tốt cho cơ thể và sức
khoẻ trong các bữa ăn làm năng lượng trong cơ thể của họ giảm ảnh hưởng đến
thói quen sinh hoạt hàng ngày và tâm tính của họ.Những chất béo có mỡ là họ
bỏ qua mà không hề biết rằng chỉ cần có một chế độ phù hợp thì những chất đó
sẽ giúp cho cơ thể họ rất nhiều. Ta biết rằng có nhiều nguyên nhân khác nhau và
được sinh ra trong những hoàn cảnh khác nhau , có nguyên nhân tác động cùng
chiều , ngược chiều , nguyên nhân bên trong và bên ngoài, thứ yếu và chủ yếu,
khách quan và chủ quan. Nhưng dù là nguyên nhân nào nếu ta biết cách cải
thiện nó thì vẫn cho ta một kết quả tốt.
4)Biện pháp nâng cao chất lượng ăn uống đối với sức khoẻ

9


Với một số nguyên nhân và kết quả nêu trên vậy làm thế nào để thu được
kết quả tốt nhất? Sau đây là một số biẹn pháp chủ yếu:
-Không chỉ ăn uống về mặt vật chất mà còn ăn uống cả về mặt tinh thần,
Bắt đầu một ngày mới với những khối lượng công việc đang chờ đợi ở phía
trước con người sẽ bước vào ngày mới dó với tinh thần sảng khoái, tràn trề sức
sống, không ngại bất cứ rào cản nào để hoàn thành công việc hay chỉ uể oải ,
chân tay rụng rời , tinh thần không còn chút sức lực, làm việc gì cũng thất bại?

Tất cả tuỳ thuộc vào việc ăn uống . Nếu ăn uống đầy đủ để bổ sung năng lượng
cho cơ thể, nếu mỗi bữa ăn chúng ta đều cảm nhận và thưởng thức một cách
ngon miệng từ các giác quan , từ màu sắc, từ hương vị mà chúng ta nhìn thấy tư
những món ăn đó thì sức khoẻ và tinh thần của chúng ta ngày càng tốt hơn. Và
thức ăn phù hợp chính là hòn đá tảng của sức khoẻ.
Ngày nay, hiểu được tầm quan trọng của việc ăn uống, rất nhiều những nhà
khoa học đã rầy công nghiên cứu để có thể tìm ra những chất dinh dưỡng có lợi
nhất cho sức khoẻ con người. Và để tất cả mọi người đều có thể nắm rõ và vận
dụng cho mình, hiện nay đã được phổ biến rộng rãi qua các phương tiện thông
tin như: internet; tivi; báo chí. Một số những tờ báo như “văn hoá nghệ thuật ăn
uống” là một loại hình truyền bá rõ nhất về ăn uống đối với sức khoẻ. Nó đã
được các bác sĩ, các nhà khoa học đưa ra nhiều lời khuyên tốt nhất cho sức
khoẻ của con người. Theo một trong những bài báo đã nói: “ biết giữ mình ,
điều đầu tiên là biết ăn biết uống. Một xã hội biết ăn , biết uống là một xã hội
văn minh, sáng tạo. Một xã hội tham ăn say sưa suốt ngày sẽ mất sức sáng tạo là
suy yếu.” Như vậy, ăn uống không chỉ là để ăn uống mà còn phải biết .

10


Đây mới chỉ là 2 trong số rất nhiều những nguyên nhân để có kết quả tốt.
Những nguyên nhân này đã được nghiên cứu rõ ràng tuân theo tính khách quan
của mối liên hệ nhân quả trong nhận thức và hành động của con người. Vì thế
để có kết quả cao người ta đã cố gắng tìm ra nhiều nguyên nhân có tính chất và
vai trò khác nhau để có thể phát huy những nguyên nhân tốt và loại bỏ những
nguyên nhân xấu đồng thời biến kết quả đạt được thành nguyên nhân mới cho
những kết quả tốt hơn vì ta biết rằng không +có nguyên nhân nào là nguyên
nhân đầu tiên và cũng không có kết quả nào là kết quả cuối cùng.

C. PHẦN KẾT LUẬN:

Việt Nam ta hiện nay với việc mở cửa nền kinh tế thị trường đòi hỏi một
nguồn lao động mới sáng tạo hơn và năng lực hơn đó là nguồn chất xám mà
chúng ta cần nuôi dưỡng, phát triển. Qua đó có thể thúc đẩy quá trình công
nghiệp hoá hiện đại hoá. Vẫn là những con người nối tiếp nhau từ thế hệ này
sang thế hệ khác không mấy đổi mới song sự đổi mới chính là bắt nguồn từ trí
tụê mà trí tuệ lại bắt nguồn từ sức khoẻ và quan trọng là quá trình ăn uống khoa
học . Vì thế ăn uống đúng cách là một yếu tố cơ bản để cải thiẹn sức khoẻ của
con người . Nó cũng là một loại hình nghệ thuật đặc biệt và cần phải được tìm
hiểu một cách kĩ lưỡng . Ngày nay con người đang hướng tới một thế giới

11


không bệnh tật, một thế giới khoẻ mạnh vậy chúng ta hãy bắt đầu tư những bữa
ăn.

12