I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

HÀ TH NGÂN
tài:
"

N LÝ VÀ TÌNH HÌNH S

THU

D NG

A BÀN XÃ C L NG-HUY
- T NH THÁI NGUYÊN "

KHÓA LU N T T NGHI

H

o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Khoa h c môi

Khoa

: Môi

Khóa h c

: 2011 - 2015

ng

ng


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

HÀ TH NGÂN
tài:
"
THU

N LÝ VÀ TÌNH HÌNH S

D NG

A BÀN XÃ C L NG-HUY
- T NH THÁI NGUYÊN "

KHÓA LU N T T NGHI

H

o
Chuyên ngành
L p
Khoa
Khóa h c
ng d n

Thái Nguy

IH C

: Chính quy
: Khoa h c môi
ng
: K43 - KHMT (N03)
: Môi
ng
: 2011 - 2015
: TS. Nguy n Chí Hi u


i

L IC

Th c t p t t nghi p là m

n c n thi t và h t s c quan tr ng c a

m


sinh viên ti p c n v i th c t , nh m c ng c

và v n d ng nh ng ki n th

ng.

c s nh t trí c a Ban giám hi

ng, Ban ch nhi m khoa

th c t p t i UBND Xã C L ng-huy
T
L

-

c t p t t nghi p.
u, em xin bày t lòng bi

c t i:

Ban giám hi

i h c Nông Lâm Thái Nguyên.

Ban ch nhi m khoa và t p th th
t

và dìu d t em trong su t quá trình th c t p.

o và toàn th các cán b công nhân viên c a UBND xã C

L

u ki

em trong su t quá trình th c t p t

c bi t em xin chân thành c
th

quan tâm, ch

ng d n : TS. Nguy n Chí Hi

.
o t n tình c a

em trong su t quá

trình th c hi n và hoàn thành khóa lu n t t nghi p.
Cu i

cg

và t o ni m tin cho em trong quá trình h c t p, nghiên c u c
th i gian th c hi

tài nh ng l i c


t.

Xin chân thành c
m 2014
Sinh viên

Hà Th Ngân


ii

DANH M C CÁC B NG

B ng 2.1. B ng phân lo

c c a thu c tr d ch h

nh

c a T ch c Y t th gi i (WHO) ......................................................8
B ng 2.2. B ng phân lo
B ng 2.3. B ng phân lo
ng v

c c a thu c tr d ch h i theo WHO............8
c thu c BVTV

c c n ghi trên nhãn theo WHO ...................................9

B ng 4.1. Các lo i thu

B

ng thu

B

ng thu

Vi t Nam và các hi n

c s d ng nhi

a bàn xã.............39

i dân s d ng trong v

.....40

i dân s d ng trong v

2014 - 2015 .......................................................................................41
B ng 4.4 K t qu

u tra, ph ng v

i dân v vi c ch n th i ti t và

ng gió khi phun thu c BVTV.....................................................42
B ng 4.5 K t qu


u tra, ph ng v

i dân v

u ki

mb o

s c kh e khi phun .............................................................................44
B ng 4.6 K t qu

u tra, ph ng v

i dân v vi c s d ng b o h

ng.............................................................................................45
B ng 4.7 K t qu

u tra, ph ng v

i dân v cách pha thu c

BVTV................................................................................................46
B ng 4.8 K t qu

u tra, ph ng v

i dân v th

m s d ng


thu c BVTV......................................................................................46
B ng 4.10 K t qu

u tra, ph ng v

i dân v cách x lý bao bì

thu c BVTV sau khi s d ng ...........................................................48
B ng 4.11 K t qu

u tra, ph ng v n v

c

iv i

hành vi v t bao bì hóa ch t b a bãi..................................................49
B ng 4.12 K t qu

u tra, ph ng v

i dân v nguyên nhân c a

vi c v t bao bì thu c BVTV b a bãi................................................50


iii

B ng 4.13 K t qu


u tra, ph ng v

thu

i dân v cách x

ng

a sau s d ng. ...................................................51

B ng 4.14 K t qu

u tra, ph ng v

i dân v các tri u ch ng khi

s d ng thu c BVTV........................................................................52
B ng 4.15 K t qu

u tra, ph ng v

B ng 4.16 K t qu

u tra, ph ng v

i dân v m t s b

ng g p........53


i dân v hi n tr ng môi

t khu v c nghiên c u.........................................................55
B ng 4.17 K t qu

u tra, ph ng v

i dân v hi n tr ng môi

c, không khí t i khu v c nghiên c u ..............................55
B ng 4.18 K t qu

u tra, ph ng v

i dân v hi n tr ng h sinh

ng ru ng .................................................................................56
B ng 4.19 K t qu

u tra, ph ng v

ho
B ng 4.20 K t qu

i dân v m

ng d n s d ng thu c BVTV
u tra, ph ng v

thu c BVTV


tham gia các
..............58

i dân v công tác qu n lý
...............................................................58


iv

DANH MUCÁC HÌNH

Hình 4.1. T l thu c BVTV s d

i v i các lo i cây tr

2014-2015.........................................................................................41
Hình 4.2. T l

i dân ch n th i ti t phun thu c BVTV...........................43

Hình 4.3. T l v

c

i v i hành vi v t bao bì thu c

BVTV. ..............................................................................................49
Hình 4.4. T l


i dân có các tri u ch ng khi s d ng thu c BVTV........52

Hình 4.5. T l m t s b

ng g p

i dân .....................................54


v

DANH M C CÁC C M T
BVTV
HST
BNNPTNN

VI T T T

B o V Th c V t
: H Sinh Thái
: B Nông Nghi p Phát Tri n Nông Thôn

WHO

: T Ch c Yt Th Gi i

HCN

: Hóa Công Nghi p


HTX

: H p Tác Xã

FAO

: T Ch

HTXNN
VSV
UBND

n Th c Th Gi i

: H p Tác Xã Nông Nghi p
: Vi Sinh V t
: U Ban Nhân Dân

Q

: Quy t

nh

CP

: Chính ph


vi


M CL C

PH N 1: M

U.......................................................................................... 1

1.1. Tính c p thi t c
1.2. M

tài .......................................................................... 1
uc

tài................................................................... 2

1.2.1. M c tiêu chung ................................................................................. 2
1.2.2. M c tiêu c th ................................................................................. 2
1.3. Ý ngh a c

tài.................................................................................... 3

1.4.Yêu c u c

tài .................................................................................... 3

Ph n 2: T NG QUAN TÀI LI U ................................................................. 4
khoa h c c

tài ....................................................................... 4


lý lu n ..................................................................................... 4
pháp lý .................................................................................... 6
2.2. Gi i thi u chung v thu c BVTV........................................................... 7
2.2.1. Phân lo

c c a thu c BVTV ................................................... 7

2.2.2. Vai trò c a thu c BVTV................................................................... 9
2.2.3.M t s
2.3. Nh ng v

mc

d ng thu c BVTV............................ 11

chung v thu c BVTV................................................... 11

2.3.1. Công tác qu n lý và s d ng thu c BVTV trên th gi i ................ 11
2.3.2. Công tác qu n lý và s d ng thu c BVTV t i Vi t Nam. .............. 14
ng c a thu c BVTV t

ng và h sinh thái .................. 22

2.4.1.

ng c a thu c BVTV t

2.4.2.

ng c a thu c BVTV t


c ........................ 24

2.4.3.

ng c a thu c BVTV t

ng không khí ................ 24

ng c a thu

t và vi sinh v

t .................. 23

n cây tr ng ...................................... 24

2.4.5.

ng c a thu

2.4.6.

ng c a thu c BVTV t

iv

ng v t ............... 25
ch. .................................. 26



vii

PH N 3:

NG, N

U..27

ng, ph m vi nghiên c u ............................................................ 27
ng nghiên c u ..................................................................... 27
3.1.2. Ph m vi nghiên c u ........................................................................ 27
m và th i gian nghiên c u......................................................... 27
m nghiên c u....................................................................... 27
3.2.2. Th i gian nghiên c u ...................................................................... 27
3.3. N i dung nghiên c u............................................................................. 27
m nghiên c u....................................................................... 27
3.4.2. Ph

p tài li u, s li u th c p và t ng h
o sát th

giá .. 28

a....................................................... 28

u tra ph ng v n .................................................... 28
ng h p s li u.................................... 28
...................................................................... 29
PH N 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N .......................... 30

u ki n t nhiên, kinh t - xã h i c a xã C L ng............................ 30
u ki n t nhiên, tài nguyên thiên nhiên..................................... 30
4.1.2. Th c tr ng phát tri n kinh t - xã h i ............................................. 33
n tr ng s d ng thu c BVTV t i xã C L ng Huy n Phú
- T nh Thái Nguyên. .......................................................................... 38
4.2.1. Kh

ng thu

i dân s d ng ................................. 38

4.2.2. Cách s d ng thu c BVTV............................................................. 42
4.2.3. Th

m s d ng thu c BVTV .................................................... 46

4.2.4. Ngu n g c c a thu c BVTV .......................................................... 47
c BVTV sau khi s d ng .. 48
4.3

ng c a thu c BVTV t i s c kh
ng c a thu c BVTV t i s c kh e c

ng. .. 51
i dân ................ 51


viii

ng c a thu c BVTV t


ng..................................... 55

n lý vi c s d ng thu c BVTV. ........................ 57
xu t m t s gi i pháp nh m nâng cao hi u bi

i dân, nâng

cao hi u qu công tác qu n lý và s d ng thu c BVTV. ............................ 59
4.5

i pháp qu n lý.......................................................................... 59

4.5.2. Gi i pháp x lý................................................................................ 60
PH N 5: K T LU N VÀ KI N NGH ..................................................... 62
5.1. K t lu n ................................................................................................. 62
5.2. Ki n ngh ............................................................................................... 63
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 65


1

PH N 1
M

1.1. Tính c p thi t c

U

tài


c ta là m

c ph n l

chi m kho ng 70%, di

ng b ng canh tác nông nghi p

t nông nghi

n th

m hi n nay là 9 tri u

t tr

c nhu c u ngày

c bùng n dân s , cùng v
nghi p hóa ngày càng m

hóa và công

i ch còn m t cách duy nh t là thâm canh

ng cây tr ng. V

u ki n khí h u nhi


i nóng và

c ta thu n l i cho s phát tri n c a cây tr ng nông nghi

ng r t

thu n l i cho s phát sinh, phát tri n c a sâu b nh, c d i gây h i mùa màng.
Do v y vi c s d ng hóa ch t b o v th c v

phòng tr sâu h i,

d ch b nh b o v mùa màng, gi v

th c qu c gia v n là m t

bi n pháp quan tr ng và ch y u. Cùng v i phân bón hóa h c, thu c BVTV là
y u t r t quan tr

b

c qu c gia. Các hóa ch t

thu c b o v th c v t, thu c tr
nh

c s d ng r ng rãi

c ta t

u


n nay, thu c BVTV v n g n li n v i ti n b s n

xu t công nghi p, quy mô, s
100 lo i thu

ng, ch ng lo
d ng

c ta. Ngoài m t tích c c c a thu c

BVTV là tiêu di t các sinh v t gây h i cây tr ng, b o v s n xu t, thu c tr
sâu còn gây nhi u h u qu nghiêm tr
ng ru ng, tiêu di t sâu b
chim chóc, ph n t
nghi
tán theo gió gây ô nhi

qu n th sinh v t trên
ch), tiêu di

i

a thu c b o v th c v t trên các s n ph m nông
c b m t, ng
ng,

t, di chuy
ng t i s c kh


c ng m, phát
i.


2

Vi c l m d ng và thói quen thi u khoa h c trong b o qu n và s d ng thu c
BVTV c

ng r t l

thi u hi u bi

ng. Nhi u nhà nông do

c hi

ab

thu c BVTV theo ki u phòng ng

d ng

nh k v a t n kém l i tiêu di t nhi u loài có

ích, gây kháng thu c v i sâu b nh, càng làm cho sâu b nh h i phát tri n thành d ch
ng thu

cs d


ô nhi m

ng trong s n xu t nông nghi p
v

c các nhà khoa h c, nhà b o

ng (BVMT) quan tâm. Tuy nhiên, th c tr ng này ngày càng tr m tr ng
nn

u các bi n pháp và ch tài c th .

Vì v

c các bi n pháp kh c ph c tình tr ng l m d ng

thu c BVTV hi n nay thì vi c tìm hi u hi n tr ng và s hi u bi t c

i

dân v vi c s d ng thu c BVTV trong s n xu t nông nghi p t i xã C L ng
nói riêng và

Vi t Nam nói chung là r t quan tr ng.

Xu t phát t nh ng yêu c u th c t
giám hi
s

cs


ng ý c a Ban

ng, ban ch nhi

i

ng d n c a th y giáo Nguy n chí Hi u, em ti n hành th c hi

"

n lý và tình hình s d ng thu

xã C L ng-Huy

tài :
a bàn

- T nh Thái Nguyên ".

1.2. M

uc

tài

1.2.1. M c tiêu chung
-

d ng thu c b o v th c v t trên cây tr ng chính


t i Xã C L ng.
1.2.2. M c tiêu c th
- Tình hình s n xu t nông nghi p toàn xã.
-

n tr ng s d ng thu c BVTV c

i dân t i khu v c

nghiên c u.
-

bao bì thu c BVTV và ô nhi m môi

trý ng do thu c BVTV t n lýu t i khu v c nghiên c u.


3

-

xu t ra các bi n pháp nh m gi m thi u ô nhi m do

thu c BVTV, nâng cao ý th

u qu công

tác qu n lý thu c BVTV t
1.3. Ý ngh a c a


tài

Ý ngh a h c t p và nghiên c u khoa h c
- Nâng cao ki n th c k

c kinh nghi m và rút ra bài

h c kinh nghi m th c t ph c v cho công tác sau này.
- V nd

c các ki n th

c t p vào nghiên c u.

Ý ngh a th c ti n
c hi n tr ng s d ng thu c BVTV t i xã C L ng.
c nh n th c c

i dân khi s d ng thu c BVTV

trong s n xu t nông nghi p.
ng c a thu

i v i s c kh e con

i và h sinh thái (HST).
n xét ban
ng c a thu


u v tình hình s d ng thu c BVTV và m

iv

ng t i xã.

ng d n nông dân s d ng thu c BVTV m t cách h p lý, góp
ph n gi m chi phí dùng thu c, b o v

ng s ng và s c kh e c

i

dân nông thôn.
T

xu

c các bi n pháp qu n lý và s d ng thu c

BVTV m t cách phù h p.
Nâng cao nh n th c, tuyên truy n và giáo d c v b o v
1.4.Yêu c u c

tài

- S li u thu th p ph i có tính chính sác, khách quan, trung th c.
- Nh ng

xu t ph i có tính kh thi, phù h p v i th c tr ng c


- N

c th c tr ng s d ng thu c BVTV t i xã C L ng.

ng


4

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U
khoa h c c

tài

lý lu n
M t s khái ni m và thu t ng liên quan
* Khái ni m v

ng

ng: là h th ng các y u t v t ch t t nhiên và nhân t o có tác
i v i s t n t i và phát tri n c
kho n 1, lu t b o v

i và sinh v

u 3,


ng Vi t Nam 2014)

Thu c b o v th c v t (BVTV)( Nguy n Tr n Oánh và cs (2007), Giáo trình
s d ng thu c BVTV, nhà xu t b n Nông Nghi p, Hà N i)

nh ng ch

hay

c là

c có ngu n g c t t nhiên hay hóa ch t t ng h

b o v cây tr ng và nông s n, ch ng l i s phá ho i c a sinh v t gây h

n

tài nguyên th c v t. Nh ng sinh v t gây h i chính g m nhi u nhóm khác
nhau, g i theo tên nhóm sinh v t gây h
h i, thu c tr b

c tr

tr sâu

tr b

Thu c BVTV bao g m c nh ng ch t có tác d

ng


cây tr ng, ch t kích thích cây tr ng, ch t làm r ng và khô lá ho c các ch t
c hay sau thu ho

m b o s n ph m không b

i trong khi

chuyên ch hay b o qu n.
* Khái ni m v ch
- Ch

c

c(Lê Huy Bá 2008)

: là b t c ch t nào có th gây ra các hi u

ng x u, th m chí gây t
* Khái ni m v
m

i, sinh v t và h sinh thái.
c tính

c tính 6 : Là kh
ng nh

c
chia ra các d ng:


c c a m t ch

nh c a ch
c c a m t ch

iv

sinh v t

n Bách khoa Vi t Nam:
iv

sinh v

c


5

c c p tính: Nguy c p có th ch t t c th i, ng n h
li

ng cao ho c n

iv i

hóa ch t, thoát ch

không khí, kí hi u LD50 (letal dosis 50), bi u th

1 kg tr

c h i ra

ng ch

iv i

có th gây ch t 50% cá th v t thí nghi

chu t ho c th ). N u ch

cl nv

c, hay

c kí hi u LC50 (letal concentration 50) bi u th
trong 1m3 không khí ho
cm

sinh v t

ng di n): ch kh

-

ng nh
cm

xâm nh


sinh v t.
ng 6 :

c, là li

c trong
iv

ng nh

nh c a ch t

sinh v t khi chúng
ng ch

c c n thi

ng nh

* Khái ni
-

c c a m t ch

c

cc

cm


ch

nh c a ch

c: bi u th m

- Li

c (mg)

c quái thai, d d ng.

c tính): là kh

c
m

ng ch

c c p tính càng cao.

t bi

-

c)

c có th gây ch t 50% cá th thí nghi m.


LD50 và LC50 càng th p ch ng t
, kh

ng là

c (tính b ng mg hay g)

sinh v t.

ng c a thu c b o v th c v t.

ng c a thu c b o v th c v t là ph n còn l i c a h p ch t, các

s n ph m chuyên hóa và thành ph n khác có trong thu c, t n t i trên cây
tr ng, nông s

c sau m t th

u ki n ngo i c n

ng c a thu

có trong 1 kg nông s

ng c a các h s ng và
c tính b ng mg (miligam) thu c

c (mg/kg).
ng thu c BVTV bao g m b t k d n xu t nào c a thu c


n ph m chuy n hóa c a chúng có th
ng có th có ngu n g c t nh ng ch

c cho môi sinh,
t hay

trên b m t v t phun, ph n khác l i b t ngu n t s ô nhi m (bi t hay không
bi

c.


6

Theo tiêu chu n GlobalGap c

ng thu c b o v nông s n

vi t t t là MRL (Maximum Residua Limit) là m t gi i h n t
thu c b o v th c v t (bi u hi n b ng mg/kg), là n
ng thu c có trong m

ng

cao nh t c

s n ph m rau qu mà

ch p nh n.


MRL d a trên d li u GAP và s n ph m cây tr ng và nó ph i th a mãn MRL
m

c tính có th ch p nh

c

* Khái ni m ô nhi

ng
ng: Là s bi

- Ô nhi

không phù h p v i tiêu chu

i c a các thành ph
ng, gây

ng

ng x

i,

sinh v t.
pháp lý
- Lu t B o v

ng c


c c ng hoà xã h i ch ngh a Vi t Nam

s 55/2014/QH13 ngày 23/06/2014.
-

38/2010/TT-BNNPTNT ngày 28/06/2010 c a B

NN&PTNT v vi

nh v qu n lý thu c b o v th c v

1538/BVTV-QLT ngày

ng d

38/2010/TT-BNNPTNT.
-

12/2011/TT-

nh v qu n

lý ch t th i nguy h i.
-

21/2013/TT-BNNPTNT Danh m c thu c b o v th c v t

c phép s d ng, h n ch s d ng, c m s d ng
ki


77/2009/TTc ch

nh v

ng thu c b o v th c v t nh p kh u.
ng d n thi hành pháp l nh v

- Ngh
B o v và Ki m d ch th c v t
- Ngh

Vi t Nam.

nh s

u l B o v th c v t
-CP

trong l nh v c B o v và ki m d ch th c v

nh x ph t vi ph m hành chính


7

- Quy

-BNN c a B NN&PTNT v vi c s


sung m t s

uc

i, b

nh v Qu n lý thu c b o v th c v t ban hành

theo Quy

-BNN ngày 02/10/2006 c a B

ng B

NN&PTNT.
- Quy

nh s

-BNN ngày 02/10/2006 v vi c Ban hành v

nh v qu n lý thu c b o v th c v t.
- Quy

nh s

-TTg ngày 10/8/2006 c a Th

ph phê duy t k ho ch qu c gia th c hi
nhi m h


ng Chính

c Stockholm v các ch t ô

y.

2.2. Gi i thi u chung v thu c BVTV
Ch ng lo i thu c BVTV

d ng

nhi u nh t v n là h p ch t lân h

Vi t Nam r

rh

ct

Theo báo cáo c a B

n II

c tiêu th thu c

c kho ng 1,5 tri u t n, không k m t s
c nh p c ng l

ng. Hi n nay,


ng không nh

ng biên gi i mà chính quy n không th ki m soát

c. Theo

-BNNPTNT

c a

B Nông nghi p và phát tri n nông thôn thì danh m c thu c b o v th c v t
c phép s d ng có 1.643 ho t ch t, danh m c thu c BVTV h n
ch s d ng có 12 ho t ch t, danh m c thu c BVTV c m s d ng có 29 ho t
ch t khác nhau.
2.2.1. Phân lo

c c a thu c BVTV

Các nhà s n xu t thu c BVTV
v

c bi u th

c tính c a t ng lo

i d ng LD50 (Lethal Dose 50) và tính b ng

. Các lo i thu c BVTV


c chia m


8

B ng 2.1. B ng phân lo
c c a thu c tr d ch h i
nh c a T ch c Y t th gi i (WHO)
Tr s LD50 c a thu c (mg/kg)
D ng l ng
Qua mi ng
R

c

20

D ng r n

Qua da

Qua mi ng

40

Qua da

5

10


c

20-200

40-400

5-50

10-100

c trung bình

200-2000

400-4000

50-500

100-1000

> 2000

> 4000

> 500

> 1000

c


(Ngu n: Nguy n Tr n Oánh và cs, giáo trình s d ng thu c BVTV)(3)

LD50. Li u ch

c c n thi t gi t ch t 50% chu t th c nghi m, giá tr

LD50 càng nh , ch ng t ch
- Li u 5mg/kg th tr

nh.
t s gi t u ng hay nh m t.

- Li u 5-50mg/kg th tr

t thìa cà phê.

- Li u 50-500mg/kg th tr
B ng 2.2. B ng phân lo

hìa súp.
c c a thu c tr d ch h i theo WHO
c

Nguy hi m (I)
LD50 qua mi ng
(mg/kg)
LD50 qua da
(mg/kg)
LD50 qua hô h p

(mg/l)
Ph n ng niêm
m cm t
Ph n ng da

ng (II)

C nh báo
(III)

C nh báo
(IV)

< 50

50-500

500-5.000

> 5.000

< 200

200-2.000

2.000-20.000

> 20.000

<2


0,2-2

2-20

> 20

c màng s ng
m t và gây ng a
niêm m c 7 ngày

Gây ng a
niêm m c

Không gây
ng a niêm
m c

M n ng a 72 gi

M n ng a
nh 72 gi

Ph n ng nh
72 gi

Gây h i niêm
m
c màng,
s ng m t kéo dài

> 7 ngày
M n ng a da kéo
dài

(Ngu n: Nguy n Tr n Oánh và cs, giáo trình s d ng thu c BVTV) 9


9

B ng 2.3. B ng phân lo
ng v
Nhóm
c

Ch

Nhóm
cI

R

c thu c BVTV Vi t Nam và các hi n
c c n ghi trên nhãn theo WHO
V ch
màu

chéo trong hình thoi
vuông tr ng
Ch th p chéo
c cao

trong hình thoi
Vàng
vuông tr ng
ng chéo không Xanh
Nguy
li n nét trong hình
c
hi m
thoi vuông tr ng
bi n
Xanh
C n th n Không bi
ng
lá cây

Nhóm
c II

Nhóm
c III

c

LD50 i v i chu t (mg/kg)
Qua mi ng
Qua da
Th
Th
Th r n
Th r n

l ng
l ng
50

200

100

400

> 50 500

> 2002.000

> 100 1.000

> 4004.000

>2.000 > 1.000
3.000

> 4.000

> 3.000

> 4.000

500 2.000
> 2.000


> 1.000

(Ngu n: Nguy n Tr n Oánh và cs, giáo trình s d ng thu c BVTV) 9
2.2.2. Vai trò c a thu c BVTV
n có hi u qu s phá ho i c a nhi u d ch h
d ng hàng lo t nh ng bi n pháp k thu t riêng r
i

thu t, v t

c bi

n nay vai trò

c a thu c BVTV là không th ph nh
tr ng trong vi c b o v s n xu

t vai trò r t quan
c, th c ph

cho dân s

ng

Vi t Nam vai trò c a thu c BVTV

c ng th hi n rõ. Di n tích canh tác lúa 1995 là 6,7 tri
tri

u ha (theo t ng c c th ng kê, 2013) [4] . S

i do di n tích tr

là m t trong nh ng nhân t
Nam t m

. Thu c BVTV

mb

t

c nh p kh u g

c xu t kh u g

th gi

pt

th gi i v xu t kh u g o sau
g

ng th 3
ng th 2

(theo FAO, 2012) [3]. Trong m

n tích tr ng lúa b gi m do chuy n d

u cây tr ng, chuy n



10

d

u kinh t nông nghi p song s

ng lúa v

xu t kh u g o theo k ho ch, do các ti
ik

m b o cho vi c

n xu t ngày m t nhi u,

n công tác gi ng và các bi n pháp BVTV.

C ng theo WTO n u canh tác t t và s d ng thu c h p lý s
s

ng cây tr

d ng thu c BVTV quá m

hi u qu c a các y u t

n ch


ng thu c s d ng và l i ích

không theo t l thu n . Tuy nhiên nhi u nhà khoa h c v n kh

nh vai trò

không th thi u c a thu c BVTV trong s n xu t nông nghi p (theo WHO,
1990) [5]. Thu c BVTV hóa h
canh tr ng tr

n không th thi u trong thâm

a có nhà khoa h c nghiêm túc nào trên th gi i giám d
m không s

d ng thu c hóa h c BVTV (theo Ph

L m,1997) .
m c a thu c BVTV hóa h c.
Chúng ta không th ph nh n s c n thi t c a thu c BVTV trong
s n xu t nông nghi p c

c ta c

c trên th gi i.

u rõ, thu c BVTV n u s d
th

mang l i l i ích thi t


i s n xu
- Tiêu di t d ch h i nhanh, tri

và ch c ch n.

- Trong m t th i gian r t ng n có th s d ng trên di n tích r ng v i các
n r i thu c tiên ti n nh t.
- Ch
thành d
khác không th

c d ch h i, nh t là nh

ng h p d ch h i phát sinh

a nghiêm tr

t cây tr ng mà các bi n pháp

n n i.

- Mang l i hi u qu kinh t cao, b o v

t, giá tr th m m c a

nông s n.
m c a bi n pháp dùng thu c hóa h c trong BVTV
Bên c nh nh
mà thu c BVTV gây ra, có th k


không nh
ng h u qu

n nh ng h u qu


11

- Gây ô nhi

c b u khí quy n,

nm i

sinh v t.
-

ng thu c t
ng x

n ho

ng trong nông s n, th c ph
ng s ng c

c, gây
ng v t khác.

- Hình thành nên tính kháng thu c c a d ch h i, ho c phát sinh nh ng

loài d ch h i m
2.2.3.M t s

.
mc

d ng thu c BVTV

- Nghiêm c m s d ng các lo i thu c BVTV trong danh m c thu c BVTV c m
- s d ng

Vi t Nam, các lo i thu c không rõ ngu n g c, xu t x ; các lo i

thu c không có nhãn ho c có nhãn ch ghi b ng ti ng ný c ngoài.
- S d ng thu

ng d

- S d ng thu c BVTV ph

c ghi trên nhãn thu c.

m b o nguyên t

ng và n

c,
ph i tuân th th i gian

c ghi trên nhãn.

-

cv

sinh v

n h th n kinh làm sinh v t b tê

li t và d n t i t vong.
-T

c qua chu i th

xâm nh p vào

i gây nhi u r i lo n và phát tri n thành b

2.3. Nh ng v

chung v thu c BVTV

2.3.1. Công tác qu n lý và s d ng thu c BVTV trên th gi i
c th k 20 : V

canh tác l c h u, các gi ng cây tr ng có

t th p, tác h i c a d ch h i

b ov


i ta d a

vào các bi n pháp canh tác, gi ng s n có. S phát tri n nông nghi p trông ch
vào s may r i.
Tuy nhiên, t
nh trong tro núi l

ic

ã bi t s d

c và

tr sâu b nh. T th k 19, hàng lo t s ki n


12

,t

i u ki n cho bi n pháp hoá h

i. Benediet Prevest
ng có th di t bào t n m

en

tr b nh ph n tr ng

Erysiphacea h i nho; dung d


nh vôi dùng

tr r p sáp Aspidiotus perniciosush i cam (1881). M

u cho vi c dùng các

ch

r p v y Aonidiella

ki n dùng HCN tr

aurantiih i cam

ng

c dùng tr

Leptinotarsa decemeatas h i khoai tây;

sâu

tr

qu , sâu r ng Porthetria dispr. N a cu i th k 19 cacbon disulfua (CS2)
ch ng chu

ng và các


bi n pháp hoá h c lúc này v

r p Pluylloxera h i nho. Nh
t vai trò ñáng k trong s n xu t

nông nghi p.
T

u th k

làm

c tr d ch h i h

i,

i vai trò c a bi n pháp hoá h c trong s n xu t nông nghi p.

Ceresan - thu c tr n m thu ngân h
nh (1940); r

u tiên (1913); các thu c tr n m

n các nhóm khác. Thu c tr c còn xu t hi n mu n
a th k th k 20). Vi c phát hi n kh

trùng c

t côn


ã m ra cu c cách m ng c a bi n pháp hoá h c

BVTV. Hàng lo t các thu c tr

ó: clo h

1940-1950); các thu c lân h

c cacbamat (1945-1950). Lúc này

i ta cho r ng: M i v

u có th gi i quy t b ng thu c hoá

h c. Bi n pháp hoá h c b khai thác

m ct

a, th

i ta còn hy

v ng, nh thu c hoá h c ñ lo i tr h n m t loài d ch h i trong m t vùng r ng
l n. T cu i nh

ng h u qu x u c a thu c BVTV gây ra cho
c phát hi n. Khái ni m phòng tr t ng

h p sâu b


i.


13

Nh

- 1980: Vi c l m d ng thu c

h u qu r t x

ng d

l i nh ng

n tình tr ng, nhi

trình phòng ch ng d ch h i c a nhi u qu c gia và các t ch c qu c t d a vào
thu c hoá h

ãb s

ng s hãi, không dám dùng thu c BVTV

xu t hi n; th

i cho r ng, c n lo i b không dùng thu c BVTV

trong s n xu t nông nghi p. Tuy v y, các lo i thu c BVTV m i có nhi
i v i môi sinh môi t


thu c tr c m i, các

thu c tr sâu nhóm perethroid t ng h p (1970), các thu c tr sâu b nh có
ngu n g c sinh h

ng sinh h c, các ch

trùng và cây tr ng v n liên t

i u ti

ng thu

c dùng trên

th gi i không nh ng không gi
T nh
tâm

ng.

n nay: V

b ov

c quan

h t. Nhi u lo i thu c BVTV m


ó có nhi u thu c tr

sâu b nh sinh h c, có hi u qu cao v i d ch h
i. Vai trò c a bi n pháp hoá h
thu c BVTV c ng b t d

ng côn

ã

g an toàn v i môi
c th a nh

ng s

i m phòng tr t ng h

c ph bi n

M c dù s phát tri n c a bi n pháp hoá h c có nhi

m,

r ng rãi.
song t ng giá tr tiêu th thu c BVTV trên th gi i và s ho t ch
không ng ng, s ch ng lo i ngày càng phong phú. Nhi u thu c m i và d ng
thu c m

ng liên t c xu t hi n b t ch p các


nh qu n lý ngày càng ch t ch c a các qu
kinh phí ñ

m t lo i thu c m

i v i thu c BVTV và
i ngày càng l n.

ng thu c BVTV tiêu th
gi
thu

c a thu

ng
u

i: Nhi u lo i thu c c , giá r , dùng v

ng l

c v i môi

c thay th d n b ng các lo i thu c m i hi u qu , an toàn
và dùng v

i có giá thành cao.


14


Tuy v y, m

thu

tu thu

u tiêu th các nhóm thu c

phát tri

m canh tác c a t

c.

Theo th ng kê c a T ch c y t th gi
s d

gi i

ng thu c BVTV tr giá 7,7 t

ng 16 t USD,

d ng trên 3 tri u t n ho t ch t thu c BVTV, tr giá kho ng
25 t

c tr c 46%, thu c tr sâu 31%, thu c tr b nh

18%, và 5% là các thu c khác. Kho ng 80% thu c BVTV s n xu

d ng

c phát tri n. Tuy v y, t
phát tri n

s d ng thu c BVTV

-

c

c phát tri n (2-

y u là các thu c tr sâu (chi
xu t kho ng 4,4 tri u t
có s

cs

n nay th gi i s n

i 2.537 lo i thu c BVTV. Nh ng qu c gia

ng, kim ng ch xu t nh p kh u và s d ng thu

ng

u th gi i là Trung Qu c và Hoa K .
2.3.2. Công tác qu n lý và s d ng thu c BVTV t i Vi t Nam.
n pháp hoá h c h

xu t nông nghi p. M

không có v trí trong s n

ng r t nh

n do Pháp qu

c dùng

m ts

n

tr b nh g s t cà phê và Phytophthoracao su và m t

c dùng

tr sâu h i rau. Vi c thành l p T Hoá BVTV (1/1956)

c a Vi n Kh o c u tr ng tr
Vi t nam. Thu c

ánh d u s ra
c dùng l

i c a ngành Hoá BVTV

u trong s n xu t nông nghi p


mi n B c là tr sâu gai, sâu cu n lá l n bùng phát
xuân 1956-1957).

mi n Nam, thu

ông

c s d ng t

1962.

Th i k bao c p(1975-1990): Vi c nh p kh u, qu n lý và phân ph i
thu

c quy n th c hi

ph i thu c cho các t nh theo giá bao c p. B
a

iv

nông nghi p

c phân ph i th ng xu ng HTX nông nghi p.

Ban Qu n tr HTX qu n lý và giao cho t
d ch h i

c nh p r i tr c ti p phân


ng ru

15000 t n thành ph

ng d n xã viên phòng tr

ng thu c BVTV dùng không nhi u, kho ng


15

v i kho ng 20 ch ng lo i thu c tr sâu (ch y u) và thu c tr b
ph n là các thu c

t

ng

a
c cao.

Vi c qu n lý thu c lúc này khá d dàng, thu c gi thu c kém ch

ng

i u ki n phát tri n. Song tình tr ng phân ph i thu c không k p
th

úng ch ng lo


khan hi m gi t o, d
nông dân khô

u, gây tình tr ng

n hi u qu s d ng thu c th p. M
i u ki n l a ch n thu c, thi u tính ch

ng thu
v nn

ng và

l i

ng l m d ng thu c BVTV

phòng tr sâu b

i ta ch bi t d a vào thu c BVTV.

Thu c dùng tràn lan, phun phòng là ph bi
nh k

i

ng phun s m, phun

i, th m chí dùng thu c c vào nh ng th i i m không c n thi t;


tình tr ng dùng thu c sai k thu t n y sinh kh
v ng dùng thu

lo i tr h n m t loài d ch h i ra kh i m t vùng

r ng l n. Thu
kho

i ta còn hy

l i nh ng h u qu r t x

iv

ng và s c

i. Khi nh n ra nh ng h u qu c a thu c BVTV, c ng v i tuyên

truy n quá m c v tác h i c a chúng ã gây nên tâm lý s thu c. T cu i
nh

a th k

ã có nhi u ý ki n

xu t nên h n ch , th m chí

lo i b h n thu c BVTV; dùng bi n pháp sinh h

thay th bi n pháp hoá


h c trong phòng tr d ch h i nông nghi p.
T

n nay: Th

ng thu

b n: n n

kinh t t t p trung bao c p chuy n sang kinh t th t
kinh t

n

c phép kinh doanh thu c BVTV. Ngu n hàng phong phú,

nhi u ch ng lo
thu c, giá c khá

c cung

ng k p th

nh có l

i u ki n l a ch n
ng thu c BVTV tiêu th

u lo i thu c m i và các d ng thu c m i, hi u qu

h
BVTV r ng kh p c

c nh p. M t m
ã hình thành, vi c cung

i phân ph i thu c
ng thu

n nông dân