Đề cương và gợi ý ôn tập môn GDCD 8 Học kì I
năm học: 2012-2013
 Nội dung:
 Ôn lại toàn bộ hệ thống bài tập đã làm.
 Ôn lý thuyết theo câu hỏi:
1.Thế nào là tự lập ? Nêu biểu hiện của tự lập ?
2.Nêu ý nghĩa của tự lập? H/S cần phải làm gì để có tính tự lập.
3.Thế nào là lao động tự giác, lao động sáng tạo?
4.Vì sao trong thời đại hiện nay chúng ta phải lao động tự giác và sáng tạo?
Kể một số việc làm của em thể hiện lao động tự giác và lao ®éng sáng tạo?
5.Trách nhiệm của H/S trong việc rèn luyện lao động tự giác và lao ®éng
sáng tạo?
6.Nêu quyền và nghĩa vụ của cha mẹ, ông bà.
7.Nêu quyền và nghĩa vụ của con, cháu.
 Gợi ý:
1.Tự lập là:
-Tự làm lấy, tự giải quyết công việc của mình, tự lo liệu tạo dựng cho cuộ
sống của mình.
-Không trông chờ, dựa dẫm vào người khác.
*Biểu hiện: -Tự tin, dám đương đầu với những khó khăn thử thách.
-Ý chí nỗ lực phấn đấu, vươn lên trong học tập, công việc ,
cuộc sống.
2. Ý nghiã của tự lập:
-Giúp thành công trong c/s.
-Được mọi người yêu quý kính trọng.
*Trách nhiệm của h/s:
-Phải rèn luyện tính tự lập ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường trong
mọi lĩnh vực.
3.Lao động tự giác, lao động sáng tạo.
* Lao động tự giác: Chủ động khi làm mọi việc không cần ai nhăc nhở,
không cần phải có áp lực từ bên ngoài.

* Lao động sáng tạo: trong qua trình lao động luôn suy nghĩ, cải tiến để
tìm tòi cái mới, tìm ra cách giải quyết tối ưu nhằm không ngừng năng cao
chất lượng,hiệu quẩ lao động.
4.Trong thời đại hiện nay chúng ta phải lao động tự giác và sáng tạo vì:
- Chúng ta đang sống trong thời đại KH-KT phát triển được ứng dụng vào
mọi lĩnh vực của đời sống và trong sản xuất XH. Không tự giác sáng tạo
1


trong học tập lao động thì không thể tiếp cận với sự phát triển của nhân
loại.Chỉ khi nào mỗi người lao động tự giác và lao động sáng tạo thì mới
không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho tất cả mọi người,
míi thực hiện được mục tiêu của Đảng, của dân tộc là : “Dân giàu, nước
mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”.Thực hiện mục tiêu trên là
trách nhiệm của mọi người.
-Thế hệ học sinh, sinh viên, thanh niên là lực lượng chủ yếu trong những
năm thập niên đầu thế kỉ XXI. Đó là những quyết định thực hiện mục tiêu
nhiệm vụ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.Vì vậy đòi hỏi thanh
niên, học sinh, sinh viên ...phải là những người tự giác, sáng tạo trong học
tập, lao động xã hội.
*Hs tù liên hệ.
5.Trách nhiệm hs :
-Phải có kế hoạch lao động tự giác, lao động sáng tạo trong học tập.
-phải tự giác, không nên phải để nh¾c nhở thực hiện nhiệm vụ học tập lao
động.
-Học sinh phải biết sáng tạo, nghĩa là chịu khó suy nghĩ tìm cách cải tiến
trong học tập và lao động.
-Tự giác và sáng tạo là yếu tố góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng học
tập lao động.
-Hs phải rèn luyện hàng ngày về ý thức tự giác và sáng tạo.

6.Trách nhiệm của cha mẹ, ông bà:
- Cha mẹ có quyền và nghĩa vụ:
+ Nuôi dạy con thành những công dân tốt, bảo vệ quyền và lîi Ých hợp
pháp của con.
+ Tôn trọng ý kiến của con.
+ Không được đối xử ngược đãi, xúc phạm con, ép buộc con làm những
điều trái pháp luật, trái đạo đức.
- Ông bà nội, ngoại có quyền và nghĩa vụ :
+ Trông nom chăm sóc, giáo dục cháu.
+ Nuôi dưỡng cháu chưa thành niên hoặc cháu thành niên bị tàn tật
nếu cháu không có người nuôi dưỡng.
7.Quyền và nghĩa vụ của con, cháu:
-Con cháu có bổn phận: Yêu quý, kính trọng, biết ơn cha mẹ, ông bà.
-Có quyền và nghĩa vụ: Chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, ông bà, đặc biệt khi
cha mẹ ông bà ốm đau, già yếu.
-Nghiêm cấm con, cháu có hành vi ngược đãi, xúc phạm cha mẹ, ông bà.
2


Duyệt của BGH
viên lập

Duyệt của tổ chuyên môn

CA DAO, TỤC NGỮ :
( Bài 1 :
- Nói phải củ cải cũng nghe. - Phải
chẳng qua lẽ, khoẻ chẳng qua phép
- Làm người phải đắn phải đo Phải
cân nặng nhẹ, phải dò nông sâu Làm người mà chẳng biết suy Đến

khi nghĩ lại còn gì là thân
( Bài 2 :
- Cây ngay không sợ chết đứng
- Đói cho sạch, rách cho thơm
- Giấy rách phải giữ lấy lề
- Cây ngay bóng thẳng, cây cong
bóng vẹo
( Bài 3 :
- Lời nói không mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau
- Cười người chớ vội cười lâu
Cười người hôm trước hôm sau
người cười
- Kính trên nhường dưới
- Ăn có mời, làm có khiến
( Bài 4 :
- Nói chín thì nên làm mười
Nói mười làm chín kẻ cười người
chê
- Nói lời thì giữ lấy lời Đừng như
con bướm đậu rồi lại bay
- Khôn ngoan chẳng lọ thật thà
- Quân tử nhất ngôn
( Bài 6 :
- Gần mực thì đen, gần đèn thì
sáng
- Chọn bạn mà chơi, chọn nơi mà
ở

Giáo


- Bạn bè là nghĩa tương thân, Khó
khăn, thuận lợi ân cần có nhau.
Bạn bè là nghĩa trước sau, Tuổi
thơ cho đến bạc đầu không phai.
PHÂN BIỆT GIỮA PHÁP LUẬT
VÀ KỈ LUẬT
Pháp luật
- Do nhà nước ban hành
- Bắt buộc mọi công dân tuân theo
- Khi vi phạm : phạt tù, phạt tiền
Kỉ luật
- Do tập thể, tổ chức của cơ quan,
nhà máy, trường học ban hành nội
quy
- Chỉ những người làm trong của
cơ quan, nhà máy, trường học tuân
thủ nội quy nơi đó
- Khi vi phạm : kiểm điểm, khiển
trách ( đuổi học, đuổi việc
( Hành vi thể hiện lối sống liêm
khiết :
+ Làm giàu bằng sức lao động và
tài năng của mình + Không hối lộ,
không làm ăn gian lận + Nhiều
doanh nghiệp trẻ kiên trì phấn đấu
vươn lên, thành đạt làm giàu cho
đất nước ; luôn kiên trì, phấn đấu
vượt lên để đạt được KQ cao trong
công việc

+ Sẵn sàng giúp đỡ người khác khi
họ gặp khó khăn
........................................................
........................................................
3


........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
( Hành vi thể hiện việc tôn trọng
người khác :
- Đi nhẹ, nói khẽ khi vào bệnh
việc
- Cảm thông, chia sẻ khi người
khác gặp điều bất hạnh
- Lắng nghe ý kiến của mọi người
- Lễ phép với ông bà, cha mẹ
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
( Hành vi thể hiện lối sống tự lập :

- Trong học tập :
+ Tự học, tự tìm tòi, nghiên cứu
+ Tự chuẩn bị đồ dùng học tập
- Trong cuộc sống sinh hoạt, lao
động :
+ Giúp đỡ gia đình trong những
công việc hàng ngày
+ Hoàn thành nhiệm vụ được giao
+ Tích cực tham gia vào các hoạt
động của tập thể
........................................................
........................................................
........................................................

........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................
( Hành vi thể hiện việc biết tôn
trọng và hỏi hỏi các dân tộc khác :
- Giao lưu, hợp tác, xây dựng tình
đoàn kết hữu nghị
- Tôn trọng, học hỏi tất cả các dân
tộc
- Tiếp thu có chọn lọc, phù hợp
điều kiện cấp thiết tránh bắt chước
- Tìm hiểu đời sống VH, KT các
dân tộc khác
........................................................

........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
( Hành vi thể hiện tính lao động tự
giác và sáng tạo :
- LĐ tự giác :
+ Tự giác học bài và làm bài +
Nhiệt tình tham gia mọi công việc
ở trường, ở cộng đồng - LĐ sáng
tạo :
+ Cải tiến phương pháp học tập. +
Trao đổi kinh nghiệm học hỏi.
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
4


........................................................
........................................................

........................................................
........................................................

HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN ĐỀ CƯƠNG HỌC KỲ I. MÔN GDCD –

KHỐI 8
I/ CÂU HỎI TỰ LUẬN:
BÀI 1: TÔN TRỌNG LẼ PHẢI
1/ Thế nào là tôn trọng lẽ phải? Tìm một số hành vi biết tôn trọng lẽ
phải và không tôn trọng lẽ phải?
BÀI 3: TÔN TRỌNG NGƯỜI KHÁC
2/ Tôn trọng người khác là gì? Việc làm nào của bản thân thể hiện tôn
trọng người khác?
3/ Vì sao phải tôn trọng người khác? Tìm một số câu ca dao, tục ngữ
thể hiện tôn trọng người khác?
BÀI 5: PHÁP LUẬT VÀ KỈ LUẬT
4/ Pháp luật là gì? Kỉ luật là gì?
5/ Tìm một số hành vi biết tôn trọng pháp luật và thiếu tôn trọng kỉ
luật?
BÀI 6: XÂY DỰNG TÌNH BẠN TRONG SÁNG LÀNH MẠNH
6/ Những biểu hiện như thế nào là tình bạn trong sáng lành mạnh? Tìm
một số câu ca dao, tục ngữ thể hiện tình cảm bạn bè?
BÀI 9: GÓP PHẦN XÂY DỰNG NẾP SỐNG VĂN HÓA Ở KHU
DÂN CƯ
7/ Xây dựng nếp sống văn hóa ở cộng đồng dân cư là như thế nào? Nêu
việc làm của bản thân biết góp phần xây dựng nếp sống văn hóa tại gia
đình?
BÀI 10: TỰ LẬP
8/ Tự lập là gì? Biểu hiện như thế nào thể hiện tính tự lập? Bản thân
mỗi học sinh cần làm gì để có được tính tự lập?
BÀI 11: LAO ĐỘNG TỰ GIÁC, SÁNG TẠO
9/ Lao động tự giác là gì? Lao động sáng tạo là gì? Nêu 3 biểu hiện của
lao động tự giác và 3 biểu hiện của lao động sáng tạo?
II/BÀI TẬP TÌNH HUỐNG:
BÀI TẬP 1: Bố mẹ Tân li hôn, Tân ở với bà nội, Bà vừa già, yếu lại

5


nghèo. Thương bà, Tân bỏ học đi kiếm tiền. Do bị bạn bè xấu rủ rê, Tân
đã lao vào con đường trộm cắp, cướp giật và giờ đây Tân đang ở trại
giam để chờ ngày xét xử của pháp luật.
Theo em:
a. Bố mẹ Tân đã vi phạm điều gì?
b. em là bạn Tân, em sẽ ứng xử như thế nào trước sự rủ rê, lôi kéo của
người khác?
BÀI TẬP 2: Hằng năm, cứ sắp đến Tết Nguyên đán là nhà Tâm lại bận
rộn với việc làm rượu bán ra thị trường. Cả nhà làm việc dưới sự điều
khiển của bố Tâm, từ việc pha chế, đóng chai, dán nhãn mác. Sau
những công đoạn đó, những chai rượu được mang nhãn mác các loại
rượu đã có thương hiệu trên thị trường. Năm nay Tâm đã học lên lớp 8,
đã hiểu đó là việc làm vi phạm pháp luật, nên nói với bố không nên làm
như vậy nữa. Nhưng bố Tâm không nghe Tâm nói, thậm chí con2 mắng
Tâm là “trứng khôn hơn vịt” và cứ bắt Tâm phải làm việc đóng chai,
dán mác giả.
Hỏi:
a/ Theo em, bố Tâm đã có những vi phạm gì?
b/ Tâm phải làm thế nào trong trường hợp này?
BÀI TẬP 3: Nếu người bạn thân của em mắc khuyết điểm, em sẽ lựa
chọn cách ứng xử nào sau đây. Vì sao?
- Bỏ qua như không biết khuyết điểm đó và vẫn chơi thân với bạn như
bình thường
- Xa lánh không chơi với bạn.
- Chỉ rõ cái sai cho bạn và khuyên bạn, giúp đỡ bạn để lần sau không
mắc khuyết điểm đó nữa.
Cần lưu ý:

- Cần tham khảo thêm nội dụng và phần bài tập từ bài 1 đến bài 12 để
thực hiện phần trắc nghiệm đạt hiệu quả tốt nhất. (Hạn chế những bài
ngoại khóa).
- Học sinh tự chia nhóm theo hướng dẫn trên lớp làm các bài tập SGK.
Nếu chưa rõ liên hệ GVBM để được hướng dẫn.
ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN 8
Bài 13:
Thế nào là tệ nạn xã hội ?
Tệ nạn xã hội bao gồm:
6


- Những hành vi sai lệch chuẩn mực xã hội, vi phạm đạo đức và
pháp luật
- Gây hậu quả xấu về mọi mặt
Bài 14:
Trách nhiệm của mỗi công dân trong việc phòng chống nhiễm
HIV/AIDS là gì?
Mỗi chúng ta :
- Cần có hiểu biết đầy đủ về HIV/AIDS
- Không phân biệt đối xử với người bị nhiễm và gia đình họ
- Tích cực tham gia phòng, chống HIV/AIDS
Bài 15:
Trách nhiệm của công dân, học sinh trong việc phòng ngừa tai nạn vũ
khí, cháy, nổ và các chất độc hại là gì?
- Tự giác, tìm hiểu và thực hiện nghiêm chỉnh các qui định phòng
ngừa
- Tuyên truyền, vận động mọi người cùng thực hiện
- Tố cáo những hành vi vi phạm hoặc xúi giục người khác vi
phạm…

Bài 16:
Thế nào là quyền sở hữu?
Quyền sở hữu tài sản của công dân là quyền của công dân ( chủ sở hữu)
đối với tài sản thuộc sở hữu của mình, bao gồm:
- Quyền chiếm hữu
- Quyền sử dụng
- Quyền định đoạt (quan trọng nhất)
Bài 17:
Thế nào là tài sản nhà nước và lợi ích công cộng ?
• Tài sản nhà nước là tài sản thuộc sở hữu toàn dân, do nhà nước
thống nhất quản lí
• Lợi ích công cộng là những phúc lợi, những điều cần thiết có ích
cho mọi người, cho xa hội như các công trình công cộng, công
trình phúc lợi, cầu đường, nhà văn hóa…
Bài 18:
* Quyền khiếu nại là gì?
Quyền khiếu nại là quyền của công dân đề nghị cơ quan, tổ chức, cá
nhân có thẩm quyền xem xét lại các quyết định hành chính, hành vi
7


hành chính, khi có căn cứ cho rằng, quyết định hành chính đó trái pháp
luật, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
* Quyền tố cáo là gì?
Quyền tố cáo là quyền của công dân báo cho cơ quan, tổ chức, ca nhân
có thẩm quyền về hành vi vi phạm pháp luật của bất cứ cơ quan, tổ
chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe doạ gây thiệt hại đến lợi ích
nhà nước, quyaền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức.
Bài 19:
Thế nào là quyền tự do ngôn luận?

quyền tự do ngôn luận là quyền của công dân được tham gia bàn bạc,
thảo luận, đóng góp ý kiến vào những vấn đề chung của đất nước, xã
hội.
Bài 20:
Nội dung Hiến pháp qui định điều gì?
Nội dung Hiến pháp qui định:
- Những vấn đền nền tảng
- Những nguyên tắc mang tính định hướng của đường lối xây dựng,
phát triển đất nước trên mọi lĩnh vực.
Bài 21:
Pháp luật là gì?
Pháp luật là:
- Các qui tắc xử sự chung
- Có tính bắt buộc
- Do nhà nước ban hành và đảm bảo thi hành bằng các biện pháp
giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế.
II/ BÀI TẬP:
Bài tập tình huống:
Bài 15:
A và B tình cờ nhặt được quả bom bi bên lề đường. A nói với B “ chúng
mình mang về đập ra lấy chì, thuốc nổ bán lấy tiền đi”. B không đồng ý
và khuyên ngăn “ Không được làm thế, rất nguy hiểm đến tính mạng”.
A không nghe và cứ đem quả bom bi đó về
Hỏi?
a) Em tán thành ý kiến nào? Vì sao?
b) Nếu em là B em sẽ xử lý như thế nào?
Đáp án:
8



a) Em tán thành với ý kiến của bạn B vì đập ra rất nguy hiểm, có thể
gây hại cho mình và những người xung quanh
b) Nếu em là B em sẽ khuyên A không nên làm vậy, nếu A không
nghe em sẽ báo với người lớn để kịp thời xử lý
Bài 16:
Bình nhặt được một túi xách nhỏ trong đó có tiền, giấy CMND mang
tên Hoàng Anh Trung và các giấy tờ khác . Do đánh mất tiền đóng học
phí, Bình đã vứt giấy CMND và các giấy tờ, chỉ giữ lại tiền .
Hỏi :
a. Bình hành động như vậy là đúng hay sai ? Vì sao ?
b. Nếu em là Bình em sẽ hành động như thế nào ?
Đáp án:
a) Bình hành động như vậy là sai
Vì đó không phải là tài sản của Bình nên Bình không có quyền sử
dụng
b) Nếu em là Bình em sẽ đến trụ sở công an nộp lại để có thể trả lại cho
người mất
Bài 17:
Giờ ra chơi, các bạn nam lớp 8B rủ nhau đá bóng trong sân trường.
Đang hăng say, Hùng sút mạnh, quả bóng bay chệch về phía lớp học
làm vỡ cửa kính . Thấy thế cả đám liền bỏ chạy
Hỏi :
a. Các bạn nam lớp 8B bỏ chạy như vậy là đúng hay sai ? Vì sao ?
b. Nếu em là bạn cùng lớp em sẽ khuyên các bạn như thế nào ?
Đáp án:
a ) Các bạn lớp 8B bỏ chạy như vậy là sai
Vì làm vỡ cửa kính không biết xin lỗi mà còn bỏ chạy, thiếu trách
nhiệm trong việc bảo vệ tài sản nhà trường
b ) Nêu em là bạn cùng lớp em sẽ khuyên các bạn phải đến nhận lỗi với
thầy cô về việc làm sai của mình và khuyên các bạn lần sau phải cẩn

thận hơn khi chơi đá bóng
Ở dưới là đề tham khảo

9


Trường :
Họ và tên:……………………….
Lớp: 8:……
Điểm

BÀI KIỂM TRA HỌC KÌ II
Môn: GDCD 8 ; Thời gian: 45 phút
Năm học : 2012 - 2013
Lời phê của thầy cô

I - PHẦN TRẮC NGHIỆM : ( 4 đ ) Khoanh tròn đáp án em cho là đúng nhất.
Câu 1: Ý kiến sau đây không phải là biện pháp phòng chống tệ nạn xã hội là:
A. Bản thân nhận thức được tác hại của tệ nạn xã hội.
B. Đẩy mạnh công tác tuy ên truy ền phòng chống tệ nạn xã hội.
C. Sống giản dị, lành mạnh.
D. Chú trọng công việc làm ăn kinh tế hơn việc giáo dục con cái.
Câu 2: Pháp luật không nghiêm cấm hành vi :
A. Tàng trữ chất ma túy B. Tiêm chích ma túy.
C. Các hành vi làm lây truyền HIV/AIDS.
D. Gần gũi và giúp đỡ người bị nhiễm HIV/AIDS hòa nhập với cộng đồng.
Câu 3: Công dân không có quyền sở hữu những tài sản :
A. Của cải để dành. B. Tư liệu sinh hoạt.
C. Vốn trong doanh nghiệp mà mình tham gia.
D. Các bảo vật có giá trị văn hóa – lịch sử được phát hiện tình cờ.

Câu 4: Hành vi thể hiện sự vi phạm nghĩa vụ tôn trọng tài sản Nhà nước và lợi ích
công cộng:
A. Không lãng phí điện nước. B. Lấy tiền nhà nước cho vay để lấy lãi cho mình.
C. Trồng cây gây rừng. D. Tham gia lao động công ích.
Câu 5: Khi công dân phát hiện cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân gây thiệt hại đến
lợi ích của nhà nước thì họ có quyền:
A. Khiếu nại. B. Tố cáo. C. Kiến nghị. D. Yêu cầu.
Câu 6: Quyền khiếu nại, tố cáo của công dân được quy định tại:
A. Điều 58 Hiến pháp 1992. B. Điều 64 Hiến pháp 1992.
C. Điều 74 Hiến pháp 1992. D. Điều 78 Hiến pháp 1992.
10


Câu 7: Việc làm nào sau đây thể hiện quyền tự do ngôn luận :
A. Phao tin đồn nhảm trong khu vực dân cư. B. Tuyên truyền mê tín dị đoan.
C. Cho đăng bài viết nhằm vu khống người khác.
D. Phổ biến kinh nghiệm của mình trong sản xuất để trao đổi, học tập.
Câu 8: Cơ quan có quyền lập hiến và lập pháp là:
A. Hội đồng nhân dân
B. Chính phủ.
C. Quốc hội
D. Ủy ban thường vụ Quốc hội.
II - PHẦN TỰ LUẬN : ( 6 đ)
Câu 9: (2đ) Em hiểu thế nào là Hiến pháp? Vì sao m ọi người phải “ Sống và làm
việc theo Hiến pháp và Pháp luật”?
Câu 10: ( 1đ) Vì sao phải phòng ngừa tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc
hại?
Câu11(1đ)Nếu bố mẹ, anh chị em hoặc bạn thân của em bị nhiễm HIV/AIDS thì
em sẽ làm gì?
Câu 12: ( 2 đ). Năm nay, Nam đã 14 tuổi, bố mẹ mua cho Nam một chiếc xe đạp

để đi học. Nhưng vì muốn mua một chiếc xe đạp khác đẹp hơn nên Nam đã tự ý
rao bán chiếc xe đạp đó.Theo em: a. Nam có quy ền bán chiếc xe đạp đó không?
Vì sao?
b. Nam có quy ền gì đối với chiếc xe đạp đó?
c. Muốn bán chiếc xe đó Nam phải làm gì?

11