LỜI MỞ ĐẦU
Nhượng quyền thương hiệu đã được chứng minh là một trong những mô
hình kinh doanh thành công nhất trong vòng 100 năm qua, kể từ sau Thế chiến
thứ II. Tại những quốc gia phát triển, nhượng quyền thương mại là mô hình chủ
đạo để các doanh nghiệp (DN) vươn ra thị trường thế giới.
Cùng với xu hướng mở cửa hội nhập kinh tế nhanh chóng, Việt Nam trở
thành thị trường được chú ý đối với các thương hiệu lớn quốc tế và khu vực.
Theo thống kê của Bộ Công Thương, tính đến đầu năm 2016, Việt Nam đã đón
nhận 144 thương hiệu đến từ các quốc gia đăng ký nhượng quyền thương hiệu
trong các lĩnh vực nhà hàng - ăn uống, giáo dục, chăm sóc sức khỏe, …. Và
trong số các thương hiệu đó, phải kể đến KFC – chuỗi nhà hàng cung cấp đồ ăn
nhanh lớn thứ 2 trên thế giới - là thương hiệu minh chứng rõ rệt nhất cho thành
công của loại hình đầu tư này. Chính vì muốn hiểu rõ hơn về hình thức nhượng
quyền thương mại. cũng như về KFC, đã thôi thúc em lựa chọn đề tài: “Hãy
phân tích ưu nhược điểm hình thức nhượng quyền thương mại của KFC tại
Việt Nam”.
BÀI LÀM
I. Tổng quan
1. Định nghĩa về nhượng quyền thương mại.
Theo điều 284 Luật Thương mại 2005 Việt Nam: Franchise là hoạt động
thương mại mà bên nhượng quyền cho phép và yêu cầu bên nhận quyền tự mình
tiến hành việc mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ theo các điều kiện sau:
• Việc mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ được tiến hành theo phương thức tổ
chức kinh doanh do bên nhượng quyền quy định và được gắn với nhãn hiệu hàng
hoá, tên thương mại, bí quyết kinh doanh, khẩu hiệu kinh doanh, biểu tượng kinh
doanh, quảng cáo của bên nhượng quyền.
• Bên nhượng quyền có quyền kiểm soát và trợ giúp cho bên nhận quyền trong
việc điều hành công việc kinh doanh.
2. Giới thiệu về thương hiệu KFC.
KFC là cụm từ viết tắt của Kentucky Fried Chicken - Gà Rán Kentucky,
một trong các thương hiệu thuộc Tập đoàn Yum Brands Inc (Hoa Kỳ). KFC
chuyên về các sản phẩm chế biến từ thịt gà tươi. Hiện nay đang có hơn 20.000
nhà hàng KFC tại 109 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới.
Năm 1997, KFC đã khai trương nhà hàng đầu tiên tại Thành phố Hồ Chí
Minh. Đến nay, hệ thống các nhà hàng của KFC đã phát triển tới hơn 140 nhà
hàng, có mặt tại hơn 19 tỉnh/thành phố lớn trên cả nước, sử dụng hơn 3.000 lao
động đồng thời cũng tạo thêm nhiều việc làm trong ngành công nghiệp bổ trợ tại
Việt Nam.
II. Ưu nhược điểm hoạt động nhượng quyền thương mại của KFC tại Việt Nam.
1. Ưu điểm
a. Đối với bên nhượng quyền KFC.
- Có khả năng tạo dựng cho một hệ thống liên kết mạnh về thương mại và tài
chính. Thông qua hệ thống liên kết này, KFC có khả năng thu được một nguồn
thu tương đối ổn định từ khoản phí nhượng quyền cùng với phần trăm doanh thu
hàng năm từ phía doanh nghiệp nhận quyền Việt Nam. Đây cũng được coi là một
kênh huy động nguồn lực tài chính vô cùng hiệu quả và đáng tin cậy trong việc
xây dựng và triển khai các chiến lược đầu tư kinh doanh của KFC.
- KFC có thể tận dụng nguồn lực “địa phương” để thâm nhập hiệu quả vào thị
trường nội địa của Việt Nam mà không phải đối mặt với bất kỳ một rào cản
thương mại hoặc pháp lý nào.
- KFC không phải tốn bất kỳ một chi phí nào để duy trì, quản lý một bộ máy sản
xuất kinh doanh khổng lồ và thường xuyên có nguy cơ phải đối mặt với các vấn
đề như cơ sở vật chất, nhà xưởng, máy móc và những xung đột về văn hoá tại
quốc gia sở tại. Trong khi đó, những vấn đề này hoàn toàn có thể được giải quyết
một cách hiệu quả và nhanh chóng thông qua doanh nghiệp nhận nhượng quyền
Việt Nam nhờ những lợi thế kinh doanh mà KFC không thể có được.
b. Đối với doanh nghiệp nhận nhượng quyền Việt Nam.
- Thay vì phải tốn công sức vào việc thiết lập một dự án kinh doanh mới thường
chứa nhiều yếu tố rủi ro khó dự đoán, doanh nghiệp chỉ việc mua lại công nghệ
kinh doanh từ bên giao, tiếp tục ý tưởng đã được thử nghiệm và thực hiện thành
công của bên giao. Đồng thời, doanh nghiệp nhận nhượng quyền Việt Nam có
thể tận dụng và phát huy những lợi thế kinh doanh từ thương hiệu, công nghệ sản
xuất… đã được KFC tạo lập, hoàn thiện trong nhiều năm để nhanh chóng xâm
nhập và tạo dựng chỗ đứng vững chắc của mình trên thị trường.
- Được đào tạo những phương thức và kỹ năng quản lý trong thực tiễn hoạt động
kinh doanh từ nhà đầu tư danh tiếng trên thế giới. Thông qua cơ hội được tiếp
xúc và được chia sẻ những bí quyết và kinh nghiệm kinh doanh đã được thử
nghiệm và đúc rút trong nhiều năm của KFC, doanh nghiệp nhận nhượng quyền
Việt Nam tự xây dựng và phát triển cho mình những tri thức quản lý riêng, có thể
áp dụng cho các chiến lược kinh doanh tương tự khác của mình.
2. Nhược điểm
a. Đối với bên nhượng quyền KFC.
- Khả năng nhãn hiệu, tên thương mại của KFC có thể bị chính doanh nghiệp
nhận nhượng quyền Việt Nam làm tổn hại. Lý do là, doanh nghiệp nhận nhượng
quyền Việt Nam vẫn có quyền có những thay đổi, cải tiến nhất định trong phong
cách phục vụ, thậm chí là tiêu chuẩn hàng hoá, dịch vụ … để có thể nhanh chóng
xâm nhập vào thị trường và để phù hợp với phong tục, văn hoá và thói quen tiêu
dùng của người dân Việt Nam. Trong trường hợp này, nếu KFC không kiểm soát
chặt chẽ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nhận nhượng quyền Việt Nam
thì rất có thể uy tín và thương hiệu của chính KFC sẽ bị tổn hại nghiêm trọng và
buộc phải đối mặt với nguy cơ bị mất thị trường.
- Mô hình nhượng quyền thương mại luôn luôn đi kèm với việc bên nhượng
quyền cho phép bên nhận nhượng quyền được quyền sử dụng một số tài sản
thuộc quyền Sở Hữu Trí Tuệ của bên nhượng quyền như nhãn hiệu, kiểu dáng
hoặc sáng chế. Đây được coi là một trong những điều kiện không thể thiếu để tạo
điều kiện cho bên nhận nhượng quyền có thể tạo lập cơ sở kinh doanh. Tuy
nhiên, việc chấp nhận trao quyền sử dụng đối tượng quyền sở hữu trí tuệ cũng
đồng nghĩa với việc KFC phải chấp nhận khả năng bên doanh nghiệp nhận
nhượng quyền Việt Nam trở thành đối thủ cạnh tranh trực tiếp của mình ngay
trên một thị trường thứ ba khác do ảnh hưởng của cơ chế cạn quyền trong sở hữu
trí tuệ.
b. Đối với doanh nghiệp nhận nhượng quyền Việt Nam
- Doanh nghiệp nhận nhượng quyền Việt Nam buộc phải chịu chấp nhận sự kiểm
soát tương đối chặt chẽ của KFC đối với một số vấn đề trong hoạt động kinh
doanh của mình, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến quy trình sản xuất, kinh
doanh, chất lượng sản phẩm, việc nhập khẩu nguyên liệu,…
- Bên nhượng quyền thường bảo lưu quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng và
yêu cầu bên nhận nhượng quyền ngay lập tức chấm dứt toàn bộ hoạt động kinh
doanh dưới nhãn hiệu hoặc mô hình kinh doanh đã được nhượng quyền trước đó
nếu bên doanh nghiệp nhận nhượng quyền Việt Nam không đáp ứng được một số
điều kiện nhất định do KFC đưa ra.
KẾT LUẬN
Việt Nam đã và đang là thị trường nhiều tiềm năng, thu hút sự quan tâm
của nhiều nhà đầu tư quốc tế. Trong đó, phương thức nhượng quyền thương mại
đang là một trong những phương thức phát triển hoạt động kinh doanh được
nhiều doanh nghiệp ưu tiên lựa chọn nhằm nhanh chóng tạo dựng chỗ đứng trên
thị trường Việt Nam thay vì phải tiến hành những thủ tục pháp lý phức tạp để
thiết lập hiện diện thương mại với phạm vi quyền kinh doanh có nhiều hạn chế
bởi các cam kết quốc tế theo lộ trình gia nhập WTO. Đây cũng là một cơ hội lớn
cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nước tận dụng để học hỏi các kinh
nghiệm quản lý kinh doanh, tiếp thu công nghệ tiên tiến và hiện đại của thế giới.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp, không kể bên nhượng quyền hay bên nhận nhượng
quyền thương mại cũng cần phải hết sức quan tâm tìm hiểu những mặt lợi và hại
của mô hình kinh doanh này trước khi triển khai áp dụng trên thực tế.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.
2.
3.
4.
Luật Thương Mại Việt Nam 2005
Luật Sở Hữu Trí Tuệ Việt Nam 2005
- Trang thông tin của KFC Việt Nam
- Trang thông tin điện tử của Bộ Công Thương
Việt Nam
5. />