TR

B
NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP H CHÍ MINH
--------

NGUY N TH THANH HI N

M T S GI I PHÁP NÂNG CAO TÍNH H U ÍCH
C A BÁO CÁO L U CHUY N TI N T T I CÁC
DOANH NGHI P VI T NAM
CHUYÊN NGÀNH : K TOÁN – KI M TOÁN
MÃ S
: 60.34.30

LU N V N TH C S KINH T

NG

IH

NG D N KHOA H C:

PGS.TS. V H U

TP. H

CHÍ MINH - N m 2010

C


TR

B
NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP H CHÍ MINH
--------

NGUY N TH THANH HI N

M TS

GI I PHÁP NÂNG CAO TÍNH H U ÍCH

C A BÁO CÁO L U CHUY N TI N T T I CÁC
DOANH NGHI P VI T NAM

LU N V N TH C S KINH T

TP. H

CHÍ MINH - N m 2010


L I CAM OAN

Tôi xin cam đoan lu n v n th c s kinh t : “M t s gi i pháp nâng cao tính h u ích
c a Báo cáo l u chuy n ti n t t i các doanh nghi p Vi t Nam” là công trình c a
vi c h c t p và nghiên c u khoa h c th t s nghiêm túc c a b n thân. Nh ng k t qu
nêu ra trong lu n v n này là trung th c và ch a đ
s li u trong lu n v n có ngu n g c rõ ràng, đ

c công b r ng rãi tr

c đây. Các

c t ng h p t nh ng ngu n thông tin

đáng tin c y.

TP.HCM, tháng 12 n m 2010
Tác gi

NGUY N TH THANH HI N


M CL C
Trang ph bìa
L i cam đoan
M cl c
Danh m c ch vi t t t
Danh m c các b ng và s đ
Trang
L IM
CH


U.................................................................................................. 1
NG 1: T NG QUAN V BÁO CÁO L U CHUY N TI N T

1.1.

S ra đ i và các v n đ c b n c a BCLCTT ............................................... 4

1.1.1.

S ra đ i c a BCLCTT ................................................................................. 4

1.1.2.

N i dung c b n c a BCLCTT theo chu n m c k toán qu c t (IAS 7) .... 7

1.1.2.1.

nh ngh a v ti n và các kho n t

ng đ

ng ti n....................................... 7

1.1.2.2. Phân lo i các lu ng ti n................................................................................. 8
1.1.2.3. Ph
1.1.3.

ng pháp l p BCLCTT ........................................................................... 9

M i quan h gi a BCLCTT và các báo cáo tài chính khác ........................ 10


1.1.3.1. M i quan h v m t ý ngh a ........................................................................ 11
1.1.3.2. M i quan h v m t s li u ......................................................................... 15
1.2.

Thông tin h u ích trên BCLCTT ................................................................. 22

1.2.1

Nhu c u thông tin c a ng

i s d ng BCLCTT ......................................... 22

1.2.1.1

it

ng bên trong doanh nghi p .............................................................. 22

1.2.1.2

it

ng bên ngoài doanh nghi p .............................................................. 22

1.2.2

Kh n ng cung c p thông tin c a BCLCTT ................................................ 23

1.2.3


Các ph

1.2.3.1

Phân tích xu h

1.2.3.2

Phân tích k t c u .......................................................................................... 25

ng pháp phân tích BCLCTT......................................................... 23
ng ..................................................................................... 23


1.2.3.3

Phân tích t s .............................................................................................. 27

1.3.

Các quan đi m chung quanh n i dung và ph

1.3.1

N i dung c a BCLCTT ............................................................................... 31

1.3.2

Ph


1.4.

K t lu n ch

CH

ng pháp l p BCLCTT ....... 31

ng pháp l p BCLCTT ......................................................................... 32
ng 1 ....................................................................................... 34

NG 2: TH C TR NG L P VÀ S

D NG BÁO CÁO

L U CHUY N TI N T T I VI T NAM
2.1.

Các quy đ nh v BCLCTT t i Vi t Nam ..................................................... 35

2.1.1.

S hình thành và phát tri n các quy đ nh v BCLCTT ............................... 35

2.1.2.

N i dung c b n c a chu n m c Vi t Nam v BCLCTT hi n nay ............. 36

2.1.2.1.


nh ngh a v ti n và t

ng đ

ng ti n ...................................................... 36

2.1.2.2. K t c u c a BCLCTT .................................................................................. 37
2.1.2.3. Ph
2.1.3.

ng pháp l p BCLCTT ......................................................................... 37

So sánh chu n m c k toán v BCLCTT c a Vi t Nam (VAS 24)
và th gi i (IAS 7) ....................................................................................... 39

2.2.

Kh o sát th c nghi m v vi c l p BCLCTT t i Vi t Nam .......................... 42

2.2.1.

M c đích, ph

2.2.2.

K t qu và bàn lu n kh o sát 1 .................................................................... 43

ng pháp và đ i t


ng c a kh o sát 1.................................. 42

2.2.2.1. V nh n th c vai trò c a BCLCTT ............................................................. 43
2.2.2.2. V vi c hi u n i dung các ch tiêu trên BCLCTT ....................................... 44
2.2.2.3. V công tác l p BCLCTT ............................................................................ 45
2.2.2.4. Nh ng khó kh n trong vi c l p ................................................................... 46
2.2.3.

M c đích, ph

ng pháp và đ i t

2.2.4.

K t qu và bàn lu n kh o sát 2 .................................................................... 50

2.3.

Kh o sát th c nghi m v vi c s d ng BCLCTT t i Vi t Nam .................. 52

2.3.1.

M c đích và ph

ng c a kh o sát 2.................................. 48

ng pháp c a kh o sát 3.................................................... 52


2.3.2.


K t qu và bàn lu n kh o sát 3 .................................................................... 53

2.3.2.1. V vi c s d ng ......................................................................................... 53
2.3.2.2. Hi u bi t v n i dung các ch tiêu ............................................................... 53
2.3.2.3. Công c đ phân tích ................................................................................... 54
2.3.2.4. Nh ng khó kh n khi s d ng ...................................................................... 54
2.4.
2.4.1.

ánh giá chung v th c tr ng và phân tích nguyên nhân ........................... 55
V th c tr ng l p ......................................................................................... 55

2.4.1.1.

i v i các công ty có quy mô l n ............................................................. 55

2.4.1.2.

i v i các công ty có quy mô v a và nh ................................................. 57

2.4.1.3. V th c t l p đ i v i các công ty niêm y t ................................................ 58
2.4.2.

V th c tr ng vi c s d ng.......................................................................... 59

2.5.

K t lu n ch


CH

NG 3: M T S

ng 2 ....................................................................................... 60
GI I PHÁP NÂNG CAO TÍNH H U ÍCH C A

BCLCTT T I CÁC DOANH NGHI P VI T NAM
ng h

ng xây d ng gi i pháp ............................................................. 62

3.1.

Ph

3.1.1.

D a trên khuôn m u lý thuy t k toán và chu n m c v trình bày BCTC . 62

3.1.2.

D a trên m c đích và b n ch t c a BCLCTT ............................................. 63

3.1.3.

Ti p c n t hai phía: T ch c l p quy và ng

3.1.4.


Cân đ i l i ích và chi phí ............................................................................ 66

3.1.5.

ng d ng công ngh thông tin .................................................................... 66

i s d ng ............................ 63

3.2.

Các gi i pháp hoàn thi n quy đ nh v BCLCTT ......................................... 67

3.2.1.

Ph m vi áp d ng .......................................................................................... 67

3.2.2.
3.2.3.

nh ngh a ti n và t
Ph

ng đ

ng ti n........................................................... 67

ng pháp l p .......................................................................................... 68

3.2.3.1. Theo ph


ng pháp tr c ti p ........................................................................ 68

3.2.3.2. Theo ph

ng pháp gián ti p ........................................................................ 69


3.2.3.3. K thu t l p BCLCTT ................................................................................. 70
3.2.4.

Các n i dung ................................................................................................ 71

3.2.4.1. Hoàn thi n m t s ch tiêu trên BCLCTT tr c ti p .................................... 71
3.2.4.2. Hoàn thi n m t s ch tiêu trên BCLCTT gián ti p .................................... 77
3.3.

Các gi i pháp đ i v i ng

3.3.1.

L a ch n ph

i l p .................................................................. 78

ng pháp thích h p................................................................ 78

3.3.1.1. BCLCTT theo ph

ng pháp tr c ti p ........................................................ 79


3.3.1.2. BCLCTT theo ph

ng pháp gián ti p ........................................................ 80

3.3.2.

ng d ng công ngh thông tin .................................................................... 80

3.4.

Các gi i pháp đ i v i ng

3.4.1.

Xây d ng quy trình phân tích ...................................................................... 81

i s d ng .......................................................... 81

3.4.1.1. B

c 1: Xác đ nh nhu c u thông tin (m c đích phân tích) ......................... 82

3.4.1.2. B

c 2: Xác đ nh các ph

ng pháp phân tích phù h p v i m c đích,

nhu c u thông tin và phân tích BCLCTT..................................................... 83
3.4.1.3. B

3.4.2.

c 3: T ng h p t t c các ch tiêu, đ a ra k t lu n phù h p ................... 86

S d ng các bi u m u phân tích .................................................................. 86

3.4.2.1. Báo cáo ngu n ti n và s d ng ti n ............................................................ 86
3.4.2.2. B ng phân tích xu h

ng bi n đ ng c a các dòng ti n............................... 87

3.4.2.3. B ng tính các t s ...................................................................................... 87
3.5.

K t lu n ch

ng 3 ....................................................................................... 88

L I K T LU N ....................................................................................................... 89
TÀI LI U THAM KH O
PH L C


DANH M C CÁC CH

VIÊT T T

AICPA

Hi p h i K toán viên công ch ng Hoa K


APB

Accounting Principles Board - H i đ ng nguyên t c k toán

BCLCTT

Báo cáo l u chuy n ti n t

BCTC

Báo cáo tài chính

BTC

B Tài chính

BC KT

B ng cân đ i k toán

CK

Cu i k

CP

Chi phí

DT


Doanh thu

K

uk

TTCNH

u t tài chính ng n h n

TTCDH

u t tài chính dài h n

FASB

Financial Accounting Standards Board - H i đ ng Chu n m c k toán tài
chính

KQH KD

K t qu ho t đ ng kinh doanh

H KD

Ho t đ ng kinh doanh

H


Ho t đ ng đ u t

T

H TC

Ho t đ ng tài chính

HTK

Hàng t n kho

IAS

International Accounting Standard - Chu n m c k toán qu c t

LNCPP

L i nhu n ch a phân ph i

LN

L i nhu n


NPT

N ph i tr

NG


Nguyên giá

TNDN

Thu nh p doanh nghi p

TSC

Tài s n c đ nh

TK

Tài kho n

TNHH

Trách nhi m h u h n

TSNH

Tài s n ng n h n

TSDH

Tài s n dài h n

SFAS

Chu n m c k toán tài chính


V TCSH

V n đ u t ch s h u

VCSH

V n ch s h u

VAS

Vietnamese Accounting Standard - Chu n m c k toán Vi t Nam

WTO

World Trade Orangenization - T ch c kinh t th gi i

DN

Doanh nghi p


DANH M C CÁC B NG VÀ S
Trang
Danh m c các b ng
B ng 1-1 minh h a m t thí d v ý ngh a phân tích s khác bi t gi a ti n và l i nhu n.
.................................................................................................................... 14
B ng 1- 2 ví d v vi c lo i tr bi n đ ng dòng ti n gi a các n m .......................... 24
B ng 3-1 b ng phân lo i công ty................................................................................. 84
1. B ng 3-2 c u t o c a Báo cáo ngu n ti n và s d ng ti n ................................... 87

B ng 3-3 b ng phân tích bi n đ ng các dòng ti n ...................................................... 87
B ng 3-4 b ng tính các t s phân tích ....................................................................... 88

Danh m c các s đ
S đ 1-1 m i quan h gi a các báo cáo tài chính...................................................... 11
S đ 1-2 m i liên h gi a BCLCTT theo ph

ng pháp tr c ti p và các báo cáo khác

.................................................................................................................... 11
S đ 1-3 m i liên h gi a BCLCTT theo ph

ng pháp gián ti p và các báo cáo khác

.................................................................................................................... 12
S đ 1-4 s đ m i quan h v s li u gi a BCLCTT theo ph

ng pháp tr c ti p và

báo cáo thu chi ............................................................................................ 15
S đ 1-5 phân tích k t c u BCLCTT theo ph
S đ 2-1 ph

ng pháp gián ti p ........................... 25

ng pháp l p BCLCTT theo chu n m c k toán Vi t Nam ................. 39

S đ 3-1 dòng ti n vào ra c a doanh nghi p



1

L IM

U

Lý do ch n đ tài
Ti n là m t y u t r t quan tr ng, s v n đ ng c a ti n đ

c xem là hình nh trung

tâm c a ho t đ ng kinh doanh - ph n ánh n ng l c tài chính c a doanh nghi p. T
t m quan tr ng c a nó, c n thi t ph i có Báo cáo l u chuy n ti n t cùng các báo
cáo khác trong h th ng báo cáo tài chính c a doanh nghi p đ cung c p thông tin
đ y đ và toàn di n h n v tình hình tài chính c a doanh nghi p. S ra đ i c a
chu n m c k toán s 24 “Báo cáo l u chuy n ti n t ” và thông t h
hi n 105/2003/TT-BTC (hi n nay đ
đã quy đ nh và h

ng d n th c

c thay th b ng thông t 161/2007/TT-BTC)

ng d n c th v báo cáo l u chuy n ti n t g n v i chu n m c

qu c t , báo cáo l u chuy n ti n t tr thành báo cáo b t bu c ph i l p đ cung c p
thông tin ch không còn nh tr

c đây báo cáo có th đ


c l p ho c không tu theo

kh n ng và đi u ki n c a doanh nghi p.
M c dù báo cáo l u chuy n ti n t có tác d ng quan tr ng trong vi c phân tích,
đánh giá, d báo kh n ng t o ra ti n, kh n ng đ u t , kh n ng thanh toán …,
nh m giúp các nhà qu n lý, các nhà đ u t và nh ng ai có nhu c u s d ng thông
tin có nh ng hi u bi t nh t đ nh đ i v i ho t đ ng c a doanh nghi p nh ng nh n
th c v t m quan tr ng c ng nh l

ng thông tin chuy n t i t các báo cáo này v n

còn th c s ch a rõ ràng th m chí còn r t m h đ i v i nhi u ng
nh ng ng

i làm công tác k toán. V i t cách là m t ng

chính k toán ng

i, ngay c v i

i làm trong công tác tài

i vi t r t tr n tr v th c tr ng này. Chính vì v y, ng

i vi t

quy t đ nh ch n đ tài “M t s gi i pháp nâng cao tính h u ích c a báo cáo l u
chuy n ti n t t i các doanh nghi p Vi t Nam” đ có c h i tìm hi u và nghiên c u
sâu h n th c tr ng vi c l p và s d ng báo cáo l u chuy n ti n t t i các doanh
nghi p hi n nay. B ng ph


ng pháp phân tích, t ng h p, th ng kê, ng

i vi t đã

đ a ra m t s gi i pháp nh m nâng cao tính h u ích c a báo cáo l u chuy n ti n t .
Trong quá trình nghiên c u, ng
chuy n ti n t theo ph

i vi t đ c bi t quan tâm đ n vi c l p báo cáo l u

ng pháp gián ti p và nh ng gi i pháp đ báo cáo l u

chuy n ti n t th t s tr nên h u ích.


2

M c tiêu nghiên c u c a đ tài
M c tiêu c a lu n v n này là:
-

Nghiên c u c s lý lu n v báo cáo l u chuy n ti n t . Nghiên c u m i
quan h c a nó v i các báo cáo tài chính khác (b ng cân đ i k toán, k t qu
ho t đ ng kinh doanh, thuy t minh báo cáo tài chính);

-

H th ng hoá nh ng khó kh n, v


ng m c trong quá trình l p và s d ng

báo cáo l u chuy n ti n t thông qua vi c tìm hi u th c tr ng l p và s d ng
báo cáo l u chuy n ti n t t i các doanh nghi p, th c tr ng vi c s d ng
BCLCTT trong vi c đ a ra các quy t đ nh cho vay t i các ngân hàng;
a ra nh ng gi i pháp đ i v i ng

-

i l p, ng

i s d ng nh m nâng cao tính

h u ích c a báo cáo l u chuy n ti n t ;
it
it

ng - Ph m vi nghiên c u - Kh n ng ng d ng c a đ tài
ng nghiên c u c a đ tài là: BCLCTT c a công ty TNHH, doanh nghi p t

nhân và công ty c ph n, công ty h p danh và công ty nhà n

c.

tài không t p

trung nghiên c u BCLCTT c a các công ty tài chính, các qu đ u t và ngân hàng,
BCLCTT c a các đ n v hành chính s nghi p, BCLCTT h p nh t c a các t p
đoàn.
Ph m vi nghiên c u: đ tài ch nghiên c u ch y u các quy đ nh hi n hành liên quan

đ n BCLCTT.
Kh n ng ng d ng c a đ tài: giúp ng
k thu t l p BCLCTT đ có th
nh ng ng

i l p hi u rõ h n v BCLCTT và có thêm

ng d ng l p báo cáo này. Ngoài ra, đ tài còn giúp

i có nhu c u s d ng có thêm nh ng hi u bi t v BCLCTT và có th

phân tích báo cáo này ph c v cho vi c ra quy t đ nh.
Ph

ng pháp nghiên c u
tài s d ng các ph

c nh đó còn s d ng ph

ng pháp: nghiên c u các chu n m c, kh o sát th c t . Bên
ng pháp phân tích và t ng h p, ph

gi i quy t các v n đ c a m c tiêu nghiên c u đã đ ra.

ng pháp đ i chi u đ


3

K t c u c a lu n v n

tài có k t c u nh sau:
 L im đ u
 Ch

ng 1: T ng quan v Báo cáo l u chuy n ti n t

 Ch

ng 2: Th c tr ng l p và s d ng BCLCTT t i Vi t Nam

 Ch

ng 3: M t s gi i pháp nâng cao tính h u ích c a BCLCTT t i các doanh

nghi p Vi t Nam
 L i k t lu n
 Tài li u tham kh o
 Ph l c


4

CH

NG 1:

T NG QUAN V BÁO CÁO L U CHUY N TI N T
ra đ i và các v n đ c b n c a BCLCTT

1.1.


S

1.1.1.

S ra đ i c a BCLCTT

Báo cáo l u chuy n ti n t hình thành và s d ng t nh ng n m 1930 d

i d ng các

b ng phân tích c a các nhà k toán nh m gi i thích s khác nhau gi a l i nhu n và
ngân qu dùng đ chia c t c, tr n ho c đ u t . Ti n thân c a Báo cáo l u chuy n
ti n t là Báo cáo v s thay đ i tình hình tài chính (Statement of Changes in
Financial Position).
Báo cáo v s thay đ i tình hình tài chính cho bi t nh ng thay đ i nào đã di n ra
trong niên đ ch ng h n nh đ t ng ti n, t ng hàng t n kho đ ng th i tr b t n
công ty đã ph i t ng v n kinh doanh, thanh lý b t tài s n c đ nh, t ng n ng n
h n… Tuy Báo cáo v s thay đ i tình hình tài chính này đã b

c đ u v lên m t

b c tranh v s thay đ i tình hình tài chính cu i k so v i đ u k c a các kho n
m c trên B ng cân đ i k toán nh ng nhìn chung còn ch a rõ nét, m i ch mô t
đ n thu n v s h c, ch a th y đ
không đ nh ngh a đ

c m i quan h gi a các bi n đ ng, đ c bi t là

c “ngu n” và “s d ng” là gì .

c đi m đó Báo cáo v ngu n và s d ng ngân qu

kh c ph c nh ng nh

(Statement of Sources and Uses of Funds) ra đ i, trong đó “ngân qu ” (funds) đ
đ nh ngh a d

c

i hai hình th c v n luân chuy n (working capital basis) và ti n (cash

basis). Các thay đ i c a các kho n m c trên B ng cân đ i k toán đ

c trình bày

theo hình th c s thay đ i c a v n l u chuy n ho c ti n d a trên ph

ng trình k

toán.
Tr

ng h p ngân qu đ

V n l u chuy n đ

c đ nh ngh a là v n l u chuy n:

c đ nh ngh a là chênh l ch gi a tài s n ng n h n và n ng n


h n. Theo tính ch t c a ph

ng trình k toán, nó c ng chính là hi u s c a ngu n

dài h n (n dài h n và v n ch s h u) so v i tài s n dài h n. Nó thay đ i t vi c


5

thay đ i ngu n dài h n (l i nhu n thu n, vay ho c tr n dài h n, chia c t c…) hay
thay đ i c a tài s n dài h n (mua s m/thanh lý tài s n dài h n, kh u hao…).
ng h p ngân qu đ

Tr

C ng d a trên ph

c đ nh ngh a là ti n:

ng trình k toán, bi n đ ng ti n cu i k so v i đ u k c ng

chính b ng bi n đ ng c a các kho n m c khác trên b ng cân đ i cu i k so v i đ u
k . Thí d , tài s n t ng làm ti n gi m xu ng trong khi ngu n v n t ng s làm ti n
t ng lên và ng

c l i.

Có th th y m t s ti n hóa rõ r t c a các bi u m u báo cáo này so v i hình th c
ti n thân c a nó:
-


Khái ni m “ngân qu ” đã xác đ nh đ
ni m ngu n và s d ng ngu n tr
h n cho ng

-

c n i dung kinh t rõ ràng h n khái

c đây; t đó cung c p thông tin h u ích

i s d ng.

Vi c phân ngu n hình thành và các m c đích s d ng đã b

c đ u cho th y

các ho t đ ng c b n c a doanh nghi p, bao g m kinh doanh (ho t đ ng
bình th

ng) và các ho t đ ng khác.

Sau th chi n II, các m u bi u báo cáo này đ

c xu t hi n nhi u h n trong báo cáo

tài chính c a các công ty c ph n tuy nhiên các nhà qu n lý ch a nh n th c đ

c


vai trò quan tr ng c a các lo i báo cáo này là m t công c phân tích mà h ch s
d ng lo i báo cáo này đ n thu n ch đ gi i thích s khác nhau gi a thu nh p thu n
và l

ng ti n thu n t o ra trong k c a doanh nghi p. Các m u bi u báo cáo này r t

đa d ng và ch a có m t chu n m c nào v lo i báo cáo này.
Mãi cho đ n n m 1963, t i Hoa K , H i đ ng nguyên t c k toán (Accounting
Principles Board, vi t t t là APB - ti n thân c a H i đ ng Chu n m c k toán tài
chính, Financial Accounting Standards Board, vi t t t FASB) ban hành APB
Opinion 13 “Báo cáo v ngu n và s d ng ngân qu ” cung c p m t s h
cách l p và trình bày báo cáo này nh ng v n ch d ng l i

ng d n

m c đ ngh các công ty

trình bày báo cáo này nh là thông tin b sung mà thôi ch ch a mang tính b t
bu c.


6

N m 1971 APB 19 “Báo cáo v s thay đ i tình hình tài chính” đã h

ng d n c

th h n và cho phép nhi u l a ch n v khái ni m “ngân qu ”, trong đó ch y u là
ti n và v n l u chuy n thu n (working capital). APB 19 không quy đ nh hình th c
c a BCLCTT. Th c t , các doanh nghi p trình bày thông tin b ng nhi u cách khác

nhau. S cho phép nhi u l a ch n này nh h
đ

ng đáng k đ n kh n ng so sánh

c c a báo cáo tài chính.

N m 1984, m t nghiên c u c a Hi p h i K toán viên công ch ng Hoa K
(AICPA) cho th y n u n m 1980, 90% các công ty s d ng v n l u chuy n thu n
làm c s l p báo cáo thì đ n n m 1986, con s này ch còn 34% trong khi có đ n
66% các công ty s d ng ti n làm c s l p báo cáo1.

i u này d n đ n n m 1987

FASB đã ban hành công b v Chu n m c k toán tài chính (SFAS) s 95 “Báo cáo
l u chuy n ti n t ” xác đ nh ti n là c s duy nh t đ l p báo cáo. Không gi ng nh
m c tiêu không rõ ràng c a APB s 19, SFAS 95 cung c p r t nhi u m c tiêu c th
nh cung c p thông tin liên quan đ n dòng ti n thu và dòng ti n chi c a doanh
nghi p trong su t m t th i k . H n th n a, khi s d ng báo cáo trong m i liên h
v i thông tin c a các báo cáo tài chính khác s giúp ng


i s d ng:

ánh giá kh n ng t o dòng ti n thu n tích c c trong t

ng lai c a doanh

nghi p.
ánh giá kh n ng c a doanh nghi p đ đáp ng các kho n ph i tr , kh




n ng thanh toán c t c, và nhu c u m r ng tài chính.


ánh giá lý do s khác nhau gi a thu nh p thu n và s k t h p dòng ti n thu
và dòng ti n chi.



ánh giá nh h

ng đ n tình hình tài chính v c đ u t b ng ti n và không

b ng ti n và các giao d ch tài chính trong m t chu k .
đ t đ

c các m c tiêu này, dòng ti n đ

c phân lo i thành ho t đ ng kinh

doanh, đ u t hay ho t đ ng tài chính liên quan đ n b n ch t c a các nghi p v làm
t ng ti n. Các doanh nghi p ph i cung c p thông tin v các nghi p v tài chính và
đ u t mà không nh h
1

Vu H u

ng tr c ti p đ n dòng ti n. Yêu c u c a SFAS s 95 là m t


c (2004), Báo cáo l u chuy n ti n t , B n tin n i b H i k toán Tp.H Chí Minh


7

s m r ng c b n đ nh ngh a và m c đích c a BCLCTT mà đ

c miêu t tr

c

đây trong SFAC s 5 n m 1984. V i SFAS s 95, FASB đã tr l i tr c ti p nhi u
l i phê bình APB s 19 và gia t ng nhu c u thông tin l u chuy n ti n.
Trong h th ng chu n m c qu c t , D th o v “Báo cáo ngu n và vi c s d ng
ngân qu ” đ

c ban hành tháng 6 n m 1976 và đ n tháng 10 n m 1977 thì IAS 7

“Báo cáo v ngu n và s d ng ngân qu ” chính th c ra đ i. Sau đó IAS 7 đ

c

biên so n l i v i tên g i “Báo cáo l u chuy n ti n t ” b ng d th o tháng 7 n m
1991, chính th c ban hành tháng 12 n m 1992 và có hi u l c t ngày 1 tháng 1 n m
1994.
T khi ra đ i IAS 7 ch y u đ

c ch nh s a b sung cho phù h p v i s thay đ i


c a các chu n m c liên quan trong h th ng chu n m c k toán qu c t . C th :
 Ngày 06 tháng 09 n m 2007, IAS 7 đ

c s a đ i nh là h qu c a vi c s a

đ i IAS 1.
 Ngày 16 tháng 04 n m 2007, IAS 7 đ

c s a đ i b ng c i ti n hàng n m

IFRSs 2009 đ i v i kho n chi không đ a đ n k t qu hình thành tài s n.
 Ngày 01 tháng 07 n m 2009, s a đ i có hi u l c đ i v i nh ng đi u ch nh t
IAS 27 (n m 2008) liên quan đ n thay đ i v quy n s h u c a công ty con.
 Ngày 01 tháng 01 n m 2010, ngày có hi u l c đ i v i b n s a đ i tháng 4
n m 2009 đ i v i IAS 7

1.1.2.

N i dung c b n c a BCLCTT theo chu n m c k toán qu c t
(IAS 7)

IAS 7 đã đ a ra nh ng đ nh ngh a khá rõ v ti n và t
th vi c phân lo i các dòng ti n c ng nh

h

ng đ

ng ti n, quy đ nh c


ng d n chi ti t cách th c l p

BCLCTT.
1.1.2.1.

nh ngh a v ti n và các kho n t

ng đ

ng ti n

Ti n th hi n trong BCLCTT bao g m ti n m t t i qu và kho n ti n g i không k
h n (bao g m các kho n th u chi có th tr ngay).


8

Kho n t

ng đ

thành m t l
ng đ

T

ng ti n là các kho n đ u t tài chính ng n h n, r t d chuy n

ng ti n xác đ nh và có m c r i ro th p trong vi c thay đ i giá tr .
ng ti n đ


c gi trong doanh nghi p nh m đáp ng nhu c u thanh toán

c a doanh nghi p nên nh ng kho n đ u t tài chính đ
th

ng có th i h n chuy n thành ti n m t r t ng n d

1.1.2.2.

c coi là t

ng đ

ng ti n

i ba tháng k t ngày đ u t .

Phân lo i các lu ng ti n

Các lu ng ti n đ

c trình bày trong BCLCTT c n đ

c phân lo i theo các ho t

đ ng phù h p v i đ c đi m kinh doanh c a doanh nghi p đ cung c p nh ng thông
tin cho phép ng

i s d ng đánh giá đ


tình hình tài chính, đ i v i l
th i thông tin này c ng đ

ng c a các ho t đ ng đó đ i v i

c nh h

ng ti n và t

ng đ

ng ti n c a doanh nghi p.

ng

c dùng đ đánh giá m i quan h gi a các ho t đ ng này.

BCLCTT phân tích các lu ng ti n c a doanh nghi p thành ba lu ng chính:


Lu ng ti n t ho t đ ng kinh doanh: là lu ng ti n phát sinh t các ho t
đ ng ch y u mang l i thu nh p cho doanh nghi p và t các ho t đ ng khác
không thu c lo i ho t đ ng đ u t và ho t đ ng tài chính.
Các lu ng ti n vào t ho t đ ng kinh doanh mang l i t bán hàng, cung c p
d ch v , ti n thu t phí, hoa h ng và các kho n thu nh p khác… trong khi
các lu ng chi ra cho các ho t đ ng này là các kho n chi cho tr nhà cung c p
hàng hoá, d ch v , tr l
đ


ng nhân viên, chi n p thu (tr khi kho n thu này

c xác đ nh c th cho ho t đ ng tài chính ho c ho t đ ng đ u t )…

 Lu ng ti n t ho t đ ng đ u t : là lu ng ti n phát sinh t các nghi p v
mua ho c bán các tài s n dài h n và các kho n đ u t tài chính khác không
đ

c coi là t

ng đ

ng ti n.

Lu ng ti n vào t ho t đ ng đ u t mang l i t nh

ng bán các tài s n c

đ nh h u hình, vô hình và các tài s n dài h n khác; ti n thu t bán c ph n
ho c công c n c a các ch th khác và l i ích trong các liên doanh (tr ti n
thu t các kho n đ

c coi là t

ng đ

nh m m c đích kinh doanh ho c th

ng ti n, các kho n đ


c n m gi

ng m i); kho n thu t h p đ ng t

ng


9

lai, h p đ ng quy n ch n, h p đ ng hoán đ i (tr h p đ ng v i m c đích
mua bán ho c kinh doanh)…. Trong khi nh ng kho n chi ra g m chi mua
s m tài s n c đ nh h u hình và vô hình, các kho n thanh toán ti n đ mua c
ph n ho c công c n c a các ch th khác và l i ích trong các liên doanh
(tr ti n chi cho các kho n đ

c coi là t

ng đ

n m gi nh m m c đích kinh doanh ho c th

ng ti n, các kho n đ

c

ng m i)….

 Lu ng ti n t ho t đ ng tài chính: là lu ng ti n c a nh ng ho t đ ng làm
thay đ i quy mô k t c u v n ch s h u và v n vay c a doanh nghi p.
Lu ng ti n thu vào t ho t đ ng tài chính khi doanh nghi p phát hành c

phi u, đi vay, phát hành trái phi u… và chi ra khi mua l i c phi u c a
doanh nghi p, chi tr n vay, chi tr các kho n n phát sinh t các h p đ ng
đi thuê tài chính tài s n c đ nh…
1.1.2.3.

Ph

ng pháp l p BCLCTT

IAS 7 đ a ra hai ph
pháp gián ti p. Hai ph

ng pháp l p BCLCTT là ph

ng pháp tr c ti p và ph

ng

ng pháp ch khác nhau khi báo cáo lu ng ti n t ho t đ ng

kinh doanh. C th :
 Lu ng ti n t ho t đ ng đ u t và lu ng ti n t ho t đ ng tài chính đ
c n c vào s theo dõi v ti n và t

ng ti n và đ

ng đ

cl p


c trình bày riêng r

các lu ng ti n thu vào và lu ng ti n chi ra c a t ng lo i nghi p v đ u t và
tài chính ch y u, tr khi doanh nghi p bù tr m t s nghi p v theo quy
đ nh nh ti n thu vào và chi ra phát sinh t các nghi p v trên tài kho n
“ph i thu khách hàng” khi các lu ng ti n này ch y u ph n ánh ho t đ ng
c a khách hàng h n là ho t đ ng c a doanh nghi p. Ví d nh nh n và hoàn
tr ti n g i c a khách hàng trong m t ngân hàng, ti n thuê hoàn l i cho
ng

i cho thuê sau khi đã nh n đ

c t ng

i cho thuê…; Kho n thu vào và

chi ra phát sinh t các kho n m c có đ luân chuy n nhanh, s l

ng l n và

th i gian ng n. Ví d nh kho n mua ho c bán các kho n đ u t tài chính
ng n h n, các kho n n vay ng n h n d

i ba tháng…


10

 Khi báo cáo lu ng ti n t ho t đ ng kinh doanh doanh nghi p có th s d ng
m t trong hai ph



Ph

ng pháp sau:

ng pháp tr c ti p: trình bày tr c ti p toàn b s ti n thu vào và chi

ra. Các lu ng ti n thu vào và chi ra t ho t đ ng kinh doanh có th thu
th p đ

c t các h s k toán c a doanh nghi p, t s li u doanh thu,

giá v n hàng bán và các chi phí khác sau khi đã đ

c đi u ch nh v i

nh ng y u t nh s chênh l ch đ u k và cu i k c a các kho n m c
t n kho, ph i thu, ph i tr trong kinh doanh; lo i tr nh ng y u t
không phát sinh ra lu ng ti n nh chi phí kh u hao, d phòng, thu s
ph i tr , lãi l h i đoái ch a th c hi n…; lo i tr nh ng y u t phát
sinh lu ng ti n đ

c phân lo i vào ho t đ ng đ u t ho c tài chính.

IAS 7 khuy n khích các doanh nghi p báo cáo lu ng ti n t ho t đ ng
kinh doanh theo ph

ng pháp tr c ti p vì ph


c p nhi u thông tin b ích cho vi c
lai mà ph


ng pháp tr c ti p cung

c tính các lu ng ti n trong t

ng pháp gián ti p sau đây không th c hi n đ

ng

c.

Ph

ng pháp gián ti p: c n c vào lãi l ròng t ho t đ ng kinh doanh

đ

c ph n ánh trên báo cáo k t qu kinh doanh s ti n hành đi u ch nh

con s này theo c n c ti n.

i u đó thay vì đi u ch nh tr c ti p t

doanh thu, giá v n… nh ph

ng pháp tr c ti p thì s đi u ch nh này


đ

c th c hi n thông qua lãi l ròng kh i nh h

ng c a các nghi p v

không tr c ti p thu ti n, chi ti n làm t ng gi m l i nhu n; các kho n tr
ch m ho c tích lu ; các dòng ti n đ u t ho c tài chính.

1.1.3.

M i quan h gi a BCLCTT và các báo cáo tài chính khác

Báo cáo l u chuy n ti n t v i k t c u trình bày lu ng ti n theo ba ho t đ ng s gi i
thích bi n đ ng ti n trên b ng cân đ i k toán và gi i thích s khác nhau gi a l i
nhu n và dòng ti n thu n trên báo cáo l u chuy n ti n t .
Chúng ta có th s đ hoá các m i quan h c a các báo cáo tài chính nh sau:


11

Bao cáo LCTT
 Hoat đ ng kinh doanh
 Ho t đ ng đ u t
 Ho t đ ng tài chính
Ti n

Công n

Ti n


Công n

Tài
s n
khác

V n ch
s h u
Lãi ch a
phân ph i

Tài
s n
khác

V n ch
s h u
Lãi ch a
phân ph i

L i nhu n sau thu

BC KT

BC KT

Bao cáo KQH KD

S đ 1-1 m i quan h gi a các báo cáo tài chính

M i báo cáo tài chính riêng bi t cung c p cho ng
khác nhau nh ng s không th nào có đ

i đ c m t khía c nh h u ích

c nh ng k t qu mang tính khái quát v

tình hình tài chính n u không có s k t h p gi a các báo cáo tài chính này. Do đó
đ l p và hi u h t n i dung, b n ch t đ ng th i s d ng hi u qu h n Báo cáo l u
chuy n ti n t , c n hi u rõ v m i quan h gi a các báo cáo này.
1.1.3.1.

M i quan h v m t ý ngh a

 Gi a BCLCTT theo ph


ng pháp tr c ti p và các báo cáo khác

Bang C KT
Bao cáo BCLCTT

TSNH

D n tích

C s ti n

D n tích


C s ti n

TSDH
NPT

Ho t đ ng tài
chính

V TCSH
LNCPP

Ho t đ ng đ u
t

D n tích

C s ti n
Ho t đ ng kinh
doanh

DT - CP = LN
S t ng lên VCSH t LN
Bao cáo KQH KD

S đ 1-2 m i liên h gi a BCLCTT theo ph

ng pháp tr c ti p và các báo cáo khác


12


Qua s đ trên ta th y đ
ph

c m i quan h gi a ba ho t đ ng v ph

ng di n ti n và

ng di n d n tích khác nhau th nào:
 Ti n chi ra và thu vào cho ho t đ ng kinh doanh khác gì v i l i nhu n?
 Ti n chi ra và thu vào t H

T khác gì v i s thay đ i c a TSDH?

 Ti n chi ra và thu vào t ho t đ ng tài chính khác gì v i s thay đ i v n ch
s h u (không k

nh h

ng c a l i nhu n) và các kho n vay?

Nguyên nhân c a s khác bi t là do các kho n đ

c ghi nh n trên c s d n tích

thay vì trên c s ti n làm cho BC KT bi n đ i m c dù không có dòng ti n.

ó là

các kho n doanh thu và chi phí phi ti n t (chi phí kh u hao, chi phí l p d phòng,

lãi chênh l ch t giá ch a th c hi n, l chênh l ch t giá ch a th c hi n), các giao
d ch phi ti n t (chuy n n vay thành v n góp, góp v n b ng tài s n, mua tài s n
b ng cách nh n n , bán tài s n nh ng ch a thu ti n…), các kho n công n .
T vi c nh n bi t đ
đ

c s khác nhau đó s giúp ng

i s d ng BCTC đánh giá

c kh n ng t o ra ti n và s d ng ti n thông qua s thay đ i tình hình tài chính

b ng vi c xem xét s bi n đ ng c a đ u t , c a tài chính, c a kinh doanh (trong s
bi n đ ng đó thì b ng ti n là bao nhiêu và không ph i là ti n là bao nhiêu).
 Gi a BCLCTT theo Ph

ng pháp gián ti p và các báo cáo khác
Các thay đ i v v n l u đ ng

TSNH

D n tích

C s ti n

TSDH
D n tích

NPT


Bao cáo LCTT
H

T

C s ti n
H TC

V TCSH
LNCPP
L i nhu n
S t ng lên
VCSH t
LN

D n tích

H KD
C s ti n
DT - CP = LN

Bang C KT
Bao cáo KQH KD

S đ 1-3 m i liên h gi a BCLCTT theo ph

ng pháp gián ti p và các báo cáo khác


13


BCLCTT theo ph
ti n t

ng pháp gián ti p đi sâu vào phân tích chi ti t ph n l u chuy n

ho t đ ng kinh doanh đ làm rõ h n s

khác bi t gi a l i nhu n trên

BCKQKD và l u chuy n ti n t ho t đ ng kinh doanh trên BCLCTT.
BCLCTT theo ph
L i nhu n tr

ng pháp gián ti p

c thu

Báo cáo KQH KD
LN tr

c thu = Doanh thu – Chi phí

C ng: Các kho n phi ti n t
 Kh u hao
 D phòng
 Chênh l ch t giá ch a th c hi n
Lo i tr : các giao d ch không ph i H KD
 Lãi / l ho t đ ng đ u t
 Lãi / l ho t đ ng tài chính

Thay đ i v n l u đ ng
L u chuy n ti n t ho t đ ng kinh doanh
Qua b ng trên ta th y đ

c s khác nhau gi a l i nhu n trên BCKQKD và l u

chuy n ti n t ho t đ ng kinh doanh là do các kho n đ

c ghi nh n trên c s d n

tích thay vì trên c s ti n làm cho BCKQKD bi n đ i m c dù không có dòng ti n.
Nh ng kho n đó là các doanh thu và chi phí phi ti n t (kh u hao, d phòng, lãi/l
chênh l ch t giá ch a th c hi n), các kho n công n (doanh thu bán hàng nh ng
ch a thu ti n, các kho n chi phí nh ng ch a tr ti n), lãi/ l c a các ho t đ ng
không ph i ho t đ ng kinh doanh (ho t đ ng đ u t , ho t đ ng tài chính).
Thông qua vi c gi i thích s khác nhau gi a l i nhu n và dòng ti n này ta th y
đ

c t ng b

c trong quy t đ nh v ti n c a doanh nghi p. Dòng ti n t l i nhu n

sau khi đi u ch nh kh u hao đ

c s d ng đ chi n p thu thu nh p doanh nghi p,

b sung v n l u đ ng sau đó m i th c hi n đ u t . Ngoài ra, ta c ng th y đ
quan h gi a ti n và l i nhu n.

có đ


cm i

c lu ng ti n thu n t ho t đ ng kinh

doanh thì không ch doanh nghi p t o ra l i nhu n mà còn ph i có chính sách kh u
hao phù h p đ thu h i v n đ ng th i ph i qu n lý t t v n l u đ ng.


14

B ng 1-1: minh h a m t thí d v ý ngh a phân tích s khác bi t gi a ti n và
l i nhu n.

L i nhu n tr

c thu

Công ty

Công ty

Công ty

Công ty

Công ty

A


B

C

D

E

100

100

100

100

100

Kh u hao

15

35

15

15

35


Hàng t n kho (CK- K)

25

25

10

10

10

N ph i thu (CK – K)

30

30

15

15

15

N ph i tr (CK – K)

-10

-10


- 25

10

10

50

70

65

100

120

L u chuy n ti n t H KD

Các công ty B, C, D, E đ u t o ra l i nhu n b ng Công ty A nh ng l u chuy n
ti n t ho t đ ng kinh doanh l i khác công ty A. C th công ty B kh u hao nhi u
h n, công ty C và công ty D qu n lý v n l u đ ng t t h n, công ty E v a có chính
sách kh u hao phù h p v a có chính sách qu n lý hàng t n kho, n ph i thu, công
n ph i tr t t nên công ty E có l u chuy n t ho t đ ng kinh doanh l n nh t.
Qua ví d trên ta th y: c ba công ty đ u t o ra l i nhu n b ng nhau nh ng công
ty nào có chính sách kh u hao t t h n, qu n lý v n l u đ ng t t h n s có đ

c

lu ng ti n thu n t ho t đ ng kinh doanh t t h n. Ngoài ra, đ qu n lý t t v n l u
đ ng thì doanh nghi p c n ti n hành qu n lý t t c ba khâu đó là hàng t n kho, n

ph i thu, n ph i tr . Ch c n m t trong ba khâu này th c hi n không t t s d n
đ n gi m l
hi n đ

ng ti n t ho t đ ng kinh doanh. Trong ví d trên công ty C th c

c vi c bán hàng nhanh và tr ngay làm cho hàng t n kho ít và công n

ph i thu ít nh ng có đ
l

c bao nhiêu ti n đ u tr h t cho nhà cung c p khi n cho

ng ti n thu n t ho t đ ng kinh doanh thu v không nhi u b ng công ty D.

Nh v y t vi c gi i thích quan h ý ngh a gi a BCLCTT và các báo cáo tài chính
khác đã giúp ta th y đ
đ

c giao d ch nào th c s hoàn thành d

i góc đ ti n t , th y

c nhu c u và kh n ng huy đ ng ti n c a doanh nghi p c ng nh lo i tr đ

c


15


nh h

ng c a các chính sách k toán khác nhau (chính sách kh u hao, chính sách

d phòng) giúp cho công tác phân tích báo cáo gi a các doanh nghi p đ
1.1.3.2.

c t t h n.

M i quan h v m t s li u

Ngoài vi c có m i quan h v m t ý ngh a thì gi a BCLCTT và các báo cáo khác
còn có m i quan h m t thi t v m t s li u. Ngu n thông tin t B ng cân đ i k
toán, Báo cáo k t qu kinh doanh và Thuy t minh báo cáo tài chính là tài li u đ l p
Báo cáo l u chuy n ti n t .
 Gi a BCLCTT theo ph
BCLCTT theo ph

ng pháp tr c ti p và báo cáo thu chi

ng pháp tr c ti p trình bày chi ti t các dòng ti n thu chi c a

doanh nghi p theo ba ho t đ ng th c ch t ch là s s p x p l i báo cáo thu chi nh m
cung c p thông tin h u ích h n cho ng

i s d ng v lu ng ti n t ho t đ ng kinh

doanh, ho t đ ng đ u t và ho t đ ng kinh doanh.

Ti n


BCLCTT

T nđ uk
A1 = Thu t H KD

B1 = Chi cho H KD

A1 - B1

LCTT t H KD

A2 = Thu t HD T

B2 = Chi cho H

T

A2 - B2

LCTT t H

A3 = Thu t H TC

B3 = Chi cho H TC

A3 - B3

LCTT t H TC


A-B

Ti n

T

trong k

Ti n đ u k
Ti n cu i k

T n cu i k

S đ 1-4 m i quan h v s li u gi a BCLCTT theo ph
cáo thu chi

ng pháp tr c ti p và báo