TRẦN ĐÌNH THUẬN

MODULE th

31
tæ chøc d¹y häc
c¶ ngµy

TỔ CHỨC DẠY HỌC CẢ NG Y

|

7


A. GIỚI THIỆU
1. THỰC TRẠNG DẠY HỌC CẢ NGÀY Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC VIỆT NAM

Nh ng n m g n ây, Vi t Nam, s l ng các tr ng ti u h c chuy n
sang d y h c 2 bu i/ngày m i n m u t ng, nh ng tình hình tri n khai
các vùng mi n có khác nhau. c bi t các vùng khó kh n, t l này
còn r t th p. Vi c t ch c d y h c c ngày khá a d ng, nhi u tr ng ã
t ch c t t, k t qu h c t p c a h c sinh (HS) c nâng cao và nh n
c s ng h c a ph huynh, chính quy n. Tuy nhiên, nhi u tr ng,
nhi u a ph ng, vi c tri n khai d y h c 2 bu i/ngày còn ch a th c s
hi u qu , th hi n n i dung m t cân i, quá t i, k ho ch ch a h p lí,
t ch c n i u, ch a khai thác h t ti m n ng th c hi n hi u qu
yêu c u giáo d c toàn di n, ch a áp ng nhu c c u phát tri n n ng
l c cá nhân c a h c sinh, s d ng và phân ph i các ngu n l c không
h p lí,... gây n ng n cho HS, giáo viên (GV). có th tri n khai d y h c
c ngày, nhi u tr ng, nhi u a ph ng còn g p nhi u khó kh n v c

s v t ch t, kinh phí, GV, i u ki n gia ình — xã h i (do ó d n t i nhu
c u và kh n ng óng góp tài chính, ngu n l c,...), v n i dung giáo d c;
lúng túng trong công tác qu n lí, t ch c d y h c. C th :

1.1. Về quy mô

Trong nh ng n m g n ây, s HS h c c ngày có xu h ng ngày càng
t ng. Tính n cu i n m 2009, c n c ã có kho ng 2,2 tri u (32,9%) HS
ti u h c c h c c ngày trong c tu n h c và 23,44% h c t 6 — 9
bu i/tu n. S khác bi t v vi c tri n khai d y h c c ngày gi a các vùng
mi n trong c n c cho th y vùng có i u ki n kinh t phát tri n có i u
ki n h n trong vi c phát tri n lo i hình d y h c c ngày. S l ng HS
c th h ng lo i hình t ch c d y h c c ngày ch y u t p trung t i
các ô th và nh ng vùng có i u ki n kinh t — xã h i phát tri n. Ng c
l i, nh ng vùng nông thôn, mi n núi, vùng dân t c thi u s có s l ng
và t l HS h c c ngày ít h n. Các t nh, thành ph nh H i D ng, H i
Phòng, Thái Bình, Nam nh, à N ng, Thành ph H Chí Minh, Hà N i
có s l ng HS h c c ngày chi m t l r t cao, có nh ng qu n c a thành
ph l n có trên 90% HS c h c c ngày. Tuy nhiên các vùng khó
kh n nh Cao B ng, S n La, Gia Lai, Cà Mau,... HS c h c c ngày
chi m t l r t th p (d i 15%).

8

|

MODULE TH 31


1.2. Về cách thức tổ chức


Vi c t ch c d y h c c ngày khá a d ng, tu theo i u ki n c a nhà
tr ng và c a ph huynh HS mà có th t ch c cho:
— M t kh i l p ho c vài kh i l p c h c 2 bu i/ngày ( u tiên kh i l p 1,
2, 3);
— Các l p bán trú h c c ngày;
— C tr ng h c c ngày.
M t s tr ng t ch c d y h c c ngày nh ng ch a có i u ki n b trí
cho m i l p/phòng h c ã t ch c d y h c vào ngày th 7 (cho m t s
l p)
m b o các l p u c h c c ngày.
M t s tr ng t ch c d y h c c ngày nh ng v n có thêm bu i ngày
th 7 trong tu n HS có th l a ch n môn h c mà mình yêu thích,
ng th i giúp nh ng em có n ng khi u phát tri n.
M t s a ph ng vùng sâu, vùng xa có nh ng mô hình t ch c d y h c
c ngày nh mô hình bán trú, n i trú dân nuôi. Mô hình bán trú: HS sáng
t i tr ng, n tr a tr ng (HS mang theo c m, nhà tr ng h tr th c
n), chi u h c ti p tr ng, t i các em v nhà. C ng ng c ng có th
h tr cho vi c d y h c bán trú. Mô hình n i trú dân nuôi: HS xa ph i
l i tr ng; u tu n các em t i tr ng và cu i tu n v nhà, HS có ch
ng , b p n u t i tr ng; gia ình óng góp g o, ngô, th c n, c i,... và
c ng ng h tr thêm.

1.3. Về chương trình và kế hoạch dạy học

Ch ng trình ti u h c hi n hành c thi t k cho tr ng h c d y
1 bu i/ngày th c hi n. Các tr ng ti u h c d y 2 bu i/ngày h c theo
ch ng trình chung.
Theo Công v n s 6176/TH (2002), h ng d n k ho ch d y h c
2 bu i/ngày: Các tr ng ti u h c ã ch ng xây d ng th i khoá bi u

phù h p v i s bu i h c/tu n v i nguyên t c: Bu i sáng t i a 4 ti t, bu i
chi u t i a 3 ti t (c ngày t i a 7 ti t). Nh v y, th i khoá bi u c
i u ch nh
m b o k ho ch d y h c chung. Dành 1/3 th i l ng b
sung t ch c cho HS t h c bài, c ng c và hoàn thành k ho ch d y
h c chung, 2/3 th i gian còn l i t ch c các ho t ng t p th và các
ho t ng khác nh t ng c ng d y ti ng Vi t cho HS dân t c thi u s ,...
Nh ng n m g n ây, ch ng trình, n i dung d y h c 2 bu i/ngày bao
g m nh ng v n c b n sau:
TỔ CHỨC DẠY HỌC CẢ NG Y

|

9


—
—
+
+
+
+
+

N i dung d y h c 2 bu i/ngày c xây d ng trên c s i u ch nh
Ch ng trình giáo d c ph thông hi n hành, v i hai m ng n i dung:
m b o k ho ch giáo d c và th c hi n Ch ng trình giáo d c ph
thông c ban hành kèm theo Quy t nh s 16/2006/Q —BGD T
ngày 05/5/2006 c a B tr ng B Giáo d c và ào t o.
Các n i dung khác:

Th c hành ki n th c ã h c và t ch c HS tham gia các ho t ng th c
t t i a ph ng;
Giúp HS y u kém v n lên hoàn thành yêu c u h c t p;
B i d ng HS có n ng khi u môn Ti ng Vi t, môn Toán, các môn n ng
khi u khác;
D y h c các môn h c và n i dung t ch n c quy nh trong ch ng
trình (Ngo i ng , Tin h c, Ti ng dân t c thi u s ,…);
T ch c các ho t ng giáo d c ngoài gi lên l p: các câu l c b , ho t
ng dã ngo i.
Nh v y, n i dung d y h c bao g m:

— Ch ng trình hi n hành.
— C ng c , t ng c ng ki n th c, k n ng Ti ng Vi t, Toán, Ti ng dân t c
thi u s .
— H c các môn t ch n.
— Các ho t ng giáo d c ngoài gi lên l p.
1.4. Những khó khăn, thuận lợi và bài học kinh nghiệm trong tổ chức
dạy học cả ngày ở trường tiểu học

— Khó kh n, h n ch :
Th c hi n d y h c c ngày có th có h n ch nh : gi m th i gian
khám phá, ti p xúc ngoài nhà tr ng, ti p xúc v i gia ình, c ng ng,
vui ch i thông th ng c a HS do các em ph i tr ng nhi u h n; n u t
ch c không hi u qu (k ho ch giáo d c không h p lí, hình th c d y h c
n i u,...) s gây c ng th ng, nh h ng t i s c kho HS, GV; t o thêm
gánh n ng kinh phí cho các gia ình có thu nh p th p, c bi t các
vùng nông thôn.
Nh ng khó kh n n i b t i v i vi c t ch c d y h c c ngày: khó kh n
v c s v t ch t, v cách th c t ch c d y h c; thi u biên ch , kinh phí;
n i dung ch ng trình tr ng d y h c 2 bu i/ngày ch a h p d n.


10

|

MODULE TH 31


— Thu n l i:
+ Gi m s c ép cho GV và HS do dãn th i khoá bi u; giúp tránh quá t i.
+ HS c tham gia vào các ho t ng h c t p a d ng, c h c t ch n,
phát huy c các kh n ng và s thích cá nhân.
+ Vi c d y h c c ngày t o i u ki n nhà tr ng, GV n m b t v nhu
c u ch m sóc, giáo d c HS t t h n. HS c h c t p, rèn luy n c
ngày môi tr ng s ph m, m b o s phát tri n úng h ng.
+ T ng s hi u bi t và m i quan h gi a GV, nhà tr ng v i HS và gia ình.
+ H tr gia ình giáo d c ch m sóc tr .
— Bài h c kinh nghi m:
+ Làm t t công tác tuyên truy n nâng cao nh n th c v d y h c
2 bu i/ngày.
+ C n xây d ng k ho ch, có s th o lu n tr c v i các i t ng liên quan.
+ Xây d ng môi tr ng thân thi n trong t ng l p h c.
+ Không ng ng nâng cao ch t l ng c a HS h c 2 bu i/ngày, HS bán trú,
t ó thu hút ph huynh HS cho con em mình t i l p.
+ C n t o i u ki n HS t ch n môn h c n ng khi u theo s thích và
n ng l c.
+ Làm t t công tác xã h i hoá giáo d c, tranh th s u t c a lãnh o
các c p, các ngành, và các b c ph huynh.
+ Ch o sát sao công tác ki m tra, ôn c, d gi th m l p nh m giúp
GV nâng cao trình chuyên môn, trình tay ngh . Cán b qu n lí

nhà tr ng ph i h c h i, nâng cao n ng l c t ch c, qu n lí.
+ Quan tâm ch m lo, ng viên cán b , GV nhà tr ng v v t ch t và
tinh th n.
2. SỰ CẦN THIẾT PHẢI TỔ CHỨC MÔ HÌNH DẠY HỌC CẢ NGÀY Ở VIỆT NAM

— Giáo d c HS tr thành nh ng con ng i n ng ng, sáng t o trong tình
hình m i hi n nay ang tr thành v n b c thi t c a các nhà tr ng.
D y h c c ngày ti u h c v i n i dung an xen phù h p gi a nh ng
môn h c b t bu c v i nh ng môn h c ho c ho t ng giáo d c t ch n
c t ch c t i h u h t các n c có n n giáo d c phát tri n trong khu
v c và trên th gi i.
TỔ CHỨC DẠY HỌC CẢ NG Y

|

11


— Giáo d c ti u h c Vi t Nam c n v n ngang t m các n c trong khu
v c; trong khi ó, th i l ng d y h c và ho t ng giáo d c còn h n ch ,
h u h t HS ch c h c 1 bu i/ngày.
— Nhu c u cho tr em c h c c ngày ph huynh yên tâm làm vi c
ngày càng tr nên c p thi t vì nhà tr ng là a ch an toàn nh t b o v
và ch m sóc tr em khi cha m i làm.
Nh ng lí do nêu trên khi n cho vi c t ch c d y h c c ngày tr thành
m t trong nh ng gi i pháp quan tr ng nh t nh m b o m cho HS ti u
h c c th h ng m t n n giáo d c toàn di n và ch t l ng.
3. MỤC TIÊU CỦA DẠY HỌC CẢ NGÀY

—

—

—
—

12

|

Vi c th c hi n d y h c c ngày nh m th c hi n t t m c tiêu giáo d c
ti u h c, ó là: giúp HS hình thành nh ng c s ban u cho s phát
tri n úng n và lâu dài v o c, trí tu , th ch t, th m m , và các k
n ng c b n HS ti p t c h c trung h c c s (Lu t Giáo d c 2005).
C th , th c hi n d y h c c ngày nh m:
Th c hi n t t m c tiêu giáo d c ti u h c, nâng cao ch t l ng giáo d c
toàn di n.
Gi m s c ép, tránh quá t i, làm cho vi c h c t p c a HS tr ng h ng
thú h n. Xây d ng môi tr ng giáo d c thân thi n v i HS tr ng và
t ng l p h c. D y h c c ngày s mang n cho các em nh ng gi h c
nh nhàng, t nhiên, hi u qu , phù h p v i c i m tâm sinh lí. Góp
ph n hình thành các em nh ng c s ban u cho s phát tri n nhân
cách c a con ng i, phù h p v i c i m c a xã h i hi n i: t tin,
n ng ng, sáng t o, giàu lòng nhân ái, có kh n ng h p tác và h i nh p.
Th c hi n d y h c phân hoá, HS s có nhi u c h i phát huy các kh
n ng và s thích, nhu c u c a cá nhân ng i h c s
c áp ng t t
h n; HS y u, kém có nhi u c h i c quan tâm giúp h n
t
Chu n ki n th c, k n ng c a ch ng trình.
D y h c c ngày mang l i c h i c h c t p trong môi tr ng thu n l i

cho m i tr em, c bi t là tr có hoàn c nh khó kh n, tr em dân t c
thi u s , tr em gái. ng th i, góp ph n t o s bình ng v quy n l i
h c t p cho tr em nh ng vùng, mi n khác nhau, có i u ki n kinh t
không gi ng nhau.

MODULE TH 31


4. MÔ HÌNH DẠY HỌC CẢ NGÀY

C m t ti ng Anh Full Day Schooling vi t t t là FDS, có ngh a là d y h c
c ngày. FDS là ph ng th c b sung thêm th i gian cho vi c h c
t p/ho t ng c a HS tr ng. FDS s s d ng có hi u qu th i gian
t ng thêm tr ng t ch c các ho t ng giáo d c theo m t ch ng
trình, k ho ch c i u ch nh và m r ng. HS tham gia ch ng trình
s
c h c t p/ho t ng c bu i sáng, bu i tr a và bu i chi u t i
tr ng vào m t s ngày trong tu n.
Do th i gian h c tr ng t ng thêm, nên s c n b sung các ngu n l c
áp ng nhu c u t ch c các ho t ng khi th i gian bi u c i u
ch nh, b sung. M t khác, i ng nhân l c nhà tr ng c n ph i có k
n ng, ki n th c c ng nh ph ng pháp, k thu t t ch c d y h c c
ngày; nhà tr ng c n m r ng không gian và t ng ngu n c s v t ch t
t ch c d y h c c ngày; t ng thêm GV; b sung các ngu n l c bù
p các chi phí t ng thêm cho công tác t ch c khi th i gian tr ng kéo
dài và m t s chi phí ngoài giáo d c liên quan t i vi c h tr cho HS h c
c ngày. Ch ng trình m b o ch t l ng giáo d c tr ng h c (SEQAP)
s h tr các ngu n l c b sung theo nhu c u thi t y u c a nhà tr ng
chuy n các tr ng t ph ng th c d y h c n a ngày (Half Day
Schooling — HDS) hi n nay sang d y h c c ngày (FDS).

Th i gian bi u t ng thêm s có thêm th i gian cho các môn h c hi n có
trong ch ng trình c a c p Ti u h c, ng th i có th b sung các ho t
ng giáo d c. Ch ng trình c p Ti u h c và các ho t ng b sung
c x p theo nhóm nh sau:
C: Ch ng trình h c hi n hành.
C1: C ng c ki n th c, k n ng c a HS v môn Ti ng Vi t, môn Toán và t ng
c ng k n ng nghe, nói ti ng Vi t cho HS dân t c thi u s /có khó kh n
v ti ng Vi t. Các tr ng c ng có th l a ch n 1 ho c 2 ti t h c b sung
cho các ho t ng giáo d c nh m m b o ch ng trình h c theo T30
(kho ng 30 ti t h c/tu n) có s cân b ng gi a các môn h c và ho t ng
khác nhau. Tuy nhiên, tr ng tâm c a các ti t h c b sung nên là Ti ng
Vi t và Toán.
C2: Gi i thi u m t môn h c t ch n — Tin h c ho c Ngo i ng (chú tr ng
môn Ngo i ng th c hi n án d y h c Ngo i ng c a Chính ph ).
C3: Các l nh v c n i dung t ch n và các ho t ng giáo d c.
TỔ CHỨC DẠY HỌC CẢ NG Y

|

13


Các l nh v c n i dung t ch n nh : giáo d c v môi tr ng, giáo d c k
n ng s ng, v n hoá a ph ng và b sung cho Âm nh c, M thu t, Giáo
d c th ch t,...
T i các tr ng có t l HS dân t c thi u s cao, có th l a ch n d y m t
th ti ng dân t c thi u s theo Ngh nh s 82/2010/N —CP c a Chính
ph Quy nh v vi c d y và h c ti ng nói, ch vi t c a dân t c thi u s
trong các c s giáo d c ph thông và trung tâm giáo d c th ng xuyên.
Ch ng trình và sách giáo khoa ti ng dân t c thi u s

c biên so n và
th m nh theo quy nh c a B Giáo d c và ào t o.
Các ho t ng giáo d c bao g m m t s ho t ng phù h p v i nhu c u
c a HS và c ng ng, ví d : ho t ng c sách th vi n; múa hát, di n
k ch; các ho t ng th thao; trò ch i dân gian; tham quan, du l ch; tr ng
và ch m sóc cây; t ch c các ngày h i (T t Trung thu, H i hoá trang,
Ngày h i môi tr ng,...); các câu l c b (th d c nh p i u, bóng bàn, các
nhà thi t k th i trang tr ,...);...
Có nhi u ph ng án FDS, m i ph ng án có s ti t d y/tu n khác nhau.
Các tr ng có th l a ch n ph ng án FDS phù h p v i các i u ki n
th c t c a nhà tr ng. Tuy nhiên, các ph ng án chính là T30 ho c T35
(kho ng 35 ti t/tu n) và có th là T33 (kho ng 33 ti t/tu n).
Nh ng tr ng có ngu n l c h n ch nên l a ch n các ph ng án T30 và
T33; còn nh ng tr ng có ngu n l c y nên chuy n sang T35.
SEQAP s h tr ngu n l c ban u cho các tr ng th c hi n các ph ng
án FDS phù h p.
Các ph ng án FDS chính c trình bày c th trong b ng sau:
Bảng 1: So sánh giữa mô hình HDS với các phương án của mô hình FDS
Mô
hình
HDS

S ti t/tu n

22 — 25 ti t/tu n
tu thu c theo Ch ng trình hi n nay
các kh i l p khác
c B phê duy t
nhau
T 30


(Kho ng
30 ti t/tu n)
14

|

N i dung
ch ng trình
C

MODULE TH 31

C + C1

L ch bi u
th i gian

HS ch h c m t bu i
trong ngày, có th là
bu i sáng ho c bu i
chi u.
2 ngày h c c ngày và 3
ngày h c n a ngày
tr ng m i tu n.


Mô
hình


S ti t/tu n

FDS

T 33

(Kho ng 33
ti t/tu n)

N i dung
L ch bi u
ch ng trình
th i gian
C + C1 + C2 (ho c C3). 3 ngày h c c ngày và 2

Các tr ng mong
mu n d y ti ng dân
t c có xu h ng ch n
ph ng án:
C + C1 + C3.

T 35

(Kho ng
35 ti t/tu n)

C + C1 + C2 + C3.

ngày h c n a ngày
tr ng m i tu n.

T i các tr ng có d y
ti ng dân t c thi u s
thì các ti t h c c a môn
Ti ng dân t c thi u s
th ng c b trí vào
bu i chi u.
4 — 5 ngày h c c ngày
m i tu n.

i v i tr ng chuy n sang ph ng án T30: HS s có 2 ngày h c c

ngày/tu n và 3 ngày h c n a ngày/tu n. T i các tr ng có HS dân t c
thi u s ho c nhi u HS có khó kh n v ti ng Vi t thì th i gian t ng thêm
ph i bao g m 2 ti t h c c i thi n các k n ng nghe, nói ti ng Vi t.
Ch ng trình gi ng d y b sung còn l i c a môn Ti ng Vi t, Toán và các
ho t ng giáo d c có th
c t ch c theo nhu c u c a HS.
i v i tr ng chuy n sang ph ng án T33: HS s có 3 ngày h c c
ngày/tu n và 2 ngày h c n a ngày/tu n. Ph ng án T33 là ph ng án
phù h p cho các tr ng:
— Ch a th c s
i u ki n có th chuy n ngay sang ph ng án T35
nh ng có kh n ng chuy n sang ph ng án cao h n T30.
— M t s tr ng th c hi n ch ng trình d y ti ng dân t c thi u s .
i v i tr ng chuy n sang ph ng án T35: HS s có 4 — 5 ngày h c c
ngày/tu n. Theo Ch ng trình giáo d c ph thông ban hành kèm theo
Quy t nh 16/2006/Q —BGD T ngày 05/5/2006 c a B tr ng B Giáo
d c và ào t o, i v i các tr ng, l p d y h c c ngày, m i ngày h c
không quá 7 gi (420 phút). Do v y, th i khoá bi u cho th i gian t ng
thêm khi chuy n sang FDS nên b trí kho ng 4 — 5 ti t h c trong bu i

sáng và không quá 3 ti t h c trong bu i chi u. Các tr ng c n s p x p
th i gian cho GV sinh ho t t chuyên môn và h p nhà tr ng.
TỔ CHỨC DẠY HỌC CẢ NG Y

|

15


V i ph ng án T30, hai ngày h c c ngày m i tu n nên b trí: m t ngày

bu i sáng h c 5 ti t và bu i chi u h c 3 ti t, m t ngày sáng h c 4 ti t và
chi u h c 3 ti t.
V i ph ng án T35, các tr ng nên b trí h c 4 ti t vào bu i sáng và h c
3 ti t vào bu i chi u i v i t t c các ngày trong tu n. Tuy nhiên, c ng
có th b trí 1 — 2 ngày h c 8 ti t (5 ti t bu i sáng và 3 ti t bu i chi u)
dành th i gian cho h p nhà tr ng và sinh ho t t chuyên môn. Vi c l a
ch n môn/n i dung t ch n và các ho t ng giáo d c cho ph ng án
T35 là r t quan tr ng th c hi n thành công FDS.
V th i gian b t u vào h c bu i sáng, ngh , n tr a c a HS và k t thúc
ngày h c, các tr ng c n c n c vào tình hình c th (v khí h u, kho ng
cách t nhà n tr ng, a hình,...) c a a ph ng, nhu c u c a HS,
cha m HS và nh ng ngu n l c c n thi t s p x p cho phù h p. Có th
rút ng n th i gian dành cho vi c ngh , n tr a b t u h c bu i chi u
s m h n và k t thúc ngày h c s m nh ng HS xa có th k p v nhà
tr c khi tr i t i.
Vi c l a ch n các ph ng án FDS, ch ng trình h c, k ho ch d y h c,
th i khoá bi u, c ng nh b trí GV, s d ng c s v t ch t và trang thi t
b c a nhà tr ng th c hi n FDS là do nhà tr ng và c ng ng a
ph ng quy t nh.


B. MỤC TIÊU
—
—
—
—
—

Sau khi h c xong module này, h c viên có th :
Hi u c nguyên t c t ch c d y h c FDS.
Xác nh c nh ng n i dung d y h c FDS.
Hi u c các hình th c t ch c d y h c FDS.
Bi t cách t ch c d y h c FDS trên c s phù h p v i c i m a ph ng.
Xác nh c nh ng yêu c u v c s v t ch t, i ng GV, cán b qu n
lí c n thi t cho vi c th c hi n FDS có hi u qu .

C. NỘI DUNG

— Nguyên t c t ch c d y h c c ngày
— N i dung d y h c c ngày
— Hình th c t ch c d y h c c ngày
16

|

MODULE TH 31


— Cách t ch c d y h c c ngày trên c s phù h p v i c i m a
ph ng.

— Nh ng yêu c u v c s v t ch t, i ng GV, cán b qu n lí c n thi t cho
vi c th c hi n d y h c c ngày có hi u qu .

Hoạt động 1: Tìm hiểu nguyên tắc tổ chức và mô hình dạy
học cả ngày
1. MỤC TIÊU

— Hi u bi t khái quát v mô hình tr ng ti u h c FDS.
— Hi u c nguyên t c t ch c d y h c c ngày.

2. NHIỆM VỤ

Nhi m v 1: B ng kinh nghi m trong ngh d y h c, anh/ch hãy tr l i

câu h i sau:
1) Tr ng h c anh/ch ang d y hi n nay ã t ch c d y h c c ngày ch a?
N u có hãy nêu nh n xét c a anh/ch v vi c d y h c c ngày (l i ích i
v i HS, ph huynh HS,... và nh ng h n ch ).
2) t ch c t t vi c d y h c c ngày v i s ng h c a GV, HS, ph huynh
HS thì c n tuân th nh ng nguyên t c nào?
Nhi m v 2: Hãy trao i v i ng nghi p có c câu tr l i phù h p.
Nhi m v 3: Hãy i chi u k t qu trao i v i ng nghi p v i thông
tin ph n h i d i ây:
3. THÔNG TIN PHẢN HỒI CHO HOẠT ĐỘNG 1

T tr c t i nay, theo ch o c a B Giáo d c và ào t o, giáo d c ti u
h c c n c ang th c hi n các ho t ng giáo d c t i các tr ng theo
hai ph ng th c: d y h c n a ngày (5 bu i/tu n) và d y h c 2 bu i/ngày
(6 — 10 bu i/tu n). V d y h c 2 bu i/ngày, các ho t ng d y h c và
giáo d c ti n hành trong t ng bu i riêng bi t. Bu i sáng d y h c “chính

khoá” theo ch ng trình quy nh; bu i chi u ôn luy n ki n th c, k
n ng, ph o HS y u, b i d ng HS gi i, HS n ng khi u. Tu theo s
bu i h c trong tu n (trên 5 n 10 bu i/tu n), các tr ng có th có thêm
môn t ch n là Tin h c, Ngo i ng ; ngoài ra, có b sung m t s ti t ho t
ng t p th .
TỔ CHỨC DẠY HỌC CẢ NG Y

|

17


—
—
—
—
—
18

|

D y h c c ngày (FDS) là ph ng th c b sung thêm th i gian cho ho t
ng d y h c, giáo d c m i ngày HS c h c t p và ho t ng t i
tr ng c bu i sáng, bu i tr a và bu i chi u trong ngày. Tr ng h c FDS
có th c hi n t ch c cho HS n tr a bán trú tr ng. Nh v y, d y h c 2
bu i/ngày và d y h c c ngày u t ng thêm th i l ng d y h c trên c
s n i dung, ch ng trình d y h c n a ngày, nh ng gi a hai ph ng
th c v n có s khác bi t. S khác nhau gi a hai ph ng th c này tr c
h t vì c tr ng c a FDS là t ch c các ho t ng d y h c, giáo d c su t
th i gian HS tr ng (c bu i tr a) và cho c 100% HS c a tr ng. FDS s

có tác ng hi u qu n ch t l ng giáo d c khi s d ng th i l ng t ng
thêm cho các ho t ng d y h c, giáo d c h ng tu n theo n i dung,
ch ng trình, k ho ch c i u ch nh và m r ng. Tác ng c th h n
i v i vùng dân t c thi u s là t ng s HS c h c c ngày, n m c
ki n th c, k n ng, c lên l p và hoàn thành ch ng trình ti u h c theo
quy nh hi n hành.
Các ph ng án FDS c s d ng c n phù h p v i i u ki n th c t c a
tr ng ti u h c m i vùng mi n, trong ó m i ph ng án g n v i m t s
ti t h c nh t nh (t ng ng v i s ngày h c c ngày hay s bu i h c
trong tu n, t m th i ch a tính s ti t các ho t ng bu i tr a). S l ng
ti t h c trong các ph ng án ch mang tính ch t t ng i, ví d T30
không có ngh a ch th c hi n 30 ti t/tu n mà ph thu c vào i u ki n c a
nhà tr ng, ph ng pháp, cách t ch c d y h c c a GV và trình , kh
n ng ti p thu trong h c t p c a HS các nhà tr ng b trí cho phù h p.
t ch c t t vi c d y h c c ngày i v i các tr ng ti u h c hi n nay,
c n tuân th các nguyên t c sau:
HS có nhu c u, cha m t nguy n; ti n t i h c c ngày là b t bu c th c
hi n v i ch ng trình ti u h c sau n m 2015;
Nhà tr ng m b o c s v t ch t, trang thi t b d y h c tiên ti n;
m b o i ng GV ( theo biên ch ho c GV tình nguy n d y thêm
gi , GV th nh gi ng);
Công khai, minh b ch thu chi (ph c v b a n, phát tri n n ng khi u,
i u ki n c s v t ch t nh : qu t, n c u ng, ph ng ti n, t ch c câu
l c b ,…);
m b o cho s phát tri n hài hoà nhân cách HS.
MODULE TH 31


Hoạt động 2: Tìm hiểu nội dung dạy học cả ngày
1. MỤC TIÊU


— Xác nh
— So sánh

c n i dung d y h c c ngày tr ng ti u h c.
c s khác bi t gi a n i dung h c n a ngày và h c c ngày.

2. NHIỆM VỤ

Nhi m v 1: Hãy tr l i các câu h i sau:

1) Tr ng h c c a anh/ch hi n nay ang th c hi n n i dung d y h c nh
th nào?
— Cho mô hình d y h c 1 bu i/ngày;
— Cho mô hình d y h c 2 bu i/ngày;
— Cho mô hình d y h c c ngày.
2) Theo anh/ch , n i dung ch ng trình d y h c cho th i gian t ng thêm
khi chuy n sang th c hi n FDS là gì? Nhà tr ng c n u tiên cho n i
dung nào?
Nhi m v 2: Hãy c n c vào kinh nghi m d y h c tr ng c a anh/ch
và trao i v i ng nghi p l a ch n ph ng án t i u nh t cho
tr ng mình.
Nhi m v 3: C n c vào ph ng án anh/ch ã l a ch n, hãy i chi u
v i thông tin ph n h i d i ây.
3. THÔNG TIN PHẢN HỒI CHO HOẠT ĐỘNG 2

N i dung d y h c, giáo d c cho FDS bao g m hai lo i ho t ng chính,
ó là: ho t ng d y h c các môn h c v i s ti t h c theo quy nh c a
B Giáo d c và ào t o i v i ti u h c bao g m c môn t ch n, ch
y u th c hi n trên l p và ho t ng giáo d c v i các hình th c khác nhau

ti n hành ngoài gi lên l p h c. i v i T30, n i dung t ng c ng ch
y u cho môn Ti ng Vi t và Toán, có ho t ng ngoài gi m c t i thi u,
chú ý t ng c ng ti ng Vi t cho HS dân t c thi u s . i v i T35, trên c
s T30 c ng thêm môn t ch n là Ngo i ng , Tin h c, trong ó d y h c
Ngo i ng (Ti ng Anh) theo án m i c a B Giáo d c và ào t o.
N i dung, hình th c t ch c ho t ng giáo d c ngoài gi lên l p khá a
d ng, phong phú do nhà tr ng l a ch n, nh m giáo d c tính m nh d n,
t tin, k n ng s ng, phát tri n n ng khi u cá nhân k t h p v i b n s c
v n hoá dân t c, vùng mi n. Các ho t ng giáo d c có th bao g m:
TỔ CHỨC DẠY HỌC CẢ NG Y

|

19


—
—
+
+
+
+

ho t ng câu l c b , ngh thu t, th thao, ho t ng th vi n, tham
quan dã ngo i, ho t ng c ng ng, phong trào “Xây d ng tr ng h c
thân thi n, h c sinh tích c c”,…
Hi u tr ng nhà tr ng l a ch n n i dung, s p x p ch ng trình, k
ho ch d y h c, giáo d c, m b o tính cân i gi a các môn h c, các
ho t ng giáo d c. Tuy nhiên, vi c l a ch n n i dung ki n th c, k n ng
cho t ng l p h c l i tu thu c vào trình th c t c a HS t ng l p h c

do m i GV m nhi m. GV c n ph i v n d ng linh ho t nhi u ph ng
pháp d y h c tích c c phù h p v i i t ng HS. D y h c ph i nh
nhàng, t nhiên, không n ng n , t o i u ki n cho HS ch ng tham gia
vào quá trình h c t p.
H c c ngày c p Ti u h c ã c a vào K ho ch qu c gia v giáo
d c cho m i ng i giai o n 2003 — 2015 và D th o Chi n l c giáo d c
giai o n 2011 — 2020 v i nh h ng t ng c ng giáo d c o c, k
n ng s ng, ho t ng giáo d c ngoài gi lên l p và phát tri n n ng khi u
cho HS.
nh h ng n i dung d y h c c ngày nh sau:
Th c hi n ch ng trình, k ho ch giáo d c chung (t i thi u): D y h c
áp ng yêu c u v thái , ki n th c, k n ng theo quy nh c a ch ng
trình (g i t t là n i dung 1).
T ch c các ho t ng nh m c ng c ki n th c, b i d ng n ng khi u cá
nhân, h c môn t ch n theo s thích và n ng l c c a HS (g i t t là n i
dung 2):
C ng c ki n th c, k n ng, th c hành ki n th c ã h c và t ch c HS
tham gia các ho t ng th c t t i a ph ng nh m h tr cho vi c
h c t p;
H c các môn t ch n;
Phát tri n n ng khi u theo các n i dung t ch n;
Tham gia các ho t ng giáo d c ngoài gi lên l p.

Hoạt động 3: Tìm hiểu hình thức dạy học cả ngày
1. MỤC TIÊU

— Hi u c m t s hình th c t ch c d y h c c ngày.
— Bi t l a ch n nh ng hình th c phù h p khi t ch c d y h c c ngày
t i tr ng.


20

|

MODULE TH 31


2. NHIỆM VỤ

Nhi m v 1: Hãy trao i v i ng nghi p và tr l i câu h i sau:

Tr ng anh/ch hi n nay ã s d ng các hình th c t ch c d y h c c
ngày nh th nào?
— Cách b trí n i dung;
— Cách s p x p các nhóm HS theo các n i dung h c t p.
Nhi m v 2: Th o lu n v i ng nghi p tr l i câu h i:
vi c d y h c c ngày có hi u qu , nên t ch c hình th c d y h c nh
th nào cho phù h p v i i u ki n c a nhà tr ng?
Nhi m v 3: Sau khi th o lu n, hãy i chi u v i thông tin ph n h i
d i ây.
3. THÔNG TIN PHẢN HỒI CHO HOẠT ĐỘNG 3

—
—
—
—

nh h ng chung là phân ph i n i dung h c t p phù h p v i m i i
t ng trong c ngày. Tr c m c, h u h t các l p, n i dung 1 c d y
ch y u trong 1 bu i, n i dung 2 c b trí trong bu i còn l i, nh ng

c ng có th b trí linh ho t th i gian cho 2 n i dung này tu thu c vào
i u ki n th c t v GV, c s v t ch t, thi t b d y h c, trình HS.
T ch c d y h c c ngày không ph i là h c thêm, làm thêm bài t p mà là
t ch c các ho t ng giáo d c toàn di n, m b o cho HS t c các
yêu c u c a Chu n ki n th c, k n ng, phát tri n n ng khi u phù h p v i
nhu c u và kh n ng. Vi c ph o hay b i d ng v Toán, Ti ng Vi t ch
dành cho nh ng i t ng c n thi t ho c có kh n ng và nhu c u.
T ch c theo h ng các ho t ng giáo d c phù h p v i i t ng, có
th chia HS cùng m t kh i l p (ho c khác kh i l p) theo các nhóm
ho t ng trên c s phù h p v i kh n ng và nhu c u, có th là:
Nhóm c ng c ki n th c;
Nhóm b i d ng n ng khi u, s thích v i các ho t ng nh : th c hành
o c, gi i toán nhanh, ng d ng ki n th c toán vào th c t , b i d ng
k n ng giao ti p, c di n c m, c th , thi k chuy n, thi hùng bi n,
vi t ch p, câu l c b ,...
Nhóm phát tri n th ch t v i các ho t ng nh : võ, c vua, c u lông, th
d c nh p i u,...
Nhóm phát tri n ngh thu t v i các ho t ng v nh c dân t c, àn,
múa, khiêu v , v , n n, trang trí,...
TỔ CHỨC DẠY HỌC CẢ NG Y

|

21


— Nhóm ho t ng xã h i v i các ho t ng v tìm hi u t nhiên, xã h i,
l ch s , a lí, v n hoá truy n th ng,...
Vi c t ng th i l ng d y h c c n c th c hi n theo tinh th n t ch c
các ho t ng giáo d c nh nhàng, vui v , phát huy tính tích c c, ch

ng c a HS, b i d ng k n ng h p tác trong công vi c và h ng t i
phát tri n n ng l c cá nhân.

Hoạt động 4: Tổ chức dạy học cả ngày trên cơ sở phù hợp
với đặc điểm địa phương
1. MỤC TIÊU

— Bi t m t s cách t ch c d y h c c ngày thu c các vùng mi n khác nhau.
— Bi t l a ch n cách th c t ch c phù h p v i hoàn c nh c a tr ng mình
ang d y.

2. NHIỆM VỤ

Nhi m v 1: Th c hành (tham kh o ph l c “S tay h ng d n l p k

ho ch th c hi n d y h c c ngày”):
— C n c vào tình hình th c t t i a ph ng, trên c s trao i v i ng
nghi p và cán b qu n lí c a tr ng (tham kh o ph l c), hãy xây d ng
m t k ho ch t ch c d y h c c ngày cho tr ng anh/ch .
— Tham kh o thông tin d i ây và i u ch nh k ho ch phù h p v i th c
t c a tr ng anh/ch .
Nhi m v 2: Hoàn ch nh k ho ch và th nghi m t i tr ng:
Xây d ng k ho ch, trao i v i ng nghi p, xin ý ki n góp ý c a chuyên
gia hoàn ch nh k ho ch và th nghi m t i tr ng anh/ch d y.
Nhi m v 3: ánh giá k t qu :
Hãy nêu nh ng ho t ng ã làm t t, nh ng ho t ng c n c i thi n,
nêu lí do và h ng gi i quy t.
3. THÔNG TIN PHẢN HỒI CHO HOẠT ĐỘNG 4

Trên c s nh h ng khung c u trúc n i dung d y h c và quy nh th i

l ng 35 ti t/tu n, vi c xác nh n i dung và hình th c t ch c d y h c
c n c n c theo c i m a ph ng. C th :
— Vùng khó kh n: Tr c m t, th c hi n ch ng trình kho ng 30 ti t/tu n.

22

|

MODULE TH 31


Hi u tr ng, GV ch nhi m c n c vào trình HS c a l p b trí n i
dung, yêu c u và th i l ng h p lí nh m m b o m i HS t Chu n
ki n th c, k n ng hai môn Ti ng Vi t, Toán; và t ch c m t s ho t ng
giáo d c HS th y vui, thích h c và h c c các môn h c. Không nh t
thi t ph i phân chia c th dành bao nhiêu ti t cho môn Ti ng Vi t, bao
nhiêu ti t cho môn Toán.
— Vùng thu n l i: Th c hi n ch ng trình kho ng 35 ti t/tu n.
Hi u tr ng, GV ch nhi m c n c vào trình HS c a l p b trí th i
l ng h p lí nh m m b o m i HS t Chu n ki n th c, k n ng các
môn h c; c n c vào i u ki n c a nhà tr ng, nhu c u c a cha m HS
mà b trí h c ngo i ng , tin h c và phát tri n n ng khi u HS; t ch c
m t s ho t ng giáo d c HS th y vui, thích h c và h c c các
môn h c. Ví d : Cùng m t th i l ng dành cho c ng c ki n th c, v i HS
trung bình thì dùng c ng c ki n th c, làm bài t p t Chu n ki n
th c, k n ng; v i HS gi i l i dùng phát tri n n ng khi u. Phân b n i
dung b i d ng phù h p v i i t ng s v a m b o không quá t i v i
HS trung bình, v a không nhàm chán v i HS gi i.

Hoạt động 5: Những yêu cầu về cơ sở vật chất, đội ngũ

giáo viên, cán bộ quản lí cần thiết cho việc thực hiện
dạy học cả ngày có hiệu quả
1. MỤC TIÊU

—
—
—
—

Xác nh c nh ng yêu c u i v i d y h c c ngày v :
C s v t ch t.
i ng GV.
Cán b qu n lí.
T ch c bán trú.

2. NHIỆM VỤ

Nhi m v 1: T nh ng vi c tr i nghi m trên, hãy nêu yêu c u v :

— C s v t ch t.
— i ng GV.
— Cán b qu n lí.
— T ch c bán trú.

TỔ CHỨC DẠY HỌC CẢ NG Y

|

23



Nhi m v 2: Hãy trao i v i Ban giám hi u và a ra k ho ch th c hi n.

Trao i
xu t nh ng yêu c u trên, x p theo th t u tiên có tính
n th i gian và tính kh thi c a k ho ch.
3. THÔNG TIN PHẢN HỒI CHO HOẠT ĐỘNG 5

* C s v t ch t (CSVC)
— m b o khuôn viên r ng (theo tiêu chu n tr ng t Chu n qu c
gia), có t ng rào, khu v sinh.
—
phòng h c, phòng ch c n ng, sân ch i, sân t p, khu ph c v h c t p,
vui ch i, ch n, ngh và các ho t ng v n hoá, th thao.
* Cán b qu n lí, giáo viên
— T ch c d y h c c ngày c n có s i m i v qu n lí, v ph ng pháp
d y h c và t ch c các ho t ng giáo d c, ng th i òi h i nhi u h n
v n ng l c t ch c, qu n lí và trách nhi m c a hi u tr ng, phó hi u
tr ng và GV tr ng ti u h c.
— Ngoài trách nhi m qu n lí d y và h c, cán b qu n lí còn có thêm nh ng
tr ng trách khác: t ch c các ho t ng ngoài gi lên l p, bán trú cho
HS; s p x p th i gian bi u cho t ng l p phù h p v i i u ki n sân ch i,
sân t p, th vi n, các phòng ho t ng ch c n ng, GV,... c a tr ng.
— i v i GV, c n có s i m i v ph ng pháp d y h c, qu n lí HS và t
ch c ho t ng giáo d c, chuy n t vi c d y các môn h c sang d y và
t ch c các ho t ng giáo d c. GV c n có n ng l c t ng h p h n các k
n ng d y h c các môn c th , có kh n ng l ng ghép, tích h p các n i
dung giáo d c. GV c ng ph i có kh n ng t ch c, v n ng HS
tham gia các ho t ng giáo d c.
— Vi c t ng thêm các ho t ng c a n i dung 2 không nh t thi t òi h i

ph i t ng biên ch mà có th huy ng cán b c a các nhà v n hoá, các
câu l c b , các trung tâm ngo i ng ho c nh ng ng i tình nguy n.
Nh v y s tránh c tình tr ng phình biên ch nhà tr ng, ng th i
v n huy ng c ngu n nhân l c có ch t l ng cho ho t ng giáo
d c c a nhà tr ng.
— C n có ch ng trình, k ho ch b i d ng GV, cán b qu n lí v t ch c
d y h c c ngày, c bi t là b i d ng n ng l c ch ng trong vi c
phân ph i, s d ng th i gian d y h c phù h p v i i u ki n c th c a
tr ng, l p.

24

|

MODULE TH 31


* T ch c bán trú
— T ch c bán trú là i u ki n t ch c d y h c c ngày có ch t l ng,
hi u qu . Tuy nhiên, ây là nhi m v khó kh n vì Nhà n c không
ngu n l c lo b a n tr a cho HS, trong khi kh n ng kinh t c a a s
ph huynh HS l i có h n. Hi n t i, B Giáo d c và ào t o khuy n khích
t ch c bán trú cho HS.
— nh ng vùng dân t c thi u s , mi n núi, c n nhân r ng mô hình tr ng
bán trú, bán trú dân nuôi v i s u t t ngân sách, s óng góp c a gia
ình và s h tr t các ngu n l c khác.
— i v i i t ng HS khó kh n mi n núi, HS dân t c thi u s , Nhà
n c c n h tr mi n phí b a n tr a cho HS, cha m HS có th óng
góp công s c, h tr công tác ch m sóc, qu n lí.
— nh ng vùng thu n l i, c n t n d ng t i a s u t c a Nhà n c v

c s v t ch t, GV t ch c d y h c c ngày. Gia ình ch u trách nhi m
chi tr toàn b b a n tr a trên tinh th n tho thu n v i cha m HS (tr
HS nghèo, HS di n chính sách).
T ch c n tr a v i các hình th c:
— HS em c m, th c n t nhà n tr ng.
— Nhà tr ng t ch c n u n t i tr ng ho c huy ng s tham gia c a các
gia ình ph huynh HS g n tr ng n u n cho HS.
— H p ng v i các c s cung c p su t n cho HS.
c bi t quan tâm m b o v sinh, an toàn th c ph m vì s c kho HS.
Qu n lí HS vào bu i tr a có th ch n m t trong hai ph ng án:
— Cho HS ng tr a t i phòng ng ho c l p h c.
— Cho HS ho t ng nh nhàng vào bu i tr a: c sách, xem phim, làm
th công, v , n n,... t i th vi n, các phòng ch c n ng khác,...

D. TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. SEQAP, Mô hình tr ng ti u h c d y h c c ngày và l trình chuy n i,
2010.
2. SEQAP, S tay h ng d n l p k ho ch d y h c c ngày, 2011.
TỔ CHỨC DẠY HỌC CẢ NG Y

|

25


E. PHỤ LỤC
SỔ TAY HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH DẠY HỌC CẢ NGÀY

Ph l c 1.


Phụ lục 1a. Ý kiến phản hồi từ cộng đồng

Các câu h i cho c ng

ng

Ph ng án FDS nào là phù h p nh t cho nhà
tr ng?
Quy mô các l p h c và s phòng h c c n thi t
cho vi c chuy n sang FDS là nh th nào?
N i dung ch ng trình gi ng d y cho th i
gian h c t ng thêm khi chuy n sang th c
hi n FDS là gì? Nhà tr ng c n u tiên cho
n i dung nào? Các b c cha m có ý ki n gì v
nhu c u h c t p c a con em?
N u t ch c b a tr a cho HS t i tr ng thì
c n xem xét nh ng v n gì?
Nhà tr ng có phòng h c và c s v t
ch t cho vi c chuy n sang FDS không? C n
b sung các công trình xây d ng nào?
Chính quy n a ph ng, cha m HS và c ng
ng có th h tr nhà tr ng chuy n sang
FDS nh th nào?

Tr l i c a c ng ng cho
nh ng câu h i này

Phụ lục 1b. Danh sách nhóm cán bộ lập kế hoạch
Thành viên nhóm

l p k ho ch

Lãnh o nhà tr ng
Giáo viên
Ban i di n cha m HS
C ng ng a ph ng
Chính quy n xã
Thành viên khác (ghi rõ
tên t ch c ho c l nh v c
ho t ng)
26

|

MODULE TH 31

H tên
ng i i di n

Trách nhi m
và nhi m v chính