Lu¾n văn tot nghi¾p

Ðe tài: “Thnc trang và m®t so giãi pháp nham hoàn thi¾

1


Lu¾n văn tot nghi¾p

LèI CÃM ƠN
Ðe hoàn thành bài lu¾n văn này, tôi dã nh¾n dưoc sn giúp dõ t¾n tình và
nhung lòi d®ng viên khích l¾ tù phía gia dình, ban bè và các thay cô giáo, d¾c bi¾t
là sn hưóng dan t¾n tình, chu dáo cúa thay giáo PGS.TS Phan Kim Chien.
Qua dây, tôi xin gúi lòi cám ơn chân thành nhat den các thay cô giáo, gia dình
và ban bè - nhung ngưòi dã luôn giúp dõ, d®ng viên tôi trong suot quá trình làm
lu¾n văn.
M¾c dù dã có nhieu co gang song dây là công trình nghiên cúu cúa m®t sinh
viên mói bưóc dau ch¾p chung trên con dưòng nghiên cúu khoa hoc nên không
tránh dưoc nhung thieu sót. Tôi mong sn dóng góp chân thành cúa quý thay cô, ban
bè… de bài lu¾n văn này hoàn chính hơn nua.
Em xin chân thành cãm ơn!


Lu¾n văn tot nghi¾p

MUC LUC
LèI Me ÐAU.................................................................................................7
CHƯƠNG 1: LÝ LU¾N CHUNG VE ЮNG LUC LAO ЮNG VÀ TAO
ЮNG LUC LAO ЮNG...............................................................................................9
1.1. Юng lnc lao d®ng.............................................................................................9
1.1.1 Khái ni¾m d®ng lnc lao d®ng.....................................................................9

1.1.2. Phân bi¾t d®ng lnc lao d®ng và d®ng cơ lao d®ng................................11
1.1.3. Moi quan h¾ giua nhu cau, loi ích vói d®ng cơ, d®ng lnc lao d®ng.......12
1.2. Tao d®ng lnc lao d®ng.....................................................................................13
1.2.1. Khái ni¾m..................................................................................................13
1.2.2. Các hoc thuyet tao d®ng lnc......................................................................14
1.2.2.1. Các hoc thuyet ve nhu cau cúa Maslow, Clayton Alderfer và David
Mc. Cleiland.....................................................................................................14
1.2.2.2. Hoc thuyet ve thưóng phat cúa Skinner..............................................16
1.2.2.3. Hoc thuyet kỳ vong cúa Vroom..........................................................17
1.2.2.4. Thuyet h¾ thong 2 yeu to cúa Herzberg.............................................17
1.2.2.5. Thuyet ve sn công bang cúa Stancy Adams.......................................18
1.2.2.6. Thuyet d¾t mnc tiêu cúa Edwin Locke..............................................18
1.2.3. Các yeu to ánh hưóng den tao d®ng lnc lao d®ng....................................18
1.2.3.1. Nhóm nhân to xuat phát tù bán thân ngưòi lao d®ng.........................18
1.2.3.2. Nhóm nhân to xuat phát tù phía doanh nghi¾p..................................15
1.2.4. Sn can thiet cúa tao d®ng lnc lao d®ng....................................................18
1.2.4.1. Ðoi vói bán thân ngưòi lao d®ng.......................................................22
1.2.4.2. Ðoi vói to chúc....................................................................................23
1.3. Các công cn tao d®ng lnc lao d®ng.................................................................23
1.3.1. Tien lương, tien công................................................................................. 23
1.3.2. Các khuyen khích tài chính........................................................................27
1.3.2.1. Tien thưóng.........................................................................................24


1.3.2.2. Phn cap................................................................................................26
Lu¾n văn tot nghi¾p

1.3.2.3. Phúc loi và d%ch vn...........................................................................27
1.3.3. Các khuyen khích phi tài chính..................................................................28
1.3.3.1. Bán thân công vi¾c.............................................................................29

CHƯƠNG 2: THUC TRANG CÔNG TÁC TAO ЮNG LUC LAO ЮNG
TAI VĂN PHÒNG TONG CÔNG TY LÂM NGHI½P VI½T NAM....................31
2.1. Tình hình chung cúa Tong công ty...................................................................31
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trien cúa Tong công ty................................31
2.1.2 Cơ cau to chúc.............................................................................................37
2.1.3. Ket quá hoat d®ng sán xuat kinh doanh....................................................36
2.1.4. оc diem ngưòi lao d®ng tai Văn phòng Tong công ty...........................41
2.2. Thnc trang công tác tao d®ng lnc tai văn phòng Tong công ty Lâm nghi¾p
Vi¾t Nam......................................................................................................................40
2.2.1. Che d® tien công, tien lương.....................................................................40
2.2.1.1. Nhung nguyên tac chung....................................................................41
2.2.1.2. Nguon hình thành quy tien lương.......................................................42
2.2.1.3. Sú dnng quy tien lương.......................................................................42
2.2.1.4. Quy d%nh trá lương gan vói ket quá lao d®ng..................................42
2.2.1.5. Quy d%nh thanh toán tien lương........................................................49
2.2.1.6. Quy d%nh thanh toán tien lương làm thêm giò..................................49
2.2.1.7. M®t so quy d%nh kèm theo che d® trá lương...................................51
2.2.1.8. Ðơn giá tien lương..............................................................................51
2.2.2. Tao d®ng lnc thông qua tien thưóng.........................................................55
2.2.3. Tao d®ng lnc lao d®ng thông qua tro cap, phúc loi và d%ch vn..............57
2.2.3.1. Phúc loi bat bu®c theo quy d%nh cúa pháp lu¾t...............................57
2.2.3.2. Phúc loi tn nguy¾n.............................................................................57
2.2.4. Tao d®ng lnc qua công tác phân công lao d®ng hop lý............................58
2.2.5. Tao d®ng lnc cho ngưòi lao d®ng thông qua vi¾c cái thi¾n dieu ki¾n
làm vi¾c................................................................................................................................ 59


Lu¾n văn tot nghi¾p

2.2.6. Tao d®ng lnc thông qua công tác quán lý lao d®ng và dánh giá ket quá

làm vi¾c...............................................................................................................60
2.2.7. Tao d®ng lnc thông qua công tác dào tao và de bat cán b®..................... 60
CHƯƠNG 3: M®T SO GIÃI PHÁP NHAM TAO ЮNG LUC CHO CÁN B®
CÔNG NHÂN VIÊN TAI VĂN PHÒNG TONG CÔNG TY LÂM NGHI½P
VI½T NAM.....................................................................................................................66
3.1. Các giái pháp de ra ......................................................................................... 66
3.1.1. Xây dnng chính sách tien lương, tien thưóng hop lý.................................67
3.1.2. Ve phúc loi.................................................................................................70
3.1.3. Phân tích và dánh giá công vi¾c thnc hi¾n...............................................71
3.1.4. Cái thi¾n môi trưòng và dieu ki¾n làm vi¾c............................................75
3.1.5. Cái tien phương ti¾n lao d®ng..................................................................74
3.1.6. Ðay manh hoat d®ng dào tao phát trien ngưòi lao d®ng..........................76
3.1.7. M®t so giái pháp khác...............................................................................78
3.1.7.1. Xây dnng che d® làm vi¾c nghí ngơi hop lý.....................................78
3.1.7.2. Kích thích tâm lý cu®c song..............................................................79
3.1.7.3. To chúc các hoat d®ng ngoai khoá....................................................80
3.2. M®t so kien ngh% doi vói nhà nưóc ve công tác tao d®ng lnc cho ngưòi lao
d®ng nói chung...........................................................................................................80
3.2.1. Nhà nưóc can phái dieu chính sn tăng lương và múc lương cơ bán........80
3.2.2. Nhà nưóc phái tăng thêm so ngày nghí cho ngưòi lao d®ng.....................80
KET LU¾N.....................................................................................................................80
DANH MUC TÀI LI½U THAM KHÃO....................................................................81


Lu¾n văn tot nghi¾p

DANH MUC BÃNG BIEU, SƠ ÐO
Sơ do 1.1: Quá trình tao d®ng lnc...............................................................................13
Báng 1.2: Mô hình lóp nhu cau cúa Maslow..............................................................15
Báng 1.3: Ví dn d¾c diem nhu cau, mnc tiêu cúa m®t so loai ngưòi........................19

Sơ do 2.1: Cơ cau to chúc cúa tong công ty...............................................................37
Báng 2.2: Ket quá hoat d®ng sán xuat kinh doanh.....................................................39
Báng 2.3: Cơ cau lao d®ng trong Văn phòng Tong công ty.......................................41
Báng 2.4: Xác d%nh báng h¾ so diem theo cap b¾c công vi¾c áp dnng..................48
Báng 2.5: Báng dăng ký ke hoach thêm giò...............................................................49
Báng 2.6: Báng thanh toán tien lương làm thêm giò..................................................50
Báng 2.7: Báng quyet toán quy lương năm 2005.......................................................51
Báng 2.8: Báng quyet toán quy lương năm 2006.......................................................52
Báng 2.9: Báng quyet toán quy lương năm 2007.......................................................50
Báng 2.10: Báng lương cúa m®t so CBCNV.............................................................51
Báng 2.11: Mau báng cham công...............................................................................59
Báng 3.1: Báng mô tá công vi¾c cúa cán b® quán lý tien lương ó phòng To chúc Lao
d®ng................................................................................................................................................. 72
Báng 3.2: Ðánh giá thnc hi¾n công vi¾c cúa nhân viên phòng kinh doanh..............75


Lu¾n văn tot nghi¾p

7

LèI Me ÐAU
Không phái ngau nhiên mà hi¾n nay trong các mnc thông tin tuyen dnng deu
có n®i dung ve che d® dãi ng® “se dưoc làm trong môi trưòng năng d®ng, chuyên
nghi¾p; vói múc lương canh tranh tương xúng vói năng lnc và dóng góp cúa ban; có
cơ h®i thăng tien không ngùng; dưoc thú thách và dào tao trong công vi¾c…” Tai
sao lai như v¾y? Khi mà trưóc dây, hau het các doanh nghi¾p deu không quan tâm
den van de này bói ho coi dó là m®t vi¾c không dáng làm vào thòi diem dó, hay
cũng là tù phía ngưòi lao d®ng lúc dó chưa thnc sn hieu biet ve che d® dãi ng® cho
ho bói sn tat b¾t lo toan kiem mieng ăn hàng ngày và noi lo b% that nghi¾p.
Nhưng cùng vói sn phát trien cúa nen kinh te th% trưòng, dòi song cúa ngưòi

lao d®ng tùng bưóc dưoc nâng cao và ho ngày càng có thêm nhieu nhu cau khác
nua. Ðong thòi, theo xu hưóng phát trien kinh te, ngày càng có nhieu ngành nghe
mói ra dòi dòi hói m®t so lưong lón nguon nhân lnc và hơn cá là nguon nhân lnc
chat lưong cao… Chính vì the, vi¾c quan tâm den che d® dãi ng® nhân sn nham tao
d®ng lnc cho ngưòi lao d®ng là m®t dieu cnc kỳ can thiet. Phái hoàn thi¾n công tác
tao d®ng lnc cho ngưòi lao d®ng de có the thu hút và giu chân dưoc nhung ngưòi tài
giói, có the giúp mình canh tranh và chien thang trong nen kinh te th% trưòng năng
d®ng và bien doi không ngùng.Chính nhò nhung ngưòi tài giói thì doanh nghi¾p dó,
to chúc dó mói có the ton tai, canh tranh và phát trien vung manh dưoc. Tong công
ty Lâm nghi¾p Vi¾t Nam không nam ngoài guong quay dó, can phái có nhung giái
pháp tot de hoàn thi¾n công vi¾c có ý nghĩa lón lao này. Văn phòng Tong công ty là
trái tim cúa Tong công ty, là nhân to cnc kỳ quan trong de Tong công ty có the phát
trien lón manh và d¾c bi¾t là de ngành Lâm nghi¾p Vi¾t Nam có the phát trien hơn
nua. Chính vì the tôi lna chon de tài: “Thnc trang và m®t so giãi pháp nham hoàn
thi¾n công tác tao d®ng lnc lao d®ng tai Văn phòng Tong công ty Lâm nghi¾p
Vi¾t Nam” làm de tài cho lu¾n văn cúa mình. Vói de tài này, tôi tìm hieu thnc trang
cúa công tác tao d®ng lnc lao d®ng tai Văn phòng Tong công ty, nham tìm ra nhung
ưu, nhưoc diem và tù dó tôi de xuat m®t so giái pháp doi vói Văn phòng Tong công
ty, và dưa ra m®t so kien ngh% doi vói nhà nưóc.


Lu¾n văn tot nghi¾p

8

Ket cau cúa Bài lu¾n văn gom 3 chương:
Chương 1: Lý lu¾n chung ve d®ng lnc lao d®ng và tao d®ng lnc lao d®ng
Chương 2: Ðánh giá công tác tao d®ng lnc lao d®ng tai Văn phòng Tong
công ty Lâm nghi¾p Vi¾t Nam
Chương 3: M®t so giãi pháp nham tao d®ng lnc lao d®ng cho CBCNV tai

Văn phòng Tong công ty Lâm nghi¾p Vi¾t Nam
KET LU¾N


Lu¾n văn tot nghi¾p

9

CHƯƠNG 1: LÝ LU¾N CHUNG VE ЮNG LUC LAO ЮNG VÀ TAO
ЮNG LUC LAO ЮNG.
1.1. Юng lnc lao d®ng.
1.1.1 Khái ni¾m d®ng lnc lao d®ng.
Trong giai doan hi¾n nay, nguon lnc con ngưòi dóng vai trò ngày càng quan
trong doi vói to chúc, dó là “nguon nhân lnc” cúa to chúc. Các nhà quán lý ngày
càng quan tâm tói vi¾c làm sao de nguon lnc này có the phát huy m®t cách tot nhat,
làm sao de m®t ngưòi lao d®ng cn the có the làm vi¾c m®t cách hăng say, nhi¾t
tình nhat, dat hi¾u quá cao nhat. Vói cùng m®t công vi¾c, cùng m®t dieu ki¾n làm
vi¾c, tuy nhiên, moi ngưòi se có m®t ket quá khác nhau. Sn khác nhau nay ngoài
nhung yeu to khác ra, m®t yeu to quan trong can dưoc nói tói dó là d®ng lnc lao
d®ng. Mà chính nó, ch%u sn tác d®ng cúa tat cá nhung yeu to khác, se dưoc de c¾p
ó phan sau.
V¾y, d®ng lnc lao d®ng là gì? Có m®t so d%nh nghĩa sau:
Theo giáo trình quán tr% nhân lnc cúa PGS. TS Nguyen Ngoc Quân và ThS
Nguyen Vân Ðiem: “Юng lnc lao d®ng là sn khao khát, tn nguy¾n cúa ngưòi lao
d®ng de tăng cưòng no lnc nham hưóng tói vi¾c dat dưoc mcc tiêu, ket quá nào
dó”.
Theo giáo trình Hành vi to chúc cúa Bùi Anh Tuan: “Юng lnc lao d®ng là
nhung nhân to ó bên trong nham kích thích con ngưòi no lnc làm vi¾c trong dieu
ki¾n cho phép tao ra năng suat, hi¾u quá cao. Bieu hi¾n cúa d®ng lnc lao d®ng là
sn san sàng no lnc, say mê làm vi¾c nham dat dưoc mcc tiêu cúa to chúc cũng như

cúa bán thân ngưòi lao d®ng”.
■ Bán chat cúa d®ng lnc lao d®ng:
● Юng lnc lao d®ng luôn gan lien vói m®t công vi¾c, m®t to chúc, m®t
môi trưòng làm vi¾c cn the và m®t cá nhân cn the. Ðieu này có nghĩa là không có
d®ng lnc chung chung, mà vói moi cá nhân khác nhau, vói moi công vi¾c mà
ho dám nh¾n khác nhau, vói moi dieu ki¾n lao d®ng khác nhau và thái d® khác
nhau mà bán thân ngưòi lao d®ng se có nhung no lnc làm vi¾c khác nhau.


Lu¾n văn tot nghi¾p

10

● Юng lnc lao d®ng không phái là co huu trong moi con ngưòi, nó thưòng
xuyên thay doi. Vào thòi diem này d®ng lnc lao d®ng cao, tuy nhiên cũng có lúc
d®ng lnc lao d®ng lai thap ho¾c chưa chac han dã ton tai trong bán thân ngưòi lao
d®ng. Trong nhung dieu ki¾n, hoàn cánh khác nhau thì d®ng lnc lao d®ng se phát
huy khác nhau. Chính nhò d¾c diem này mà nhà quán lý có the can thi¾p, tác d®ng
vào ngưòi lao d®ng de có the phát huy no lnc làm vi¾c cúa ngưòi lao d®ng.
● Юng lnc lao d®ng mang tính tn nguy¾n. Bán thân moi ngưòi lao d®ng se
tn cám thay dưoc no lnc làm vi¾c tuỳ tùng lúc mà ho cám thay thoái mái, húng thú.
Bán chat cúa con ngưòi là thích dưoc chú d®ng trong moi vi¾c chú không b% d®ng.
Dĩ nhiên, trong m®t to chúc sn chú d®ng cúa cá nhân là phái trong khuôn kho. Và
ngưòi quán lý phái biet rõ d¾c diem này de có the phát huy dưoc d®ng lnc lao d®ng
tot nhat, phái có ngh¾ thu¾t de tăng cưòng tính tn nguy¾n cúa ngưòi lao d®ng.
● Юng lnc lao d®ng là nhân to quan trong dan den tăng năng suat lao d®ng
cá nhân và sán xuat có hi¾u quá trong dieu ki¾n các nhân to khác không thay doi.
Юng lnc lao d®ng giong như m®t súc manh vô hình tù bên trong con ngưòi thúc
day ho làm vi¾c hăng say hơn, no lnc hơn, làm vi¾c m®t cách không biet m¾t mói.
Nhưng can phái hieu rang d®ng lnc là m®t nhân to chú không phái là nguon goc dan

den tăng năng suat lao d®ng cá nhân và hi¾u quá sán xuat kinh doanh. Vì dieu này
còn phn thu®c rat nhieu vào trình d®, tay nghe cúa ngưòi lao d®ng, và cơ só v¾t
chat, trang thiet b% máy móc….
Ngưòi lao d®ng dù không có d®ng lnc lao d®ng thì van có the hoàn thành
công vi¾c dưoc giao, van có the dat dưoc yêu cau cúa nhà quán lý, bói trong ho van
có trách nhi¾m vói công vi¾c, có trình d®, có tay nghe và có nghĩa vn phái làm. Ho
làm vi¾c theo quán tính và khá năng. Khi dó, ket quá cúa công vi¾c dó không phán
ánh dưoc het khá năng cúa ho. Khi làm vi¾c có d®ng lnc, không nhung công vi¾c
dưoc hoàn thành mà ho còn làm dưoc tot hơn rat nhieu. Có the là hoàn thành công
vi¾c sóm hơn, có the là làm ra nhung sán pham tot hơn, làm dưoc nhieu hơn, khá
năng cúa ho dưoc b®c l®, và chính khá năng này se là nhân to quan trong de phát
trien to chúc, tao cho to chúc the canh tranh trong nen kinh te hi¾n nay.

10


Lu¾n văn tot nghi¾p

11

1.1.2. Phân bi¾t d®ng lnc lao d®ng và d®ng cơ lao d®ng.
Rat nhieu khi chúng ta lam lan giua hai khái ni¾m này, vi¾c phân bi¾t chúng
nham thay dưoc sn khác nhau giua chúng, dong thòi cũng se có cái nhìn sâu sac
hơn ve d®ng lnc lao d®ng.
■ Giong nhau:
● Cá d®ng lnc lao d®ng và d®ng cơ lao d®ng deu là nhung cái không the
nhìn thay dưoc, không the do lưòng dưoc, mà chí thông qua quan sát hành vi, thái
d® cúa ngưòi lao d®ng roi nh¾n biet. Chính vì the, nhà quán lý can phái tinh ý,
nhanh nhay nam bat dưoc d¾c tính này de có the phát huy dưoc d®ng lnc lao d®ng
cao hơn.

● Ðeu ch%u sn tác d®ng mang tính chat quyet d%nh tù phía bán thân ngưòi
lao d®ng. Không ai có the dieu khien theo ý muon dưoc mà chí có the tác d®ng m®t
cách nhat d%nh và tù dó bán thân ngưòi lao d®ng se ý thúc dưoc và thay doi.
● Luôn luôn bien doi, lúc cao, lúc thap, có khi là tri¾t tiêu trong bán thân
ngưòi lao d®ng.
■ Khác nhau:
● Юng cơ lao d®ng là cái có tác dnng chi phoi, thúc day ngưòi ta suy nghĩ
và hành d®ng. Còn d®ng lnc lao d®ng là cái thúc day ngưòi lao d®ng de ho phát
trien trong lao d®ng.
● Юng cơ lao d®ng ch%u sn tác d®ng lón tù phía bán thân ngưòi lao d®ng,
gia dình cúa ho và môi trưòng xã h®i xung quanh. Còn d®ng lnc lao d®ng ch%u sn
tác d®ng tù phía bán thân ngưòi lao d®ng và môi trưòng to chúc nơi ho làm vi¾c và
nhung chính sách liên quan den bán thân ho.
● Nói den d®ng cơ lao d®ng là nói den sn phong phú, da dang. Có the có
nhieu d®ng cơ ton tai cùng m®t lúc trong ho. Còn nói den d®ng lnc lao d®ng là nói
den sn bien doi ve múc d® cao hay thap, có hay không mà thôi.
● Юng cơ lao d®ng trá lòi cho câu hói: Vì sao ngưòi lao d®ng lai làm vi¾c.
Còn d®ng lnc lao d®ng lai trá lòi cho câu hói: Vì dâu mà ngưòi lao d®ng làm vi¾c
trong to chúc có hi¾u quá như v¾y.


Lu¾n văn tot nghi¾p

12

Như v¾y, nhà quán lý se nên quan tâm den d®ng cơ lao d®ng hơn hay d®ng
lnc lao d®ng hơn? Ngưòi lao d®ng vùa là tài nguyên cúa to chúc vùa là nhân to cau
thành nên chi phí sán xuat rat lón cúa to chúc. Ða so các to chúc hoat d®ng vì mnc
tiêu loi nhu¾n. Cái mà ho quan tâm là làm sao vói chi phí bó ra ít nhat mà ho có the
dat dưoc hi¾u quá lón nhat. Hay nói cách khác là ho quan tâm den vi¾c làm the nào

de sú dnng hop lý và khai thác có hi¾u quá nhat nguon nhân lnc trong to chúc. Ðieu
này chúng tó to chúc can phái quan tâm den d®ng lnc lao d®ng.
■ Юng cơ lao d®ng và d®ng lnc lao d®ng có tách ròi nhau?
Юng cơ lao d®ng và d®ng lnc lao d®ng có moi quan h¾ rat ben ch¾t.
Юng cơ là cơ só, là tien de de hình thành nên d®ng lnc lao d®ng. Юng cơ lao
d®ng là cái dan dat con ngưòi di tìm m®t công vi¾c. Trong quá trình làm vi¾c,
dưói tác d®ng cúa nhieu yeu to thì d®ng lnc lao d®ng có the xuat hi¾n. Neu không
có d®ng cơ lao d®ng thì cũng không có d®ng lnc lao d®ng. Ðen lưot mình, d®ng
lnc lao d®ng lai có tác d®ng ngưoc tró lai cúng co d®ng cơ lao d®ng.
Chính vì the neu nam dưoc d®ng cơ lao d®ng cúa ngưòi lao d®ng thì se tìm
ra bi¾n pháp tao d®ng lnc lao d®ng.
1.1.3. Moi quan h¾ giua nhu cau, loi ích vói d®ng cơ, d®ng lnc lao d®ng.
Nhu cau là nhung dòi hói, nhung mong ưóc cúa con ngưòi xuat phát tù
nhung nguyên nhân khác nhau nham dat dưoc mcc dích nào dó. Nhu cau có tính
phong phú, da dang và luôn v¾n d®ng. Cùng vói sn phát trien cúa xã h®i, nhu cau
cúa con ngưòi ngày càng tăng lên, và phát sinh thêm nhieu nhu cau khác nua. H¾
thong nhu cau con ngưòi và sn thoá mãn h¾ thong nhu cau dó luôn luôn có m®t
khoáng cách nhat d%nh, nó bu®c con ngưòi hoat d®ng de thoá mãn cá nhân túc là de
thu ngan khoáng cách dó. Hay nói cách khác, chính nhu cau dã sinh ra d®ng cơ lao
d®ng.
Loi ích là múc d® thoá mãn nhu cau cúa con ngưòi trong m®t dieu ki¾n cc
the. Loi ích có dưoc càng lón thì múc d® thoá mãn cúa con ngưòi càng cao, dan den
d®ng lnc lao d®ng càng lón. Chính loi ích dã kích thích, thúc day d®ng lnc lao d®ng
phát trien.


Lu¾n văn tot nghi¾p

13


1.2. Tao d®ng lnc lao d®ng.
1.2.1. Khái ni¾m.
M®t to chúc chí có the dat năng suat lao d®ng cao khi ho có nhung nhân viên
lao d®ng tích cnc và sáng tao. Ðe dat dưoc dieu này thì phn thu®c vào cách thúc và
phương pháp mà nhung nhà quán lý sú dnng de tao d®ng lnc lao d®ng. V¾y tao
d®ng lnc là gì?
Theo giáo trình Quán tr% nhân lnc trong doanh nghi¾p cúa TS. Hà Văn H®i:
“Tao d®ng lnc là h¾ thong các phương pháp, chính sách, thú thu¾t cúa nhà
quán lý tác d®ng den ngưòi lao d®ng nham cho ngưòi lao d®ng có d®ng lnc làm
vi¾c”.
Sơ do 1.1: Quá trình tao d®ng lnc
Nhu cau cúa con ngưòi

Khá năng (trien vong) thoá
mãn nhu cau

Loi the ve năng lnc cúa con
ngưòi

Юng cơ hoat d®ng cúa con ngưòi

Hoat d®ng de thoá mãn nhu cau

Юng lnc lao
d®ng

Hoat d®ng hi¾u quá hơn

Nhu cau dưoc thoá mãn
■ Loi ích cúa tao d®ng lnc lao d®ng:

● Ðoi vói ngưòi lao d®ng:


Lu¾n văn tot nghi¾p

14

- Tăng năng suat lao d®ng cá nhân: Ngưòi lao d®ng có d®ng lnc thì se don
het khá năng và tâm súc cúa mình vào công vi¾c. Hoat d®ng cúa ho tró nên có hi¾u
quá hơn, ho se tao ra dưoc nhieu sán pham hơn trong m®t dơn v% thòi gian nhat
d%nh. Như v¾y ho se nh¾n dưoc ket quá xúng dáng vói nhung gì mà ho dã làm ra
dó là tien lương, tien thưóng se tăng…
- Tăng sn gan bó cúa ngưòi lao d®ng vói công vi¾c và vói to chúc: Khi có
d®ng lnc lao d®ng ngưòi lao d®ng se cám thay mình có m®t bau nhi¾t huyet vói
công vi¾c, ho se cám thay yêu công vi¾c mình làm và hăng say vói nó. Tù dó hình
thành nên sn gan bó vói công vi¾c và to chúc mà mình dang làm vi¾c.
- Kích thích tính sáng tao cúa ngưòi lao d®ng: Khá năng sáng tao thưòng
dưoc phát huy khi con ngưòi cám thay thoái mái, húng thú làm vi¾c
- Hoàn thi¾n cá nhân: Khi có d®ng lnc lao d®ng ngưòi lao d®ng làm vi¾c có
hi¾u quá, ho cám thay thoá mãn vói ket quá mình dat dưoc, ho cám thay vi¾c làm
cúa mình th¾t có ích. Khi dó trong ho se hình thành tính luôn hoc hói de có the làm
vi¾c dưoc tot hơn nua, dó là lúc ho hoàn thi¾n cá nhân mình .
● Ðoi vói to chúc:
- Sú dnng có hi¾u quá nguon nhân lnc, khai thác toi ưu các khá năng cúa
ngưòi lao d®ng, nâng cao hi¾u quá sán xuat kinh doanh.
- Tao nên dưoc bau không khí làm vi¾c hăng say, góp phan xây dnng văn
hoá doanh nghi¾p, nâng cao uy tín, hình ánh công ty.
- Hình thành nên d®i ngũ lao d®ng giói, có tâm huyet vói nghe. Ðong thòi
cũng tù dó mà thu hút dưoc thêm nhieu nhân tài cho to chúc.
1.2.2. Các hoc thuyet tao d®ng lnc.

1.2.2.1. Các hoc thuyet ve nhu cau cúa Maslow, Clayton Alderfer và David Mc.
Cleiland.
Ðiem tương dong nhat là các hoc thuyet này deu cho rang d®ng lnc là nguon
lnc tao ra tù sn khao khát cúa các cá nhân de thoá mãn ve nhu cau tâm - sinh lý
cúa ho


Lu¾n văn tot nghi¾p

15

Theo Maslow, muon tao ra d®ng lnc cho ngưòi lao d®ng, nhà quán lý can
biet nhân viên cúa ho dang ó thang b¾c nhu cau nào de có tác d®ng thích hop nham
thoá mãn và thúc day ho den thang b¾c tiep theo cao hơn.
Bãng 1.2: Mô hình lóp nhu cau cua Maslow
Các yeu to chung

Các lóp nhu cau

Các yeu to cn the õ m®t to chúc

1. Sn phát trien

1. Nhu cau tn khang d%nh

1. M®t công vi¾c thách thúc

2. Sn thành dat

mình


2. Sn sáng tao

3. Sn tien b®

3. Sn thăng tien trong công ty
4. Sn thành dat trong công vi¾c

1. Sn thùa nh¾n

2. Cái tôi, d%a v% và sn

1. Chúc danh

2. Trang thái.

quý trong

2. Tăng lương theo thành tich dat

dưoc
3. Sn tn dánh giá

3. Sn thùa nh¾n cúa cap trên.

4. Lòng tn trong

4. Bán thân công vi¾c
5. Trách nhi¾m


1. Tình ban

3. Nhu cau xã h®i

1. Chat lưong cúa sn giám sát

2. Tình cám

2. Nhóm làm vi¾c tương thích

3. Tình huu ngh%

3. Nhung tình ban hop tác
trong chuyên môn

1. Sn an toàn

4. An toàn và an ninh

1. Ðieu ki¾n làm vi¾can toàn

2. An ninh

2. Phúc loi

3. Sn sung túc

3. Các khoán tăng thu nh¾p

4. Sn on d%nh


4. On d%nh công vi¾c

1. Không khí

5. Nhu cau sinh lý

1. Không khí nơi làm vi¾c

2. Lương thnc

2. Lương cơ bán

3. Nhà ó

3. Quán ăn tn phnc vn

4. Tình dnc

4. Ðieu ki¾n làm vi¾c


Lu¾n văn tot nghi¾p

16

Clayton Alderfer thì cho rang nhieu nhu cau có the xuat hi¾n cùng m®t lúc và
neu vi¾c thoá mãn nhu cau ó b¾c cao hơn tró nên khó khăn thì mong muon thoá
mãn các nhu cau ó b¾c thap hơn tăng lên.
David Mc. Cleiland lai chia nhu cau cúa con ngưòi thành 3 nhóm: Thành dat,

liên ket, quyen lnc.
Nhu cau thành dat dưoc hieu là nhu cau vươn tói các thành tnu và thang loi.
Nó thúc day con ngưòi làm vi¾c tot hơn vói chi phí ít hơn ho¾c thòi gian ngan hơn.
Ngưòi có nhu cau thành dat se hưóng tói mnc tiêu cao hơn và các ket quá cn the
hơn.
Nhu cau liên ket là nhu cau dưoc moi ngưòi yêu quý và chap nh¾n. Nó
khuyen khích con ngưòi làm vi¾c sao cho moi ngưòi deu cám thay thoái mái và yêu
quý mình.
Nhung ngưòi có nhu cau quyen lnc se có xu hưóng tác d®ng tói ngưòi khác,
tró nên tr®i hơn ngưòi khác, tác d®ng tói hoàn cánh, kiem soát và chi phoi hoàn
cánh.
Tat nhiên, moi ngưòi deu có m®t nhu cau chú dao chi phoi, quyet d%nh hành
vi cúa ngưòi dó.
1.2.2.2. Hoc thuyet ve thưóng phat cúa Skinner.
Thuyet này dna trên quan diem ve cơ che hoc t¾p cúa con ngưòi. Cn the
thuyet này nói rang các tác d®ng l¾p di l¾p lai cúa thưóng- phat se có the cái bien
hành vi cúa con ngưòi. Cn the là nhung hành vi dưoc thưóng có xu hưóng l¾p lai và
ngưoc lai, nhung hành vi b% phat se giám di. Tuy nhiên dieu dó chí thnc sn có hi¾u
quá khi mà khoáng cách thòi gian giua thòi diem xáy ra hành vi và thòi diem tien
hành thưóng phat ngan nhat.
Tù hoc thuyet này ta thay, nhà quán lý nhân lnc can het súc lưu ý den vi¾c
ghi nh¾n các thành tích cúa anh em nhân viên và có phan thưóng xúng dáng cho
thành tích dó. Ðong thòi cũng có nhung hình phat phù hop.


Lu¾n văn tot nghi¾p

17

1.2.2.3. Hoc thuyet kỳ vong cúa Vroom.

Vroom cho rang con ngưòi luôn mong doi hay kỳ vong rang m®t sn no lnc
nhat d%nh se dem lai m®t thành tích nhat d%nh, và thành tích dó se dan den m®t ket
quá hay phan thưóng tương xúng. Do dó nhà quán lý nhân lnc can chú ý tói tâm lý
cúa ngưòi lao d®ng. Ho can dưoc tao lòng tin rang khi ho dat thành tích thì se dưoc
to chúc ghi nh¾n và khen thưóng. Ðong thòi phan thưóng phái hap dan. Nhưng phái
chú ý den yeu to cá nhân vì moi cá nhân khác nhau thì múc d® hap dan cúa phan
thưóng se khác nhau. Phái có sn lna chon thích dáng.
1.2.2.4. Thuyet h¾ thong 2 yeu to cúa Herzberg.
Herzberg chia các yeu to tác d®ng vào sn no lnc cúa con ngưòi làm 2 nhóm:
Nhóm các yeu to tao d®ng lnc và các yeu to duy trì (hieu theo nghĩa neu thnc hi¾n
tot các yeu to này thì d®ng lnc không b% mat di).
■ Năm yeu to tao d®ng lnc chính mà Herzberrg nhac den là:
● Sn thành dat trong công vi¾c
● Sn thùa nh¾n thành tích
● Bán thân công vi¾c (múc d® hap dan, múc d® thách thúc…)
● Các quy d%nh ve trách nhi¾m và chúc năng trong công vi¾c
● Sn thăng tien
Ðây là nhung yeu to n®i tai và neu không dưoc thoá mãn thì ngưòi lao d®ng
se mat di d®ng lnc
■ Các yeu to duy trì gom có:
● Các chính sách, các quy d%nh ve quán lý cúa to chúc
● Sn giám sát, hưóng dan trong công vi¾c
● Tien lương
● Quan h¾ con ngưòi
● Ðieu ki¾n v¾t chat
M¾c dù trên thnc te, không phái yeu to nào tác d®ng den no lnc làm vi¾c cúa
con ngưòi cũng thu®c nhóm thú nhat hay nhóm thú hai. Tuy nhiên, các nhà quán lý
cũng nhò dó mà nh¾n ra sn quan trong cúa vi¾c tao d®ng lnc cho ngưòi lao d®ng.
Ví



Lu¾n văn tot nghi¾p

18

dn như công vi¾c can dưoc thiet ke hap dan và hop lý, trong dó ngưòi lao d®ng phái
có m®t không gian nhat d%nh de tn quyet d%nh và kiem soát.
1.2.2.5. Thuyet ve sn công bang cúa Stancy Adams.
Юng lnc cúa con ngưòi b% ánh hưóng rat lón bói sn nhìn nh¾n cúa ngưòi lao
d®ng ve múc d® công bang trong to chúc. Ai cũng muon dưoc doi xú công bang, do
dó, ho luôn có khuynh hưóng so sánh quyen loi và sn dóng góp cúa ngưòi khác. Và
m®t khi cám thay b% thi¾t thòi, ho se náy sinh cám giác tiêu cnc như có thái d® lưòi
bieng, chong doi.
Vì v¾y nhà quán lý can phái duy trì sn công bang trong to chúc cúa mình
cũng như chú ý cách làm nào chí rõ cho ngưòi lao d®ng thay dưoc sn công bang dó.
1.2.2.6. Thuyet d¾t mcc tiêu cúa Edwin Locke.
Ý do làm vi¾c hưóng tói mnc tiêu là nguon goc chú yeu cúa d®ng lnc lao
d®ng. Các mnc tiêu cn the và thách thúc se dan sn thnc hi¾n công vi¾c tot hơn.
Vi¾c d¾t mnc tiêu phái ket hop vói công tác cung cap thông tin phán hoi m®t
cách hi¾u quá.
Ðe làm dưoc dieu này, can có sn tham gia xây dnng cúa cá hai bên: Nhà
quán lý và ngưòi lao d®ng de sao cho chúng:
- Phúc tap nhưng có the dat dưoc.
- Có thòi han xác d%nh.
- Có the do lưòng dưoc.
- Có công cn phù hop.
1.2.3. Các yeu to ãnh hưõng den tao d®ng lnc lao d®ng.
1.2.3.1. Nhóm nhân to xuat phát tù bán thân ngưòi lao d®ng:
Sn ton tai và phát trien cúa con ngưòi là sn dan xen quá trình hoat d®ng và
thoá mãn nhu cau; dan xen quá trình hình thành và tích luy và sú dnng kien thúc;

dan xen thành công và that bai. Moi con ngưòi là m®t xã h®i thu nhó, chúng ta can
biet ve con ngưòi. Moi ngưòi, vói hoàn cánh khác nhau, giói tính khác nhau, d® tuoi
khác nhau thì se có nhung nhu cau, mnc tiêu khác nhau. Cn the là:
■ Sn khác bi¾t ve các khía canh cá nhân cúa ngưòi lao d®ng.


Lu¾n văn tot nghi¾p

19

● Giói tính, tuoi: é moi d® tuoi khác nhau, con ngưòi se có nhung mnc dích
song khác nhau, có nhu cau khác nhau. Tuoi tré có nhu cau phan dau trong nghe
nghi¾p, khi ve già ho can sn on d%nh hơn… Và mnc dích, nhu cau cúa nam và nu
cũng khác nhau. Vì v¾y, nam rõ tâm lý cúa moi d® tuoi, cúa moi giói là dieu can
thiet doi vói ngưòi quán lý.
● Trình d®, khá năng khác nhau ngưòi lao d®ng se có d®ng lnc khác nhau
trong lao d®ng. Ngưòi lao d®ng có trình d®, khá năng cao thì d®ng lnc lao d®ng
cúa ho dó là: Có cu®c song sung túc hơn, có d%a v% xã h®i cao hơn… còn nhung
ngưòi có trình d® chuyên môn thap thì ho luôn co gang làm tot nhung công
vi¾c hàng ngày, muon có thu nh¾p dú trang trái cho cu®c song cúa ho và gia
dình, và muon hoc hói thêm, nâng cao trình d® chuyên môn cúa mình de có the
làm dưoc nhieu công vi¾c hơn, ho¾c dôi khi dưoc giao m®t trong trách gì dó.
● Sn khác bi¾t ve tình trang kinh te.
Khi cu®c song còn thieu thon v¾t chat se tao d®ng lnc manh cho ngưòi lao
d®ng de ho nâng cao thu nh¾p, dám báo cu®c song. Khi cu®c song on d%nh hơn,
d®ng lnc làm vi¾c do nhu cau v¾t chat giám, nhưng d®ng lnc thôi thúc ho lúc dó se
là nhu cau thoá mãn tinh than….
Bãng 1.3: Ví dn d¾c diem nhu cau, mnc tiêu cua m®t so loai ngưòi:
Loai ngưòi lao d®ng
1 Ngưòi lao d®ng tré


оc diem nhu cau, mnc tiêu
Luôn muon phan dau, muon the hi¾n mình

2. Ngưòi lao d®ng nu

Luôn muon on d%nh…

3. Ngưòi sinh trưóng trong hoàn cánh khó Ch%u khó làm giàu, tiec tien
khăn
4. Ngưòi có hoc van, văn hoá cao

Luôn muon làm nhưng công vi¾c khó khăn

5. Ngưòi công nhân sán xuat công nghi¾p

Yêu lao d®ng, quý thành quá lao d®ng,
sáng tao…

6. Ngưòi nóng tính

Luôn mong muon moi vi¾c suôn sé…

7. Ngưòi có l%ch sú thành công tot dep

Luôn mong muon moi vi¾c tot dep

8. Ngưòi có v% the cao.

Tn hào, chú quan, gia trưóng…


9. Ngưòi vùa tot vùa xau

Phán úng tuỳ thu®c môi trưòng, doi tác…


Lu¾n văn tot nghi¾p

20

Khi quan h¾ vói m®t ngưòi cn the, chúng ta can xem xét ho thu®c loai ngưòi
nào, de có the tao moi quan h¾ tot hơn. Là ngưòi quán lý, sú dnng lao d®ng thì càng
phái hieu biet ve van de này de có the phát huy dưoc khá năng cúa ho.
1.2.3.2. Nhóm nhân to xuat phát tù phía doanh nghi¾p:
■ Yeu to công vi¾c:
● Bán chat và d¾c diem cúa công vi¾c: Tuỳ vào tùng công vi¾c mà nó có tao
d®ng lnc cho ngưòi lao d®ng dưoc hay không. M®t công vi¾c phù hop ho¾c cao
hơn m®t tí vói khá năng, chuyên môn thì se tao dưoc d®ng lnc lón cho ngưòi lao
d®ng, ho se cám thay rat húng thú khi làm vi¾c, và như v¾y, hi¾u quá công vi¾c
se cao hơn. Neu công vi¾c quá de ho¾c quá khó khien ngưòi lao d®ng cám thay búc
boi thì se không hi¾u quá.
● H¾ thong công ngh¾: Nhân to này cũng có m®t phan quan trong trong
vi¾c phát trien d®ng lnc lao d®ng. Neu h¾ thong công ngh¾ tot, ho tro ngưòi lao
d®ng giái quyet dưoc công vi¾c de dàng hơn thì se làm ngưòi lao d®ng cám
thay thoái mái khi làm vi¾c, còn neu nó quá lac h¾u, quá cũ ky mà không the ho
tro tot cho công vi¾c ngưòi lao d®ng thì ho cũng cám thay búc xúc khó ch%u.
Ngoài ra nó còn có tác dnng làm giám múc d® n¾ng nhoc trong công vi¾c, làm
cho ngưòi lao d®ng dõ hao ton súc lnc làm năng suat lao d®ng tăng lên và se dưoc
tăng tien lương, tù dó se tăng d®ng lnc lao d®ng.
■ Yeu to ve to chúc quán lý:

● Ðieu ki¾n làm vi¾c: Nó cũng có ánh hưóng den năng suat làm vi¾c cúa
ngưòi lao d®ng. Neu ngưòi lao d®ng duoc làm vi¾c trong dieu ki¾n an toàn, trong
sach thì hi¾u quá công vi¾c cũng se cao hơn.
● Sn sap xep, bo trí công vi¾c: Túc phái phân công công vi¾c hop lý. Moi
ngưòi deu có m®t the manh riêng cúa mình. Neu phân công dúng ngưòi dúng vi¾c
thì cũng dat hi¾u quá làm vi¾c cao hơn rat nhieu.
● Ðánh giá ket quá làm vi¾c: Ðây cũng là van de quan trong, bói ngưòi lao
d®ng rat quan tâm den van de công bang, ai làm dưoc nhieu thì se dưoc lương cao
hơn. Vi¾c dánh giá ket quá làm vi¾c phái toàn di¾n và khách quan.

20


Lu¾n văn tot nghi¾p

21

● Trá thù lao lao d®ng: Là tat cá các khoán loi ích mà ngưòi lao d®ng nh¾n
dưoc de bù dap cho súc lao d®ng mà ho dã hao phí. Thù lao lao d®ng phái xúng
dáng, thoá mãn m®t cách tương doi thĩ se có tác dnng kích thích ngưòi lao d®ng.
● Chương trình dào tao: Ðe ngưòi lao d®ng có the thích úng dưoc vói sn
phát trien nói chung, và de ngưòi lao d®ng phát trien cá nhân mình thì to chúc phái
luôn có chương trình dào tao ngưòi lao d®ng. Có như v¾y mói phát trien dưoc to
chúc, mói canh tranh dưoc trong nen kinh te. Xã h®i ngày càng phát trien, ngưòi lao
d®ng cũng can phái có nh¾n thúc phát trien hơn nua, ho mói không b% lac lõng
trong công vi¾c và xã h®i, ho se có tn tin de làm vi¾c.
● Văn hoá công ty: Là m®t h¾ thong giá tr% niem tin và thói quen dưoc chia
sé trong pham vi to chúc tao ra các chuan mnc hành v% trong công vi¾c. Bau không
khí, le loi làm vi¾c, quan h¾ nhân sn… có ánh hưóng rat lón den vi¾c tuyen chon
nhân viên, den cư xú cúa dong nghi¾p vói nhau… Công ty có bau không khí thoái

mái, ó dó, cán b® công nhân viên dưoc quan tâm, môi trưòng làm vi¾c năng d®ng,
canh tranh…. thì ngưòi lao d®ng se làm vi¾c năng suat hơn rat nhieu.
● Phong cách lãnh dao: Vói nhung phong cách lãnh dao khác nhau mà ngưòi
lao d®ng se có nhung hành vi khác nhau. Neu ngưòi lãnh dao có phong cách tn do,
dân chú thì ngưòi lao d®ng se cám thay thoái mái hơn, còn neu ngưòi lãnh dao có
phong cách chuyên quyen, d®c doán thì ngưòi lao d®ng se thay búc boi hơn. Tuy
nhiên phong cách lãnh dao lai phn thu®c vào hình thúc cúa to chúc.
Thêm vào dó là sn nhìn nh¾n ve van de tao d®ng lnc cúa ban lãnh dao. Có
nhung nhà lãnh dao coi công tác tao d®ng lnc lao d®ng là không can thiet mà còn
làm tăng chi phí cho doanh nghi¾p. Nhưng cũng có nhung nhà lãnh dao coi dây là
công vi¾c can thiet, có ích cho to chúc cúa mình.
● Các chính sách nhân sn và vi¾c thnc hi¾n các chính sách nhân sn: Nhung
chính sách nhân sn phái thoá dáng, không làm ngưòi lao d®ng cám thay búc xúc bói
nhung quyet d%nh quá múc. Neu không ho se ròi bó to chúc.


Lu¾n văn tot nghi¾p

22

● Khá năng tài chính: Ðây là m®t yeu to cnc kỳ quan trong. Neu tiem lnc tài
chính doi dào thì van de tao d®ng lnc tró nên de dàng hơn, neu to chúc dang trong
giai doan khó khăn thì van de này thưòng b% xem nhe.
■ Nhung nhân to khác:
● Lu¾t pháp: Nhung quy d%nh cúa Nhà nưóc có ánh hưóng rat lón den nhung
quyet d%nh cúa nhà quán lý ve van de này. Ví dn vi¾c Nhà nưóc dưa ra múc lương
toi thieu và có m®t dieu khoán trong lu¾t dó là Nhà nưóc khuyen khích các doanh
nghi¾p tao dieu ki¾n thu¾n loi hơn cho ngưòi lao d®ng trong các dieu quy d%nh
trong lu¾t, quy d%nh ve dieu ki¾n lao d®ng, các quy d%nh vói lao d®ng nu, roi
chính sách báo hiem xã h®i, giái quyet tranh chap trong lao d®ng…

● Văn hóa dân t®c: Văn hoá dân t®c ánh hưóng rat lón den tư tưóng, loi song
cúa moi ngưòi dân trong quoc gia dó, khi dó phong cách làm vi¾c, thói quen làm
vi¾c cúa ngưòi lao d®ng cũng se khác.
● H¾ thong phúc loi hi¾n hành: Ngưòi lao d®ng không nhung mong muon sn
quan tâm tù phía doanh nghi¾p mà ho còn mong muon sn quan tâm tù xã h®i. Khi
sn quan tâm tù xã h®i tot, ho se cám thay yên tâm hơn trong công vi¾c.
1.2.4. Sn can thiet cua tao d®ng lnc lao d®ng.
1.2.4.1. Ðoi vói bán thân ngưòi lao d®ng:
Moi ngưòi ai cũng có nhung nhu cau cúa mình. Ðòi song xã h®i càng phát
trien thì nhu cau cúa con ngưòi càng cao. Chính vì the, tăng thu nh¾p là yêu cau búc
thiet cúa ngưòi lao d®ng. Ho luôn mong muon có nguon thu nh¾p cao de có the thoá
mãn dưoc mình, de có the phát trien dưoc mình hơn nua. Vói tình hình dòi song
hi¾n nay, giá cá thì leo thang, chi tiêu ngày càng nhieu thêm thì thu nh¾p là van de
mà ngưòi lao d®ng quan tâm nhat. Khi thu nh¾p cao, ho se cám thay thoái mái, làm
vi¾c hăng say làm vi¾c. Ðe thu nh¾p cao thì ngưòi lao d®ng phái làm vi¾c tot hơn,
dó là ket quá cúa công tác tao d®ng lnc lao d®ng.
Hơn nua, khi có d®ng lnc lao d®ng, ngưòi lao d®ng se cám thay tinh than
thoái mái hơn, tn tin hơn, yêu dòi hơn.


Lu¾n văn tot nghi¾p

23

1.2.4.2. Ðoi vói to chúc:
Tao d®ng lnc có ý nghĩa rat lón doi vói to chúc, dó là:
- Sú dnng hop lý, khai thác và phát huy hi¾u quá tiem năng nguon nhân lnc
to chúc, nâng cao hi¾u suat sú dnng lao d®ng
- Thu hút dưoc ngưòi lao d®ng có tay nghe, có trình d® chuyên môn cao.
Ngưòi lao d®ng se thích thú làm vi¾c hơn ó nhung nơi mà ho cám thay thoái mái,

dưoc tin tưóng, dưoc quan tâm và có múc thu nh¾p khá
- Tăng cưòng sn trung thành, gan bó vói to chúc. Như v¾y, to chúc se tiet
ki¾m dưoc chi phí tuyen dnng thêm nhieu nhân viên mói và chi phí dào tao.
- Hi¾u quá làm vi¾c cao, năng suat lao d®ng tăng nhanh, ket quá hoat d®ng
sán xuat kinh doanh tăng, tăng khá năng canh tranh trong nen kinh te… rat nhieu
yeu to có loi mà to chúc se nh¾n dưoc khi to chúc bó m®t phan chi phí cho công tác
tao d®ng lnc lao d®ng.
Như v¾y, công tác tao d®ng lnc lao d®ng là rat quan trong. Doanh nghi¾p
không duoc xem công tác này là làm tăng chi phí cho to chúc, mà can phái hieu
rang, nhung gì mà to chúc nh¾n dưoc qua công tác này là lón hơn rat nhieu so vói
nhung khoán tien mà ho bó ra.
1.3. Các công cn tao d®ng lnc lao d®ng:
1.3.1. Tien lương, tien công:
Theo giáo trình Quán tr% nhân lnc cúa PGS.TS Nguyen Ngoc Quân và Th.S
Nguyen Vân Ðiem:
“Tien lương là so tien trá cho ngưòi lao d®ng m®t cách co d%nh và thưòng
xuyên theo m®t dơn v% thòi gian (tuan, tháng, năm). Tien lương thưòng dưoc trá cho
các cán b® quán lý và các nhân viên chuyên môn, ky thu¾t.
“Tien công là so tien trá cho ngưòi lao d®ng tuỳ thu®c vào so lưong thòi
gian làm vi¾c thnc te (giò, ngày), hay so lưong sán pham dưoc sán xuat ra, hay tuỳ
thu®c vào khoi lưong công vi¾c dã hoàn thành”. Tien công thưòng dưoc trá cho
công nhân sán xuat, các nhân viên báo dưõng máy móc thiet b%, các nhân viên văn
phòng.


Lu¾n văn tot nghi¾p

24

Tuy nhiên, trong thnc te hai khái ni¾m này thưòng dưoc sú dnng lan l®n de

chí phan thù lao cơ bán, co d%nh mà ngưòi lao d®ng dưoc nh¾n trong to chúc. Thù
lao cơ bán dưoc trá dna trên cơ só cúa loai công vi¾c cn the, múc d® thnc hi¾n công
vi¾c, trình d® và thâm niên cúa ngưòi lao d®ng.
Trá công cho ngưòi lao d®ng là m®t hoat d®ng quán lý nhân sn có ý nghĩa rat
lón trong vi¾c giúp cho to chúc dat dưoc hi¾u suat cao cũng như tác d®ng m®t cách
tích cnc tói dao dúc lao d®ng cúa moi ngưòi lao d®ng.
- Tien công, tien lương là phan cơ bán nhat trong thu nh¾p cúa ngưòi lao
d®ng, giúp cho ho và gia dình trang trái các chi tiêu, sinh hoat, d%ch vn can thiet.
Tien công, tien lương kiem dưoc ánh hưóng den d%a v% cúa ngưòi lao d®ng trong
gia dình, d%a v% cúa ho trong tương quan vói các ban dong nghi¾p cũng như giá
tr% tương doi cúa ho doi vói to chúc và doi vói xã h®i. Khá năng kiem dưoc tien
công cao hơn se tao ra d®ng lnc thúc day ngưòi lao d®ng ra súc hoc t¾p de nâng
cao giá tr% cúa ho doi vói to chúc thông qua sn nâng cao trình d® và sn dóng
góp cho to chúc.
- Tuy nhiên, tien công là m®t phan quan trong cúa chi phí sán xuat. Tăng tien
công se ánh hưóng den chi phí, giá cá và khá năng canh tranh cúa sán pham cúa
công ty trên th% trưòng. Nó cũng là công cn de duy trì, gìn giu, và thu hút nhung
ngưòi lao d®ng giói, có khá năng phù hop vói công vi¾c cúa to chúc
Phái nói rang, mnc tiêu cao nhat cúa ngưòi lao d®ng dó là thu nh¾p tù tien
lương, tien công. Cái mà ho quan tâm dau tiên khi tham gia vào hoat d®ng cúa to
chúc chính là tien lương. Chính vì v¾y, nhà quán lý can phái quan tâm, xem xét và
có múc thù lao hop lý de có the tao dưoc d®ng lnc cho ngưòi lao d®ng.
■ Khi nào tien lương tao ra d®ng lnc?
Trong h¾ thong các nhu cau cá nhân, thì nhu cau v¾t chat luôn là nhu cau
hàng dau. Và tien lương là thu nh¾p cơ bán de có the thoá mãn h¾ thong nhu cau dó.
Theo giáo trình To chúc lao d®ng khoa hoc: “Khá năng sú dcng tien lương như m®t
dòn bay kinh te hoàn toàn phc thu®c vào múc d® thoá mãn nhu cau v¾t chat cơ bán
doi vói ngưòi lao d®ng cúa chính tien lương”.



Lu¾n văn tot nghi¾p

25

Tuy nhiên, bán thân tien lương chưa phái là d®ng lnc, chang han, 500 nghìn
dong ngưòi lao d®ng nh¾n dưoc trong m®t tháng thì chưa dáp úng dú nhu cau cho
ngưòi lao d®ng. Nên tien lương chí tao ra d®ng lnc khi mà tien lương ít nhat dáp
úng dưoc nhu cau cơ bán và nó phái dám báo nhung nguyên tac cơ bán cúa to chúc
tien lương dó là:
- Trá lương ngang nhau cho nhung lao d®ng như nhau. Nguyên tac này dám
báo tính công bang trong vi¾c phân phoi thu nh¾p. Nó có tác d®ng rat lón den ngưòi
lao d®ng bói nó tao dưoc sn an tâm cúa ngưòi lao d®ng khi mà ho cùng làm vi¾c
vói nhau, cùng dat ket quá như nhau. Tâm lý con ngưòi không bao giò muon
ngưòi khác hơn mình, ít nhat thì mình cũng phái bang vói ngưòi ta nên dây chính là
yeu to dau tiên thúc day ngưòi lao d®ng làm vi¾c. Nguyên tac này xuat phát tù
nguyên tac phân phoi theo lao d®ng, dùng thưóc do lao d®ng de dánh giá, so sánh
và thnc hi¾n trá lương.
- Ðám báo năng suat lao d®ng tăng nhanh hơn tien lương bình quân. Nguyên
tac này can thiet de nâng cao hi¾u quá hoat d®ng sán xuat kinh doanh cúa doanh
nghi¾p, và tù dó có dieu ki¾n de tăng lương cho ngưòi lao d®ng, nâng cao cu®c
song cho ho.
- Nguyên tac dám báo moi quan h¾ hop lý ve tien lương giua ngưòi lao d®ng
làm các nghe khác nhau trong nen kinh te quoc dân. Nguyên tac này thnc hi¾n nham
dám báo sn công bang, bình dang trong trá lương cho ngưòi lao d®ng, trình d® lành
nghe bình quân cúa ngưòi lao d®ng giua các ngành khác nhau, dieu ki¾n lao d®ng
khác nhau, moi công vi¾c khác nhau tao phúc loi khác nhau … se dan den tien
lương phái khác nhau. Khi to chúc làm dưoc như v¾y thì ngưòi lao d®ng mói gan bó
vói công vi¾c và to chúc.
Nâng cao vai trò cúa tien lương có tác dnng to lón trong công tác tao d®ng
lnc lao d®ng, nó có tác dnng khuyen khích ve v¾t chat cho ngưòi lao d®ng. Ngoài

ra, nó còn có tác dnng khuyen khích tinh than cho ngưòi lao d®ng, khi công tác tien
lương dưoc thnc hi¾n tot nó se làm cho ngưòi lao d®ng cám thay thoái mái và yên
tâm khi làm vi¾c.