CHÀO MỪNG THẦY VÀ CÁC BẠN
ĐẾN VỚI BÀI THUYẾT TRÌNH CỦA
NHÓM
2
Giảng viên:
Thái Văn Đức
Thành viên nhóm:

Lớp 56C.TP2
 Huỳnh Mỹ Ngọc (NT)
 Nguyễn Thị Mai Liên
 Lê La
 Nguyễn Khắc Quang
 Dương Vũ Ánh Quỳnh
 Đoàn Ngọc Phương
 Nguyễn Văn Phương
 Trương Thị Cẩm Mai


CHỦ ĐỀ
BỨC XẠ VÀ AN TOÀN
BỨC XẠ


NỘI DUNG
I. Giới thiệu chung về bức xạ
II. Bức xạ ion hóa
III. Tác hại của bức xạ ion hóa
IV. An toàn bức xạ ion hóa trong thực phẩm
V. An toàn bức xạ ion hóa đối với con người
VI. Đề xuất biện pháp

I. Giới thiệu chung về bức xạ:
1. Khái niệm:
- Bức xạ là chùm hạt hoặc sóng điện từ
có khả năng ion hóa vật chất.
- Nguồn bức xạ là nguồn phóng xạ
(như Co-60, c1-137…) hoặc thiết bị bức
xạ (X-quang, CT…)
- Nguồn phóng xạ là chất phóng xạ
được chế tạo để sử dụng, không bao gồm
vật liệu hạt nhân.
- Thiết bị bức xạ là thiết bị phát ra bức
xạ hoặc có khả năng phát ra bức xạ.


I. Giới thiệu chung về bức xạ:
2. Phân loại:

Tự nhiên

Bức xạ
Nhân tạo


I. Giới thiệu chung về bức xạ:
2. Phân loại:
 Bức xạ tự nhiên: Bức xạ tự nhiên gồm:
+ Bức xạ vũ trụ.
+ Bức xạ từ các nguyên tố phóng xạ tự

nhiên chứa trong đất đá của bề mặt Trái đất.
+ Các nuclid phóng xạ có trong nước
(gồm nước mặt, nước dưới đất, nước biển ...)
+ Các nuclid phóng xạ có trong lớp khí
quyển gần bề mặt Trái đất (gồm bụi phóng
xạ và các đồng vị phóng xạ dạng khí, chủ
yếu là radon).


I. Giới thiệu chung về bức xạ:
2. Phân loại:
 Bức xạ nhân tạo: Bức xạ nhân tạo
gồm:
+ Các bức xạ ion hoá, các đồng vị
phóng xạ.
+ Các nguồn phóng xạ dùng trong
y tế, công nghiệp, nông nghiệp, xây
dựng, kỹ thuật quốc phòng, các bức xạ
ion, các mảnh, các hạt phân hạch gây
ra bởi các vụ thử vũ khí hạt nhân, sự
cố hạt nhân ...


Bức xạ ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống hiện nay????


II. Bức xạ ion hóa:
1. Khái niệm:
- Bức xạ ion hóa là các tia phóng xạ có khả năng đâm xuyên qua vật chất và
gây hiện tượng ion hoá



II. Bức xạ ion hóa:
2. Phân loại:
Tia bức xạ hạt
(α, β neutron)
Bức xạ ion hóa

Tia bức xạ điện từ
(tia X và tia γ)


II. Bức xạ ion hóa:
2. Phân loại:
a. Tia bức xạ hạt:
 Tia Alpha:
- Tia Anpha là hạt nhân của nguyên tử hen thoát ra từ
một nhân nguyên tử nặng trong quá trình biến đổi hạt nhân.
- Bản chất: Là hạt nhân của Heli.
- Động năng 5 MeV ( xấp xỉ 0,13% năng lượng toàn
phần, tốc độ 15000 km/s.
- Khả năng ion hóa rất mạnh (m lớn, q lớn, v lớn)
- Khả năng đâm xuyên kém  chỉ đi được vài cm trong
không khí.


II. Bức xạ ion hóa:
2. Phân loại:
a. Tia bức xạ hạt:
 Tia Bêta:

- Tia bêta là chùm điện tử, phát ra từ hạt nhân nguyên tử, có kèm theo
hiện tượng hạt nhân trung hoà (nguồn) biến thành hạt mang điện (proton)
hoặc ngược lại.


II. Bức xạ ion hóa:
2. Phân loại:
a. Tia bức xạ hạt:
 Tia Bêta:
- Hai loại bê ta âm và dương:
+ Âm: neutron biến thành proton, kèm
điện tử và phản neutrino
+ Dương: proton biến thành neutron, kèm
pisiton ( điện tử dương ) và neutrino.
- Băng lượng của các hạt β kém các hạt α,
khả năng ion hoá cũng thấp hơn nhiều (150 cặp
ion qua 1cm không khí). Nhưng tia bêta đâm
xuyên mạnh hơn.


II. Bức xạ ion hóa:
2. Phân loại:
a. Tia bức xạ hạt:
 Tia Neutron:
- Neutron là những hạt không mang điện
của hạt nhân nguyên tử, được giải phóng trong
quá trình phá vỡ hạt nhân nguyên tử nặng uran
(lò phản ứng nguyên tử).
- Neutron chỉ bị giữ lại khi va chạm vào các
hạt nhân khác, do đó, nó có khả năng đâm

xuyên rất lớn. Các nguyên tố có hạt nhân bị va
chạm trở thành có tính phóng xạ.


II. Bức xạ ion hóa:
2. Phân loại:
a. Tia bức xạ hạt:
 Tia Neutron:
- Neutron có sức xuyên mạnh hơn tia Gamma và chỉ có thể bị ngăn
chặn lại bởi tường bê tông dày, bởi nước hoặc tấm chắn Paraphin.
- Bức xạ Neutron không tồn tại ở đâu, trừ lò phản ứng hạt nhân và
nhiên liệu hạt nhân.


II. Bức xạ ion hóa:
2. Phân loại:
b. Tia bức xạ điện từ:
 Tia Gamma:
- Tia gamma là chùm hạt photon phóng
ra từ hạt nhân nguyên tử.
- Bản chất tia gamma là điện tử, như:
ánh sáng, tia X, tốc độ của tia gamma là
300.000 km/giây.
- Khả năng đâm xuyên lại rất mạnh so
với các tia α và β. Phải đùng những tấm chì
dầy hàng centimet mới làm giảm được rõ
rệt số tia đi qua.
Buồng gamma



II. Bức xạ ion hóa:
2. Phân loại:
b. Tia bức xạ điện từ:
 Tia Gamma:
- Không bao giờ tia gamma bị hấp thu
hoàn toàn hoặc bị chặn hẳn lại.
Bản chất tia gamma là điện tử, như: ánh
sáng, tia X, tốc độ của tia gamma là 300.
- Bước sóng cực ngắn: < 10 pm (1 pm
= 10^-12 m)
- Tần số cực cao: 10^19 Hz
- Y học: Chuẩn đoán và điều trị
Xạ trị


II. Bức xạ ion hóa:
2. Phân loại:
b. Tia bức xạ điện từ:
 Tia X:
- Giống như tia gamma, tia X cũng là
tia bức xạ điện tử. Các tính chất của tia X
cũng tương tự như tia gamma.
- Do điện tử tại lớp vỏ nguyên tử phát
ra.
- Có bước sóng dài hơn tia gamma.
- Bước sóng: 0.01 : 10 nm ( 1nm =
10^-9 m )
- Y học: Chuẩn đoán và điều trị.



III. Tác hại của bức xạ ion hóa:


III. Tác hại của bức xạ ion hóa:
- Tác hại của bức xạ ion hoá:
+ Phụ thuộc vào liều lượng theo thời gian.
+ Tính chất tiếp xúc, bản chất các tia.
+ Cơ địa của các cơ quan tiếp nhận.
- Tác hại chính:
+ Gây tác động lên hầu hết các tế bào đặc biệt là gây tổn hại ở các tế
bào ion, các tế bào đang phân chia.
+ Ức chế phân chia bình thường hoặc kích thích tăng quá mức đến ác
tính, ức chế các men, gây tổn thương trên và nhiễm sắc thể.


III. Tác hại của bức xạ ion hóa:
- Có 2 loại: Tác động lý hoá và tác động sinh học.
1. Tác động lý hóa:
- Tác động này rất nhanh (10-11 đến 10-17giây)
- Gây kích thích rất mạnh đến hoạt động của tế bào (các tế bào có thể ngừng
hoạt động ngay lập tức dẫn tới tử vong).
- Nếu nhẹ hơn có thể là những biến đổi từng phần hoặc dần dần gây nên các
bệnh lý muộn hoặc mạn tính ở các cơ quan của cơ thể.


III. Tác hại của bức xạ ion hóa:
1. Tác động sinh học:
- Là những ảnh hưởng lâu dài của phóng xạ lên các hoạt động cấu trúc gen.
- Là nguyên nhân cơ bản gây ra những rối loạn cấu trúc gen.
- Các bệnh mạn tính kéo dài hàng nhiều năm sau như các bệnh bất thường

bẩm sinh, các bệnh di truyền...


III. Tác hại của bức xạ ion hóa:
Loại bức xạ
Alpha
Beta
Tia X
Gamma
Neutron

Chiếu xạ ngoài
Không
Trung bình
nguy hiểm
Nguy hiểm
Nguy hiểm

Chiếu xạ trong
Nguy hiểm
Trung bình
Nhẹ
Nhẹ
Khả năng thâm
nhập thấp

Bảng: Mức độ tác hại của các loại bức xạ trong các trường hợp chiếu ngoài và chiếu trong.


IV. An toàn bức xạ ion hóa trong thực phẩm:

1. Chiếu xạ thực phẩm:
a. Khái niệm:
- Chiếu xạ thực phẩm là công nghệ sử dụng năng lượng bức xạ ion hoá để
xử lý thực phẩm nhằm nâng cao chất lượng vệ sinh và an toàn thực phẩm.


IV. An toàn bức xạ ion hóa trong thực phẩm:
1. Chiếu xạ thực phẩm:
b. Mục đích của chiếu xạ thực phẩm:
- Phòng chống thực phẩm gây bệnh: Chiếu xạ có thể được sử
dụng hiệu quả để loại bỏ vi sinh vật gây bệnh từ thực phẩm
(Salmonella và Escherichia coli).
- Bảo quản: Chiếu xạ có thể được sử dụng để tiêu diệt hoặc vô
hoạt vi sinh vật gây hư hỏng và phân hủy thực phẩm  kéo dài tuổi
thọ của các loại thực phẩm.
- Kiểm soát côn trùng: Chiếu xạ có thể được sử dụng để tiêu diệt
côn trùng bên trong hoặc trên bề mặt các loại trái cây.