Công tác xã hội trong can thiệp trợ giúp nữ
công nhân bị bạo lực gia đình tại phường Khai
Quang - thành phố Vĩnh Yên - tỉnh Vĩnh Phúc
Đào Phương Thùy
Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
Luận văn ThS Chuyên ngành: Công tác xã hội; Mã số 60 90 01 01
Người hướng dẫn: PGS.TS. Nguyễn An Lịch
Năm bảo vệ: 2013

Abstract. Làm rõ thực trạng trên địa bàn nghiên cứu, qua đó đưa ra những nhận định,
đánh giá về công tác Phòng chống bạo lực gia đình (PCBLGĐ) tại địa phương. Làm
thay đổi nhận thức, thái độ, hành vi của bản thân người Nữ công nhân (NCN) bị Bạo
lực gia đình (BLGĐ), giúp đối tượng tăng năng lực để tự giải quyết vấn đề của mình.
Làm thay đổi nhận thức, thái độ, hành vi của người gây ra BLGĐ với người NCN đó.
Tăng cường vai trò trợ giúp của Công tác xã hội (CTXH) đối với NCN bị BLGĐ.
Keywords. Công tác xã hội; Bạo lực gia đình; Công nhân nữ.


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 5
1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 5
2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu và can thiệp .............................................. 7
2.1. Những nghiên cứu liên quan đến vấn đề bạo lực gia đình .................... 7
2.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới .............................................................. 9
2.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam .............................................................. 12
2.2. Một số mô hình phòng chống bạo lực gia đình đã được triển khai trên
thế giới và ở Việt Nam .................................................................................... 18
3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ................................................ 22
3.1. Ý nghĩa khoa học..................................................................................... 22
3.2. Ý nghĩa thực tiễn ..................................................................................... 23
4. Mục đích của đề tài ................................................................................... 23

5. Khách thể, vấn đề nghiên cứu và can thiệp ............................................ 24
5.1. Khách thể nghiên cứu và can thiệp ........................................................ 24
5.2. Vấn đề nghiên cứu và can thiệp ............................................................. 24
6. Phạm vi nghiên cứu và can thiệp ............................................................. 24
7. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................... 24
8. Phƣơng pháp nghiên cứu và can thiệp .................................................... 25
8.1. Phương pháp luận................................................................................... 25
8.2. Phương pháp nghiên cứu và can thiệp cụ thể ....................................... 25
9. Cấu trúc luận văn ...................................................................................... 26
Chƣơng 1.CƠ SỞ LÝ LUẬN............................................................................ 28
1.1. Lý thuyết ứng dụng trong nghiên cứu và can thiệp ............................ 28
1.1.1. Lý thuyết hệ thống - sinh thái .............................................................. 28
1.1.2. Lý thuyết can thiệp khủng hoảng ........................................................ 32
1.1.3. Lý thuyết nhận thức hành vi................................................................ 34
1.1.4. Lý thuyết gắn bó ................................................................................... 35
1.2. Các khái niệm công cụ ........................................................................... 37
1


1.2.1. Khái niệm bạo lực ................................................................................ 37
1.2.2. Khái niệm bạo lực gia đình.................................................................. 37
1.2.3. Khái niệm Công tác xã hội .................................................................. 40
1.3. Cơ sở pháp lý của can thiệp .................................................................. 42
1.3.1. Các văn bản mang tính quốc tế ........................................................... 42
1. 3.2. Hệ thống chính sách, pháp luật của Việt Nam .................................. 43
Chƣơng 2.THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU TẠI ĐỊA PHƢƠNG 46
2.1. Vài nét về địa bàn nghiên cứu ............................................................... 46
2.2. Tình hình bạo lực gia đình đối với phụ nữ tại địa bàn nghiên cứu ... 48
2.2.1. Khái quát chung ................................................................................... 48
2.2.2. Một số trường hợp điển cứu ................................................................ 50

2.3. Đánh giá chung về tình hình bạo lực gia đình đối với phụ nữ, nữ công
nhân và hiệu quả của các biện pháp can thiệp tại địa phƣơng ................. 60
2.3.1. Tình trạng bạo lực gia đình ................................................................. 60
2.3.2. Các biện pháp can thiệp địa phương đã thực hiện............................. 66
2.3.3. Đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp của địa phương ..... 69
Chƣơng 3.QUÁ TRÌNH CAN THIỆP TRỢ GIÚP ĐỐI TƢỢNG ............... 72
2.1. Xác định đặc điểm đối tƣợng can thiệp................................................ 72
2.1.1. Nhiệm vụ, mục tiêu và phương pháp xác định đặc điểm đối tượng can
thiệp ................................................................................................................. 72
2.1.2. Mô tả thân chủ ..................................................................................... 73
2.2. Lập kế hoạch giải quyết vấn đề............................................................. 82
2.2.1. Các mục tiêu ......................................................................................... 82
2.2.2. Đánh giá nguồn lực hỗ trợ .................................................................. 84
2.2.3. Xây dựng kế hoạch hoạt động giải quyết vấn đề ................................ 85
2.3. Thực thi kế hoạch và đánh giá .............................................................. 87
2.3.1. Thực thi kế hoạch................................................................................. 87
2.3.2. Đánh giá - tiếp tục hay chấm dứt sự giúp đỡ...................................... 89

2


2.4. Những thuận lợi, khó khăn trong quá trình can thiệp và biện pháp
khắc phục ....................................................................................................... 91
2.4.1. Thuận lợi .............................................................................................. 91
2.4.2. Khó khăn và biện pháp khắc phục ...................................................... 91
3.5. Bài học kinh nghiệm............................................................................... 92
3.5.1. Mối liên hệ giữa kiến thức, kỹ năng và giá trị trong quá trình can
thiệp ................................................................................................................. 92
3.5.2. Những kinh nghiệm rèn luyện kỹ năng trong thực hành Công tác xã
hội .................................................................................................................... 94

3.5.3. Kinh nghiệm trong việc giải quyết vấn đề bạo lực gia đình............... 96
KẾT LUẬN ...................................................................................................... 103
KHUYẾN NGHỊ .............................................................................................. 104
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 106

3


TÀI LIỆU THAM KHẢO
A. Tiếng Việt
1. Lê Chí An (2006), Công tác xã hội nhập môn, Nxb Đại học Mở bán công
Thành phố Hồ Chí Minh.
2. Phùng Thị Kim Anh (2003), “ Bạo lực gia đình Việt Nam”, Tạp chí Khoa
học về Phụ nữ, Số 5, Tr 51.
3. Phùng Thị Kim Anh (2008), Một số tiếp cận lý thuyết trong nghiên cứu
BLGĐ, Tạp chí Nghiên cứu gia đình và giới, số 6/2008.
4. Trịnh Thị Vân Anh (2006), Thái độ của phụ nữ trước hành vi BL đối với
phụ nữ trong gia đình (Luận văn thạc sỹ), Hà Nội.
5. Bộ luật Hình sự nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, 1999.
6. Bộ luật Dân sự nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, 2005.
7. Trần Thị Minh Đức (2010), Hành vi gây hấn - phân tích từ góc độ tâm lý
học xã hội (sách chuyên khảo), Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
8. Trần Thị Minh Đức (2012), Giáo trình tham vấn tâm lý, Nxb Đại học quốc
gia Hà Nội.
9. Mary Ann Forgey và Carol S. Cohen (1997), Thực hành CTXH chuyên
nghiệp, Nxb Đại học Mở bán công Thành phố Hồ Chí Minh.
10.Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam nãm 1992.
11.Nguyễn Thị Hoà (chủ biên) (2007), Giới, việc làm và đời sống gia đình,
Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
12.Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam (2001), Báo cáo nghiên cứu: BLGĐ đối

với phụ nữ ở Việt Nam.
13.Hội LHPN tỉnh Vĩnh Phúc (2011), Thực trạng, giải pháp PCBLGĐ trên
địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, Vĩnh Phúc.
14.Luật Hôn nhân và Gia đình, 2000.
15.Luật BĐG - được Quốc hội nước ta thông qua ngày 29/11/2006.
16.Luật PCBLGĐ - được Quốc hội thông qua ngày 21/11/2007.

106


17.LHQ (2006), Nghiên cứu sâu về bạo hành với phụ nữ - Báo cáo của Tổng
thư ký LHQ.
18.Liên đoàn lao động tỉnh Vĩnh Phúc (2011), Thực trạng và các giải pháp
nhằm nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho công nhân lao động trong
các khu, cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, Vĩnh Phúc.
19.Nguyễn Ngọc Lâm, Sách bỏ túi dành cho NVXH, Nxb Đại học Mở bán
công Thành phố Hồ Chí Minh
20.Nguyễn Hữu Minh, Lê Ngọc Lân (2007), “ Bạo lực gia đình đối với phụ
nữ Việt Nam và các yếu tố tác động”,Tạp chí Khoa học Xã hội, Số 5, Tr 20
21.Vũ Mạnh Lợi, Vũ Tuấn Huy, Nguyễn Hữu Minh (1999), Báo cáo nghiên
cứu: BL trên cơ sở giới.
22.Magali Romedenne và Vũ Mạnh Lợi (2006), BLGĐ: Sự thay đổi ở Việt
Nam - Kết quả và khuyến nghị từ một dự án của UNFPA/SDC, Hà Nội.
23.Lê Thị Phương Mai và cộng sự (2002), Ngăn chặn BL trong gia đình: Phổ
biến tài liệu hướng dẫn tư vấn chống BL cho các cộng đồng nông thôn, Hà
Nội.
24.Mathew & Grace (Lê Chí An biên dịch, 2006), Công tác xã hội cá nhân,
Nxb Đại học Mở bán công Thành phố Hồ Chí Minh.
25.Bùi Thị Xuân Mai và Nguyễn Thị Thái Lan (2011), Giáo trình Công tác xã
hội cá nhân và gia đình, Nxb Lao động - Xã hội, Hà Nội.

26.PGS.TS. Nguyễn Hữu Minh (2008), Vai trò của các tổ chức trong
PCBLGĐ - Bài tham luận tại Hội thảo về việc triển khai thi hành Luật
BĐG và Luật PCBLGĐ, Yên Bái.
27.Ngân hàng Thế giới (2006), Đánh giá tình hình giới ở Việt Nam.
28.Pamella Klein Odhner, Giới thiệu thực hành Công tác xã hội, sách hướng
dẫn tập huấn, 1998.
29.Nguyễn Thị Oanh, Công Tác Xã Hội đại cương, ĐHMBCTP.HCM, 1994.
30.Hoàng Phê (chủ biên, 1994), Từ điển Tiếng Việt, Nxb Khoa học xã hội, Hà
Nội.
107


31.Lê Thị Qúy (1991), Một số vấn đề về BLGĐ hiện nay, Tạp chí Khoa học về
phụ nữ, số 2/1991, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
32.Lê Thị Qúy (1994), BLGĐ ở Việt Nam, Tạp chí Khoa học và Phụ nữ, Nxb
Khoa học xã hội, Hà Nội.
33.Lê Thị Qúy (2000), Domestic Violence in Vietnam, Asia Pacific Forum on
Women, Law and Development (Diễn đàn châu á Thái Bình Dương về Phụ
nữ, Luật pháp và Phát triển) xuất bản.
34.Lê Thị Qúy và Đặng Vũ Cảnh Linh (2007), BLGĐ - một sự sai lệch giá trị,
Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
35.Sở VHTTDL tỉnh Vĩnh Phúc (2012), Báo cáo tình hình thực hiện công tác
PCBLGĐ giai đoạn 2008-2012.
36.Tổng cục thống kê (2010), Nghiên cứu quốc gia về BLGĐ đối với phụ nữ ở
Việt Nam.
37.PGS.TS Hoàng Bá Thịnh (2006), Báo cáo nghiên cứu “BLGĐ - Nhận thức
và thực trạng”.
38.BS. Nguyễn Minh Tiến (2008), Làm việc với thân chủ có vấn đề bạo hành
trong gia đình - Bài tham luận tại Hội thảo về Biện pháp PCBLGĐ, Thành
phố Hồ Chí Minh.

39.Trần Đình Tuấn (dịch, 2008), Code of Ethics of the National Association
of Social Worker.
40.Trần Đình Tuấn (2010), Công tác xã hội - Lý thuyết và thực hành, Nxb Đại
học quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
41.UNFPA (2008), PCBLGĐ - Thực trạng, nhu cầu và ưu tiên cho các hoạt
động can thiệp tại hai tỉnh Phú Thọ và Bến Tre, Nxb Lao động xã hội, Hà
Nội.
42.Nguyễn Khắc Viện (1994), Từ điển Xã hội học, Nxb Thế giới.
B. Tiếng Anh
43.Encyclopedia of Social work - 19th edition.
44.Andrea Bernstein & Mel Gray (1997), Social Work, a beginner’s text.
108


45.Dee.L.R. Graham, Edna.I. Rawligs và Roberta.K. Rigsby (1994), Loving
to Survive - Sexual Terror Men’s Violence and Women’s Live.
46.Deirdre Lashgari (chủ biên 1995), Violence, Silence and Anger - Women’s
Writing as Transgression.
47.Malcolm Payne (1997), Modern Social work Theory, Lycecum book INC
5758 s.Blackstone Avenue, Chicago.
48.Margaret Schuler (chủ biên, 1992), Freedom from Violence - Women’s
Strategies from Around the World.
49.WHO (Charlotte Watts, Lori Heise, Mary Ellsberg và Claudia Garcia
Moreno, 2001), Putting women first: Ethical and Safety Recommendations
for Research on Domestic Violence Against Women, Geneva, Thụy Sỹ.
C. Website
51. />52. />53. />54. />55. />56. />57. />58.http://vexpress/Vietnam/Doi-song-gia-dinh, tháng 3/2008
59.www.wikipedia/bao-luc-gia-dinh
60.www.women.bds.com tháng 7/2007


109