Bài 19. Câu nghi vấn (tiếp theo)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (113.63 KB, 15 trang )
VÝ dô :
1- B¹n cho tí mîn quyÓn s¸ch ®îc
kh«ng?
2- Téi g× b©y giê nhÞn ®ãi mµ tiÒn
®Ó l¹i ?
VÝ dô :
1- B¹n cho tí mîn quyÓn s¸ch ®îc
kh«ng?
2- Téi g× b©y giê nhÞn ®ãi mµ tiÒn
®Ó l¹i ?
• 1/ Ví dụ :
Những người muôn năm cũ
a) Năm nay đào lại nở
Hồn ở đâu bây giờ ?
Không thấy ông đồ
b) xưa
Cai lệ không để cho chò được nói hết
câu, trợn ngược hai mắt, hắn quát :
- Mày đònh nói cho cha mày nghe đấy à ?”
c)
Đê vỡ rồi !... Đê vỡ rồi, thời ông cách
• chúng cổ chúng mày, thời
Có
biếtbỏ
không
… Lính
ông
tù ?chúng
đâu
? Sao bay dám để cho nó chạy xồng xộc vào
mày!
đây như vậy ? Không còn phép tắc gì nữa à ?”
d)
Một người hằng ngày chỉ cặm cụi lo lắng vì
mình, thế mà khi xem truyện hay ngâm thơ có thể
vui, buồn, giận cùng những người ở đâu đâu, há
chẳng phải là chứng cớ cho cái mãnh lực lạ lùng
của văn chương hay sao ?
1/ Ví dụ: Các câu nghi vấn trong các đoạn
trích:
a) Những người muôn
năm
cũ
đâu
?
Hồn ở
bây giờ
b) Mày đònh nói cho
cha mày
đấy
ànghe
?
c)Có biết
…
không
?
Lính
đâu
?
Sao
bay dám để cho
vậy ?
nó chạy xồng xộc
vào
gì
à ?
đây như
Không
d) Cả đoạn trích là một
còn phép tắc
nữa
câu nghi vấn.
( hay sao ? )
Tiết
79 :
1/ Ví dụ:
a) Những người muôn
năm
cũ
đâu
?
Hồn đònh
ở nói
bây
b) Mày
cho
chagiờ
mày
đấy
à nghe
?
c)Có biết
không
… ? đâu?
Lính
Sao
vậy
bay dám để
cho?
gì
à ?
nó chạy xồng xộc
vào
đây
Không
d) Cảnhư
đoạn trích
là
còn (câu
phép
tắc
nữa
một
nghi
hay sao
?vấn.
)
a) bộc lộ tình cảm,
cảm xúc.
b) đe dọa.
c) đe dọa.
d) khẳng đònh.
1/ Ví dụ:
(e) Con gái tôi vẽ
đấylÏ
? Ch¶
g ) Sao
cơ lolà
xanó,
qu¸
? Ch¶lÏ
l¹i đúng
cái
conTéi
Mèo
lục giê
lọi
thÕ?
g×hay
b©y
ấy ! Sao
nhÞn ®ãi mµ ®Ĩ tiỊn
g×
l¹i ?
e) bộc lộ tình cảm,
cảm xúc.
g) ->Phđ ®Þnh.
h )Hay lµ b©y giê em
Hay lµ
nghÜ thÕ nµy … Song
anh cã cho phÐp nãi
em míi d¸m nãi…
ai
i ) §è ai ®Õm ®ỵc
ai
v× sao .
§è ai ®Õm ®ỵc c«ng
h -> CÇu khiÕn
)
i) bộc lộ tình cảm,
cảm xúc.
1/ Ví dụ:
e) Con gái tôi vẽ đấy ư ? Chả
nhẽ lại đúng là nó, cái con
Mèo hay lục lọi ấy !
g ) Sao cơ lo xa qu¸ thÕ? Téi g× b©y giê
nhÞn ®ãi mµ ®Ĩ tiỊn l¹i ?
h ) Hay lµ b©y giê em nghÜ thÕ nµy … Song
anh cã cho phÐp nãi em míi d¸m nãi …
i ) §è ai ®Õm ®ỵc v× sao.
§è ai ®Õm ®ỵc c«ng lao B¸c Hå.
1/ Bài 1: (SGK/22-23) Tìm câu nghi vấn và
chức năng:
a) Hỡi ơi lão Hạc! Thì ra đến lúc cùng lão cũng có thể làm liều như ai hết... Một
người như thế ấy !... Một người đã khóc vì trót lừa một con chó !... Một người nhòn
ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn liên lụy đến hàng xóm, láng giềng …
•
Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày một thêm đáng buồn...
(Nam Cao,Lão Hạc)
Con người đáng kính ấy bâ
theo
gót Binh Tư để có ăn ư ?
Dùng để bộc lộ
tình cảm, cảm xúc
(băn
khoăn,
nghi
ngại)
• d) Vâng, thử tưởng tượng một quả bong bóng không bao giờ vỡ,
không thể bay mất, nó cứ còn mãi như một vật lì lợm…
•
•
•
•
(Hoàng Phủ Ngọc Tường, Người ham chơi)
Ôi, nếu
thế thì còn đâu là quả
bóng bay ?
Dùng để phủ đònh và bộc lộ tình
cảm, cảm xúc
2/ Bài 2: (SGK/23) Xác đònh câu nghi vấn, đặc
điểm hình thức, chức năng và thay thế câu
có ý nghóa tương đương:
a- Sao cơ lo xa qu¸ thÕ ? Cơ cßn kh l¾m, cha chÕt ®©u mµ
sỵ ! Cơ cø ®Ĩ tiỊn Êy mµ ¨n, lóc chÕt h·y hay! Téi g× b©y giê
nhÞn ®ãi mµ tiỊn ®Ĩ l¹i ?
p-Kh«ng
Chức, «ng
năng:
gi¸o Phđ
¹ ! ¡n®Þnh
m·i hÕt ®i th× ®Õn lóc chÕt lÊy g×
mµ lo liƯu ?
- Thay thế câu có ý nghóa
tương
đương:
+ Cơ
kh«ng ph¶i lo xa qu¸ nh thÕ.
+ Kh«ng nªn nhÞn ®ãi mµ ®Ĩ tiỊn l¹i .
+ ¡n hÕt th× lóc chÕt kh«ng cã tiỊn ®Ĩ mµ lo liƯu.
2/ Bài 2: (SGK/23) Xác đònh câu nghi vấn, đặc
điểm hình thức, chức năng và thay thế câu
có ý nghóa tương đương:
b- Nghe con giơc bµ mĐ ®Õn hái phó «ng. Phó «ng ngÇn
ng¹i.C¶ ®µn bß giao cho th»ng bÐ kh«ng ra ngêi , kh«ng ra
ngỵm Êy,ch¨n d¾t lµm sao ?
- Chức năng: Béc lé c¶m Xóc : Sù b¨n kho¨n,
ngÇn ng¹i.
- Thay thế câu có ý nghóa
tương đương:
+ Kh«ng biÕt ch¾c lµ th»ng bÐ cã thĨ ch¨n d¾t ®ỵc
®µn bß hay kh«ng .
c- Díi gèc tre,tua tđa nh÷ng mÇm m¨ng.M¨ng tråi lªn nhän
ho¾t nh mét mòi gai khỉng lå xuyªn qua ®Êt l mµ trçi
dËy, bĐ m¨ng bäc kÝn th©n c©y non, đ kÜ nh ¸o mĐ trïm lÇn
trong lÇn ngoµi cho ®øa con non nít. Ai d¸m b¶o th¶o méc tù
nhiªn kh«ng cã t×nh mÉu tư ?
- Chøc n¨ng : dïng ®Ĩ kh¼ng ®Þnh.
- Thay thế câu có ý nghóa tương đương: Th¶o
méc tù nhiªn cã t×nh mÉu tư.
d) Vua sai lính điệu em bé vào, phán hỏi:
- Thằng bé kia, mày có việc gì ?
Sao lại đến đây mà khóc ?
(Em bé thông minh)
- Chức năng: dùng để hỏi.
-Thay thế câu có ý nghóa
tương đương:
+ không thể có câu thay
thế.
Bài 4/22:
Các câu “ Anh ăn cơm chưa ?” “Cậu đọc sách đấy à?”
“ Em ®i đâu đấy” không dùng để hỏi. Vậy trong
những trường đó, câu nghi vấn dùng để làm gì ? Mối
quan hệ giữa người nói với người nghe ở đây như thế
nào ?
dùng để chào, lối chào của người Việt
Nam. Người nghe không nhất thiết trả lời,có
thể đáp lại bằng câu chào khácThể hiện
quan hệ thân mật giữa người nói và người
nghe .
ĐIỀN VÀO SƠ ĐỒ CÂU NGHI VẤN
:
ĐẶC ĐIỂM HÌNH
THỨC
Có những từ
nghi vấn
( ai,
gì, nào, sao, hả,
chứ…) hoặc từ
hay (nối các
quan hệ lựa
chọn)
CHỨC
NĂNG
Chức năng
chính: dùng
để hỏi
Chức năng
khác : dùng
để cầu khiến,
khẳng đònh,
phủ đònh, đe
doạ, bộc lộ
tình cảm, cảm
xúc
DẤU KẾT THÚC
CÂU
Dấu chấm
hỏi
Dấu chấm,
dấu chấm
than hoặc
dấu chấm
lửng
ĐIỀN VÀO SƠ ĐỒ CÂU NGHI VẤN
:
ĐẶC ĐIỂM HÌNH
THỨC
Có những từ
nghi vấn
( ai,
gì, nào, sao, hả,
chứ…) hoặc từ
hay (nối các
quan hệ lựa
chọn)
CHỨC
NĂNG
Chức năng
chính: dùng
để hỏi
Chức năng
khác : dùng
để cầu khiến,
khẳng đònh,
phủ đònh, đe
doạ, bộc lộ
tình cảm, cảm
xúc
DẤU KẾT THÚC
CÂU
Dấu chấm
hỏi
Dấu chấm,
dấu chấm
than hoặc
dấu chấm
lửng
Lưu ý : Khi nhận diện câu, cần đặt
câu trong hoàn cảnh giao tiếp cụ
