DSpace at VNU: Xã hội học Marx-Lenin Qua nghiên cứu một số tác phẩm đầu tay của V.I.Lenin
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.43 MB, 8 trang )
T ạp d*í K h o i h ọ c D H Q G H N , K hoa học Xả hội và N h â n v ăn 24 {20ỒS) 41 -48
Xã hội học Marx-Lenin
Qua nghiên cứu m ột sô'tác phẩm đầu tay của v.ỉ. Lenin
Le N gọc Hùng*
V ứ n X ã hội học vả tâm lỷ lănh dạo quán Ịý, Học viện C hinh trị-H à n h chinh Q uôc gia H o C hi M in h
135 N g u yễn PhoỉĩỊ; sẩc, T ừ Liẽm , H à Nội, V iệt N am
N h ậ n n g ày 22 th án g 11 n ă m 2007
T óm tắí. T h iếu s ó t lón n h a t của k h ỏ n p ít c*íc n h ả n g h iò n c ứ u p h ư ơ n g T ây là ch ư a n h ậ n Ih ử c d ư ợ c
đ ẩ y đ ủ n h ữ n g đ ỏ n g g ó p lo IcVn của Lcnin đối với s ự p h á t triẽ h >íâ hộ i học. Lcnin đ ả có cô n g lao to
ìứn tro n g việc b ả o vộ, kỏ th ừ a và p h á t trlỏn học th u y ế t M arx ỏ n ư ớ c N g a trư ớ c và sa u cuộc C ảch
m ạn g th á n g M u ờ i n ả m 1917. Lenin đâ v ận d ự n g và p h á t triố n h ọ c th u y c t M arx ư o n g đ iể u kiộn giai
cap vỏ sâ n g ià n h đ ư ự c chính qu y ổ n và b i t đ ă u xây đ ự n g m ộ t
hội m ớ i k h ò n g có s ự á p b ứ c bóc lộtN g ày nay xă hộ i học h iệ n đ ạ i cãn phải tic’p tụ c tru y ế n th ô h g k h o a h ọ c d o học íh u y õ t M arxLonin k h ỏ i x ư ớ n p , đ ó lả, n g h iê n c ử u x cm hoàn cành xã hội nào q u y ế t d ịn h h o ạ t d ộ n g cùa các cả n h ãn
và (Ịuyêì ctịnh n h ư tĩư nào, Đ ống th ò i, các n h à k h o a học can ú m hiốu x e m tro n g nhừrĩ^ đ ìíu kiện nào cả
n h á n c ó th e r a q u y ế t đ ị n h h àrv h đ ộ n g t h a y d ố i h o à n c à n h c ủ a h ọ v à q u y ê l iiịỉih n h ư ih e nào.
C ác n h ả n g h iê n cứ u vổ lịch s ử k h o a h ọ c có th ô liếp tụ c tim th â y n g u õ n gõc lý luận và phưcTng
p h á p lu ận củ a n h ữ n g q u a n níỌm xả hội học hiộn đ ại tro n g c*íc ìẩc p h a m cứù ch ủ n g h ĩa M arx-Lcnín,
J c từ đ ó có th e tiỏ'p tụ c p h á i ư ic n n h ử n g khái niộm co b á n v í d ụ n h ư xả hội hon, cĩíu trú c xả hội,
p>h»\n táng xã hội, biên đổi xã hội-
Thiôu sót lởn nhâ*t củ a k h ô n g ít lý th u y ê í
xã hội h ọ c p h ư o n g T ây hiựn đ ạ i là c h ư a n h ận
giai c a p v ô s ả n g ià n h đ ư ợ c c h ín h q u y ế n và
b ả i đ ẩ u x ây d ự n g m ộ t xă hội m ớ i k h ỏ n g có s ự
th ử c đ ư ọ c đ ă y đ ú n h ữ n g đ ỏ n g g ó p to lớ n cú a
L enin đôì vói xâ h ội h ọc m ác x ít nói riên g và
á p b ứ c, b ó c lộ t. C h ín h tro n g s ự n g h iộ p lý lu ận
và ỉh ự c tiễ n cách m ạ n g đ ó , L cnin đ ã p h á t
xẵ hội học lh ê 'g iớ i nói c h u n g . C ô n g lao cù a
triến xă h ộ i h ọ c M arx -L en in [lị. D ư ớ i đ ắ y
L enin đôì v ói xã hội h ọ c hiộn đ ại g ắ n liến với
p h â n tích n h ữ n g lu ậ n đ ic m cơ b à n n h ấ t c ú a lý
s ự n g h iộ p p h á t triể n h ọc th u y ê t cú a M arx-
lu ậ n v à p h ư ơ n g p h á p xằ h ộ i học M arx -L en in
Engels: L cn in v ừ a b ả o vộ, v ừ a k ẽ 'th ừ a và v ừ a
tro n g n h ữ n g tá c p h a m th ic n tài d o L cnin viết
p h á i trich học th u y ê t M arx tro n g đ ic u kiện cụ
v à o n h ữ n g n ă m 1893-1895^*^; lú c đ ó L cnin
k h o ả n g 23-25 tuổi!
th ố cúa xẵ hội n ư ó c N g a trư ớ c v à sau c u ộ c
C .íc h m ạ n g th á n g M ư ò i. L enin đ ã v ậ n d ụ n g
và p h ái triể n học th u y ẽ t M arx tro n g đ iể u kiộn
Đó tà
\ÁC
phâm "NhừnỊỊ
sôhg nt>n>Ị
biến
đõì
m ới
IV k in h tếĩrong
đời
''Bùn ĨV cái gọi tà ivh đ ĩ thị trựờng'*
(189?), ''N h ử ìĩg n g ư ờ i bạn dổtt íà t h ĩ náo rổ it
* ĐT: 84-4-ÍỈ364242
E-maíl. hungoclcS^ípt.vn
nhủvg nguời dâĩi
chủ-X ã
hội ra sao?'' (1894), "Nội dun^ kinh tế
của c h ù nghìo d ầ n t u ý ĩ ù s ự phê phán trong ruilh
41
cùa ông
Ị J N^ọc
42
I . K h ái n iệ m
/ Tạp chi KìiOứ học D H Q C H N , Khơa học X à Hộì và Nhãn vẻn 24 (200S) 41^48
h ộ i hoá"'
N h ư v ậ y có thè' xấ c đ ịn h : xà h ộ i h o á (xâ
h ộ i) là q u á trìn h tố n g h ợ p , th ố n g n h ấ l các m ỏì
C ác n h à tâm lý h ọc v à c ác n h à g iá o d ụ c
h ọ c CUÓI th ê 'k ỷ 20 v ầ n c h ú y ê u s ử d ụ n g khái
n iệ m xả hội h o á đ ê nói v ẽ q u á trìn h p h á t triẽn
cá n h â n tứ c là q u á trìn h cá th e n g ư ò i ỉrò
th à n h n h ẳ n cách, ỉh à n h v iê n c ú a xằ hội > q u á
trìn h xã h ội hoá cá n h â n . K h ô n g n lìiể u n h à
n g h iê n c ứ u biê't rõ ră n g cu ô ì th ẻ 'k ỳ 19, L enin
đ ã xem x ét n ội d u n g rộ n g lớ n c ù a k h á i n iệm
n à y từ góc đ ộ k h o a h ọ c xâ hộ i. L c n in p h â n
tích q u á trin h xẵ h ội h oả la o đ ộ n g v à ch í rõ
m ôì liên h ệ p h ụ th u ộ c cú a n ó v à o trin h đ ộ lao
đ ộ n g sản xuâ't. Xã h ội h oá lâ o đ ộ n g là s ự kê't
h ọ p , tậ p tru n g , th ô n g nhâ't trê n c a p đ ộ m ỏi
n h ữ n g c h ứ c n ă n g lao đ ộ n g n à o đ ă đ ư ợ c
c h u y ê n m ô n hoá n h ẳ m th o ả m ã n n h u c ẩ u cùa
to à n th ê xã
[2, t r i 15].
T h e o L en in , xã hội hoá (có Ih ể g ọi là xẵ
Hèn hộ xẵ h ộ i, q u a n hộ xa hội, h o ạ t d ộ n g xả
h ộ i th à n h m ộ t th ế th ố n g n h ấ t m ộ t h ệ thôVig
xă h ộ i th ố n g n h â t n h ằ m th o à m ã n m ộ t hay
hơn
h ộ i.
học
hoá
m ộ ỉ n h u cẩu nhâ't đ ịn h c ú a to à n th ể xã
T u y n h iể u , n h iếu sách v à b ài v iê l xã hội
v ẫ n ch ủ y êu xem xét khái n iệ m xã hội
cả n h â n từ góc đ ộ tâm lý h ọ c v à g iá o d ụ c
học. D o v ậy , m ộ t m ặ t k h ô n g ít tá c g iả tro n g
và n g o à i n ư ớ c ch o ra n g k h ò n g có k h á i niộm
xã h ộ i h o á n h ư các n h à q u á n lỷ s ứ d ụ n g tro n g
th ự c t ẽ 'ở V iệt N am . M ặt khác, n h iề u tác già
m ó i chi n h ìn th ấ y ò khái n iệ m xã h ộ i h o á nội
d u n g c ủ a q u a n đ iếm h à n h đ ộ n g v à p h ư o n g
th ứ c q u ả n lý, m à ch ư a n ắ m b ắ t đ ư ợ c y cu tô'
q u á trìn h lịch s ử tự n h iê n c ủ a s ự b iế n đ ố i và
p h á t triể n xâ hội. T ro n g đ iế u k iện c ụ th ố c ú a
hội h o á xã h ội đ ế p h â n b iệ t v ó i xẫ hội h o á cá
V iệt N a m v à o đ ẩ u th ờ i kỳ đ ổ i m ớ i, k h ái niệm
xã h ộ i h o á đ ư ợ c sứ d ụ n g c h ú y ế u v ớ i ý ng h ĩa
n h â n ) k h ô n g p h ải là v ấ n đ ể m ơ rộ n g q u y m ô,
và n ộ i d u n g c ủ a khái n iệ m h u y đ ộ n g xâ hội
sô' Iư ọ n g n g ư ờ i th a m g ia v à o q u á trìn h xằ hội
(Social m o b ilizatio n ), tứ c là h u y đ ộ n g sự
m à là s ự b iéh đ ổ i v ể c h ấ t d ẫ n đ ế n s ự tậ p
tru n g , th ố n g n h ấ t củ a lao đ ộ n g xã h ộ i. X ã hội
th a m g ia, đ ó n g g ó p c ũ a xă h ộ i v ào th ự c hiộn
c h ín h sá c h xã h ộ i. C ầ n coi d ó là m ộ t s ự đ ó n g
h o á lao đ ộ n g là s ự ỉích tụ t ư b ả n , tích tụ các
g ó p v ể m ặ t th ự c tiễn đ ô ì v ỏ i s ự p h á t íriến
k h ái n iệ m VÃ h ộ i h o á C ã n đ ă y tr o n g íh n ĩ\
h ọ c x ẵ h ộ i h ọ c ở Viột N a m m ó i x u ấ t hiện
m õ ì U cn
hệ
yã
KẬi
v à tà n g
CÁC
m óì
q u a n hệ hội; là s ự c h u y ê n m ô n h o á; là s ự k ct
h ợ p các y êb lố và các m ôì liê n
xẵ h ộ i tạo
h ư ớ n g n g h iê n cihi lý lu ận v ế k h ái n iộm xà
th à n h m ộ t q u á trìn h d u y n h ấ t m ộ t kh ô i xẵ
hộ i h o á (xằ hội) (theo th u ậ t n g ữ tié h g A nh là
h ộ i th ô n g n h â t
S o cia litiz a tio n / S o cictizatio n ) [4].
Sfơ-ru-ỉ»é
(3, tr.212-213].
nội d u n g dó" ( 1895). in t r o n g V .L L ô n ìn , TiWrt iập,
TẬp 1, NXBTIen bộ • Matxcữva, Hả N ội, 1978.
Lcnuì viô't: "ỉrong xã hOi ỉư b in chú nghĩa, sự hcn bộ kỷ
thuật là ở chỗ xả hợi hoẩ ião dụng; m à sv xẳ hội hoả nâỵ
nhiên đòì hỏi phái chuyòn m ôn hoá các chức nảng khảc
nhau cúã quá ưình sán xuất, phÃi bich những chức nảng dó
từ cho là phản tán, c i Ihẻ^ lắp đi lắp Ui m ộl cách nông h ỉ ị i
trong lửng doanh n g h ic p chuycn về n g â n h sán xuâ'( à'ỵ,
thành nhừng chức nảng đưục xá hội hoá. ịập trung vảo
trong một doanh nghivp mứi« vả nhăm
m ãn nhu cấu
của toàn thếxă hội''.
Lenin vict: "Nói sán xuâ't tư bản chù nghĩa xẳ hội Koá lao
động ỉhì hoàn loản khỏnịỊ phải là nỏi ngưỏi ịù lảm v i ^ ò
cùng m ộl nơi (đỏ chi mới là m ộ i phân nhò cúa quá ưình).
mà là nói sự tích tụ lư bản có kcm theo sự chuyên mỏii hoá
b o động xả hội, s ự giảm bởị số lượng cểc nhả tư bán trong
tử ng ngảnh công nghiệp nhấỉ đinh và sự tảng them 5Ô
lượng những ngảnh công nghivp hẽng btợỉ; ỉà nôi nhiẽu <[uả
tr m h p h ả n tả n c ủ a s á n xuâ't n h ứ p lại th à n h m ộ i <)uá trìn h
sản xuâ*t xả hợi duy nhdl... Diõu dỏ có nghĩa là môl liỏa
xẫ hội glửa những người 5án xuất ngày càng cũng cố thvm.
những người sản xui't kct thành một khỏV’.
u Ngọc H ùng / Tíìị> chi Khoa học ĐHQGHN, Khoữ học X ã hậi và Nhãn vổn 24 (2008) 4Ĩ~48
2. M á u th u ầ n g iữ a tỉn h c h ấ t xa h ộ i h o á và
c h ế đ ộ s ỏ h íh i tư n h â n : d ộ n g lự c củ a s ự b iế n
đ ố i xẵ h ộ i h iệ n đ ạ i
T h eo q u a n đ iể m cú a M arx, L en in đ ã chi
rõ m â u th u ẫ n c o b á n g iữ a s ự tậ p tru n g tư b ản
- c h ế đ ộ sở h ữ u tư n h â n v ễ t ư liệu sản xuâ't v à
xă h ội h o á lao đ ộ n g - s ụ th ô n g n h ấ t các q u á
trin h s ả n xua't riê n g biệt th à n h m ộ t khôi
th ô h g n h ấ t tro n g lò n g c h ế đ ộ TBCN. L enin
p h ê p h á n n h ữ n g n h à kin h t ế h ọc tư sản,
n h ữ n g n g ư ờ i p h i m á c x ít đ ã k h ô n g h iểu hoặc
43
n h â n v ể tư liệ u sản xuâ't c ủ a c h ê 'đ ộ TBCN.
Q u a n n iệ m v ề xẵ hội h o á c ú a L en in cuôì thẻ'
k ỷ 19 đ ả v ư ợ t trư ó c q u a n n iệ m củ a n h iể u n h à
k h o a h ọ c xă h ộ i cu ô ì t h ế kỷ 20 v ế x ã h ộ i hoả.
M ộ t s ố tá c g iả h iệ n n a y ò tro n g n ư ó c v à ngoài
n ư ó c v ẫ n g ió i h ạ n n ộ i d u n g k h ái n iệm "xẵ
h ộ i h o á " tro n g p h ạ m vi cá n h â n - xă h ộ i hoá
cá n h â n v à v ẫ n c h ư a n h ậ n ra n g u õ n gô'c lý
lu ậ n c ủ a k h á i n iệ m xã h ộ i h o á (xẵ hội) tro n g
h ọ c th u y ế t M arx-L enin nỏi ch u n g v à xẵ hội học
M arx -L e n in n ỏ i riêng^^í [4, tr.296; 5, tr.248; 6].
CỐ tìn h k h ô n g n h ặ n th ứ c đ ư ọ c q u a n niệm cúa
ch ù n g h ĩa M arx rằ n g b à n c h ất cù a " tư b ả n " là
m ôì q u a n h ệ g iữ a n g ư ờ i với n g ư ờ i Ị3, tr.270].
N h ư v ậ y , th eo c h ủ n g h ĩa M arx-L cnin, k h ô n g
3. B ảo v ệ xã h ộ i h ọ c d u y v ậ t c h ủ n g h ĩa / p h é
p h á n xã h ộ i h ọ c c h ủ q u a n
chi lao đ ộ n g m à cả tư b ả a v ể th ự c chẵlt đ ể u là
q u a n h ệ xã hội.
L e n in đ ă p h ê p h á n v à y êu c ẩu p h ải loại
b ỏ q u a n đ iế m cùa các n h à xã h ộ i h ọ c chủ
T h eo p h é p d u y v ậ t biện c h ứ n g : lao đ ộ n g
q u a n v à p h ư ơ n g p h á p ch ú q u a n ra k h ò i khoa
b iẽh đ ồ i d ư ó i tá c đ ộ n g cù a các yôU t ố xâ hội
h ọ c xẵ h ộ i h ọ c. Bởi vì n h ữ n g n h à xã hội học
ch ủ q u a n đ ư a ra n h ữ n g lu ận đ ic m giải thích
và m ọi s ự biôh đ ổ i lao đ ộ n g đ c u kéo th eo sự
biêh đ ố i xả hội. L en in đã p h â n b iệ t tác d ụ n g
lích cự c củ a tìêh b ộ kỹ th u ậ t là là m g iả m n h ẹ
sứ c lao đ ộ n g g iản đ o a lao đ ộ n g thú cô n g vả
chi ra x u h ư ớ n g cù a việc s à n xuã't ra tư liệu
«;Àn vn .V t rÚ A ftn n ÍÍIIẦV' [2 ,
ĩ . c n i n g ió i
th ích rỏ là to àn bộ s ự p h á t tric n củ a c h ú ng h ĩa
lư b â n đ ể u là d o s ự p h â n c ô n g th eo h ư ớ n g
xẵ h ộ i từ yêU t ố ỷ thức, n h u cẩu và lọi ích cả
n h â n . M ộ t đ ạ i d iệ n tiêu b iếu cú a xẵ hội học
c h ủ q u a n là M i-k h a i’lò p -x k i đ ă r ấ t sai lẩm
c h o rằng<^^: " N h iệ m v ụ căn b ả n c ù a xẵ h ộ i học
là
^ íín g t n n h u T ìg f tir ii k iộ n v ã h ộ i tr o n g
đ ỏ n h u c ẵ u n a y h av n h u c ẩu k h á c cúa bán
c h u y ê n m ô n h o á, c h u y ên n g h iộ p h o á lao
d ộ n g m à ra.
tín h c o n n g ư ờ i đ ư ợ c th o ả m ã n " v à " q u a n hệ
xẫ h ộ i là d o co n n g ư ò i tạo ra m ộ t cách cỏ ý
th ứ c " [3. ư.158].
L en in chi ra n g u ổ n gôc giai c ấp và n g u ổ n
g ố c n h ậ n th ứ c lu ậ n củ a xả h ội học tu sàn : C ác
L e n in chi ra rằ n g các n h à xẵ h ội h ọ c chú
q u a n bị m a i p h ư ơ n g h ư ó n g v à lú n g tú n g
n h à u i ẻ \ h ọc và các n h à kin h tê*học tư sản coi
k h ô n g là m s a o p h ă n biệt đ ư ợ c n h ữ n g hiện
các p h ạ m trù củ a che' đ ộ tư sản là n h ừ n g
tư ợ n g n à o là q u a n ư ọ n g , n h ử n g h iệ n tư ọ n g
n à o là k h ô n g q u a n ỉrọ n g tro n g cái iTìãng lưỏi
p h ạ m tr ù v ĩn h viền v à tự n h iê n g iô h g n h ư
ch ín h c ái c h ẽ 'đ ộ m à h ọ ra s ứ c b ả o vệ và d u y
trì [3, tr.270].
N h ư v ậ y là, L en in đ ã n g h iê n c ứ u v ế xă
hội h o á lao đ ộ n g v à chi rõ n g u õ n gôc v à đ ộ n g
lực c ủ a s ự b iến đ ổi xã hội: đ ó là, m à u th u ầ n
g iữ a xă h ộ i hoá lao đ ộ n g v à c h ế đ ộ sở h ữ u tu'
p h ứ c tạ p c ủ a c ác h iện tư ợ n g xâ h ộ i. Bòi vi họ
Cẩn nhắc Ui rầng khái niẻm xế hội hoả như van dùng
ỉ rong thực ỉế q u ả n lý hiện nay chù yc'u có nội dung cúa khái
nicm huỵ dộng xã hội.
Mi-khai-lốp-xki (1&42-1904), rOìà lý luận nổi liếng nhâ'l
cũâ phái dân tu ỵ -lv do chù nghĩa, mỏỉ đại điện Ucu biếu
cùâ Innrng phải chù quan trong xã hội học.
44
Lê Ngợc ỉìùtĩỊỊ / Tợịĩ chi Khoứ học D ĨĨQ G H N , Khoa học X ã hội và Nhắn vân 24 (2008) 47-45
k h ô n g th ế tim ra đ ư ợ c m ộ t tiêu c h u ẵ n h ay
m ộ t q u y tắc k h á ch q u a n n à o c h o s ự p h â n biệt
đ ó và h ọ c ũ n g k h ô n g th ế đ e m ứ n g d ụ n g tiêu
p h â n b iệ l các h iệ n tư ợ n g xả hội vói các hiện
tư ợ n g khád^^ [3, Ỉr.l62].
c h u ẩ n k h o a học v ể tín h lặp lại v à o xâ h ội học.
P h ư o n g p h á p c h ủ q u a n là m ộ t b ộ p h ậ n củ a
H a i là k h ả n ă n g đ e m q u y các tu tư ở n g xả
h ộ i v à m ụ c đ ích xã h ộ i c ù a c o n n g ư ờ i v ào
p h ư ơ n g p h á p siêu h ìn h d ã là m c h o xá hội h ọ c
c h ủ q u a n k h ô n g th ế n g h iè n c ứ u đ ư ợ c xã h ộ i
với tư cách làm m ộ t q u á trìn h lịch s ử tự nhiên.
H ọc th u ỵ ê t M arx khi tậ p tru n g n g h iê n
cứ u q u y lu ậ t k h á ch q u a n củ a s ự tổn tại, v ận
đ ộ n g p h ư o n g th ứ c s ả n xuẳ't c ủ a xã hội v à
h ìn h thái kỉrứì tế c ú a xã hội đ ã tỏ rõ s ứ c m ạ n h
n h ữ n g q u a n h ệ xẵ hội v ậ t châV^[3, tr.163-164]
đ ế có th ế n g h iê n cứ u c h ú n g n h ư n h ữ n g hiện
tư ọ n g tự n h iê n có q u á trìn h lịch s ứ p h á t triển
c ủ a chúngí®^.
giải thích v à cải b iến xã h ội m ộ t cách kh ách
q u a n , k h o a học. L en in k h ẳ n g đ ịn h : "R ỗ rà n g
là tư tư ở n g cơ b ả n củ a M arx v ể q u á trìn h
p h á ỉ triến lịch sừ*lự n h ièn củ a n h ữ n g h ìn h
thái k in h tế*xã h ội d ẵ p h á h u ý tậ n gôc cái đ ạ o
lý trẻ con m u ô n tự m ệ n h d a n h lâ xã hội h ọ c
đ ó '( 3 /tr .l5 9 ] .
Q u a đ ó có th ể th ấ y rõ đ ó n g g ó p to ló n cù a
L en in tro n g việc b ả o vệ học thuyẽ*t M arx: đ à u
tra n h ch ô h g chủ n g h ĩa chũ q u a a chủ n g h ĩa
tá m lý học chủ q u a n và k h a n g đ ịn h p h ư ơ n g
p h á p k h o a học xằ h ội h ọ c k h á c h q u a n m à
M arx d ã đ ư a ra.
PhươttỊỊ pháp luãn x ã hôi học d u y văt biện
chứ ng củ a M arx đ ò i h òi p h ải n g h iê n cử u làm
rô b ả n c h ất các q u a n h ệ sản x u ấ t • q u a n hệ
g iừ a n g ư ò i v ó i n g irò i tro n g q u á trìn h sản
x u ất với tư cách Vã n h ử n g q u a n h ệ c o b á n ,
b a n đ a u có v ai trò q u y ế t đ ịn h đ ô ì v ớ i tấ t cả
các m ôỉ liên hệ, q u a n h ệ k h á c củ a xã h ội (3,
tr.159].
L enin chi rõ rằng: n h ờ chú n g h ĩa d u y v ậ t
c ủ a M arx m à xằ h ộ i học trở th à n h m ộ t k h o a
h ọ c xằ h ội th ự c sự . N h ò q u a n đ iế m c ủ a ch ủ
n g h ĩa d u y v ậ t rằ n g tiê h trìn h c ủ a n h ữ n g tư
lư ớ n g la p h ụ th u ộ c v à o tiẽh trin h c ủ a s ự v ậ l
m à xằ hội h ọ c đ ư ọ c n ân g lên đ jâ vị n g a n g
h à n g m ộ t k h o a học. N h ò c h ủ n g h ĩa d u y v ậ t
lịch s ử m à xã h ộ i học có h ai cơ 5Ỏ đ ế trỏ
th à n h k h o a học:
M ộ t là tiê u c h u ẩn , q u y tắc k h á ch q u a n đ ế
4. C á c h m ạ n g k h o a h ọ c tro n g x ỉ h ộ i h ọ c
D o n g h iê n c ứ u và p h á t h iệ n đ ư ợ c q u y
lu ậ t c ủ a lịch s ừ tự n h iê n củ a s ự tổ n lạ i v ả v ận
đ ộ n g xă h ộ i m à học th u y ế í M arx đ ã làm nên
m ộ t c u ộ c cách m ạ n g tro n g n h ậ n th ứ c v ể xâ
h ộ i, tư ơ n g tự n h ư cuộc cách m ạ n g tro n g sin h
v ậ t h ọ c d o D a w in khời x ư ó n g . T h e o Lenin,
h ọ c Ih u y ê t M arx đ ã là m n ê n cuộc cách m ạn g
k h o a h ọ c tro n g xã hội học: "N ê u Đ ác-u y n đã
đ á n h đ ổ h a n d ư ợ c q u a n n iệ m c h o rằ n g
n h ử n g loài d ộ n g v ệt Vâ th ự c v ậ t là k h ô n g có
lié n h ệ g ì v ớ i n h a u cá, ỉà n g ẫ u n h iê n m à có, là
d o 'T h ư ợ n g đ ế tạ o ra" và là b ấ t bich, và ô ng
là rvguòi đ ẩ u tic n đã
ch o í5Ình v ậ t h ọ c có
m ộ t CO SÒ h o à n loàn k h o a h ọ c b ằ n g cách xác
đ ịn h tín h b iẽ h d ị và tín h kê*thừa củ a các loài,
• th ì M á c c ũ n g th ế, M ác đ ã đ á n h đ ố h a n đ ư ợ c
•‘ỉ Le nin vìếl: "Chú nghb duy vật dã cung cap một liêu
c h u â n h o à n to à n k h á c h q u o n b ẳ n g c á c h iả ch riê n g n h ử n g
q u a n h ệ &ản x u â ‘t, v ó ĩ ịư c ả c h 1â c a c ấ u c ú a xả h ộ t, v à b ằ n g
cách ch o chúng ta có khà nảng ửng d ụ n g vào nhũTìg quân
h ệ ấy cảỉ liêu chuân khoa học chung vẽ ỉmh Up 1^1. tỉêu
chuan mà phái chú quan chữ nghĩa cho \à không thC' đcm
ứng d ụ n g vào xẵ hội học đưọc".
^ Lcnin viồ^: "C hi cỏ đem qu y [\hửng quan hc xã hói vào
q u a n h ệ s â n xuâ't, v à đ e m (^uỵ nhỬTìg q u a n h ệ sảrt x u ằ \ v à o
t n n h d ộ c ù a n h ử n g lự c lư ợ n g sá n x u ấ t ư^'ỉ n g ư ờ i tđ m ỏì có
đưọc một cơ sỡ vững chăc dế quan niệm sự p h i ỉ tricn cũd
n h ũ n g h ìn h th á i xả h ộ i lâ m ọt q u i trin h lịch s ứ iự nhiỏn'*
Đ kõu n à y g ợ i n h ỏ q u y ỈẤc c o i s ự k iệ n x â h ộ i n h ư l i s ự v ậ t
mà Emilo Durkheim đă n ỉu rđ.
ư Nf^ọc H ù n ^ / Tap chi KÌIOÍỈ luK D H Q G H N . Khoa học X ã hội và N hản vân 24 (2008) 4 M S
45
q u a n n iệ m c h o ră n g xã hội là m ộ t tổ h ọ p có
tín h chất m áy m ó c g õ m n h ừ n g cá n h â n , m ộ t
D o đ ỏ , h o à n to àn có th õ 'n g h iê n cứ u co th ể
x ã h ộ i b ằ n g p h ư o n g p h á p k h o a h ọ c khách
tô h ợ p m à n h à c am q u y ế n (h ay là xã h ộ i và
c h ín h phú th ì c ũ n g v ậ y ) có th ế h iỳ ý b iế n đ ố i
q u a n . L cn in chi rõ rằ n g tư tư ờ n g cơ b ả n cúa
M arx và E ngels là p h ải n g h iê n cứu^ giải thích
các h iệ n tư ợ n g xă h ộ i b ằ n g n h ư n g q u a n hệ
th e o dù m ọi kiếu, m ộ t tổ h ọ p sin h ra và b iêh
h o á m ột cách n g ẫu nh iên ; và M ác c ũ n g là
n g ư ò i đ ẩu titm đ ẵ làm cho xẵ hội học có m ộ t
c o s ở khoa h ọ c b ằ n g cách xác đ ịn h k h á i n iệm
coi hình thái k in h tê'-xă h ộ i là m ộ t to à n b ộ
n h ữ n g q u a n h ệ sản x u ấ t n h ấ t đ ịn h , b à n g cách
xác đ ịn h rằ n g s ự p h á t Iriến cù a n h ữ n g h ìn h
th á i đ o là m ộ t q u á trìn h lịch s ừ -tự n h ic n "(3 ,
tr,165].
s ả n x u ấ t v ậ t châ'l, n h ữ n g q u a n h ệ sinh h o ạt
v ị t c h ất [3. tr.178-1791.
Đ ó c h ín h là nội d u n g cơ b ả n củ a xã hội
h ọ c M arx -L en in khi b à n v ể m ô ì q u a n hệ g iữa
k in h t ế v à xă h ộ i vói tư cách là m ộ t m ặ t của
đ ố i tư ợ n g c ú a xã hội h ọ c k in h t ế và m ặ t kia là
m ô i q u a n h ệ g iữ a con n g ư ò i v à k in h t ế [5].
L enín đ ã d à n h m ộ t c h ư ơ n g tro n g tảc
C hàn lý c ù a ÌTÌ Ihứ c k h o a học đ ư ợ c k iểm
n g h iệm th ô n g q u a th ự c tiễ n v à c ò n đ ư ợ c
p h ẩ m "N ộ i d u n g kinh t ế của chủ nghĩa dân
tu ý ..." v iê t n ă m 1895 đ ể p h ê p h á n xâ h ộ i học
đ ứ n g v ữ n g c h o iới khi nào cỏ n h ữ n g n g u y ê n
d â n tu ỷ ch ù n g h ĩa T h ự c c h ấ t củ a ch ủ ng h ía
d á n tu ý là c h ủ n g h ĩa d ự a trẽ n q u a n d iể m của
lý k h o a học k h ác đ ư ợ c kiếm c h ứ n g , v ỏ i ý
n g h ĩa n h ư v ậ y , chủ n g h ĩa d u y v ậ t lịch s ử m à
M arx khỏi d ự n g là k h o a h ọ c v ể xă
n g ư ờ i sán x u ấ t nhỏ, củ a n g ư ờ i tiếu tư sản.
[3,
L en in đ ặ t câu h ò i đ ể n ẽ u b ậ t b ả n c h ất củ a xã
P h ư m ig p h á p x ã h ộ i h ọ c M a r x - L e n in là
h ộ i là kiếu q u a n hệ nhâ^t đ ịn h g iữ a n g ư ờ i vói
n g ư ờ i: ''C h ủ n g h ĩa t u b ản là gì, n ế u k h ò n g
p h ư o n g p h á p biộn c h ứ n g d u y v ật. K h ác với
p h ả i là n h ữ n g q u a n hệ n h â ỉ đ ịn h g iữ a con
p h ư ơ n g p h á p siêu h ìn h , p h ư o n g p h á p n à y
n g ư ò i với n h a u ? " [8, ỉr.521Ị K hi p h ê p h á n xã
đ ò i hỏi p h ả i xcm xét xâ h ội tro n g s ự p h á t
triến k h ô n g n g ừ n g cù a các y ế u t ố tạ o th à n h
m ộ t hv ihO ii^
tôii ỉ^ỉ và p h á i tllù n
th eo q u y lu ậ t. L cn in vict: "C ái m à M ác v à
Ả n g -g h en g ọi là p h ư ơ n g p h á p biộn c h ú n g -
h ộ i h ọ c đ â n tu ý ch ủ n g h ĩa và p h u ơ n g p h á p
ch ủ q u a n tro n g xă h ộ i h ọ c (coi các cá n h ân
d a n g sõ n g Jam ra l|c h sư), ch ủ n g h ĩa Marx*
L en in p h e p h á n việc á p d ụ n g m á y m ỏc, h ìn h
th ứ c và v ô ỉch các q u y lu ậ t, các khái niệm
đ ế d ô ì lập với p h ư ơ n g p h á p siê u h ìn h - c h ă n g
k h o a h ọ c tự n h iê n v ào giải th íc h đ ờ i sô h g xẵ
q u a chi là p h ư ơ n g p h á p k h o a h ọ c tro n g xã
hội. N h ư v ậy , c h ín h M arx c h ứ k h ô n g p h ải ai
hội h ọ c p h ư c m g p h á p coi xâ h ội lâ m ộ t c ơ Ih ế
k h ác đ ằ p h ẻ p h á n v iệ c á p d ụ n g các th u y é t
số n g đ ủ n g p h á ỉ tricn k h ô n g n g ừ n g ..., m ộ t cơ
sin h h ọ c k ể cả th u y ẽ l D a rw in v ẽ đ ấ u tran h
íh ế m à m u ố n n g h ic n cứu n ỏ th i cẩn p h ả i
p h â n tích m ộ t cách khảch q u a n n h ử n g q u a n
sin h tõ n (S tru g g le for Life) - Ih u y ế l đ à o thải
Ì T . Ĩ 6 5 . 7].
hộ sản x u ấ t cấu th à n h m ộ ỉ h ìn h th á i xâ h ộ i
x i h ộ i h a y th u y ế t M aU hus - th u y ế t n h â n khẩu
th ừ a , v à o giái th ích các hiộn ỉư ợ n g xã hội.
n h ấ t đ ịn h , v à cẩn p h ả i n g h iẻ n c ứ u n h ữ n g q u y
lu ậ t v ậ n h .ìn h và p h á t triến c ủ a h in h th á i xã
T h eo L enin, v ể m ặ t xã h ộ i học, ch ú n g h ĩa
k in h n g h iệ m p h ê p h á n c ũ n g chi là s ự x u y ên
h ộ iđ ó " [ 3 , tr.l981.
tạc chủ ng h ĩa M arx b ằn g n h ữ n g lời rỗ n g tuêch.
l u ị r \ đâ*’m n à y đ â bí m ợỉ sõ lác giả c ó d ấ u 6c c ự c d o a n ò
L en in p h â n biệt rõ đ ô ĩ tư ọ n g n g h iê n cứ u
c ủ a x l h ộ i h ọ c d u y v ậ t ch ủ n g h ĩa và xẵ hội
Lìòn Xò thổi phõng, bóp móo đcbíêii khoa h(,K x5 hỏỉ học
h ọ c c h ủ q u a n c h ú n g h ĩa: " N h à xả h ộ i h ọ c d u y
ỉh ò n h m ộ t b ộ p h ^ n c ú a cKỦ n g h ía d u ỵ v ậ t lịc h sử .
46
u Ngọc H ùng / TợỊf chi Khoa học D H Q C H N , K)ĩờa học Xổ hội lĩà Nhán vàn 24 (2008) 41-43
v ậ t c h ủ n g h ĩa lây n h ử n g m ô i q u a n h ệ xã hội
n h ấ t đ ịn h g iữ a con n g ư ờ i v ó i n h a u là m đ ô l
P h ư ơ n g th ứ c s ả n xua't tư liệ u s in h h o ạt
q u a n h ệ s ả n x u ất -> c ơ s ỏ c ủ a xã h ộ i ^ h ìn h
tư ợ n g n g h iê n c ứ u c ủ a m ìn h , d o đ ó c ũ n g
n g h iê n c ứ u cả n h ữ n g cá n h ă n có th ự c , vì
th ứ c c h ín h trị - p h á p lu ậ t - t ư tư ớ n g • khoa
n h ử n g m ô l q u a n h ệ d ó là d o n h ữ n g h o ạt
đ ộ n g cíia h ọ tạ o n ên . N h à xằ h ộ i h ọ c chủ
q u a n c h ủ n g h ĩa tự c h o là m in h đ ã xuâ't p h á t
t ừ n h ữ n g "cá n h â n đ a n g sôhg"^ n h ư n g th ự c
t ế th ì lại b ắ ( đ a u từ chồ g á n c h o c ác cá n h ă n
â y " n h ữ n g tư tư ờ n g v à tìn h c ả m " m à ô n g ta
c h o là h ợ p lý (vì, khi đ e m lá c h "c á c cá n h â n "
[8, tr.538]. Đ ổ n g th ờ i, cách tiê p cận đ ó
c u n g c a p cái tiẽ u c h u ẩn k h á c h q u a n có m ộ t
g iá trị k h o a h ọ c ch u n g , đ ó là ''tín h lá p đi lắp
lậi"; lý lu ậ n củ a M arx chi ra
b iệ t k h ô n g p h ả i là cái q u a n
k h ô n g q u a n trọ n g , m à là " s ự
c o càu k in h tê 'c ủ â xă h ộ i, tứ c
rằ n g c ẵ n p h á n
trọ n g v ó i cái
p h â n b iệ ỉ g iữ a
ỉà nội d u n g của
c ủ a m ìn h ra khòi h o à n c à n h xẵ h ộ i cụ th ế thi
xã hội, v ó i h ìn h thứ c c h ín h trị v à tư tư ở n g cù a
nó"<'2)(8, tr.538].
d o đó, ô n g ta lại k h ô n g có k h ả n a n g n g h iè n
H ai là, cách tiếp cận đ ó c u n g c ấ p m ộ t
c ứ u đ ư ợ c n h ữ n g t ư tư ở n g v à tìn h c ảm thự c
c ủ a h ọ), tứ c là " b ắ t đ ầ u từ m ộ t k h ô n g tư ớ n g " ,
q u a n đ iể m m à ỉh iếu n ó k h ô n g th ế có khoâ
n h ư ô n g M i-khai-lô'p-xki đ â b ắ t b u ộ c p h ải
h ọ c Xã hội: đ ó là, q u á trìn h xã hội là m ộ t q u á
trin h lịch s ử -tự n h iê n . Lý lu ậ n củ a M arx tạo
th ừ a n h ạ n "I8 , tr5 3 1 ].
N h à xã h ội học d u y v ậ t c h ù n g h ĩa khi
n g h iê n c ử u n h ữ n g m ô i q u a n h ệ xã h ội th ự c
ra k h ả n ă n g q u y các h o ạ t đ ộ n g c ủ a các cá
n h ả n đ a n g sô n g tro n g m ỗ i h ìn h th á i k in h tê '
xẵ hội, tứ c là n h ữ n g h o ạ t đ ộ n g m u ô n hình,
s ự và s ự p h á t triển th ự c s ự c ú a n h ữ n g m ôi
m u ỏ n v ẻ v ô c ù n g k h ó h ệ th ô h g h o á , th à n h
q u a n h ệ đ ỏ , đ ã n g h iê n c ứ u c h ín h n g a y cái kết
n h ử n g h o ạ t đ ộ n g củ a các giai cấp . T ứ c là
q u ả h o ạ t đ ộ n g c ủ a n h ử n g cá n h â n đ a n g sôhg.
th à n h n h ữ n g h o ạ t đ ộ n g c ủ a các tậ p đ o à n cá
C ò n n h à xă h ội h ọc c h ủ q u a n c h ủ n g h ĩa ỉhì
m iệ n g n ói là n g h iê n c ứ u n h ữ n g "cá n h â n
n h â n k h á c n h a u v ề vai trò c ủ a c h ú n g íro n g hệ
đ a n g số n g " n h ư n g trê n th ự c tẽ' lại k h á c, họ
tá ch các cá lứ tân đ ỏ Id kỉkỏí LUỘe
VÀ t\\\úi
v à o các h ìn h n h â n đ ó n h ư n g " tư tư ờ n g và
tìn h c ả m " củ a c h ín h
(3/ tr,535].
th ố n g q u a n h ệ sảỉi x u ấ t v ế đ iề u k iện sản
x u ất, v ề đ iể u k iện sin h h o ạ t v à n h ữ n g lọi ích
d o đ ic u k lộ n n à y q u y c \ đ ịn h ; đ ổ n g th ò i vạcH
rỏ ra n g cu ộ c đ ấ u ỉra n h c ủ a các g ia i cap dã
q u y ê t đ ịn h s ự p h á t triến c ủ a xâ hội(8].
L e n in đ ã k h ải q u á t đ ư ợ c ý d ổ c h u n g h ay
cách tiế p cận c h ủ y ế u tro n g k h o a h ọ c xă hội
h ọ c là m u ố n q u y n h ử n g ''y ê u tô" c á n h â n v ào
n h ữ n g n g u Ổn gôc xã h ộ i" v à n h ờ th ự c h iệ n ý
đ ổ đ ó m ộ t cách triệ t đ ế và đ ấ y đ ú m à xầ hội
học trở th àn h khoa học. Bỏi v ì h ai lý d o sau đẳy:
M ộ( là^ cách tiế p c ậ n đ ó c u n g c ấ p khái
n iệ m k h o a h ọc cho b iế t rô m ộ l c h u ỗ i các s ự
k iệ n th ự c s ự củ a đ ò i s ô n g x ă h ộ i b a o gom :
Xtơ*ni*vê (1870*1944), nhà kinh tc học và nhả chỉnh luận
tư sàn Nga, mợỉ đặi diện cúa x ẵ hội học chù quan chù
nghĩa, bi Lcrún phẻ pKản m ạnh trong tảc phẩm "Nhừng
ngưòi bạn dãn".
Lenin viết: "Lý luân dỏ đẵ dựng lẽn khải niệm hình thảỉ
kinh tế-xđ hội. Xuă) p h il từ sự thật cơ bán cúa mọi sinh hoại
cộng đổng cùâ loàỉ người, tứ c là phương Ih ử c sán xuất ra tư
liộu sinh hoạị, ìỷ ỉuẳn này đẵ gán vào phưang Ihứt: đỏ
nhừng môì quan h i giữa ngưòi và người áuọc Ihic) Up lẻn
do ảnh hường của cảc phương ứ\ức nhâ'l định sân xuấì tư
liỉu sinh hoạt, và lý luận đó dâ vạch rồ răng hộ thông
nhửng quan hệ ây (ỉức là "quan hồ sản xuảV', theo thuáỉ
ngử cùa Mác) \à cơsờ của xã hội. mà c a sò này thỉ dưực bọc
ngoải bảng những hình thức chỉnh lri‘phdp tu it và nhửng
trào lxnj tư tircmg x ỉ hội nhâ't dịnh".
(|Ỉ| J ự lư ờ n g p h â n b iệ t n ộ i d u n g o i a xả h ộ i VỞI hỉnh th ứ c
của xâ hội dưọc Ceorg Simmc) tríen khai (hành ỉniủng phái
xã hội học ^ùnh ứiừc, tirong tv như logic học hình thức.
Lẻ Ngọc HùnỊỊ Ì Tọ}ĩ chi Khoa học D H Q C H K ỈOĩoa học X à hội và N hân vàn 24 (200S) 4 M 5
47
T óm lại, th e o L en in , cảc k h o a h ọ c t ự n h iên
từ lâu đ ã tậ p tr u n g v à o n g h iê n c ứ u các q u y
M a rx -L e n in , m à c ụ th ế ò đ â y là các tá c p h ẫ m
đ ẩ u ta y d o L e n in v iê \ v à o n h ữ n g n ă m 1893-
lu ậ t c h u n g chi p h ô i cái riêng. T ro n g xă hội
1895, cách đ â y h ơ n m ộ t th ê kỷ!
họ c nói riên g v à k h o a học xã h ội n ói chu n g ,
chi n h ò h ọc th u y ê t M arx (và cả L e n in n ử a ) thì
các q u y lu ậ t c h u n g chi p h ô i cá n h â n m ói
Tàỉ liệu tham khảo
đ ư ợ c xác đ ịn h v ừ n g chắc, v à xã hội học m ói
trở th à n h m ộ t k h o â học.
[1] Lê N g ọ c H ù n g , "L ư ợc SỪ xâ hộ i h ọ c M ác-L ẻn in "
N g à y n a y xă h ội học h iệ n d ạ i v ầ n cẩn
p h ả i tiê p tụ c tru y ế n th ố n g k h o a h ọc d o học
tro n g Bùi Q u d n g DOng, Lê N gọc H ù n g , Nhập
m ôn tịch s ử x ã hội học, NXB Lý lu ậ n c h ín h trv H à
th u y ê í M arx -L en in k h ở i xư ớ ng, đ ó là, n g h iê n
c ứ u xem hoàn cành x ã hội nào q u y ế t đ ịn h h o ạt
N ội, 2005. iT. 185-204.
[2] v . l . L ô-nln, "B à n vo cái gọl là v ấ n d ể ih ị trư ò n g "
(1893), tro n g ToÁn ỉập, T ậ p 1, NXB T iến b ộ -
đ ộ n g c ủ a các cá n h â n v à íỊUỊ/ẽi đ ịn h n h ư th ế
nào. Đ ổ n g th ò i, c ác n h à k h o a h ọ c c ẵn tìm h iểu
xem tro n g những điêu kiện nào cá n h à n có th ể
ra q u y ế t đ ịn h h à n h đ ộ n g th a y đ ổ i h o à n c ản h
M atx co v a , H à N ội, 1978.
[3] v . l . L c - n ia ' N h ũ n g n g ư ò í b ạ n d â n là t h ế n à o v à
h ọ d ấ u tr a n h ch ố n g n h ữ n g n g ư ò i d a n chú -x ă
hội ra sa o ? " {1894), tro n g Toàn tập, T ậ p 1, NXB
T iến b ộ -M atx cơ v a, H à N ội, 1978.
c ú a h ọ v à quyêì địn h n h ư th ế nào.
C ác n h à n g h iê n c ứ u v ể lịch s ừ k h o a học
[4] Lê N g ọ c H ù n g , X â hội học giáo dục, NXB Lý lu ậ n
cỏ thê’ tiế p tụ c tim th â y n g u ô n gốc lý lu ận của
c h ín h ìrị, H à N ội, 2006.
[5] L ê N g ọ c H ù n g , Xã hội họe kinh tế, NXB Lý lu ậ n
n h ữ n g q u a n niộm xã hội h ọ c hiộn đ ạ i tro n g
các tác p h ẩ m củ a chù n j;h ĩa M arx-L enin , đ ể
từ đ ó cỏ th ế tiế p tụ c p h á t triển tà m rô nội
d u n g n h ữ n g k h ái n iệ m cơ b ả n n h ư xã hội
h o á, c ấ u trú c xả hộ i, p h ả n lã n g xẵ hộ i. Ví d ụ ,
cách xác đ ịn h đ ô ì tư ợ n g n g h ic n c ứ u c ủ a xã
h ọ ỉ h ọ c ì À m n ì q u n n h ộ Ị ị ữ ĩ ì rr»n n g i r r n v à v5
c h ín h trị, H à N ội. 2004.
[6| N g u y ễ n Đ in h T ấ a Xứ hội học, NXB L ý lu ậ n
c h ín h trị, H à N ội, 2005.
[7] E.A. C a p ito n o v , Xã hội kọc the kỳ X X : Lịch s ử và
công nghệ, NXB Đại học Q u ố c g ia H à N ộ i, H à
Nộí, 20)0.
[8] V.I. L ê-nin, " N ộ i d u n g k in h tẽ’ c ủ a c h ủ n g h ĩa
O â n t u y v â b ự pt^ii p h â n t r o n g c u ó n S â c h c u a ố n g
hội, k hi x ét kỳ se th â y là cỏ cơ s ò v ữ n g chắc
S ío -ru -v ô VC n ộ í d u n g đ ô " (1895), tro n g Toàn tập,
ỉro n g lý lu ậ n và p h ư ơ n g p h á p lu â n xã hộ i học
T ậ p 1, NXB T iến bộ • M abtcơva, H à N ội, 1978.
48
^
HùrtỊỊ / Tạp chí Khoa học Đ H Q G H N , Khoa học X ả hội W Nhân vân 24 (2008) 41-45
Marx-Lenin Sociology
S tu d y o f the fir st w ritings by V.L Lenin
Le N goc H u n g
In stitu te o f Sociology a n d Leadership,
M a n a g em en t H o C hi M in h N a tio n a l Political - A d m in istra tio n A cadem y,
135 N g u y e n P hong Sac, Tĩi Liem , H anoi, V ietnam
T h e b ig g e st s h o rtc o m in g o f m a n y W e ste rn s c ie n tis ts is lh a t th ey h av e n o t fully reco g n ized
c o n trib u tio n o f V.I. L e n in to th e d e v e lo p m e n t o f th e w o r ld S ociology. L en in m a d e a g re a t e ffo rt in
th e p ro te c tio n , in h e ritin g a n d fu rth e r d e v e lo p in g M a rx 's th e o ry in c lu d in g M a rx 's Sociology in
R u ssia b e fo re a n d a fte r th e G re a t R u ssia n O c to b e r R e v o lu tio n in 1917. L en in d e v e lo p e d the
M a rx 's th e o ry in th e c o u n try w h e re th e p ro le ta ria t class g a in e d th e p o w e r a n d s ta rte d to b u ild in g
u p a n e w society w ith o u t o p p re s sio n a n d e x p lo ita tio n .
C o n te m p o ra ry Sociology n e e d s to c o n tin u e th e scien tific M a rx ist-L e n in ist tra d itio n w h ile
s tu d y w hich and how social circum stance d e te rm in e s a c tio n o f in d iv id u a ls? A t th e sam e tim e,
so cio lo g ists n e e d to u n d e rs ta n d in which conditions in d iv id u a ls can d e c id e th e ir actions, ch an g e
th e ir c irc u m sta n c e s and how do they m ake these decisions?.
R esearch ers o f th e h isto ry o f S ociology c a n fin d th e th e o re tic a l a n d m eth o d o lo g ic al ro o ts of
m o d e rn sociology in th e w o rk s b y M arx , E n g e ls a n d L en in , w h ic h serv e th e b a sis for fu rth er
d e v e lo p m e n t of th e sociological c o n c e p tio n o n so c ia liz a tio n , social stru c tu re , so cial stratification,
social c h a n g e a n d o th ers.
