Bàn về sự tôn trọng trong quan hệ giữa người với người
Sự tôn trọng trong quan hệ giữa người với người là nền tảng của xã hội văn minh.
Tôn trọng người khác được thể hiện ở chỗ chúng ta để tâm đến cảm nhận, suy nghĩ
của của người khác trước lời nói, hành động của bản thân. Chúng ta không thể tùy
tiện phán xét người khác sai hay đúng, càng không thể chỉ biết trút ra những cảm
xúc tình cảm của mình cho mình thoải mái, mà không để ý đến cảm nhận người
khác hoặc làm tổn thương họ.
Vì sao con người cần tôn trọng lẫn nhau? Vì mỗi người đều là một cá thể độc lập
và bình đẳng với nhau. Mỗi người có tín ngưỡng, quan niệm sống, cách nhìn nhận,
suy nghĩ khác nhau và không thể dùng nó để làm quy chuẩn so sánh hay áp đặt cho
người khác. Ví dụ như bạn thần tượng một nghệ sĩ này nhưng người khác không
thích thần tượng của bạn thì bạn cũng không có quyền ép buộc người khác phải
thích thần tượng của bạn. Ví dụ như bạn thích chơi bóng đá, bạn của bạn thích chơi
cầu lông, bạn cũng không có quyền ép bạn của bạn phải thích chơi bóng đá được.
Mà ngược lại, bạn nên tôn trọng sở thích của họ. Đồng thời, bạn cũng không nên
phán xét hay chỉ trích chỉ vì người khác có sở thích, suy nghĩ, quan điểm khác
mình.
Ngược lại, không tôn trọng người khác, muốn áp đặt khống chế người khác, muốn
thay đổi người khác là hành động tàn ác giết chết cái tôi cá nhân và quyền tự do cá
nhân của mỗi người từ khi sinh ra vốn được hưởng. Nhưng nếu đứng trước sự khắc
nghiệt đó (ý muốn áp đặt của người khác vào bản thân ta), bản thân chúng ta cần tự
tin vào chính mình, vào những điều mình làm, mình nghĩ. Và nếu cần, bạn cần
quyết liệt đấu tranh trước sự áp đặt đó để bảo vệ tự do cá nhân. Đó là sự tôn trọng
mà chúng ta dành cho bản thân trước khi muốn người khác tôn trọng mình.


Để quan hệ giữa người với người trở nên tốt đẹp, để xây dựng xã hội dân chủ, văn
minh, con người (không ngoại trừ bản thân ta) cần tôn trọng người khác.”Người
không tôn trọng tình cảm của người khác, cuối cùng sẽ chỉ làm cho người khác
chán ghét và căm hận.” (Carnegie)

Tìm hiểu thêm về chủ đề tôn trọng qua bài viết:
Người văn minh, chính là người thấu hiểu ‘tôn trọng người khác’
Mọi người đều biết phải tôn trong người khác, nhưng thật sự hiểu được điều
này rất ít.
Hàm nghĩa của việc tôn trọng người khác, trước tiên đó là không thể tự ý hành
động không để ý tới sự cảm nhận của người khác, chỉ nói về quan điểm của bản
thân mình, võ đoán ngang ngược tùy tiện phán xét người khác sai hay đúng, càng
không thể chỉ biết trút ra những cảm xúc tình cảm của mình cho mình thoải mái,
mà không để ý đã vô ý đã làm tổn thương hoặc xỉ nhục tới người khác ra sao.
Không tôn trọng người khác, đương nhiên đó là muốn áp đặt khống chế người
khác, muốn thay đổi người khác cho tới khi họ mất đi cái tôi cá nhân; nguyên nhân
là bởi người đó không tự tin vào bản thân mình, cảm thấy bản thân không có giá
trị, cần thông qua người khác để tự khẳng định mình.
Một người nhận thức được đầy đủ ý nghĩa và khẳng định được giá trị của bản thân
mình, sẽ không còn cảm hứng để đi áp đặt khống chế người khác. Một họa sĩ nếu
thực sự tin tưởng bức tranh của mình là đẹp nhất, sẽ không để ý tới việc có người
chê bai bức tranh đó không đẹp; một nhà thơ nếu tin rằng bài thơ của mình là hay
nhất, nhất định sẽ không sợ có người không đánh giá cao. Đối với việc lựa chọn


hoa hậu trong một cuộc thi sắc đẹp, bạn nói người ta xấu, nhưng đó chỉ là đánh giá
cá nhân của bạn.

Một nhà thơ nếu tin rằng bài thơ của mình là hay nhất, nhất định sẽ không sợ có
người không đánh giá cao. (Ảnh: Internet)
Tôn trọng người khác, trước tiên cần thể hiện ở việc tôn trọng tự do suy nghĩ và tự
do ngôn luận của người khác, không có điểm này, có tôn trọng nhiều hơn nữa cũng
thành nực cười. Người với người là bình đẳng như nhau, đây là nguyên tắc, là vấn
đề cơ bản giao tiếp giữa người với người. Mỗi người đều có quyền độc lập cá
nhân, tín ngưỡng của bạn, đạo đức của bạn, quan niệm hay cách nhìn nhận của

bạn, cách làm việc hay lối sống của bạn, chỉ có thể dùng để chỉ đạo cá nhân bạn;
nếu bạn dùng nó để đo lường người khác, yêu cầu người khác, đây chính là không
tôn trọng người khác.


Chí hướng của người khác là gì, lập trường thái độ ra sao, lượng kiến thức nhiều
hay ít, năng lực lớn hay nhỏ, tướng mạo như thế nào, làm cái gì và làm như thế
nào, đều không thể dùng tiêu chuẩn của mình để áp đặt tiêu chuẩn cho họ, càng
không thể yêu cầu người khác nhất định phải phù hợp với tiêu chuẩn của mình.
Thực sự tư tưởng tình cảm của mỗi người đều không ngừng thay đổi, ai có thể bảo
đảm quan điểm lập trường và thái độ của mình tuyệt đối chính xác và vĩnh viễn
không thay đổi?
Khi giao lưu trao đổi vừa cần dùng cảm tính, vừa cần dùng đạo lý. Dùng cảm tính
cần xuất phát từ thái độ tôn trọng lẫn nhau, sau đó mới có thể cùng đồng thuận trao
đổi với nhau. Sau khi cùng đồng thuận trao đổi cần nói tới đạo lý, mà nói đạo lý
cần có tiền đề.
Nếu bạn ngang ngược độc đoán, quen việc nhằm thẳng chỉ trích người khác, nói
người ta không đúng, bỏ qua logic, bất chấp thực tế, như vậy đối phương không
cách nào nói đạo lý với bạn; bạn nhận định đối phương phẩm hạnh đạo đức xấu xa,
động cơ không tốt, giả dối không thật, thì cũng không thể nói lý được với bạn. Bạn
có quan điểm dùng bạo lực để giải quyết vấn đề, chỉ một câu không vừa mắt liền
đánh mắng thậm chí đánh đập tàn nhẫn, thì cũng không thể nói đạo lý với bạn. Cho
dù trước tiên là do đối phương có sai sót, nhưng thái độ thô tục của bạn, vừa mở lời
liền ăn nói lỗ mãng, hai bên cũng khó có thể nói chuyện được với nhau.


Bạn có quan điểm dùng bạo lực để giải quyết vấn đề, chỉ một câu không vừa mắt
liền đánh mắng thậm chí đánh đập tàn nhẫn, thì cũng không thể nói đạo lý với
bạn. (Ảnh minh hoạ: Internet)
Nếu bạn cho rằng người khác không có tư cách giảng đạo lý với bạn, nghĩa là bạn

không biết tới đạo lý trước. Nghi ngờ người khác đạo đức không tốt, động cơ
không tốt, đây đều là biểu hiện của việc không tôn trọng người khác. Người ta
thường dễ chủ trương giảng đạo lý trước sau đó đưa ra kết luận, thực sự tốt nhất là
chỉ giảng đạo lý, không đưa ra kết luận cho đối phương; kết luận về mỗi người để
tự họ đưa ra, và đưa ra lúc nào, không có thời gian biểu cụ thể. Bất kỳ ai đều không
nên quá quan tâm tới khuyết điểm của người khác, đừng nên cố gắng tìm cách bới
móc lỗi sai của người khác.
Bạn nên hiểu rằng, rốt cuộc đó có phải là khuyết điểm hay sai sót hay không,
không thể lấy cách nhìn nhận vấn đề của bạn làm tiêu chuẩn. Hạnh phúc của mỗi
người đều do mỗi người quyết định, chỉ có trách nhiệm quản lý bản thân mình, bạn


chỉ cần tự cố gắng làm tốt nhất việc mà bản thân mình có thể làm là được rồi. Điều
đáng sợ nhất trên thế giới này đó là những người có nhiệm vụ muốn thay đổi người
khác, họ là khắc tinh của người khác cũng là nguồn gốc sự bất hạnh của bản thân,
nhỏ có liên quan tới gia đình, lớn ảnh hưởng tới quốc gia thậm trí nhân loại, ai
cũng không ngoại lệ.
Có rất nhiều người nói: “Không phải là tôi nhất định muốn phải thay đổi anh ta, chỉ
là hành động lời nói của anh ta vậy thực sự làm tôi không cách nào tha thứ, là anh
ta làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới tôi.” Nếu chúng ta thực sự nhìn không vừa mắt
hành động của ai đó đã làm, có thể tránh được thì hãy tránh, không thể tránh được
thì chỉ còn cách đồng ý với hiện thực. Thế giới này vốn không hoàn mỹ, tiếp nhận
một người không hoàn mỹ là điều hoàn toàn bình thường đúng đắn.
Có ba hàm nghĩa của trí tuệ: Thứ nhất là khoan dung độ lượng tiếp nhận sự khác
biệt; thứ hai là khống chế hành vi của bản thân mình, thứ ba là có thể biết chọn lựa
nên tiến hay lùi. Cho dù đối phương có thật sự sai đi nữa, khi chỉ ra lỗi sai của
người khác, cũng nên dùng thiện ý để góp ý, không nên dùng những lời cay nghiệt
ngang tàng, làm khắc sâu những sai sót đó.
Ý nghĩa của việc trao đổi nói chuyện, là để hai bên có thể thẳng thắn nói ra những
suy nghĩ trong lòng, chính là hai bên thật sự lắng nghe, chia sẻ không tùy tiện cắt

ngang lời của đối phương. Bạn nói ra ý kiến của mình là trách nhiệm của bạn, còn
chú ý lắng nghe hay không là quyền của đối phương.


Hai bên có thể thẳng thắn nói ra những suy nghĩ trong lòng, chính là hai bên thật
sự lắng nghe. (Ảnh: Internet)
Quyền hạn và trách nhiệm ở đây cần phân rõ ràng. Muốn chấp nhận sự khác biệt
của người khác, cho dù đối phương có sai đi nữa, cũng nên cho đối phương thời
gian để nhận thức thay đổi. Cần tin tưởng vào phẩm chất và tiềm năng của đối
phương, tin tưởng đối phương sau này có thể thay đổi, có thể tiến bộ, không làm
được như vậy là không tôn trọng đối phương. Tóm lại, bạn có thể làm ảnh hưởng
tới người khác, nhưng không thể ép buộc người khác. Bạn tuyên truyền về quan
điểm của bản thân là quyền cơ bản của cá nhân bạn, nếu ép buộc người khác đồng
ý với chủ chương của bạn, đó chính là tội ác.
Mỗi người chúng ta đều nên ghi nhớ rằng: Mình là một thành viên trong cộng đồng
xã hội nhân loại, chứ không phải là Thượng Đế. Tôn trọng người khác, là chân


thành bày tỏ ý kiến của bản thân mình. Có lời muốn nói mà không nói, vì cho rằng
họ không đáng để bạn mở lời, đó chính là biểu hiện: Sự khinh miệt lớn nhất chính
là không nói gì.
Tôn trọng người khác, chính là không tùy tiện làm tổn thương tới lòng tự trọng của
người khác, trong cuộc sống chúng ta thường gặp một tình huống, thường cảm thấy
rằng nếu không nói nặng hơn một chút, đối phương sẽ không thận trọng mà nhìn
nhận vấn đề, vì vậy thường dùng đòn phủ đầu để lấn át đối phương, hy vọng đối
phương có thể qua đó để được thức tỉnh. Mà hiệu quả thực tế thì ra sao? Tự nhiên
chính là hiệu quả tốt nhất. Còn loại hành vi như vậy, suy cho cùng trong tiềm ý
thức đang tiềm ẩn động cơ biểu hiện bản thân ưu tú hơn người khác, và không từ
thủ đoạn nào để đạt được niềm vui trên sự đau khổ của người khác.
Tôn trọng người khác, đó chính là không ngừng cố gắng để hiểu người khác. Mỗi

người đều muốn được người khác chú ý, muốn được tự khẳng định, muốn được
khen ngợi. Do đó, khi giao tiếp trao đổi với người khác cần chú ý điểm này, cần cố
gắng đáp ứng yêu cầu này của đối phương, đây cũng là hàm ý cần có của việc tôn
trọng người khác.


Tôn trọng người khác, đó chính là không ngừng cố gắng để hiểu người khác.
(Ảnh: Internet)
Có thể hiểu được ý nguyện của người khác, thì sẽ chú ý tới trạng thái cảm xúc của
họ, sẽ muốn tìm hiểu đoán biết xem đằng sau tâm trạng không tốt kia là động cơ
gì: Tức giận nhất định là không hài lòng về một phương diện nào đó, tâm trạng xa
xút là gặp truyện không vừa lòng, trầm lặng không nói gì là có trở ngại khi trao đổi
giao tiếp giữa hai bên… Tôn trọng người khác cũng cần hiểu được rằng có rất
nhiều điều khi cảm xúc của đối phương như thế nào và ở vào trường hợp như thế
nào mới có thể nói ra.
Tôn trọng người khác, chính là trong tiềm ý thức của mình càng mong muốn mình
có thể minh mẫn để làm được việc, chứ không muốn nhận sự giúp đỡ, bởi như vậy
sẽ như cảm thấy bản thân bị sỉ nhục. Bạn nhiệt tình thật tâm muốn giúp đỡ người


khác, hướng dẫn người khác, khó tránh được biểu hiện bản thân là khá hơn đối
phương. Vì vậy, giúp đỡ người khác cũng nhất định phải chú ý đúng mực.
Tôn trọng người khác, chính là không dễ dàng đưa ra kết luận về hành động cử chỉ
của người khác, không tùy tiện đánh giá người khác, đặc biệt là những đánh giá
mang tính phủ định. Những lời nói mang tính đánh giá động cơ của người khác
không tốt không nên tùy tiện nói ra. Khi dễ dàng đưa ra bình luận về sự sai sót của
người khác, trước tiên chính là đang dần cho rằng người khác là ngu ngốc, thật ra
tới bản thân mình chúng ta còn chưa hiểu rõ, chứ đừng nói là đúng sai trong lòng
người khác?
Có một điều then chốt trong tôn trọng người khác đó là biết tự xem xét lại mình.

Những người không thích tự xem xét lại mình, thường sẽ làm tổn thương người
khác mà không biết hoặc tự cho rằng mình đang tôn trọng người khác, nhưng trên
thực tế là đang đắc tội với họ. Vì vậy, chúng ta nên thường xuyên tự nhìn lại mình
xem đã không tôn trọng người khác ở chỗ nào, để kịp thời xin lỗi và sửa sai.


Chúng ta nên thường xuyên tự nhìn lại mình xem đã không tôn trọng người khác ở
chỗ nào, để kịp thời xin lỗi và sửa sai. (Ảnh: Internet)
Nên hiểu rõ và hiểu đúng về tôn trọng người khác, cần tự có khái niệm về sức khỏe
về sự vững vàng. Tự có khái niệm vững vàng về tâm lý, thì sẽ tự biết tôn trọng
người khác, như vậy mới có thể mang tư tưởng tôn trọng người khác đi sâu vào tận
mạch máu của mình. Cái gọi là vững vàng về tâm lý, chính là đối với giá trị và ý
nghĩa nhân sinh của bản thân có sự tự khẳng định chắc chắn nhất định, không cần
được hình thành từ cơ sở bên ngoài, tự trong nội tại của bạn cũng có sự tự tin đó.
Bạn tôn trọng người khác, ngược lại người khác lại không biết tôn trọng bạn, vậy
nên làm như thế nào? Nếu tâm lý của bạn rất vững vàng khỏe mạnh, trước tiên cần
giữ được tính độc lập của cá nhân, có thể chỉ kết giao sơ qua, không cần thân thiết,
càng không thân càng tốt, nếu như không thể giữ khoảng cách, có thể ở lại, dần


dần làm thay đổi và chuyển biến họ. Dù sao thì tâm lý của bạn vững vàng khỏe
mạnh, nội tâm mạnh mẽ, sẽ không quá chú ý tới việc đối phương không tôn trọng
bạn, giá trị của bạn, uy tín của bạn thực sự không thể vì họ không tôn trọng bạn mà
sẽ bị giảm đi; tôn trọng người khác cũng chính là bạn đang tôn trọng bản thân, họ
không tôn trọng bạn, đó là vấn đề của họ. Bạn chỉ cần không để ý tới họ, vậy là
bạn đã thắng lợi rồi.
Chúng ta cần “Ngô nhật tam tỉnh ngô thân” (điều ta cần làm là tự xem xét lại mình
nhiều lần trong ngày: Hôm nay mình có tức giận ai đó không? Khi nói chuyện có
để ý tới cảm nhận của đối phương không? Có hành vi cử chỉ gì không tôn trọng
người khác không?).

Tố chất cao thấp của một người, có một phương diện rất quan trọng đó là biết cách
tôn trọng người khác. Nhìn một người có được bồi dưỡng giáo dục văn hóa đạo
đức hay không, chính là xem họ có để ý tới cảm nhận của người khác hay không.
Tức giận đối với người khác chính là không có sự giáo dưỡng về đạo đức, thích
phủ nhận người khác, phê bình người khác cũng chính là không nhận được sự giáo
dưỡng về đạo đức.


Tố chất cao thấp của một người, có một phương diện rất quan trọng đó là biết
cách tôn trọng người khác. (Ảnh: Internet)
Tôn trọng người khác, là nền tảng tự do của xã hội. Quan hệ giữa người với người,
trước tiên cần phân ranh giới rõ ràng, bất kể ai cũng không được lấy đi sự tự do và
quyền lợi cá nhân của người khác, không được vi phạm vượt qua ranh giới đó,
ngoại trừ trường hợp bạn là người bảo hộ giám sát trẻ nhỏ, không có ai nhất định
phải nghe bạn.
Khi có lời muốn nói hãy dùng lời nói hay lời nói đẹp để nói với đối phương, để
người nghe cảm thấy những lời đó như cơn gió mùa xuân, như dòng nước nhỏ tí
tách bên tai, rung đông tới tận nội tâm của người nghe.


Một người khi học được cách tôn trọng người khác, mới có thể ôn hòa nhã nhặn
nói đạo lý với người nghe, họ được liệt vào nhóm người văn minh.